V E R S L A G * * * * * * *

Transcriptie

1 *ZEA7B31C237* Zaaknummer: ZA /DN V E R S L A G * * * * * * * van de raadsvergadering van de raad van de gemeente Vlagtwedde, gehouden op dinsdag 8 november 2016 aansluitend aan de commissievergadering in het gemeentehuis in Sellingen. Voorzitter: Griffier: Aanwezig: Afwezig: Aanwezig: Verslag: L.A.M. Kompier H.R. Kastermans. 15 leden: W. Eilert (PvdA), R. Joling (PvdA; fractievoorzitter), D.W. Hoftijzer (PvdA), R.H.J. Kriek (GL; fractievoorzitter), J.G. Sanders (D66; fractievoorzitter), H. Hemmen (CDA), M. Heidekamp-Prins (CDA; fractievoorzitter), J.J. Wachters (CDA), H. v.d. Goot (GB) vanaf uur, P.F.X. Timmermans (GB); G.H.M. Heijne (GB; fractievoorzitter), J.R. Kruiter-Draadjer (GB), H. Brunen (GB), H. de Vries (CU; fractievoorzitter), H.B. Wijnholds (VVD; fractievoorzitter). H.J. Kuper (CDA), E.C. v.d. Horst (PvdD; fractievoorzitter). Wethouders S. Lok (CDA), W. Potze (PvdA) en F.J. Luth (GB). M. Kinket. 01. Opening. De voorzitter opent de vergadering om uur een heet iedereen van harte welkom. 02. Vaststellen agenda. De voorzitter: Ik wil voordat we de agenda gaan vaststellen benoemen dat agendapunt drie en vier straks moeten worden omgedraaid. Want u moet eerst de begroting al dan niet vaststellen voordat u met een eerste als het ware - 1 -

2 begrotingswijziging, namelijk de septembercirculaire, in kunt stemmen. Dus bij deze wil ik graag agendapunt 3 en 4 omwisselen. De agenda wordt gewijzigd vastgesteld. 04. Programmabegroting. De voorzitter: U bent natuurlijk als eerste aan zet geachte fracties. Ik zal u nog even meenemen in hoe we dat gebruikelijk hier doen in de jaarlijkse begrotingsvergadering. We geven eerst de fracties het woord. Daarna geven we u de gelegenheid om onderling te reageren als fracties. Daarna zullen we even schorsen waarbij wij ook als college kunnen reageren op hetgeen u heeft ingebracht. Want dat is voor ons en voor het college nog een verrassing. Daarna zullen we hopelijk met u verder bespreken en hopelijk komen tot een vaststelling van de programmabegroting 2017 vanavond. De heer Heijne: Voor ons ligt de begroting Ook deze keer een goed leesbaar stuk dat wij op tijd mochten ontvangen. Een bijzondere begroting omdat dit de laatste is voor de gemeente Vlagtwedde. We hebben de keuze gemaakt om op te gaan in de Gemeente Westerwolde. Gemeentebelangen Westerwolde heeft zich hiervoor sterk gemaakt en we zijn dan ook blij dat dit gelukt is. Deze begroting sluit met een positief saldo van ,00 zonder extra bezuinigingen en ook de meerjarenraming laat een positief saldo zien. En ook onze reservepositie is goed. Dat wil niet zeggen dat we nu op onze lauweren kunnen gaan rusten. De herindeling met Bellingwedde zal nog het nodige kosten en de financiële positie van Bellingwedde is minder rooskleurig. Er zijn drie MIP projecten opgenomen in deze begroting. We kunnen ons hier grotendeels in vinden, maar willen wel eerste verder uitwerking van de plannen alvorens wij de middelen beschikbaar stellen. Onder het kopje burger en bestuur worden veel zaken genoemd die onze goedkeuring verdienen. Echter we willen toch een facet hier uitlichten, en dat is de veiligheid van onze burgers en in het bijzonder die van de inwoners van Ter Apel. We hebben afgelopen jaar een motie ingediend om de veiligheid in Ter Apel te waarborgen door het politiebureau weer 24/7 open te laten zijn met een volledige bezetting. De meerderheid van onze raad heeft deze motie gesteund en is het politiebureau weer 24/7 bezet. Toch bereiken ons de laatste tijd weer meerdere signalen en klachten over de veiligheid. We vragen de portefeuillehouder dan ook de vinger aan de pols te houden en de raad te informeren over de gang van zaken en de bijzonderheden rondom de veiligheid. Verder hechten wij veel waarde aan korte lijnen met onze inwoners en zijn wij als Gemeentebelangen Westerwolde van mening, dat onze inwoners een stem krijgen in de planvorming die hun eigen omgeving betreft. We zien dan ook graag dat onze Plaatselijke Belangen in het kader van de harmonisatie van beide gemeenten een wezenlijk rol krijgen in het overleg met de gemeenten en willen graag de vrijwilligers van de officiële Plaatselijke Belangen en de dorpsraden faciliteren met een jaarlijks geldbedrag. Wij zullen hiertoe een motie indienen. Krimp en vooral leefbaarheid is belangrijk. We hebben daarbij het gevoel dat we in dit dossier niet serieus worden genomen door de provincie. Immers, de provincie bouwt, ondanks de afspraken, wel in Blauwestad en in onze gemeente zijn er bijna geen mogelijkheden om te bouwen

3 We roepen de portefeuillehouder dan ook op, hier antwoord op te geven en wat ons betreft gaan we in deze gemeente gewoon weer bouwen naar behoefte. Huisvesting van statushouders geeft overal problemen omdat er geen woningen zijn, en dat geldt ook voor de andere inwoners. Wetende dat er veel woningen te koop staan is het wellicht een optie deze woningen te laten opkopen door een woningstichting zodat ook deze woningen verhuurd kunnen worden. Het programma ruimte geeft ons geen reden tot het maken van grote zorgen. De gemeente ligt er goed bij en de bestemmingsplanning zijn volgens ons op orde. De openbare ruimte wordt op een adequate manier onderhouden. Er wordt nog volop gewerkt aan het maken van de uitvoeringsplannen van de Nota OOR voor een nog betere uitvoering. Wij zijn mening dat vooral de onkruidbestrijding op tegelpaden en fietspaden meer aandacht verdient. Ook de schelpenpaden laten te wensen over. Hierin is een aantal jaren geleden fors geïnvesteerd, dit door het zogenaamde schelpenpad project van het TDC. Helaas is daar echter maar weinig meer van te zien. Deze onderwerpen zien wij dan ook graag terug komen in de uitvoeringsplannen. Dan hebben we nog een opmerking over ons afval. Het is een keuze geweest van de meerderheid van de raad om plastic, drinkkarton en blik gescheiden in te zamelen. Gemeentebelangen Westerwolde steunde dit niet maar we respecteren uiteraard het meerderheidsbesluit. Op het moment van eerste ophaalronde van de PMD container kwam in het nieuws dat plastic apart in leveren totaal niet aan de verwachting heeft voldaan en dat het hergebruik nog geen 40% haalt. Dat betekent dat alles, bijna als gewoon afval wordt gebruikt. Hebben we het nu over duurzaam? Het besluit heeft echter wel gevolgen vooral mensen met kinderen in de luiers. De gebruikte luiers komen in de grijze container, die snel vol raakt zeker met meerdere kinderen. Deze container wordt vervolgens eens per vier weken geleegd. Voor gezinnen met jonge kinderen is dit te weinig. Daarnaast is ook de geuroverlast die dit kan veroorzaken bij warmer weer een probleem. Wij zullen dan ook een motie indienen om luierinzamelpunten te realiseren waar men luiers kan brengen in speciaal hiervoor bestemde zakken die worden verstrekt door de gemeente. In een aantal gemeenten is dit reeds gerealiseerd zoals bijvoorbeeld in onze buurgemeente Stadskanaal. En volgens onze info kan het ook nog geld opleveren. Werk en inkomen geeft ons geen reden tot opmerkingen. Het huidige beleid wordt voortgezet en daar is Gemeentebelangen Westerwolde blij mee. Wel zijn wij van mening dat, in welke samenwerking dan ook, we zelf de sturing moeten houden en ons niet overleveren aan derden zonder eigen zeggenschap. Recreatie en toerisme is een speerpunt van ons beleid en we merken dat dit nog steeds toeneemt. Het Klooster in Ter Apel en de vesting Bourtange doen het goed. Dan is het zuur dat er nog een bezuiniging van ,00 staat voor Bourtange. Dit zal volgens on negatief werken op het onderhoud in Bourtange. Immers, men krijgt geen directe subsidie. Wij zijn dan ook van mening dat deze bezuiniging van tafel moet. Ook hiervoor hebben we een motie voorbereid. Maar ik heb begrepen dat dat een amendement moet zijn, dus die wordt straks als amendement ingediend. Hierbij hoort ook de toeristenbelasting voorzitter, wij zouden deze graag op 0,75 voor een periode van twee jaar willen houden. Dan kan de volgende raad er met alle rust naar kijken, wat ze hier mee willen doen. Dit geeft ook de ondernemers rust in hun reclame doelen. Voorzitter, nu sport. Sport is belangrijk. Goed voor de gezondheid maar ook goed voor sociale samenhang in dorpen en buurten. Tijdens de laatste bijeenkomst over de sportvisie voor Westerwolde kwamen er geluiden van heel veel sportverenigingen dat er veel meer - 3 -

4 aandacht voor de gehandicaptensport moet zijn. Ook wij zijn van mening dat er ruimte moet zijn voor onze gehandicapte medemens. Wij hebben hier in onze gemeente nog een inhaalslag te maken. Daarom zien wij sport ook als een onderdeel van de WMO. Er is in het verleden een taakstellende bezuiniging opgenomen van ,00. Dit is heel veel geld als je bedenkt dat verenigingen helemaal niet veel subsidie krijgen. Wat we begrepen hebben is dat er op dit moment ongeveer ,00 is gerealiseerd. Wij zijn van mening dat de resterende ,00 van tafel moet in afwachting van de vast te stellen sportvisie Westerwolde. Hiervoor hebben we ook een amendement voorbereid. Ook het Akkoord van Westerlee, ik weet niet of we dat nog zo mogen noemen verdient grote aandacht van het college. Een zeer moeilijk dossier wat tot een goed einde moet worden gebracht. En vooral omdat we straks met twee schappen te maken hebben. Voor wat betreft het programma Cultuur willen wij aandacht vragen voor Kamp de Beetse. Tijdens onze raadsexcursie waren wij zeer onder de indruk van al het werk dat hier is verzet. Kamp de Beetse moet naar onze mening een nauwe samenwerking hebben met Kamp Westerbork. Gezien de belangrijke cultuur historische waarde en de bijzondere geschiedenis van dit kamp zijn wij dan ook van mening dat het terrein rondom Kamp de Beetse ingericht moet worden zodat dit past bij de restauratie van de barak. Dan hebben wij in het programma Cultuur nog een opmerking over de musea. Wij zijn van mening dat wij in het kader van de harmonisatie aansluiting moeten zoeken bij Museum De Olde Wolden In Bellingwolde. Wij vragen de portefeuillehouder dan ook om de mogelijkheid hiertoe te onderzoeken. Dan voorzitter, u zult wel denken, ze zullen het wel vergeten zijn? Nee, natuurlijk zijn we dat niet vergeten. Voorzitter, hoe staat het nu met onze brandweerkazernes? Waar blijft de koop? En als er niet gekocht wordt dan met terugwerkende kracht de verschuldigde huur. Voorzitter, we zijn geen filantropisch instituut. We kunnen dat geld goed gebruiken. Dit was onze bijdrage in de eerste termijn. Mevrouw Hemmen: Ook wij constateren dat er een solide begroting aan ons is voorgelegd voor 2017 en de jaren daarna. Zoals ook gezegd door Gemeentebelangen wordt er een positief saldo gepresenteerd van een kleine ,00. En dat positieve saldo trekt ook door in de meerjarenplanning. Dit is een heel mooi resultaat en biedt ons ook de mogelijkheid om de fusie met de gemeente Bellingwedde met een schone lei te starten. Echter onze fractie is van mening dat we met deze begroting de zaken mooier voorspiegelen dan ze in werkelijkheid zijn. In de programmabegroting 2017 wordt aangegeven dat er geen extra bezuinigingsvoorstellen worden gedaan. Dat klinkt heel mooi. Maar een aantal bezuinigingstaakstellingen die we ons wel hebben opgelegd zijn nog niet behaald. Dit zijn onder andere de bezuiniging van ,00 op sport, de ,00 op de vesting Bourtange, en een resterende bezuiniging van ruim ,00. De resultaten, dus alsof we deze bezuinigingen al hebben gerealiseerd, zijn wel verwerkt in deze begroting. De kosten die met het uitstel van deze bezuinigingen gemoeid zijn zien wij niet terug in de begroting. Daarnaast zijn ook de uitvoeringsplannen inzake de nota onderhoud openbare ruimte, de nota OOR, niet in deze begroting verwerkt. Terwijl het risico op het ontstaan van tekorten op deze post hoog is. Het gaat om investeringen van 12,5 miljoen en over onderhoudskosten van 11,5 miljoen. Ook het verzoek van de raad om het herindelingsbudget op te nemen in deze begroting en daarmee ook de uitwerkingsplannen, zien wij niet terug in deze begroting. Graag - 4 -

5 zien wij welke beleidsvoorbereidingen gefinancierd kunnen worden uit dit budget. Het college heeft op ons verzoek een toelichting gegeven op de begroting De bezuiniging op sport wordt alsnog in aller haast opgepakt door de portefeuillehouder sport zodat misschien halverwege volgend jaar het iets op kan leveren. Dit antwoord stelt ons niet gerust. Alles wijst erop dat nu al duidelijk is dat er in 2017 opnieuw geld gevonden moet worden om de structurele tekorten op de sportbegroting te dekken. Ook de geruststellende memo waarin de tekorten op de onderhoudsbudgetten op het openbaar onderhoud worden weggeredeneerd overtuigd ons niet. De stelling dat de staat van het wegonderhoud goed is klopt volgens ons niet met de werkelijkheid. Ook op dit punt horen wij graag van het college en de portefeuillehouder hoe voorkomen wordt dat we de nieuwe gemeente Westerwolde opzadelen met uitgestelde kostenposten. Kortom met deze begroting presenteren we dus wel de vruchten, maar schuiven we de lasten door naar onze nieuwe gemeente. Ten aanzien van de bezuiniging op sport. De argumenten om de bezuiniging op sport vooruit te schuiven wordt door het college opgehangen aan de ontwikkeling van de gezamenlijke visie op sport. Wat onze fractie betreft staat dit los van elkaar. Met die reden heeft onze fractie het college verzocht om met een plan te komen om de bezuinigingsopdracht op sport in te vullen. Hierbij heeft onze fractie ook aangegeven dat de hoogte van het bezuinigingsbedrag op sport niet in beton gegoten is. Wij zien mogelijkheden in het verbinden van twee doelstellingen namelijk minder geld uitgeven en inzetten op energie neutrale oplossingen. Tot onze teleurstelling is dit plan nog niet aan de raad gepresenteerd. Wel lijkt er voldoende geïnvesteerd te worden in de nieuwe visie op sport. Hierbij wordt inwoners gevraagd wat zij wensen op het gebied van sport en bewegen. Dit lijkt wat haaks te staan op de bezuinigingsopdracht. Onze fractie begrijpt dat in tijden van aankomende verkiezingen een bezuinigingsopdracht vervullen niet sexy is. Maar wij roepen het college op om haar verantwoordelijkheid in deze te nemen en de bezuinigingsopdrachten te verwerken in de begroting en nog dit jaar met plannen te komen. Ook vinden wij dat de begroting weinig ambitie uitstraalt. Onze fractie wil dat de nieuwe gemeente Westerwolde naast herkenbaar, kleinschalig, en betrokken, zich ook gaat kenmerken als innovatief, vitaal, en duurzaam. Deze laatste drie kernbegrippen zien wij te weinig terugvertaald in de begroting voor Het is de ambitie van het CDA om met de turbo erop toe te werken naar de meest duurzame gemeente in 15 tot 20 jaar. Er zijn nog veel bewegingen in onze regio om de duurzaamheid te versterken. Onder andere de energietransitie en glasvezel. Wat ons betreft gaat dit niet snel genoeg. Wij pleiten dan ook voor een geïntegreerd plan waarbinnen we de uitdagingen die we hebben op het terrein wonen en werken onder andere het doel om een passend woningaanbod te creëren, waarbinnen we ook creatief omgaan met krimp en werkgelegenheid willen versterken, willen we verbinden aan de ambitie om de meest duurzame gemeente te zijn. Een totaalplan zal werkgelegenheid creëren en financiers en investeerders kunnen aantrekken. Het herindelingsbudget biedt wellicht de mogelijkheid om vanuit de gezamenlijke ambitie toe te werken aan de nieuwe gemeente Westerwolde als de meest duurzame gemeente van Nederland. Ten aanzien van de reserve sociaal domein. Vanuit het nieuws bereiken ons berichten dat er ruim een miljard aan WMO en jeugdhulpgelden bij de Nederlandse gemeenten op de plank blijft liggen. Ook in onze gemeente ligt er drie miljoen op de plank oftewel in de reserve sociaal domein. Onze fractie wil onderstrepen dat deze reserve beschikbaar is en blijft voor inwoners die - 5 -

6 ondersteuning behoeven. Dit geld zou wat ons betreft niet worden ingezet om gaten in de begroting te vullen. Het is de verwachting dat met de kortingen van het Rijk op dit budget de verdere invulling van de transformatieopdracht en de ombouw van onze sociale werkvoorzieningen deze reserve goed ingezet kan worden. Onze fractie mist het inzicht in de inkomenssituatie van onze inwoners. Wij vragen ons af of de armoede en de schuldenlast toeneemt. Bijvoorbeeld door het effect van de vele eigen bijdragen. Sommige mensen mijden daardoor de zorg. De gevolgen hiervan zijn niet in beeld. Is het zo dat inwoners nu niet de hulp krijgen die zij nodig hebben? En wat zijn hiervan dan de gevolgen? Onze fractie wil dat het college dit probleem nader gaat onderzoeken en met preventieve maatregelen komt. Het amendement van de Partij van de Arbeid om armoede onder kinderen tegen te gaan kan wat ons betreft hierin opgenomen worden. Het voorkomen van eenzaamheid, eenzaamheid onder met name ouderen is een veel voorkomend probleem. Geer en Goor de zangers Gerard en Gordon hebben dit in hun TV programma op een bijzondere wijze onder de aandacht gebracht. Ook in onze gemeente speelt eenzaamheid een rol. Het CDA wil het overschot op de WMO gelden dat bovenop de reserve sociaal domein komt inzetten om eenzaamheid te voorkomen, onder andere door middel van het organiseren van huisbezoeken, eventueel in samenwerking met vrijwilligers om deze inwoners actief te benaderen en daadwerkelijk maatwerk te bieden om eenzaamheid weg te nemen. In onze algemene beschouwingen hebben we al aangegeven dat onze fractie zich naast genoemde speerpunten ook zal blijven inzetten voor onder andere een veilig Ter Apel, de jeugdbrandweer, een passende regionale samenwerking voor het centrum voor jeugd en gezin en veiligheid, investeren in een gezonde Westerwoldse leefstijl, we blijven ons sterk maken voor jongeren, we zetten in op het wegwerken van taalachterstanden, en hebben oog voor cultuur als basis voor de Westerwoldse identiteit. Bij de uitwerking van de plannen opgenomen in deze begroting en in het herindelingsbudget zien wij toe op de vertaling van deze speerpunten. Tot zover de reactie op de programmabegroting van het CDA met nog een laatste opmerking. Alle keuzes van vandaag hebben effect op de gemeente Westerwolde van morgen. De heer Joling: Vanavond gaan wij het hebben over de begroting van onze gemeente over het jaar Het is daarmee ook de laatste begroting als zelfstandig gemeente Vlagtwedde. Ook gaan we het hebben over de meerjarenbegroting 2018 tot 2020 wat vooral een formeel karakter heeft omdat we dan zijn gefuseerd met Bellingwedde tot de gemeente Westerwolde. De Partij van de Arbeid voert politiek bestuurlijk beleid waarbij wij pal achter het college staan. Consciëntieus politiek noemen wij dat. Zo staan wij achter het beleid van wethouder Lok die met betrekking tot het akkoord van Westerlee een prachtig resultaat voor de doelgroep en voor onze gemeente heeft bereikt. Wethouder Luth die cultureel onze gemeente goed op de kaart zet. En wethouder Potze die twee van de drie D's op een zeer sociale wijze trekt als portefeuillehouder. En natuurlijk Leontien Kompier onze burgemeester die hard werkt voor het draagvlak van het asielzoekerscentrum in Ter Apel. In de vorige begrotingsvergadering hebben wij een drietal voorstellen ingediend. Met betrekking tot de schoolschoonmakers, dat was een voorstel van ons, die zijn nu in dienst gekomen van de gemeente. Daarnaast hebben wij toentertijd ook een voorstel ingediend dat de payrollers weer in dienst zouden kunnen komen bij de gemeente. Ook gelijk even een vraag of dat inmiddels gerealiseerd is

7 Daarnaast hebben wij de vorige keer een voorstel ingediend om te komen met een jongerenfestival. Dat is hier in de raad met meerderheid van stemmen aangenomen. We hebben afgelopen zomer al een soortgelijk festival gehad op het strand van Moekesgat. In de toezeggingenlijst van de laatste commissievergadering stond dat de wethouder cultuur bezig is met jeugdambassadeurs om iets met een foodfestival en ook andere culturele activiteiten daarbij te gaan organiseren. Dus dat is mooi. Het zal u niet vreemd zijn dat wij als Partij van de Arbeid achter de begroting staan zoals het college die aan ons voorlegt. De begroting heeft wat de Partij van de Arbeid betreft voldoende sociaal democratische elementen dat wij als Partij van de Arbeid trots kunnen zijn op deze begroting. Uiteraard zijn er ook een aantal aandachtspunten. De taakstelling bezuiniging sport van ,00 dient wat de Partij van de Arbeid betreft gehandhaafd te blijven. Uiteraard is de Partij van de Arbeid niet voor versobering of sluiting van sportaccommodaties. Maar wat onze partij betreft zijn er best mogelijkheden om te bezuinigen. Daarnaast kunnen de uitvoeringsplannen van nota OOR verschuivingen geven in de uiteindelijke jaarcijfers. Maar het college heeft met ons als raad afgesproken dat de definitieve uitvoeringsplannen aan de raad worden voorgelegd. En uiteraard kunnen wij als raad daar prioriteiten in aangeven. Tot slot. De begroting is een verwachting maar het lukt nooit helemaal 100% om uitgaven correct te voorspellen. Zo hebben wij een aantal circulaires gehad waarbij er meer geld overbleef dan begroot. En zo krijgen wij van het Rijk nog een zak geld voor het jaar 2017 voor het aanpakken van kinderarmoede in onze gemeente. Ook dit bedrag is nog niet begroot. Even samenvattend, mijn fractie is tevreden met de begroting. Mevrouw Wijnholds: Zoals al diverse malen is aangegeven is dit de laatste begroting van de gemeente Vlagtwedde. Hoewel ik niet weet hoe de eerste begroting er uit zag weet ik wel dat deze laatste begroting sluitend lijkt. En na verwerking van de septembercirculaire lijkt de financiële positie nog rooskleuriger. Ik zeg expres lijkt, want er zit nog een addertje onder het gras. In april hebben we nota OOR aangenomen en vreemd genoeg is de financiële verwerking daarvan niet in deze begroting terug te vinden. Als reden daarvoor wordt aangegeven dat deze nog nooit in de begroting heeft gestaan en het college daarom met een separaat voorstel naar de raad komt. Dat vind ik erg vreemd. Omdat iets nog niet in de begroting heeft gestaan kan geen reden zijn om het er nu wel in op te nemen. Volgens ons is er ook een andere reden. Na verwerking van de septembercirculaire is er voor de komende vier jaar een positief saldo van ruim twee miljoen. De kosten van nota OOR, de komende vier planjaren zijn begroot op 2,3 miljoen. Hierdoor ontstaat er dus een minder rooskleurig beeld en is de begroting zelfs negatief. Klopt onze conclusie? Volgens diezelfde nota OOR werd een aantal weken geleden duidelijk dat de investeringen voor de komende vier planjaren vijf miljoen hoger uitvalt. Hiervan waren we graag eerder op de hoogte gebracht bijvoorbeeld bij de bestuursmededelingen in de commissievergadering. Na diverse malen verzocht te hebben, hebben wij ook dit jaar de bijlage gekregen van jaarrekeningen van een aantal stichtingen die van ons veel subsidie krijgen. Hartelijk dank daarvoor. Het is erg inzichtelijk dat wij ook zien wat deze organisaties doen en het is ook wel prettig bij het nemen van besluiten. Toch valt ons in de jaarrekeningen iets op. Namelijk de manier waarop de gemeente omgaat met deze subsidiënten. Zo staat er in de jaarrekening van de bibliotheek dat de huur van Ter Apel nog niet is geregeld en dat - 7 -

8 de subsidie voor 2014 en 2015 nog niet is afgehandeld door de gemeente. Een zelfde soort opmerking vinden wij in de jaarrekening van het centrum van de kunsten. Dit betreft onder andere diverse afrekeningen met betrekking tot de MFA in Vlagtwedde. Zij wachten zelfs al sinds 2012 op afrekeningen. Waarom duren dit soort zaken zo lang? En zijn deze nu onderhand afgehandeld? Dan nog een paar andere zaken. Zo zien we dat diverse malen per jaar het onkruid tussen de tegels wordt weggebrand. Als VVD hebben wij grote vraagtekens bij de effectiviteit en de efficiëntie daarvan. Bij het branden wordt alleen het bovenste deel van het onkruid weggebrand en de wortels blijven intact. Resultaat is dat enkele weken later het onkruid weer welig tiert. Is er geen andere duurzamer en nog betere oplossing hiervoor nodig? Dan nog een vraag over de kunstgrasvelden. Het college heeft aangegeven het onderzoek van het RIVM af te wachten en dan pas eventuele acties te ondernemen. Daar hebben wij ook begrip voor. Momenteel worden velden steeds bijgevuld met kunststofkorrels. Kunnen deze korrels ook vervangen worden door bijvoorbeeld korrels van kurk? Dat gebeurt in meerdere gemeenten. Deze zijn duurzamer, milieuvriendelijker, zijn ook niet zo vervelend in de wasmachine, en laten ook minder sporen in de struiken achter. En nemen daar ook gelijk een deel onrust bij ouders en spelers weg. Dan nog een vraag over laaggeletterdheid. Dat is een groot probleem en niet alleen in onze gemeente. Wat doen wij daar nu al aan? Hebben wij bijvoorbeeld al een plan van aanpak? Ik kan natuurlijk ook terugvallen op onze resultaten van het afgelopen jaar, maar dat vind ik niet nodig. De verkiezingen komen nog dus ik wil nu nog even vooruitkijken. Voorlopig was dit de bijdrage van de VVD in de eerste termijn. De heer Kriek: GroenLinks zal het wat korter houden dan de voorgaande sprekers. Wij zullen niet de algemene beschouwingen van juni gaan herhalen en onze hele partij visie hierop loslaten. Wij willen hierbij dank zeggen voor de beantwoording van de vele vragen die wij gesteld hebben en over het algemeen laat dat weinig problemen meer voor ons waar wij vragen over willen stellen. Eén ding zitten wij nog wel mee. Wij ontvingen zeer recent een brief van de participatieraad die dat betreft. Het gaat hier om de, ook door het CDA genoemde, overschotten op de WMO. Tijdens de algemene beschouwingen en het bespreken van de kadernota zijn er door zowel Gemeentebelangen als het CDA als GroenLinks zorgen geuit dat de overschotten die ontstaan door het uitgeven van minder geld aan WMO dat die ten eerste in een reserve worden gestort en wat er dan verder overblijft, en dat is een flink bedrag van bijna drie ton, dat gaat naar de algemene reserve. Dat vinden wij geen goede zaak. En het blijkt ook dat de participatieraad daar dezelfde mening over heeft. Wij zouden toch graag willen dat de gelden die voor WMO bedoeld zijn daar ook aan besteed worden. Wij vinden het voorstel van het CDA wat we net hoorde ook wel sympathiek. Maar wij vinden eigenlijk dat als blijkt dat tijdens de keukentafelgesprekken die afgelopen jaar en het jaar daarvoor gevoerd zijn is gezegd aan mensen er is nu eenmaal minder geld, jullie zullen het met minder moeten doen, dat dat met terugwerkende kracht misschien terug kan worden gedraaid. Want het blijkt dat het helemaal niet zo is. Er was helemaal niet minder geld. Er is nu geld over. En veel mensen en we hebben geen idee hoeveel maar wij hebben van verschillende mensen geluiden gehoord dat ze tekort hebben gekregen en hebben daar problemen door ondervonden. Wat betreft het stuk wat ons voorligt hebben we nog wel een paar opmerkingen. Er staan heel veel zaken in die niet de werkelijkheid weerspiegelen. In het stuk staan bijvoorbeeld een aantal zaken over beleidsvisie duurzaamheid, - 8 -

9 cultuurnota, visie sport en beweging, beleidsplan openbare verlichting. Er wordt gedaan alsof die stukken al gepasseerd zijn of dat dit jaar nog gaan doen en het blijkt dat dat in werkelijkheid niet zo is. Dus wij vragen ons af of de afdeling planning en control wel goed heeft gekeken naar de inhoud daarvan. Er zijn schriftelijk vragen over gesteld door ons en het antwoord was in de meeste gevallen ja daar heeft u gelijk in. Het is wel jammer dat het stuk daardoor enigszins vertroebeld wordt. Maar we zullen het merken als het goed is de komende tijd als deze zaken alsnog aan ons worden voorgelegd. De heer De Vries: Dit is een memorabele vergadering. Want het is waarschijnlijk de laatste vergadering van de fractievoorzitter van de ChristenUnie over de begroting. Het is in de verwachting dat de ChristenUnie misschien doorgaat in de volgende gemeente maar dan zal ik geen voorzitter zijn of de gemeenteraad zou mij moeten uitdagen om het alsnog te doen. Daarom wil ik eerst met iets positiefs beginnen. Het is gewoon indrukwekkend dat wij van de hele begroting 25% kunnen uitgeven aan werkgelegenheid. Het ligt niet zo erg aan de gemeente, het is best ingewikkeld en wij doen veel als gemeente, 20% gaat naar de zorg en dan nog 19% naar educatie. Het zijn best forse bedragen. Ook als we naar indicatoren kijken voorzitter dan doen we het niet eens zo slecht. Ons gemeentelijk product ik heb nooit begrepen dat die indicator bestond maar die schijnt meer te zijn dan verwacht. Nu kan het natuurlijk zijn dat die verwachtingen wat laag waren. Maar in ieder geval presteren we beter dan verwacht. Arbeidsparticipatie, ik heb al vaker gezegd dat we misschien in onze regio dat als een positieve indicator zouden moeten zien wanneer wij wat bescheiden op die participatie naar voren komen. Doodgewoon omdat het ook een indicator kan zijn, dat wij als gemeente erin slagen om gezinnen met een laag gezinsinkomen toch een goed leven te bieden. En ik zou zelfs willen pleiten dat de gemeente dat net zoals ik in de vorige raad heb gezegd over die grote woningen die dan voor beginners beschikbaar zouden zijn. Wij hebben wat dat betreft voordelen. Dan is het wel van belang dat de lasten laag blijven. Wat dat betreft voorzitter is het zo dat de ChristenUnie een beetje schrok van de verhoging in de OZB. Later is mij uitgelegd dat ook ten schande van de ChristenUnie blijkbaar al besloten is bij de voorjaarsnota. Maar ik geloof dat ik niet de enige was die daardoor verrast is. En het blijkt dat dat eigenlijk een soort herberekening was waarbij het geen gevolgen voor de burgers zou hebben. Toch denk ik dat de gemeente Vlagtwedde er voor zou moeten staan op lage lasten aan de burgers. Er is iets gezegd over sport. Het standpunt van de ChristenUnie is bekend. Alle zwembaden op en eerst de voetbalclub weg en daarna pas het voetbalveld. Hoe de gemeente dat wil invullen en die taakstelling laat ik graag aan het college over. Of aan voorstellen, moties, amendementen, om dat te dekken maar de ChristenUnie vindt gewoon dat sport en dan vooral sport die bindend is voor de sociale samenhang voorrang moet hebben. Voorzitter de nota OOR. Er is tot nu toe niet één kritisch geluid genoemd over het opstellen van het rapport terwijl de gemeente daar ,00 tot ,00 aan heeft uitgegeven is verwonderlijk. Zij slagen erin op een begroting van 17 miljoen van 12 miljoen nog een verschil van 5 miljoen vergeten te zijn. Bijzonder. Ik kan even niet overzien wat de gevolgen zijn. Wel dat ik in spanning afwacht hoe dat allemaal ingevuld gaat worden. Het doet me deugd dat er gedacht wordt aan grasbetonstenen, iets wat de ChristenUnie al lang heeft ingebracht. Wellicht is daarmee alles met asfaltgranulaat verloren. Die her-projectering van de - 9 -

10 werkzaamheden aan de bruggen stelt de ChristenUnie zich voor als een klein resultaat. Wat van belang is, is die beleidsvisie voor de duurzaamheid. Daar wordt regelmatig aan gerefereerd. Wij schijnen ook laag te zijn in het percentage elektriciteit. De ChristenUnie wil voorstellen dat er in die beleidsvisie een onderdeel komt over windenergie. De ChristenUnie vraagt zelfs om een toezegging daarin. Windenergie heeft twee negatieve aspecten. De ene is het beïnvloeden van de horizon. Ik heb in Wollinghuizen gewoond en daar waren op de horizon windmolens te zien. Ik heb in Ter Apel gewoond en ook daar zijn windmolens te zien. Nu woon ik in Sellingen en als er geen dikke boom stond zou ik waarschijnlijk ook windmolens zien. Eigenlijk denk ik dat dat argument niet meer van belang is. Een ander belangrijk argument is dat de voordelen vaak bij één enkele ondernemer terecht komen en daar is de ChristenUnie ontzettend tegen. En om nu het hele proces voor te zijn, want men kan zich voorstellen dat private partijen al bezig zijn om daarover na te denken, om dat voor te zijn zou het goed zijn dat de gemeente een visie heeft die ook overeenkomt met de provinciale. Een gedragen visie door een coöperatieve of gemeenschappelijke aanpak waarbij windmolens op bepaalde locaties toegestaan zouden zijn. De heer Sanders: Voor ons ligt de begroting 2017 en wat al is gezegd de laatste begroting van de gemeente Vlagtwedde. Mijn fractie vindt het over het algemeen een financieel goed onderbouwde koers-gevaarde, het is immers een besluit in de begroting met een positief overschot. Toch vragen wij voor een aantal zaken even uw aandacht, met name het akkoord van Westerlee. Werkgelegenheid blijft in onze gemeente nog steeds een heikel punt. In de hele regio is dat een heikel punt. Wij houden onze zorg hierover. Er zijn inmiddels flinke stappen gemaakt. Het akkoord van Westerlee is door alle betrokken gemeenten ondertekend een aantal jaar geleden. Alleen het is uit elkaar gevallen. En als we kijken naar de trilogie Lord of the Rings is het reisgenootschap, de hoofdpersonages, in liefde uit elkaar gegaan. In dit geval kun je daar niet van spreken. Het samenwerken blijft van eminent belang. Dit om aan de vereiste opgave te kunnen voldoen en zeker voor de mensen die kwetsbaar zijn in onze samenleving, die het meer dan nodig hebben. Wij vragen dan ook wethouder Lok om daar namens onze gemeente aan vast te houden. Wij zullen hem als fractie daarin steunen om het tot een goed einde te brengen en zeker voor de mensen die het aangaat. Dan de herindeling. We hebben in de beschouwingen onze zorgen geuit over de voortgang van het herindelingsproces. Met name de goede intenties waren toen nog niet helemaal concreet duidelijk. Wij hebben toen het college opgeroepen om voor de begrotingsbehandeling van 2017 een concreet stappenplan met tijdspad met resultaatverplichting vast te stellen waar we wat mee uit de voeten kunnen. Een aantal zaken zijn inmiddels gerealiseerd. Maar wij zijn toch van mening dat we met elkaar, met name het college, dit goed in de gaten moeten houden omdat we niet zoveel tijd meer hebben. Eigenlijk zouden we kunnen zeggen, het zou medio volgend jaar 2017 klaar moeten zijn. Omdat na de vakantie iedereen volop bezig is met de verkiezingen in november Graag aandacht daarvoor. Onderwijs, onderwijs is de basis voor onze jeugd om zich optimaal te kunnen ontwikkelen om volwaardig deel te nemen aan de samenleving om zo hun eigen leven richting en inrichting te kunnen geven. De jeugd heeft de toekomst zeggen we altijd. Nu is het zo dat deze raad een voorstel krijgt voorgelegd om een verbouwing te realiseren van het RSG. Dit zal een zeer forse investering in het

11 onderwijs vergen. Mijn fractie is daar dan ook volop van overtuigd dat wij als raad hierin mee moeten gaan omdat onderwijs-facilitatie niet alleen is voor het onderwijs maar ook om andere faciliteiten in stand te houden, krimp te voorkomen en jonge ouders met kinderen deze kant op te kunnen trekken. Wij zullen ook wethouder Lok in deze ondersteunen. OZB, mede op basis van het bestandsoptimalisatie en de betere koppeling met de BAG in het laatste kwartaal van 2015/2016 is de eerste aanslagoplegging ,00 hoger uitgevallen dan begroot. De verwachting is dat in verdergaand bestandsoptimalisatie in 2016 een tweede aanslagoplegging van de gekoppelde objecten een extra opbrengt genereert van ,00. Aldus de eerste bestuursrapportage van 2016 pagina drie. Wat betekent optimalisatie en koppeling in onderhavig geval? Is een zo'n groot overschot het gevolg van de weinig opgelegde of niet geheel juiste aanslagen in het verleden? Het is al een aantal keren gezegd. Het openbaar vervoer is in deze regio ronduit slecht en wij zullen dan wethouder Luth optimaal ondersteunen om dit tot een goed einde te kunnen brengen en gezamenlijk het openbaar vervoer in deze gemeente gestand te doen krijgen. Voorzitter, wij willen het college complimenteren met het bereikte resultaat en het goed op de schatkist passen. Als laatste nog voorzitter, wij wensen het college alle wijsheid toe voor in de voorbereiding naar het tot stand komen van het door onze allen gewenste nieuwe gemeente Westerwolde. Hoewel de Raad van State als hoogste college enige kritische kanttekeningen heeft geplaatst over het mogelijk niet bestuurlijk bestendig genoeg zijn van Westerwolde heeft het kabinet in monde van de minister de Raad van State gevraagd dit ter advies voor te leggen aan de Tweede en Eerste Kamer. Hoewel minister Plasterk van een andere partij is is mijn fractie het in dit geval roerend met hem eens. De voorzitter: Dat waren uw betogen in de eerste termijn. En zoals gezegd wil ik u graag in de gelegenheid stellen om op elkaar te reageren. Mevrouw Wijnholds: De vraag is even wanneer we de moties en amendementen krijgen zodat we die kunnen bespreken. Want naar aanleiding daarvan heb ik waarschijnlijk wel wat vragen aan mijn collega's. De voorzitter: Dat gaan we in ieder geval voor de schorsing doen. De heer Joling: Dat is ook precies dezelfde vraag die ik zou willen stellen, want naar aanleiding van die moties en amendementen gaan we de discussie met elkaar aan. De voorzitter: Als u het daarover eens bent dan denk ik dat het goed is die even heel expliciet aan de orde te stellen. Dan wil ik graag beginnen bij Gemeentebelangen. U heeft zoals gezegd twee moties aangekondigd en twee amendementen en na uw betoog ook een derde aangekondigd. De griffier: Gemeentebelangen - Amendement Bezuiniging Bourtange. Amendement,

12 De raad van de gemeente Vlagtwedde bijeen op 8 november Constaterende dat: - besloten is om ,00 te bezuinigen op Bourtange; - Stichting Vesting Bourtange geen subsidie ontvangt van de Gemeente Vlagtwedde. Overwegende dat: - het onwenselijk is dat er minder onderhoud gepleegd zal worden binnen de Vesting Bourtange; - Bourtange, gelet op de rapportages de Stichting Vesting Bourtange het goed doet en veel toerisme genereerd binnen onze gemeente. Concluderende dat: - de opgelegde bezuiniging niet reëel of haalbaar is zonder de kwaliteit van het openbare werk binnen de muren van de vesting aan te tasten. Besluit: - de opgelegde bezuiniging van ,00 te schrappen, dit voor 2017 te dekken uit de Algemene Reserve en vanaf 2018 te verwerken in de begroting. En gaat over tot de orde van de dag. Fractie Gemeentebelangen Westerwolde Gemeentebelangen Amendement Sport. Amendement De raad van de gemeente Vlagtwedde bijeen op 8 november Constaterende dat: - er nog geen vastgestelde sportvisie Westerwolde vastgesteld is; - er door sportverenigingen verzocht is om meer faciliteiten voor de gehandicapte sporters. Overwegende dat: - door het niet voorhangen hebben van een sportvisie Westerwolde het feitelijk niet mogelijk is om te snijden in welke kosten van de sport dan ook; - sport, in welke zin dan ook, voor jong en oud, te allen tijde, gezond is en preventief werkt ten opzichte van klachten ten gevolge van lichamelijk ongemak; - sport mogelijkheden voor gehandicapte medemens in de gemeente Vlagtwedde niet voorhanden is; - er een relatie is tussen sport en de WMO. Concluderende dat: - er een flinke reserve is op de post WMO; - de behoefte voor gehandicaptensport significant aanwezig is in de gemeente;

13 - sport wezenlijk een positieve bijdrage levert aan de kwaliteit van leven van de gehandicapte medemens. Besluit: - structureel ,00 uit programma vijf (maatschappelijke ontwikkeling) aan de sportbegroting toe te voegen voor maatschappelijke ontwikkeling en doelgroepen sport zoals mensen met een handicap, overgewicht bij kinderen en volwassenen. (Leefstijl beïnvloeden door sport). En gaat over tot de orde van de dag. Fractie Gemeentebelangen Westerwolde. A Gemeentebelangen Motie Europese subsidie. De raad van de gemeente Vlagtwedde bijeen op 8 november, Constaterende dat: - er binnen Europa diverse vormen van subsidiestromen zijn; - het bijna onmogelijk is voor ambtenaren het overzicht op deze subsidies te hebben dan wel de wijzigingen dienaangaande bij te houden. Overwegende dat: - het voor gemeentelijke ambtenaren in verband met de werkdruk die gerelateerd is aan de herindeling, deelnemen aan team Westerwolde en de diverse werkgroepen, het ondoenlijk is de kennis omtrent deze subsidies bij te houden; - er bureaus bestaan die in de materie van Europese subsidies gespecialiseerd zijn en werken op basis van no cure no pay. Concluderende dat: - De kans bestaat dat de gemeente Vlagtwedde op deze wijze geld laat liggen, Besluit: - het college op te dragen contact te zoeken met diverse bureaus en om offertes te vragen; - deze offertes binnen 3 maanden vertrouwelijk ter inzage te leggen bij de raad. En gaat over tot de orde van de dag. Fractie Gemeentebelangen Westerwolde B Gemeentebelangen Motie Initiatieven plaatselijke belangen. De raad van de gemeente Vlagtwedde bijeen op 8 november Constaterende dat:

14 - in de gemeente Vlagtwedde meerdere plaatselijkebelangen zijn; de participanten in deze plaatselijkebelangen goed op de hoogte zijn van het geen speelt in deze dorpen. Overwegende dat: - wij veel waarde hechten aan de korte lijnen die de plaatselijkebelangen hebben met de bevolking; - in de gemeente van onze toekomstige fusiepartner, Bellingwedde, deze initiatieven financieel worden ondersteund. Concluderende dat: - bij financiële ondersteuning van plaatselijkebelangen een harmonisatie plaats vindt ten opzichte van onze beoogde fusiepartner, Bellingwedde; - dit de betrokkenheid van de burger bij het bestuur van de gemeente zal versterken; - dit de betrokkenheid van de burger bij zijn/haar eigen leefomgeving zal versterken. Besluit: - het college op te dragen een verordening in te stellen met als doel de plaatselijkebelangen in enige mate financieel te ondersteunen; - voor deze in te stellen verordening informatie in te winnen bij de gemeente Bellingwedde; - deze verordening voor 28 februari 2017 voor te leggen aan de raad van de gemeente Vlagtwedde; - de kosten hiervan ten laste kan worden gebracht van de bestuurskosten. En gaat over tot de orde van de dag. Fractie Gemeentebelangen Westerwolde C Gemeentebelangen Motie Invoeren luier inleverpunten. De raad van de gemeente Vlagtwedde bijeen op 8 november Constaterende dat: - er sedert 1 oktober 2016 slechts eenmaal per 4 weken restafval wordt opgehaald (grijze bakken); - huishoudens waar een of meerdere, (nog) niet zindelijke, mensen wonen of verblijven dermate veel luiers verbruiken dat één grijze bak niet voldoende is. Overwegende dat: - er inzamelinitiatieven bestaan om de gebruikte luiers te recyclen; - in een periode van 4 weken luierverzameling geuroverlast kan veroorzaken. Concluderende dat:

15 - recycling van luiers eveneens een kostenbesparende factor kan zijn, recyclen houdt in dat er minder restafval verbrand hoeft te worden. Besluit: - het college te verzoeken om te onderzoeken of het mogelijk is om luierinzamelpunten in te stellen, bijvoorbeeld bij de kindercentra; - hierover binnen 3 maanden terug te rapporteren aan de raad, zo nodig met een voorstel terug te komen naar de raad. En gaat over tot de orde van de dag. Fractie Gemeentebelangen Westerwolde Deze motie is unaniem met algemene stemmen aangenomen. De voorzitter: Dit was de inbreng vanuit de fractie Gemeentebelangen. Ik heb begrepen dat het CDA ook twee amendementen heeft. De griffier: CDA Amendement Maatregelen tegen eenzaamheid ouderen. Amendement College op te dragen om maatregelen te nemen ter voorkoming eenzaamheid ouderen. Hiervoor het overschot op de reserve sociaal domein te gebruiken. De raad van Vlagtwedde, in vergadering bijeen op 8 november 2016, Overwegende, Dat eenzaamheid onder ouderen een groot en veelvoorkomend probleem is Dat ook in onze gemeente dit probleem voor komt Dat er goede maatregelen zijn om eenzaamheid te voorkomen Dat deze maatregelen, bijvoorbeeld preventieve huisbezoeken, ook in samenwerking met vrijwilligers tot stand kan komen Dat geen enkele oudere binnen onze gemeente tegen zijn zin in eenzaamheid zijn dagen moet slijten Besluit: 1. Het College op te dragen om maatregelen te nemen ter voorkoming van eenzaamheid bij ouderen 2. Voor de uitvoering hiervan ,- euro beschikbaar te stellen. 3. Deze kosten te dekken uit het te verwachten overschot binnen de WMO-budgetten en/of - indien die onvoldoende blijken te zijn - ten laste van de reserve sociaal domein

16 En gaat over tot de orde van de dag. Fractie CDA H.J. Kuper H. Wachters M. Heidekamp-Prins H.M. Hemmen CDA Amendement Onderzoek armoede. Amendement College op te dragen om onderzoek te doen naar armoede in Gemeente Vlagtwedde. Hiervoor het overschot op de reserve sociaal domein te gebruiken. De raad van Vlagtwedde, in vergadering bijeen op 8 november 2016, Overwegende, Dat inzicht in de inkomenssituatie van inwoners wordt gemist Dat er geen zicht is op het effect van de eigen bijdragen in de zorg Dat het onduidelijk is of hierdoor zorg wordt gemeden Dat onbekend is of inwoners de hulp krijgen die zij nodig hebben Dat de gevolgen van het mijden van zorg en/of de opeenstapeling van eigen bijdragen niet in beeld zijn (is er een toename van armoede cq. schulden?) Dat onduidelijk is hoeveel kinderen in armoede leven (zie ook amendement PVDA) Dat er een onderzoek nodig is om antwoord te krijgen op bovenstaande vragen Dat er op basis van de uitkomsten van dit onderzoek preventieve maatregelen ingezet kunnen worden Besluit: 1. Het College op te dragen om onderzoek te doen naar armoede in de gemeente. 2. Voor de uitvoering hiervan ,- euro beschikbaar te stellen. 3. Deze kosten te dekken uit het te verwachten overschot binnen de WMO-budgetten en/of - indien die onvoldoende blijken te zijn - ten laste van de reserve sociaal domein. En gaat over tot de orde van de dag. Fractie CDA H.J. Kuper H. Wachters M. Heidekamp-Prins H.M. Hemmen

17 De voorzitter: Dan wil ik u in de gelegenheid stellen om vragen te stellen of opmerkingen te maken bij de ingediende moties en amendementen voordat we gaan schorsen. De heer De Vries: Om te beginnen het stuk van Gemeentebelangen over de subsidies. Ik zou graag van de wethouder horen of die ambtenaren er niet mee bekend zijn. Wat ik wel graag wil meegeven is dat subsidiestromen bijna nooit zonder consequenties zijn. Grote subsidies heeft onze gemeente ook gekregen. Het was wel voor mijn tijd, maar volgens mij is voor het hele openstellen van het kanaaltraject heel veel Europese subsidie binnengekomen. Het gevolg is natuurlijk wel dat het onderhoud op een gegeven moment een kostenpost wordt. In de beantwoording van de vragen zag ik dat de kosten van de riolering in onze gemeente 100,00 duurder zijn als het gemiddelde in Nederland. Uit navraag heb ik gehoord dat dat komt vanwege het project Westerwolde schoon. Elke subsidie heeft vaak zijn consequenties en we moeten ons niet laten verleiden om op basis van subsidies investeringen te doen waarvan we de gevolgen later voor onze kiezen krijgen. Dat is een opmerking. Ik heb dan ook een beetje moeite met de no cure no pay basis. Het is ook een traject wat helemaal niet zo geweldig is in mijn ogen. Ik heb een vraag bij het amendement van het CDA over eenzaamheid. Er wordt gesproken over maatregelen. Het komt mij vreemd voor welke maatregelen dat zouden moeten zijn. En is eenzaamheid op te lossen door overheden? Wanneer men lid is van een kerk dan weet men dat erg veel zorg is om van uit die organisaties te werken aan eenzaamheid en bezoekregelingen. En ik kan mij voorstellen dat van uit andere sociale verbanden dat ook optreedt. Dus ik ben benieuwd aan welke maatregelen men denkt en of men vindt dat de overheid zoiets moet doen. Mevrouw Hemmen: De kerk heeft uiteraard een belangrijke rol voor een bepaalde groep mensen in onze gemeente. Maar onverlet laat dat uit onderzoek blijkt dat veel ouderen eenzaam zijn. Dat betekent dat je als overheid wellicht niet die rol op je moet nemen om bijvoorbeeld zelf de bezoeken te gaan doen. Maar ik vind wel dat je samen met een welzijnsorganisatie en vrijwilligers kunt kijken hoe je dit probleem onder de aandacht kunt brengen en ook daar maatregelen in de zin van preventieve huisbezoeken wat je met vrijwilligers kunt doen. In gesprek gaan met deze mensen. Jongeren wellicht een rol geven om ook met ouderen activiteiten te gaan doen. Ik denk dat er heel veel mogelijk is die je als overheid zou kunnen faciliteren. Mevrouw Wijnholds: Ik heb verschillende vragen. Ik zal gelijk aansluiten bij mevrouw Hemmen. Er wordt gevraagd om ouderen te bezoeken. In mijn beleving is het zo dat Rzijn al een project heeft dat vrijwilligers worden opgeleid dat zij ouderen bezoeken. Uit mijn hoofd mensen boven de tachtig, maar ik heb het niet op hun website nagekeken. De vraag is dus wat bedoeld het CDA nu met ouderen? Mensen van tachtig, mensen van vijftig hoop ik niet. Dat is even de vraag. Wat bedoelen we met ouderen? En sluit dat dan aan bij dat andere project? Dan misschien even een gemene vraag maar heeft u deze twee voorstellen ook met de participatieraad overlegd om te kijken of zij invloed hebben? Dan armoede, armoede is er inderdaad, dat geloof ik ook best. Maar er zijn ook heel veel mensen die veel te trots zijn om dat toe te geven. Dus ik vraag mij af hoe je dit wilt onderzoeken. Als je huis aan huis bij mensen zou aanbellen hoe armoedig bent u dan lopen ze misschien in lompen en

18 zullen ze nog zeggen het gaat geweldig ik ben net een miljonair. Dus ik vraag mij een beetje af hoe willen we dat echt goed gaan meten. Dan een aantal vragen aan Gemeentebelangen. Bourtange een bezuiniging van ,00. Uit mijn hoofd was het niet echt een bezuiniging maar was het volgens mij de bedoeling om betaald parkeren in te stellen en daar zou dan ,00 mee opgehaald moeten worden. Ik laat even in het midden of wij het daar wel mee eens zouden zijn. Dus even de vraag of dit zo klopt. Dan de Europese subsidies, vind ik een beetje vaag voorstel. Want je hebt natuurlijk ongelooflijk veel subsidies, ongelooflijk veel mogelijkheden. En als je tegen een bureau zegt, ga voor ons maar een subsidie zoeken, zullen ze toch ook eerst van ambtenaren moeten weten wat voor projecten er zijn, hoe ziet jullie gemeente er uit, wat zijn er voor mogelijkheden. Volgens mij zadelen we hier het ambtelijk apparaat met meer werk op dan dat we ze ontlasten. Dus even de vraag, hoe ziet Gemeentebelangen dat voor zich. Heeft u echt al concrete voorstellen, daar willen we naar kijken of wat dan ook. Dan het voorstel van de plaatselijke belangen. U zegt dat het nu al in Bellingwolde gebeurd. Maar volgens mij gebeurt het daar op een iets andere wijze. Dus hoe gaat het daar precies? En wij hebben nu toch ook dat fonds werken leven waar toch ook heel veel projecten uit gefinancierd kunnen worden? En plaatselijke belangen hebben daar bijvoorbeeld die reflecterende huisnummers mee gedaan. En zo zijn er meer voorbeelden. Dus wat voegt dit nog toe aan dat fonds? Dan de luiers. Ik ken niet het principe van het recyclen van luiers. Dus ik weet niet goed wat ik me daarbij moet voorstellen. Ook daarbij vraag ik mij af hoe het in Bellingwedde is, omdat ze daar natuurlijk ook al langere tijd met meerdere containers werken. Dus een heleboel vragen en ik hoop ook zo antwoorden. Mevrouw Heidekamp: Naar aanleiding van de amendementen en moties van Gemeentebelangen en ook naar aanleiding van de algemene beschouwingen is ook eerst wel de vraag vanuit onze fractie of Gemeentebelangen een andere inschatting heeft van de sluitendheid van de begroting dan mijn fractie en ook de fractie van de PvdA en de VVD nadrukkelijk heeft aangegeven. Daar klinkt toch wel heel erg de zorg in door over bij het narekenen van de nota OOR en een aantal andere tegenvallers of er dan eigenlijk wel een echte sluitende begroting is. En zeker als dan even opgeteld wordt welke extra wensen in de amendementen van Gemeentebelangen naar voren komen. Dan telt dat op tot een bedrag van in ieder geval ,00 structureel. Door de bezuiniging die bij Bourtange was voorzien, inderdaad in de inkomstensfeer en niet in de uitgavesfeer op onderhoud, zoals mevrouw Wijnholds terecht opmerkt, daar wordt een streep door gezet. Structureel zou dat dan ,00 zijn. Het niet bezuinigen op sport zou structureel ,00 zijn die extra op een andere manier structureel gedekt zou moeten worden. En daar komt dan nog ,00 bovenop voor gehandicaptensport, wat dan weliswaar uit de reserve wordt gehaald, maar wel een uitbreiding is. Dan nog een bijdrage voor kamp de Beetse. In de nota OOR extra voor onkruidbestrijding en schelpenpaden wat niet voorzien was volgens ons in de nota OOR zoals die voorgelegd was. Al met al heel veel plussen. Dus de grote vraag aan Gemeentebelangen is hoe zij denken deze gemeente op een betaalbare en met een sluitende begroting de nieuwe gemeente Westerwolde waar ze terecht zo'n fervent voorstander van zijn hoe dat dan met elkaar te rijmen valt. Zeker ook gelet op de zorg die wel even tussen de regels door wordt uitgesproken over de financiële positie