Marktaandeel van aardolie in de primaire energieconsumptie % 39,5 40,0 39,2 39,0 Invoer van ruwe aardolie kt

Transcriptie

1 Belgische Petroleum Federatie JAARVERSLAG 2009

2 Kerncijfers belgië KERNCIJFERS BELGIË (2) (1) Marktaandeel van aardolie in de primaire energieconsumptie % 39,5 40,0 39,2 39,0 Invoer van ruwe aardolie kt (1) Hoeveelheid producten verwerkt in de raffinaderijen kt (1) (3) (1) Uitvoer van afgewerkte petroleumproducten kt (3) (1) Leveringen in verbruik van afgewerkte petroleumproducten kt Verbruik brandstoffen kl waarvan benzine kl diesel kl aandeel diesel in het totale verbruik motorbrandstoffen % huisbrandolie kl Totale distillatiecapaciteit van de raffinaderijen op 31 december kt Totale tewerkstelling in de petroleumsector op 31 december waarvan arbeiders bedienden Aantal tankstations op 31 december Aantal personenwagens op 31 december waarvan dieselwagens % 49,5 52,1 54,5 57,0 58,9 Accijnsontvangsten op brandstoffen miljard euro 4,20 4,09 4,06 4,03 3,91 (1) cijfer niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) nog steeds voorlopig cijfer bij de Federale Overheidsdienst Economie (3) wijziging van de reporting methode en invoering van een uitgebreidere petroleumbalans in 2008 Jaarverslag

3 De Belgische Petroleum Federatie (BPF) is de officiële woordvoerder van de voornaamste petroleummaatschappijen die actief zijn in de raffinage en de distributie in België. Ze vertegenwoordigt 4 raffinaderijen, 7 ondernemingen actief in de distributie van petroleumproducten en één stockagebedrijf. Op deze manier dekt de BPF 100 % van de raffinagecapaciteit en bijna 80 % van de verkoop van motorbrandstoffen in België. Jaarverslag

4 INHOUDSTAFEL VOORWOORD VAN DE VOORZITTER 6 DE INTERNATIONALE SITUATIE 12 DE EVOLUTIE OP WERELDVLAK 13 De prijs van ruwe olie 13 DE EVOLUTIE PER SECTOR 14 De reserves 15 De productie 16 Het verbruik 17 De raffinage 17 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGië 19 De evolutie van de maximumprijzen 21 De gevoeligheid van de prijzen van petroleumproducten 27 De raffinage 29 De buitenlandse handel 31 - Ruwe aardolie 31 - Afgewerkte producten 32 Het binnenlands verbruik 33 DE BELANGRIJKSTE DOSSIERS 37 MILIEUBESCHERMING 38 De strijd tegen verzuring en ozon 38 - De emissies van de raffinaderijen 38 Meetnet luchtverontreiniging petroleumraffinaderijen 39 De vermindering van de broeikasgasemissies en het systeem verhandelbare emissierechten 39 - De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage 40 Het bodemsaneringsfonds voor tankstations (BOFAS) 40 Het bodemsaneringsfonds voor stookolietanks van particulieren (PREMAZ) 41 De aanvaardingsplicht van gebruikte smeerolie 42 - Het beheersorganisme VALORUB vzw 42 Distributie van LPG in tankstations in Vlaanderen 42 Biobrandstoffen 43 Jaarverslag

5 INHOUDSTAFEL - Wetgeving inzake biobrandstoffen 43 - Biobrandstoffen en de programmaovereenkomst 43 - Biobrandstoffen: administratieve modaliteiten 43 - Biobrandstoffen en duurzaamheidscriteria 44 BEVEILIGING 45 Kritieke infrastructuren 45 De beveiliging van tankstations 45 - Overvallen op tankstations 45 - Doorrijden zonder betalen 46 DE ECONOMISCHE KWESTIES 47 De normalisatie van petroleumproducten & Belgische normalisatiecommissies 47 De strategische voorraden 48 Het Sociaal Verwarmingsfonds 48 De maximumprijzen van brandstoffen 49 - De programmaovereenkomst 49 - Biobrandstoffen 50 - Herinvoering van het positief kliksysteem 51 De controle van de kwaliteit van brandstoffen 54 - Monstername 54 - Controle van de private pompen 56 - Voorbereiding van een nieuwe aanbesteding voor de analyse laboratoria 56 - Interpretatie van de meetresultaten volgens de norm ISO De evolutie van het aantal tankstations 57 DE SOCIALE ACTUALITEIT 59 INDEX VAN DE TABELLEN EN FIGUREN 60 DIVERSEN 63 PERMANENT SECRETARIAAT VAN DE BPF 63 RAAD VAN BESTUUR OP 24 MAART AANGESLOTEN MAATSCHAPPIJEN 64 OMZETTINGSFACTOREN 64 AFKORTINGEN 65 Jaarverslag

6 Voorwoord van de voorzitter Jaarverslag

7 Voorwoord van de voorzitter JAAR 2009: ECONOMISCHE CRISIS & DALING VAN HET VERBRUIK Terwijl het jaar 2008 van januari tot juli gekenmerkt werd door een sterke stijging van de prijzen van de olieproducten, gevolgd door een nog grotere daling van juli tot december, werd het jaar 2009 gekarakteriseerd door een vrijwel onafgebroken stijging van de prijs van de ruwe aardolie (voor de Brent van gemiddeld 45,7 $/bbl tijdens het eerste kwartaal tot 75,5 $/bbl tijdens het laatste kwartaal). Van oktober 2009 tot maart 20 steeg de prijs van 73,9 tot 79,9 $/bbl, dit is een stijging met 8 % (over het geheel van die periode bleef de prijs vrij stabiel en schommelde rond de /bbl). Daarenboven stijgt sinds eind 2009 de waarde van de Amerikaanse munt (met een recordkoers van 1,49 $/ in november 2009, dalend tot 1,36 $/ in maart 20). Deze situatie leidde tot een aanzienlijke stijging van de prijzen van de olieproducten, uitgedrukt in euro. De koers van de euro beschermt ons dus niet langer tegen de stijgingen van de aardolieprijzen, uitgedrukt in dollar. Zo steeg de prijs van 49,9 /bbl in oktober 2009 tot 58,9 /bbl in maart 20, dit is een verhoging van 18 % in vergelijking met de verhoging van 8 % van de marktprijzen, uitgedrukt in dollar. Wat zal in 20 de tendens zijn? Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zou de prijs van ruwe aardolie verder stijgen als reactie op het economisch herstel. De oliemarkt rekent met een herstel van de vraag, meer bepaald in Zuidoost-Azië en het Midden Oosten. Het IEA voorziet, na twee jaar van dalend wereldolieverbruik, in 20 een toename van het wereldolieverbruik met 1,5 miljoen vaten per dag (dit is een dagelijks verbruik geraamd op 85,66 miljoen vaten per dag in 20). Figuur 1: Prijs van de ruwe aardolie (Brent) in $/bbl en in e/bbl (maandgemiddelde) $/bbl /bbl In Europa daalde het verbruik van de olieproducten tussen 2007 en 2009 met 7,5 %. 20 Deze daling van het verbruik wordt waargenomen in de meeste Europese landen. 10 In België bleef het benzineverbruik in 2009 teruglopen (met 4,1 % in vergelijking met 2008) terwijl het dieselverbruik daalde met 0,3 % (eerste daling van de dieselverkoop sinds 2005, toen een stijgende belasting op de brandstoffen had geleid tot een daling 0 /2006 /2007 /2008 / /2009 van de verkopen aan de grensstations en aan het transitverkeer). Bron: Bulletin de l Industrie Pétrolière en Europese Centrale Bank Jaarverslag

8 Voorwoord van de voorzitter DE EUROPESE RAFFINAGE IN KRITIEKE TOESTAND Momenteel moet de gehele raffinageactiviteit in Europa het hoofd bieden aan een penibele situatie omwille van de structurele afname van de vraag naar olieproducten (gevolg van de economische crisis maar ook van de wijzigingen in het gedrag van de consument en van het beleid inzake rationeel energiegebruik), de verslechtering van de raffinagemarges (daling met 62 % van 2008 tot 2009 volgens de ramingen van de Direction Générale de l Énergie - Frankrijk) en het benzineoverschot dat de Europese raffinaderijen niet langer kunnen uitvoeren naar de Verenigde Staten (die zelf hun brandstofverbruik terugschroeven en op grote schaal ethanol toevoegen aan de benzine). Bijgevolg is er in Europa een raffinageovercapaciteit (geraamd op ongeveer 10 %, voor een honderdtal raffinaderijen die momenteel operationeel zijn). Deze moeilijkheden brachten meerdere oliemaatschappijen ertoe hun raffinage-instrument aan te passen, met inbegrip van sluitingen, overdrachten en omschakelingen tot opslag- en distributiecentra. Het raffinagelandschap is dus volop aan het wijzigen en de Belgische raffinage ontsnapt niet aan de regels van de economie. Ook onze raffinaderijen hebben af te rekenen met productieoverschotten en blijven blootgesteld aan een felle internationale concurrentie. De concurrentiepositie van de Belgische petroleumindustrie, pijler van de gehele petrochemische sector in het havengebied van Antwerpen, Rotterdam en Amsterdam, moet worden beschermd. De overheden moeten er op toezien de structurele gebreken te verminderen waaronder België blijft lijden (in het bijzonder de totale loonkost) en geen nieuwe regelgeving invoeren die dreigt te leiden tot de verhuizing van de raffinageactiviteiten (zoals bijvoorbeeld een nationale koolstoftaks die zou worden toegepast op de industriële sectoren). Onze raffinaderijen hebben zich ingespannen om aan de top te staan en te blijven op het vlak van energie-efficiëntie en CO 2 -uitstoot. Zij moeten worden verdedigd, om zowel de werkgelegenheid als het leefmilieu te beschermen, omdat het wenselijker is ruwe aardolie te verwerken in de zeer efficiënte Europese raffinaderijen, eerder dan afgewerkte producten te importeren waarvan de totale milieu-impact slechter is. EEN NIEUW EVENWICHT IN DE FISCALITEIT VAN DIESEL EN BENZINE IS MEER DAN OOIT NOODZAKELIJK Het is meer dan ooit noodzakelijk elke extra druk op de diesel- en stookoliemarkt te vermijden: de toename van de totale dieselvraag jaagt de prijzen de hoogte in en elke aangroei van de Europese benzineoverschotten brengt onze raffinaderijen in moeilijkheden. De Belgische autoriteiten hebben een stap in de goede richting gezet door in een geleidelijke verhoging van de accijnzen op diesel te voorzien in 20 en 21 door Jaarverslag

9 Voorwoord van de voorzitter middel van het kliksysteem (geprogrammeerde verhoging van de accijnzen wanneer de maximumprijs daalt). Waarom niet tegelijk de belasting op de benzine verlagen om de verdieseling van het Belgische wagenpark om te buigen? De verbrandingsmotor wordt overigens stelselmatig zuiniger en heeft nog een mooie toekomst. EEN ZEER ONVOLMAAKTE BELGISCHE WETGEVING INZAKE BIOBRANDSTOFFEN In juli 2009 verplichtte de Belgische overheid de bijmenging van 4 % componenten van agrarische herkomst in de fossiele brandstoffen (FAME voor diesel, bio-ethanol voor benzine). Ongeacht de prijs van de ruwe aardolie en van de geraffineerde producten blijven de componenten van agrarische herkomst duurder dan de traditionele fossiele brandstoffen en is hun bijmenging economisch enkel verantwoord dankzij fiscale steunmaatregelen vanwege de overheid. In deze context handhaafden onze autoriteiten hun steun aan de erkende Belgische producenten van biocomponenten, die sinds eind 2006 jaarlijkse productiequota genieten die recht geven op fiscale stimulansen. Inzake de toevoeging van biocomponenten aan de fossiele brandstoffen heeft de BPF de overheid reeds herhaaldelijk uitgelegd dat: de petroleummaatschappijen de biocomponenten op de internationale markt moeten kunnen aankopen tegen de marktprijs teneinde de vrije mededinging te laten spelen; in geval van een verplichte bijmenging van biocomponenten het aanbeveling verdient het systeem van fiscale aanmoediging af te schaffen en in de structuur van de maximumprijzen de reële prijzen van de biocomponenten weer te geven; de percentages van verplichte toevoeging van biocomponenten coherent moeten blijven met de geldende productnormen en Europese richtlijnen (strikte naleving van de normen voor benzine NBN EN228 en voor diesel NBN EN590; geen nieuwe bijkomende brandstofkwaliteiten definiëren). De overheid heeft slechts gedeeltelijk naar ons geluisterd. Wij blijven pleiten voor een volledig vrije markt van biocomponenten, die het de petroleummaatschappijen mogelijk maakt de beste biocomponenten aan te kopen tegen de beste prijzen. Onder beste biocomponenten verstaan we biocomponenten die een reële vermindering van de uitstoot van broeikasgassen teweegbrengen en die voldoen aan de duurzaamheidscriteria, opgelegd in de Europese richtlijnen. In elk geval moet de Belgische wetgeving tegen eind 20 aangepast zijn aan de Europese richtlijnen betreffende de bevordering van de hernieuwbare energieën en de brandstofkwaliteit. WAT MET EEN NIEUWE ZOGENAAMDE KOOLSTOFTAKS? De Franse overheid heeft de toepassing van een koolstoftaks overwogen die op gelijke wijze zou worden toegepast op elk gebruik van fossiele brandstoffen in verhouding tot het koolstofgehalte ervan. Dit stuitte op ernstige moeilijkheden en de Franse overheid is teruggekrabbeld. Ook in België werd dit idee van een koolstoftaks of van een CO 2 -prijssignaal door de federale overheid geopperd. Wat zijn de voorwaarden voor de invoering van een dergelijke belasting? Allereerst moet elke koolstoftaks op nationaal vlak worden vermeden: een geharmoniseerde benadering op Europees vlak is noodzakelijk om bijkomende fiscale scheeftrekkingen tussen de lidstaten en zeer complexe corrigerende mechanismen binnen de Europese Unie te voorkomen. De industriële sectoren die onderworpen zijn aan het Emission Trading Scheme (zoals onze raffinaderijen die met het Vlaams Gewest het Convenant Benchmarking Energie-Ëfficiëntie hebben afgesloten), moeten worden vrijgesteld van elke vorm Jaarverslag

10 Voorwoord van de voorzitter van broeikasgasbelasting, parallel met het ETS-systeem. Op termijn tast dit de concurrentiekracht van de Belgische en Europese raffinaderijen aan. Een eventuele koolstoftaks zou uiteraard moeten worden toegepast op alle brandstoffen die CO 2 uitstoten (olie, gas, kolen, elektriciteit, biomassa) voor een gegeven gebruik (particulier en commercieel vervoer, woningen, landbouw, industrie). Bedoeling is aan te zetten tot vermindering van elk energieverbruik dat bijdraagt tot de CO 2 -emissie. Wij zijn zo vrij te onderstrepen dat - in tegenstelling tot een wijdverspreide mening - de elektrische voertuigen niet neutraal zijn op het vlak van CO 2 -uitstoot. Volgens een studie van het Vlaams kenniscentrum voor de autosector zou de gemiddelde CO 2 - uitstoot van een elektrisch voertuig in Europa 78 gram CO 2 per km bedragen en in België 64 gram CO 2 per km (rekening houdend met de kenmerken van de elektriciteitscentrales). In België moet elke nieuwe belasting op de brandstoffen rekening houden met de prijzen die in de buurlanden worden gehanteerd (de brandstofprijzen, en dan vooral de dieselprijs, blijven concurrentieel in vergelijking met de buurlanden, met uitzondering van het Groothertogdom Luxemburg dat de laagste accijns- en BTW-tarieven toepast). Gelet op de beperkte oppervlakte van ons land lijkt het niet verstandig de accijnzen op diesel nog te verhogen, gezien het reële risico van een daling van de verkoop van deze brandstof. Het is goed te onderstrepen dat de voorziene accijnsverhogingen voor diesel (met 80 /1.000 liter in 20 en 21 door middel van het kliksysteem) in feite neerkomen op een koolstoftaks van 30 /ton (in vergelijking met de taks van 17 /ton die oorspronkelijk door Frankrijk was voorzien). In werkelijkheid is er in België momenteel geen ruimte voor een nieuwe heffing op de brandstoffen. Tot besluit, rekening houdend met het belang van huisbrandolie in de woningsector en de voordelen ervan op het vlak van veiligheid in vergelijking met aardgas (veiligheid van de personen en van de installaties, veiligheid inzake bevoorrading dankzij de strategische voorraden en de individuele tanks), moet de overheid erop toezien de huisbrandoliegebruikers niet te bestraffen via een nieuwe onterechte belasting. VOOR EEN ONDERSTEUNEND INDUSTRIEEL BELEID Meer dan ooit willen wij een kwaliteitsvolle dialoog met de overheid handhaven om de politieke wereld te helpen evenwichtige maatregelen te nemen die het behoud en de ontwikkeling van een industriële activiteit mogelijk maken, onontbeerlijk voor de energiebevoorrading en de concurrentiekracht van het land. De economische crisis heeft het belang onderstreept van de rol van de overheid bij de bescherming van sleutelsectoren van de industrie. De komende jaren kondigen Jaarverslag

11 Voorwoord van de voorzitter zich moeilijk aan voor de raffinage, een instrument dat moeilijk kan worden aangepast aan het profiel van de vraag (evenwicht benzine / diesel en structurele vermindering van de vraag op de Europese markt ten gevolge van het beleid ter vermindering van het verbruik). Wij moeten vermijden dat fiscale, sociale en milieumaatregelen worden ingevoerd die de Europese industrie, en meer bepaald de Belgische raffinagesector, opzadelen met een handicap. Een transparant en stabiel juridisch kader is noodzakelijk om het investeringsbeleid in de petroleumsector op lange termijn te steunen. Dit is onmisbaar voor een gezonde economie. Ter herinnering, de olieproducten vertegenwoordigen nu en in de volgende jaren ongeveer 40 % van het primaire energieverbruik in België. Om de lange cycli van onze sector te respecteren, lijkt het onontbeerlijk de regelgeving zeer geleidelijk en planmatig aan te passen. Onze raffinaderijen zijn enorm kwetsbaar na de plotse daling van de vraag naar petroleumproducten in Hun belang inzake bevoorradingszekerheid, rechtstreekse en onrechtstreekse tewerkstelling en inkomsten van alle aard verbonden met de havenactiviteit in Antwerpen, moet niet meer worden aangetoond. Meer dan ooit zal de Belgische Petroleum Federatie zich inzetten voor een evenwichtig beleid ter vrijwaring van het vermogen van haar leden om te investeren in performante installaties. Slechts dan kunnen zij verder instaan voor de duurzame en competitieve bevoorrading van de Belgische verbruikers met producten van hoge kwaliteit. TOT SLOT Na de spectaculaire daling van de aardolieprijs die samenviel met het begin van de wereldwijde economische crisis in de tweede helft van 2008, kon men een lange periode van gematigde brandstofprijzen verwachten. Ondanks een sterk gedaalde vraag in de ontwikkelde landen, steeg de aardolieprijs in 2009 snel terug tot een niveau van 80 $/bbl, te vergelijken met eind Dit illustreert de sterke economische heropleving van de Aziatische landen die de crisis reeds te boven zijn gekomen, en de nieuwe wereldwijde voortrekkersrol van China. Als gevolg daarvan is in Europa de verleiding groot om, bij middel van een nog penaliserender beleid ten overstaan van petroleumproducten, het gebruik van alternatieve energiebronnen te versnellen. Om economische en technologische redenen zullen deze nieuwe energiebronnen, die we eerder complementair wensen te noemen, slechts binnen enkele decennia een belangrijke rol spelen in de energiebalans. Teneinde onze herstellende economie te ondersteunen, moet men er dus over waken de energiefactuur niet te verzwaren door middel van een bijkomende fiscale maatregel. Patrice Brès BPF voorzitter Jaarverslag

12 DE INTERNATIONALE SITUATIE Jaarverslag

13 Belgische 70 Petroleum Federatie 60 DE 50 INTERNATIONALE SITUATIE DE EVOLUTIE OP WERELDVLAK DE PRIJS VAN RUWE OLIE Figuur 2: Prijs van de aardolie (Brent) in constante euro en in lopende euro ( /vat) constante euro lopende euro Bron: Bulletin de l Industrie Pétrolière en Federale Overheidsdienst Economie Jaarverslag

14 DE INTERNATIONALE SITUATIE DE EVOLUTIE PER SECTOR Tabel 1: Wereld: productie / verbruik / raffinagecapaciteit / reserves van ruwe aardolie in 2009 (miljard ton) Ruwe aardolie Gt Reserves op //20 184,7 Productie 2009 (1) 3,5 Verbruik 2008 (2) 3,9 Raffinagecapaciteit op 31/12/2009 4,4 (1) geschat cijfer (2) cijfer 2009 niet beschikbaar Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Jaarverslag

15 DE INTERNATIONALE SITUATIE DE RESERVES Tabel 2: Wereldreserves van ruwe aardolie op 1 januari 20 (miljard ton, %) Gt % Europa waarvan 15,3 8,3 West-Europa 1,7 0,9 Oost-Europa 13,6 7,4 Nabije Oosten waarvan 102,8 55,6 Saoedi-Arabië 35,8 19,4 Iran 18,8 10,2 Irak 15,7 8,5 Koeweit 14,2 7,7 Verre Oosten/Oceanië 5,5 3,0 Noord-Amerika 26,5 14,3 Zuid-Amerika 18,4 10,0 Afrika 16,2 8,8 TOTAAL WERELD 184,7 100,0 waarvan OPEC (1) 129,8 70,2 (1) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009) Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Jaarverslag

16 DE INTERNATIONALE SITUATIE DE PRODUCTIE Tabel 3: Wereldwijde productie van ruwe aardolie in 2009 (miljoen ton, %) Mt % Europa 829,7 23,6 West-Europa waarvan 191,3 5,4 Noorwegen 100,8 2,9 Verenigd Koninkrijk 65,0 1,9 Oost-Europa waarvan 638,5 18,2 Rusland 493,7 14,1 Nabije Oosten waarvan 1.050,4 29,9 Saoedi-Arabië 407,8 11,6 Iran 185,5 5,3 Irak 119,5 3,4 Koeweit 113,5 3,2 Verre Oosten / Oceanië 368,0 10,5 Noord-Amerika 391,7 11,2 Zuid-Amerika 438,3 12,5 Afrika 432,5 12,3 TOTAAL WERELD 3.510,6 100,0 waarvan OPEC (1) 1.426,9 40,6 (1) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009) Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Jaarverslag

17 DE INTERNATIONALE SITUATIE HET VERBRUIK Tabel 4: Evolutie van het verbruik van ruwe aardolie per geografische zone (miljoen ton, %) (1) Mt % Mt % Europa , ,3 Nabije Oosten 145 5, ,8 Verre Oosten / Oceanië , ,2 Noord-Amerika , ,1 Zuid-Amerika 209 7, ,2 Afrika 83 3, ,4 TOTAAL WERELD , ,0 (1) cijfers 2009 niet beschikbaar Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) DE RAFFINAGE Tabel 5: Evolutie van de raffinagecapaciteit (1) in de wereld (miljoen ton, %) WERELDCAPACITEIT (Mt) waarvan (%) Europa waarvan 43,1 29,5 28,9 Rusland 16,6 6,3 6,2 Nabije Oosten 4,5 8,2 8,3 Verre Oosten/Oceanië 14,6 26,3 27,0 Noord-Amerika 25,1 22,7 22,7 Zuid-Amerika 10,6 9,5 9,3 Afrika 2,1 3,8 3,8 TOTAAL 100,0 100,0 100,0 (1) raffinagecapaciteit einde jaar Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Jaarverslag

18 DE INTERNATIONALE SITUATIE De bruto raffinagemarge (Brent) bedroeg in december ,05 /bbl (voorlopig cijfer), ten opzichte van 5,35 /bbl in december 2008; dit is een daling van 80,4 %. Figuur 3: Bruto raffinagemarges (jaarlijks gemiddelde, /vat) Figuur 4: Bruto raffinagemarges 2009 (1) (maandgemiddelde, /vat) 6,0 5,0 4 6,0 5,0 4,0 4,0 3,0 3,0 2,0 2,0 1,0 1, (1) 0,0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec (1) voorlopig cijfer (zie volgende grafiek voor voorlopige maandelijkse cijfers) (1) voorlopige cijfers Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk) Jaarverslag

19 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Jaarverslag

20 1,0 0,0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Belgische Petroleum Federatie DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Figuur 5: Aardoliebalans van België in 2008 (1) (miljoen ton) 35 33,8 30 invoer uitvoer & verbruik 25, ,6 20, ,9 5 2,8 3,2 2,0 0 Invoer ruwe aardolie Invoer afgewerkte producten Invoer tussenproducten (2) Uitvoer afgewerkte producten Uitvoer tussenproducten (2) Bunkering schepen Binnenlands verbruik Eigen verbruik raffinaderijen (1) cijfers 2009 niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) een product of een combinatie van producten, afgeleid uit ruwe aardolie, dat bestemd is om een verdere behandeling te ondergaan in de raffinage-installaties Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Jaarverslag

21 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Tabel 6: Marktaandelen van de verschillende energiebronnen in België (%) (1) 2009 (2) Vaste brandstoffen 25,5 7,9 Aardolie 59,0 39,0 Aardgas 15,5 25,3 Kernenergie - 20,3 Andere (primaire elektriciteit) - 1,7 Hernieuwbare energiebronnen en recuperatiebrandstoffen (3) - 5,8 TOTAAL 100,0 100,0 (1) geschatte cijfers (2) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (3) industriële, huishoudelijke en landbouwafvalstoffen, vaste biomassa, biogas, thermische zonne-energie Bron: Federale Overheidsdienst Economie DE EVOLUTIE VAN DE MAXIMUMPRIJZEN Tabel 7: Evolutie van de maximumprijzen van brandstoffen in België RECORD LOW 2009 RECORD HIGH 2009 Verschil (%) Benzine 95 octaan ( /l) 1,105 1,433 29,7 Diesel ( /l) 0,934 1,076 15,2 LPG ( /l) 0,390 0,512 31,3 Huisbrandolie (+/= l) ( /l) 0,4214 0, ,2 Zware stookolie (1% zwavel) ( /t) 221,37 451,16 103,8 Bron: Federale Overheidsdienst Economie Jaarverslag

22 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Figuur 6: Brandstofprijzen in België en in de buurlanden op 21/12/2009 ( /liter) Prijs excl. belastingen Accijnzen BTW Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie 1,6 1,6 1,2 1,4 1,2 1,0 0,8 1,256 1,248 1,289 1,378 1,052 1,205 1,4 1,2 1,0 0,8 0,968 1,038 1,099 1,033 0,868 1,224 1,0 0,8 0,6 0,5212 0,6221 0,5977 0,7110 0,4772 0,5409 0,6 0,6 0,4 0,4 0,4 0,2 0,2 0,2 0,0 0,0 0,0 BE FR DE NL LU UK BE FR DE NL LU UK BE FR DE NL LU UK Bron: Weekly Oil Bulletin, Europese Commissie nr Jaarverslag

23 0,7 0,6 0,5 0,4 Belgische Petroleum Federatie DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE 0,3 0,2 Figuur 7: Evolutie van de maximumprijzen in België, exclusief taksen (jaarlijks gemiddelde, /liter) 0, (1) 2008 (2) 2009 Figuur 8: Evolutie van de maximumprijzen in België, inclusief taksen (jaarlijks gemiddelde, /liter) /l 0,8 /l 1,6 0,7 0,6 0,5 17 1,4 1,2 1,0 0,8 0,4 0,6 0,3 0,4 0,2 0,2 0, (1) 2008 (2) , (1) 2008 (2) 2009 Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie (1) vanaf 2007: benzine 10 ppm en diesel 10 ppm (i.p.v. 50 ppm; vanaf 2009: 10 ppm verplicht) /l (2) vanaf 2008: huisbrandolie ppm verplicht (i.p.v ppm) 1,6 Bron: Federale Overheidsdienst Economie 1,4 1,2 Jaarverslag

24 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Grafiek Figuur 7 9: Brandstofnoteringen* (maandgemiddelde, $/MT) Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie /2005 /2006 /2007 /2008 /2009 / Bron: Federale Overheidsdienst Economie Bron: Ministerie van Economische Zaken *Northwest Europe barges Jaarverslag

25 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 0, Belgische Petroleum Federatie DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Bron: Ministerie van Economische 300 Zaken Bron: Ministerie van Economische Zaken Grafiek 6 Bron: Ministerie van Economische Zaken Grafiek 7 Grafiek 6 Grafiek 7 Figuur 10: België: 1,610 bij constante BTW en accijnstarieven Grafiek 6 sinds Figuur 11: België: bij constante BTW en accijnstarieven Grafiek ,279 Grafiek zou de 8 maximumprijs 1,610 van BENZINE 95 Grafiek 6 Grafiek sinds zou de maximumprijs van DIESEL Grafiek 7 1,5 1,469 OCTAAN 0,415 /l lager zijn 0,279 op 18/06/2009, de 0,282 /l lager zijn op 25/12/2009, de datum van 1,610 0,255 1,5 1,5 1,469 datum van het record van de maximumprijs ( /l) het record van de maximumprijs ( /l) 0,908 0,182 0,278 0,099 0,349 0,611 1,5 1,2 0,153 0,9 0,567 0,6 0,3 1,2 0,9 0,908 0,182 0,6 0,278 0,3 0,099 0,349 0, ,247 0,249 0,278 0,908 0,182 0,153 0,278 0,567 0,099 0,349 1,433 0,248 0,622 0,611 1,5 1,2 0,9 1,8 0,177 0,153 0,567 0,6 0,278 0,156 0,156 0,3 0,407 0,407 0,0 Bron: Ministerie van Economische Zaken Bron: Ministerie van Economische Zaken 1,247 0,249 0,278 0,908 0,182 0,153 0,278 0,567 0,099 0,349 1,2 1,5 0,9 1,2 0,6 0,9 0,3 0,6 0,0 0,3 0,279 0,611 0,182 0,130 0,153 0,077 0,278 0,567 0,302 0,279 0,331 1,5 1,247 0,249 0,611 1,2 0,155 0,636 0,278 0,728 0,908 0,127 0,099 0,349 1,610 0,9 0,153 0,567 0,153 0,6 0,567 0,3 1,2 0,9 0,6 0,636 0,127 0,3 0,130 0,077 0,302 0,0 1,266 0,253 0,331 0,130 1,2 1,247 0,155 0,249 0,728 1,076 0,155 0,186 0,9 0,278 0,636 0,728 0,127 0,130 0,153 0,077 0,567 0,302 0,364 0,371 0,255 1,5 0,794 0,6 0,138 0,130 0,155 0,3 0,155 0,371 0,0 1,266 0,253 0,130 0,155 0,728 0,636 0,728 0,127 0,130 0,077 0,302 1,5 1,2 0,9 0,6 0,3 1,469 0,255 0,331 0,155 0,636 0,127 0,130 0,077 0,302 0,0 Benzine 95 octaan van 07/05/1985 Benzine 95 octaan van18/06/2009 Benzine 95 octaan van 18/06/2009 met belastingtarieven van 07/05/1985 0,0 0,0 Diesel van 07/05/1985 Diesel van 25/12/2009 Diesel van 25/12/2009 met belastingtarieven van 07/05/1985 0,0 Productprijs ex-raffinaderij Marge & distributiekosten Accijnzen BTW 2,0 1,5 1,5 Bron: BPF 2,0 1,5 2,0 1,5 Jaarverslag ,2 25 1,5 2,0 1,2 1,5

26 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Tabel 8: België: vergelijking van de gemiddelde maximumprijzen van de voornaamste brandstoffen, mét en zonder belastingen in 1975, 2008 en 2009 ( /l) jaarlijks gemiddelde maximumprijs ZONDER BELASTINGEN jaarlijks gemiddelde maximumprijs MET BELASTINGEN Benzine Diesel Huisbrandolie Benzine Diesel Huisbrandolie ,144 0,137 0,16 0,355 0,218 0, ,618 0,717 0,6098 1,456 1,252 0, , zonder inflatie 0,198 0,229 0,1950 0,466 0,400 0, ,422 0,428 0,3372 1,330 1,023 0, , zonder inflatie 0,135 0,137 0,1079 0,426 0,327 0,1589 Bron: Federale Overheidsdienst Economie en BPF Jaarverslag

27 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE DE GEVOELIGHEID VAN DE PRIJZEN VAN PETROLEUMPRODUCTEN Tabel 9: Effect van de evolutie van de dollarkoers op de maximumprijs van diesel in België ( /l) Dollarkoers 1 = 1,4276 $ (1) 25/12/09 1 = 1 $ 1 = 0,8252 $ (2) 26/10/2000 Productprijs ex-raffinaderij 0,3707 0,5292 0,6413 Marge en distributiekosten 0,1547 0,1547 0,1547 Prijs zonder belastingen 0,5254 0,6839 0,7960 Accijnzen + BOFAS + APETRA 0,3635 0,3635 0,3635 Prijs zonder BTW 0,8889 1,0474 1,1595 BTW 0,1867 0,2200 0,2435 Maximumprijs 1,076 1,267 1,403 Variatie max.prijs t.o.v. 1 = 1,4276 $ (1) (1) 0,191 0,327 (1) dollarkoers, geldig op de dag van de hoogste maximumprijs van diesel in 2009 (2) record low Bron: BPF Jaarverslag

28 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Tabel 10: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verlaging 21 februari februari 2009 Verschil % Ruwe aardolie Noordzee Brent ( /bbl) 65,31 33,27-51 Maximumprijs huisbrandolie ( /l) 0,7145 0, Maximumprijs diesel ( /l) 1,197 0, Maximumprijs benzine 95 octaan ( /l) 1,479 1, Bron: Federale Overheidsdienst Economie en Bulletin de l Industrie Pétrolière Tabel 11: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verhoging 21 februari oktober 2009 Verschil % Ruwe aardolie Noordzee Brent ( /bbl) 33,27 53,41 (1) 61 Maximumprijs huisbrandolie ( /l) 0,4394 0, Maximumprijs diesel ( /l) 0,961 1, Maximumprijs benzine 95 octaan ( /l) 1,220 1, (1) TOP 2009 Bron: Federale Overheidsdienst Economie en Bulletin de l Industrie Pétrolière Jaarverslag

29 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE DE RAFFINAGE Tabel 12: Raffinagecapaciteiten van de Belgische raffinaderijen op 31 december (duizend ton/jaar) Distillatiecapaciteit Krakingcapaciteit Reformingcapaciteit Ontzwavelingscapaciteit Bron: BPF Tabel 13: Hoeveelheid producten verwerkt in de Belgische raffinaderijen (duizend ton) (1) Verwerking van ruwe aardolie Tussenproducten (2) TOTAAL Verhouding verwerking aardolie / distillatiecapaciteit (%) 85,9 82,5 (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) een product of een combinatie van producten, afgeleid uit ruwe aardolie, dat bestemd is om een verdere behandeling te ondergaan in de raffinage-installaties Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans en BPF Jaarverslag

30 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Tabel 14: Nettoproductie van afgewerkte producten in België (duizend ton, %) kt Verschil % Aandeel % (1) 2008 / Autobenzines ,3 13,4 13,4 Vliegtuigbrandstoffen ,0 3,1 6,2 Gasolie (verwarming + wegvervoer) ,6 34,0 35,8 Residuele stookolie ,4 38,6 22,3 Vloeibare gassen ,5 1,2 1,7 Bitumen ,1 3,0 4,6 Nafta ,1 4,7 6,3 Andere producten ,5 2,0 9,7 ALLE PRODUCTEN ,3 100,0 100,0 (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Jaarverslag

31 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE DE BUITENLANDSE HANDEL Ruwe aardolie Tabel 15: Invoer van ruwe aardolie in België volgens regio van herkomst (duizend ton, %) kt Aandeel % (1) Midden Oosten waarvan ,7 27,4 Saoedi-Arabië ,6 13,0 Iran ,3 12,4 Irak ,2 2,0 Rusland ,4 39,7 Noordzee waarvan ,3 22,7 Verenigd Koninkrijk ,9 Noorwegen ,3 12,6 Afrika waarvan ,2 6,8 Nigeria ,5 2,7 Venezuela ,7 2,5 Andere ,7 0,9 TOTAAL ,0 100,0 waarvan OPEC (2) ,2 35,2 (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009) Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Jaarverslag

32 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Afgewerkte producten Tabel 16: België: buitenlandse handel in afgewerkte producten in 1973 en 2008 (duizend ton) kt (1) Verschil (%) 2008/1973 TOTALE INVOER waarvan ,7 Autobenzines ,4 Gasolie ,2 Residuele stookolie ,7 TOTALE UITVOER waarvan ,3 Autobenzines ,5 Gasolie ,4 Residuele stookolie ,0 TOTALE MARITIEME BUNKERING waarvan ,9 Gasolie ,4 Residuele stookolie ,6 Verhouding = uitvoer + bunkering invoer (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie 2,2 1,5 Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Jaarverslag

33 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE HET BINNENLANDS VERBRUIK Tabel 17: Verbruik van afgewerkte producten in België (duizend ton) kt (1) Autobenzines Vliegtuigbrandstoffen Diesel Huisbrandolie Residuele stookolie Nafta (2) Andere producten ALLE PRODUCTEN (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) het betreft hier de door de petroleummaatschappijen geleverde hoeveelheden nafta voor petrochemisch verbruik in België en onderworpen aan de verplichte aangifte voor de statistiek van de Federale Overheidsdienst Economie, wijziging van de reporting methode in 2008 Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Tabel 18: Verbruik van de voornaamste brandstoffen in België (duizend ton) (1) Benzine 95 octaan Benzine 98 octaan Diesel Huisbrandolie (1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans Jaarverslag

34 % 80 7,4 5,2 34, % 11, Belgische Petroleum Federatie (1) 80 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE , Grafiek Figuur 12: Aandeel van 14,9de verschillende producten in het binnenlands verbruik (%) 0 5,4 11, (1) Figuur 13: Aandeel van benzine en diesel 19 in het totale Grafiek 11 verbruik van motorbrandstoffen in België (%) (1) 100 % ,2 8,5 30,6 21,2 Autobenzines Vliegtuigbrandstoffen Diesel Huisbrandolie Residuele stookolie Nafta (2) Andere producten Grafiek % Diesel Benzine Grafiek 9 2,7 19, % 11, , (1) (1) cijfers 2009 niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie 25 (2) het betreft hier de hoeveelheden 70 nafta voor petrochemisch verbruik in België, geleverd door de petroleum maatschappijen en onderworpen aan de verplichte aangifte voor de statistiek van de Federale Overheidsdienst 60 Economie 20 Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans54 Bron: Federale Overheidsdienst Financiën, Douane & Accijnzen 20,0 20, Grafiek xx ,4 Jaarverslag

35 in miljoenen l Belgische Petroleum Federatie DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Figuur 14: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België (liter) Benzines (1) Diesel (1) Huisbrandolie (1) (1) voor concrete cijfers, zie tabel 19 Bron: Federale Overheidsdienst Financiën, Douane & Accijnzen Jaarverslag

36 DE PETROLEUMSECTOR IN BELGIE Tabel 19: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België (liter) Benzines (1) Diesel (1) Huisbrandolie (1) TOTAAL VERBRUIK (1) voor een grafische voorstelling, zie figuur 14 Bron: Federale Overheidsdienst Financiën, Douane & Accijnzen Jaarverslag

37 DE belangrijkste dossiers Jaarverslag

38 de belangrijkste dossiers MILIEUBESCHERMING DE STRIJD TEGEN VERZURING EN OZON De emissies van de raffinaderijen Op 1 januari 20 worden voor de petroleumraffinaderijen strengere emissiegrenswaarden voor SO 2 en NO X van kracht. Dit is één van de voornaamste maatregelen die de Vlaamse overheid heeft genomen in het kader van de Europese richtlijn nationale emissieplafonds (NECD of National Emission Ceilings Directive). De overheid heeft de emissiegrenswaarden voor SO 2 en NO X vastgelegd op basis van een aandeel van de petroleumraffinaderijen in het nationaal emissieplafond van 10 kt SO 2 / jaar en 6,5 kt NO X / jaar. Tabel 21: Bubble-emissiegrenswaarden SO 2 en NO x voor de petroleumraffinaderijen in Vlaanderen (mg/nm 3 ) Tot Vanaf Vanaf SO NO x Bron: BPF Tabel 20: Emissies van SO 2 en NO x door de petroleumraffinaderijen in België (duizend ton) Reële emissies Doelstelling 20 SO ,5 22, ,3 10 NO x - 7,8 7,7 6,1 5,2 6,5 Bron: BPF Tabel 22: België: maximale jaarlijkse emissies vanaf 20 (duizend ton/jaar, %) Totaal kt/j Vermindering t.o.v (%) SO NO x VOS NH Bron: BPF Jaarverslag

39 de belangrijkste dossiers MEETNET LUCHTVERONTREINIGING PETROLEUMRAFFINADERIJEN Gezien de Vlarem imissiemeetplicht van de petroleumraffinaderijen, wordt sinds 1995 een specifiek imissiemeetnet in de Antwerpse regio beheerd door de BPF. Conform een overeenkomst tussen de petroleumraffinaderijen, de BPF en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), verzekert de VMM sedert 1 januari 2009 het dagelijkse beheer van de vijf meetstations. Een en ander betekent dat de VMM het onderhoud, de gegevenstransmissie en verwerking en de noodzakelijke investeringsvoorstellen coördineert. De petroleumraffinaderijen blijven uiteindelijk collectief eigenaar van de gehele infrastructuur en dragen uiteraard, zoals in het verleden, de kosten voor de uitbating ervan. Er zijn echter, terecht, uitzonderingen voorzien. Vele sectoren concurreren immers met hun producten op een markt die veel ruimer is dan de Europese Unie. Zolang buiten Europa geen gelijkaardige maatregelen getroffen worden om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, dreigen onze Europese ETS-bedrijven opgezadeld te worden met een competitief nadeel ten opzichte van hun niet-europese concurrenten die geen emissierechten dienen aan te kopen. Dit zou als gevolg hebben dat de productie buiten Europa stijgt, en dat dus de ermee gepaard gaande CO 2 -uitstoot wordt verplaatst. Dit noemt men de koolstoflek ( carbon leakage ). Om dat tegen te gaan heeft de EU beslist om de energie-intensieve sectoren die onderworpen zijn aan internationale concurrentie buiten de EU, en dus aan koolstoflek, te beschermen: zij zullen tussen 23 en 2020 hun benodigde CO 2 -rechten geheel of gedeeltelijk gratis krijgen. DE VERMINDERING VAN DE BROEIKASGASEMISSIES EN HET SYSTEEM VAN DE VERHANDELBARE EMISSIERECHTEN In december 2008 keurden de Europese Raad en het Europees Parlement de zogenaamde doelstelling goed: tegen 2020 moet de Europese Unie, ten opzichte van 1990, 20 % efficiënter omgaan met energie, het aandeel hernieuwbare energiebronnen verhogen tot 20 % en 20 % minder CO 2 uitstoten. Tevens werd een gewijzigd emissiehandelssysteem opgezet (het zogenaamde ETS of Emission Trading Scheme) dat in voege treedt vanaf 23. De energie-intensieve bedrijven worden automatisch opgenomen in het Europese ETS. Als basisprincipe geldt dat zij de nodige broeikasgasemissierechten moeten aankopen. Daartoe zal een veiling van die emissierechten worden georganiseerd. Jaarverslag

40 de belangrijkste dossiers Op basis van een aantal economische criteria heeft de EU Commissie geconcludeerd dat onder andere de petroleumraffinaderijen aangemerkt worden als sector die onderhevig is aan koolstoflek. De hoeveelheid gratis toe te kennen rechten wordt per bedrijfssector objectief vastgelegd bij middel van benchmarking : elk bedrijf krijgt slechts het aantal emissierechten dat het zou nodig hebben indien het energie-efficiënt werkt. Op die manier ontstaat er een stimulans om maatregelen te nemen ter vermindering van de uitstoot vermits de ontbrekende rechten op de CO 2 -markt dienen te worden aangekocht. Het is de bedoeling dat de raffinaderijen gratis emissierechten toegewezen krijgen ten belope van de benchmark. Logischerwijze kan dit pas ten volle worden toegepast in 2020, met een geleidelijk pad daarheen tussen 23 en De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage In Vlaanderen wordt in het kader van het convenant benchmarking energie-efficiëntie, reeds jaren gewerkt met het concept benchmarking. In deze energiebeleidsovereenkomst tussen het Vlaams Gewest en energie-intensieve sectoren en bedrijven gaan o.a. de petroleumraffinaderijen de verbintenis aan om tot de wereldtop te blijven behoren op het gebied van energie-efficiëntie, of dit uiterlijk in 22 te realiseren. De benchmark of wereldtop wordt bepaald op basis van de wereldwijd 10 % beste raffinaderijen op het gebied van energie-efficiëntie. Bij de eindbeoordeling van de energie-efficiëntie van de betrokkenen in 22 ten opzichte van de wereldtop, zal men desgevallend rekening moeten houden met de economische situatie. Men kan immers geen energie-efficiëntie in economisch minder gunstige tijden vergelijken met een wereldtop die bepaald is bij economische hoogconjunctuur. Bedrijven mogen niet afgerekend worden op een verlies aan energie-efficiëntie ten gevolge van lagere productie te wijten aan de economische conjunctuur. HET BODEMSANERINGSFONDS VOOR TANKSTATIONS (BOFAS) Tot 31 december 2009 werden aanvragen voor tussenkomst van BOFAS ontvangen in het kader van de twee samenwerkingsakkoorden (2002 en 2007). Daarvan werden aanvragen ontvankelijk verklaard (76,4 %). De indeling van de ontvankelijke aanvragen is als volgt: sluiting: retroactieve sluiting*: 237 verderzetting activiteiten: retroactieve verderzetting: 360 * retroactieve sluiting waarbij de aanvrager reeds aan de werken was begonnen vóór de tussenkomst van BOFAS Jaarverslag

41 de belangrijkste dossiers van de bodem bij de particulieren, houders van stookolietanks, zal de eventuele bijdrage automatisch verwerkt worden in de maximumprijsstructuur vanaf de oprichting van dit Fonds ; de financiering moet dus volledig worden verzekerd door middel van een verplichte bijdrage, opgenomen in de maximumprijsstructuur van huisbrandolie; deze bijdrage, uitgedrukt in euro per liter, moet zo beperkt mogelijk blijven; het fonds komt tussen met een maximum plafond (van de saneringskosten) en een dossierkost (10 % van de vergoede bedragen); het werkingsgebied van het fonds moet worden afgestemd op de geschatte inkomsten, over de gehele levensduur van het fonds; Op 29 juni 2009 besloot de interregionale Bodemsaneringscommissie - op vraag van BOFAS - om de termijn van erkenning van BOFAS te verlengen tot 25 maart 29. HET BODEMSANERINGSFONDS VOOR STOOKOLIETANKS VAN PARTICULIEREN (PREMAZ) Op vraag van de Minister van Klimaat en Energie (dhr. Paul Magnette), werd in het kader van de Lente van het Leefmilieu gestart met de oprichting van een bodemsaneringsfonds voor particulieren (stookolietanks). De BPF heeft de voorwaarden aangegeven waaraan een dergelijk fonds zou moeten voldoen: de financiering moet gegarandeerd worden door de programmaovereenkomst, zoals voorzien in artikel 21 3: In geval van de oprichting van een fonds ter sanering het fonds komt tussenbeide in geval van tanks, gekoppeld aan de verwarming van gebouwen met hoofdzakelijk een woonfunctie of (kleine) professionele activiteiten (kleine handelaars, zelfstandigen, vrije beroepen, ), maar in dit geval beperkt tot gebouwen met één of meerdere tanks met een totale inhoud van maximum liter. het fonds komt slechts tussen in zoverre de particulier (de aanvrager van een tussenkomst) de regelgeving naleeft. De BPF heeft samen met de sectorfederaties BRAFCO en Informazout verder overlegd met Assuralia (de beroepsvereniging van de verzekeringsondernemingen). Doelstelling van deze besprekingen was om de verzekeringssector te stimuleren verzekeringsproducten te ontwikkelen die beantwoorden aan de noden van de eigenaars van stookolietanks. Het gaat hier onder andere om verzekeringsproducten die de saneringskosten dekken in geval van toekomstige vervuilingen die plaatsvinden nadat de tank lekvrij en de site niet vervuild werd bevonden (met respect voor de wettelijke controlevereisten). Alle besprekingen hebben geleid tot een gemeenschappelijk voorstel van de petro- Jaarverslag

42 de belangrijkste dossiers leum- en de verzekeringssector aan de federale overheid. Een samenwerkingsakkoord tussen de gewesten en de federale overheid dient nu te worden uitgewerkt. Vervolgens zal dat ontwerpakkoord met de verzekering- en de petroleumsector worden besproken. DE AANVAARDINGSPLICHT VAN GEBRUIKTE SMEEROLIE De regelgeving inzake de aanvaardingsplicht van gebruikte smeerolie, van kracht in de drie gewesten, voorziet de mogelijkheid om milieubeleidsovereenkomsten (MBO) af te sluiten tussen de sectorfederaties en de gewestregeringen. Op die manier kunnen de bedrijven die smeerolie op de markt brengen hun individuele verplichting om gebruikte smeerolie terug te nemen en te verwerken, omzetten in een collectieve aanpak. Met het Waals en het Vlaams Gewest werden reeds MBO s inzake gebruikte olie afgesloten. Een en ander kan in detail geraadpleegd worden op de website: Met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd eind 2009 een mondeling akkoord bereikt over een MBO, die hopelijk in 20 in werking zal treden. Het beheersorganisme VALORLUB vzw Het organisme VALORLUB vzw, dat de uitvoering van de MBO s inzake gebruikte olie beheert, heeft nu een 100-tal toegetreden aanvaardingsplichtige producenten en invoerders van smeerolie. Aan de recyclage- en hergebruiksdoelstellingen wordt ruimschoots voldaan. De jongste gegevens wijzen uit dat 94 % van de opgehaalde hoeveelheid gebruikte olie wordt gerecycleerd of energetisch gevaloriseerd. In Vlaanderen is de doelstelling minimaal 85 %, in Wallonië minimaal 65 %. DISTRIBUTIE VAN LPG IN TANKSTATIONS IN VLAANDEREN Naar aanleiding van de verstrenging in 2008 van de Vlarem-uitbatingsvereisten voor LPG-tankstations, werd in 2009 een werkgroep Vlarem-autogasstations opgericht, Jaarverslag

43 de belangrijkste dossiers met vertegenwoordigers van de Vlaamse administratie en de betrokken bedrijven (via FeBuPro). De bedoeling is om voor bestaande installaties, die volgens de regelgeving in principe een overgangsperiode krijgen tot 29, te komen tot een werkbare aanpak voor de aanpassingen van de tankstations. De werkgroep is nog niet tot definitieve voorstellen gekomen. Wij betreuren in elk geval dat de overheid geen duidelijke visie heeft op de commercialisering van LPG. Enerzijds LPG promoten als een propere brandstof en anderzijds de distributie ervan bemoeilijken is op zijn minst tegenstrijdig. Wij pleiten voor een coherent overheidsbeleid terzake. BIOBRANDSTOFFEN Wetgeving inzake biobrandstoffen 2009 is het jaar van de wettelijke verplichting tot bijmenging van 4 % volume biocomponenten in benzine en diesel in België (wet van 22 juli 2009, op 3 augustus 2009 verschenen in het Belgisch Staatsblad en van kracht op 1 juli 2009). De vorige wetgeving (wet van 10 juni 2006) blijft onveranderd. Deze wet erkende een beperkt aantal Belgische bioproducenten (3 producenten van FAME voor diesel, 4 producenten van ethanol voor benzine) en kende hen jaarlijkse quota toe. Het resultaat is een Belgische markt van biocomponenten die noch volledig vrij is, noch openstaat voor internationale mededinging. Geruime tijd voor het ontwerpen van de wet betreffende de verplichte bijmenging van biocomponenten in de fossiele brandstoffen, heeft de BPF aan de overheid haar standpunt uiteengezet. De BPF pleitte ervoor dat, in geval van wettelijke verplichting, het quotasysteem en fiscale stimulansen zouden vervallen om de operatoren toe te laten zich vrij te bevoorraden in biocomponenten bij eender welke leverancier (voor zover deze leverancier producten aanbiedt die in lijn zijn met de duurzaamheidscriteria, zoals omschreven in de Europese richtlijnen Renewable Energy Directive & Fuels Quality Directive en voor zover deze componenten beantwoorden aan de kwaliteitsnormen). Met dit standpunt van de BPF werd echter geen rekening gehouden. De wet van juni 2006 is onveranderd gebleven en de wet van juli 2009 bevoordeelt duidelijk de erkende producenten (waarvan de biocomponenten van elk duurzaamheidsbewijs worden vrijgesteld). Biobrandstoffen en de programmaovereenkomst Het basisprincipe van de programmaovereenkomst is dat alle bijkomende kosten, ten laste van de petroleummaatschappijen, in de maximumprijs worden verrekend. De BPF heeft er dan ook meermaals op aangedrongen om de programmaovereenkomst aan te passen, zodat rekening wordt gehouden met de extra kosten voor bijmenging van biocomponenten (investeringskost, operationele bijmengingskost, logistieke kosten, ). Biobrandstoffen: administratieve modaliteiten Begin november 2009 werden de petroleumoperatoren door de Algemene Directie Energie op de hoogte gebracht van de verplichting inzake rapportering en controle. Het ministerieel besluit verscheen op 8 december 2009 (de wet was reeds in voege sinds 1 juli van datzelfde jaar ). De BPF heeft er overigens voor gezorgd dat de gangbare administratieve verplichtingen mee fraude helpen bestrijden, in het bijzonder bij de uitwisseling van biobrandstoffen tussen petroleumoperatoren. Jaarverslag