22 mei 2008 Klokgebouw Strijp-S Samen Innoveren

Transcriptie

1 22 mei 2008 Klokgebouw Strijp-S Samen Innoveren

2 Samen Innoveren - 22 mei 2008 Donderdag 22 mei Klokgebouw Strijp-S. Een verrassende en inspirerende omgeving voor een dito middag. Onder auspiciën van Stichting BiELAt. Een bijzondere bijeenkomst, typeert dagvoorzitter Charles Groenhuijsen het tijdens de opening. En hij zal gelijk krijgen. Bijzonder door de aankleding. Maar vooral ook bijzonder door de sfeer en de teneur. Waar stemming internationaal nogal somber van aard is, blijkt de ELAt-regio vol optimisme. Het Calimero-effect is u vreemd.

3 Opening Twee burgemeesters en een wethouder verzorgen de aftrap: Rob van Gijzel (Eindhoven), Louis Tobback (Leuven) en A. Grehling (Aachen). Drie bestuurders van dé drie steden in de driehoek. Tevoren lunchten ze samen en spraken af dat in de toekomst met regelmaat te doen. De eerste winst? Op passende wijze brengen zij in beeld wat ELAt betekent: een fundament gedragen door ondernemerschap, verbinding en brains. Voeg daar marketing en clustering aan toe en samen innoveren krijgt vorm. De drie bestuurders roemden de eigen krachten vanuit de eigen gemeenten. Vanzelfsprekend. Maar ook de mogelijkheden van de andere steden. Door bedrijfsleven, onderwijs en overheden samen te laten werken, binnen de stedendriehoek, ontstaan nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden die deze regio naar op nóg hoger plan zullen brengen.

4 Rick Harwig (Philips Electronics) Innovatie is elkaar een ander perspectief bieden, luidt de boodschap van Rick Harwig (CTO Philips Electronics). Mensen maximaal uitdagen. De ELAt regio (44 miljoen mensen, 1 triljoen BNP en een netwerk aan brain- en mainports) heeft legio kansen. Maar samenwerking is essentieel. Europa is maar een dorp, vergeleken met de rest van de wereld. We vertegenwoordigen een steeds kleiner deel van de wereldbevolking. Daarom moeten we de handen ineenslaan. De ELAt-regio heeft alle faciliteiten, bedrijven, medische centra en infrastructuren om samen te innoveren. We moeten samenwerken met creatieve bedrijven. En researchvragen gezamenlijk aanpakken. De High Tech Campus in Eindhoven is hiervan een goed voorbeeld. 80 Bedrijven, medewerkers, 50 nationaliteiten. Een interessant experiment, aldus Harwig die aan de wieg stond van de Campus. Maar het experiment heeft me veel enthousiasme opgeleverd. Samenwerking tussen grote en kleine bedrijven, technici en creatieven. Fons Trompenaars (Trompenaars Hampden Turner) Wijze lessen. De essentie van innoveren volgens Trompenaars: Waarden combineren die moeilijk samengaan. Volgens hem is innoveren dus vooral níet het toevoegen van waarden, maar het samenbrengen van tegenstellingen. Maar wat zijn de randvoorwaarden voor innovatie? Creatieve individuen, een inventief team en een innovatieve organisatie. Wat betreft de eerste voorwaarde blijkt dan al snel het dilemma van de rollen binnen een team; de belangen, de instelling van individuen. Hoe zorg je dat een team tóch creatief verder komt? Een simpele oplossing: begin je reactie op een idee altijd met twee positieve uitgangspunten. Dus: Hoe kan ik jou helpen om het probleem te voorkomen. Echt waar, het werkt. Zo ontstaat dus een inventief team. En gesteund door een innovatieve organisatie biedt het een goede basis. En dan ten slotte nog een belangrijke tip: Praat bij samen innoveren altijd eerst over zakelijke dilemma s en kijk dan pas naar cultuur en diversiteit.

5 INTERMEZZO Gosse Boxhoorn (Solland Solar), Frank Demets (De Tijd), Ivo van Assche (Janssen Pharmaceutica) Een tip op basis van ervaring Boxhoorn: Bij innoveren gaat het om het doen. Dat is ook wat ik me ooit afvraag bij het Innovatieplatform: Wat doen ze? Innoveren is gecalculeerd risico s nemen. En durven luisteren naar technologen. Wat kunnen we als Nederlanders en Belgen van elkaar leren? Demets: Het feit dat hier amper Belgen zijn, is typerend. Belgische ondernemers zijn altijd bezig met hun eigen bedrijf. Belgische ondernemers denken niet altijd genoeg na over wat we over tien jaar doen. Successen van samen innoveren bij Janssen Pharmaceutica? Van Assche: Samenwerking, ook internationaal, is binnen de farmaceutische industrie al lang gemeengoed. Wij zoeken een evenwicht tussen samenwerking met interne partijen en derden. Alleen zo kun je succesvolle geneesmiddelen maken.

6

7 INTERMEZZO Hans Duisters (Sioux Embedded Systems), Roëll van Druten (DriveTrain Innovations), Henk Tappel (Frencken Group) Wat is samen innoveren? Duisters: Innoveren is samen lachen en samen huilen. Samen verantwoordelijkheid dragen. Van Druten: Innovatie is volgens ons een auto beter laten presteren met een lager gebruik. Voorwaarde is wel dat de drijfveer bij beide partijen hetzelfde moet zijn. Volgens velen is de maakindustrie dood. Maar hier horen we alleen maar optimisme. En zitten er drie voorbeelden van succesvolle toeleveranciers bij elkaar. Van Druten: We werken hier in de regio gewoon goed samen, zo blijkt. Duisters: De regio herbergt veel kennis. We moeten uitgaan van ons eigen kunnen. Door slim samenwerken biedt deze regio binnen tien jaar minimaal tien nieuwe OEM s. Schuilt er geen gevaar van concurrentie in die samenwerking? Tappel: Nee. Producenten willen nooit toeleverancier worden. En andersom. Het vereist andere kennis. Producenten hebben marketing en salesforce nodig. Toeleveranciers kunnen zich concentreren op het maken. Bovendien: goed samenwerken levert meerwaarde op: je kunt van elkaar leren. In vele opzichten. Daar wordt iedereen beter van. Maar... vertrouwen is onmisbaar. Zijn er gevaren? Tappel: Er is te veel versnippering bij subsidieverstrekkers. Duisters: Er is te weinig financiële steun voor de technische industrie. We kampen met een tekort aan mensen. Techniek is niet hip. Het wordt tijd dat er eens in dat imago wordt geïnvesteerd.

8 Feike Sijbesma (Koninklijke DSM) We hebben elkaar nodig. De wereld verandert. De markt wordt steeds veeleisender. En de maatschappij vraagt om verantwoord ondernemen. Dat is de context waarbinnen DSM zijn business ontwikkelt, aldus Sijbesma. Naar 2010 toe focust DSM zich op twee richtingen: life sciences en material sciences. Waarbij die twee richtingen steeds meer naar elkaar toegroeien. We stoten de bulk af en richten ons alleen nog maar op innovatie. We doen dat door ons te focussen, door ieder jaar meer te investeren in innovatie, door kleine acquisities en door venturing. Met wie we samenwerken? Dat kun je zo gek niet bedenken. Waarbij er ook steeds meer publiek-private samenwerking is. Het type mens dat je in die samenwerking inzet, is cruciaal. Daarom moeten we juist daarin investeren. Daarnaast startte DSM enkele jaren geleden met een campus op het eigen terrein: Chemelot. Vergelijkbaar met de High Tech Campus. Zestig bedrijven, ruim duizend medewerkers. Ze vestigen zich daar omdat de infrastructuur er voorhanden is. En omdat ze allemaal zaken doen met elkaar. Ten slotte: de sleutelwoorden voor samen innoveren. Zorg voor een open informatiestroom. Informatie mag geen machtsmiddel zijn. Innovatie moet uitdagend zijn; het moet eigenlijk nauwelijks haalbaar lijken. Start met een droom; dromen gaan over het creëren én het behouden van waarden. En durf: durf risico s te nemen, durf op tijd te stoppen en durf buiten de poorten te kijken. Netwerken zijn noodzakelijk. Ten slotte: ben niet bang voor iets nieuws. Friso van Oranje (TNO Space/Wolfensohn & Company) Deze regio heeft een enorm potentieel. Het is goed je soms af te vragen: waarom zijn we uniek? En besef daarbij direct: uniek kan al in iets kleins schuilen. Een goed idee is vaak al genoeg. Betrek daarin de goede partijen en succes is bereikbaar. Maar: samenwerking is alleen mogelijk bij volledige transparantie. Het werk moet eerlijk worden verdeeld. Dat is het enige gevaar dat schuilt in de samenwerking tussen grote en kleine partijen; dat de belangen niet op één lijn zitten. Hoe doet ELAt het vergeleken met andere regio s? Op gebied van innovatie lopen Amerika en het Verenigd Koninkrijk nog steeds voorop. Het potentieel van de ELAt-regio is zoals gezegd fors. Maar voor venture capitalists staat de regio nog onvoldoende op de kaart. Ze beginnen zich wél te melden, en dat is op zich al een teken. Hoe je er meer naar de regio trekt? Dan moet ten eerste het vliegveld open blijven. Maar het is vooral belangrijk om de juiste omgeving te creëren. Daar is iedereen in deze regio voor verantwoordelijk: overheid, bedrijfsleven en onderwijs. Creëer je de juiste omgeving, dan gebeurt het vanzelf.

9 Ten slotte: lessons to be learned (1) Innovation happens when happy people fight. Innovatie is elkaar een ander perspectief bieden Vertrouwen is onmisbaar De maakindustrie is niet dood. Hij leeft. De ELAt regio kent geen Calimero-effect Europa is maar een dorp, vergeleken met de rest van de wereld. Innovatie: het samenbrengen van onverenigbare zaken Informatie mag geen machtsmiddel zijn. Praat bij samen innoveren altijd eerst over zakelijke dilemma s en kijk dan pas naar cultuur en diversiteit. Samenwerking is alleen mogelijk bij volledige transparantie. Start met een droom; dromen gaan over het creëren én het behouden van waarden.... en wat waren uw lessen?

10 Lessons to be learned (2) Voorafgaand aan Samen Innoveren vroeg Stichting BiELAt alle sprekers naar hun tips en ervaringen rond het onderwerp. Hieronder treft u deze tips, valkuilen en de meest positieve en negatieve ervaringen. Gosse Boxhoorn (CEO Solland Solar Energy BV) Tip voor succesvol samen innoveren? Onderken noodzaak tot innoveren. Definieer visie/missie van de onderneming.maak technologie roadmap. Beloon innovators. Belangrijkste: stel innovatieteams samen, gedragen door het managementteam. De grootste valkuil? Criteria voor implementatie niet van te voren vastleggen. Te veel beloven en belofte niet waarmaken. Meest positieve ervaring? Acquisitie team (innovatie is ook mogelijk door innoverend bedrijf te kopen). Meest negatieve ervaring? Desinteresse topmanagement (korte termijn belang versus lange termijn belang). Frank Demets (hoofdredacteur De Tijd) Tip voor succesvol samen innoveren? Uit eigen ervaring: innovatie, zeker als het zoals bij ons om procesinnovatie gaat, moet goed voorbereid zijn. Met een duidelijk doel voor ogen. Het moet dan ook in de grootst mogelijke openheid worden uitgelegd aan alle betrokkenen en stakeholders. Grootste valkuil? Dat je dat einddoel onderweg uit het oog verliest (en de aandacht verslapt snel en makkelijk). Je moet je blijven vastbijten in dat einddoel en niet zomaar loslaten als de aandacht even verslapt. Meest negatieve ervaring? In sommige bedrijven heerst er een grote weerstand tegenover alles wat verandering is. En dus ook tegen innovatie. Soms zijn daar persoonlijke redenen voor (bij de werknemers), soms zijn er ook technische contraintes. In beide gevallen vergt het overtuiging om die te overwinnen. En ik heb het wel vaker meegemaakt dat die overtuiging minder sterk blijkt dan verwacht, als ze eenmaal op de proef wordt gesteld. Meest positieve ervaring? In mijn werk bij De Tijd: het feit dat een aantal mensen heel snel begreep welke voordelen er waren aan de procesinnovatie die we hadden doorgevoerd (het multimediamodel, maar ook de taalgrensoverschrijdende samenwerking). En dat ze daar ook naar handelden door zelf initiatieven te nemen zonder dat het management achter hun veren zat. Dat is bij ons verbazend snel gegaan, en daar was ik heel erg blij om.

11 Roëll van Druten (CEO DriveTrain Innovations) Tip voor succesvol samen innoveren? Vraag in een vroeg ontwikkelstadium reflectie op een nieuw idee of product aan verschillende potentiële klanten. Gebruik deze feedback om de meest succesvolle ontwikkelrichting te bepalen en de juiste partner(s) te vinden om de innovatie op de markt te krijgen. Grootste valkuil? Te vrijblijvend samenwerken. Alle samenwerkende partijen moeten een sterke drijfveer hebben om de innovatie tot een succes te maken. Meest negatieve ervaring? Partner vertraagt de ontwikkeling door te lage prioriteit binnen de eigen organisatie. Meest positieve ervaring? Samenwerkende partijen blijken in de praktijk volledig complementair te zijn. Hans Duisters (CEO Sioux Embedded Systems) Tip voor succesvol samen innoveren? Zorg dat je ergens goed in bent en daarmee het verschil maakt. De grote bedrijven kunnen de groei versnellen door zich te focusseren op markt ontwikkeling en fundamenteel onderzoek. De toeleverende industrie kan meer productontwikkeling en productieverantwoordelijkheid overnemen en hierdoor productiever en innovatiever worden. Kies hierbij een afrekenmodel gebaseerd op Samen lachen. Samen huilen. Grote bedrijven moeten hierbij meer open staan om gebruik te maken van andermans competenties. Grootste valkuil? Deze hightech regio wordt erg gedreven door technology push. Market pull wordt nog erg onderschat. Slechte kennis van de eindmarkt waardoor er uiteindelijk een slechte business case ligt. En te lang op buikgevoel en blauwe ogen acteren in plaats van op rationele feiten. Vraag je altijd af: is het een kans of is het een gok. Meest negatieve ervaring? Op het moment dat het een financieel succes ging worden is de klant het zelf gaan ontwikkelen. Meest positieve ervaring? Open manieren van samenwerking worden werkelijkheid. Wij voeren momenteel concrete strategische besprekingen met Assembleon, ASML, FEI en Oce om samen nieuwe producten te ontwikkelen. Rick Harwig (CTO Philips Electronics NV) Tip voor succesvol samen innoveren: Voor een klein bedrijf: focus voortdurend op eigen unieke sterkte en bouw zeer selectief aan een sterk klantennetwerk. Voor een groot bedrijf: verbreed geleidelijk en bouw consistent aan fijnmazige wereldwijde samenwerkingsverbanden. Voor een klein en een groot bedrijf samen: begrijp elkaars beperkingen en sterktes, accepteer ze en versterk elkaar met wederzijds respect.

12 Grootste valkuil? Het onderschatten van nieuwe verhoudingen, concurrentie, techniek, snelheid, impact van veranderingen en de noodzaak tot constructief samenwerken. Meest negatieve ervaring: De Nederlandse zelfgenoegzaamheid en stroperigheid. Meest positieve ervaring: De samenwerking wereldwijd tussen de meest uiteenlopende mensen en de wil om iets te leren, op te bouwen, en na te laten voor toekomstige generaties (met resultaat vaak pas na jaren hard werken). Friso van Oranje (director TNO Space en Managing Director Wolfensohn&Company) Tip voor succesvol samen innoveren: Voor een klein bedrijf: Sta open voor buitenstaanders, wees niet bang dat iedereen je plannen willen stelen. Voor een groot bedrijf: bij kleine bedrijven valt meer te halen dan je denkt. Ze zijn sneller, hebben goede mensen, en kunnen door acquisitie een effectieve groeimogelijkheid bieden. De grootste valkuil: Het ontbreken van een goede relatie tussen mensen. Feike Sijbesma (voorzitter Raad van Bestuur DSM) Tip voor succesvol samen innoveren: Tip voor een klein bedrijf: zoek tijdig een betrouwbare partner die kan opschalen (zowel voor wat betreft sales/marketing, R&D én productie). Tip voor een groot bedrijf: in bijna elk gebied waarin je actief bent, gebeurt er buiten meer dan binnen, dank daarom niet dat je alles zelf kunt. De grootste valkuil? Denken dat je er bent, de commercialisering duurt altijd langer... Meest negatieve ervaring? Een nieuw product dat bij ons is gesneuveld is. Te duur, slechte launch/ test marketing); kortom geen behoefte... Meest positieve ervaring? De combinatie van interne ontwikkeling, venturing, licensing en acquisitie gericht op een nieuw product het gebied van weight management. In Nederland in samenwerking met Campina op de markt onder de naam Optimel Control. En Dyneema, de meest supersterke vezel ter wereld. Dat werd een succes toen we de toepassingen pas goed gingen begrijpen. Henk Tappel (general manager Frencken Group) Tip voor succesvol samen innoveren: Voor een klein bedrijf: zoek bedrijven van ongeveer gelijke grootte. Voor een groot bedrijf: leg ontwerp- en productieverantwoordelijkheid in één hand. Grootste valkuil: Overschatting van de eigen en elkaars competentie.

13 Fons Trompenaars (CEO Trompenaars Hampden Turner) Tip voor succesvol samen innoveren? Algemeen: het leren denken in dilemma s en het effectief kunnen omgaan met tegenstellingen. Om dit voor een klein bedrijf te kunnen bereiken zal men vooral aandacht moeten besteden aan de volgende tegenstellingen. 1: Leading participating employees versus respect for authority. 2: Team spirit versus individual creativity. 3: Effectiveness of teams versus creation of cultural knowledge about these teams. Voor grote bedrijven, afhankelijk in welke fase zij zich bevinden, zal men aandacht aan de volgende dilemma s moeten geven. 1: Meeting financial criteria versus developing our people. 2: Focus on external customers versus focus on internal processes. Maar vooral zullen zij de dilemma s slechten die op de interactie met de buitenwereld betrekking hebben. 1: Internal versus external innovations. 2: Investing in Research and Development efforts versus co-operating with rival companies. 3: Hi-tech versus hi-touch in virtual teams. 4: versus modular innovation. Het blijkt namelijk dat de belangrijkste bronnen voor innovatie liggen op het gebied van het combineren van businessmodellen en het aangaan van partnerships met partners buiten je industrie. De grootste valkuil? De rechtlijnige/lineaire methode blijven volgen die zo overheersend is in onze (bedrijfs)opleidingen. Zijn we globaal of lokaal? Zijn we voor individuele creativiteit of teamwork? Et cetera. We moeten dit doorbreken en proberen het een met het ander te verenigen en zeker elk compromis vermijden. Meest negatieve ervaring? Je ziet dat in de autoindustrie GM, Ford en Daimler Chrysler een management hadden dat lineair dacht. De resultaten zijn navenant. Toyota was al met de hybride auto bezig voordat de nieuwe energiecrisis zich aankondigde. Meest positieve ervaring? Ik vind dat Amazon.com en Google fantastische voorbeelden zijn van bedrijven die combinaties hebben gemaakt van businessmodellen en partners buiten hun industrie. Persoonlijk heb ik de meeste lol beleefd bij het adviseren van HSBC (eerste bank in de wereld!) met hun nieuwe reclamecampagne The world s local bank: connecting viewpoints. Want daar gaat het allemaal in essentie om bij innoveren.

14 Stichting BiELAt, juni 2008 Tekst & ontwerp: insight pr communicatie middelen