Memo. Uitleg over breedband en enkele begrippen is te vinden in bijlage 1.

Transcriptie

1 Memo Aan : Portefeuillehouders FoodValley Van : Paul Nagtegaal (projectleider Breedband Buitengebied) Datum : 29 mei 2015 Afschrift : Harriette Campen (Ede), Jos Berkvens (Barneveld) Onderwerp : Breedband buitengebied Regio FoodValley Deze memo is ter voorbereiding voor de bespreking van het agendapunt Breedband Buitengebied RFV in de beide portefeuillehoudersoverleggen van 11 juni In de memo vindt u: - aanleiding en belang van breedband voor de FoodValley; - context, aanpak en voortgang van het project Breedband Buitengebied RFV; - achtergrondinformatie in de bijlagen. Voor de bespreking op 11 juni zijn de volgende onderwerpen/vragen aan de orde: - Deelname: Doet uw gemeente mee in het project? - Financiering onderzoeksfase (naar rato, zie het staatje op bladzijde 3) Op welke wijze wordt/is deze financiering voor uw gemeente geborgd? - Welke uitgangpunten of randvoorwaarden zijn voor uw gemeente van belang in het project en de onderlinge samenwerking? Aanleiding In maart van dit jaar heeft gedeputeerde J.J. van Dijk de wethouders Meijer (Ede) en Van den Hengel (Barneveld) gevraagd om als Gelderse FoodValley gemeenten werk te maken van breedband voor het buitengebied in deze regio. Tevens stuurde hij aan op het zoeken naar schaalvergroting voor zowel de FoodValley regio als de regio Rivierenland en samenwerking te verkennen. Inmiddels is in het Provinciale Coalitieakkoord ondersteunende financiering van in totaal 70 miljoen gereserveerd. Om op tijd voor deze middelen in aanmerking te komen is er voor de FoodValley sprake van urgentie om snel te bouwen aan een solide businessmodel en synchroon te gaan lopen met regio Rivierenland. Belang van breedband in het buitengebied De beschikbaarheid van snel internet (breedband) is een onmisbare factor voor economische en maatschappelijke ontwikkeling. Het dagelijks leven wordt steeds afhankelijker van snelle internetverbindingen. Breedband is essentieel voor thuiswerkers en huishoudens met kinderen, maar ook voor de bedrijfsvoering van agrariërs en andere bedrijven. Binnen de recreatiesector beïnvloedt het de keuze van toekomstige recreanten. Ook de behoefte voor maatschappelijke diensten zal de komende jaren alleen nog maar toenemen. Zo is voor scholen het werken met digiborden en beeldmateriaal een vereiste in de lesmethoden. En door langer thuis te blijven wonen, zal de zorg op afstand toenemen. Met name vanuit het bedrijfsleven in het buitengebied wordt nu al aangedrongen op duidelijkheid in de aanpak van snelle internet verbindingen. Verschillende bedrijven hebben aangegeven hun vestigingskeuze te baseren op beschikbaarheid van glasvezel. Uitleg over breedband en enkele begrippen is te vinden in bijlage 1.

2 Blz. 2 Ambitie Provincie Gelderland De uiteindelijke doelstelling is om uiterlijk in 2019 heel Gelderland digitaal bereikbaar te hebben (uitvoering motie 34 van 29 juni 2011). De provincie Gelderland vindt het belangrijk dat de Gelders burgers, bedrijven maatschappelijke instellingen en regio s beschikken over breedband, zodat zij kunnen profiteren van toekomstige innovaties op het vlak van maatschappelijke en zakelijke diensten, die de leefbaarheid en concurrentiepositie van Gelderland versterken. Daartoe stimuleert de provincie Gelderland de ontwikkeling van een open en toekomstvast breedband netwerk dat bijdraagt aan een versneld gebruik van een nieuwe generatie toepassingen. Ambitie regio FoodValley De gebiedsvisie van de FoodValley kent de volgende ambities: Het faciliteren van bedrijven. Het afstemmen van de relatie tussen arbeidsmarkt en onderwijs. Het verbeteren van mobiliteit / bereikbaarheid. Het regionaal afstemmen van woningbouw. Het vernieuwen van de landbouwsector. Het verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving. Snelle internet verbindingen zijn hierbij onmisbaar. In die gebieden waar marktpartijen geen breedband aanleggen onderzoekt de FoodValley, samen met de Provincie Gelderland en de regio Rivierenland, in welke mate interventie met (gedeeltelijke) staatsteun mogelijk is. Wat is er tot nu toe gebeurd? Vanwege de provinciale urgentie is de afgelopen periode reeds fase 1 doorlopen. In deze fase is de FoodValley als serieuze partij in beeld gebracht bij de provincie en is de samenwerking verkend met de regio Rivierenland. Er is een concept plan van aanpak opgesteld, dat gepresenteerd is in de ambtelijke overleggen RO en EC van de FoodValley. Op 11 juni zal de aanpak gepresenteerd worden in de regionale overleggen van de Portefeuillehouders voor zowel RO/Wonen/Mobiliteit als Economie/Werkgelegenheid. Aanpak en wenselijke planning Hieronder zijn de te doorlopen volgende fasen en stappen met een globale, wenselijke planning weergegeven. Fase 1 Verkenningsfase mrt mei 2015 Fase 2 Gegevensfase juni dec 2015 Fase 3 Businesscase sep 2015 feb 2016 Fase 4 Bestuurlijke besluitvorming jan jul 2016 Fase 5 Realisatie (incl. inrichten organisatie) okt 2016 dec 2019 In het schema hieronder zijn de projectfasen met hun stappen weergegeven: In bijlage 2 staat per stap een korte beschrijving weergegeven. De in de Perspectiefnota beschikbaar gestelde middelen worden ingezet wordt de uitwerking van de fasen 2 en 3. Met deze aanpak kan naar verwachting in 2017 de spa in de grond en kan voor het einde van 2019 het buitengebied verglaasd worden (doelstelling provincie Gelderland).

3 Blz. 3 Financiering Alleen in de zogenaamde witte gebieden mag enige vorm van staatsteun plaatsvinden. Witte gebieden zijn die gebieden waar de komende jaren geen aanleg van breedband door marktpartijen is te verwachten. In opdracht van de provincie Gelderland heeft Dialogic in 2012 een whitepaper opgesteld met een inschatting voor het aantal witte aansluitingen per gemeente. Op basis van deze inschatting is een financiële verdeling berekend voor de bijdrage aan de fasen 1, 2 en 3 per Gelderse gemeente; zie hiervoor onderstaande tabel. Witte aansl. % o.b.v. Wit voor fase 2+3 (st.) Barneveld % Ede % Nijkerk 625 7% Scherpenzeel 105 1% Wageningen 0 0% 0 TOTAAL % Utrechtse FoodValley gemeenten De provinciale middelen zijn alleen beschikbaar voor de Gelderse gemeenten. De Utrechtse FoodValley-gemeenten Renswoude, Rhenen en Veenendaal kunnen desgewenst participeren in dit traject, zeker in deze onderzoeksfase. Wel zal dit met eigen financiering moeten plaatsvinden. Samenwerking FoodValley regio met Regio Rivierenland Aangespoord door gedeputeerde J.J. van Dijk hebben jongstleden maart en april ambtelijke en bestuurlijke gesprekken plaatsgevonden tussen de Regio's FoodValley en Rivierenland. Doel hiervan was te verkennen wat de mogelijkheden zijn om Regio FoodValley te synchroniseren met de kennis en kunde binnen Regio Rivierenland op het gebied van breedband. Uit de gesprekken is naar voren gekomen dat binnen Regio Rivierenland al een groot aantal stappen zijn doorlopen om tot een uitvoerbaar breedbandplan te komen. In het hieronder aangegeven schema met grijs de stappen aangegeven die regio FoodValley over kan slaan. Bij dit schema moet worden opgemerkt dat de regio Rivierenland in fase 1 een pilot in Zaltbommel heeft uitgevoerd, terwijl voor de regio FoodValley fase 1 de verkenning tot samenwerking betreft.

4 Blz. 4 Lopende initiatieven Lunteren.net Het particuliere initiatief Lunteren.net doorloopt een eigen aanpak, ondersteund door de gemeente Ede. Het initiatief gaat over zowel witte en grijze 1 aansluitingen. In de tabel zijn de Lunterse witte aansluitingen nog opgenomen, waardoor de kosten voor de fasen 2 en 3 iets voordeliger uit kunnen vallen vanwege een mogelijke overlap met het initiatief Lunteren.net. Kootwijkerbroek In Barneveld loopt een initiatief in Kootwijkerbroek. Hoe de verdere uitwerking van dit initiatief plaatsvindt is afhankelijk van diverse factoren. In de loop van de tijd kan gekeken worden naar noodzaak en mogelijkheden om Kootwijkerbroek met het project Breedband Buitengebied RFV te synchroniseren. 1 Grijze aansluitingen zij die aansluitingen waarvan de verwachting is dat marktpartijen binnen drie jaren een vorm van breedband aanleggen.

5 Blz. 5 BIJLAGE 1 Breedband: uitleg en begrippen Hieronder volgt een korte uitleg over breedband en veelgebruikte begrippen. De uitleg is zeker niet uitputtend. Wat is Breedband? Er bestaat geen alom aanvaarde definitie van breedband. De voornaamste kenmerken voor breedband netwerken zijn een hoge snelheid en een permanent actieve verbinding. Breedband netwerken worden ook wel Next Generation Acces (NGA-) netwerken genoemd. Onder breedband vallen verbindingen als COAX en glasvezel. Verbindingen als 4G, straal en koper zijn geen breedband. Down- en uploadsnelheid De provincie Gelderland heeft als ambitie een download snelheid van 100 MB/s, maar ook een upload snelheid van 100 MB/s; Europees 30MB/s. Veel huidige verbindingen leveren maximaal 30 MB/s download en 4 MB/s upload, wat ook nog met elkaar gedeeld moet worden. Lagen Bij breedband netwerken wordt gesproken over verschillende lagen. In het schema staan ze benoemd met hun toepassing. Het project Breedband Buitengebied RFV richt zich op de aanleg van laag 1. Waarbij in aanmerking moet worden genomen dat ook de lagen 2 en 3 nodig zijn om een werkend netwerk te hebben. Momenteel worden in veel woonwijken glasvezelnetwerken aangelegd (veelal door Reggefiber). Er is sprake van cherry-picking. Veel bedrijventerrein en zeker buitengebieden worden door marktpartijen niet voorzien van breedband. Ze vinden de investeringskosten per aansluiting te hoog, waardoor het verdienmodel niet aantrekkelijk is. Marktpartijen rekken het gebruik van de koperverbindingen door snelheid verhogende toepassingen van nieuwe technieken als VDSL en Docsis 3.0. Wanneer mogelijkheid voor Staatsteun De Europese Commissie onderscheidt voor de goedkeuring van staatssteun de volgende gebieden: Witte gebieden. Dit zijn gebieden waar geen breedbandinfrastructuur bestaat of waar particuliere investeerders niet van plan zijn binnen drie jaar deze infrastructuur aan te leggen. Het zijn vooral plattelandsgebieden met een laag bevolkingsaantal. Aanvragen voor staatssteun in deze gebieden keurt de Europese Commissie goed. Grijze gebieden. Dit zijn gebieden waar één breedbandnetwerkexploitant aanwezig is. In grijze gebieden is goedkeuring mogelijk als u bewijst dat voor het bereiken van zekere beleidsdoelstellingen een verbetering van het huidige netwerk of de aanleg van een tweede netwerk nodig is. Zwarte gebieden. Dit zijn gebieden waar ten minste twee of meer exploitanten aanwezig zijn. Er is in deze gebieden geen sprake van marktfalen. Staatssteun is hier niet toegestaan.

6 Blz. 6 BIJLAGE 2 Beschrijving Projectplan Breedband Buitengebied RFV Fasering project Breedband Buitengebied RFV Fase 1: Verkenningsfase mrt mei 2015 Fase 2: Gegevensfase juni dec 2015 Fase 3: Businesscase sep 2015 feb 2016 Fase 4: Bestuurlijke besluitvorming jan jul 2016 Fase 5: Realisatie (incl. inrichten organisatie) okt 2016 dec 2019 In het schema hieronder zijn de projectfasen met hun stappen weergegeven: Fase 1 is de verkenningfase waarin de aansluiting gezocht is bij de provincie, zowel met de gedeputeerde J.J. van Dijk als de verantwoordelijk ambtenaren voor breedband. Er zijn gesprekken gevoerd met regio Rivierenland over hun ervaringen tot nu toe, samenwerking met de regio FoodValley en de mogelijkheden voor synergie. Bij het bepalen van de stappen in dit projectplan is dan ook gebruik gemaakt van de ervaringen in de regio Rivierenland. Fase 2: Gegevensfase A. Infrascan In deze stap wordt de huidige, feitelijke situatie in kaart gebracht. Met de Infrascan wordt op adresniveau vastgesteld welke typen aansluitingen voor vaste breedbandverbindingen er aanwezig zijn: telefoonkabel (twisted pair koper), televisiekabel (coax) of glasvezelkabel. Hoe nauwkeuriger deze feitelijke situatie is vastgelegd, hoe beter in latere stadia beslissingen kunnen worden genomen en gesprekken kunnen worden gevoerd met marktpartijen. B. Markconsultatie Op basis van de geldende staatssteunrichtsnoeren van de Europese Commissie is het uitvoeren van een marktconsultatie vereist om staatssteun te kunnen toepassen ten behoeve van breedband. Bij de marktconsultatie wordt aan de bestaande aanbieders van breedbandinfrastructuur gevraagd wat de kwaliteit en dekking van de huidige infrastructuur is en wat de concrete plannen zijn binnen de komende drie jaar voor uitbreiding en/of verbetering. C. Definiëren doelgebieden Op basis van het resultaat van de Infrascan zijn concrete doelgebieden vast te stellen waarvoor een nadere uitwerking vereist is. Het ene doelgebied is de gehele Regio FoodValley met uitzondering van de reeds verglaasde delen. Het andere doelgebied is de gehele Regio FoodValley met uitzondering van de reeds verglaasde delen en de reeds bekabelde aansluitingen(coaxaansluitingen van Ziggo/UPC). Beide doelgebieden worden opgesplitst per gemeente. Fase 3: Businessmodel D. Basisengineering en kostenraming Nadere praktische uitwerking van de doelgebieden inclusief een kostenraming. E. Vaststellen aansluitingen met staatssteun Op basis van de resultaten uit de Infrascan (A) en de marktconsultatie (B) kunnen de aansluitingen worden vastgesteld die binnen het witte gebied vallen. Belangrijk om de

7 Blz. 7 mogelijkheden en de omvang van de eventuele staatsteun vast te kunnen stellen op basis van regels van de Europese Commissie. F. Quickscan haalbaarheid oplossingsrichtingen Alle beschikbare informatie komt nu bij elkaar en wordt door vertaald naar exploitatiemodellen. Niet alleen investeringskosten, maar ook beheerkosten worden meegenomen. G. Dialoog oplossingsrichtingen met marktpartijen Onder geheimhouding, vanwege de concurrentiegevoeligheid van de informatie, worden gesprekken gevoerd met de marktpartijen of en hoe samen geïnvesteerd kan worden in het buitengebied. H. Bestuurlijke besluitvorming Tijdens het proces worden bestuurders regelmatig geïnformeerd over de voortgang. I. Opstellen uitvoeringsplan (=Breedbandplan) Na de besluitvorming kan de uitvoerende organisatie worden opgezet en de uitvoering ter hand genomen worden.