Omgaan met seksueel getint gedrag In Sophia Revalidatie Kliniek. Egbert Kruijver seksuoloog NVVS

Transcriptie

1 Omgaan met seksueel getint gedrag In Sophia Revalidatie Kliniek Egbert Kruijver seksuoloog NVVS

2 Egbert Kruijver seksuoloog NVVS Seksuoloog in de revalidatie Sophia Revalidatie Kliniek: Den Haag Poli: Jongeren, MCH, Zoetermeer, Gouda De Hoogstraat - Utrecht Seksuoloog in 1e lijn Seksuologiepraktijk Nieuwegein Praktijk Seksuologische Hulpverlening Woerden Gastdocent Antonius Academie (VP: Pulmo-DM-Reuma) Amstel Academie (VP: Neuro) ParkinsonNet (PS/MW)

3 Wat doet de seksuoloog bij Sophia? In de poliklinieken: Seksuologische intake + anamnese Individuele behandeling Echtpaarbehandeling / relatiegesprekken Indien gewenst: intern consult / scholing In de kliniek: Zie boven + Kennismakingsgesprekken

4 Waarvoor seksuologie inschakelen? Meedenken: Ruggespraak / idee of gevoel toetsen Hypothesevorming op basis van dossier Strategiebepaling (b.v. hoe bespreekbaar te maken) Behandeling/begeleiding: Alle voorkomende seksuele problematiek Behoudens psychiatrische comorbiditeit Behoudens vragen die Revalidatiesetting overstijgen Relatieproblemen n.a.v. seksuele problemen (v.v.)

5 Intimiteit en seksualiteit zijn altijd gelinkt aan: Sekse Leeftijd - Seksuele oriëntatie Lichamelijke gezondheid - Medicijnen Persoonlijke ervaringen - Coping Cognities Overtuigingen - Seksueel gedrag Levensfase Urgentie/Belang/Interesse Opvoeding (sub)cultuur - Religie Genderrol Kansen op de relatiemarkt - Relationele dynamiek = is mijn puzzel leuk of lastig?

6 Basis Powerpointpresentaties 6

7 Bio-psycho-sociaal model De seksuele respons = multi-factorieel proces van reageren. Biologisch/ somatisch Psychisch/ psychologisch Sociaal/relatie Opvoeding/cultuur

8 Klinische les Aanleiding voor deze les Beleid privacy en grensoverschrijdend gedrag Manieren van reageren op dit gedrag Vragen & Discussie

9 Omgaan met seksueel getint gedrag Kluwenbegrip dat vraagt om verheldering: Symptoomgedrag bij NAH of psychose? Seksuele intimidatie naar medewerkers en medepatienten? Privacy van de patient? Waarden en normen? Huisregels Sophia? 9

10 Totaalbeeld Vanuit organisatie-breed seksualiteitsbeleid Aandacht borgen in beschreven werkwijze Uitgaande van kenmerken doelgroep Uitgaande van setting Uitgaande van team / teamvolwassenheid Structurele en proactieve aandacht vergroot de veiligheid en vermindert kans op excessen voor patienten en medewerkers

11 Symptoomgedrag? Symptoomgedrag bij NAH of psychose? Hyperseksualiteit? -> Gedragsanalyse en teamaanpak 11

12 Hyperseksualiteit Opvallend en belastend gedrag echter: Het komt veel minder vaak voor dan hyposeksualiteit Vraag: Is het (een vorm van) seksualiteit of is het (een vorm van) ontremming?

13 Seksuele ontremming Feitelijk een vorm van verstoorde seksuele impulsbeheersing, meestal in verband gebracht met frontaal letsel Impulsdoorbraken, vergelijkbaar met: Voedsel zien = moeten eten Sigaretten zien = moeten roken

14 Specifiek bij NAH Eerst goede analyse van het gedrag Wat, wanneer, wat ging er aan vooraf, etc. Dan kijken naar de leerbaarheid Zelfinzicht Instructie onthouden Tenslotte: prikkels wegnemen Als leerbaarheid te klein is, moeten wij het kader bepalen. Daarbij gezonde seksualiteit niet uit het oog verliezen

15 Sophia Beleid: 15

16

17 Sancties voor medewerker 17

18 Ongewenste intimiteiten medewerker -> medewerker? 18

19 Maar wat bij PT -> medewerker? Idocuments 19

20 Protocol Grensoverschrijdend Gedrag (medewerker -> PT) Medewerkers melden grensoverschrijdend gedrag van patienten via IMS (te vinden op Atrium) Let op: formulier start als VIM-melding, verderop kan je aangeven dat het om MIM-melding gaat. 20

21 Seksuele intimidatie is Ongewenste Seksueel getinte Aandacht De ontvanger bepaalt of het ongewenst is Het gaat altijd om persoonlijke beleving: Pluis of Niet Pluis-gevoel

22 Seksuele intimidatie is Dus altijd subjectief Het maakt niet uit of de dader toerekeningsvatbaar is Het maakt niet uit of er verzachtende omstandigheden zijn Hetzelfde gedrag kan per situatie anders worden ervaren

23 Seksuele intimidatie is: Dus altijd subjectief Ergo De een is gevoeliger / vatbaarder voor seksuele intimidatie dan de ander.

24 Seksuele intimidatie Gevoeligheid bepaald door: Grenzeloos in het zorgen? Niemand mogen afwijzen? Niemand willen kwetsen? De sfeer niet willen verpesten? Twijfel of het iets uithaalt? Bang voor reactie collega s/patiënten?

25 Seksuele intimidatie Waar kan je last van hebben? Wat roept het op? Schuld en schaamtegevoelens Je voelt je klein gemaakt en bekeken Patiënt staat centraal en is afhankelijk Assertieve mensen worden minder assertief => Negeren en vermijden

26 Naar het team / de organisatie Erken het probleem Zie het als een veel voorkomend probleem Beloon openheid Sta achter je collega Gedragscode / Handelingsprotocol In een veilige organisatie regent het klachten

27 Privacy van de patient? -> Waar begint deze / waar houdt op? 27

28 Gasten Account: 28

29 Waarden / Normen Waarden en normen? -> b.v. Porno kijken? Okee / niet okee? -> partner kan blijven slapen? -> Sociaal erotische dienstverlening? Wat is onze visie? Hoe concreter, hoe beter! 29

30 Huisregels Huisregels Sophia? In Patienteninformatie (klapper) heb ik geen specifieke uitspraken gevonden. Zou goed zijn hierin wel een passage op te nemen. 30

31 Uit PT-infofolder van Heliomare:

32 Bespreek met je collega: Hoe denk je te zullen reageren wanneer iemand je lastig valt? Ga eens na hoe je werkelijk reageert als iemand je lastig valt. Neem hierbij situaties in gedachten die je hebt meegemaakt. Wanneer er tussen de twee bovenstaande punten een verschil is, hoe is dat verschil in jou geval te verklaren? Reageer je op het werk hetzelfde als daarbuiten? Neem voorbeelden in gedachten waarbij je je lastig gevallen voelde en ervoor koos om de ander te negeren of te vermijden. Wat heeft deze strategie je gekost/opgeleverd op korte termijn? En gekost/opgeleverd op lange termijn?

33 Veel voorkomende reacties Gevoelens: Schrik, schaamte, schuld, bevriezing, irritatie, beklemming, gekwetstheid, frustratie, angst, onmacht, teleurstelling, onveiligheid, walging, boosheid, wrok, verlegenheid, verdriet en vernedering. Schaamte en schuld komen het meest voor. Gedachten: had ik maar (niet)., zo zijn mannen nu eenmaal, hij kan er ook niets aan doen dit moet ik kunnen hanteren

34 Leren agressie/intimidatie hanteren Herkennen van eigen automatismen (reactiepatronen) en onderliggende ervaringen, overtuigingen, emoties, fysieke aspecten. Leren duiden van gedrag van de ander.

35 Tips Neem je nee-gevoel serieus, je nekharen kunnen daarbij helpen. Accepteer gevoelens van schuld en schaamte, ze hebben een functie. Neem je irritatie en boosheid serieus. Bedenk dat jij niet verantwoordelijk bent voor gedrag van een ander, maar wel voor jouw reactie daarop. Bedenk voor elke irreële gedachte een reële of helpende gedachte. Bedenk dat niemand het recht heeft om jou te intimideren.

36 Tips Bij aanspreken Geef een ik-boodschap. Benoem concreet het gedrag dat je stoort. Zeg dat je wilt dat het stopt. Non-verbaal gedrag Maak jezelf groter (zittend of staand). Spreek met duidelijke stem. Kijk de ander aan / maak oogcontact

37 Geef een ik-boodschap Je begint je zin bijvoorbeeld met: Ik vind het vervelend dat. Daarna benoem je concreet het gedrag waar je last van hebt en zeg je erbij dat je wilt dat het stopt. Ik vind het vervelend dat je me steeds schatje noemt, wil je daarmee stoppen? Ik vind het niet prettig om naar schuine grappen te luisteren, wil je die voor je houden als ik erbij ben? Ik voel me er ongemakkelijk bij als je me steeds met de ogen volgt, wil je daarmee stoppen?

38 Gedragsinstructie 1. Maak oogcontact 2. Benoem het ongewenste gedrag 3. Benoem het gewenste gedrag 4. Geef een korte, heldere waarom 5. Bedank en sluit af Wanneer PT geen gehoor geeft: Herhaal stap 1 t/m 4, zolang als nodig is, en sluit dan af met stap 5. 38

39 Voorbeeld gedragsinstructie 1 Beste meneer Ik zie dat u porno kijkt in de groepsruimte Ik wil / wij willen dat u daar nu mee stopt Omdat medepatienten en medewerkers - daar aanstoot aan kunnen nemen - daar niet mee geconfronteerd willen worden - porno in de prive-sfeer thuishoort - etc Dank u wel. 39

40 Voorbeeld gedragsinstructie II Beste meneer Ik hoor u vaak opmerkingen maken over het figuur van mijn collega Ik wil / wij willen dat u deze opmerkingen voor uzelf houdt Het komt op mij, mijn collega s en medepatienten niet respectvol over. Dank u wel. 40

41 Aanbevelingen VP/behandelaren kunnen onderscheiden van symptoomgedrag <-> a-sociaal gedrag Management/Kenniscentrum: concretiseren van privacybeleid (wat mag wel / wat niet) Aanvullen PT-infoklapper Scholing / training in bespreekbaar maken / aanspreken op gedrag (waarvan is dit gedrag een signaal?) 41

42 Dank voor uw aandacht!