Ter opiniërende bespreking raadscommissie Bestuur en Strategie

Transcriptie

1 Ter opiniërende bespreking raadscommissie Bestuur en Strategie Registratiekenmerk: Commissievergadering: Agendapunt: Onderwerp: Portefeuillehouder: 8 september Glasvezel Bernheze de heer M.A.W.J.M. Wijdeven Inleiding Glasvezel wint aan populariteit. Snelheid, capaciteit, betrouwbaarheid en een scala aan toepassingsmogelijkheden zorgen ervoor dat momenteel veel gemeenten bezig zijn met de (mogelijke) aanleg van glasvezel binnen de gemeentegrenzen. Tegelijkertijd blijkt de realisatie vaak lastig. Soms is het een gemeentelijke organisatie zelf die het initiatief neemt, vaak zijn het ook andere partijen (inwoners, bedrijven) die het proces opstarten. In Bernheze zijn er twee sporen. Zo is de Stichting Glasvezel Bernheze in het leven geroepen, die burgers en bedrijven vertegenwoordigt en zich inspant om iedere Bernhezenaar van glasvezel te voorzien. Maar ook wij als gemeente voeren sinds voorjaar 2011 gesprekken met verschillende aanbieders, de provincie en andere gemeenten om de mogelijkheden inzichtelijk te krijgen. Glasvezel biedt veel mogelijkheden en heeft door haar diverse toepassingen ook een meerwaarde voor ons als gemeente. Maar tevens blijkt dat de aanleg van glasvezel in het buitengebied hoge kosten met zich meebrengt, waardoor dit voor marktpartijen niet interessant is (niet rendabel). Wij onderzoeken, in samenwerking met de Stichting Glasvezel Bernheze, of volledige verglazing van Bernheze mogelijk is en zo ja, onder welke voorwaarden. Zo moet een aan te leggen netwerk ook in de toekomst voldoende capaciteit te hebben en vrij toegankelijk zijn voor alle dienstenaanbieders. De doelstelling is dan ook om te komen tot een 'open netwerk met 100% dekking van alle huishoudens, bedrijven en instellingen in zowel de kernen als het buitengebied van Bernheze, tegen een marktconforme prijs'. In deze notitie willen wij u informeren over de stand van zaken rond de mogelijke aanleg van glasvezel in Bernheze, de problematiek schetsen en u een aantal vragen voorleggen over de mogelijke rol van de gemeente in de aanleg, financiering en exploitatie. Bij de aanleg gaat het steeds om de kabels en leidingen ondergronds en de POP-stations bovengronds (dit zijn de hoofd verdeelstations van waaruit de glasvezelkabels de woonwijken ingaan, ook wel de passieve laag of laag 1 genoemd, zie bladzijde 3 voor een nadere uitleg). Toelichting Een terugblik Sinds 2011 is met verschillende aanbieders gesproken over de (on)mogelijkheden om een gemeentebreed glasvezelnetwerk aan te leggen. Daarbij zijn ook alternatieven, zoals glasvezel door het riool en 'glasvezel door de lucht', besproken. Op 29 januari 2013 hebben we ingestemd met de ondertekening van een intentieovereenkomst tussen Reggefiber en gemeente. Reggefiber legt glasvezel aan en regelt beheer en onderhoud.

2 Het is een grote partij met veel kennis en ervaring, vooral ook in de regio. Doel van de intentieovereenkomst tussen Reggefiber en gemeente is het maken van nadere afspraken over een aan te leggen glasvezelnetwerk in alle kernen en in het buitengebied. Voor Reggefiber is momenteel alleen aanleg van (een deel van) de kern Heesch rendabel. Men wil echter graag meedenken over een casus waarbij de gehele gemeente in één keer van glasvezel wordt voorzien. De uiteindelijke doelstelling is dat deze afspraken worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst, waarbij de gemeente zich ook inspant voor de organisatie van de financiering. In deze samenwerkingsovereenkomst zullen afspraken tussen Reggefiber en de gemeente worden gemaakt welke van toepassing zijn bij de eventuele aanleg van een openbaar glasvezelnetwerk in de gehele gemeente Bernheze. Op 27 januari 2014 is de raad tijdens een werkbijeenkomst nader geïnformeerd door zowel gemeente als de Stichting Glasvezel Bernheze. In de raadscommissie Bestuur & Strategie van 26 februari 2014 is de samenwerkingsovereenkomst besproken. Bij de commissie bestond een positieve grondhouding, maar tegelijkertijd waren er nog veel vragen. Met name over de mogelijke risico's en de financiële consequenties voor de burgers. De samenwerkingsovereenkomst is op 13 maart 2014 aan de raad voorgelegd, maar niet behandeld. Reden hiervoor was onduidelijkheid over mogelijke staatssteun van de gemeente aan Reggefiber. Inmiddels is duidelijk dat er sprake is van staatssteun. Verderop in dit document gaan we hier nader op in (bladzijde 5, onder 'het Ministerie van EZ'). Er was behoefte om de aanbieding die Reggefiber bij ons neer heeft gelegd te toetsen. Daarom hebben wij in april 2014 het bureau IBFN opdracht gegeven de kosten van aanleg van een glasvezelnetwerk in specifiek het buitengebied te berekenen. De conclusie is dat Reggefiber een redelijke offerte heeft neergelegd. Breedband Breedband is het telecommunicatienetwerk dat ons in staat stelt een veelheid aan diensten te betrekken van aanbieders, uiteenlopend van bankieren, allerhande producten en diensten, entertainment, gaming, telewerken, afstandsieren, communicatie met overheden en instellingen, en zorgdiensten. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen basisbreedband (o.a. koper / ADSL) en hoogwaardige breedbandinfrastructuren ('next generation access networks' of NGA netwerken). Deze netwerken bestaan geheel of gedeeltelijk (in het geval van kabel) uit glasvezel, waardoor er veel meer bandbreedte wordt aangeboden. Hierdoor wordt de snelheid tot het internet verhoogd en wordt het gebruik van specifieke applicaties en toepassingen mogelijk. Bij een breedbandnetwerk Laag 1: de passieve laag worden drie lagen onderscheiden: Deze laag bestaat uit de ondergrondse kabels en mantelbuizen en boven de grond de zogenaamde POP stations. In deze stations worden de huisaansluitingen gebundeld. Laag 2: de actieve laag De actieve laag van een breedbandnetwerk omvat de schakelapparatuur in de POP stations en de schakelapparatuur bij de eindgebruiker in huis. Laag 3: de dienstenlaag Dienstverleners die hun diensten over het netwerk (kunnen) leveren. Het gaat dan met name om radio, televisie, internet en telefonie. De laatste tijd worden ook steeds meer andere diensten voor de zorg en bewaking etc. geleverd

3 Wanneer we in deze notitie spreken over de mogelijke aanleg van glasvezel, hebben we het over de passieve laag (laag 1). Waarom glasvezel Het datagebruik verdubbelt iedere anderhalf tot twee jaar. Het toenemend internetverkeer stimuleert de groei en ontwikkeling van snellere netwerken. Omgekeerd stimuleert het beschikbaar komen van steeds breder breedband de ontwikkeling van nieuwe diensten zoals E-zorg, onderwijs op afstand en het gebruik van bijvoorbeeld video- en music-on-demand diensten als Spotify, Youtube, Netflix en HBO. E-zorg is opkomend. Ouderen en mensen met een beperking blijven langer zelfstandig wonen. ICT- en domoticatoepassingen zijn hier belangrijk in. De toepassing van zorg op afstand is alleen mogelijk als de onderliggende infrastructuur voldoende kwaliteit en capaciteit heeft. Ook bedrijven hebben baat bij een goede breedbandinfrastructuur. Betrouwbare en snelle intenetverbindingen zijn veelal onmisbaar, maar ook voor andere toepassingen is goed breedband belangrijk. Camerabeveiliging is bijvoorbeeld zonder glasvezel niet mogelijk. Recreatieve voorzieningen zonder WiFi kunnen niet meer concurreren. De toegankelijkheid tot snelle en betrouwbare digitale verbindingen wordt een steeds belangrijkere vestigingsvoorwaarde. Goed breedband bevordert de economische groei. Het college deelt het belang van een goed digitaal netwerk voor ondernemers. Dit komt tot uiting in het coalitieakkoord. Hierin staat 'samen met de ondernemers, groot, klein, of zzp'er, staan we voor de uitdaging de economie in Bernheze te laten groeien. De beschikbaarheid van een snel digitaal netwerk is hierbij van groot belang. Als gemeente willen wij de hiervoor noodzakelijke optimalisatie van de infrastructuur faciliteren.' Ook in de economische beleidsnota van de gemeente Bernheze wordt het belang van glasvezel op de bedrijventerreinen aangegeven. Hier wordt gesteld dat over enkele jaren een bedrijventerrein zonder glasvezel zich onherroepelijk uit de markt zal prijzen. Met name in de landelijke gebieden is het belangrijk dat sociale voorzieningen in stand blijven. De leefbaarheid op het platteland kan hiermee behouden blijven. Met behulp van een goede breedbandinfrastructuur zijn innovaties op dit vlak mogelijk. De capaciteit van glasvezel is vele malen groter dan de huidige breedbandinfrastructuren. Echter, voor veel gebruikers volstaat het huidige aanbod. Bovendien hebben deze breedbandinfrastructuren momenteel nog mogelijkheden tot het uitbreiden van de capaciteit. Op 6 augustus jl. kondigde KPN (voor 51 % eigenaar van Reggefiber) aan voor de korte termijn minder op glasvezel in te zetten en meer op het traditionele koper. Het artikel treft u aan als bijlage. Met nieuwe technologieën kan via koper ook sneller internet gerealiseerd worden. Ziggo heeft in Bernheze een goed netwerk in de kernen en een deel van buitengebied. Nadeel is dat dit geen open netwerk is, dus niet vrij toegankelijk voor alle aanbieders. Mogelijk wordt Ziggo in de toekomst wel een open netwerk. Het kabinet vindt het van groot belang dat concurrenten toegang krijgen tot het kabelnetwerk. Op dit moment kan het kabinet dit niet afdwingen, omdat dit op Europees niveau moet worden geregeld. Minister Kamp gaat erop aandringen dat Europa met een andere benadering komt. Breedband in Bernheze In de kernen en in delen van het buitengebied van Bernheze ligt kabel. Een deel van het buitengebied heeft dit niet. Daar maakt men gebruik van ADSL

4 In 1998 heeft de gemeente de CAI verkocht aan PNEM Teleservices (Palet Kabelcom). De ontvangen verkoopprijs bedroeg in guldens circa 4,4 miljoen. De verdere afspraak was dat de koper voor 5,3 miljoen guldens investeerde in kwaliteitsverbetering van de CAI-netten tot een full service gedigitaliseerd netwerk. Daarnaast zou de PNEM een investeringsbijdrage van guldens per aansluiting leveren voor aan te sluiten objecten in het buitengebied en heeft de koper de bereidheid uitgesproken om gezamenlijk met de gemeente het buitengebied te bekabelen. Deze afspraak heeft niet geresulteerd in 100% dekking. Inmiddels is de exploitatie van het net in handen van Ziggo. Bernheze kent in totaal circa aansluitingen: in de kernen: kabel in het buitengebied: kabel 750 aansluitingen in het buitengebied: geen kabel 200 aansluitingen op de bedrijventerreinen: deels kabel De aansluitingen zonder kabel noemen we 'wit' gebied. Breedbandfonds Brabant en Leefbaarheidsfonds Brabant De provincie is van mening dat de beschikbaarheid van hoogwaardig breedband een belangrijke bijdrage levert aan een leefbaar en vitaal platteland en een voorwaarde is voor economische groei en werkgelegenheid. Met het Breedbandfonds Brabant wil de provincie Noord-Brabant de aanleg van breedband in heel Brabant mogelijk maken, met name in het buitengebied en op geïsoleerd gelegen bedrijventerreinen (de 'witte' gebieden). Het Breedbandfonds Brabant investeert in projecten in buitengebieden en op bedrijventerreinen waar geen toereikend hoogwaardig breedbandnetwerk (voor snel internet) beschikbaar is en waar marktpartijen niet bereid zijn zelf de -hoge- kosten voor aanleg te dragen. Het fonds investeert in projecten waarbij de investering in hoogwaardig breedband gedragen wordt door lokale coalities van marktpartijen, eindgebruikers, commerciële banken en het Breedbandfonds Brabant. Bij de totstandkoming van projecten hebben gemeenten een belangrijke faciliterende en regisserende rol. De provincie Noord-Brabant heeft Bernheze aangewezen als pilot project. Dat wil zeggen dat Bernheze in aanmerking komt voor het fonds. In het kader van de leefbaarheid kleine kernen heeft de Stichting Glasvezel Bernheze een subsidie bij het Leefbaarheidsfonds Brabant aangevraagd en toegekend gekregen. Het betreft een bedrag van voor marketing- en communicatiekosten (denk aan wervingscampagnes e.d.). Het Ministerie van EZ In een brief aan de gemeente vraagt Minister Kamp aandacht voor de soms zeer hoge leges die gemeenten in rekening brengen voor het verlenen van een instemmingsbesluit ten behoeve van de aanleg en het onderhoud van een telecommunicatienetwerk. Het blijkt dat deze hoge kosten de uitrol van breedbandnetwerken kunnen frustreren en daarmee economische groei beperken. Minister Kamp vraagt gemeenten om bij de eerst volgende keer dat leges bepaald worden, rekening te houden met de effecten van hoge leges op de uitrol en het onderhoud van de breedbandvoorzieningen in Nederland. Voor het verlenen van diensten door de gemeente Bernheze worden leges in rekening gebracht. Uitgangspunt is dat alle kosten worden vergoed. Naast legeskosten worden ook degeneratiekosten conform de 'degeneratievergoedingentabel' van de VNG in rekening gebracht. Bij aanleg van de hele gemeente zou dit een vergoeding van aan leges en

5 aan beheer- en degeneratiekosten betekenen. Vanwege het bijzondere karakter van dit project is de tariefstructuur niet de meest passende en daarnaast vormt de meterafhankelijke leges een financiële belemmering voor de business case. Wij zullen bezien hoe we dit meenemen bij een verdere samenwerking met Reggefiber. Er zijn echter redenen om toch leges te heffen. Er is in deze sprake van staatssteun en er speelt momenteel een kort geding Endinet en een rechtszaak met Brabant Water inzake onze in gezamenlijkheid met de As50 opgestelde verordening 'Kabels en leidingen'. Daarnaast speelt het risico van precedentwerking. Bovendien is de degeneratievergoeding noodzakelijk om onze kosten te dekken. De probleemstelling I het dilemma De gemeente wil graag dat Bernheze geheel verglaasd wordt. De vrees bestaat dat als er nu niet ingezet wordt op verglazing van heel Bernheze, de aanleg van glasvezel in het buitengebied op een later tijdstip (helemaal) niet meer rendabel te maken is en er dus niet komt. De kans van realisatie van een glasvezelnetwerk in het buitengebied neemt immers af als andere gebieden worden aangesloten, omdat een individuele business case voor het buitengebied voor marktpartijen niet interessant is. Met een passieve houding van de gemeente is het aannemelijk dat alleen (een deel van) Heesch wordt voorzien van glasvezel. Wanneer de gemeente 'niets' doet, kan een aanbieder namelijk een vergunning aanvragen voor de aanleg van glasvezel in (een deel van) de gemeente. Op grond van de Telecommunicatiewet mogen we de vergunning niet weigeren. Met een actieve gemeentelijke rol is het mogelijk een realistisch en uitvoerbaar scenario te ontwikkelen, waardoor de hele gemeente van glasvezel kan worden voorzien. Met een actieve rol van de gemeente wordt bedoeld dat de gemeente zich inspant voor de organisatie van de financiering, kritisch kijkt naar haar kosten en de benodigde vergunningen verleent. Tegelijkertijd constateren we dat de uitrol van glasvezel bij veel gemeenten moeizaam verloopt. Het is lastig om het benodigde aantal aansluitingen te halen en om de financiering rond te krijgen. Een eerste vraag die beantwoord dient te worden is of de gemeente inderdaad een rol heeft in de aanleg van glasvezel en zo ja, in welke vorm. De doelstelling is aanleg in geheel Bernheze, maar een overweging zou ook kunnen zijn om alleen de 'witte' gebieden van glasvezel te voorzien conform Europees en provinciaal beleid. De andere gebieden hebben immers de beschikking over een breedbandinfrastructuur. Daarnaast is het aannemelijk dat (op termijn) commerciële marktpartijen hier glasvezel aan zullen gaan leggen. Op dit moment is niet bekend hoe groot de vraag naar glasvezel in Bernheze is. Ook is er geen inzicht in de bereidheid van burgers om een bijdrage te doen voor het verkrijgen van glasvezel. De stichting Glasvezel Bernheze vertegenwoordigt burgers en bedrijven in Bernheze. Ook bij hen zijn er geen concrete cijfers over de mogelijke vraag en de bereidheid tot bijbetaling. We overwegen om in gezamenlijkheid met de stichting Glasvezel Bernheze en Reggefiber een enquête uit te laten voeren om meer inzicht te krijgen in de interesse in glasvezel en de bereidheid van burgers om hiervoor een extra bijdrage te doen. De subsidie die de stichting Glasvezel Bernheze heeft ontvangen, zou hiervoor gebruikt kunnen worden. Hieronder is een indicatie van de investeringen en de bijdrage van marktpartijen zoals Reggefiber opgenomen. Marktpartijen rekenen doorgaans met een investeringsbedrag per gepasseerde eenheid van circa euro voor de aanleg (passieve laag) (bron: glasmonitor, 2013). De ervaring is dat deze bedragen eerder aan de ondergrens dan aan de bovengrens zitten. In het rekenvoorbeeld rekenen we met een indicatief investeringsbedrag van 800. De cijfers van Reggefiber zijn vertrouwelijk en mogen niet gepubliceerd worden in dit openbare stuk. De cijfers van IBFN vormen voor ons de leidraad voor de bedragen in het buitengebied

6 Tabel 1: Investeringen (afgeronde cijfers): Gepasseerde Totaal Bijdrage markt- Te financieren Gebied wooneenheid (miljoen) partij (miljoen) (miljoen) Kernen ,0 8,5 0,5 Buitengebied ,0 1,5 3,5 Totaal ,0 10,0 4,0 Uit de tabel volgt dat de kosten voor verglazing van geheel Bernheze circa 14 miljoen bedragen. De bijdrage vanuit marktpartijen zal circa 10 miljoen zijn. Dat betekent een tekort van circa 4 miljoen. Reggefiber heeft aangegeven met de aanleg van glasvezel in heel Bernheze te starten onder de volgende voorwaarden: 30% van de potentiële aansluitingen in de kernen sluit een contract én 60% van de potentiële aansluitingen in het gehele buitengebied sluit een contract en de financiering van het tekort is geregeld. Uit bovenstaande tabel is af te leiden dat aanleg van glasvezel niet alleen door marktpartijen, zonder financiering van derden, te realiseren is. Niet in het buitengebied, maar ook niet in de kernen. Voor de kernen met in totaal zo'n wooneenheden bedraagt het totaal bij te financieren bedrag circa 0,5 miljoen. Het grootste deel van het tekort valt echter toe te rekenen aan het buitengebied met in totaal zo'n aansluitingen. Het tekort bedraagt hier circa 3,5 miljoen. Vooralsnog-uitgaande van de doelstellinq om de gehele gemeente van glasvezel te voorzien, worden hieronder verschillende oplossingsrichtingen geschetst om het tekort van circa 4 miljoen (deels) te overbruggen. 1. Subsidie in het kader van het leefbaarheidsfonds De Stichting Glasvezel Bernheze heeft een subsidie ontvangen vanuit het Leefbaarheidsfonds van de provincie Noord-Brabant voor marketing- en communicatiekosten. De subsidie bedraagt circa Breedbandfonds Brabant De provincie Noord-Brabant financiert via het Breedbandfonds 50% van de investering in het buitengebied en 50% van de investering op de bedrijventerreinen. De totale financiering van de provincie bedraagt hiermee maximaal circa 1,75 miljoen. Financiering is op basis van cofinanciering. Het gaat hier om een revolverend fonds. Dit betekent dat de gelden terug moeten stromen in het fonds. De provincie heeft Bernheze als pilot project aangewezen, wat wil zegen dat we een aanvraag voor het fonds mogen doen. Een eventuele aanvraag moet voor eind november 2014 worden ingediend. Wordt dit niet gehaald, dan zal in het voorjaar van 2015 opnieuw een aanvraag ingediend kunnen worden. 3. Coöperatie Voor de financiering van de onrendabele aansluitingen kan een coöperatie opgericht worden. Het kan gaan om een financieringscoöperatie, waarbij naar een manier van financiering wordt gezocht om de business case sluitend te maken en het tekort van 4 miljoen te dekken. Het eigendom van het netwerk blijft in handen van de aanlegger. Een andere vorm is een netwerkcoöperatie, waarbij de coöperatie eigenaar wordt van het netwerk. - 6-

7 De vraag hierin is welke keuzes er worden gemaakt. Gaan alle bewoners bijvoorbeeld meebetalen aan het tekort (solidariteitsbeginsel) of alleen diegenen die er direct voordeel bij hebben (profijtbeginsel)? En welke bijdrage moeten de bedrijven gaan leveren? De bereidheid om een bijdrage te leveren kan erg per deelnemer verschillen. Zo is de verwachting dat een inwoner in een kern met een goed kabelnetwerk (Ziggo) minder genegen zal zijn een bijdrage te betalen dan een bedrijf in het buitengebied zonder kabel. Er zijn (nog) geen gegevens over de concrete vraag naar glasvezel. Hier speelt ook de vraag of BTW verschuldigd is over de kapitaalinleg (21 % BTW betekent een kostprijsverhoging). Een en ander is afhankelijk van de concrete invulling en zal dan nog getoetst dienen te worden. 4. Financiële rol gemeente In de regio zijn er verschillende bijvoorbeelden van de wijze waarop gemeenten een financiële rol op zich hebben genomen. De gemeente kan bijvoorbeeld een garantstelling afgeven, een lening verstrekken, een subsidie verstrekken aan de burgers, etc. Bij een aanvraag in het kader van het Breedbandfonds Brabant is een actieve rol van de gemeente een vereiste. Hierbij zult u, na verdere uitwerking, nader worden betrokken. Zelf financieren van het netwerk en in eigendom nemen is ook een mogelijkheid. Het risico ligt dan wel bij de gemeente, maar heeft dan ook zicht op inkomsten en mogelijk op termijn op winst als het aantal aansluitingen groeit. Een nadeel is dat verantwoordelijkheid voor, exploitatie van, onderhoud en beheer dan ook bij de gemeente ligt. Voor het operationele deel kan daarbij worden gekozen om dit neer te leggen bij de coöperatie. Weer een andere mogelijkheid is een opslag op de OZB gedurende een aantal jaren. Elke inwoner betaalt dan mee aan het netwerk en heeft dan de keuze om wel of niet aan te sluiten. Vanuit deze solidariteitsgedachte kan ook het buitengebied tegen een acceptabele prijs worden voorzien van glasvezel. Een voorlopige conclusie Er zijn de afgelopen tijd stappen genomen. We hebben inzicht in kosten en het tekort, we hebben inzicht in de verschillende mogelijkheden. Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk. Onduidelijkheid over de vraag naar glasvezel in Bernheze, over de kosten voor de burgers en bedrijven en over de financiering. Voordat wij het proces verder ingaan en zaken gaan uitwerken, willen we graag van uw commissie weten hoe u tegen een aantal zaken aankijkt. Onze vragen aan u staan hieronder beschreven. Ter bespreking 1. Vindt u dat de gemeente een rol heeft in de aanleg van een glasvezelnetwerk? 2. Zo ja, vindt u dat de gemeente een rol heeft in zowel de aanleg in de kernen als in het buitengebied? 3. Indien u op vraag 1 bevestigend heeft geantwoord, op welke wijze zou de gemeente volgens u kunnen participeren? a. Tegemoetkoming in de kosten (bijdrage aan de exploitant), bijvoorbeeld een tegemoetkoming in de leges kosten b. Subsidie verstrekken aan burgers die aansluiten c. Opslag op de OZB voor iedereen d. Lening verstrekken e. Garantstelling afgeven f. Het netwerk in eigendom nemen 4. Hoe staat u tegenover het idee om in samenwerking met de stichting Glasvezel Bernheze en Reggefiber, middels een enquête het draagvlak voor glasvezel en een eventuele eigen bijdrage te meten? - 7 -

8 Burgemeester en wethouders, Burgemeester ===e:,_-- _;_;' """'"' A.J.G. Bex MLD secretaris en wethouders,.r«. burgemeestertrr Bijlagen (ter inzage op raadsleeskamer - Artikel: KPN zet minder in op glasvezel en digitaal beschikbaar): - 8-