Belgische Petroleum Federatie. Jaarverslag

Transcriptie

1 Jaarverslag

2 Belgische Petroleum Federatie Jaarverslag Missie De Belgische Petroleum Federatie (BPF) is de officiële woordvoerder van de voornaamste petroleummaatschappijen die actief zijn in de raffinage en de distributie in België. Ze vervult deze rol ten opzichte van de overheid en haar instellingen, de niet-gouvernementele organisaties, de syndicale organisaties en de bevolking, voor de materies die van algemeen belang zijn voor de sector. J a a r v e r s l a g

3 Inhoudsopgave VOORWOORD VAN DE VOORZITTER 6 DE INTERNATIONALE SITUATIE 12 DE EVOLUTIE OP WERELDVLAK 14 De prijs van ruwe olie 14 De europese noteringen van de petroleumproducten 14 De evolutie op de markt 16 De olieproducerende landen 16 De raffinage 17 DE EVOLUTIE PER SECTOR 19 De reserves 19 De productie 20 Het verbruik 20 De raffinage 21 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË 22 De evolutie van de maximumprijzen 24 De gevoeligheid van de prijzen van petroleumproducten 30 De raffinage 31 De buitenlandse handel 32 - Ruwe aardolie 32 - Afgewerkte producten 33 Het binnenlands verbruik 34 J a a r v e r s l a g

4 Inhoudsopgave DE BELANGRIJKSTE DOSSIERS 38 MILIEUBESCHERMING 40 De strijd tegen verzuring en ozon 40 - De emissies van de raffinaderijen 40 Opslag en verlading van ontvlambare vloeistoffen 41 De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage 41 Sectorale lozingsvoorwaarden afvalwater van de petroleumraffinaderijen 42 Het bodemsaneringsfonds voor tankstations BOFAS 42 De aanvaardingsplicht van gebruikte smeerolie 42 - Het beheersorganisme VALORLUB vzw 42 Het Energie- en Klimaatpakket van de Europese Commissie 43 - De vermindering van de BKG-emissies en het systeem verhandelbare emissierechten (VER) 43 - Hernieuwbare energieën en biobrandstoffen 44 Biobrandstoffen 45 - Ethanol 45 - VZME of biodiesel 45 - Zuivere plantaardige olie 45 - Het huidig juridisch kader 45 - Mogelijke evolutie van het Belgisch juridisch kader 46 - Impact van biobrandstoffen op de maximumprijzen 46 - Waarom biobrandstoffen 46 - Biobrandstoffen en broeikasgasemissies 46 - Biobrandstoffen en nationale energiezekerheid 47 - Biobrandstoffen en duurzame ontwikkeling 48 J a a r v e r s l a g

5 Inhoudsopgave DE ECONOMISCHE KWESTIES 49 De normalisatie van petroleumproducten 49 De strategische voorraden 49 Het Sociaal Verwarmingsfonds 50 De maximumprijzen van de brandstoffen 50 - De programmaovereenkomst 50 - Motorbrandstoffen met 10 ppm zwavel 53 - Huisbrandolie met ppm zwavel 53 - De accijnzen en de fiscaliteit 53 - Het kliksysteem 53 - Verlaging van de accijnzen op diesel en herinvoering van het kliksysteem op benzine 53 - Evolutie van de fiscaliteit op Europees niveau 54 De controle van de kwaliteit van brandstoffen 58 De evolutie van het aantal tankstations 60 De beveiliging van tankstations 61 DE SOCIALE ACTUALITEIT 63 CAO INDEX VAN DE TABELLEN EN FIGUREN 64 DIVERSEN 67 permanent secretariaat van de BPF 67 Raad van Bestuur op 5 maart Aangesloten maatschappijen per 1 januari OMZETTINGSFACTOREN 68 afkortingen 69 J a a r v e r s l a g

6 voorwoord van de voorzitter De prijs van de ruwe olie is in 2007 voortdurend gestegen; gelukkig kon de zwakke dollar de stijging voor de Europese consumenten wat afremmen. J a a r v e r s l a g

7 voorwoord van de voorzitter Eind 2007 bedroeg de prijs van de ruwe olie (Brent) 93,9 $/bl. Dat is bijna 33 $/bl meer dan eind Bekeken over heel 2007 lag de gemiddelde prijs van de ruwe olie, uitgedrukt in dollar, bijna 10 % hoger dan in 2006 (gemiddeld 72,6 $/bl in 2007 tegenover 66,1 $/bl in 2006). In 2006 steeg de gemiddelde prijs met 20 %. Bij de opening van de markten op 2 januari 2008 bereikte de prijs per vat de magische kaap van 100 dollar op de New Yorkse markt. In maart begon de prijs van ruwe olie te stijgen, om op 6 maart 111 dollar te bereiken. Later bereikte de prijs per vat aangewakkerd door de groei van de opkomende landen (vooral China), beïnvloed door de vermindering van de Amerikaanse voorraden en onderworpen aan de zwakte van de dollar een nieuw record: 115 $/bl half april, op een ogenblik dat de Europese munt zich nog versterkte ten opzichte van de dollar. In België is de evolutie van de maximumprijzen van olieproducten gebonden aan de internationale noteringen op de markt van Rotterdam. Waar 2006 werd gekenmerkt door een stijgende prijs in het 1 ste semester, gevolgd door een fikse daling vanaf augustus, zagen we in 2007 een onafgebroken stijgende beweging. Gelukkig voor de Belgische consument kon de zwakke dollar de impact van de stijging van de internationale noteringen nog afremmen. Tussen eind 2006 en eind 2007 steeg de maximumprijs van benzine van 1,293 /l tot 1,470 /l en die van diesel van 1,029 /l tot 1,186 /l, dus met 14 % tot 15 %. Over dezelfde periode waren de internationale noteringen in dollar op de markt van Rotterdam met ongeveer 60 % gestegen. Figuur 1: Prijs van de aardolie in $/bl en in e/bl (maandgemiddelde) $/bl Bron: Bulletin de l Industrie Pétrolière / Europese Centrale Bank $/bl J a a r v e r s l a g

8 voorwoord van de voorzitter De programmaovereenkomst doet zijn werk De programmaovereenkomst geeft met zijn automatische berekeningsformule voor de maximumverkoopprijzen van de olieproducten een duidelijk beeld van de bewegingen op de internationale markt die heel open en concurrentieel is. Hoewel de Belgische Petroleum Federatie (BPF) voorstander is van volledige prijsvrijheid, blijft de programmaovereenkomst een geschikt hulpmiddel voor zowel de consumenten als de olieproducenten. De consumptieprijzen van olieproducten liggen gemiddeld onder de maximumprijzen, wat bewijst dat de programmaovereenkomst een reële concurrentie tussen de producenten mogelijk maakt. De maximumprijzen van benzine, diesel en huisbrandolie bereikten in november 2007 recordniveaus: 1,489 /l voor benzine 95 octaan; 1,252 /l voor diesel en 0,7073 /l voor huisbrandolie. Een historisch record voor diesel werd op 19 oktober 2007 genoteerd toen de maximumprijs 1,158 /l bedroeg. Verschillende organisaties die de automobilisten verdedigen, hekelden het feit dat de Regering extra fiscale inkomsten kreeg via de BTW terwijl de prijzen nieuwe records bereikten. In deze context besloot de ministerraad de accijnzen op diesel te verlagen tot het toegelaten Europese minimum en voor benzine het omgekeerde kliksysteem opnieuw in te voeren (toepasbaar wanneer de maximumprijs van benzine 95 octaan de drempel van 1,5 /l overschrijdt). De accijnzen op diesel kunnen in België niet meer worden verlaagd. De komende jaren zullen ze daarentegen nog worden verhoogd om te beantwoorden aan de Europese minima. In het algemeen zijn de gemiddelde prijzen van diesel en huisbrandolie lager dan in de omliggende landen (Frankrijk, Duitsland, Nederland), met uitzondering van Luxemburg. Bij elke aanpassing van de accijnzen of taksen op de Belgische brandstoffen moet rekening worden gehouden met de belastingniveaus die in de buurlanden worden toegepast: een verhoogde fiscale druk op de verkoop van brandstoffen kan immers de brandstoffenverkoop aan de grenzen doen dalen, met een vermindering van de globale fiscale inkomsten tot gevolg. Wij pleiten voor een nieuw fiscaal evenwicht tussen diesel en benzine De verdieseling van het Belgische autopark gaat nog steeds door: bijna 8 van de 10 nieuwe wagens zijn uitgerust met een dieselmotor; 55 % van alle auto s in België rijdt op diesel. Gekoppeld aan de toename van het wegverkeer leidt deze situatie tot een voortdurende stijging van het dieselverbruik: in 2007 nam diesel bijna 80 % van de brandstoffenverkoop voor zijn rekening (tegenover 75 % in 2005). Hetzelfde onevenwicht zien we ook op Europees niveau. Dit heeft ernstige gevolgen voor de raffinage-industrie, die de dieselvraag niet meer de baas kan. Europa kampt met een zwaar tekort aan diesel en huisbrandolie en moet deze producten dan ook massaal invoeren uit de landen van de voormalige USSR (24 miljoen ton diesel/huisbrandolie wordt ingevoerd en meer dan 38 miljoen ton benzine wordt uitgevoerd naar Noord-Amerika bron IEA 2005). Deze situatie verzwakt de bevoorradingszekerheid in Europa en maakt het continent steeds sterker afhankelijk van landen zoals Rusland. Als de vraag naar diesel op dit tempo blijft stijgen zullen ook de spanningen op de diesel- en stookoliemarkt toenemen, met als gevolg dat deze producten duurder zullen worden. Een nieuw evenwicht moet dringend worden gevonden. Dit kan aangemoedigd worden via de belastingen, indien de huidige niveaus van de accijnzen op benzine en diesel worden aangepast. De accijnzen op benzine kunnen geleidelijk aan worden verlaagd, samen met de geplande verhoging van de accijnzen op diesel. De huidige situatie is op termijn immers niet houdbaar (de huidige accijnzen op benzine zijn bijna tweemaal hoger dan die op diesel). J a a r v e r s l a g

9 voorwoord van de voorzitter De lancering en ontwikkeling van biobrandstoffen De wetgeving ter zake moedigt het gebruik van een bijmenging van biobrandstoffen aan: de olieproducenten die gemengde brandstoffen op de Belgische markt brengen, genieten een fiscale stimulans (een vrijstelling van de accijnzen op het aandeel van biocomponenten) op voorwaarde dat ze de biocomponenten aankopen bij erkende producenten. Die fiscale stimulans compenseert de meerkosten van de verwerking van de biocomponenten in de traditionele fossiele brandstoffen. Eind 2006 erkende de Belgische overheid een beperkt aantal producenten van biobrandstoffen (3 producenten voor ethanol, 4 producenten voor FAME of biodiesel). Aan elk van hen werd een jaarlijks productiequotum toegekend. Raffinaderijen zijn bijzonder complexe gehelen waar de veiligheidscriteria erg streng zijn en waar elke wijziging in de grondstoffenstroom risicoanalyses en gedetailleerde studies vereist. Zonder een definitief wettelijk kader kan men niet tot investering overgaan. Eenmaal de wet en haar uitvoeringsbesluiten op de biobrandstoffen gepubliceerd werden, planden de raffinaderijen de nodige investeringen voor de bijmenging van biobrandstoffen. Enkele petroleummaatschappijen zijn in 2007 begonnen met de bijmenging van biodiesel. In de programmawet van april 2007 voorzag de Regering de verplichting om biobrandstoffen op de markt te brengen op bepaalde data die in voorkomend geval moeten worden bepaald bij koninklijk besluit. De BPF meent dat het huidige Belgische quotasysteem voor biobrandstoffen, toegekend aan een beperkt aantal erkende producenten, niet verenigbaar is met de verplichting om biobrandstoffen op de markt te brengen. In haar richtlijnvoorstel betreffende hernieuwbare energieën beveelt de Europese Commissie aan om biobrandstoffen te ontwikkelen op basis van duurzaamheidscriteria van biomassa. Wij ondersteunen dit concept van duurzaamheid van de biobrandstoffen en benadrukken in het bijzonder het belang om op Europees niveau over één methodologie en over een certificatiesysteem te beschikken dat meetbare en controleerbare criteria omvat (absoluut noodzakelijk voor een evaluatie van de broeikasgassenbalans van biobrandstoffen). Als biobrandstoffen moeten worden gebruikt om de CO 2 -uitstoot te verminderen en hernieuwbare energieën te promoten, moet de ontwikkeling bevorderd worden van biobrandstoffen die het efficiëntst zijn op het vlak van broeikasgasvermindering (in het bijzonder van biobrandstoffen van de tweede generatie die worden vervaardigd uit cellulosemateriaal van planten). Het beheer van strategische voorraden en de oprichting van het overheidsbedrijf APETRA De overheid besloot het beheer van de strategische voorraden van olieproducten voor haar rekening te nemen door het overheidsbedrijf APETRA op te richten. Sinds 1 april 2007 is APETRA wettelijk belast met de aanhouding en het beheer van deze olievoorraden. Via APETRA moet België aan zijn internationale verplichtingen ter zake kunnen beantwoorden en de bevoorrading van het land in geval van een oliecrisis kunnen verzekeren. Om deze taken tot een goed einde te brengen heft APETRA een bijdrage strategische voorraden op de producten die in verbruik zijn gesteld. Deze bijdrage wordt volledig door de eindconsument betaald. De BPF had de overheid aanbevolen om het nieuwe beheersysteem van de strategische voorraden geleidelijk aan in te voeren, bijvoorbeeld door de overname door APETRA van de opslagplichtingen over meerdere jaren te spreiden. Wij betreuren dat de overheid geen rekening heeft gehouden met onze voorstellen. De huidige beschikbare cijfergegevens tonen aan dat APETRA het moeilijk heeft om haar opdracht te vervullen in de context van een zeer gespannen oliemarkt. J a a r v e r s l a g

10 voorwoord van de voorzitter De BPF steunt APETRA en acht het van essentieel belang dat dit overheidsbedrijf zo vlug mogelijk de verantwoordelijkheden kan vervullen die de Belgische overheid haar heeft toegekend. Het behoud van het Sociaal Verwarmingsfonds In 2001 werkte de BPF actief mee aan de oprichting van het Sociaal Verwarmingsfonds (SVF), in tijden dat de prijzen voor huisbrandolie nog niet zo hoog waren als vandaag. Het fonds stelt zich tot doel om tijdens een crisis, financiële steun te bieden aan de minstbedeelden zodat ze de sterke prijsstijgingen van huisbrandolie het hoofd kunnen bieden. Het SVF kwam bijvoorbeeld tussenbeide in de winter , toen de prijs van de verwarmingsproducten de bij wet bepaalde referentiedrempel overschreed (0,49 /l). Het SVF functioneert goed in zijn huidige structuur: weinig administratiekosten, efficiënte structuur en vervulling van de bij wet toegekende taken. De manier waarop het SVF wordt beheerd, biedt de garantie dat het de middelen die het ter beschikking krijgt, ook gebruikt om personen in nood te helpen. Nu de overheid heeft besloten om het aantal begunstigden van het SVF op te voeren, moet ze een structurele financiering ervan garanderen. Dit kan door een evenwicht te creëren tussen de verwachte inkomsten en uitgaven voor de komende winters en daartoe de nodige financiële reserves aan te leggen. Constante vooruitgang inzake milieubescherming Voor de aanvaardingsplicht van gebruikte olie werden met het Waals en het Vlaams Gewest milieubeleidsovereenkomsten ondertekend. De aanvaardingsplicht, bedoeld om zoveel mogelijk gebruikte olie in te zamelen en recyclage te bevorderen, wordt beheerd door het organisme VALORLUB, waartoe de olieproducenten en importeurs op vrijwillige basis kunnen toetreden. De onderhandelingen voor een milieubeleidsovereenkomst met het Brusselse Gewest hebben nog geen resultaat opgeleverd. Het bestuur van dit Gewest houdt er immers andere standpunten op na. Wij pleiten ervoor dat de overeenkomst tot stand komt met de tussenkomst van VALORLUB om de aanpak in de drie gewesten van het land te harmoniseren. De consumenten sensibiliseren tot energie-efficiëntie Om de doelstellingen van de Europese Unie op het vlak van klimaat en energie te realiseren (verlaging van de uitstoot van broeikasgassen met 20 % en verhoging van de energie-efficiëntie met 20 % tegen 2020) is een drastische gedragsverandering nodig. De oliemaatschappijen zijn zich bewust van de rol die ze kunnen en moeten vervullen om deze gedragswijzigingen aan te moedigen. In 2008 hebben de petroleummaatschappijen, verenigd onder de koepel EUROPIA (European Petroleum Industry Association), hun krachten gebundeld voor de start van een sensibiliseringscampagne voor consumenten. Door de aanwezigheid van hun tankstations in heel Europa zijn deze bedrijven goed geplaatst om de consumenten rechtstreeks te informeren. De campagne steunt hierdoor de Europese richtlijn en wil de bestuurders aanzetten tot een efficiënt brandstofgebruik door ze duidelijk te maken dat zelfs kleine gedragsveranderingen het brandstofgebruik aanzienlijk kunnen verminderen. J a a r v e r s l a g

11 voorwoord van de voorzitter De petroleummaatschappijen dragen uiteraard individueel bij tot de verwezenlijking van de Europese doelstellingen. Dat doen ze bijvoorbeeld door de energieefficiëntie van hun eigen activiteiten te verbeteren, door alternatieve energieën te ontwikkelen of technologieën te gebruiken die de CO 2 -uitstoot aanzienlijk verlagen (bijvoorbeeld cogeneratie of de gelijktijdige productie van warmte en elektriciteit). Om het hoofd te kunnen bieden aan de steeds grotere energiebehoeften voor raffinage (met name nodig om schonere brandstoffen te kunnen produceren) levert de raffinage-industrie voortdurende inspanningen om haar energie-efficiëntie te verbeteren (energie neemt 50 % tot 60 % van de bedrijfskosten van een raffinaderij voor haar rekening). Juridische zekerheid, vrije markten en een concurrentiële sector zijn een must Zoals we al schreven in het memorandum dat we in 2007 aan de verschillende politieke partijen hebben gericht, is de BPF hoogst bekommerd om de voorwaarden waarin de industrieën opereren, van de raffinaderij tot de verdeling van de eindproducten aan de consumenten. In die zin is het uiterst belangrijk dat de Belgische overheid haar verschillende beleidslijnen baseert op principes zoals: õ juridische zekerheid, door het behoud van een gunstig klimaat voor investeringen in de petroleumsector; õ vrije markten, door de regels te respecteren van vrije marktstelling en vrije concurrentie; õ concurrentievermogen van de Belgische petroleumsector die kampt met een sterke internationale concurrentie, door geen fiscale, milieu-, sociale of loonmaatregelen te treffen die een handicap vormen voor België, vooral ten aanzien van de buurlanden (voorbeeld: de loonkosten van de Belgische raffinaderijen liggen minstens 20 % hoger dan in Nederland en de kost van de laatste collectieve sectorovereenkomst heeft deze concurrentiehandicap nog versterkt). De petroleumsector is voor België onontbeerlijk. Door de aanwezigheid van onze raffinaderijen, waarvan de capaciteit de Belgische behoeften ruimschoots overschrijdt, is Antwerpen het tweede grootste petrochemische centrum ter wereld. De raffinaderijen staan vandaag echter voor grote uitdagingen: de steeds strengere nationale en Europese milieuvereisten, de opkomst van nieuwe raffinaderijen die niet aan dezelfde regels onderworpen zijn en meer voet aan de grond hebben op de groeimarkten, en het onevenwicht tussen de Europese vraag naar benzine en diesel. Wij verwachten van de Belgische Overheid dat er evenwichtige maatregelen worden genomen om een industriële activiteit in stand te houden die steeds meer onmisbaar wordt voor de energiebevoorrading en het concurrentievermogen van het land. Wij benadrukken dat de politieke overheid moet blijven luisteren naar de petroleummaatschappijen. Er moet een regelmatig overlegplatform blijven bestaan tussen de BPF en de regering, zodat we kunnen anticiperen op de problemen die het concurrentievermogen van de Belgische petroleumsector aantasten en de werking van de markt en de juridische zekerheid belemmeren. Miguel del Marmol Voorzitter J a a r v e r s l a g

12 Het hoge prijsniveau werd mede in de hand gewerkt door de wereldwijde groei en de grote vraag naar olie van de opkomende landen (China, India, Brazilië) en de producerende landen van het Midden-Oosten. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) nemen China en het Midden-Oosten twee derde van de wereldwijde toenemende vraag voor hun rekening. Belgische Petroleum Federatie DE INTERNATIONALE SITUATIE J a a r v e r s l a g

13 DE INTERNATIONALE SITUATIE J a a r v e r s l a g

14 DE INTERNATIONALE SITUATIE DE EVOLUTIE OP WERELDVLAK De prijs van ruwe olie In 2007 is de gemiddelde prijs van ruwe olie (Brent) met 9,8 % gestegen ten opzichte van 2006 (gemiddeld 72,6 $/bl in 2007 tegenover 66,1 $/bl in 2006), terwijl in 2006 een stijging van bijna 20 % werd opgetekend. De euro-dollarkoers was gunstig in de eurozone: uitgedrukt in euro bleven de gemiddelde prijzen in 2007 vergelijkbaar met die van 2006 (52,8 /bl in 2007 tegenover 52,7 /bl in 2006). De prijs voor een vat ruwe olie eindigde het jaar 2007 op 93,9 $/bl, dat is bijna 33 $/bl meer dan eind Dat hoge prijsniveau werd mede in de hand gewerkt door de wereldwijde groei en de grote vraag naar olie van de opkomende landen (China, India, Brazilië) en de producerende landen van het Midden-Oosten. Volgens het Internationaal Energie Agentschap (IEA) nemen China en het Midden-Oosten twee derde van de wereldwijde toenemende vraag voor hun rekening. Andere factoren die de sterke vooruitgang van de olieprijs in 2007 en hun hoog niveau verklaren: õ matige toename van de productie van de niet-opeclanden (0,6 Mbl/dag); õ impact van de productieverlagende beslissingen van de OPEC; õ ongebruikte productiecapaciteiten van de OPEC (2,2 Mbl/dag in december 2007 waarvan 80 % voor Saoedi-Arabië); õ laag niveau van de olievoorraden van de OESO (51 dagen verbruik in december 2007); õ knelpunten in de raffinage op wereldniveau; õ aanhoudende geopolitieke risico s en vrees voor de bevoorradingszekerheid. De hoge prijscontext wordt nog versterkt door het olienationalisme: hoe hoger de prijzen, hoe meer de producerende landen in hun voordeel de ondertekende contracten (Kazachstan, Venezuela, Algerije, Rusland, Ecuador) opnieuw kunnen onderhandelen in minder gunstige tijden. Bovendien voorzien de regels van verschillende productiedelingscontracten een daling van de hoeveelheid olie die aan buitenlandse bedrijven wordt overgedragen wanneer de prijs van ruwe olie stijgt (sommige internationale privébedrijven hebben het dan moeilijk om hun productieniveaus aan te houden). De Europese noteringen van de petroleumproducten Zoals reeds gezegd is de evolutie van de maximumprijzen van petroleumproducten verbonden aan de internationale noteringen op de markt van Rotterdam die worden uitgedrukt in dollar. Met zijn automatische berekeningsformule voor de maximumverkoopprijzen van de petroleumproducten geeft de programmaovereenkomst een duidelijk beeld van de bewegingen op de uiterst open en concurrentiële internationale markt. Ten opzichte van 2006 is het jaarlijkse gemiddelde van de noteringen met 13,1 % gestegen voor benzine, met 10,2 % voor diesel en met 9,2 % voor huisbrandolie (de stijgingen van de gemiddelde noteringen in 2006 ten opzichte van 2005 bedroegen 12 % tot 17 %). Gelukkig kon de euro in dezelfde periode sterker worden ten opzichte van de dollar, zodat de impact op de evolutie van de prijzen van de olieproducten in de eurozone werd afgeremd (stijging van gemiddeld + 9,1 % van de euro ten opzichte van de dollar in 2006; de euro steeg van 1,29 dollar in januari tot 1,44 dollar aan het eind van het jaar). Uitgedrukt in euro bleef de evolutie van de gemiddelde noteringen van de brandstoffen ondanks alles matig ten opzichte van 2006 (3,4 % voor benzine en 0,5 % voor diesel). J a a r v e r s l a g

15 DE INTERNATIONALE SITUATIE Ondanks de matige evolutie van de gemiddelde prijzen ten opzichte van 2006, was 2007 het jaar van een zeer sterke stijging. De internationale noteringen van petroleumproducten, uitgedrukt in dollar, stegen immers met 55 % tot 61 %, meer bepaald in het eerste semester voor benzine en in het tweede semester voor distillaten, om in november recordniveaus te bereiken (dat blijkt niet uit de jaarlijkse gemiddelden die ten opzichte van 2006 stijgingen van ongeveer 10 % laten optekenen). Waar 2007 op een vrij laag niveau begon (de noteringen waren in januari lager dan 500 $/t voor alle producten, dat zijn de laagste niveaus sinds juni 2005), nam de benzinenotering in het begin van het jaar een hoge vlucht van 470 $/t op 19 januari naar 782,3 $/t op 4 mei, een stijging met 66 % (deze sterke stijging deed zich voor in een periode dat de benzinevoorraden in de Verenigde Staten sterk slonken in april, vlak voor de aanvang van het driving season ). De stijging van de noteringen van de distillaten was matiger in het begin van het jaar (de notering van de diesel steeg tussen half januari en begin mei van 494 $/t tot 627 $/t en die van huisbrandolie van 470 $/t tot 597 $/t). Deze opgaande beweging wordt verklaard door een aanhoudende vraag naar producten. Figuur 2: Prijs van de aardolie (Brent) in e/bl $/bl Constante euro Bron: Bulletin de l Industrie Pétrolière / Europese Centrale Bank Lopende euro J a a r v e r s l a g

16 DE INTERNATIONALE SITUATIE Vanaf mei steeg de benzinenotering in Rotterdam niet langer maar stagneerde ze tussen 750 $/t en 800 $/t (de onzekerheid in verband met de levering van producten tijdens het driving season nam af). De noteringen van distillaten daarentegen bleven stijgen. Terwijl de noteringen in augustus 2006 sterk daalden, werd in Rotterdam voor 2007 een tegengestelde beweging opgetekend. De noteringen bleven hoog in de loop van augustus 2007 en september (vooral merkbaar voor de distillaten). Vanaf oktober namen de productnoteringen op de markt van Rotterdam een hoge vlucht. Hoewel ze eind november met ongeveer 10 % daalden, begonnen ze eind 2007 opnieuw te stijgen (om te eindigen op 820 $/t voor benzine, 852 $/t voor diesel en 828 $/t voor huisbrandolie. Ten opzichte van januari 2007 zagen we dus een stijging in dollar van 54 % voor benzine, 59 % voor diesel en 61 % voor huisbrandolie). De evolutie op de markt De wereldwijde vraag naar olie bleef in 2007 stijgen (het IEA raamde deze stijging op 85,8 Mbl/dag, dat is +1 Mbl/dag ten opzichte van 2006; in Azië groeide de vraag met 0,7 Mbl/dag, waarvan 0,3 Mbl/dag voor China). Het aandeel van Azië wordt steeds groter. In 2007 werd op dat continent 16,7 Mbl/dag verbruikt, waarvan 7,5 Mbl/dag in China. In Europa daarentegen (OESO-landen) daalde het verbruik met 0,28 Mbl/dag (tot 15,35 Mbl/dag). De wereldwijde vraag naar olie zal waarschijnlijk blijven stijgen tot 87,8 Mbl/dag in 2008 (+2 Mbl/dag ten opzichte van 2007). De verwachtingen voor 2008 blijven echter moeilijk gezien de onzekerheid over de impact van de financiële crisis en een mogelijke recessie in de Verenigde Staten. Het wereldaanbod wordt door het IEA geraamd op 85,5 Mbl/dag in 2007 (ten opzichte van 85,4 Mbl/dag in 2006). De productie van ruwe olie van de OPEC vertegenwoordigt 41,9 % van het totale wereldwijde aanbod. Het evenwicht tussen vraag en aanbod blijft gespannen. In deze context is de productie van de internationale petroleummaatschappijen slechts goed voor ongeveer 16 % van de wereldproductie en 6 % van de reserves. De producerende landen spelen een steeds grotere rol. De olieproducerende landen Uit de productiecijfers van het IEA blijkt dat de oliebevoorrading in 2007 bijzonder gespannen was. Met 85,5 Mbl/dag was ze niet in staat om de vraag (van 85,8 Mbl/dag, gestegen met 1,2 %) te dekken. Volgens het IEA werd de markt al eerder met deze situatie geconfronteerd in 1999 en In 2007 bevoorraadden de OPEC-landen 42 % van de wereldmarkt (d.i. 35,9 Mbl/dag tegenover 36,3 Mbl/dag in 2006, inclusief Angola en Ecuador). De OPEC besliste eind 2006 hun productiecapaciteit te verminderen. Deze beslissing had zijn impact op gans het jaar 2007 (-1,2 Mbl/dag vanaf 1 november 2006; -0,5 Mbl/dag vanaf 1 februari 2007). Op 1 november 2007 verhoogde de OPEC zijn productie met 0,5 Mbl/dag en besloot dit productieniveau aan te houden. In november 2007 kondigde de OPEC zijn investeringsprogramma aan: de productie zou op lange termijn worden verhoogd om aan de groeiende vraag van het Aziatische continent te kunnen beantwoorden (120 projecten verspreid over 5 jaar zouden tot 5 Mbl/dag extra op de markt moeten brengen). De OPEC-landen hebben, zoals reeds gezegd, het leeuwendeel van de reserves in handen en beschikken over snel inzetbare productiecapaciteiten. Saoedi-Arabië (OPEC-doelstelling om 8,9 Mbl/dag te produceren vanaf 1 november 2007) blijft wereldwijd de grootste olie-exporteur en het land dat het best geschikt is om te reageren op eventuele tekorten van een olieproducerend land. In de eerste maanden van 2007 daalde de productie tot 8,5 Mbl/dag om vervolgens weer 9 Mbl/dag te bereiken. De toelevering aan de oliesector (exploratie) blijft het monopolie van de nationale maatschappij SaudiAramco en is dus gesloten voor buitenlandse investeerders. J a a r v e r s l a g

17 DE INTERNATIONALE SITUATIE De productie in Iran (OPEC-doelstelling 3,8 Mbl/dag) loopt ondanks gerichte investeringen, nog steeds terug. De binnenlandse vraag naar olieproducten is daarentegen sterk gestegen (wat in de zomer van 2007 leidde tot een rantsoeneringsplan voor benzine). De laatste jaren heeft geen enkele grote internationale maatschappij investeringscontracten gesloten met Iran. Het land wil zijn olie niet meer in dollar verkopen en tracht de OPEC-landen ervan te overtuigen om hun prijzen in euro uit te drukken. De verandering van het statuut van de oliemaatschappijen in Venezuela (OPEC-doelstelling 2,4 Mbl/dag) werd in 2007 voortgezet. De regio Orénoque, die zeer rijk is aan olie, werd volledig genationaliseerd. Na onderhandelingen met de Venezolaanse nationale maatschappij, hebben BP, Chevron, Statoil en TOTAL toch nog contracten afgesloten en zijn dus nog aanwezig in het land. Eén maatschappij heeft zich na een akkoord met de Regering teruggetrokken (Petro-Canada). Ook twee Amerikaanse maatschappijen (ConocoPhillips en ExxonMobil) trokken zich terug en onderhandelen nog altijd over de compensaties die hen verschuldigd zijn. Irak (geen OPEC-doelstelling, productie van 2,3 Mbl/dag in december 2007) is niet meer in staat om zijn productieniveau van 2000 (2,6 Mbl/dag) te halen. De federale wet, die nog steeds op zich laat wachten, zou de werking van de nieuwe nationale maatschappij moeten stipuleren en de toetreding in Irak van buitenlandse petroleummaatschappijen in de toeleveringssector moeten verduidelijken. Desondanks zijn de buitenlandse bedrijven al begonnen met zich te positioneren op de belangrijkste olievelden van het land. Irak importeert afgewerkte olieproducten om de behoeften van zijn eigen thuismarkt te dekken. De Nigerdelta (Nigeria OPEC-doelstelling 2,1 Mbl/dag) blijft het toneel van veelvuldig geweld (bedreiging van de oliemaatschappijen, ontvoering van buitenlandse werknemers). Hoewel in de loop van het 2e semester van 2007 verbeteringen merkbaar waren, riep Shell, de grootste buitenlandse maatschappij actief in Nigeria, het geval van overmacht in (januari en februari 2008). De Nigeriaanse productie blijft dalen (20 % onder de werkelijke productiecapaciteit). Angola (OPEC-doelstelling 1,9 Mbl/dag, productie van 1,7 Mbl/dag in december 2007), het tweede belangrijkste olieproducerende land van sub-sahara Afrika, trad op 1 januari 2007 toe tot de OPEC. Het land heeft een groot productiepotentieel (51 ontdekkingen in 2007 en 26 ontdekkingen in de diepe zee). BP, Chevron, ExxonMobil, StatoilHydro en TOTAL hebben belangen bij de Angolese nationale maatschappij. De huidige productiecapaciteit van Angola blijft onder het quotum, bepaald door de OPEC (OPEC-doelstelling 2 Mbl/dag voor 2008). De Raffinage Zoals reeds gezegd bleef de vraag naar olie in 2006 en 2007 sterk groeien, maar aan een trager ritme dan in 2004 en Wij beschikken momenteel niet over definitieve gegevens over de raffinagecapaciteit voor In 2006 bedroeg de wereldwijde raffinagecapaciteit 87,2 Mbl/dag, dat is een extra capaciteit van 1,3 Mbl/dag (na een stijging met 0,6 Mbl/dag tussen 2004 en 2005). De spanningen in de raffinagecapaciteiten zijn in 2006 afgenomen (van een overcapaciteit van 2,8 Mbl/dag in 2005 naar 3,5 Mbl/dag in 2006). De benuttingsgraad van het raffinageapparaat bedroeg 85,8 % in De productiecapaciteiten zouden in 2007 moeten toenemen naarmate nieuwe raffinage-eenheden worden opgestart. De verwachte stijging bedraagt 0,53 Mbl/dag voor de distillatiecapaciteit en 0,67 Mbl/dag voor de conversiecapaciteit. Vooral de Verenigde Staten heeft een tekort aan raffinagecapaciteit (het tekort is wel lichtjes gedaald in 2006). De Verenigde Staten geeft er de voorkeur aan om bestaande installaties uit te breiden. De Europese situatie bevindt zich in een zwak evenwicht, de raffinagecapaciteit neemt slechts zeer licht toe. De benuttingsgraad van de raffinaderijen blijft daardoor hoog. Enkel in de zones van Azië en het Stille-Oceaangebied gaat de stijgende vraag gepaard met een toename van de raffinagecapaciteit. Toch is het tekort in deze regio s niet weggewerkt (geraamd op 0,7 Mbl/dag in 2006). Van de drie grootste regio s ter wereld nemen Azië en het Midden-Oosten het meest deel aan investeringsprojecten. J a a r v e r s l a g

18 DE INTERNATIONALE SITUATIE Hoewel 2005 een uitzonderlijk jaar was wat de raffinagemarges betreft (sterke invloed van de orkanen die 25 % van het Amerikaanse apparaat tot sluiting dwongen), werden in 2006 dalende marges opgetekend. Toch waren de marges van 2006 eerder goed in het licht van de gemiddelden van de laatste 10 jaar. In Europa waren de marges in de loop van 2007 gevarieerd en lagen ze gemiddeld hoog. De seizoensgebonden beperkte benzinevoorraden in de Verenigde Staten (vlak voor het driving season ) leidden tot een stijging van de marges in Europa, dat benzine exporteert naar de Verenigde Staten. Ondanks deze hoge raffinagemarges kan enkel in nieuwe raffinagecapaciteiten worden geïnvesteerd in een blijvend gunstige economische conjunctuur met stabiele marges. Met de nieuwe capaciteiten van de komende jaren zal zwaardere ruwe olie kunnen worden behandeld en zullen lichtere en schonere eindproducten kunnen worden afgeleverd. De investeringen zouden dus betrekking moeten hebben op steeds complexere projecten en zullen enkel gerechtvaardigd kunnen worden door het behoud van hoge raffinagemarges en een aanhoudende vraag over een langere periode. De huidige achteruitgang van de economische conjunctuur zou dus de vereiste investeringen kunnen vertragen. Onze raffinaderijen staan voor grote uitdagingen: strengere milieuvereisten (CO 2 -emissiequota, toenemende ontzwaveling met een globale overschakeling naar 10 ppm brandstoffen, ); een verhoogde wereldwijde concurrentie van nieuwe raffinage-eenheden die meer op de actuele markt zijn afgestemd; een toenemend onevenwicht op de Belgische en Europese markt (diesel neemt bijna 80 % van de in België verbruikte brandstoffen voor zijn rekening). Bronnen: - Ministère français de l Economie, des Finances et de l Industrie. Analyse de la DIREM. Marché pétrolier mondial en Institut Français du Pétrole. Analyse de l offre et de la demande pétrolière en Raffinage J a a r v e r s l a g

19 DE INTERNATIONALE SITUATIE DE EVOLUTIE PER SECTOR Tabel 1: Wereld : productie/reserves/wereldverbruik/raffinagecapaciteit in 2007 (miljard ton) Ruwe aardolie Gt Productie ,6 Reserves op 01/01/ ,7 Verbruik ,0 Raffinagecapaciteit op 01/01/2008 4,3 Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) De reserves Tabel 2: Wereldreserves van ruwe aardolie op 01/01/2008 (miljard ton, %) Gt % Noord-Amerika 27,2 15,0 Zuid-Amerika 16,6 9,1 Afrika 15,7 8,6 West-Europa 1,8 1,0 Oost-Europa 13,6 7,5 Nabije Oosten waarvan 102,1 56,2 Saoedi-Arabië 36,4 20,0 Irak 15,7 8,6 Iran 18,9 10,4 Koeweit 14,2 7,8 Verre Oosten/Oceanië 4,7 2,6 TOTAAL WERELD 181,7 100,0 waarvan OPEC 126,5 69,6 Bron : Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) J a a r v e r s l a g

20 DE INTERNATIONALE SITUATIE De productie Tabel 3: Wereldwijde productie van ruwe aardolie in 2007 (miljoen ton, %) Gt % Noord-Amerika 387,4 10,7 Zuid-Amerika 463,1 12,9 Afrika 460,3 12,8 West-Europa waarvan 216,5 6,0 Noorwegen 112,0 3,1 Verenigd Koninkrijk 74,2 2,1 Oost-Europa waarvan 611,5 17,0 Rusland 484,0 13,4 Nabije Oosten waarvan 1.097,2 30,4 Saoedi-Arabië 433,2 12,0 Irak 103,6 2,9 Verre Oosten /Oceanië 367,3 10,2 TOTAAL WERELD 3.603,3 100,0 waarvan OPEC 1.520,9 42,2 Bron : Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Het verbruik Tabel 4: Evolutie van het verbruik van aardolie per geografische zone (miljoen ton, %) Mt % Mt % Noord-Amerika , ,5 West-Europa , ,6 Japan 269 9, ,7 Rest van de wereld , ,2 TOTAAL WERELD , ,0 Bron : Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) J a a r v e r s l a g

21 DE INTERNATIONALE SITUATIE De raffinage Tabel 5: Evolutie van de raffinagecapaciteit in de wereld (miljard ton, %) Wereldcapaciteit (Gt) 3,921 4,259 4,266 waarvan (%) Noord-Amerika 25,1 22,6 22,8 Zuid-Amerika 10,6 9,6 9,5 Afrika 2,1 3,8 3,8 Europa 26,5 20,2 20,1 Nabije Oosten 4,5 8,3 8,2 Verre Oosten/Oceanië 14,6 26,2 26,0 Ex Sovjetunie 16,6 9,3 9,6 TOTAAL 100,0 100,0 100,0 Bron : Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Figuur 3: Bruto raffinagemarges (jaarlijks gemiddelde, /t) Bron : Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) J a a r v e r s l a g

22 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË J a a r v e r s l a g

23 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË J a a r v e r s l a g

24 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË De evolutie van de maximumprijzen Tabel 6: Hoogste maximumprijzen van de brandstoffen in België o/l inflatie gezuiverd Benzine 95 octaan 0,9296 1,489 0,9461 Diesel 0,7139 1,252 0,7951 Huisbrandolie 0,4799 0,7073 0,4492 Bron: BPF Tabel 7: Evolutie van de maximumprijzen van de brandstoffen in België 1/1/2007 1/1/2008 Verschil (%) Benzine 95 octaan ( /l) 1,2930 1, Diesel ( /l) 1,0290 1, Huisbrandolie ( /l) 0,5218 0, Residuele stookolie (1% zwavel) ( /t) 281, , Propaan in flessen ( /kg) 1,5630 1, Bron : BPF J a a r v e r s l a g

25 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Tabel 8: Evolutie maximumprijzen in België (jaarlijks gemiddelde) /l Benzine 95 octaan (excl. taksen) 0,2243 0,3792 0,4673 0,5261 0,5445 (incl. taksen) 0,8850 1,1273 1,2747 1,3535 1,3847 Diesel (excl. taksen) 0,2231 0,3964 0,5102 0,5617 0,5742 (incl. taksen) 0,6210 0,8749 1,0406 1,0790 1,0941 Huisbrandolie (excl. taksen) 0,1430 0,3299 0,4075 0,4581 0,4625 Opmerking: vanaf 2007: benzine 95 octaan 10 ppm en diesel 10 ppm i.p.v. 50 ppm vanaf 2008: huisbrandolie ppm i.p.v ppm Bron: FOD Economie (incl. taksen) 0,1896 0,3767 0,5155 0,5768 0,5820 J a a r v e r s l a g

26 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Figuur 4 : Brandstofprijzen in België en in de buurlanden op 17/03/2008 ( /1.000 l) Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie Bron : Bulletin pétrolier hebdomadaire de la Commission Européenne n BTW Accijnzen Prijs excl. belastingen J a a r v e r s l a g

27 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Figuur 5: België: noteringen voor brandstoffen (Barges High FOB Rotterdam) (maandgemiddelde, $/MT) Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie Bron: FOD Economie J a a r v e r s l a g

28 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Tabel 9: België: vergelijking van de gemiddelde maximumprijzen van de voornaamste brandstoffen met en zonder belastingen in 1975, 2006 en 2007 ( /l) Benzine Diesel Huisbrandolie gemiddelde jaarlijkse maximumprijs MET belastingen ,355 0,218 0, ,354 1,079 0, , zonder inflatie 0,461 0,367 0, ,385 1,094 0, , zonder inflatie 0,463 0,366 0,194 gemiddelde jaarlijkse maximumprijs ZONDER belastingen ,144 0,137 0, ,526 0,562 0, , zonder inflatie 0,179 0,191 0, ,545 0,574 0, , zonder inflatie 0,182 0,192 0,155 Bron: BPF J a a r v e r s l a g

29 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Figuur 6: België: bij constante belastingtarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van benzine 95 octaan 0,430 /l lager zijn geweest op 20/03/2008 Figuur 7: België: bij constante belastingtarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van diesel 0,243 /l lager zijn geweest op 20/03/2008 Benzine 95 octaan van 07/05/1985 Benzine 95 octaan van 20/03/2008 Benzine 95 octaan van 20/03/2008 met belastingtarieven van 07/05/1985 Diesel van 07/05/1985 Diesel van 20/03/2008 Diesel van 20/03/2008 met belastingtarieven van 07/05/1985 Bron : BPF BTW Accijnzen Marge & distributiekosten Productprijs ex-raffinaderij J a a r v e r s l a g

30 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË De gevoeligheid van de prijzen van petroleumproducten Tabel 10: België: effect van de evolutie van de dollarkoers op de maximumprijs van benzine 95 octaan ( /l) 1 =1,4736 $ 1 = 1$ 1 = 0,8908 $ 22/02/08 04/12/00 Productprijs ex-raffinaderij 0,462 0,681 0,765 Marge en distributiekosten 0,150 0,150 0,150 Prijs zonder belastingen 0,613 0,832 0,915 Accijnzen + energiebijdragen 0,634 0,634 0,634 Prijs zonder BTW 1,246 1,466 1,549 BTW 0,262 0,308 0,325 Maximumprijs 1,508 1,773 1,874 Variatie maximumprijs t.o.v. 1 = 1,4736 $ + 0, ,366 Bron : BPF Tabel 11: België: effect van de evolutie van de aardolieprijs op de maximumprijs van benzine 95 octaan ( /l) 96,24 $/bl 25 $/bl 130 $/bl 22/02/08 Productprijs ex-raffinaderij 0,462 0,120 0,624 Marge en distributiekosten 0,150 0,150 0,150 Prijs zonder belastingen 0,613 0,270 0,774 Accijnzen + energiebijdragen 0,634 0,634 0,634 Prijs zonder BTW 1,246 0,904 1,408 BTW 0,262 0,190 0,296 Maximumprijs 1,508 1,094 1,704 Variatie maximumprijs t.o.v. 96,24 $/bl - 0, ,196 Bron : BPF Belangrijke opmerking: hypothese : de marktprijzen van de benzine variëren evenredig met de aardolieprijs J a a r v e r s l a g

31 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË De raffinage Tabel 12: Raffinagecapaciteiten van de Belgische raffinaderijen (duizend ton/jaar) Op 31 december Distillatiecapaciteit Krakingcapaciteit Reformingcapaciteit Bron : BPF Tabel 13: Hoeveelheid producten verwerkt in de Belgische raffinaderijen (duizend ton/jaar) Verwerking van ruwe aardolie Tussenproducten Totaal Verhouding verwerking aardolie/ distillatiecapaciteit (%) 85,9 85,2 84,6 Bron : BPF Tabel 14: Nettoproductie van afgewerkte producten in België (duizend ton, %) kt Verschil % Aandeel % / Autobenzines ,7 13,4 15,3 Vliegtuigbrandstoffen ,6 3,1 5,3 Gasolie ,5 34,0 38,9 Residuele stookolie ,1 38,7 22,4 Vloeibare gassen ,1 1,4 Bitumen ,8 3,0 4,3 Nafta ,5 4,7 4,8 Andere producten ,0 7,6 Alle producten ,0 100,0 Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

32 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË De buitenlandse handel Ruwe aardolie Tabel 15: Invoer van aardolie in België volgens regio van herkomst (duizend ton, %) kt Aandeel % Midden Oosten totaal ,7 34,3 28,2 Saoedi-Arabië ,6 17,9 14,3 Iran ,3 15,6 12,5 Irak ,2 0,4 1,4 Rusland ,4 40,3 47,1 Noordzee totaal ,3 19,9 15,7 Verenigd Koninkrijk ,5 5,1 Noorwegen ,3 8,9 10,2 Afrika totaal ,2 2,3 4,2 Nigeria ,5 1,6 1,0 Venezuela ,7 3,0 2,8 Andere ,7 0,2 2,1 Totaal waarvan OPEC ,2 38,9 32,5 Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

33 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Afgewerkte producten Tabel 16: België: buitenlandse handel in afgewerkte producten in 1973, 2006 en 2007 (duizend ton) kt Totale invoer waarvan Autobenzines Gasolie Residuele stookolie Andere Totale uitvoer waarvan Autobenzines Gasolie Residuele stookolie Andere Totale maritieme bunkering waarvan Gasolie Residuele stookolie Andere Verhouding = uitvoer + bunkering invoer 2,2 1,5 1,8 Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

34 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Het binnenlands verbruik Tabel 17: Levering van afgewerkte producten voor verbruik in België (duizend ton, %) kt Verschil % Aandeel % / Autobenzines ,5 7,4 Vliegtuigbrandstoffen ,8 5,2 Diesel ,1 34,3 Huisbrandolie ,7 21,8 Residuele stookolie ,1 5,4 Nafta (1) ,1 11,0 Andere producten ,6 14,9 Alle producten (1) Grondstof voor de petrochemie. Het betreft hier de hoeveelheden nafta voor gebruik in België, geleverd door de petroleummaatschappijen en onderworpen aan de verplichte aangifte voor de statistiek van de FOD Economie. Het cijfer geeft dus niet het verbruik van nafta in de petrochemie, gezien het niet rechtstreeks de door de petrochemische bedrijven ingevoerde en verbruikte nafta bevat. Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

35 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Figuur 8: Aandeel van de verschillende producten in het binnenlands verbruik (%) Figuur 9: België: aandeel van benzine en diesel in het totaal verkochte volume motorbrandstoffen (%) Bron: FOD Economie en BPF Autobenzines Bron: FOD Economie en BPF Diesel Vliegtuigbrandstoffen Diesel Benzine Huisbrandolie Residuele stookolie Nafta Andere producten J a a r v e r s l a g

36 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Tabel 18: België: marktaandelen van de verschillende energiebronnen (%) (1) Vaste brandstoffen 24,6 8,7 7,8 Aardolie 58, ,6 Aardgas 17 25,3 25,4 Kernenergie 0 20,5 21,4 Andere 0 1,6 1,1 Hernieuwbare energiebronnen en recuperatiebrandstoffen (2) - 3,9 4,7 Totaal (1) voorlopige cijfers (2) industriële, huishoudelijke en landbouwafvalstoffen gebruikt in de elektriciteitsproductie Bron : FOD Economie Tabel 19: België: verbruik van de voornaamste brandstoffen (duizend ton, %) Verschil % Benzine 98 octaan ,6 Benzine 95 octaan ,2 Diesel ,3 Huisbrandolie ,6 Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

37 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIË Tabel 20: België: evolutie van het aantal personenwagens per type brandstof Benzine % Diesel % LPG % , , Bron: Febiac Tabel 21: België: evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens per type brandstof Benzine % Diesel % LPG % , , , , , ,1 Bron: Febiac Figuur 10: Aardoliebalans van België in 2007 (miljoen ton) Invoer Uitvoer en Verbruik Invoer ruwe aardolie Invoer afgewerkte producten Invoer tussenproducten Uitvoer afgewerkte producten Uitvoer tussenproducten Bunkering schepen Binnenlands verbruik Eigen verbruik raffinaderijen Bron: FOD Economie, Petroleumbalans J a a r v e r s l a g

38 de belangrijkste dossiers J a a r v e r s l a g

39 de belangrijkste dossiers J a a r v e r s l a g

40 de belangrijkste dossiers MILIEUBESCHERMING De strijd tegen verzuring en ozon De emissies van de raffinaderijen De emissies van SO 2 en NOx door de Belgische petroleumraffinaderijen dalen stelselmatig, zoals uit bijgaande tabellen blijkt. De Vlaamse milieureglementering (Vlarem) onderwerpt de petroleumraffinaderijen vanaf 2010 aan strenge bubble-emissiegrenswaarden. Dit is een van de voornaamste maatregelen die de overheid heeft genomen in het kader van de Europese richtlijn nationale emissieplafonds (NECD National Emission Ceilings Directive). De petroleumraffinaderijen doen systematisch de nodige investeringen om in 2010 aan de hun opgelegde emissielimieten te voldoen. Tabel 22: België: maximale jaarlijkse emissies vanaf 2010 (duizend ton/jaar, %) Totaal kt/j Reductie t.o.v in % SO NOx VOS NH Bron : BPF Tabel 23: Emissies van SO 2 en NOx door de petroleumraffinaderijen (duizend ton) Reële emissies Doelstelling SO ,5 22,7 10 NOx - 8,4 8,3 7,8 7,7 6,5 Bron : BPF J a a r v e r s l a g

41 de belangrijkste dossiers Tabel 24: Bubble-emissiegrenswaarden SO 2 en NOx voor de petroleumraffinaderijen (mg/nm 3 ) tot vanaf vanaf SO NOx Bron: BPF De Europese richtlijn nationale emissieplafonds legt ons land voor 2010 een niet te overschrijden bovengrens op voor de emissie van o.a. NOx. Het is gebleken dat België en de gewesten in 2010 deze grens zullen overschrijden, ondanks de reeds besliste maatregelen. Voor de petroleumraffinaderijen werd in dat verband de bubbleemissiegrenswaarde voor NOx op 200 mg/nm³ gebracht vanaf De Vlaamse regering heeft daarom beslist dat er in principe een tijdelijke NOx-heffing zal worden ingevoerd voor de industriële bedrijven, tenzij alternatieve maatregelen kunnen zorgen voor een bijkomende vermindering van de NOx-emissies. De overheid denkt dan aan sectorale milieubeleidsovereenkomsten, aan bijkomende maatregelen in individuele milieuvergunningen, aan strengere lozingsnomen in Vlarem, Bijkomende NOx-maatregelen voor de petroleumraffinaderijen zijn ons inziens niet te verantwoorden. Immers, de door de Vlaamse regering voor 2010 vastgelegde bubble-emissiegrenswaarde vergt reeds een grote inspanning vanwege de sector en is een faire bijdrage tot de totale reductie van NOx waartoe elke maatschappelijke sector moet bijdragen. Opslag en verlading van ontvlambare vloeistoffen De Belgische Seveso-inspectiediensten hebben in maart 2007 een brochure uitgegeven inzake vereisten voor een hoog beschermingsniveau voor installaties voor de opslag en verlading van ontvlambare vloeistoffen. Naar aanleiding van inspecties van de opslaginstallaties van leden van de BPF is gebleken dat de Seveso-inspectiediensten de inhoud van de brochure niet zien als een leidraad doch als toe te passen maatregelen. Het zijn dus middelenvoorschriften van de administratie. Hieromtrent wordt met de betrokken openbare diensten overlegd teneinde enerzijds duidelijk te maken dat wij het niet eens zijn met deze gang van zaken en om anderzijds een werkbare manier te vinden om hiermee om te gaan en om een aantal technische knelpunten uit te klaren. Voor onze leden blijft de evaluatie van de specifieke risico s door elk individueel bedrijf de basis voor het nemen van gepaste maatregelen. De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage De BPF en de petroleumraffinaderijen zijn toegetreden tot de energiebeleidsovereenkomst tussen het Vlaams gewest en energie-intensieve sectoren en bedrijven, het zogenaamd Convenant benchmarking energie-efficiëntie. De petroleumraffinaderijen zijn onderworpen aan de EU-richtlijn en het Vlaams decreet Verhandelbare emissierechten en gaan in dit convenant de verbintenis aan om tot de wereldtop te blijven behoren op het gebied van energie-efficiëntie of dit uiterlijk in 2012 te realiseren. In ruil daarvoor zal de overheid: õ geen extra maatregelen opleggen gericht op energiebesparing of CO 2 -reductie; õ de benodigde CO 2 -emissierechten gratis ter beschikking stellen. Desondanks wijst de Vlaamse regering aan de petroleumraffinaderijen voor de periode 2008 tot 2012 minder rechten toe dan uit voormelde verbintenis zou moeten volgen. Nochtans bewijzen de jaarverslagen van de Commissie Benchmarking dat de Belgische raffinagesector J a a r v e r s l a g