Pilot Verlichte regels winkelgebieden

Transcriptie

1 Pilot Verlichte regels winkelgebieden Tussenrapportage April 2016

2 Pilot Verlichte regels winkelgebieden Tussenrapportage Mei 2016, Den Haag Uitgave Platform31 Postbus GV Den Haag Redactie en penvoering Hanneke van Rooijen, Arjan Raatgever (Platform31), Remko Bak, Jaap Kaai (Expertteam Winkelgebieden) Beeld Foto s: Platform31. Met medewerking van Gemeenten Alkmaar, Midden-Drenthe, Ede, Goes, Helmond, Leidschendam- Voorburg, Oss, Roosendaal, Rotterdam, Sluis, Zeist en Zwolle Met dank aan Project-, stuur- en regiegroep Retailagenda 2

3 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 3 Inleiding Retailagenda Doelen en aanpak pilot Vergelijkbare experimenten in andere steden Bijeenkomsten en gespreksrondes (tot dusver) Opzet tussenrapportage Stand van zaken, overkoepelend Inbedding pilot in lokale (beleids-)context Lokale organisatie Tempo Lokale strategieën Overkoepelende ontwikkelingen in regelgeving Bestemmingsplan Drank- en Horecawet Evenementenbeleid Horecavergunningensysteem en pand- en persoonsgebonden kenmerken Neveneffect: versterking vraaggestuurd werken Bestuurlijke betrokkenheid Ondernemersinitiatieven Inleiding Beschrijving initiatieven Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Bestemmingsplan Terrassenbeleid Drank- en Horecawet Reclame- en uitstallingenbeleid Evenementenbeleid Context en betekenis van de initiatieven (verder) Stimuleren ondernemersinitiatief Doorkijk naar einde pilot en verder Bereiken oorspronkelijke doelstellingen Binnen bestaande (lokale) regels is meer mogelijk dan gedacht Winst in bewustwording, mind-set, houding en cultuur Kwaliteit van samenwerking, ondernemers en gemeente als succesfactor Werkzaamheden tot en na het einde van de pilot (november 2016) Reguliere werkzaamheden Werkbezoek (gezamenlijk) aan Oss - 7 april Gespreks-/adviesronde 3 bij pilotgemeenten mei/juni Specifieke activiteiten Afronding pilot Lokaal doorgaan?

4 Inleiding 1.1 Retailagenda De pilot Verlichte regels winkelgebieden is ontstaan in het kader van de landelijke, breed gedragen Retailagenda (gelanceerd maart 2015), een publiek-privaat initiatief om de toekomstgerichtheid van de detailhandelssector en de plekken waar deze gevestigd is (m.n. binnensteden) te vergroten. 1 De pilot Verlichte regels winkelgebieden is een van de 20 projecten uit de Retailagenda. 1.2 Doelen en aanpak pilot Het hoofddoel van de pilot Verlichte regels winkelgebieden is om, middels innovatie op regel- en handhavingsvlak, meer ruimte voor ondernemerschap te creëren in kernwinkelgebieden. (Andere) maatschappelijke belangen, zoals gezondheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit, worden daarbij geborgd. Dit doen we door, met de deelnemende gemeenten en ondernemers, in twaalf kernwinkelgebieden te zoeken naar manieren waarop de regeldruk voor ondernemers verlicht kan worden, het ondernemerschap versterkt en (daarmee) de kwaliteit van kernwinkelgebieden verbeterd. De vooraf geformuleerde hoofdvraag voor de pilot is als volgt: als we in dit winkelgebied (nog) helemaal geen regels zouden hebben, welke regels vinden we dan minimaal nodig? En vervolgens: en hoe komen we in de praktijk dichter bij die wenselijke situatie? Voor de deelnemende winkelgebieden is de wens dat deze exercitie concreet bijdraagt aan een sterker kernwinkelgebied. Een nevendoel van de pilot is dan ook om de organisatiegraad van ondernemers te verhogen en hun ondernemerschap middels de pilot te stimuleren. Voor Platform31 is het ontwikkelen van overkoepelende kennis over het terugbrengen van regeldruk belangrijk, die, tijdens en na de pilot, ook buiten de huidige deelnemende winkelgebieden kan worden verspreid en ingezet. De pilot Verlichte regels winkelgebieden is tegelijk met de Retailagenda gestart, op 17 maart De looptijd is anderhalf jaar. De pilot loopt derhalve tot oktober 2016 (met uitloop naar november). De pilot wordt in de kernwinkelgebieden van 12 gemeenten uitgevoerd in samenwerking met die gemeenten, lokale detailhandels- en horecaondernemers(verenigingen) en, in sommige gevallen, vastgoedeigenaren. Het gaat om: Alkmaar, Ede, Goes, Helmond, Leidschendam-Voorburg, Midden-Drenthe (Beilen), Oss, Roosendaal, Rotterdam, Sluis, Zeist en Zwolle. Bij de vormgeving van aanpakken voor regeldrukverlaging wordt vooral gekeken naar de beleving van de aanwezige stakeholders, met name ondernemers. In de praktijk kan dit gedurende de looptijd van de pilot leiden tot het anders toepassen, wijzigen of schrappen van (in de ogen van de betrokkenen) knellende regels. Een alternatieve strategie, zichtbaar in de pilot, is het anders omgaan met de handhaving van de geldende wetten en regels, zonder dat de regels zelf (in eerste instantie) daadwerkelijk worden aangepast. Het kan gaan om zowel gemeentelijke, provinciale als landelijke wet- en regelgeving, medeafhankelijk van waar de handhaving van 1 De tekst van de Retailagenda en de begeleidende brief van Minister Kamp aan de Tweede Kamer is hier te vinden: 4

5 deze regels is belegd. In de praktijk lijken ondernemers vooral vrijheid te zoeken in gemeentelijke regelgeving, aangevuld met de landelijke Drank- en Horecawet. De pilot als procesvorm houdt in dat regeldrukverlagende aanpakken die in de twaalf deelnemende winkelgebieden worden ontwikkeld (in principe) omkeerbaar en tijdelijk zijn. De lokale stakeholders beoordelen, monitoren en evalueren pilotinitiatieven. Als tijdens of na afloop van de pilot blijkt dat het betreffende winkelgebied beter af is met (een gedeelte van) de oude set aan regels en handhaving, dan kan deze eventueel weer worden ingevoerd. Bij goede ervaringen kunnen de aanpassingen structureel worden gemaakt, eventueel ook voor een groter en /of ander gebied. In de startnotitie (oktober 2015) is een uitgebreidere omschrijving van de doelstellingen, aanpak, hypotheses en vroegste conclusies van de pilot te vinden Vergelijkbare experimenten in andere steden Diverse Nederlandse gemeenten experimenteren hebben met het verlichten van regelgeving of staan aan de start hiervan. In bijlage 1 lichten wij Amsterdam en Groningen uit, waar beiden ook experimenten in winkelgebieden plaatsvinden. Daarnaast zijn ook experimenten bekend in bijvoorbeeld Hollands Kroon (deregulering APV), Haarlemmermeer en Hoofddorp (free zones). 1.4 Bijeenkomsten en gespreksrondes (tot dusver) In het kader van de pilot zijn door Platform31 en Expertteam winkelgebieden georganiseerd: - Twee plenaire bijeenkomsten: o 18 juni 2015, Platform31 3 o 19 november 2015, Zwolle 4 o 7 april 2016, Oss - Drie individuele gespreksrondes (op locatie) tussen leden van het overkoepelende pilotteam en de contactpersonen van de twaalf deelnemende winkelgebieden (soms aangevuld met andere lokale teamleden). - Diverse gesprekken met wethouders (klein comité) over de bestuurlijke aspecten van de pilot in hun specifieke lokale situatie. - Twee uitgebreidere bestuurlijke bijeenkomsten: o 15 januari 2016, Roosendaal o 5 feb 2016, Leidschendam-Voorburg 1.5 Opzet tussenrapportage Deze tussenrapportage is een overzicht van het verloop, de resultaten en de analyse van de pilot van maart 2015 tot en met februari De informatie in deze 2 Download hier de startnotitie: 3 Voor verslag, zie: 4 Voor verslag, zie: 5

6 tussennotitie is geaggregeerd uit alle activiteiten en gesprekken waarbij Platform31 en het Expertteam Winkelgebieden betrokken zijn geweest. De voortdurende mondelinge en schriftelijke input van de lokale contactpersonen en pilotteams van de deelnemende winkelgebieden is daarbij van grote waarde geweest. Hieronder besteden we aandacht aan de stand van zaken van de pilot (hoofdstuk 2), (ondernemers-)initiatieven binnen de pilot (hoofdstuk 3), en een doorkijk naar de afsluitende periode (hoofdstuk 4). NB: Een beschrijving en tussenevaluatie per individueel winkelgebied wordt later aan deze (digitale) publicatie toegevoegd. 6

7 2. Stand van zaken, overkoepelend 2.1 Inbedding pilot in lokale (beleids-)context Enkele gemeenten voeren de pilot Verlichte regels uit ingebed in en/of aanvullend aan vergelijkbare of aanpalende trajecten. In Roosendaal, Helmond en Leidschendam-Voorburg was bijvoorbeeld reeds een eerder dereguleringstraject uitgevoerd en vormt de pilot een vervolg. In de gemeente Oss wordt de pilot uitgevoerd onder de noemer van 'vernieuwend ondernemerschap'. In meer dan de helft van de gemeenten vindt de pilot bovendien plaats als onderdeel van een breder visievormings- of uitvoeringstraject voor de binnenstad. Een dergelijke inbedding in bestaande trajecten heeft het voordeel dat de organisatiestructuren al vrij sterk zijn en de neuzen de goede richting op staan. Een risico is dat het hoofddoel van de pilot (verlagen van regeldruk) ondersneeuwt bij andere gewenste maatregelen in het retail- of binnenstadsdomein. Of dat het succes van de pilot wordt afgemeten aan indicatoren die gelden voor een bredere aanpak (zoals meer bezoekers aan de binnenstad of lagere leegstand ). 2.2 Lokale organisatie In vrijwel alle gemeenten wordt de pilot georganiseerd door een projectteam waarin diverse stakeholders direct of indirect betrokken zijn: gemeenteambtenaren (vanuit beleid, vergunning, handhaving), centrummanagement, ondernemers(vertegenwoordigers), vastgoedeigenaren en bewoners. Eén van de leden van het projectteam, meestal een gemeenteambtenaar, fungeert als contactpersoon richting Platform31. Binnen het projectteam worden ingediende ondernemersinitiatieven in het kader van de pilot besproken en wordt bekeken of en hoe deze kunnen worden toegestaan, binnen de verruimde kaders die in het kader van de pilot lokaal zijn gecreëerd. In veel gemeenten is de routing van ondernemersaanvragen zo ingeregeld dat binnenkomende vergunningsaanvragen en (dreigende) handhavingsverzoeken in de binnenstad eerst in het pilotteam worden besproken, voor er in de lijn op gehandeld wordt. De projectgroep is in principe dus reactief op binnenkomende initiatieven van ondernemers. In sommige gemeenten komen de projectgroep ook zélf (beperkt) met ideeën hoe ondernemers de nieuwe ruimte in de regels kunnen gebruiken. 2.3 Tempo Het tempo waarmee lokale pilotteams, procedures en aanpakken van de pilot Verlichte regels winkelgebieden zijn opgestart, verschilt sterk per gemeente. Enkele gemeenten gingen in maart 2015 meteen van start bijvoorbeeld middels communiqués richting ondernemers of collegebesluiten, de meesten hadden enkele maanden voorbereidingstijd nodig en enkele andere startten pas officieel in het najaar van Er zijn verschillende redenen voor deze tempoverschillen. Sommige gemeenten hebben formele besluitvormingstrajecten ten behoeve van de pilot doorlopen (inzake tijdelijke deregulering) en andere niet. Ook kwam de pilot voor sommige gemeenten precies op het juiste moment (bijvoorbeeld in het kader van reeds lopende binnenstadsprojecten) en moest in andere gemeenten nog meer 7

8 ingeregeld worden. Ook is het innovatief vermogen van ondernemers en de mate van initiatief die zij tonen van invloed op het tempo en de impact van de pilot. Poster best practices pilot (zie ook: pdf) 2.4 Lokale strategieën Bij de start was al duidelijk dat gemeenten verschillende soorten strategieën konden kiezen voor het (tijdelijk) verlagen van regeldruk in het pilotgebied. In de startnotitie (oktober 2015) omschreven we drie vormen dereguleringsstrategieën : 1. Actief dereguleren. Bijv: proactief een proces in gang zetten om een nieuwe APV vorm te geven met minder/betere regels. 2. Reactief dereguleren. Bijv.: aanpassen van het terrassenbeleid n.a.v. concrete verzoeken van horeca- of detailhandelsondernemers die vastlopen in het huidige beleid. 3. Experimenteren met minder/andere handhaving. Bijvoorbeeld: handhaving uitsluitend nog volgens zgn. piep-systeem. Of: handhavers en/of vergunningsverleners actief laten meedenken hoe bepaalde activiteiten die op één manier niet mogen, op een andere manier wel te regelen zijn. Ook de variant geen handhaving (geen handhavers in het pilotgebied). (alle varianten uiteraard wel altijd met de mogelijkheid dat wél gehandhaafd kan worden indien noodzakelijk). Nu de pilot een krap jaar onderweg is, zien we in de praktijk dat al deze strategieën worden toegepast, soms zelfs binnen één gemeente (in relatie tot verschillende typen regelgeving). Het experimenteren met tijdelijk niet/minder/anders handhaven in het kader van de pilot heeft in de meeste gemeenten de overhand. Gemeenten redeneren dan langs de lijn: eerst uitproberen of een initiatief (dat niet binnen bestaande regels past) überhaupt lukt en of er zoveel draagvlak is dat er niet om handhaving wordt gevraagd. Indien dat het geval blijkt, dan kijkt men vervolgens naar formele aanpassing van de betreffende regels. 8

9 2.5 Overkoepelende ontwikkelingen in regelgeving Bestemmingsplan De meeste pilotgemeenten hebben de ambitie het bestemmingsplan voor het centrum te versoepelen zodat er mogelijkheid is voor diverse functies (combinaties in een pand of verschillende functies die elkaar opvolgen in de tijd) en dus voor flexibiliteit. Daar waar dit nog niet het geval is er en toch initiatieven worden ondernomen die raken aan het bestemmingsplan, wordt dit in het kader van de pilot soms mogelijk gemaakt via een tijdelijke vergunning of ontheffing. Bij gebleken succes wordt een permanente wijziging van het bestemmingsplan nagestreefd, bijvoorbeeld wanneer een pand met een detailhandelsbestemming tijdelijk succesvol is geëxploiteerd met een restaurant Drank- en Horecawet De uitvoering van het toezicht op naleving van de landelijke Drank- en Horecawet is sinds 1 januari 2013 overgeheveld van het Rijk naar gemeenten. Steeds meer ondernemers willen bedrijven starten waarin horeca en retail, cultuur, dienstverlening en andere functies met elkaar worden gecombineerd. Dit mengen van functies wordt ook wel blurring genoemd. Deze wens komt veelal voort uit het willen bieden van een complete ervaring aan de klant en de klant daar ook om vraagt. Het gaat vaak niet in de eerste plaats om de verkoop (extra omzet) an sich. Omwille van levendigheid in winkelgebieden, zoeken gemeenten vaak naar manieren om initiatieven van blurring te faciliteren, zo ook de pilotgemeenten. Soms blijkt binnen de huidige Drank- en Horecawet meer mogelijk dan wordt verondersteld. Om dit inzichtelijk te maken, stelden het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Bureau Ruimtelijke Ordening (BRO) en Platform31 een infographic samen (zie volgende pagina)

10 Infographic blurring (zie ook: De huidige Drank- en Horecawet blijkt echter ook vaak belemmeringen op te werpen. Om in kaart te brengen hoe mogelijke verbeteringen en aanpassingen van de Dranken Horecawet er uit kunnen zien, is de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in 2016 een pilot 'mengvormen winkel/horeca' gestart. Platform31 neemt op dit moment geen standpunt in over de wenselijkheid van het toestaan en/of stimuleren van blurring, maar stimuleert wel de kennisopbouw en uitwisseling tussen de pilotgemeenten op dit gebied in het licht van de hoofddoelstelling van de pilot: het creëren van ruimte voor innovatief ondernemerschap door regels die dit belemmeren (tijdelijk) aan te passen of anders toe te passen. Over aanbevelingen die de pilot Verlichte regels winkelgebieden oplevert zoals de wenselijkheid van experimenteerruimte in de Drank- en Horecawet en het ontwikkelen van gedoogkaders zal Platform31 actief contact onderhouden met de VNG en het ministerie van VWS Evenementenbeleid Initiatieven uit de pilotgebieden betreffen ook vragen en ideeën die betrekking hebben op het evenementenbeleid. Ondernemers hebben veelal moeite met de doorlooptijden van een vergunningaanvraag, de formulieren die ingevuld moeten worden (ook bij terugkerende evenementen) en de deels uit de APV voortvloeiende regels en voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Hierdoor leeft het gevoel niet spontaan een evenement te kunnen organiseren of niet in te kunnen spelen op bijvoorbeeld weersomstandigheden. Gemeenten ervaren hier vaak een 10

11 spanningsveld voor de verantwoordelijkheden die zij hebben op de gebieden van openbare orde en veiligheid. Regelgeving die verder door de deelnemende gemeenten (al dan niet tijdelijk) anders wordt geïnterpreteerd of gewijzigd in het kader van de pilot, betreft: Terrassenbeleid Reclame- en uitstallingenbeleid Standplaatsenbeleid Algemene Plaatselijke Verordening (APV) betreffende activiteiten buiten de winkel, venstertijden en/of het opnemen of voorbereiden van een experimenteerartikel in de APV Welstandsbeleid N.B.: Een groot deel van de initiatieven van ondernemers die in de twaalf deelnemende kernwinkelgebieden in het kader van de pilot binnenkomen, kunnen ingepast worden binnen bestaande regelgeving, soms met kleine aanpassingen aan het initiatief. Het wisselt per deelnemende gemeente of zo n ondernemersinitiatief dan op de pilotinitiatieven -lijst wordt geregistreerd, of dat men deze initiatieven schaart onder reguliere dienstverlening. Deze verschillende manieren van registreren verklaren voor een deel ook de verschillen in de hoeveelheden geregistreerde initiatieven per pilotgemeente. 2.6 Horecavergunningensysteem en pand- en persoonsgebonden kenmerken Uit de bestuurlijke startgesprekken van de pilot bleek interesse in mogelijkheden tot modernisering van het horecavergunningensysteem. Concreet betreft het onderzoek naar voor- (en nadelen) van een verschuiving van pand- naar persoonsgebonden kenmerken bij de exploitatievergunning en Drank- en Horecavergunning. Mogelijke voordelen: als gemeente meer kunnen sturen op de vestiging van horecaondernemingen en de kwaliteit van ondernemers, en tegelijkertijd ondernemers meer flexibiliteit (en kostenreductie) kunnen bieden Daartoe wordt in kaart gebracht 1) de kenmerken en overwegingen van het huidige vergunningstelsel en 2) eventuele mogelijkheden/wensen die er zijn voor modernisering van dit stelsel. Uit een eerste analyse van de verkregen data blijkt dat het creëren van pand- en/of persoonsonafhankelijke horecavergunningen door een meerderheid van de gemeenten als onwenselijk wordt gezien. Na weging van de argumenten en de risico s geven deze gemeenten aan de horecavergunningen pand- en persoonsgebonden te willen blijven verstrekken. De complete discussienotitie verschijnt in mei Neveneffect: versterking vraaggestuurd werken Een aantal gemeenten geeft aan dat de pilot Verlichte regels winkelgebieden niet alleen leidt tot het concreet verlagen van de regeldruk voor ondernemende winkeliers en horecaexploitanten, maar ook tot een bredere cultuurverandering in de samenwerking tussen gemeente en ondernemers. De kanteling van nee, tenzij richting ja, mits kortom, een vraaggerichte houding van de gemeente wordt door 11

12 de pilot versterkt. Een positieve benadering van initiatieven vanuit de stad komt in het ambtelijk apparaat meer centraal te staan; het beleid en de daaruit voortvloeiende regels worden in dienst hiervan gesteld. René de Heer, wethouder Economie in Zwolle, verwoordde dit tijdens een plenaire pilotbijeenkomst in Zwolle als volgt: Het valt nogal mee met de gemeentelijke regels, het gaat vooral om de manier waarop we ze hanteren. De cruciale startvraag bij handhaving moet zijn: wat bedoelde deze regel in essentie en valt een ondernemersinitiatief daarmee te rijmen?" 2.8 Bestuurlijke betrokkenheid De bestuurlijke betrokkenheid bij de pilot Verlichte regels winkelgebieden is in de meeste deelnemende gemeenten vanaf de start van de pilot vrij sterk geweest. De formele aftrap van de pilot tijdens de ondertekening van de Retailagenda op 17 maart in aanwezigheid van minister Kamp van Economische Zaken en bestuurlijke vertegenwoordiging vanuit alle pilotgemeenten was daarbij een belangrijke eerste stap. Afhankelijk van de specifieke lokale inbedding is de pilot vervolgens lokaal verder vormgegeven. In veel gevallen waren de verantwoordelijk wethouders hier in mindere of meerdere mate persoonlijk bij betrokken. Ook al omdat in veel gemeenten formele stukken in het kader van de pilot zijn opgesteld. In enkele gemeenten zijn bestuurlijke gesprekken gevoerd (met betrokkenheid van Hamit Karakus, directeur Platform31 en voormalig wethouder in Rotterdam) om de betrokkenheid van lokale bestuurders verder te vergroten. Verspreid over twee bestuurlijk overleggen (januari en februari 2016) zijn bestuurlijke aspecten van de pilot verder uitgediept en wensen en knelpunten van de lokale bestuurders besproken. Als tussentijdse conclusie valt op dat veel betrokken wethouders de gedachte aanhangen dat experimenteerruimte, zoals gezocht wordt in de pilot, essentieel is om tot weloverwogen standpunten te komen wat betreft eventuele vernieuwing van regelgeving. Daarnaast benadrukken de wethouders het positieve neveneffect van het meer vraaggestuurd werken van hun gemeenten. Bestuurlijk leeft de wens sterk om vanuit de gemeente het ontstaan van ondernemers- en burgerinitiatieven te stimuleren en faciliteren. Men beoordeelt het succes van de pilot daarom voor een deel ook op dit criterium. De wethouders ervaren het als een positief gegeven dat veel vernieuwende winkel- en horecainitiatieven met enige creativiteit passend te maken zijn binnen bestaande (gemeentelijke) regels en dat vooral de onderlinge samenwerking tussen ondernemers en gemeente en de houding van de gemeente jegens ondernemers doorslaggevend lijkt te zijn. Het feit dat sommige landelijke regelgeving minder buigzaam is met name de Drank- en Horecawet wordt hierbij genoemd wordt wel als een probleem ervaren. Een aantal van de gemeenten hebben zich daarom ingeschreven voor de blurring-pilot van de Vereniging Nederlandse Gemeenten. 12

13 3. Ondernemersinitiatieven 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een indruk gegeven van het soort initiatieven die zijn ingediend, aan de hand van de regels waar ze aan raken (paragraaf 3.2). Daarnaast werken we de context en de betekenis van de initiatieven uit verbinden we hier een aantal voorzichtige conclusies aan (paragraaf 3.3). Paragraaf 3.4 richt zich op manieren om ondernemersinitiatief verder te stimuleren. Binnen de pilot zijn in totaal ca. 60 initiatieven bekend. De initiatieven lopen uiteen van eenmalige en eenvoudige verzoeken tot meer complexe initiatieven met een langere looptijd. Denk bij het eerstgenoemde aan een eenmalige uitstallingsmogelijkheid, bij het tweede aan een versoepeling van het reclamebeleid of een mengvorm van horeca en detailhandel. De focus in dit hoofdstuk ligt op initiatieven die door ondernemers zijn ingediend dankzij bekendheid van de pilot. In sommige gevallen is er sprake van ideeën die al 'op de plank lagen' en soms al bekend waren bij de gemeente, en waar met de pilot wordt ingezet op verwezenlijking. Bij het ontstaan van nieuwe initiatieven hanteren we in principe het volgende kader om het effect van het initiatief te kunnen meten en onderling te kunnen vergelijken: Voor de ondernemer Initiatief: korte omschrijving initiatief en de investering die nodig is in geld en tijd. Verwachting: wanneer is het initiatief voor de ondernemer geslaagd? Afstemming: heeft ondernemer afstemming gezocht met omgeving (collegaondernemers, bewoners) en hoe? Voor de gemeente Regelgeving: welke regels zijn (mogelijk) belemmerend? Behoefte: wat is nodig van de gemeente om initiatief mogelijk te maken? Bezwaren: zijn er bezwaren uit de omgeving? Zijn bezwaren (formeel) ingediend. Bij de start van de pilot is afgesproken dat in ieder geval de Grondwet, het strafrecht en regels die een direct effect (kunnen) hebben op de fysieke en sociale veiligheid (o.a. brand- en voedselveiligheid) buiten het bereik van de pilot blijven Het stadium waarin de initiatieven zich bevinden varieert. Dit heeft te maken met de aard van de initiatieven, het tijdstip van indienen en met de lokale organisatiestructuur en procesinrichting. Het proces dat in de pilotgemeenten wordt doorlopen bij beoordeling van de initiatieven levert tussentijdse lessen op die we in dit hoofdstuk, naast een brede selectie van de initiatieven zelf, adresseren. 3.2 Beschrijving initiatieven Deze paragraaf belicht enkele initiatieven die tot nu toe binnen de pilot zijn uitgevoerd of in uitvoering zijn. 6 We beschrijven deze initiatieven aan de hand van de tot nu toe meest gebleken knellende wet- en regelgeving, te weten: 6 Bijlage 2 bevat het totaaloverzicht van initiatieven en hun status. 13

14 3.2.1 Algemene Plaatselijke Verordening (APV) Muziek op straat Een ondernemer wil muziek op straat laten horen vanuit de speakers die aan de gevel zijn gemonteerd. Het verbod op geluidsoverlast in de APV zou dit verhinderen, maar de ondernemer wordt wel toegestaan om dit uit te proberen. Ondernemer Annemieke Arons, eigenaresse van een muziekwinkel in een ander pilotgebied die werd toegestaan muziek voor de winkel te spelen: Het is ideaal om in te kunnen spelen op het moment. Als het weer niks is, hoef je geen muzikant buiten te zetten. Er kan nu spontaan iets gebeuren. (bewerkt citaat uit artikel Minder regels, meer spontaniteit, Brabants Dagblad, 8 april 2016) Collectieve kerstactie In het centrum is een kerstactie opgezet die plaatsvond op meerdere locaties en bestond uit meerdere activiteiten. Een dergelijke combinatie vereist al snel een vrij ingewikkeld aanvraagtraject, dat ook nog eens een behoorlijke verwerkingstijd kent. Nu was er in het centrum echter een leuke combinatie van vuurkorven van de scouting om brood op een stok te bakken, vier huisjes met chocomel en erwtensoep, een koor, rondlopende kerstman, sfeercombo en ook een facebookwedstrijd. De tijd en moeite van het organiseren kon met name in de inhoud gaan zitten en niet in het proces. Effectief gezien dus een inhoudelijk beter evenement. Verruiming openingstijden In meerdere initiatieven is gevraagd om een verruiming van de openingstijden. Met name horeca-ondernemers komen met deze vraag. Doel is om met een ruimere openingstijd op een dag meer klanten te kunnen bedienen en daarmee de omzet te verhogen. Door gemeenten wordt hier in alle gevallen feitelijk op dezelfde manier op gereageerd. Nadrukkelijk wordt gekeken wat voor horeca het betreft en wat de gevolgen (met name overlast) zijn voor de buurt/omwonenden. Dit zijn uiteraard dezelfde overwegingen als ten grondslag hebben gelegen aan de huidige regelgeving, maar dan worden deze niet meer generiek toegepast, maar nadrukkelijk op de situatie ter plekke. Dit kan dan leiden tot een aanpassing, maar ook tot een (onderbouwd) nee tegen het initiatief. Deregulering leidt daarmee ook niet persé tot andere beslissingen. Versoepeling laad- en lostijden Minder strenge laad- en lostijden stellen een ondernemer in staat haar kook- en cateringbedrijf beter te kunnen runnen en buitenlandse leveranciers, die met andere tijden werken, goederen te kunnen laten leveren zonder risico op een boete. Ondernemer Jinai Looi van kookwinkel Het Zesde Geluk (Rotterdam): Nu ik tijdelijk zelf mag bepalen wanneer ik mijn winkel laat bevoorraden, houd ik mijn leveranciers tevreden en is ook het plannen van cateringprojecten makkelijker Bestemmingsplan 14

15 Pop-up restaurant Pop-up restaurant in pand met detailhandelsbestemming. Deze ondernemer kreeg de ruimte om tijdelijk een restaurantconcept te proberen. Na een succesvolle eerste periode wordt het bestemmingsplan aangepast. Dit stelt de ondernemer in staat na gebleken succes permanent een restaurant uit te baten Terrassenbeleid Uitbreiding terras Brasserie en grand café mag het terras uitbreiden met drie meter. Dit in overleg met de gemeente en de centrummanager. De totale investering was 7.500,- voor de aanschaf van terrastafels, stoelen, parasols en het verplaatsen van het terrasschot. De uitbreiding van het terras biedt meer zitplaatsen voor gasten en de ondernemer gaat er vanuit dat dit extra omzet en werkgelegenheid oplevert. Terras bij winkel Een visboer mag nu, in tegenstelling tot eerder, gedurende de openingsuren een terras bij zijn winkel exploiteren. Dit met het idee dat deze mogelijkheid extra omzet oplevert. Voor de consument is dit een toevoeging van een terras met een eigen aanbod en daarmee onderscheidend ten opzichte van het al bestaande aanbod. Loslaten eisen terrasinrichting Terug naar essentie van de regel: in plaats van gedetailleerde regels over afmetingen, materiaal e.d. van het terras(meubilair), worden er slechts kaders meegegeven voor de ruimte die vrij moet blijven voor hulpdiensten en invaliden. Dit is ook de grond voor toezicht en handhaving. 15

16 Voorbeelden uit Oss in postervorm verbeeld Drank- en Horecawet Kookworkshop met wijn De trend van food als een belangrijke trekker voor winkelgebieden is ook herkenbaar in de pilotgebieden. Meerdere ondernemers willen dit oppakken door kookcursussen of andere food-workshops te organiseren. Meerdere initiatieven richten zich op het mogelijk maken om een kleine proeverij te organiseren of na een kook-workshop de zelfgemaakte recepten te laten vergezellen van een glas wijn. Ondernemers willen deze mogelijkheid met name bieden omdat ze een complete ervaring willen bieden en de klant daar ook om vraagt. Het gaat dus niet in de eerste plaats om de verkoop (extra omzet) an sich. Food-producten in restaurant Een horecaondernemer breidde zijn café-restaurant uit met een grote open keuken, extra zitplaatsen en een winkel waar hij houdbare food-producten verkoopt van externe leveranciers en huisgemaakte sauzen en dressings. Omdat het restaurant alcohol schenkt, mag de ondernemer geen producten verkopen in dezelfde ruimte. Deze winkel heeft wel een eigen entree maar daarnaast ook een open verbinding met het restaurant, wat wij wijze van proef op deze manier wordt toegestaan. Ruimere interpretatie inrichtingseisen 16

17 Een ondernemer verkoopt kunst en meubilair in een horecagelegenheid en mag bij wijze van proef gebruik maken van een flexibele scheiding in plaats van de inrichtingseis die deze ondernemer tot een vaste afscheiding zou verplichten. Wijn in winkel proeven Een ondernemer wil zijn wijnen laten proeven aan het winkelend publiek in zijn kaasen notenwinkel. Zijn zaak valt strikt gezien onder detailhandel, maar is geen slijtersbedrijf. Ook heeft hij geen horecavergunning. Dankzij een expliciet gedoogbesluit van de burgemeester mogen klanten een jaar lang wijn proeven. De voorwaarden zijn dat de winkelier zich houdt aan de leeftijdsgrenzen aan de regels die gelden voor sociale hygiëne, brandveiligheid en openbare orde Reclame- en uitstallingenbeleid Ondernemers aan het stuur Ondernemers en gebruikers van het pilotgebied hebben gezamenlijk gesproken over versoepeling van het uitstallingenbeleid en de ondernemers dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de uitstallingen in het gebied. De gemeente houdt zich op afstand en handhaaft niet in het gebied. Alternatieve plek voor uitstallingen Uitstallingen/reclame-objecten mochten alleen strak tegen de gevel worden neergezet. Meerdere vragen kwamen binnen om dit te verruimen. Omdat toegankelijkheid belangrijk is en gewaarborgd moet worden is een alternatief gevonden en geboden: dezelfde reclameobjecten mogen nu in plaats van tegen de gevel ook direct aan de weg worden geplaatst Evenementenbeleid Jaarprogramma en -vergunning evenementen De ambitie is dat de ondernemers uit het (pilot-)gebied gezamenlijk een jaarprogramma evenementen opstellen dat wordt besproken met de gemeente. De gemeente kan dan een jaarvergunning opstellen en die evenementen er uit lichten waarvoor extra maatregelen genomen moeten worden. Naast de diverse afwegingen en aanpassingen op regelvlak die hier worden gemaakt, is ook het werken aan een gevoel van collectieve verantwoordelijkheid voor een goed verloop c.q. geen risico s bij evenementen onderdeel van dit initiatief. Daar hebben immers zowel gemeente als ondernemers baat bij. Buitentap op het stadsstrand Waar voorheen de buitentap op een stadsstrand, die is vergund onder het reguliere beleid voor alcohol tijdens evenementen, alleen was toegestaan tijdens een officieel evenement, wordt nu gekeken of het ook mogelijk is om de ondernemer toe te staan de buitentap ruimer te gebruiken. 3.3 Context en betekenis van de initiatieven In het kader van de pilot wordt bijgehouden welke initiatieven er worden ontplooid in 17

18 de deelnemende gemeenten. Dit is feitelijk een lijst waar een initiatief alleen op komt indien sprake is van strijdigheid met regels. Naast deze initiatieven is er echter ook sprake van initiatieven die niet strijdig zijn met regels, maar wel lijken te ontstaan vanwege de pilot (zie ook paragrafen 2.5 en 2.6). Er ontstaan ideeën die mogelijk blijken te zijn of zijn te maken binnen bestaande kaders en regelgeving. De pilot lijkt er aan bij te dragen dat partijen op een actievere manier naar het centrum kijken. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat een gemeente opener staat ten opzichte van een initiatief en de manier waarop zij regels hanteert. Naast initiatieven die worden gehonoreerd in het kader van de pilot zijn er ook initiatieven die niet worden goedgekeurd. De redenen van afwijzen kunnen divers zijn. Opvallend is dat overlast relatief vaak als grond van afwijzing wordt opgegeven (nachtopening, live muziek, etc.). In sommige gevallen wordt geredeneerd dat een initiatief niet binnen de pilot past, maar daarbuiten wel het overwegen waard is. Dan kan een dergelijk verzoek worden doorgestuurd aan bijvoorbeeld het reguliere horeca-overleg, wat het aangewezen gremium is voor een besluit. Als eerder gesteld zijn er veel initiatieven op het gebied van mengen van detailhandel en horeca. Niet alle gemeenten gaan daar in het kader van de pilot op dezelfde wijze mee om. Sommige pilotgemeenten wijzen mengvormen in het kader van de pilot verlichte regelgeving af, anderen bekijken de mogelijkheden en de derde categorie probeert deze in de VNG pilot onder te brengen. Voorop staat dat alle gemeenten die meedoen dat doen vanuit de volle overtuiging dat ze hiermee kansen beiden aan de ondernemers in hun pilotgebied. Bij alle deelnemers wordt er dan ook enthousiast en met veel inzet aan de pilot gewerkt. Daarbij kiezen zij, uiteraard, voor een eigen manier van werken. Als een voorzichtige eerste conclusie, gericht op een doorkijk naar het einde van de pilot kan worden gesteld dat vooral lering kan worden getrokken uit wat wél is gebeurd en niet uit afgewezen initiatieven. Ook als het verlichten van regels in een mogelijk lokaal vervolg op de pilot breder gaat worden getrokken blijft het aan de gemeenten zelf om hun grenzen te bepalen ten aanzien van regels die zij wel of niet ter discussie willen stellen. Dat uitgangspunt is ook gehanteerd bij het starten van deze pilot (verder) Stimuleren ondernemersinitiatief Nu de uitvoering van de pilot zich op twee derde bevindt, ondervinden een aantal gemeenten dat het aantal nieuwe initiatieven minder wordt. Belangrijke vraag voor deze gemeenten is hoe een hernieuwde betrokkenheid kan worden georganiseerd. Uiteraard speelt mee dat de periode tot aan het einde van de pilot steeds korter wordt. Ondernemers met ideeën hebben die al ingebracht en zijn daar, waar mogelijk, ook vooral mee bezig. Initiatieven die nu nog ontstaan hebben een (potentieel) kortere tijd om te kunnen draaien in het kader van de pilot. Deze kortere tijd maakt het minder interessant om nog initiatieven in te dienen. Dit kan ondervangen worden door uitwerking van stimuleringsmogelijkheid 3 (zie hieronder). Voor het (opnieuw) vergroten van de ondernemersbetrokkenheid zien wij drie stimuleringsmogelijkheden: 1) benutten van het aanstaande voorjaars- en zomerseizoen via initiatieven die buiten en/of in de avonden plaatsvinden of daaraan zijn gerelateerd 18

19 2) werken met een 'inspiratiepakket', bestaande uit de inspirerende voorbeelden tot nu toe (poster best practices, infographic 'blurring'), organiseren van een ondernemersbijeenkomst/inspiratiesessie; 3) communicatie over of en hoe er na afloop van de formele pilotperiode (oktober 2016) lokaal een vervolg wordt gegeven aan de pilot, met eventueel een uitbreiding c.q. verruiming van het pilotgebied. 19

20 4. Doorkijk naar einde pilot en verder De pilot Verlichte regels winkelgebieden eindigt per oktober 2016, na een looptijd van anderhalf jaar. In dit afsluitende hoofdstuk kijken we vooruit naar de afronding van de pilot en de periode daarna. We reflecteren kort op de stand van zaken wat betreft het bereiken van de bij de start gestelde doelstellingen (4.1), de activiteiten die Platform31, Expertteam winkelgebieden en deelnemers ondernemen tot aan de afsluiting (4.2) en afwegingen om wel of niet lokaal door te gaan met de pilot(-werkwijze), ook na afloop van de formele pilot in oktober (4.3). 4.1 Bereiken oorspronkelijke doelstellingen In de startnotitie (sep 2015) zijn de doelstellingen van de pilot als volgt verwoord: "Het [hoofd]doel van de pilot is om, middels innovatie op regel- en handhavingsvlak, een nieuwe balans te vinden tussen ruimte voor ondernemerschap enerzijds, en het borgen van (andere) maatschappelijke belangen anderzijds (gezondheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit et cetera). Een [neven]doel van de pilot is het verhogen van de organisatiegraad en het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van ondernemers." Hieronder gaan we in op de stand van zaken wat betreft het behalen van deze doelstellingen in/met de (stakeholders uit) de twaalf deelnemende winkelgebieden Binnen bestaande (lokale) regels is meer mogelijk dan gedacht De praktijk in de pilot Verlichte regels winkelgebieden laat zien dat in veel gevallen geldt dat niet de geldende regels zélf, maar de wijze van interpreteren en handhaven ervan bepaalt in hoeverre ondernemers een (te) hoge regeldruk ervaren. Vanuit ondernemersperspectief gaat het dus niet zozeer om de gedrukte regels, als wel om de beleefde regels. Daarbij speelt de communicatie tussen de gemeenten en de betreffende ondernemer een belangrijke rol, als ook, op de achtergrond, de communicatie tussen verschillende onderdelen (diensten) van de gemeente onderling. Dat de wijze van interpreteren en handhaven van regels en de wijze van communiceren over die regels zo'n centrale rol speelt in de ervaren regeldruk, is een opvallende uitkomst. In sommige gevallen staan specifieke regels (en niet de interpretatie of handhaving) wel degelijk in de weg van ondernemersinitiatieven. Het meest in het oog springt daarbij de Drank- en Horecawet, die het voeren van detailhandel in (alcoholschenkende) horeca en het schenken van alcohol in detailhandelsvestigingen grotendeels verbiedt. Bepaalde blurringconcepten worden hierdoor de facto onmogelijk gemaakt. Ook een te rigide bestemmingsplan kan dit effect hebben. Het verruimen of versimpelen van andere typen regelgeving kan ook relevant zijn en daadwerkelijk meer ruimte voor ondernemerschap bieden. Denk aan: de Algemene plaatselijke verordening, evenementenbeleid, reclame- en uitstallingenbeleid, venster- en openingstijden Deelnemende gemeenten hebben er tijdens de duur van de pilot nog niet voor gekozen om specifieke regelgeving permanent te versimpelen of versoepelen. Een aantal gemeenten speelt op basis van goede tussentijdse ervaringen wel met deze optie. Voorbeelden zijn het schrappen van uitstallingenbeleid, flexibilisering van het bestemmingsplan, opheffen van de venstertijden of verruiming van openingstijden. Cruciaal bij het mogelijk permanent veranderen van regels is 1) draagvlak in het gebied, 2) positieve ervaringen, 3) geen situaties van willekeur of ongelijk speelveld, 20

21 en 4) ondernemers tonen dat zij in staat zijn de noodzakelijke verantwoordelijkheid (veiligheid) op zich te nemen. In sommige gevallen in de pilot betekent het 'anders interpreteren en handhaven' van regels dat gemeenten ondernemersinitiatieven actief of passief gedogen, die juridisch niet 100% waterdicht zijn, of zelfs duidelijk tegen de regels zijn. Als experimentsituatie, binnen de kaders van een pilot, is deze aanpak te begrijpen. Deze aanpak creëert echter wel een (juridisch) risico dat voor een belangrijk deel bij de betreffende ondernemer ligt. Bij een handhavingsverzoek (bijvoorbeeld door andere ondernemers, burgers of belangenorganisaties) kunnen zij door de gemeente worden gedwongen hun initiatief weer terug te draaien. Eventuele investeringen en verplichtingen die men omwille van het initiatief is aangegaan, komen dan in gevaar. Dit pleit, bij gebleken meerwaarde in de experimentsituatie, voor een structurele aanpassing van de regel(s) na afloop hiervan Winst in bewustwording, mind-set, houding en cultuur Naast het faciliteren van concrete ondernemersinitiatieven, zorgt de pilot in veel van de deelnemende winkelgebieden voor een grotere bewustwording, een opener houding en een betere organisatie wat betreft het faciliteren van ondernemersinitiatieven. Er worden kortere lijnen gemaakt tussen de handhavings-, vergunnings-, juridische en beleidsafdelingen van de gemeente, het binnenstadsmanagement en ondernemersverenigingen. De pilot brengt in de deelnemende gemeenten over het algemeen een proces van opener nadenken over mogelijkheden op gang. Hierbij wordt niet primair vanuit de letter, maar vanuit de geest van de betreffende regels geredeneerd en gehandeld. Meer dan voorheen worden bij dit proces meerdere gemeentelijke diensten en externe stakeholders betrokken. In de bestuurlijke bijeenkomsten van de pilot wezen wethouders nadrukkelijk op dit resultaat Kwaliteit van samenwerking, ondernemers en gemeente als succesfactor In winkelgebieden waarin al voorafgaand aan de pilot sprake was van (goede) publiek-private samenwerking en (goed) lopende binnenstadsaanpakken, is de pilot succesvoller dan in gemeenten waarin dit niet het geval was. Omdat de pilot veelal een verandering in werkwijze en onderlinge verhoudingen met zich meebrengt, is het een groot voordeel wanneer er reeds een gezonde voedingsbodem bestaat voor goede communicatie tussen ondernemers en gemeente. De kwaliteit van de ondernemers in de pilotgebieden, zowel wat betreft innovatief en ondernemend vermogen, als ook in begrip voor de taken en verantwoordelijkheden die een gemeente heeft, is essentieel voor de impact die met de pilot kan worden bereikt. Ook een goede samenwerking tússen ondernemers is een randvoorwaarde, omdat zij elkaar, zeker in gedoogsituaties, het experimenteren met vernieuwende initiatieven moeten gunnen. Voor de gemeentelijke organisatie geldt dat organisaties met een open cultuur, korte lijnen en ruimte voor integrale afwegingen bevorderlijk zijn voor het succes van de pilot. Ook is het behulpzaam als de gemeente beschikt over een actuele (publiek-privaat geformuleerde) visie op de toekomst van het winkelgebied. Dit helpt bij het interpreteren en beoordelen van ondernemersinitiatieven en het vormen van eigen ideeën; er kan dan regie worden gevoerd. 4.2 Werkzaamheden tot en na het einde van de pilot (november 2016) 21

22 Reguliere werkzaamheden Werkzaamheden van Platform31 en het Expertteam Winkelgebieden die regulier zijn voorzien betreffen: Werkbezoek (gezamenlijk) aan Oss - 7 april 2016 Gespreks-/adviesronde 3 bij pilotgemeenten mei/juni 2016 Gespreks-/adviesronde 4 bij pilotgemeente (eindgesprek, tevens input eindrapportage/evaluatie) - september/oktober 2016 Schrijven eindrapportage/evaluatie, incl. overkoepelende conclusies en aanbevelingen najaar 2016 Optioneel: bestuurlijke bijeenkomst (bij Platform31 of gastgemeente, evt. met sleutelpersonen Retailagenda) najaar 2016 Slotbijeenkomst (presentatie en bespreking eindrapportage, met breder publiek) - eind 2016 (zie ook paragraaf 4.2.3) Gesprekken Platform31, VNG en ministerie VWS (en eventueel andere partijen) over blurring en pilot VNG 'mengvormen horeca en detailhandel' (directeurs- en projectleidersniveau Platform31, in afstemming met regiegroep Retailagenda) - doorlopend Specifieke activiteiten Naast de reguliere werkzaamheden van Platform31 en het Expertteam Winkelgebieden zijn in de looptijd van de pilot aanvullende verzoeken of ideeën ontstaan waaraan (recent) invulling is gegeven of die momenteel in ontwikkeling zijn: Poster 'Uitzondering op de regel?', die een selectie van de best practices uit de pilot bevat en dient om uit te kunnen dragen in de pilotgemeenten (en daarbuiten) Infographic blurring Bestuurlijk overleg februari 2016 (gastgemeente Oud-Voorburg) Discussienotitie Horecavergunningensysteem (zie paragraaf 2.6) op te leveren april 2016 Inzet cartoonist om de resultaten van de pilot in Oss te verbeelden - op te leveren voorjaar 2016 Optioneel: interviewbundel/'best practices' publicatie (met casussen uit alle twaalf pilotgemeenten) - na afloop project Afronding pilot Formeel eindigt de pilot per 1 november 2016, na dan een looptijd van 1,5 jaar te hebben gehad. Dat wil zeggen dat per deze datum de begeleiding door Platform31 en het Expertteam Winkelgebieden en de projectstatus als pilotgroep binnen de Retailagenda komt te vervallen. De looptijd van de Retailagenda is drie jaar (maart 2015-februari 2018). Het doorlopen van de Retailagenda garandeert blijvende aandacht voor de vitaliteit van de detailhandelssector. De betrokkenheid van Platform31 bij de Retailagenda blijft ook na afloop van de pilot ten minste bestaan uit het lidmaatschap van de regiegroep in de persoon van Hamit Karakus, algemeen directeur van Platform31. 22

23 Platform31 is voornemens de pilot af te ronden door middel van: Een eindpublicatie, primair gericht op verankering van de resultaten en geleerde lessen in en buiten de pilotgemeenten, met aanbevelingen voor (lokale) vervolg(keuzes). Naast lokale vraagstukken worden in de eindpublicatie ook de landelijke aandachtspunten geadresseerd Een eindbijeenkomst, waar de resultaten en lessen van de pilot centraal staan en worden gedeeld met een breed publiek van geïnteresseerden en deskundigen uit het brede werkveld en vakwereld, inclusief media en vaktijdschriften Een resultaats- en tevredenheidsonderzoek onder pilotdeelnemers (tevens input eindrapportage) najaar Lokaal doorgaan? De twaalf winkelgebieden die deelnemen aan de pilot Verlichte regels winkelgebieden staan allen voor de vraag hoe men verder gaat met de praktijk die in de pilot is ontwikkeld, ook na afronding van de betrokkenheid van Platform31. Landelijk houdt de pilot, onder begeleiding van Platform31 en Expertteam winkelgebieden op, maar lokaal kunnen betrokkenen zelf besluiten om door te gaan. Een aantal gemeenten heeft aangegeven om de eindfase van de formele pilot te willen benutten om deze vraag te beantwoorden. Dit is in het belang van het tijdig bieden van duidelijkheid aan ondernemers en andere stakeholders (en eventueel de gemeenteraad). Platform31 en het Expertteam Winkelgebieden moedigen een lokaal vervolg op de pilot in principe aan. Het toont aan dat er lokaal positieve resultaten zijn geboekt of nog worden verwacht en daar zijn we blij mee. Ook zijn wij van mening dat het daadwerkelijk verlagen van regeldruk een zaak van lange adem is, waarbij niet alleen de pilotfase, maar zeker ook de fase van het maken van permanente keuzes - op basis van die pilotfase - cruciaal is. Platform31 en Expertteam winkelgebieden zien verschillende scenario's, waarbij de lokale situatie leidend is voor de meest passende keuze. Wij stellen ons de volgende scenario's voor: - Continueren van de pilotstatus. Dit kan bijvoorbeeld wanneer is gebleken dat er in het pilotgebied meer tijd nodig is om een goede werkwijze of omstandigheden te creëren die tot de beste resultaten leiden. Over verlenging van de pilotfase kunnen afspraken worden gemaakt, met stakeholders en eventueel de gemeenteraad. - Uitbreiden van de pilot(werkwijze) naar andere gebieden van de gemeente, andere gebieden van regelgeving, naar andere type ondernemingen en/of burgerinitiatieven, of intensivering van de huidige aanpak op knellende regels. Dit is bijvoorbeeld denkbaar met het oog op de nieuwe Omgevingswet (verwacht 2018) en het bijbehorende omgevingsplan. 7 - Afronding van de pilot (variant 1). Op basis van opgedane ervaringen inzetten op permanente wijzigingen van regelgeving of de werkwijze van de pilot. Een combinatie hiervan is ook mogelijk. 7 Met de Omgevingswet worden alle regels binnen de fysieke leefomgeving van een gemeente gebundeld in een omgevingsplan. Het Rijk geeft de mogelijkheid om in pilots nu al zo n omgevingsplan op te stellen. Verschillende gemeenten zijn hier al mee bezig, alleen ervaringen in specifiek winkelgebieden worden nog niet opgedaan. 23

24 - Afronding van de pilot (variant 2). Ervaringen van de pilot geven geen aanleiding tot verdere inzet op het verlichten van regelgeving of het toepassen van een andere werkwijze. Mei 2016, Den Haag Uitgave Platform31 Postbus GV Den Haag