Verbreding Hoger Onderwijs Venlo

Transcriptie

1 Verbreding Hoger Onderwijs Venlo Inleiding Deze kaderstellende notitie wordt gezamenlijk ter informatie voorgelegd aan het college van B&W van Venlo en GS van Limburg. Tevens worden hierover de Raad van de gemeente Venlo en Provinciale Staten van de Provincie Limburg schriftelijk geïnformeerd. Ook de regiogemeenten worden geïnformeerd en zullen betrokken worden bij de verbreding van het Hoger Onderwijs. De inhoud voorziet in de integrale projectaanpak ten aanzien van het middelbaar en hoger onderwijs in de regio Venlo, waarbij de nadruk ligt op het HBO onderwijs, specifieke specialisaties op master niveau WO en de kennistransfer naar het bedrijfsleven. Er is gekozen voor een gezamenlijke projectaanpak die als totaalpakket aan B&W en GS voorgelegd wordt. Voor wat betreft de uitvoering hiervan is echter wel een verdeling in inzet van menskracht en middelen aangebracht. Dit stuk voorziet tevens in de inzet van middelen die bij amendement door PS van Limburg zijn vrijgemaakt voor de verbreding van het hoger onderwijs in de regio Venlo ( 10 mln.). De projectaanpak bestaat uit 2 hoofdcomponenten met 5 onderdelen: Inhoudelijk programma: 1. Inhoudelijke onderwijsontwikkeling 2. Kennistransfer Onderwijsvoorzieningen: 3. Onderwijshuisvesting 4. Studentenhuisvesting 5. Voorzieningen De kernpunten in deze notitie richten zich op een duurzame verankering van met name het MBO en HBO onderwijs in Venlo. Weliswaar met accenten op de agrofood- en logistieke opleidingen maar tegelijkertijd met een open mind naar de opleidingen waar de regionale economie nu en op termijn behoefte aan heeft en afgestemd met het onderwijsaanbod dat regionaal/provinciaal al wordt aangeboden; ook WO (masteropleidingen) koppelen aan de kennisbehoefte van de regio en inbedden in de provinciale hogeronderwijsstructuur; kennisvalidatie als de grote drijfveer voor de inhoud van de opleidingen en de wijze waarop deze kennis terecht komt bij de bedrijven en ondernemers; kennistransfer zal vraag en aanbod qua kennis bij elkaar moeten brengen. De dragers (studenten) en de vragende partij (ondernemers) zullen maximaal met elkaar in contact moeten komen om vraag en aanbod zo transparant mogelijk te krijgen; het tot stand brengen van slimme verbindingen die nodig zijn om te komen tot een centre of expertise. Deze verbindingen zijn nodig op het gebied van

2 doorlopende leerlijnen, samenwerking tussen regionale en landelijke opleidingen en samenwerking met validatiepunten als Kokerelli. Het procesmanagement over dit Plan van Aanpak met zijn onderscheidende thema s en projecten zal door Venlo, in afstemming met de provincie, worden gevoerd. Gelet op de regionale impact van het project zal ook afstemming plaatsvinden met de regio gemeenten. Het plan van aanpak Een aantal van de onderwijsinstellingen is al gestart met het ontwikkelen en uitvoeren van nieuwe opleidingen, een aantal is nog in de fase van voorbereiding en/of moet nog definitief toestemming krijgen om in Venlo te starten met opleidingen op HBO en WO niveau (doelmatigheidsonderzoek). Duidelijk is dat het belang van de onderwijsontwikkelingen zowel bij rijk, provincie als gemeente Venlo op het netvlies staan en dat zij bereid zijn ook substantieel in deze ontwikkelingen mee te investeren. Doel en resultaat Het doel van dit plan van aanpak is om, een sterk onderwijscluster, zowel vanuit inhoudelijk als ruimtelijke perspectief, te realiseren dat naadloos aansluit bij het bedrijfsleven in de regio Venlo en een belangrijke bijdrage levert aan het innovatievermogen en de aantrekkelijkheid van Venlo voor kennisintensieve bedrijven en jonge, hoogopgeleide professionals. Tevens wordt met de voorgestelde aanpak beoogd alle partijen met elkaar te verbinden en de beschikbare en nog beschikbaar te stellen middelen optimaal in te zetten. Deze ambitie zal kennisvalidatie en transfer moeten stimuleren en daarmee de regionale economie. Tevens wordt beoogd om de studerenden in Venlo meer aan de regio te binden door het inrichten van een dynamisch en levendig stedelijk centrum met aantrekkelijke woonfuncties voor studenten en starters op de arbeidsmarkt. Het beoogd resultaat op hoofdlijnen is: 1. een breder onderwijs- en opleidingsaanbod op MBO, HBO en WO-niveau in Venlo, in belangrijke mate geënt op de behoefte van het regionale bedrijfsleven 2. meer onderzoeksfaciliteiten in Venlo waarin onderwijs en bedrijfsleven samenwerken aan onderzoek, ontwikkeling en toepassing van kennis. 3. toegepaste kennisvalidatie en transfer met ook nieuwe bedrijvigheid tot gevolg. 4. een fysiek cluster van onderwijsinstellingen dat van toegevoegde waarde is voor de ruimtelijke kwaliteit in Venlo en een belangrijke bijdrage levert aan de ruimtelijke opgave van de stad (Visie Stedelijk Centrum kaderstellend) 5. groei van het aantal studenten dat in Venlo studeert en in Venlo woont 6. bijdrage leveren aan de groei van het aantal studenten dat na afronding van de studie in Venlo en omgeving gaat werken en blijft wonen Deze beoogde resultaten zullen nog specifieker worden gemaakt op basis van 2

3 beschikbare statistische informatie en de methodiek waarop de gewenste resultaten gemeten kunnen worden. Procesaanpak, deelprojecten en fasering Om de genoemde resultaten te bereiken moeten in de komende jaren op een aantal deelterreinen nieuwe ontwikkelingen in gang worden gezet en bestaande initiatieven gerealiseerd en/of versneld. Gelet op de veelheid en complexiteit van de ontwikkelingen enerzijds en de autonomie en belangen van betrokken partijen anderzijds kunnen de beoogde resultaten alleen gerealiseerd worden vanuit een integrale aanpak en een sterke processturing en regie. De gemeente Venlo is voor een groot deel afhankelijk van bereidheid en inzet van derde partijen. Dat betekent dat naast adequate projectleiding op de verschillende deelprojecten vooral ook moet worden voorzien in overkoepelend procesmanagement en regie. Dit geldt in het bijzonder voor het deelterrein inhoudelijke onderwijsontwikkeling en kennistransfer, maar uiteraard ook op de ruimtelijk-fysieke ontwikkeling (zie hieronder). De regiefunctie dient zich ook te focussen op het verbindende karakter vanwege de betrokkenheid van vele externe partijen. Externe partijen zijn o.a. Fontys, ROC,HAS, UM, UT Antares/Woonwenz. Ondernemers, Regiogemeenten, Venlo Partners. Vanuit een gezamenlijk opdrachtgeverschap zal de regiefunctie worden ingevuld door Gemeente Venlo. Gelet op de complexiteit van de totale opgave wordt voorgesteld vijf deelterreinen te benoemen die, in onderlinge samenhang, de totale opgave tot een goed einde brengen. Het gaat daarbij om de volgende deelterreinen die in projecten worden uitgewerkt: 1. Inhoudelijke onderwijsontwikkeling Dit deelproject behelst het tot stand brengen van de gewenste verbreding van het onderwijsaanbod en het vergroten van het aantal onderzoeksfaciliteiten. Op basis van de gesprekken met onderwijs- en kennisinstellingen die reeds hebben plaatsgevonden zijn al een belangrijke aantal activiteiten die binnen dit thema moeten worden gerealiseerd, benoemd. Het gaat hierbij op dit moment in ieder geval om: a. Doorontwikkeling van de Fontys logistieke, technische en economische opleidingen inclusief de verbindingen met het groene domein, services innovation en de zorg (domotica in de zorg is een voorbeeld). b. Opleidingsbehoeften vanuit bedrijven en instellingen naar voren komend, die om een verbreding van het onderwijsaanbod op hbo en woniveau in Venlo vragen. Realisatie daarvan zal worden afgestemd met het bestaande regionale onderwijsaanbod en Hoger Onderwijs Agenda (provincie Limburg). c. Ontwikkeling van HAS Limburg in Venlo en de joint degree tussen 3

4 d. Wageningen Universiteit, HAS en Fontys. Versterken van de doorlopende leerlijnen tussen VO, MBO, HBO en WO waarin ook de ontwikkeling van associate degrees (MBO-HBO) en de verbinding bachelor-master (HBO-WO) voldoende aandacht krijgt 2. Kennistransfer Dit deelproject richt zich op de verbinding tussen onderwijsinstelling en bedrijfsleven. Met Greenbrains is al een goede stap op de weg naar versterking van deze relatie gezet. Komende jaren zal de samenwerking met onderwijsinstellingen van buiten de regio, met het Innovation Center van de Greenport Venlo en met private initiatieven in de regio (zoals Feed Design Lab) verder gestalte moeten krijgen. Ook bestaan er ambities om een aan de Topsectoren Logistiek, Agrofood / Tuinbouw en High-tech / chemie gekoppeld center of expertise (b.v. op het vlak van food chain management of biobased economie) en een valorisatielab te realiseren. De hieronder genoemde initiatieven zijn voor een deel nauw gelieerd aan de opgave voor de verbreding van het Hoger Onderwijs in Venlo. Deze verwevenheid zal bij de uitwerking van de initiatieven tot uitdrukking moeten komen. a. Versterken en verankeren van kennistransfer en bedrijfsopleidingen (Leven Lang Leren) door versterken en verbreden van Greenbrains en Greenschool met aandacht voor de domeinen logistiek en techniek/technologie in verbinding met het innovatiecentrum b. De doorontwikkeling van een onderzoeksinstituut, waaronder in ieder geval de ontwikkelingen rondom Canon-Oce, Document Services Valley en de leerstoel Document Services Innovation. c. De positionering en ontwikkeling van een kennisinstituut op het gebied van C2C maar ook op andere onderwerpen in het technologie domein. d. Ontwikkeling van onderzoeksinstituten, Centers of Expertises (HBO-WO) en Centra voor Innovatief Vakmanschap (MBO) gericht op toegepaste kennisontwikkeling, waarbij nadrukkelijk samengewerkt wordt met het bedrijfsleven. In dit kader passen ook initiatieven als living labs, shared facilities en simulatie- en expertisecentra. Op een aantal onderdelen zijn concrete zaken reeds opgestart. 3. Onderwijshuisvesting Het deelproject onderwijshuisvesting behelst zowel de huisvesting van onderwijsinstellingen op korte termijn als op lange termijn. a. Voor de korte termijn geldt dat bij met name de Universiteit Maastricht in september 2012 evenals de HAS ( september 2013) behoefte is aan huisvesting waarbij zij met name kijken naar de binnenstad van Venlo. Op dit moment wordt met partijen reeds gekeken naar de mogelijkheden die bestaand vastgoed in de binnenstad biedt. Aandachtspunt is dat bij het invullen van de korte termijn huisvesting geen keuzes gemaakt 4

5 worden die de lange termijn visie over fysieke clusterontwikkeling in de weg staan. De korte termijnhuisvesting bedraagt een periode van minimaal drie tot maximaal vijf jaar. b. Met de onderwijsinstellingen is in het kader van de visie op het stedelijk centrum reeds een eerste verkennend gesprek gevoerd over de lange termijn ontwikkelingen. Onderwijsinstellingen hebben daarbij aangegeven dat zij op lange termijn graag willen toegroeien naar een fysieke clustering waarbij zij gemakkelijk voorzieningen kunnen delen en een aantal centrale voorzieningen kunnen realiseren. In dit gesprek is door partijen expliciet aangegeven dat een dergelijke clustervorming loopafstanden van maximaal ongeveer 100 meter bedraagt. Tevens hebben zij aangegeven dat het stedelijk centrum voor hen de beste locatie is voor het realiseren van onderwijshuisvesting in een dergelijk cluster. Uit een eerste ambtelijke analyse blijken twee locaties interessant namelijk het gebied rondom het station Venlo (1) en het Kazernekwartier (2). De onderwijsinstellingen geven zelf nadrukkelijk de voorkeur aan een locatie zo dicht mogelijk in het centrum. Vanaf najaar 2012 dient met alle betrokken onderwijsinstellingen verder te worden gesproken over de uitwerking van het lange termijnperspectief. De positie van Fontys Hogescholen Venlo verdient hierbij extra aandacht omdat zij hebben aangegeven zeker geïnteresseerd te zijn in een nieuwe ontwikkeling op basis van fysieke clustering van HBO en WO. 4. Studentenhuisvesting De ontwikkeling van nieuwe opleidingen en de groei van het aantal onderwijsinstellingen op HBO en WO-niveau zal op zowel op korte, middellange als lange termijn voor een toename van de vraag naar studenthuisvesting zorgen. Partijen als Woonwenz en Antares zijn reeds gestart met de ontwikkeling van extra studentenhuisvesting om aan de huidige vraag te kunnen voldoen. Ook de particuliere markt speelt in op de vraag naar meer studentenhuisvesting, bijvoorbeeld ook door leegstaande kantoorgebouwen aan te bieden aan de corporaties voor transformatie naar studentenhuisvesting. Voor de korte termijn is de verwachting dat met de huidige inspanningen kan worden voorzien in de vraag met dien verstande dat telkens aan het begin van het nieuwe schooljaar kortdurend behoefte is aan extra flexibele huisvesting. Met betrekking tot de middellange en lange termijn geven de betrokken woningcorporaties aan dat er nog onvoldoende zicht is op de toekomstige vraag naar studentenhuisvesting. Hierdoor is met nog voorzichtig om bovenop het huidige geplande volume extra studentenwoningen te realiseren. Dit betekent dat allereerst met alle betrokken partijen inzichtelijk gemaakt moet worden wat het te verwachten groeiscenario is van studenten die zich in Venlo willen vestigen. Daarnaast moet in beeld gebracht worden op welke wijze (wonen boven winkels, transformatie van kantoorpanden, nieuwbouw) het beste kan worden voorzien in de behoefte aan 5

6 nieuwe studentenhuisvesting waarbij door verschillende partijen is aangegeven dat de focus op het binnenstedelijk gebied dient te liggen. Voorzover het nadere inzicht zou moeten leiden tot nieuwe of andere beleidskeuzen, dan zal dit aan de gemeenteraad worden voorgelegd. 5. Voorzieningen In overleg met studentenverenigingen is door hen aangegeven dat er op dit moment te weinig vertier is voor studenten of dat veel mogelijkheden tot participatie aan het maatschappelijk leven voor studenten nog onbekend zijn. Het is van belang om voor de ontwikkeling van nieuwe voorzieningen en voor de ontsluiting van bestaande voorzieningen samenwerking met de studentenverenigingen aan te gaan. In eerste instantie is het van belang een inventarisatie op te stellen van bestaande voorzieningen en de toegankelijkheid daarvan voor studenten. Op basis daarvan wordt inzichtelijk gemaakt welke voorzieningen vanuit het perspectief van de studenten nog ontbreken. Op basis van deze inventarisatie wordt samen met de studentenverenigingen een uitvoeringsplan opgesteld om enerzijds de toegankelijkheid van bestaande voorzieningen waar mogelijk te verbeteren en anderzijds belangrijke ontbrekende voorzieningen zo veel als mogelijk door derden te laten realiseren. Bovenstaande vijf deelprojecten zullen nog nader geconcretiseerd worden in projectplannen. Onderstaand schema geeft een globaal overzicht van de deelactiviteiten in de komende 5 jaar. Venlo zal invulling geven aan de tijdfasering voor de onderdelen voorzieningen en studentenhuisvesting. 6

7 Projectmatige aanpak Vanuit de gezamenlijke regiefunctie wordt een projectmatige aanpak van de deelprojecten en de volgende fasering in de procesaanpak voorgesteld. Per project zullen er projectopdrachten worden opgesteld, waarbij inzicht wordt gegeven hoe het specifieke project wordt ingericht, welke kaders er voor gelden en welke risico s daarbij benoemd moeten worden. Fasering Elke fase zal zo veel als mogelijk worden afgesloten met ten minste een letter of intent tussen de betrokken partijen om de vrijblijvendheid te reduceren en de kansrijkheid voor de volgende fase te optimaliseren Fase Actie Doorlooptijd Initiatieffase Definitiefase Realisatiefase Verkenning van ideeën en beelden bij betrokken partijen, inzichtelijk maken van wensen, mogelijkheden en intenties. Vergaren van noodzakelijke cijfers en inzichten. Realiseren van onderwijshuisvesting voor de korte termijn.(umc/ut/has Uitvoeren van verkenning naar aanvullende 3 e geldstromen en mogelijke investeringspartners. Vastleggen en (verder) omschrijven van de gewenste ontwikkelingen, locaties. Vastleggen van de definitieve projectplannen, bijbehorende middelen en definitieve projectorganisaties voor de realisatiefase. Uitvoeren van de projectplannen April tot en met oktober Oktober tot en met maart April 2013 tot en met? 7

8 Onderdeel Tijdsfasering Inhoudelijk programma Kennistransfer Onderwijshuisvesting Doorontwikkeling Fontys, logistiek, techniek en logistiek, incl. verbinding naar andere domeinen Has-Limburg en joint degree tussen WUR, HAS en Fontys Propositie Center of Expertise, venturelab PvA verbreding HBO WO onderwijs (bv) zorg en vrije tijd) Versterken clustersamenwerking in Innovatoren Haalbaarheidsonderzoek experiencecentrum logistiek Vastleggen tijdelijke huisvesting UM en HAS Limburg Definitief huisvestingsplan, incl. locatiekeuze Start center of expertise en Realiseren verbreding HBO / WO onderwijs venturelab Uitvoering definitief huisvestingsplan Voorzieningen Studentenhuisvesting Projectorganisatie/Samenwerking provincie, gemeente Venlo en onderwijsinstellingen Voorgesteld wordt om het project onder aansturing van een kleine stuurgroep met vertegenwoordigers vanuit Provincie, gemeente Venlo en de gezamenlijke onderwijspartners aan te sturen. De ambtelijke opdrachtgevers vanuit de Provincie en de gemeente zullen aangehaakt blijven via de Stuurgroep. Het integrale project en procesmanagement is een gedeelde verantwoordelijkheid van Provincie en gemeente Venlo, waarbij de gemeente Venlo de primaire regie en coördinatie voert. Op de verschillende deelprojecten worden procesmanager/projectleiders aangesteld vanuit onderwijs, provincie of gemeente. In de achterliggende projectgroepen zijn alle relevante partijen vertegenwoordigd. Afstemming en voortgangscontrole vindt plaats in een ambtelijke kerngroep die via de integrale project en procesmanagers rapporteren aan de stuurgroep. 8

9 Inhoudelijk programma Procesmanagement: Provincie Inhoudelijke onderwijsontwikkeling Stuurgroep: Bert Kersten Stephan Satijn Ambtelijke opdrachtgevers Integraal procesmanagement Huib Pelser Onderwijsvoorzieningen Procesmanagement: Gemeente Voorzieningen: projectleiding gemeente Venlo Kennistransfer Am btelijke kerngroep Klankbordgroep Studentenhuisvesting: projectleiding gemeente Venlo Onderwijshuisvesting: projectleiding gemeente Venlo De projectorganisatie laat zich in kennis en kunde adviseren door een klankbordgroep met vertegenwoordigers van overheden, onderwijsinstellingen, corporaties, bedrijfsleven en zo mogelijk investeerders. Met deze groep wordt gedurende het gehele project een in nog vast te stellen frequentie afstemming gezocht. Van belang bij het vraagstuk van de verbreding van het Hoger Onderwijs en de Kennistransfer is de betrokkenheid van en de afstemming met de regio en de Hoger onderwijsagenda. Ambtelijke afstemming kan plaatsvinden via het regionaal strategenoverleg en bestuurlijk via de regio tafelstructuur. Speciale aandacht vraagt de afstemming met het Rijk als belangrijke partner. Deze is nog niet voorzien in het organisatiemodel, op grond van overleg zal bekeken worden hoe zij wensen deel te nemen. 9

10 In de projectorganisatie worden de volgende functies belegd: Functie Bestuurlijke opdrachtgevers Ambtelijk opdrachtgevers Procesmanager/ centrale regie Procesmanager onderwijsinhoud en kennistransfer Projectleiding Procesmanager onderwijsvoorzieningen Deelprojectleider onderwijshuisvesting Deelprojectleider studentenhuisvesting Deelprojectleider studentenvoorzieningen Namen en/of te leveren organisatie/ afdelingen Portefeuillehouders Wethouder Satijn en gedeputeerde Kersten Directeur Beleid: A. Theuws; programmamanager werkveld ontwikkeling: L. van Damme Afdeling RO/EZ: H.E. Pelser Provincie Rob Widdershoven Gemeente Venlo Nicole Ottenheim Gemeente Venlo Ontwikkelbedrijf Vastgoed: Toon van de Ligt Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling, Suzanne Bastings Stichting Venlo Partners: Paul Terpstra De tabel beoogt vooral een inzicht te geven in de diverse functies die binnen de proces- en projectorganisatie gewenst zijn. Beschikbare middelen Rijk, Provincie en gemeente Venlo zullen de middelen die beschikbaar zijn voor het realiseren van de kennisinfrastructuur bij elkaar brengen en op basis van dit plan van aanpak en de verder uit te werken projectplannen integraal aanwenden voor de ontwikkeling van de kennisinfrastructuur in Venlo. De middelen zullen niet buiten dit plan van aanpak en de onderscheidende projectplannen worden aangewend voor ontwikkelingen op het gebied van kennisinfrastructuur. Gelet op de positionering van Greenport Venlo in het topsectorenbeleid van het rijk, mag worden verondersteld dat via de lijn van de Human Capital Agenda aanvullende middelen van het rijk beschikbaar kunnen komen. Kennisinfrastructuur wordt als één van de actiepunten benoemd voor het Landsdelig overleg Topsectoren (Noord-Brabant en Limburg) met de minister van EL&I. Gedurende de initiatieffase van het project worden de mogelijkheden van cofinanciering door het rijk in beeld gebracht. Verder zal worden nagegaan in hoeverre middelen uit het Regiofonds geput kunnen worden. De beschikbare middelen die nu inzichtelijk zijn, zijn als volgt: 10

11 Gemeente Venlo ,- Reeds beschikt Doorontwikkeling opleidingen Fontys Venlo Gemeente Venlo ,- Reeds beschikt Leerstoel Document Services Innovation Gemeente Venlo ,- Reeds beschikt Leerstoel en master C2C UT Rijksoverheid/EL&I Reeds beschikt Ontwikkeling HAS Limburg Gemeente Venlo p.m. Beschikbaar Ontwikkeling kennisinfrastructuur Regiofonds Noord- Limburg ,- Beschikbaar Ontwikkeling kennistransfer/greenbrains Regiofonds Noord ,- In beoordeling Ontwikkeling HAS Limburg Limburg Provincie Limburg ,- beschikbaar Ontwikkeling HAS Limburg Provincie Limburg ,- Beschikbaar Verbreding hoger onderwijs Venlo/Maastricht, 11 juni 2012./ 20 september