Eenzaamheid bij ouderen A room without a view

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Eenzaamheid bij ouderen A room without a view"

Fanny Timmermans
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Eenzaamheid bij ouderen A room without a view

2 Eenzaamheid Depressie? Suicide

3 Eenzaamheid Depressie? Suicide

4 Suicide en suicidaliteit kan beschouwd worden als een belangrijk gezondheidsprobleem in de Westerse landen.

5 Suïcidecijfers Vlaanderen 2012

6 Suicide en suicidaliteit kan beschouwd worden als een belangrijk gezondheidsprobleem in de Westerse landen. Hoogste suicidecijfers bij ouderen in vergelijking met andere leekijdsgroepen RelaMef weinig aandacht Suicide als relameve doodsoorzaak

7 Suïcide als relameve doodsoorzaak Anke Bonnewyn - Samenwerken aan suïcidepreventie

8 Suicide en suicidaliteit kan beschouwd worden als een belangrijk gezondheidsprobleem in de Westerse landen. Hoogste suicidecijfers bij ouderen in vergelijking met andere leekijdsgroepen RelaMef weinig aandacht Suicide als relameve doodsoorzaak IntuiMef: suicide op oudere leekijd als wegoverwogen, ramonele beslissing

9 Suicidepogingen Vlaanderen Anke Bonnewyn - Samenwerken aan suïcidepreventie

10 Verhouding suïcidepoging/suicide daalt met smjgende leekijd Hawton et al., 2008 Kohn, 2008

11 Suïcidecijfers bij ouderen dalen de laatste jaren zowel in Vlaanderen als Europa Vlaams AcMeplan SuïcideprevenMe ouderen als kwetsbare doelgroep in nieuw plan Doch, suïcidecijfers voor ouderen liggen in Vlaanderen 1,5 tot 2x zo hoog als in Nederland SMjging verwacht in het absoluut aantal suïcides bij ouderen volgende decennia - vergrijzing - cohort- effect

12 Eenzaamheid Depressie? Suicide

13 Doodswens = invoelbaar Doodswens als normaal (ó psychopathologie)??? Ouder worden ~ verlieservaringen Lichamelijk Sociaal ExistenMeel Doodswens als deel uitmakend van het normale ouder worden???

14 Risicofactoren van suicidaliteit Andriessen et al., 2013

15 Suïcidaal Spectrum Het leven is niet meer de moeite waard Doodsgedachten Doodswens??? Suïcidegedachten suïcide- ideame Suïcideplannen Voorbereidingen Suïcidepoging Suïcide

16 Risicofactoren van suïcidaliteit Depressie als belangrijkste risicofactor, naast de aanwezigheid van een somamsche ziekte Sterke associame depressie - suïcidaliteit Maar: Depressie maakt geen deel uit van het normale ouder worden Depressie daalt met smjgende leekijd Conwell et al., 2011

17 PrevalenMe van depressie in funcme van leekijd en geslacht Anke Bonnewyn Studiedag Goed Wijs Grijs, 19/2/2013 Antwerpen Beyers, 2010

18 Betekenis/statuut van de suicidaliteit - symptoom van een depressie? cognimeve vertekeningen negamef beeld over zichzelf, de wereld, de toekomst - weloverwogen? Balanssuïcide? è DIAGNOSTIEK è Gesprek/dialoog aangaan met de oudere - over zijn leven - over zijn wens om te sterven

19 Risicofactoren voor de aanwezigheid van doodswens Onderzoeksgegevens niet conclusief: AssociaMe met depressie, doch geen condimo sine qua non Ouderen met doodswens=> heterogene groep Bij hoogbejaarden: Ook aanwezigheid doodswens zonder depressie Belang van sociaal contact FuncMonele beperkingen, slaapproblemen, pijn è Doodswens geassocieerd met markers van verhoogd suïcide- risico (bijvoorbeeld worst point acmeve suïcide- ideame) Van Orden et al., 2013 Fässberg et al., 2013

20 Eenzaamheid Depressie Suicide

21 Eenzaamheid: concept Bevredigende sociale relames zijn vitaal voor zowel de mentale als fysieke gezondheid Mensen zijn sociaal van nature - behoeke om ergens bij te horen - minimum aan langdurige, posimeve interpersoonlijke relames - over culturen en ontwikkelingsloop heen - in behoeken en hoe er aan voldoen - samsfying relamonships Baumeister & Leary, 1995

22 Eenzaamheid Sociale isolame Eenzaamheid CogniMef discrepanmemodel Innerlijke verwachmngen en/of standaard tov interpersoonlijke relames Peplau & Perlman, 1982

23 Mythe eenzame oudere LeefsituaMe van ouderen in Vlaanderen: 71% voelt zich zelden of nooit eenzaam Sociale situame verandert wel degelijk over de leekijd heen 12/2/2015 (Jacobs, Vanderleyden, Vanden Boer (Red.), De leefsituame van ouderen (55+) in Vlaanderen (2003)

24 Hoe beschrijven ouderen de eenzaamheid en het gewicht hiervan?

25 Eenzaamheid: ouderen Hauge et al., 2012

26 Manageable loneliness? Het begin van een jaar betekent voor velen een nieuwe start vol goede voornemens en kansen, maar voor Gaston Berghmans gaf de komst van 2013 vooral reden tot weemoedigheid. 'Nee, ik had niet bepaald een feestgevoel met Nieuwjaar. De voorbije jaarwisseling waren mijn gedachten vooral bij de dierbare collega's die in 2012 zijn overleden, 'Mocht ik een boek over m'n vrienden moeten schrijven, ik zou constant de krop in de keel hebben,' voegt Berghmans toe, 'Ze zijn bijna allemaal dood. Al die plezante momenten die we deelden, 't is voorbij. En binnenkort is 't mijnen toer, besef ik dan.' Toch laat de acteur het hoofd niet hangen en probeert hij posimef te blijven: 'Herinneringen kunnen een mens melancholisch maken, maar ik trek mij daaraan op. Aan de anekdotes, de belevenissen met al die vrienden. Ik vertel daar graag over en zit geregeld in al m'n foto's te snuisteren.' De Vlaamse legende probeert zorgeloos van zijn oude dag te genieten, maar dat is soms moeilijk, zegt hij zelf. Berghmans: 'Dit jaar word ik 87. Ik heb geen schrik van de dood, tenzij er weer eens een overlijdensbericht in de bus valt: dan grijpt het gevoel mogelijk de volgende te zijn mij naar de keel.' En hij voegt melancholisch toe: 'Ik probeer me daar dan overheen te zeren. Ik wil posimef blijven. Maar het doet pijn, al die lieve mensen te moeten laten gaan.' Nieuwsblad, 13 januari 2013

27 Agonizing loneliness Dat is het ergste, dat ik alleen ben op de wereld. Dat hee6 toch een paar maanden al geduurd, het gevoel ik voel me helemaal alleen. Nochtans, mijn tweelingzus, ik bel er elke avond heen, die dan wel met mij en ik voelde mij wat beter, maar door de dag, ik voelde mij helemaal alleen. Ik woon er ook helemaal alleen. Ik kwam ook niet buiten.

28 Agonizing loneliness Dat is het ergste, dat ik alleen ben op de wereld. Dat hee6 toch een paar maanden al geduurd, het gevoel ik voel me helemaal alleen. Nochtans, mijn tweelingzus, ik bel er elke avond heen, die dan wel met mij en ik voelde mij wat beter, maar door de dag, ik voelde mij helemaal alleen. Ik woon er ook helemaal alleen. Ik kwam ook niet buiten. Sterke link met depressie / suicidaliteit?

29 Eenzaamheid??? Depressie Suicide

30 O luanaigh et al., 2008

31 Eenzaamheid en depressie KIP OF HET EI??? Sterke associame tussen beiden, komen vaak samen voor - Sociale isolame / eenzaamheid als onatankelijke predictor van depressie bij ouderen - Verschillende enmteiten Eenzaamheid => vaak depressieve klachten Depressief => niet almjd eenzaam Longitudinaal onderzoek Obv eenzaamheid voorspelling depressieve klachten na 3 jaar Wederkerige invloed Depressie è eenzaamheid Green et al., 1992 Heikkinen et al. 2004

32 Eenzaamheid en depressie = synergismsch negamef effect op psychologisch welzijn Sociale eenzaamheid én emomonele eenzaamheid ExpectaMon and samsfacmon!

33 Eenzaamheid Depressie? Suicidaliteit

34 Eenzaamheid en suïcidaliteit Social connectedness - OperaMonalisaMe dmv verschillende variabelen - Woonomstandigheden - Burgerlijke staat - Eenzaamheid -. - Sterke associame met suïcidaliteit - DoodsideaMe, suicide- ideame, suicidepoging, suicide - Laatste decennium: subjecmeve evaluame ipv objecmevere parameters

35 Eenzaamheid en suïcidaliteit Fässberg et al., 2012

36 è Inhoud, subjecmeve beleving van gebrek aan social connectedness è kwalitameve studies Eenzaamheid - Vervreemding - Wederkerigheid in relames ontbreekt - Gebrek aan verbondenheid Ik vraag me af voor wie ik hier nog ben? - ExistenMële eenzaamheid HosMliteit in relames / interpersoonlijke problemen Belongingness Bonnewyn et al., in revision Szanto et al., 2012 Harrisson et al., 2010

38 è Inhoud, subjecmeve beleving van gebrek aan social connectedness è kwalitameve studies Eenzaamheid - Vervreemding - Wederkerigheid in relames ontbreekt - Gebrek aan verbondenheid Ik vraag me af voor wie ik hier nog ben? - ExistenMële eenzaamheid HosMliteit in relames / interpersoonlijke problemen Belongingness behoren tot... zich thuis voelen Ik voel me het vijfde wiel aan de wagen è Eenzaamheid as prompmng factor voor suïcide(poging) Bonnewyn et al., in revision Szanto et al., 2012 Harrisson et al., 2010

39 Interpersoonlijke theorie van suïcide (Joiner, 2005)

41 Eenzaamheid en gender??? Eenzaamheid vaker gerapporteerd door vrouwen dan door mannen ~ leekijd ~ verweduwing bias in rapportering ~ ~ impact van eenzaamheid groter voor mannen? cfr. hoge suïcidecijfers Vlaanderen voor alleenwonende oudere mannen cfr. AMSTEL

42 Gender, eenzaamheid en mortaliteit (AMSTEL) Sociale isolame groter bij vrouwen dan bij mannen Eenzaamheid hoger bij vrouwen dan bij mannen En toch: Holwerda et al., 2012

43 Mannen: Huwelijk zeer centrale rol in social connectedness - weinig lotgenoten - niet aangeven van eenzaamheid - partner drempelverlagend tot sociaal contact - met partner: minder eenzaamheid - hertrouwen na verweduwing Vrouwen: Lijken ook beschermd voor eenzaamheid door andere sociale banden dan huwelijk

44 CONCLUSIE Eenzaamheid Depressie! Suicidaliteit ~ Beleving ~ Gender

45 CONCLUSIE Gelaagdheid van social connectedness en eenzaamheid belangrijk in ontstaan van suïcidaliteit op oudere leekijd Wisselwerking depressie eenzaamheid Mediërende factoren, interacmefactoren lijken belangrijk verwachmngen persoonlijkheid beleving percepme

Vergelijkbare documenten

Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat ik niet meer wakker werd. Elke avond bid ik dat ik bij mijn overleden man mag zijn.

Ouderen in nood: wat zie je, wat kan je doen? Anke Bonnewyn Ik zie het niet meer zitten. Voor wie ben ik hier eigenlijk nog? Ik hoop dat ze mij snel komen halen? Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat