Adviezen voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag. G. Portzky
|
|
|
- Gustaaf Bakker
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Adviezen voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag G. Portzky
2 1. Wat? - situering vh probleem: definiëring en prevalentie suïcidaal gedrag - oorzaken en risicofactoren
3 1.1. Prevalentie suïcide 60 mannen vrouwen jaar 5-9 jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 85+ jaar Leeftijdsspecifiek sterftecijfer (1/ inwoners) Suïcide rates in Vlaanderen 2015 (Bron: Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid)
4 Evolutie suïcidecijfers Vlaanderen mannen 2015 mannen 2000 vrouwen 2015 vrouwen jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 85+ jaar Leeftijdsspecifiek sterftecijfer (1/ inwoners) Figuur: Evolutie suïcidecijfers Vlaanderen (Bron: sterftecertificaten, Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid) (Bron: Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid)
5 Vergelijking suïcide rates wereldwijd Suïcide rates mannen Suïcide rates vrouwen 1, Litouwen 58,5/100,000 1, Japan 14,3/100,000 2, Kazakhstan 46,2/100,000 2, Guyana 11,6/100,000 3, Oekraïne 40,9/100,000 3, Servië 11,1/100,000 4, Letland 37,6/100,000 4, Finland 9,5/100,000 5, Japan 36,5/100,000 5, België 9,3/100,000 15, België 26,5/100,000 Bron: WHO
6 1.2.Prevalentie suïcidepogingen Suïcidepoging? Moet er suïcidale intentie (doodswens) aanwezig zijn om van poging te spreken? Europa (niet) ¹ VS (wel) Def. WHO (gebruikt in Europa): Opzettelijk, niet-fataal, niethabitueel gedrag, ongeacht suïcidale intentie Belangrijkste risicofactor voor suïcide; hoe meer pogingen, hoe groter het risico Belangrijk binnen suïcidaal proces
7 Suïcidaal proces Suïcidaliteit niet statisch; schommelt; evolueert Proces van eerste gedachte naar meer concrete plannen tot uitvoeren van de daad zie figuur
8 Suïcidaal proces
9 Info uit psychologisch-autopsie onderzoek omtrent suïcidaal proces bij jongeren? Bevestiging suïcidaal proces Gemiddelde tijdsduur: 29 mnd 2 types: Kort zonder voorgaande pogingen (M= 16mnd) Lang met voorgaande pogingen (M= 46mnd) Sommige suïcides gebeuren zonder enig signaal Laatste mnd voor suïcide geen duidelijk observeerbaar gedrag Kort en snel evoluerend proces bij aanpassingsstoornissen Portzky et al., 2005
10 Suïcidepogingen Vlaanderen Ongeveer spoedopnames / jaar in Vlaanderen omwille van een suïcidepoging à 30 pogingen/dag * Bron: Eenheid voor Zelfmoordonderzoek - Ugent
11 1.3.Oorzaken en risicofactoren ØComplex en multifactorieel bepaald probleem à combinatie oorzaken en risicofactoren Ø Suïcidaal gedrag: resultaat van gelijktijdig voorkomende: - Permanent aanwezige factoren (kwetsbaarheid/trait) - Tijdelijke, toestandsgebonden factoren (stressfactoren/state) - Afwezigheid beschermende factoren
12 Neurobiologische factoren: - Invloed van serotonerge neurotransmissiesysteem - Hyperactiviteit HPA-as Psychologische factoren: Impulsiviteit (jongeren!) Stemmingsregulatie Overreactiviteit op negatieve sociale signalen (afwijzing) Dichotoom denken, rigide denken Besluitvorming en probleemoplossend vermogen Hopeloosheid
13 Sociale factoren: Gezinskenmerken: verlieservaringen, alleen komen te staan, problemen, familiale psychopathologie Sociaal netwerk Traumatische/stressvolle factoren Maatschappelijke factoren Psychiatrische factoren (90%): Depressieve stoornis Bipolaire stoornis Middelenmisbruik Eetstoornissen Schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen Persoonlijkheidsstoornissen
14 Verklarend model suïcidaal gedrag (van Heeringen, 2001) Genetische factoren Vroege levenservaringen Neurobiologische factoren Psychologische factoren KWETSBAARHEID Sociale problemen Psychiatrische stoornis STRESS FACTOREN Drempelverhogende- of verlagende factoren Risicoverhogend: - Berichtgeving media - Voorbeelden in omgeving - Toegang tot middelen - Gebrek sociale steun Beschermend: -Kennis & attitude GGZ -Toegang GGZ -Preventieprogramma s -Sociale steun SUICIDAAL GEDRAG
15 2. Mogelijkheden detectie en aanpak - Signaalherkenning en risico-inschatting (gesprek met patiënt) - Behandeling
16 2.1. Signaalherkenning en Risicobepaling Signaalherkenning en risicobepaling cruciaal bij suïcidaliteit maar enorm moeilijk! Geen exact te voorspellen risico Inschatting op basis van aanwezige signalen, risicofactoren/beschermende factoren en op basis van bespreking met patiënt
17 A. Signalen herkennen 60-75% heeft vooraf signalen gegeven! Twee soorten: Expliciete dreigingen: vereisen onmiddellijke hulp of aandacht Waarschuwingssignalen: vereisen minder dringende hulp, maar toch aanleiding tot verder onderzoek/bevragen
18 Dreigingen: Dreigen om zichzelf te verminken of te doden Methoden zoeken om zichzelf te doden of toegang zoeken tot middelen om zelfmoord te plegen Praten of schrijven over de dood, sterven of zelfmoord Voorbeelden: Directe uitingen van dreigingen: Ik wil dood Ik wil niet meer leven Ik wil er een eind aan maken
19 Indirecte uitingen: Mijn leven is zinloos Ik zie het niet meer zitten Ik kan niet meer/ik ben op Ik ben jullie tot last Het hoeft voor mij niet meer Ik heb mijn testament gemaakt Van mij zal je geen last meer hebben Ik kan er niet meer tegen, het zou beter zijn als het gedaan is Ik zou willen slapen en nooit meer wakker worden Ik wil bij mijn vader zijn die overleden is
20 Waarschuwingssignalen: Hopeloosheid Bv Het zal nooit meer beter gaan ; ik zal voor altijd alleen zijn ; Ik heb niets meer om voor te leven Woede, boosheid of wraakzucht Roekeloos gedrag of het schijnbaar zonder nadenken ondernemen van risicovolle activiteiten Gevoel vast te zitten, geen uitweg te weten Toenemend alcohol-of druggebruik Zich terugtrekken van familie, vrienden of de samenleving Angst, agitatie of slaapproblemen Sterke stemmingswisselingen Geen redenen zien om te leven, de zin van het leven niet zien
21 Signalen verschillen sterk v persoon tot persoon Risico groter wanneer meerdere signalen aanwezig zijn Betekent niet altijd dat er sprake is van suïcidaliteit; kan ook teken zijn stemmingsstoornis, verlies van een dierbare, Om juiste toedracht te kennen: Essentieel om te bevragen! Suïcidaliteit bespreekbaar maken!
22 Bevragen/gesprek aangaan Praten over suïcidaliteit noodzakelijk!! Enige manier om suïciderisico te detecteren en tijdig hulp te kunnen bieden/inschakelen Noodzakelijk om ernst risico te kunnen inschatten Biedt suïcidale persoon mogelijkheid om open te spreken over zelfmoordgedachten en de wanhoop Geeft erkenning; vaak enorme opluchting Helpt om gedachten te ordenen en isolement te breken Er is geen enkele evidentie dat ernaar vragen aanzet tot of gedachten uitlokt!
23 Wanneer? Bij suïcidale uitingen of dreigingen Bij waarschuwingssignalen Bij personen met verhoogd risico (cfr. Risicofactoren) In psychiatrische crisissituaties Tijdens transitiemomenten in een lopende behandeling Bij onverwachte veranderingen, een gebrek aan verbetering of een verslechtering in het klinisch beeld van een psychische aandoening Bij een eerdere suïcidepoging
24 Hoe gesprek starten? Kan helpen om te vertrekken vanuit concrete observatie/signalen Je zegt dat je het niet meer ziet zitten, wat bedoel je hiermee? Als je zegt dat het niet meer hoeft voor jou, bedoel je dan dat je liever dood wil zijn? Je zegt dat niets meer lukt, wat wil je hiermee zeggen?
25 Bij niet zichtbare signalen maar wel vermoeden: hoe is situatie voor pt nu? Hoe ziet pt toekomst nu verder? Zijn er plannen voor de toekomst? Bij uitingen van negatieve toekomstvisie à doorvragen of er nog hoop is op veranderingen; of patiënt het nog mogelijk ziet dat er verbetering/verandering komt Bij verdere negatieve uitingen à doorvragen of patiënt soms idee heeft dat leven te moeilijk is/niet meer de moeite waard is Bij verdere negatieve uitingen à vragen of pt aan zelfmoord denkt
26 Hoe reageren? Wat werkt: Rustig en open praten over zelfdoding en over het verlangen om te sterven. Hierbij kan je tegelijkertijd het acute risico inschatten (zie verder) Luisteren en proberen te begrijpen wat de suïcidale persoon beleeft; Erkenning geven voor de gevoelens die de persoon op dat moment ervaart Inzicht geven door motieven te bevragen en ambivalentie te bespreken Zorgbehoeften bespreken en uitleg geven over welke hulp mogelijk is, aanmoedigen om contact te zoeken bij crisis Nagaan of omgeving kan ingeschakeld worden om te ondersteunen Heel belangrijk: vragen naar wat maakt dat pt tot nu toe volgehouden heeft à peilen naar positieve, beschermende factoren
27 Hoe reageren? Wat werkt niet: Veroordelen vd gedachten/gevoelens: daar mag je niet aan denken ; dat lijkt me wat overdreven, zelfmoord is geen oplossing Meteen positieve zaken aangeven maar de laatste keer vertelde je nog zo enthousiast over Onmiddellijk oplossingen aandragen ga er eens tussenuit, dan voel je je vast een stuk beter Valse hoop geven Beloven dat je er met niemand zal over praten, beloven dat alle problemen kunnen opgelost worden Proberen overtuigen om verder te leven denk eens aan je ouders, dat kan je hen toch niet aandoen? Minimaliseren In discussie gaan, het recht om te leven of te sterven,
28 B. Risico-inschatting Objectiveer hoe acuut de dreiging is op basis van: Suïcidale en hopeloze gedachten: Frequentie, intensiteit Hoe lang denk je er al aan? Hoe vaak denk je eraan? Hoe sterk zijn je gedachten? Hoe ervaar je deze gedachten? (beangstigend, geruststellend, oncontroleerbaar) Ben je bang om de controle over jezelf te verliezen?
29 Concreetheid van plannen!! Heb je er al aan gedacht hoe je het zou doen? Hoe zien die plannen eruit? Heb je al voorbereidingen getroffen? (treinuren genoteerd, medicijnen gespaard, afscheidsbrief) Ambivalentie nog aanwezig of niet Hoe heb je het tot nu volgehouden? Welke dingen houden je nog tegen? (twijfel, angst, familieleden, hoop op verbetering, eerst nog zaken afwerken) Hoe schat je de gevolgen in voor anderen? (zullen ze verdriet hebben, ben dan geen last meer voor hen, het laat je koud)
30 Bijkomende klinische factoren: Ernst van depressiviteit Recent alcohol- of druggebruik Bijkomende factoren: Recente levensgebeurtenissen Isolement
31 2.2. Behandeling van suïcidaliteit Interventie Korte termijn Lange termijn Farmacologisch/neurobiologisch Benzodiazepines Neuroleptica SSRI Lithium Neuroleptica (Clozapine) ECT Psychologisch Sociaal - Veiligheid Non-suïcide contract Safety-plan Supervisie/bewaking Hospitalisatie Middelen verwijderen - Cognitieve gedragstherapie - Problem-solving therapie - Dialectische gedragstherapie/ Schemagerichte therapie - MBCT en Toekomstgerichte training - Online tools Betrekken van omgeving Aanpak van sociale stressoren Systeemtherapie Vervolgzorg/Ketenzorg!!
32 Safety plan - Basiscomponenten 1. Herkennen van waarschuwingssignalen die aangeven dat een suïcidale crisis zou kunnen ontstaan 2. Identificeren en hanteren van copingsstrategieën die zelf kunnen toegepast worden zonder dat andere personen moeten gecontacteerd worden 3. Contacten met anderen gebruiken als een middel om afleiding te hebben van suïcidale gedachten (naar gezonde sociale settings gaan, of naar familie die steun kan geven zonder dat suïcidale gedachten besproken worden) 4. Familie of vrienden contacteren die kunnen helpen bij een crisis en met wie de suïcidaliteit kan besproken worden 5. Contact opnemen met professionele hulpverleners 6. Mogelijkheid tot gevaarlijke middelen verminderen les/safetyplan-invullen.pdf
33
34 Overgaan tot opname? APA, 2003: Maatregelingen om veiligheid pt te waarborgen (opname) hangen af van: Suïcidaletoestand vd pt (intenties, plannen) Psychiatrische toestand (angst, depressie, psychose) Aanwezigheid psychologische factoren zoals hopeloosheiden impulsiviteit Ernst van bijkomende symptomen (agitatie, slaaptekort ) Niveau van functioneren Beschikbaarheid van steun Aanwezigheid van overwegingen om te blijven leven (Reasons for living)
35 3. RICHTLIJN EN E-LEARNING TOOL - MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG - E-LEARNING TOOL SP-REFLEX
36 KADER DOELGROEP hulpverleners binnen de gezondheidszorg in Vlaanderen primair: artsen, psychologen, psychotherapeuten, verpleegkundigen DOELSTELLINGEN zorg voor suïcidale personen versterken aanscherpen van kennis, attitudes en vaardigheden m.b.t. de detectie en behandeling van suïcidaliteit sensibiliseren over het belang en nut van suïcidepreventie en een suïcidepreventiebeleid evidence based werken stimuleren
37 KLINISCHE VRAAG Hoe detecteer je - als hulpverlener binnen de gezondheidszorg in Vlaanderen - suïcidaliteit en welke evidence based interventies zijn er voorhanden om met suïciderisico om te gaan?
38 INHOUD OPBOUW DEEL 1: Inleiding DEEL 2: Detectie DEEL 3: Interventies DEEL 4: Na een poging DEEL 5: Na een suïcide DEEL 6: Suïcidepreventiebeleid BIJLAGE Gezondheidszorgwetgeving BIJLAGE Methodologie en Implementatie
39 WAAR VERKRIJGBAAR? Volledige richtlijn (online): te downloaden op Samenvatting: te bestellen via Vormingsaanbod op:
Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag. G. Portzky
Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag G. Portzky 1. Prevalentie suïcidaal gedrag in Vlaanderen 0-4 jaar 5-9 jaar 10-14 jaar 15-19 jaar 20-24 jaar 25-29 jaar 30-34 jaar 35-39 jaar 40-44 jaar 45-49
Suïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015. G. Portzky
Suïcide bij jongeren Studiedag Depressiepreventie bij adolescenten, Oss, 27/11/2015 G. Portzky 1. INLEIDING 1. Definiëring Suïcide Suïcidepoging: Moet er suïcidale intentie aanwezig zijn om van poging
Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief
Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Saskia Aerts saskia.aerts@preventiezelfdoding.be 7 november 2017 Klinische vragen Welke uitgangspunten en basisprincipes
Suïcidepreventie in Vlaanderen: actieplan en multidisciplinaire richtlijn
Suïcidepreventie in Vlaanderen: actieplan en multidisciplinaire richtlijn Eva Dumon en Saskia Aerts info@vlesp.be 1 maart 2018 VLAAMS EXPERTISECENTRUM SUÏCIDEPREVENTIE Het aantal zelfdodingen in Vlaanderen
Marie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/ Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag
Marie Van Broeckhoven Anneleen Depaire Suïcidepreventiewerking DAGG Lommel 011/54.23.62 Detectie en behandeling van suïcidaal gedrag 2 Wat? Multidisciplinaire richtlijn voor de detectie en behandeling
Detectie van suïcidaliteit
Detectie van suïcidaliteit Multidisciplinaire richtlijn - Deel 2 Nanouschka Verhamme (CPZ) Lien Neuckermans (CGG-SP) Inleiding 9 op de 10 mensen die overleden zijn door suïcide MINIMUM 1 KEER contact gehad
Suïcidaal gedrag: Omvang van het probleem, oorzaken en risicofactoren, en mogelijkheden tot preventie. G. Portzky
Suïcidaal gedrag: Omvang van het probleem, oorzaken en risicofactoren, en mogelijkheden tot preventie G. Portzky 1. OMVANG VAN HET PROBLEEM 2.1. Suïcide Suïcide rates in Vlaanderen 2010 (Bron: Vlaams Agentschap
Avondsymposium UZ Adviezen voor de detec-e en behandeling van suïcidaal gedrag. G. Portzky
Avondsymposium UZ Adviezen voor de detec-e en behandeling van suïcidaal gedrag G. Portzky 1. WAT? - SITUERING VH PROBLEEM: DEFINIËRING EN PREVALENTIE SUÏCIDAAL GEDRAG - OORZAKEN EN RISICOFACTOREN - SUÏCIDEPREVENTIE?
Profiel van de jonge suïcidepoger
Profiel van de jonge suïcidepoger Eva De Jaegere Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Univeristeit Gent Prof. Dr. C. van Heeringen Studiedag Schemerjongeren: schaduw én licht 1. Definitie suïcidepoging 2. Suïcidecijfers
30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag. #SP_reflex
30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag #SP_reflex Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag Basisprincipes in de zorg voor
Suïcidaal proces. Aan suïcide gaat een proces vooraf
Suïcidaal proces Aan suïcide gaat een proces vooraf Van gedachte naar plan naar daad Deels observeerbaar (verbale en non-verbale signalen), deels niet Tijdspanne verschilt van persoon tot persoon Over
MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag. Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst
MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Klaas Jansen, SPV MetGGZ (voorheen RiaggZuid) FACT-team, Kernteam crisisdienst Inhoud Cijfers Visie op suïcidaal gedrag Diagnostiek en behandeling van
PROGRAMMA 1. INTRODUCTIE AWEL, IK ZIE HET NIET MEER ZITTEN. Introductie Epidemiologie 19/12/2014. Introductie Verklarend model voor suïcidaal gedrag*
AWEL, IK ZIE HET NIET MEER ZITTEN Kwalitatieve analyse van chatgesprekken, e mailen forumberichten m.b.t. suïcide Eva Dumon Eenheid voor Zelfmoordonderzoek KeKi Research on Stage 9/10/ 14 PROGRAMMA 1.
Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven.
Zelfdoding in de psychiatrische kliniek: over het omgaan met de (on)draaglijkheid van het leven. Alix Kuylen Psycholoog intensieve behandeleenheid Susanne Cuijpers Verpleegkundig specialist GGZ Inhoud
Suïcidepreventie 4 voor 12. Kirsten O CGG PassAnt Halle 13 oktober 2017
Suïcidepreventie 4 voor 12 Kirsten O CGG PassAnt Halle 13 oktober 2017 Inhoud Inleiding Theorie Signalen Motieven Bespreekbaar stellen Hulpmiddelen Beleid Inleiding Je kan een suïcide voorkomen Waar Niet
SUÏCIDEPREVENTIE IN VLAANDEREN:
SUÏCIDEPREVENTIE IN VLAANDEREN: Eva De Jaegere Preventiemanager VLESP CIJFERS EN FEITEN Zomerschool 2016 VLESP? Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie Partnerorganisatie Vlaamse Overheid Samenwerkingsverband
Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling. Prof. dr. C. van Heeringen
Suïcidaal gedrag epidemiologie, psychologie en biologie, en behandeling Prof. dr. C. van Heeringen WHO 2004 de Europese context nu de Europese context toen Kruyt 1960 Suïcide in Vlaanderen SMR, per
Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat ik niet meer wakker werd. Elke avond bid ik dat ik bij mijn overleden man mag zijn.
Ouderen in nood: wat zie je, wat kan je doen? Anke Bonnewyn Ik zie het niet meer zitten. Voor wie ben ik hier eigenlijk nog? Ik hoop dat ze mij snel komen halen? Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat
Parnassia Groep Remco de Winter & Karin Slotema
Parnassia Groep 30-11- 2017 Remco de Winter & Karin Slotema Kennismaken + epidemiologie Principes voor de omgang met suïcidaal gedrag pauze Systematisch onderzoek van suïcidaal gedrag pauze Beschrijvende
1. Epidemiologie 1.1. Global suicide rates
Studiedag Asster, DAGG en CGG-SP 4 mei 2017 Goingviral: epidemiologie van suïcide en algemene preventie G. Portzky 1. Epidemiologie 1.1. Global suicide rates WHO, 2015: 788.000 suïcides in 2015 (10.7/100.000
Ik wil dood suïcidaliteit
Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief
DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG
DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG Multidisciplinaire richtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) COLOFON Auteurs: Saskia Aerts, Eva Dumon,
Suïcide en suïcidepreventie
Suïcide en suïcidepreventie D. Linszen, psychiater Suïcide(preventie), de rol van verpleegkundigen en verzorgenden Reehorst, Ede 2017 Amsterdam First Episode Study: Critical Period RCT (1998-2007): relapse
Suïcidepreventie. Charlotte Aertsen CGG Andante
Suïcidepreventie Charlotte Aertsen CGG Andante 03 620 10 20 charlotte.aertsen@andante.be Stelling Iemand die een zelfmoordpoging doet, wil niet altijd dood. Stelling Iemand die het echt wil doen, kan je
Is werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
Is werken gezond? Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog promovendus VU Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS
EFFECTIEF OMGAAN MET SUÏCIDALITEIT BIJ PATIËNTEN MET SCHIZOFRENIE OF EEN AANVERWANTE PSYCHOTISCHE STOORNIS Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHOLLAND Congres Zorg voor mensen met
Module Adolescent 2de jaar Leefstijl en psychosociale gezondheid Suïcide bij jongeren
Module Adolescent 2de jaar Leefstijl en psychosociale gezondheid Suïcide bij jongeren Dr. G. Portzky Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Universiteit Gent Prof. Dr. C. van Heeringen Inhoud Inleiding Definiëring
Rondom Suïcide. Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden. 26 oktober Jos de Keijser
Rondom Suïcide Nieuwe inzichten over preventie en ondersteuning van nabestaanden 26 oktober 2016 Jos de Keijser onderdelen Suïcide in Nederland anno 2016 Preventie Richtlijnen Contact maken Impact van
Screening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk
Suïcidaliteit Screening, risicotaxatie en preventie Symposium huisarts en poh-ggz samen sterk Ietje de Vries John Pot Aanhaken of afhaken! Programma Informatie suïcide: feiten en cijfers Suïcidaal proces
Doodswens en suïcidegedachten bij ouderen
Doodswens en suïcidegedachten bij ouderen Bespreekbaar maken Eva Van Den Broeck CGG Andante Suicidepreventie eva.vandenbroeck@andante.be 03 620 10 20 Suïcidepreventie reflex Bron: Detectie en behandeling
DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG DE ONTWIKKELING VAN EEN MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN Saskia Aerts en Eva Dumon
DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG DE ONTWIKKELING VAN EEN MULTIDISCIPLINAIRE RICHTLIJN Saskia Aerts en Eva Dumon Studiedag VVP 10 november 2015 Programma Introductie Ontwikkeling en planning
Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak
1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente
DE EPIDEMIOLOGIE VAN SUÏCIDEPOGINGEN VLAANDEREN, 2012
DE EPIDEMIOLOGIE VAN SUÏCIDEPOGINGEN VLAANDEREN, 2012 E E N H E I D V O O R Z E L F M O O R D O N D E R Z O E K, U N I V E R S I T E I T G E N T E v a De Jaegere In samenwerking met Zorg voor Suïcidepogers
Samenvatting VLESP DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG. Multidisciplinaire richtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg SAMENVATTING
VLESP DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG Multidisciplinaire richtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg SAMENVATTING 1 DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG Multidisciplinaire richtlijn
PITSTOP SUÏCIDE TRAINING
PITSTOP SUÏCIDE TRAINING 2017 1 PITSTOP SUÏCIDE TRAINING Herziening Pitstop tbvde ParnassiaGroep, bewerking door N.Kool-Goudzwaard december 2016 21-4- 2017 Trainers: Remco de Winter en Nienke Kool 2 Programma
Suïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide?
Suïcide en de psychiater Voorjaarssymposium FMG suïcide? 12 mei 2017 REMCO DE WINTER WWW.SUICIDALITEIT.NL Inhoud Wie en waar? vragen Uit de praktijk Cijfers Nederlandse situatie internationale vergelijking
Cognitieve Therapie Denken aan suïcide
Cognitieve Therapie Denken aan suïcide Ad Kerkhof AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam CBT voor suïcidaal gedrag Rudd ea. (2001). Treating Suicidal
Omgaan met suïcide risico. Crisisinterventies. Jeroen Decoster, MD PhD. Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit
Omgaan met suïcide risico Crisisinterventies Jeroen Decoster, MD PhD Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit psychiatrische hospitalisatie = enkel een noodzakelijk middel om een
Het probleem. Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp. Deze neiging is kern van het syndroom
Het probleem Suïcidale mensen zoeken vaak geen hulp Deze neiging is kern van het syndroom Ze verwachten niet dat behandeling helpt Er zijn gevoelens van schaamte, angst voor stigma of controleverlies Ze
Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd. 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening
Zelfmoordpreventie bij kind en jeugd 30 oktober 2018 Judith de Heus Manager hulpverlening j.deheus@113.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
WELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 Even voorstellen Lisette Spanjar Psycholoog Peter Holthuis Bedrijfsarts & vrijwilliger 2 Programma Wat doet 113Online? Cijfers en achtergronden Signalen
Hoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt?
Hoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt? Hoe ondersteun ik iemand die aan zelfmoord denkt? Als je het vermoeden hebt dat iemand waar je om geeft aan zelfmoord denkt, is het logisch dat je schrikt.
Definities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie
Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste
WELKOM. 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie
WELKOM 113Online Stichting voor zelfmoordpreventie 1 DAG VAN DE VERPLEGING Thema: pluis / niet pluis Datum: 12 mei 2016 Organisatie: DJI / V en VN - VJ 2 Even voorstellen Han Smit - Psychotherapeut Sanne
Nieuwe gezondheidsdoelstelling: 20% minder zelfdodingen tegen 2020 in vergelijking met 2000.
Kabinet Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin 17 december 2011 Gezondheidsconferentie Suïcidepreventie www.gezondheidsconferentie-suicidepreventie.be E-mail: consortium.suicidepreventie@gmail.com
Hoe bouw je een sterk suïcidepreventiebeleid uit?
Hoe bouw je een sterk suïcidepreventiebeleid uit? Omgaan met suïciderisico. Lancering Vlaamse richtlijn en website voor hulpverleners - 30 maart 2017 Sarah Holemans - CGG-SP Antwerpen Ine Vermeersch -
Voorwoord. deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1
Inhoud Voorwoord XI deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1 1 Terminologie en definities 3 1.1 Inleiding 4 1.2 Suïcide of zelfdoding 4 1.3 Suïcidepoging of poging tot zelfdoding 13 1.4 Doodsgedachten
Inspiratiegids 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid 1-10 oktober 2018 Werken aan geestelijke gezondheid in de huisartsenpraktijk
Inspiratiegids 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid 1-10 oktober 2018 Werken aan geestelijke gezondheid in de huisartsenpraktijk MIDDEN-WEST-VLAANDEREN Inleiding Krijgt Vlaanderen opnieuw een mentale
Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.
Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website
Verpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten. Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013
Verpleegkundige zorg aan suïcidale patiënten Drs. Barbara Stringer GGZ ingeest & Lectoraat GGZ Verpleegkunde Referaat Saxion Hogeschool 17 juni 2013 Programma Definities van suïcidaal gedrag Enkele cijfers
InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Suïcidepreventie. Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen?
Suïcidepreventie Hoe open je deuren naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen? Mark Mepschen psychiater crisisdienst-iht Pro Persona Arnhem Inhoud Visie op suicidaliteit Wat te doen?
Suïcide bij ouderen in Nederland
Suïcide bij ouderen in Nederland 19-27 AJFM Kerkhof ajfm.kerkhof@psy.vu.nl www.kerkhofpsychotherapie.nl Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 19 196 Suïcide
Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag
De 38e nascholingsdag 5 februari 2015 De Lawei, Drachten Wat als je denkt alles kwijt te zijn? Over verlies en suïcidaal gedrag Martin Steendam klinisch psycholoog P-opleider GGZ Friesland promovendus
Suïcidecijfers 2012 Vlaanderen
Suïcidecijfers 2012 Vlaanderen Vlaanderen suïcidecijfers 2012 Er overleden in Vlaanderen 1.114 personen door suïcide in 2012. Wanneer wordt vergeleken met het jaar 2011, overleden in 2012 1% minder mannen
Programma. Programma. Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande. Inleiding
Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande Ilse Conserriere Suïcidepreventiewerker CGG CGG Eclips Lange Violettestraat 84 9000 Gent 9000 Gent Email : i.conserriere@cggeclips.be Email : kdw@fdgg.be
Ik wil dood. Waar gaan we het over hebben?
Ik wil dood Overmand door een soort van schuldgevoel en een unanimiteit van misbegrepenheid zoek ik rust, doorheen de onrust. Al die onrust in mijn hart het lijkt er deze keer niet op dat ik volhard en
Bijlage 2. Achtergrondinformatie 1
Bijlage 2. Achtergrondinformatie 1 Onderstaande tekst biedt een kort overzicht van recente bevindingen over suïcidaliteit bij jongeren. Voor je aan de slag gaat met het opmaken van een draaiboek suïcidepreventie
Gatekeeper training. 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks
Gatekeeper training 08-10- 2014 workshop Trainer: Gerrie Hendriks Gatekeepers Jullie gaan deuren openen naar hulp voor mensen die gevaar lopen zichzelf wat aan te doen waarom 1600 suïcides per jaar waarvan
Voorkomen van. bij suïcidaliteit. Rol huisar ts. Vervolg Trimbos, Preventie. Voorkomen van suïcide
Suïcidaliteit Voorkomen van suïcidaliteit Remco de Winter: introductie Bert van Hemert: workshop met mindmapping mindmapping Voorkomen van suïcidaliteit Trimbos instituut iov Min. VWS Vermindering van
Suicidale patienten willen gehoord en begrepen worden. Tips om te onthouden. Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren. Intenties bij suicidepogingen
Wanhoop bespreken: Vragen en luisteren Tips om te onthouden U denkt aan suïcide: dan moet u wanhopig zijn. Klopt dat? Parnassia 17 febr 2011 Ad Kerkhof Afdeling Klinische Psychologie Vrije Universiteit
Afscheid Mr. R.G. Kok bijdrage Remco de Winter
Afscheid Mr. R.G. Kok bijdrage Remco de Winter Suïcidaal gedrag en opname op een acute gesloten opnameafdeling Jubileum KCAP Dr. Remco de Winter www.geslotenpsychiatrie.nl www.suicidaliteit.nl Mijn relatie
Lunch referraat Parnassia Groep. Suïcidäal gedrag & suïcide
Lunch referraat Parnassia Groep Suïcidäal gedrag & suïcide 9 JULI 2013 DR. REMCO DE WINTER DR. JOLIEN BUENO DE MESQUITA DR. MARIEKE DE GROOT WWW.SUICIDALITEIT.NL SUICIDAL SCIENCE CLUB 12.00 uur: Programma
Suïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken
Suïcidepreventie bij depressie, suïcide bespreekbaar maken Remco de Winter MD PhD, psychiater ParnassiaGroep, kennisdomeinleider acuut en verder oa onderzoeker VU & nationaal vertegenwoordiger IASP www.suicidaliteit.nl
Suïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014
Wat is een suïcidepreventiebeleid? Suïcidepreventiebeleid binnen een organisatie 10/10/2014 Een stappenplan waarin uitgeschreven staat hoe er binnen een organisatie met suïcidaliteit wordt omgegaan en
Wat kan je doen na een suïcide of suïcidepoging? Multidisciplinaire Richtlijn: Detectie & Behandeling van Suïcidaal Gedrag Gent 30/03/2017
Wat kan je doen na een suïcide of suïcidepoging? Multidisciplinaire Richtlijn: Detectie & Behandeling van Suïcidaal Gedrag Gent 30/03/2017 Wat kan je doen na een suïcidepoging? Peter Beks - Zorg voor Suïcidepogers
Suicidaal gedrag bij jongeren
Suicidaal gedrag bij jongeren Voorkomen RINO 15 december 2016 Ad Kerkhof Suïcide in Nederland : 1980-2015 absolute aantallen 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1982 1986 1990 1994 1998 2002
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Ad Kerkhof. Klinisch psycholoog VU Amsterdam
De rol van GZ-psycholoog in de preventie van suïcide De nieuwe richtlijn Ad Kerkhof Klinisch psycholoog VU Amsterdam Multidisciplinaire richtlijnen Depressie 2007 Schizofrenie 2007 Angst 2007 Persoonlijkheidsstoornissen
Hoe help je iemand die aan zelfmoord denkt?
Hoe help je iemand die aan zelfmoord denkt? Bel bij accuut gevaar meteen Stel de vraag Als je denkt dat iemand aan zelfmoord denkt, vraag er dan naar. Kies de vraag die bij jou past. Of kies je eigen woorden,
START. Via een serie vragen wordt uw mening en uw professionele handelen rond de patiënt geïnventariseerd.
KEHR-Suïcide vragenlijst versie 9.0 * De KEHR-Suïcide vragenlijst gaat over uw handelen rond een (suïcidale) cliënt. * De lijst is bedoeld voor professionals die betrokken waren bij de zorg voor een cliënt
Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten
Welkom bij Djoke.nl Kraamzorg bij Psychische klachten huishoudster maaltijden De Kraamverzorgster beschuitjes smeren lange dagen korte nachten lange werkweken vrouw/moeder mantelzorger kameleon borstvoeding
Zelfdoding: acute therapie en psychische preventie Suïcidepogers: motieven en methoden
Eenheid voor Zelfmoordonderzoek Universiteit Gent Zelfdoding: acute therapie en psychische preventie Suïcidepogers: motieven en methoden Dr. G. Portzky Prof. C. van Heeringen Suïcidepogingen in Vlaanderen
Durven aanwezig blijven na een suïcidepoging. Kizzy Van Gansen Psychologe AZ Sint Jozef Malle
Durven aanwezig blijven na een suïcidepoging Kizzy Van Gansen Psychologe AZ Sint Jozef Malle Definitie Een suïcidepoging is een niet-habitueel gedrag zonder dodelijke afloop dat de persoon initieert en
Zorg voor jonge suïcidepogers
Zorg voor jonge suïcidepogers Heldere communicatie in de ketenzorg Marie Van Broeckhoven / Peter Emmery 24 april 2013 Iemand die er over spreekt, doet het niet. Waar Niet waar Iemand die er over spreekt,
Marcoen Hopstaken, acteur Angela Zandbergen, actrice Yvo van de Velde, klinisch psycholoog / psychotherapeut lid Agendaraad NKO
Utrecht, 30 november 2017 Marcoen Hopstaken, acteur Angela Zandbergen, actrice Yvo van de Velde, klinisch psycholoog / psychotherapeut lid Agendaraad NKO Programma Introductie Welkom Programmalijnen NKO
Zuidoost-Brabant zonder zelfmoord
Zuidoost-Brabant zonder zelfmoord Wij gaan zorgen dat er in onze regio geen burgers meer radeloos en eenzaam door zelfdoding hoeven te sterven. Gatekeepers Trainingen Op maandag 5 maart zijn 11 nieuwe
Risicotaxatie Suïcidaliteit. Suïcide en suïcidepogingen. Aantallen. 345 suïcidepogingen. Middel. Dr. Bert van Hemert, psychiater
Risicotaxatie Suïcidaliteit Dr. Bert van Hemert, psychiater Zorgservice Bureau 24 uurszorg Opleiding Sociale Psychiatrie 1/30 2/30 Aantallen Suïcide en suïcidepogingen Suïcidegedachten Suïcidepoging bevolking
De suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige
De suicidale patiënt op de SEH Opleiding SEH verpleegkundige Rob Lutterman, consultatief psychiatrisch verpleegkundige 2016 Filmpje shawshank redemption 2;17 stellingen Mensen die praten over suicide doen
Overzicht. Centrale inhoudelijke thema s Mensen willen niet dood (kort filmfragment) Suïcidaal proces, hoe gaat dat? Contact maken, hoe doe je dat?
Overzicht Twee nieuwe documenten: MDR en ketenzorgdocument Kern van ketenzorgdocument Belangrijkste thema s in MDR diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag Implementatie richtlijn en onderzoek (PISTOP)
MODEL KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG
Bijlage 1 MODEL KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG KETENZORG SUÏCIDEPREVENTIE NOORD-LIMBURG 0 Toeleider: doet melding van suïcidaliteit of suïcidepoging HAP / huisarts SEH 112 / ambulance 8 Politie
Suïcidaal gedrag in een psychiatrische kliniek
Suïcidaal gedrag in een psychiatrische kliniek Remco de Winter Derek de beurs Overzicht Suïcidaal gedrag en opname Wanneer leidt risico tot opname? Vergroot een kliniek de veiligheid? Overwegingen die
De huisarts. De psycholoog. Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl)
Published on 113Online zelfmoordpreventie (https://www.113online.nl) Home > Over hulpverleners Verschillende soorten hulpverleners hebben verschillende opleidingen. Door dit verschil zijn ze goed in verschillende
Angst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest
Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,
Rouw bij nabestaanden
Rouw bij nabestaanden Cijfers Epidemiologische gegevens Wereld: Elke 3 seconden een zelfmoordpoging Elke 40 seconden een suïcide België: Elke dag 3 à 4 zelfdodingen Vlaanderen: Elke 35 minuten een zelfmoordpoging
Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET)
Vormingsaanbod Psychiatrisch Expertiseteam (PET) Steeds meer krijgen zorgverstrekkers en medewerkers uit de eerste lijn tijdens hun werk te maken met mensen met (een vermoeden van) geestelijke gezondheidsproblemen.
Protocol voor suïcide
Protocol voor suïcide In dit protocol wordt een onderscheid gemaakt tussen 1) Vroegdetectie en signaalherkenning. 2) Het handelen bij een dreigende en/of acuut dreigende suïcidepoging 3) Het handelen bij
Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen
Mental Health First Aid Eerste hulp bij psychische problemen Catherine van Zelst Nicole van Erp Trimboscongres Een te gekke wijk 8 november 2017 Inhoud workshop Wat is MHFA? Het belang van MHFA Onderzoek
Spreekbeurt Nederlands Zelfmoord
Spreekbeurt Nederlands Zelfmoord Spreekbeurt door een scholier 1352 woorden 20 januari 2004 7 336 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding: Ik doe mijn spreekbeurt over zelfmoord. Ik vind het geen leuk
Het suïcide preventie expert team. HetSET
Het suïcide preventie expert team HetSET R E M C O D E W I N T E R, S G A C U U T N I E N K E K O O L S G P E R S O O N L I J K H E I D S S T O O R N I S S E N WORKSHOP DAG INHOUD DEN HAAG 28 SEPTEMBER
HELP, MIJN PATIËNT KAN EN WIL NIET MEER! DEPRESSIVITEIT EN SUÏCIDE IN DE THUISZORG
HELP, MIJN PATIËNT KAN EN WIL NIET MEER! DEPRESSIVITEIT EN SUÏCIDE IN DE THUISZORG IVO TODTS, BACHELOR VERPLEEGKUNDE, AUTICOACH EN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST GGZ WIT-GELE-KRUIS LIMBURG MET DANK AAN NOOLIM
Manisch depressief of bipolaire stoornis
0000 2027 - SV - oktober 2012 Manisch depressief of bipolaire stoornis campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23 www.st-vincentius.be GasthuisZusters
Crisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd
Crisisdienst GGZ in samenwerking met afdeling jeugd Inhoud Wat doet de crisisdienst GGZ? Wanneer vindt er overleg plaats met afdeling jeugd? Wanneer neemt de afdeling jeugd het over? Wat doet afdeling
Suïcidepreventie in de land- en tuinbouw
Suïcidepreventie in de land- en tuinbouw N I K E B A E T E N P R O V I N C I A A L C O Ö R D I N A T O R S U Ï C I D E P R E V E N T I E W E S T - V L A A N D E R E N C G G L A R G O Wat is de eigenheid
We gebruiken in deze vragenlijst de term psychische klachten. Maar neem gerust een andere term in gedachten als je die beter vindt.
Een stigma kan gezien worden als een stempel met negatieve lading dat mensen met psychische aandoeningen opgedrukt krijgen door de omgeving of maatschappij. Dit wordt door velen zo ervaren. Wat ook voorkomt
Basistraining Psychiatrie. Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober Voorschoten
Basistraining Psychiatrie Psychische klachten na de bevalling Donderdag 19 oktober 2017 - Voorschoten Introductie Karin den Oudsten Ervaringsprofessional Geboortezorg/GGZ Gecertificeerd coach (NOBCO) Integratief
Na een s uïcide s Jos de Keijser
Na een suïcide Jos de Keijser 20-9-2013 2013 overzicht Rouw en gecompliceerde rouw professioneel handelen na een suïcide, volgens de MD richtlijn ihlij ( veilig melden ) Gz psycholoog als nabestaande Normale
Columbia University, voor Nederland: Dialexis Advies B.V., Suïcide ideatie
Suïcide ideatie Stel vragen 1 en 2. Als beide negatief zijn ga dan naar de suïcidaal gedrag sectie. Als het antwoord op vraag 2 is, stel de vragen 3, 4 en 5. Als het antwoord op vraag 1 en/of 2 is, vul
Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide
Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide Bert van Hemert Madeleine van der Velden Remco de Winter Discussiegroep Parnassia - Den Haag Bureau 24-uurszorg Crisisdienst
Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT)
Borderlinepersoonlijkheidsstoornis en behandeling (MBT) Wat is een borderlinepersoonlijkheidsstoornis Kenmerken: krampachtig proberen te voorkomen om feitelijk of vermeend in de steek gelaten te worden.