Veiligheid, zorg en wooncomfort

Transcriptie

1 Veiligheid, zorg en wooncomfort Verslag van de informatiebijeenkomst over praktijkervaringen met domotica op 20 mei 2005, Huis der Provincie in Arnhem Programma Ontgroening en Vergrijzing Op 20 mei vond in het provinciehuis een informatiebijeenkomst getiteld Veiligheid, zorg en wooncomfort plaats over praktijkervaringen met domotica (woonhuisautomatisering). De belangstelling was groot, ruim 100 bezoekers van gemeenten, woningcorporaties, welzijns- en zorginstellingen en adviesbureaus namen hieraan deel. Het centrale deel van het programma bevatte drie plenaire presentaties. Daarna ginnen de gasten uiteen in de workshops voor informatie en discussie over de ervaringen van verschillende partijen uit het veld van wonen, zorg en welzijn met domotica. De bijeenkomst werd afgesloten met een lunch en een informatiemarkt. Op deze markt presenteerden de adviesbureaus zich, die een quickscan domotica kunnen uitvoeren.

2 Inleidingen Christ Smolders en Nico Jan Wijsman Namens de provincie, geven Christ Smolders (waarnemend hoofd dienst REW) en Nico Jan Wijsman (gedeputeerde ICT en Domotica) de aftrap. Beide benadrukken de wijze waarop ICT-toepassingen in het dagelijks leven zijn doorgedrongen en hoe gewoon we dit inmiddels vinden. Niemand staat meer te kijken van digitale toegangspasjes, een palmtop of een GPS-systeem in de auto. De provincie Gelderland wil inspelen op de digitale revolutie. Domotica is eén van de speerpunten. Dit thema wordt binnen het programma Ontgroening en Vergrijzing opgepakt. Domotica stelt mensen in staat langer zelfstandig te blijven wonen. Iets wat veel mensen graag willen en wat ook heel belangrijk is gezien de vergrijzing van de Gelderse bevolking. In en om het huis kunnen voorzieningen worden geplaatst die het wooncomfort en veiligheid vergroten. Denk daarbij aan alarmsystemen, bewegingssensoren, afstandbediening voor elektriciteit en zelfs aan medische consultatie of raadpleging op afstand. De bewoner heeft via een camera contact met een verzorgende of de receptie. De provincie wil de brede toepassing van ICT en domotica stimuleren. Tot 2008 geeft de provincie ruim 9 miljoen uit aan het programma Ontgroening en Vergrijzing. Daarvan is circa 8 ton voor domotica bestemd. Een deel van dit budget wordt gebruikt voor het financieren van Quickscans domotica. Hiermee kunnen, voorafgaand aan de planontwikkeling, alle mogelijkheden, toepassingen en wensen van de gebruikers grondig op een rij worden gezet. Met behulp van deze Quickscan kan een gedegen afweging worden gemaakt uit de keuze van alle voorzieningen en de wensen van de gebruikers. Tot 2008 kunnen jaarlijks 20 projecten in aanmerking komen voor een Quickscan domotica. De helft van de totale kosten van de Quickscan komt voor rekening van de provincie. Ook het delen van kennis en informatie over domotica wil de provincie stimuleren. Vandaar het initiatief voor deze dag. Presentatie Boudijn Uythof, voorzitter Domotica Platform Nerderland Boudijn Uythof, voorzitter van domoticaplatform Nederland, vertelt op inspirerende wijze over nieuwe ontwikkelingen en trends in de toepassing van ICT in brede zin en domotica in het bijzonder. Hij geeft aan dat Nederland, in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, niet achterblijft als het gaat om ICTontwikkelingen. Sterker nog, Nederland loopt in veel opzichten voorop en ook de provincie Gelderland loopt internationaal voorop met de wijze waarop ze domotica oppakt in het programma van Ontgroening en vergrijzing. Dhr. Uythof benadrukt dat de toepassing van domotica niet beslist wordt door de techniek, maar door maatschappelijke en technische randvoorwaarden. Het gaat erom dat techniek functioneel, betaalbaar en haalbaar is. Er moet worden gezocht naar nieuwe De huidige woningvoorraad is nog niet voorbereid op de vergrijzing. Daar moeten we de komende jaren hard aan gaan werken. Een van de manieren om de zelfstandigheid te stimuleren is de totstandkoming van woonservicegebieden: gewone woonwijken, waar verschillende generaties naast elkaar wonen, met zelfstandige woningen en aangepaste huisvesting voor mensen met een functiebeperking, voorzieningen binnen handbereik en een woonomgeving die veilig en geschikt is voor alle leeftijden. De noodzakelijke zorg- en welzijnsvoorzieningen toegankelijk gemaakt zodat deze op elk gewenst moment oproepbaar zijn. Een belangrijke randvoorwaarde bij de ontwikkeling van de woonservicegebieden is de brede toepassing van ICT en domotica. 2 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

3 combinaties van kennis, creativiteit, design, marketing productie en financiering. De ontwikkeling van slim textiel is een bijvoorbeeld een combinatie die verrassende mogelijkheden kan bieden. Op dit moment is het belangrijk dat er aandacht is voor de infrastructuur in huis en de manier waarop de in- en externe infrastructuur op elkaar aansluiten en dat er gewerkt wordt aan open systemen die eenvoudig te bedienen zijn en uitwisselbaar (standaardisering) zijn. Domotica moet aansluiten bij de wensen van consumenten en het thuisgevoel van mensen niet in de weg staan. Het moet ook geen stigma krijgen, zoals nu soms al het geval is, dat het alleen bedoeld is voor ouderen en gehandicapten. De nadruk moet liggen op wat gezonde mensen kunnen met domotica en niet op de beperkingen waarvoor het een oplossing biedt. Verder is belangrijk dat men bij domoticatoepassingen in de zorg goed in de gaten houdt uit welk oogpunt men te werk gaat. Gaat het om efficiencyverhoging voor de zorgverlener, of de woningbeheerder of primair om de kwaliteit van leven van de bewoner/patiënt. De verhoging van de productiviteit en de kwaliteit van het leven door ICT toepassingen is in deze drie gevallen verschillend en moet duidelijk onderscheiden worden. ICT moet niet gebruikt worden als compensatie voor een toenemend gebrek aan wijgevoel en solidariteit in deze samenleving Verslagen workshops Thuis blijven: De renovatie van de Ghandi-flat in Culemborg als voorbeeld. Marianne van Vliet, manager Vastgoed en Ontwikkeling, woningcorporatie BCW te Culemborg Marianne van Vliet schetst in hoe de relatief kleine wooncorporatie BCW in Culemborg erin is geslaagd om domotica bij de renovatie van de Ghandi-flat (totaal 53 woningen, merendeels renovatie) een rol te laten spelen. Met als doel om de Ghandi voor alle wooncategorieën geschikt te maken, met aandacht voor welzijns- en zorgaspecten rond vergrijzing. Domotica? Denk aan videofoon, sociaal alarm, brand- en inbraakalarm, raam- en deuropeners etc. Marianne benadrukt dat domotica slechts een middel is, slimme doucheruimtes zijn bijvoorbeeld net zo belangrijk. De flat is inmiddels in gebruik. Een aantal leerpunten passeerden de revue. Technisch kan alles, maar de klanten moeten het wel kunnen gebruiken. Bij de aanleg moet veel aandacht zijn voor de beheersaspecten en voor de mogelijkheid van back-up en achtervang. Een knelpunt is de onderlinge afstemming van systemen. Nu is nog voor nagenoeg iedere functie een afzonderlijke sturing nodig, dat is niet gebruiksvriendelijk. Begeleiding en advies zijn mensenwerk, een goede de introductie van domotica is een zeer bepalende succesfactor. Het succes van domotica is nu nog afhankelijk van externe betrokkenen, terwijl de kennis eigenlijk bij de eigen organisatie aanwezig moet zijn. Voor een relatief kleine organisatie is dat echter een brug te ver. Hoe daarmee om te gaan is een punt voor de discussie? In de discussie komt het dilemma naar voren dat corporaties enerzijds de plicht hebben om de experimenteren en dat anderzijds bedrijfseconomische en maatschappelijke ontwikkelingen dwingen tot voorzichtig en zorgvuldig handelen. Met domotica-experimenten lopen ze voorop in ontwikkelingen in de doorgaans conservatieve wereld van bouw en volkshuisvesting, maar ze kennen de weg nog niet. Dat komt vooral tot uiting nu de domoticavoorzieningen gebruikt en beheerd moeten worden. Daarbij is een belangrijk leerpunt dat relatief eenvoudige voorzieningen wenselijk zijn, die door de klant daadwerkelijk te gebruiken zijn, ingebed in een verzekerd beheer en met gebruik van bestaande techniek. Vraaggestuurd in plaats van aanbodgestuurd, want technisch kan er erg veel, maar dat gaat vaak zonder de gebruiks- en beheersaspecten in de overwegingen mee te nemen. Duidelijk is dat er nu geen sprake is van een afgestemde vraagsturing. De aanbieders van domotica buitelen over elkaar heen en van standaardisatie en afstemming is geen sprake. Een voorbeeld nemen aan andere sociaalindustriële complexen, zoals de auto-industrie, waar vanuit de vraagkant (de autofabrikant) in de richting van de toeleveranciers de standaardisatie ver is doorgevoerd, kan lonend zijn. Hiervoor kan aansluiting worden gezocht bij de wensen van de early-adapters: de klanten die technisch voorop willen lopen. Het duurdere segment biedt daarvoor de experimenteerruimte, die de ervaringen kan opleveren waarmee in een stabiele en uitgeteste omgeving op grote schaal domotica gebruiksvriendelijke en beheerbaar kan worden geïntroduceerd. Een extra complicatie is de tijdshorizon: een gebouw staat voor een groot aantal jaren, de technologische domotica-eisen wisselen sneller dan de levensduur van het onroerend goed. Hoe daarin te voorzien? De oplossing nu is te kiezen voor relatief simpele projecten, die gegarandeerd tot grote tevredenheid leiden en goed te letten op de inbedding van domotica in de stormachtig ontwikkelende welzijns- en zorgmarkten. 3 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

4 Van vraagsturing terug naar een aanbodgerichte werkwijze? Ervaringen van bewoners met een domotica-experiment in het nieuwbouwcomplex de Kattenberg II te Aalten. Marleen Mokkink, adviseur netwerkorganisatie USUS te Wezep Met de bouw van de Kattenberg II in Aalten is een project van 28 seniorenwoningen gerealiseerd, waarbij domotica volledig is geïntegreerd. Zo worden deuren en inbraakalarm bediend door een pasje, is de verlichting aan en uit te schakelen met een afstandbediening, is er een videofoon en een passieve of actieve personenalarmering. Door middel van een enquête is onderzocht wat de ervaringen van bewoners met domotica zijn. Vooral de videofoon en de personenalarmering voldoen aan een reële behoefte. De afstandbediening voor verlichting wordt door veel bewoners gezien als een overbodige luxe. Bovendien wordt hiermee het laatste restje beweging ontnomen. De gemiddelde leeftijd van de bewoners is 80 jaar, over het algemeen is er een behoorlijke tevredenheid over wonen, welzijn en zorg. Over het domoticapakket zijn de meningen meer verdeeld. De uitleg over bediening en techniek is onvoldoende gedoseerd, mensen zijn in een hectische beginsituatie overvoerd met informatie. Door kinderziektes functioneerden soms sloten of verlichting niet goed. Hiervan valt nog veel te leren. Vooral voorzieningen gericht op de veiligheid en alarmering worden, evenals de hulp van de huismeester, gewaardeerd. Citaten van bewoners: hou het eenvoudig, domotica?: voor ik hier woonde wist ik niet wat het was ; het paradepaardje is een nachtmerrie geworden ; en over de bekostiging; domotica dat zit toch allemaal bij de huur in. Op de stelling van vraagsturing terug naar een aanbodgerichte werkwijze wordt door de aanwezigen negatief gereageerd. Gelet op de lessen van de Kattenberg is het juist zaak om goed te weten wat (toekomstige) bewoners willen. Door snelle ontwikkelingen aan de aanbodkant is het wel zaak om regelmatig voorlichting te geven. Uiteindelijk zullen bewoners, zeker als ze uiteindelijk zelf de kosten moeten dragen, de goede keuzes moeten kunnen maken. Laatste tip van Marleen Mokkink; weet voor wie je het doet. STOP, ik kan het zelf: zelfredzamer door middel van domotica in eigen woonomgeving. Angela Scholten, clustermanager De Lichtenvoorde te Groenlo De Lichtenvoorde geeft aan bijna 700 cliënten ondersteuning en hulp bij het wonen, het werk en de dagbesteding. Cliënten kunnen logeren of deel nemen aan vakantieopvang. Ook biedt de Lichtenvoorde thuisondersteuning aan kinderen, volwassenen en hun ouders of verwanten. Er werken ongeveer 600 mensen waaronder veel vrijwilligers. Omdat het gebied (Oost-Gelderland) waar de Lichtenvoorde werkt groot is, is het verdeeld in vijf clusters: De Lichtenvoorde heeft aan de Stationslaan in Groenlo de zorgvoorziening De Kimpenkamp, bestemd voor mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een meervoudige beperking. Het pand is eigendom van woningcorporatie De Woonplaats. Het gebouw is in ingrijpend verbouwd, waarbij bewoners allemaal hun eigen appartement hebben gekregen waar zij zoveel mogelijk zelfstandig kunnen wonen. In het gebouw zijn verder een gemeenschappelijke woonkamer, een centrale keuken en logeerkamers gerealiseerd. Angela Scholten vertoont een film over Maria, een bewoonster met verstandelijke beperkingen die jarenlang afhankelijk was van mantelzorg en professionele zorg. Nu is ze een stuk zelfredzamer door middel van domotica in haar eigen woonomgeving de stationslaan. Het project heeft drie fasen doorlopen: 4 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

5 Inzichtelijk maken wat is domotica ; Oriënteren op de mogelijkheden, zoeken naar referentie-projecten Bepalen van de omvang en eisen van de aanpassingen; is de belangrijkste fase. Wat zijn de behoeften van de bewoners, familie en verzorgenden. Uitgangspunt is de wens van de bewoner. Wensen omzetten naar keuzes uit verschillende systemen; belangrijk is om veiligheid te creëren zonder een Big Brother-situatie te creëren. Systemen moeten een functioneel doel vervullen. Later werd ook nog elektronische dwaalbescherming aangelegd voor enkele bewoners. De bezoekers van de workshop zijn positief over het project en vol bewondering voor het bereikte resultaat. In de discussie komt naar voren: Voor de financiering van de voorzieningen is een onderscheid gemaakt tussen de basisvoorzieningen, die betaald worden via de huur, aanvullende voorzieningen zoals de elektrisch te openen deuren waarvoor subsidies zijn verkregen, en individuele aanpassingen, die zijn bekostigd via de zorgverzekeraar. Geen gebruik is gemaakt van WVG-middelen, omdat de bewoners meer dat zes uur zorg hebben per week. De kosten van de basis domotica zijn circa 4.000,- en de huur van de appartementen is gemiddeld 450,-. Dat de vraag het uitgangspunt moet zijn en niet het beschikbare aanbod!! Verder is het van belang dat de domotica flexibel is, voor nu en in de toekomst, onafhankelijk van de fabrikant. Gebruik moet simpel zijn en ook weer in afstemming met de mogelijkheden van de bewoner. Meer info over dit onderwerp op Samen bouwen, samen thuis: Zorg naar de cliënt brengen in buitenstedelijk gebied. Een regiogerichte aanpak. Will ten Westeneind, lid Raad van Bestuur en Harry Hakvoort, beleidsmedewerker kwaliteit Stichting Diafaan te Zevenaar Het thema van deze workshop is de zorgverlening aan de cliënt in het buitenstedelijk gebied op grond van een regionale aanpak. Aan de hand van een diapresentatie gaat Will ten Westeneind allereerst in op de gedachte achter de integrale aanpak in het verzorgingsgebied De Liemers en de samenwerkende partijen. Daarbij belicht hij de inhoudelijke kant van het project en de problemen die je zoal tegenkomt bij de uitwerking van een dergelijk project. Hij wijst met name op het grote aantal spelers in het veld waarmee je te maken krijgt en op welke zaken men goed moet letten om alle kikkers in de kruiwagen te houden. Daarna vertelt Harry Hakvoort over een aantal kwalitatieve aspecten van het project. Het verhaal maakt duidelijk dat bij keuze voor een regionale aanpak alle partijen het eens moet zijn over wat je met elkaar wilt gaan realiseren en dat dat niet vrijblijvend kan. Er dienen goede afspraken te worden gemaakt over ieders verantwoordelijkheid. Hierbij kunnen de ontwikkelingen rondom domotica misschien leiden tot een efficiëntere bedrijfsvoering in de meest brede zin. In de discussie over de presentatie komt naar voren: Het treffen van domoticavoorzieningen in een woning ten opzichte van de stichtingskosten van de gehele woning vraagt slechts een geringe investering (ongeveer 3 a 4%). Waarom gebeurt het dan nog zo weinig?; Dat (o.a.) woningbouwcorporaties vaak nog een afwachtende houding aannemen omdat de ontwikkelingen op het terrein van domotica zo snel gaan; Men moet streven naar een basisinfrastructuur in de woning; Het is goed om, bij regionale samenwerking waarbij veel partijen betrokken zijn, de competenties in beeld te brengen; De ervaringen uit een dergelijk project moet je met elkaar vastleggen in een blauwdruk waarin de ontwikkelingen worden gemoduleerd; Het is goed om te overwegen de bedrijfsvoering van de verschillende partners te koppelen, waardoor je beter kunt inspelen op wat de cliënt wil; Slimme toepassingen op het terrein van domotica ook kunnen leiden tot kostenbesparing. 5 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

6 Als het bouwen begint: Over woonzorgzone De Bogen in Harderwijk. Ton Hoogenboom,ontwikkelingsmanager nieuwbouw, woningcorporatie Omnia Wonen te Harderwijk Woonzorgzone De Bogen in Harderwijk is een multifunctioneel project waarin 14 dienstverleningsbedrijven zijn ondergebracht. Het project kent, naast Omnia Wonen, de volgende participerende partijen: gemeente Harderwijk, Zorgcentrum De Aanleg, SWO en een kinderdagverblijf. Omnia Wonen is stimulator van het project en heeft alle partijen tijdig bij het proces betrokken. In 2003 is de bouw, na 12,5 jaar voorbereiding, van start gegaan. Niet alleen van ontwikkelingfase is zeer complex en intensief ook is duidelijk dat bouwen niet slechts een kwestie van stenen stapelen is. Niet alles is te voorzien, de feitelijke bouw dwingt soms tot het nemen van snelle beslissingen. Het vele en intensieve overleg heeft veel heeft inzet en creativiteit gevraagd van alle participanten. De grootste bedreiging voor De Bogen was besluiteloosheid. Ton geeft de aanwezigen van de workshop de volgende wijsheid mee: Kiespijn = pijn die ontstaat als je niet durft te kiezen. Ton vindt dat het een complex geworden is om apetrots op te zijn en ondanks het ingewikkelde proces en de intensieve overlegstructuur, zal dit project zeker een vervolg krijgen. Ook al zullen er op een aantal fronten wellicht andere keuzes gemaakt worden en zal de omvang wat kleiner zijn. Het idee voor het toepassen van Domotica is bij de corporatie ontstaan tijdens het zoeken naar een levensbestendige woning. Om domotica concreet te vertalen voor de bouwers is er een adviseur bij betrokken geweest. Er is gekozen voor een flexibel systeem. De bewoners zullen al doende een keuze maken uit de mogelijkheden die dit systeem biedt. Over een aantal jaren zal blijken of dit de goede keuze is geweest. Binnenkort wordt er in De Bogen een modelwoning geopend om de Domoticamogelijkheden zichtbaar te maken. In de discussie die volgt op de presentatie komen de volgende zaken aan de orde: Een ICT leverancier wijst op het belang van het kiezen voor een open platform, dus niet conformeren aan 1 leverancier. Het (steeds veranderende) profiel van de bewoners moet leidend zijn. Ton is het hier volledig mee eens en vindt dat daarom een goede, moderne infrastructuur noodzakelijk is, die ook te gebruiken is in de toekomst. De installatiecomponent moet flexibeler. Woningcorporaties kunnen zich vinden in die flexibiliteit, zij bouwen immers voor de toekomst en daarbij is er geen geld om voortdurend te moeten investeren in aanpassingen voor infrastructuur. Investeren wordt niet gezien als probleem, maar het moet er op termijn wel weer uit komen. Klant volgt technologie; dit zou omgekeerd moeten zijn. Ontwikkeling in de breedte is nodig. Naast infrastructuur is er behoefte aan ontwikkeling van modules die een klant nodig heeft. Het zal voorlopig nog pionieren blijven en men zal met andere partijen moeten zoeken naar oplossingen. Er moet aandacht zijn voor vereenzaming. Er zullen immers persoonlijke contacten wegvallen bij de invoering van Domotica. Waar leg je de grenzen (ook financieel)? Een zorginstelling heeft de individuele wensen gescreend, het gebruik simpel gemaakt door middel van pictogrammen en is erg tevreden met het resultaat. De plezierige kant van samenwoningvormen wordt onvoldoende genoemd. Om kennis te delen zal De Bogen als voorbeeldproject kunnen dienen. Ton zal bekijken of hiervoor in het najaar een vorm van symposium mogelijk is, misschien samen met de provincie Gelderland Thuis voor de buis, zorg en andere diensten op afstand Rolf Striekwold, manager Research en Development, thuiszorgorganisatie Sensire te Terborg Rolf Striekwold geeft allereerst een introductie over thuiszorgorganisatie Sensire. Vervolgens gaat hij in op de uitdagingen waar de zorgsector de komende jaren voor gesteld wordt, namelijk een toenemende zorgvraag en een toenemende personeelsbehoefte terwijl het personeelsaanbod achterblijft. Door middel van een telezorgtoepassing wil Sensire een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing van dit probleem. Met een filmpje laat Striekwold zien op welke wijze Sensire zorg op afstand levert. Cliënten kunnen via de televisie contact opnemen met een callcentrum van Sensire. Door een verpleegkundige wordt de cliënt te woord gestaan. De verpleegkundige probeert de zorgvraag op afstand te beantwoorden. Op termijn zal dit uitgebreid worden met monitoring van lichaamsfuncties op afstand (o.a. bloeddruk) en zullen ook de huisarts en de medisch specialist op dit systeem worden aangesloten. In de discussie komen de volgende punten aan bod: Regelgeving en financieringsproblemen werken 6 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

7 belemmerend bij innovaties op het gebied van ICT en domotica. Acceptatie bij de klant is van groot belang. Daarom is het noodzakelijk bij innovaties de klant als uitgangspunt te nemen. Onderzocht moet worden of de klant de te ontwikkelen functies wel kan bedienen. Telezorg levert een bijdrage aan een vertrouwd en zeker gevoel bij mensen die thuis wonen, resulterend in een minder beroep op zorg. Het (nog) ontbreken van een elektronisch patiëntendossier (EPD) wordt als een probleem ervaren. Bij het ontwikkelen van domoticatoepassingen wordt geadviseerd niet met grote blauwdrukken te werken, maar stap voor stap te werk te gaan. Voor het aanbieden van telezorgdiensten is een goede infrastructuur een vereiste. De provincie kan een (open) infrastructuur faciliteren (b.v. breedband). De provincie kan de ontwikkeling van domoticatoepassingen faciliteren door partijen bij elkaar te brengen. Dit kan het beste op regionaal niveau en met niet teveel partijen omdat het anders onwerkbaar wordt. In het huidige functionele bekostigingssysteem is er geen tarief voor screen-to-screen contact bij telezorg. Er vindt momenteel overleg plaats met het CTG om hiervoor een tarief vast te stellen. Met de overgang van de AWBZ naar de WMO ontstaat er een segmentatie van financieringsstromen. Bij regionale projecten gaat dit een probleem vormen. Het Senior Routing System biedt uitkomst Wim Hendriksen, Lector Embedded Systems van het Kenniscentrum Economie, Techniek en Informatica van de Hoge School Arnhem-Nijmegen te Arnhem Wim Hendriksen leidt het onderwerp in. Hij legt uit dat de techniek volgend moet zijn bij de bedoelingen ervan en dat je de techniek eigenlijk niet zou hoeven te zien. Die moet gewoon zijn werk doen. In de praktijk blijkt vaak dat de werking van knoppen op apparaten heel onlogisch is. Bedacht door techneuten die anders denken dan de gebruikers. Hij geeft nog andere voorbeelden van onlogische techniek, of techniek die je misschien nu anders zou bedenken. Zoals de vele klokken op allerlei apparaten in je huis die je twee keer per jaar moet aanpassen aan het seizoen. Elk apparaat heeft zijn eigen handleiding. Je zou alle klokken kunnen laten aansturen vanuit een satelliet. Dat is tegenwoordig heel goedkoop en voorkomt ergernis en misverstanden. Er is tegenwoordig heel veel techniek, maar wij denken nog te veel langs traditionele lijnen waardoor we niet op het idee komen zaken anders te zien. De spelcomputer gameboy zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden om mensen fysiotherapie te geven. Bij de rollator zie je ook deze benadering. We zijn bereid voor een kinderwagen 500,- neer te tellen, maar een rollator mag maar 50,- kosten omdat de AWBZ dat bepaald heeft. Daarom vindt er ook geen productontwikkeling op plaats omdat er niets aan te verdienen valt. Toch hebben ouderen misschien best geld over voor een modernere rollator. Bovendien kunnen ernieuwe functies aan worden toegevoegd. Bij de HAN wordt nu een systeem ontwikkeld waarbij ouderen die wat vergeetachtig worden worden geholpen hun kamer terug te vinden of de weg naar de huisarts. Op een gewone rollator wordt daartoe een volgsysteem gebouwd waardoor ouderen met behulp van oplichtende pijlen naar een aangegeven doel worden geleid. Dit systeem is nu nog alleen te gebruiken in een gebouw, omdat het reageert op de in het gebouw aangelegde zenders. Op termijn is dit te gebruiken buiten het gebouw d.m.v. een GPS. De ingediende stellingen komen nauwelijks aan de orde omdat de praktijkvoorbeelden van Wim Hendriksen voldoende stof tot discussie geven. De analogie met de auto-industrie is daarbij een eyeopener. In de auto zitten nu al heel veel domoticatoepassingen, terwijl deze in huis nog nauwelijks van de grond komen. De vraag hoe dat komt houdt de aanwezigen wel bezig. De tijd is toch nog te kort om tot een afgerond oordeel te komen. Wel zijn de aanwezigen geprikkeld om buiten gebaande wegen te gaan denken. 7 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland

8 Uitgave van het Programma Ontgroening en Vergrijzing Zelfbeheer en nabuurschap In deze brochure worden goede Gelderse voorbeelden van groepswonen voor ouderen op een rij gezet. (2005) Veiligheid, zorg en wooncomfort, ervaringen met domotica in Gelderland Het aantal projecten waar domotica wordt toegepast neemt zienderogen toe. In deze brochure zijn de ervaringen in 8 Gelderse projecten beschreven. Het zijn uiteenlopende projecten: nieuwbouwwoningen en bestaande woningen, meer en minder uitgebreide domoticatoepassingen. Wat de projecten bindt, is echter dat ze allemaal gerealiseerd zijn of in een uitvoeringsstadium verkeren. (juni 2005) Programma Ontgroening en Vergrijzing Het beleidsdocument van het programma met daarin de visie en de doelstellingen voor het programma Ontgroening en Vergrijzing. (juni 2004) Domotica en Slim Wonen: van plan tot uitvoering Voorbeeldprojecten, nieuwe technologische ontwikkelingen en achtergronden over nut en noodzaak van domotica zijn te vinden in de uitgave Domotica en Slim Wonen: van plan tot uitvoering (2004) Slimste Woning van Nederland Op initiatief van de provincie Gelderland, de gemeente Duiven en woningstichting Vivare stond de slimste woning van Nederland van 2002 tot en met 2003 in Duiven. De brochure Slimste woning van Nederland (2003) en de DVD Slimmer wonen geven een state-ofthe-art (2003) van woningautomatisering en de nieuwste snufjes op het vlak van ICT en communicatie, veiligheid, flexibiliteit, duurzaamheid, bouwtechniek en comfort. Website Bent u benieuwd naar de Gelderse voorbeeldprojecten, loopt u in uw eigen project tegen problemen aan of hebt u behoefte aan statistische gegevens over bevolkingsopbouw of bijvoorbeeld de capaciteit van verpleeghuizen in uw gemeente, bezoek dan Op deze site vindt u informatie over het programma Ontgroening en vergrijzing. Behalve alle Gelderse voorbeeldprojecten vindt u er informatie over demografische gegevens en kengetallen, over domotica en over het woon(zorg)punt en de Gelderse oplossingstafel. U vindt er ook de laatste ontwikkelingen in het programma en is het mogelijk om de publicaties van Ontgroening en Vergrijzing bestellen of downloaden.www. Gelderland.nl/vergrijzing Manifestatie Op 7 december vindt in het provinciehuis een grote manifestatie Ontgroening en Vergrijzing plaats. Op deze feestelijke bijeenkomst kunt u zich laten informeren over initiatieven op het vlak van wonen, welzijn en zorg in de provincie Gelderland. Kennisuitwisseling, het presenteren van de Gelderse voorbeeldprojecten en leren van elkaars ervaringen staan op deze dag centraal. Noteert u deze datum dus alvast in uw agenda! Meer informatie ontvangt u later dit jaar. Informatie: secretariaat Colofon Deze uitgave is een onderdeel van het Programma Ontgroening en Vergrijzing van de provincie Gelderland Meer informatie Programmasecretariaat Ontgroening en Vergrijzing Joke Hoogstraten, Postbus 9090, 6800 GX Arnhem (026) vergrijzing@prv.gelderland.nl Fotografie Marco Vellinga 8 Verslag Praktijkervaringen met Domotica in Gelderland