FILOSOFIE. Al het denkbare bij de ISVW INTERNATIONALE SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE. Bildung Er is geen ISVW.NL SCHOOL VOOR WIJSBEGEERTE ISVW AGENDA

Transcriptie

1 Bildung Er is geen beter moment om de bildungsdimensie in ons leven helder voor ogen te krijgen dan het najaar. De zomer, met zijn heerlijk ronddwalen in de natuur ligt achter ons; de jaarlijkse regressie van beschaafde sedentaire cultuurmens naar de rommelige nomadische natuurstaat is voorbij. Hoog tijd om ons huiselijke bestaan, ons Dasein, weer eens flink te onderwerpen aan wat design. Dat gaat van de zorgvuldige inrichting van huis & tuin tot aan het ontdekken en omarmen van allerlei leefregels en richtinggevende waarden. Met dat woord design wordt de bildungsdimensie van ons leven tastbaar. De zelfopgelegde orde, dat geschaaf en gedesign, dat ìs onze bildung. Wij geven ons leven vorm dwars tegen ons biologisch repertoire in. Die vervreemding van de eigen natuur heeft zijn prijs; je wordt er soms knap zenuwachtig van. Sommigen van ons denken daarom wel eens: waren wij maar gelukkige gnoe s gebleven, want wat heeft al die bildung ons gebracht? Anderen berusten toch liever in een met hypotheek bezwaard gemoed. Zij bilden onvermoeibaar voort. Voor beide temperamenten is de ISVW dit najaar weer het juiste adres. Op verzoek bieden wij een volledige ont-bildung een deconstructie van alle rationele ketenen die de moderne mens beheersen - met als programma: lekker luieren in luxe en met een gedachteloos bosbessen zoeken in ons goudgetooide herfstbos als eindtoets. Alle andere programma s en opleidingen faciliteren het verder-bilden. Daarin werken we mee aan duurzame designs voor verantwoorde zelfbeelden, ondernemingen, voor het veelgeplaagde onderwijs (zie En denken; Bildung voor leraren, ISVW-uitgevers, 2012) en voor de goede samenleving als geheel. De ISVW, hèt bildungsinstituut sinds René Gude, algemeen directeur ISVW Shuttle service Landgoed ISVW en Keurmerk Taxibedrijf Bestax biedt u de gelegenheid met een shuttle tussen Landgoed ISVW en station Amersfoort te reizen. Hoe werkt het? Via boekt u uw rit. De shuttle is beschikbaar van maan- dag tot en met zondag van uur en van uur, daarnaast op zondag van uur. Het tarief is 6,00 per persoon, u kunt dit afrekenen bij de chauffeur (de kosten van een reguliere taxi bedragen 14,00 per rit). FILOSOFIE Najaarsprogramma Basisopleidingen Beroepsopleidingen Landgoed Al het denkbare bij de ISVW Er zit volop leven in de ISVW. Het aantal cursisten is de laatste jaren flink toegenomen en wij breiden het aanbod aan cursussen en opleidingen gestaag uit. Een korte opsomming van wat u in de komende tijd te wachten staat. Naast de bestaande opleidingen starten we in september met een beroepsopleiding visieontwikkeling voor organisaties (met Jos Kessels en anderen). Onder leiding van Dick Kleinlugtenbelt begint in februari een nieuwe beroepsopleidingmoreel beraad en uiteraard continueren we de eerder gestarte opleidingen tot sokratisch gespreksleider, tot filosofisch consulent en tot docent filosoferen met kinderen en jongeren. Onder de bezielende leiding van prof. Joep Dohmen lanceren we in oktober een Senior Academy, acht zondagmiddagen over levenskunst voor ouderen, met steeds een topwetenschapper. In samenwerking met het Humanistisch Verbond begint in januari de nieuwe basisopleiding humanistische en een cursus Ook sterven moet je leren, drie weekenden vanaf september over uw geestelijk, lichamelijk en materieel testament. In januari gaan we ook van start met een nieuwe basisopleiding oosterse. Het boek komt in de boekhandel in de verdrukking. Daarom starten we een nieuwe traditie, namelijk een jaarlijkse Dag van het boek, met boekpresentaties en stands van uitgeverijen en antiquariaten. De eerste Dag van het boek wordt gehouden op 28 oktober. Open dag Wilt u meer weten over onze cursussen en opleidingen? Kom naar onze open dag op 2 september Vanaf uur bent u van harte welkom op het prachtig gelegen Landgoed ISVW en maakt u kennis met onze docenten, onze programma s, onze uitgeverij en meer. Toegang gratis. Dodeweg 8, Leusden. OPEN DAG Zondag 2 september uur Augustus 2012 Leusden ISVW AGENDA SEPTEMBER 2 Open Dag 8 Life met Alain de Botton e.a. 8 Start basisopleiding Filosofie in de praktijk 8/9 Overtuigend speechen 8/9 Start beroepsopleiding filosoferen met kinderen en jongeren 9 Sokrates en sokratische gesprekken 15/16 Start beroepsopleiding tot sokratisch gespreksleider 16 Filosofisch café met Marlou van Paridon 22/23 Start Basisopleiding Geschiedenis van de : Oudheid 23 Start Levinas-leesclub 23 Start Kant-leesclub 28 Emoties - verdiepingsdag docenten e.a. 29/30 Start basisopleiding esthetica en kunst 29/30 Kunst en moraal 29/30 Ook sterven moet je leren: geestelijk testament OKTOBER 6/7 Start basisopleiding systematiek v/d 6/7 start beroepsopleiding tot filosofisch consulent 7 Filosoferen met kinderen 7 Senior Academy: het nieuwe ouder worden 9/10 Start beroepsopleiding visieontwikkeling in organisaties 13/14 Zin in leven 15 t/m 19 NRC Academie: praktische 19/21 Narrativity 20 Debating Ethical Arguments among professionals 20 En daarom lacht de wijze 20/21 Sokratisch gesprek: leid ik een goed leven? 22 t/m 26 NRC Academie: het brein 27/28 Spinoza s Brieven over het kwaad 27/28 Jules Evans: Filosofie voor het leven en andere gevaarlijke situaties 28 Dag van het boek NOVEMBER 3/4 Ook sterven moet je leren: lichamelijk testament 10/11 Filosofie in de Middeleeuwen en de Renaissance 11 Senior Academy: weerbaarheid 17/18 Sandor Goodhart over Levinas en Girard 17/18 Over het lineair perspectief en het bezielde lichaam 18 Filosoferen in organisaties 24 Vriendschap 24/25 Het goede handelen; ethiek 24/25 Maakbaar geluk? 25 Filosofisch café met Christien Brinkgreve DECEMBER 15/16 Ook sterven moet je leren: materieel testament 16 Stoïcijnse levenskunst JANUARI 12/13 Filosofie in de moderne tijd (17e en 18e eeuw) 13 Senior Academy: vitaliteit 18 t/m 20 Levensverhalen 19/20 Over de actualiteit van het schone 20 Willen, kiezen en handelen 26/27 Veerkracht (geestelijke weerbaarheid) 26/27 Start basisopleiding humanistische 26/27 Een rechtvaardige samenleving; politieke FEBRUARI 2/3 febr. Start basisopleiding oosterse : Indiase 3 Senior Academy: beleving van het eigen ouder worden en geestelijk welzijn 15/16 Nationale Filosofie Olympiade 24 Sokratische gespreksvoering en sokratische cafés 25/26 Start beroepsopleiding moreel beraad MAART 2/3 Humanistische : gelijkheid 2/3 Filosofie in de moderne tijd II (19e eeuw) 2/3 Over het sublieme in de kunst 3 Senior Academy: nieuwe ritmes van en voor senioren 9/10 Het schone; esthetica 16/17 Leven als een vlinder: de Chinese weg naar zelfverwerkelijking

2 2 FILOSOFIE FILOSOFIE NAJAAR 2012 SEPTEMBER OKTOBER Open dag ZONDAG 2 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR Maak kennis met de docenten van de ISVW. In verschillende zalen krijgt u uitleg over het najaarsprogramma en de opleidingen. Tevens een vooruitblik op de NRC-Academieweken, de Senior Academy en de cursus Ook sterven moet je leren et cetera. Toegang: gratis. Life met Alain de Botton ZATERDAG 8 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR In de Beurs van Berlage in Amsterdam is Alain de Botton de hoofdgast van het Life-festival. Tevens met ISVW-directeur René Gude, Stine Jensen, Ad Verbrugge en anderen. Locatie: Beurs van Berlage, Beursplein 5, Amsterdam. Toegang: 125,- (incl. lunch, drankjes en een boek). Overtuigend speechen ZATERDAG 8 EN ZONDAG 9 SEPTEMBER 2012 Ontdek hoe een overtuigende speech in elkaar zit en schrijf er zelf een! Barack Obama en Steve Jobs werden groot dankzij zijn speeches. Ze gebruikten de taal om te overtuigen. Maar wat maakte hun toespraken zo doeltreffend? Onze workshop behandelt deze vraag vanuit filosofisch perspectief. Deelnemers krijgen inzicht in de grondslagen van de retorica, analyseren moderne presentaties en schrijven zelf een speech volgens de regels der welsprekendheid. Tot slot is er de kans om hiermee het podium te betreden. Docenten: Rita Muilwijk en René Burger Arrangement 1: 244,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 289,- (arr. 1 + standaard Sokrates en sokratische gesprekken ZONDAG 9 SEPTEMBER 2012 Kennismaking met Sokrates en sokratische gesprekken. In de ochtend wordt aandacht besteed aan een filosofische houding, de invloed van taal, de aard van filosofische vragen en de basiskenmerken van een sokratisch gesprek. In de middag wordt er geoefend met sokratische gespreksvoering in een kleine groep. Docent: Miriam van Reijen Toegang: 105,- (incl. koffie/thee, lunchbuffet, reader). Reserveer via de bon op de achterpagina of online via Filosofisch café ZONDAG 16 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR Filosofisch café met Marlou van Paridon. Zij presenteert haar nieuwe boek de ZIN aan het werk; over bezieling in leven en werken. Toegang 25,-. Leden van de vereniging van Vrienden hebben gratis toegang. Als u ter plekke Vriend van de ISVW wordt, is de entree gratis. Filosofie in de Oudheid ZATERDAG 22 EN ZONDAG 23 SEPTEMBER 2012 Gedurende het weekeinde maken we een reis van de steden Milete en Efese aan de Ionische kust via de agora ( markt ) in Athene naar de villa s buiten Rome. We maken kennis met de archeologische benadering van de pre-socraten en met de politicologische projecten van Plato en Aristoteles. Daarna bespreken we de hellenistische opvatting van als therapie van verlangens en levenskunst. Docent: Jan Flameling Arrangement1: 301,10 ( incl. koffie/thee, Levinas-leesclub: Totaliteit en oneindigheid Leesgroep op 6 zondagmiddagen ZONDAG 23 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR Onder leiding van prof. Joachim Duyndam lezen we Totaliteit en Oneindigheid van de Franse filosoof Emmanuel Levinas ( ). Dit meesterwerk, dat onlangs in een nieuwe Nederlandse vertaling verscheen bij uitgeverij Boom, gaf het denken over ethiek een geheel nieuwe wending. Levinas laat in Totaliteit en Oneindigheid (Totalité et Infini, 1961) zien hoe ethiek afhankelijk is van de ontmoeting met de ander, de medemens, die als het ware intervenieert in ieders leven. We lezen en bespreken het boek op de volgende data: 23 september 2012, 21 oktober 2012, 18 november 2012, 16 december 2012, 27 januari 2013, 3 maart 2013 Docent: prof. Joachim Duyndam Arrangement 1: 309,- (6 middagen met koffie/thee). Arrangement 2: 353,50 (arr. 1 + het boek Totaliteit en oneindigheid). Kant-leesclub: Kritiek van het oordeelsvermogen Leesgroep op 6 zondagmiddagen ZONDAG 23 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR In deze leesgroep krijgt u de gelegenheid om zich te verdiepen de in het eerste deel van de Kritiek van het oordeelsvermogen van Immanuel Kant ( ). Dit boek blijft tot op de dag van vandaag een belangrijk oriëntatiepunt in het denken over schoonheid en kunst. We lezen en bespreken het boek op de volgende data: 23 september 2012, 21 oktober 2012, 25 november 2012, 16 december 2012, 27 januari 2013, 24 februari 2013, 24 maart 2013, 28 april 2013, 26 mei 2013, 16 juni 2013 Docent: Arthur D Ansembourg Arrangement 1: 455,- (10 middagen, incl. koffie/thee). Arrangement ,90,- (arr. 1 + Kants Kritiek van het oordeelsvermogen t.w.v. 52,90). Emoties - verdiepingsdag voor docenten en anderen VRIJDAG 28 SEPTEMBER 2012 AANVANG UUR EINDE UUR Het examenthema voor Havo- scholieren is emoties. Deze dag gaan docenten van het voortgezet onderwijs in gesprek met experts op dit gebied. Toegang: 195,- (opleidingsdag, incl. koffie/thee, lunchbuffet). Kunst en moraal ZATERDAG 29 EN ZONDAG 30 SEPTEMBER 2012 Plato ging uit van de eenheid van het schone en het goede (kalokagathia). Die invalshoek is zichtbaar in het werk van Giotto, Sasseta, Poussin en David. Nietzsches oproep om de zedelijke orde omver te werpen, zie je bij Manet en de hedendaagse kunstenaar Ronald Ophuis. Docent: Arthur D Ansembourg 2 x lunchbuffet, diner met wijn, reader). Ook sterven moet je leren: geestelijk testament ZATERDAG 29 EN ZONDAG 30 SEPTEMBER 2012 AANVANG ZA UUR EINDE ZO UUR Omgaan met je eindigheid, hoe doe je dat? Bij een goed leven hoort een goede dood, meende Seneca. Maar wat is een goede dood en wat kun je daar zelf voor doen? De Internationale School voor Wijsbegeerte en het Humanistisch Verbond organiseren de cursus Ook sterven moet je leren. De cursus beslaat drie (ook los te volgen) weekenden waarin het geestelijk testament, het lichamelijk testament en het materieel testament aan bod komen. Tijdens het eerste weekend denken we na over het geestelijk testament: Wat is ons geestelijk nalatenschap? Onze wijze lessen, onze levenshouding? In het weekend van 3 en 4 november staat het Je leert hier andere visies kennen en begrijpen Kitty van Vliet in dagblad Trouw. lichamelijke testament centraal. Het materieel testament komt in het weekend van 15 december en 16 december aan de orde. Docenten: Patrick Vlug, prof. Joep Dohmen en René Gude Arrangement 1: 807,-. (3 weekenden, incl. koffie/ thee,4 x lunchbuffet, 3 x diner met wijn, reader) Arrangement 2: 942,- (arr x standaardhotelkamer met ontbijt). Leden van het Humanistisch Verbond krijgen 75,- korting. U kunt lid van het Humanistisch Verbond worden voor 5,- p.mnd. Een los weekend volgen kan ook: Arrangement 1: 269,- (incl. koffie/thee, Arrangement 2: 314,-. (arr. 1 + standaard hotelkamer met ontbijt). Per weekend krijgen leden van het Humanistisch Verbond 25,- korting. De ware toedracht; van kennisleer naar wetenschaps ZATERDAG 6 EN ZONDAG 7 OKTOBER 2012 AANVANG ZA UUR EINDE ZO UUR Filosofen hebben zich altijd gebogen over het vraagstuk van waarheidsvinding. In de Oudheid is de zoektocht naar waarheid en kennis verbonden met de vraag Wat is het wezen van de werkelijkheid?. In de moderne tijd wordt vooral strijd gevoerd tussen rationalisten en empiristen over de vraag naar de bron van kennis. In onze tijd heeft de de verhouding van taal en werkelijkheid als haar centrale thema opgevat. In zijn lezing De ware toedracht besteedt wetenschapsfilosoof Ton Derksen in het bijzonder aandacht aan waarheidsvinding in de strafrechtcontext. Docenten: Jan Flameling. Gastdocent: prof. Ton Derksen hotelkamer met ontbijt) exclusive membership ISVW Gold Card Exclusieve korting voor regelmatige bezoekers. De ISVW Gold Card geeft u een jaar lang het recht op het bezoeken van alle cursussen, basiscursussen en de summerschools, inclusief verblijf. De kaart is steeds geldig van 1 september t/m 31 augustus van het volgende jaar. De kaart kost 1995,- voor de periode 1 september 2012 t/m 31 augustus De Gold Card geldt niet voor de beroepsopleidingen en kan niet met terugwerkende kracht toegepast worden. De Gold Card geeft niet automatisch recht op een comfort kamer. Tegen bijbetaling van 17,50 per nacht kunt u upgraden naar een comfort kamer (onder voorbehoud van beschikbaarheid). De Gold Card is een initiatief van de Vrienden van de ISVW. Meer informatie: bel of mail naar info@isvw.nl Filosoferen met kinderen ZONDAG 7 OKTOBER 2012 s Morgens worden de (voor)geschiedenis en verschillende manieren van filosoferen met kinderen uit de tekstbundel uitgelegd en besproken. In het middaggedeelte wordt de praktijk gedemonstreerd en met de cursisten geoefend. Docent: Goedele de Swaef Toegang: 105,- ( incl. koffie/thee, lunchbuffet, reader). Senior Academy: het nieuwe ouder worden ZONDAG 7 OKTOBER 2012 SENIOR ACADEMY Start van de ISVW Senior Academy, waarin levenskunst voor ouderen centraal staat. Deze eerste bijeenkomst spreekt Jan Baars, bijzonder hoogleraar ouder worden en levensloop aan de UvH, over het Nieuwe Ouder Worden. Joep Dohmen gaat s ochtends in op de geschiedenis van het ouder worden, met name wat filosofen daarover hebben gezegd. Docent: prof. Joep Dohmen en prof. Jan Baars Arrangement 1: 364,- (8 x middaglezing, incl. koffie/thee). Arrangement 2: 865,- (8 x ochtend- en middaglezing incl. koffie/thee, lunchbuffet). Ook te volgen per dag: 107,- (incl. koffie/thee, lunchbuffet). Zin in leven ZATERDAG 13 EN ZONDAG 14 OKTOBER Op zoek naar de bronnen en het behoud van zin balanceert Marlou van Paridon op het raakvlak van eeuwenoude filosofische inzichten en de huidige trend naar verinnerlijking. Een zoektocht langs onder meer Plato, Nietzsche en Arendt, maar ook oosterse wijzen als Krishnamurti (Indiase mystiek), Thich Nhat Hanh (mindfulness) en Suzuki (zenboeddhisme). Docent: Marlou van Paridon Arrangement 1: 263,80,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn + boek de Zin aan het werk). Arrangement 2: 307,80,- (arr. 1 + standaard NRC Academie: Praktische MAANDAG 15 T/M VRIJDAG 19 OKTOBER 2012 AANVANG MA UUR EINDE VR UUR In deze week leert u hoe uw leven en werk kan verrijken. Thema s: handig worden (denkvaardigheden), een stevig persoon worden (stoïcijnse levenskunst), keuzes maken (existentialisme) en een ander persoon worden (herkaderen). Docenten: Jan Flameling, Miriam van Reijen, Daan Roovers, Karim Benammar e.a. Toegang: 895,- (incl. koffie/thee, 5 x lunchbuffet, 4 x diner met wijn, 4 x standaard hotelkamer met ontbijt, reader).

3 FILOSOFIE 3 FILOSOFIE NAJAAR 2012 NOVEMBER Narrativity: Interpretation, Embodiment and Responsibility VRIJDAG 19 T/M ZONDAG 21 OKTOBER 2012 AANVANG VR UUR EINDE ZO UUR Engelstalig seminar over de verhalen waarmee we onszelf begrijpen, verklaren en rechtvaardigen. Sprekers: prof. Lynn Baker, Maureen Sie en anderen. Toegang: 520,- (incl. koffie/thee, 3 x lunchbuffet, 2 x diner met wijn, 2 x standaard hotelkamer met ontbijt ). Deap (Debating Ethical Arguments among professionals) ZATERDAG 20 OKTOBER 2012 Over morele of ethische vraagstukken kan op heel verschillende manieren worden gesproken. Er is vaak een zekere weerstand tegen het innemen van duidelijke posities in dit soort discussies, vanuit een sterk individualiserende en ook relativistische achtergrond: ethische opvattingen zijn dan persoonlijk en niet voor ieder gelijk. Leer door middel van DEAP ethische discussies zo scherp en helder mogelijk te voeren. Docent: Eite Veening Arrangement 1: (incl. koffie/thee, lunchbuffet). Arrangement 2: (arr. 1 + diner met wijn). En daarom lacht de wijze ZATERDAG 20 OKTOBER 2012 Op deze cursusdag verwennen we onze buik met een deugddoende lach. Maar we denken ook samen na over de betekenis van het komische, over de link tussen humor en de waarheid, over het geestige in alles wat bestaat, over de lichtheid van het bestaan. Aan de hand van video s en tekstfragmenten van o.a. Bergson, Freud, Plato, Kierkegaard en Nietzsche. Docent: Kristof van Rossem Arrangement 1: (incl. koffie/thee, lunchbuffet). Arrangement 2: (arr. 1 + diner met wijn). Sokratisch gesprek: leid ik een goed leven? ZATERDAG 20 EN ZONDAG 21 OKTOBER 2012 AANVANG ZA UUR EINDE ZO We hebben allemaal wel een vaag idee wat het goede leven inhoudt. Maar ga je in gesprek daarover, dan blijkt dat we er toch allemaal iets anders onder verstaan. Of zijn er overeenkomsten in onze opvattingen? Daarover gaat dit sokratische gesprek. Docent: Paul Troost Arrangement 1: 289,50 (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 334,50 (arr. 1+ standaard NRC Academie: het brein MAANDAG 22 T/M VRIJDAG 26 OKTOBER 2012 AANVANG MA UUR EINDE VR UUR wetenschappers en filosofen. Geschikt voor iedereen die kennis over de hersenen wil toepassen in werk en leven. vindt u binnenkort op onze site: www. Isvw.nl. 895,- (incl. koffie/thee, 5 x lunchbuffet, 4 x diner met wijn, 4 x standaard hotelkamer met ontbijt, reader). Spinoza s Brieven over het kwaad ZATERDAG 27 EN ZONDAG 28 OKTOBER 2012 Spinoza s Brieven over het kwaad verschijnen dit weekend in boekvorm. Dr. Miriam van Reijen, die de uitgave van de Brieven over het Kwaad verzorgde, licht de inhoud van de brieven toe. Docent. Dr. Miriam van Reijen Arrangement 1: 263,90,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn en het boek Brieven over het kwaad t.w.v. 19,90). Arrangement 2: 308,90 (arr. 1 + standaard Jules Evans: Filosofie voor het leven en andere gevaarlijke situaties ZATERDAG 27 EN ZONDAG 28 OKTOBER 2012 Met Philosophy for Life werd de Britse filosoof Jules Evans in een klap de nieuwe ster van de in het Verenigd Koninkrijk. In zijn intelligente boek, dat dit weekend in een Nederlandse vertaling verschijnt (Filosofie voor het leven en andere gevaarlijke situaties), onderzoekt Evans de kennis van de antieke ons uit gevaarlijke situaties kan redden. Het leven is namelijk wel mooi, maar bij vlagen ook ingewikkeld en zelfs gevaarlijk. In zijn studententijd kreeg de Britse filosoof Jules Evans zelf te maken met een burn-out en besefte dat zijn studie Engelse literatuur hem niet voorbereidde op het leven; het leerde hem niet omgaan met zijn emoties of te reflecteren op wat het doel in het leven zou kunnen zijn. Maar de antieke hielp hem er weer bovenop! Arrangement 1: 244,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 289,- (arr. 1 + standaard Dag van het boek ZONDAG 28 OKTOBER 2012 Grootste filosofische boekenbeurs van Nederland en Vlaanderen. Met talloze stands en boekpresentaties. U treft stands met nieuwe en antiquarische boeken en een programma in meerdere zalen. Participerende uitgeverijen zijn onder meer: Uit- geverij Boom, Uitgeverij Damon, Uitgeverij Garant, Uitgeverij Klement, Uitgeverij Sjibbolet, ISVW uitgevers, Uitgeverij Wereldbibliotheek, Uitgeverij Ten Have, Antiquariaat de Vertraagde tijd, etc. Toegang: 7,50 indien u betaalt bij de entree. Indien u zich minimaal een week van tevoren opgeeft, bedraagt de entree slechts 5,-. Lunchbonnen zijn bij de receptie te koop voor : 15,- Indien u zich minimaal een week van tevoren inschrijft, kost de lunchbon u slechts 12,50. Ook sterven moet je leren: lichamelijk testament ZATERDAG 3 EN ZONDAG 4 NOVEMBER 2012 AANVANG ZA UUR EINDE ZO UUR Omgaan met je eindigheid, hoe doe je dat? Bij een goed leven hoort een goede dood meende Seneca. Maar wat is een goede dood en wat kun je daar zelf voor doen? De Internationale School voor Wijsbegeerte en het Humanistisch Verbond organiseren de cursus Ook sterven moet je leren. Dit weekend staat het lichamelijk testament centraal. Aan bod komen de levensbeschouwelijke/filosofische vragen over wat te doen met je lichaam. Daarnaast is er aandacht voor de praktijk: wat kun je regelen, wat moet je regelen? Docenten: Patrick Vlug, Bert Keizer, Tom Vink Arrangement 1: 269,- (incl. koffie/thee, 2 x lunch, diner met wijn, reader). Arrangement 2: 314,-. (arr. 1 + standaard Leden van het Humanistisch Verbond krijgen 25,- korting op beide arrangementen. Filosofie in de Middeleeuwen en de Renaissance ZATERDAG 10 EN ZONDAG 11 NOVEMBER 2012 De - van Augustinus via Thomas van Aquino tot Nicolaas van Cusa - maakt zich dienstbaar aan het evangelie. Het is het tijdperk van wijsbegeerte als scholastiek hoewel er ook (onder meer bij Meister Eckhart) ook sprake is van als via mystica. In de Renaissance, een overgangsfase van de Middeleeuwen naar de moderne tijd, houdt de op de dienstmaagd van de theologie te zijn. Er is weer belangstelling voor klassieke humanistische opvattingen (Desiderius Erasmus en Michel de Montaigne). Docent: Jan Flameling. Gastdocent: prof. Frans de Haas Senior Academy: weerbaarheid ZONDAG 11 NOVEMBER 2012 Psycholoog Ernst Bohlmeijer (Universiteit Twente) spreekt in de middag over weerbaarheid door verhalen en autobiografisch schrijven. Joep Dohmen geeft s ochtends een toelichting bij het werk van Ernst Bohlmeijer. Hij zal verder ingaan op enkele aspecten van de kunst van het ouder worden, met name op het doel van de levenskunst en het leven Wetenschapsweek rond het brein. Met breinals kunstwerk vanuit filosofisch perspectief. Docenten: prof. Joep Dohmen en Ernst Bohlmeijer Arrangement 1: 45,50 (middaglezing, incl. koffie/thee). Arrangement 2: 107,- (ochtend- en middaglezing incl. koffie/thee, lunchbuffet). Amerikaanse denker Sandor Goodhart over Levinas en Girard ZATERDAG 17 EN ZONDAG 18 NOVEMBER 2012 De vermaarde Amerikaanse filosoof en literatuurwetenschapper prof. Sandor Goodhart (Purdue University) is een groot kenner van zowel Levinas als Girard. Hij zal, na Levinas en Girard afzonderlijk en beknopt te hebben geïntroduceerd, uitvoerig op de verbanden tussen deze denkers ingaan. Goodhart zal dat doen aan de hand van thema s als ethiek, substitutie (plaatsvervanging), offer en zelfoffer, heil en heilig, verzoeking en genieting, oorlog en vrede. Tevens met prof. Joachim Duyndam. Docenten: Sandor Goodhart en Joachim Duyndam Arrangement 1: 244,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 289,- (arr. 1 + standaard Over het lineair perspectief en het bezielde lichaam ZATERDAG 17 EN ZONDAG 18 NOVEMBER Merleau-Ponty meent dat Descartes mechanistische opvatting van de waarneming leidt tot verlies van de lichamelijke betrekking met de wereld en uitnodigt tot een te afstandelijke manier van kijken. Het werk van Cézanne vraagt om een nieuwe manier van kijken die gepaard gaat met een herstel van de lichamelijke betrekking met de wereld. Docent: drs. Arthur D Ansembourg Filosoferen in organisaties ZONDAG 18 NOVEMBER 2012 s Morgens worden verschillende toepassingen van in organisaties besproken, waaronder de diverse filosofische invalshoeken (dialectica, retorica, grammatica en ethica) uit het boek Vrije Ruimte. Filosoferen in organisaties (Kessels, Boers en Mostert). In het middagprogramma wordt door de ervaren en veelzijdige organisatiefilosoof zowel verdieping aangebracht in de theorie als praktische tools, gedemonstreerd en geoefend. Docent: Ronald Wolbink. Toegang: 105,- (opleidingsdag,incl. koffie/thee, lunchbuffet, reader). Vriendschap ZATERDAG 24 NOVEMBER 2012 Najaarsconferentie Vereniging voor Filosofische Praktijk over vriendschap. Met Paul van Tongeren, Dick Kleinlugtenbelt, Dries Boele, Hans Bolten, Paul Troost e.a. Arrangement 1: 125,- voor niet VFP-leden (opleidingsdag, koffie/thee, lunchbuffet). Arrangement 2: 105,- voor VFP-leden. OVER DE CURSUSSEN De meest recente en gedetailleerde informatie over de programma s treft u op alsook links naar videoverslagen van eerdere cursussen en informatie over onze digitale leeromgeving. Via de digitale leeromgeving krijgt u, direct na inschrijving, toegang tot eventuele teksten die bij uw cursus horen. De teksten worden u bij aanvang van de cursus ook als reader uitgereikt. Via de digitale leeromgeving kunt u ook in contact komen met uw docenten. Alle programma s zijn onder voorbehoud van wijzigingen. Upgraden naar een comfort kamer (met o.a. flat- screen en balkon) is, onder voorbehoud van beschikbaarheid van kamers, mogelijk door bijbetaling van 17,50 per nacht. Indien u dit wenst, dit graag vermelden op het aanmeldformulier. De cursussen van de ISVW hebben een CEDEO keurmerk. Deze onafhankelijke organisatie doet onderzoek naar de kwaliteit van opleidings- en cursusinstituten. Tevens is de ISVW geaccrediteerd door Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO), een koepelorganisatie van private, kwalitatief hoogwaardige opleidingsinstituten. Tot slot hebben alle cursussen en opleidingen het keurmerk van de eerbiedwaardige Algemene Nederlandse Vereniging voor Wijsbegeerte (ANVW). advertentie DE VERTRAAGDE TIJD (verzend) antiquariaat Woestijgerweg SL Amersfoort Telefoon: pjotr.jansen@planet.nl Eigenaar: Peter Jansen Specialisaties: Filosofie Literatuur Rusland Boekenzoekdienst: Laat mij weten (mail, telefoon) welk boek u zoekt!

4 4 FILOSOFIE FILOSOFIE NAJAAR 2012 NOVEMBER DECEMBER JANUARI 2013 FEBRUARI 2013 Het goede handelen; ethiek ZATERDAG 24 EN ZONDAG 25 NOVEMBER 2012 De vraag Hoe te leven? is een zaak voor iedereen persoonlijk, maar is vanaf het begin ook één waar de zich mee bezighoudt. Door de eeuwen heen zijn er door filosofen verschillende antwoorden gegeven op de vraag naar het goede handelen. Docent: Jan Flameling. Gastdocent: prof. Frans Jacobs Arrangement1: 301,10 (incl. koffie/thee Maakbaar geluk? ZATERDAG 24 EN ZONDAG 25 NOVEMBER AANVANG ZA UUR ZO Wat is geluk eigenlijk, in hoeverre heb je het in eigen hand en waar liggen de grenzen van het geluk? Gelukkig zijn blijkt voor een flink deel afhankelijk van de genen die je hebt meegekregen, maar voor een ander deel heb je het wel degelijk in eigen hand. Op welke manier kan je geluk verhogen? Dr. Ad Bergsma is psycholoog en wetenschapsjournalist schreef verschillende boeken geschreven over geluk, onze hersenen, psychodiagnostiek en psychotherapie. Docent: dr. Ad Bergsma Arrangement 1: 294,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 339,- (arr. 1 + standaard Filosofisch café met Christien Brinkgreve ZONDAG 25 NOVEMBER AANVANG UUR EINDE UUR Filosofische café. Prof. Christien Brinkgreve presenteert haar nieuwe boek Het verlangen naar gezag. Gezag is nergens meer vanzelfsprekend, niet in het gezin, niet op school, niet op het werk, niet in de publieke ruimte. En dat is goed nieuws: het tekent de mondigheid van de nieuwe burger die de bevoogding heeft afgeschud. Maar de moderne mens heeft ook heimwee naar het gezag van de vader, de gebondenheid van de groep, en duidelijkheid van plaats en perspectief. Christien Brinkgreve gaat op zoek naar vormen van gezag die voldoen aan een steeds breder gevoelde behoefte. Toegang: 25,-. Leden van de vereniging van Vrienden hebben gratis toegang. Als u ter plekke Vriend van de ISVW en donateurs van het NGC wordt, is de entree gratis. VERENIGING VRIENDEN Ook sterven moet je leren: materieel testament ZATERDAG 15 EN ZONDAG 16 DECEMBER 2012 Omgaan met je eindigheid, hoe doe je dat? Bij een goed leven hoort een goede dood meende Seneca. Maar wat is een goede dood en wat kun je daar zelf voor doen? Dit weekend bekijken we de materiële nalatenschap en het testament. Een notaris vertelt welke mogelijkheden zijn er om het materieel nalatenschap te regelen? Filosofen Joep Dohmen en Miriam van Reijen bespreken de filosofische vragen waarmee je te maken krijgt. Onder leiding van Patrick Vlug spreken we erover door. Georganiseerd door de Internationale School voor Wijsbegeerte en het Humanistisch Verbond. Docenten: Patrick Vlug, prof. Joep Dohmen, dr. Miriam van Reijen, mr. Hans Eskens e.a. Arrangement 1: 269,- (incl. koffie/thee, 2 x lunch, diner met wijn, reader). Arrangement 2: 314,-. (arr. 1 + standaard Leden van het Humanistisch Verbond krijgen 25,- korting op beide arrangementen. Stoïcijnse levenskunst ZONDAG 16 DECEMBER 2012 Stoïcijnse levenskunst: evenveel geluk als wijsheid. De stoïcijnse filosofen (Epictetus, Seneca) gaan ervan uit dat niet effectieve en lastige emoties ontstaan door eigen irrationele gedachten. In de twintigste eeuw werd op basis van deze de Rationeel Emotieve Training ontwikkeld die Miriam van Reijen weer uitvoert vanuit de oorspronkelijke radicaal-filosofische uitgangspunten. Docent: Miriam van Reijen Toegang: 105,- (incl. koffie/thee, lunchbuffet, reader). Filosofie in de moderne tijd (17e en 18e eeuw) ZATERDAG 12 EN ZONDAG 13 JANUARI 2013 De moderne wetenschappelijke verklaring van de natuur als wetmatig van aard plaatst de voor een nieuwe uitdaging. Met aandacht voor René Descartes, de vader van de moderne, David Hume, een vertegenwoordiger van het Brits empirisme, en Immanuel Kant. Tevens komen Thomas Hobbes en Jean-Jacques Rousseau aan de orde. Dr. Miriam van Reijen behandelt het werk van Spinoza, die commentaar levert op Descartes onderscheid van lichaam en geest, een Ethica schrijft en een eigen variant van een maatschappelijk verdragsleer presenteert. Docent: Jan Flameling. Gastdocent: dr. Miriam van Reijen 2 x lunchbuffet, diner met wijn, reader) hotelkamer met ontbijt) Humanistische : vrijheid ZATERDAG 26 EN ZONDAG 27 JANUARI 2013 Het humanisme gaat ervan uit dat de basis is van een goede levenshouding. We onderzoeken de humanistische aan de hand van kernbegrippen (de zogenaamde postulaten van Van Praag ). Dit weekend verdiepen we ons in één eigenschap van het mensbeeld (vrijheid) en één kernbegrip (het volledige) van het humanistische wereldbeeld. Daarbij is er aandacht voor de belangrijkste denkers op dit gebied en hun historische achtergronden, voor de actualiteit en voor reflectie en oefening. Docent: Martijn Rozing Senior Academy: vitaliteit ZONDAG 13 JANUARI 2013 SENIOR ACADEMY Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde en internist ouderengeneeskunde aan het LUMC (Leids Universiteit Medisch Centrum), spreekt in de middag over vitaal ouder worden. Joep Dohmen geeft s ochtends een toelichting bij het werk van Rudi Westendorp. Hij gaat verder in op de kunst van het ouder worden, met name op het begrip vitaliteit vanuit filosofisch perspectief. Docent: prof. Joep Dohmen en prof. Rudi Westendorp Arrangement 1: 45,50 (middaglezing, incl. koffie/thee). Arrangement 2: 107,- (ochtend- en middaglezing incl. koffie/thee, lunchbuffet). Levensverhalen VRIJDAG 18 T/M ZONDAG 20 JANUARI 2013 AANVANG ZA UUR EINDE ZO UUR Jean-Jacques Rousseau begint zijn autobiografische Bekentenissen met Ik ga iets ondernemen dat nooit eerder is gedaan en dat, als het eenmaal is uitgevoerd, niet zal worden nagevolgd. Ik wil aan mijn medemens een mens laten zien zoals hij werkelijk is en die mens, dat ben ik zelf. Rousseau vergiste zich in zijn gedachte dat hij niet zou worden nagevolgd. Het publiceren, verfilmen en openbaren van persoonlijke verhalen is juist enorm toegenomen. We willen onszelf laten zien. We willen herkend en erkend worden. Tijdens de interactieve workshops gaan we onder meer in op de betekenissen die verhalen kunnen hebben voor elk individuen en hun omgeving. Docenten: Catharina de Haas en Klaas Soesbeek Arrangement1: 289,50 (incl. koffie/thee, Arrangement 2: 334,50 (arr. 1+ standaard Over de actualiteit van het schone ZATERDAG 19 EN ZONDAG 20 JANUARI Wat bedoelt Kant met zuivere schoonheid? Welke rol spelen verbeelding en verstand in de ervaring van mooie kunstwerken. In de 20e eeuw verschaft Hans-Georg Gadamer inzicht in de hermeneutische structuur van de esthetische ervaring. Hij problematiseert enerzijds Kants idee van zuivere schoonheid, maar hij gebruikt het ook om te laten zien hoe schoonheid verbonden is met een ervaring van gemeenschappelijkheid. Docent: Arthur D Ansembourg Willen, kiezen en handelen ZONDAG 20 JANUARI 2013 Keuzeproblemen twijfel, onzekerheid, angst vooraf en schuldgevoel en frustratie achteraf vormen een belangrijke categorie van de problemen waarmee cliënten bij een filosofisch consulent komen. Epicurus wist er met zijn hedonistische calculus wel raad mee. Docent: Miriam van Reijen Toegang: 105,- (opleidingsdag, incl. koffie/thee, lunchbuffet, reader). Een rechtvaardige samenleving; politieke ZATERDAG 26 EN ZONDAG 27 JANUARI 2013 De juiste verhouding tussen macht en rechtvaardigheid is de kernkwestie van de politiek sinds de Atheners een democratische publieke ruimte inrichtten. Moderne filosofen als Hobbes, Spinoza en Rousseau wijzen op de noodzaak van een maatschappelijk verdrag dat dient te zorgen voor vrede, veiligheid en gemeenschappelijk welzijn. Verder aandacht voor Machiavelli, Carl Schmitt, Hannah Arendt, John Rawls en Chantal Mouffe. Docent: Jan Flameling Veerkracht (geestelijke weerbaarheid) ZATERDAG 26 EN ZONDAG 27 JANUARI Wat is geestelijke weerbaarheid of veerkracht (in het Engels: resilience)? Aan de orde komen: autonomie en autografie, geweldloze weerbaarheid (in de traditie van Gandhi), opvoeding en vorming tot geestelijke weerbarheid, de rol van levensbeschouwing en religie en de kracht van voorbeeldfiguren. Docent: Joachim Duyndam e.a. Arrangement 1: 244,- (incl. koffie/thee, 2 x lunchbuffet, diner met wijn). Arrangement 2: 289,- (arr. 1 + standaard Op zoek naar verlichting: levenskunst in de Indiase ZATERDAG 2 EN ZONDAG 3 FEBRUARI 2013 In dit weekend maakt u kennis met de belangrijkste stromingen uit het Indiase denken: het hindoeïsme en boeddhisme. Aan de hand van een workshop over kernteksten wordt duidelijk dat beide stromingen naar de verlichting streven: het loslaten van alle gehechtheden. Ter illustratie van deze levenspraktijk bekijkt u de film Altar of Fire van Sanskritist Frits Staal ( ), die een adembenemende reconstructie van een vedisch offerritueel bevat. In de slotlezing wordt de verhouding van de negentiende-eeuwse filosoof Arthur Schopenhauer ten opzichte van de Indiase belicht. Kunnen we zijn inzichten gebruiken om onze eigen houding ten opzichte van het hindoeïsme en boeddhisme te bepalen? Docenten: drs. Michel Dijkstra en dr. Bruno Nagel Senior Academy: beleving van het eigen ouder worden en geestelijk welzijn ZONDAG 3 FEBRUARI 2013 Gerben Westerhof, universitair hoofddocent psychologie aan de Universiteit Twente spreekt in de middag over de ervaring van het ouder worden en het geestelijke welzijn. s Ochtends spreekt geeft prof. Joep Dohmen een toelichting bij het werk van Gerben Westerhof. Hij gaat verder in op de kunst van het ouder worden, met name op de rol van narrativiteit (verhalen) vanuit filosofisch perspectief. Docenten: prof. Joep Dohmen en Gerben Westerhof Arrangement 1: 45,50 (middaglezing, incl. koffie/thee). Arrangement 2: 107,- (ochtend- en middaglezing incl. koffie/thee, lunchbuffet). Nationale Filosofie Olympiade VRIJDAG 15 EN ZATERDAG 16 FEBRUARI 2013 AANVANG VR UUR EINDE ZA UUR Filosofische essaywedstrijd voor scholieren van 5 atheneum en gymnasium. De winnaar wordt namens Nederland afgevaardigd naar de internationale olympiade. Het wedstrijdgedeelte bestaat uit het schrijven van een Engelstalig essay over een filosofische stelling, thema of vraag. Het overige deel van het weekend wordt aangekleed met filosofische activiteiten voor de leerlingen, zoals debatten, lezingen en een symposium. De deadline voor de aanmelding van deelnemers is 21 december 2012 bij het secretariaat van de VFVO: info@vfvo.nl. Onkostenvergoeding: 120,- pp. (incl. koffie/thee, lunchbuffet). Upgraden naar een comfort kamer (met o.a. flatscreen en balkon)? Geef uw wensen aan bij de aanmelding. Reserveer via de bon op de achterpagina of online via

5 FILOSOFIE 5 ISVW BASIS- EN BEROEPSOPLEIDINGEN...En denken! Bildung voor leraren Gerard van Stralen & René Gude (red.) Scholieren moeten leren lezen, schrijven en rekenen. Goed, maar hoe zit het dan met het denken? Dit boek bevat vurige pleidooien voor meer bildung in het onderwijs. Deze vorm van reflectie is nodig om leerlingen culturele bagage mee te geven en hen beter te laten denken. Prominente cultuurdragers leggen in dit boek uit dat het tijd is voor een hernieuwde bildung, een vorming van leerlingen tot erudiete, zelfstandig denkende burgers. Met bijdragen van Peter Sloterdijk en ISVW-docenten Arthur d Ansembourg, Erno Eskens, René Gude, Albert van der Schoot en Ed Weijers en tal van andere schrijvers, leraren en denkers (o.a. Daan Roovers, Cok Bakker, Babs van den Bergh, Désanne van Brederode, Ab Gietelink). 29,50 gebonden en in kleur 408 pag. ISVW uitgevers i.s.m. Hogeschool Utrecht 21 x 21 cm Bestelbon Ik bestel de volgende producten: (Verzendkosten voor 1 product: 3,95, voor 2 of meer producten 7,95)... En denken! 29,50 Word existentialist 22,50 Naam /Voorletter(s) Adres Postcode Plaats Geboortedatum adres Ga voor meer producten en online bestellen naar Word existentialist Gary Cox Polderen 3.0; Nederland & het algemeen belang Yvonne Zonderop Word existentialist is een compact, toegankelijk boek vol onderkoelde Britse humor, over de van het Sartre, De Beauvoir, Camus. Volgens Gary Cox is het te doen, zelf een existentialist worden: Reageer niet alleen op wat zich aandient in het leven, maar stippel je eigen pad uit Stippel je pad niet alleen uit, maar ga het pad ook op Loop je droom achterna, maar wees geen zwever Sta niet toe dat omstandigheden je leven bepalen Stop met excuses en geef je leven vorm 22,50 luxe paperback 160 pag. ISVW uitgevers Als Nederland zo veel verenigingen telt, en als we zo n lange traditie hebben van consensus en overleg, wat houdt ons dan tegen om samen te knutselen aan een hedendaags algemeen belang? Waarom lukt dat nu zo slecht? Ik denk dat de maatschappelijke verhoudingen veel ingrijpender zijn veranderd dan bestuurders zich realiseren, en dat de aanpassing aan die nieuwe realiteit nog maar amper is begonnen. Yvonne Zonderop, journaliste van de Groene Amsterdammer, over het nieuwe polderen op basis van welbegrepen eigenbelang. Telefoonnummer Nu al 2e druk 12,50 paperback 128 pag. ISVW uitgevers ISBN: ,8 x18 cm Polderen ,50 Ik machtig de Internationale School voor Wijsbegeerte eenmalig het totaalbedrag van mijn giro/bankrekening af te schrijven. Bankrekeningnummer m/v GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE Hoofddocent: Jan Flameling. Gastdocenten: : prof. Frans de Haas, dr. Miriam van Reijen, prof. Maarten Doorman en dr. Sjoerd van Tuinen (o.v.b.). De ISVW Basisopleiding Geschiedenis biedt overzicht van denkstijlen die ontwikkeld zijn in 25 eeuwen. De opleiding toont het Waarom & Waartoe van de belangrijkste filosofische scholen en de motieven van de grootste denkers. De nadruk ligt op de Westerse met een enkele reis van Thales van Milete via Ockham, Descartes en Nussbaum - tot aan voorlopig eindstation Sloterdijk. Daarna is het aan u om andere richtingen in te slaan of terug te keren naar waar u ooit begon. Ideaal, zowel voor mensen die continuïteit nastreven, als voor degenen die met de geschiedenis willen breken. De basisopleiding Geschiedenis stelt u in staat uw eigen denkstijl te situeren en die van anderen beter aan te voelen. De weekenden beginnen zaterdag om uur en eindigen zondag om uur. Filosofie in de Oudheid Zaterdag 22 en zondag 23 september 2012 Filosofie in de Middeleeuwen en de Renaissance Zaterdag 10 en zondag 11 november 2012 Filosofie in de moderne tijd I (17e en 18e eeuw) Zaterdag 12 en zondag 13 januari 2013 Filosofie in de moderne tijd II (19e eeuw) Zaterdag 2 en zondag 3 maart 2013 Filosofie van onze tijd (20e en 21e eeuw) Zaterdag 13 en zondag 14 april 2013 Examendag en uitreiking certificaat Zaterdag 22 juni Jan Flameling studeerde wijsbegeerte in Groningen, Keulen, Berkeley en Amsterdam. In maart 1994 richtte hij het Filosofisch Bureau Ataraxia op. Sindsdien organiseert hij denkvakanties in Griekenland en India en seminars in Nederland. Ook geeft hij workshops aan organisatieadviseurs, artsen en apothekers. Jan Flameling is tevens docent van de basisopleiding Systematiek van de. Arrangement 1: 1507,50 (5 weekeinden met 5 x diner met wijn, examen met certificaat). Arrangement 2: 1750,- (arr. 1 + standaard Ethiek Systematiek van de Filosofie Esthetica Wetenschaps Politieke Filosofische antropologie SYSTEMATIEK VAN DE FILOSOFIE De bouwstenen van een wereldbeeld Hoofdocent: Jan Flameling. Gastdocenten: prof. Frans Jacobs, prof. Heleen Pott en prof. Ton Derksen De wereld is ALLES wat het geval is, is de korte samenvatting die Wittgenstein gaf van het object van de. Filosofie is niet moeilijk, de wereld is gewoon erg groot. Een manier om er greep op te krijgen is stap voor stap, systematisch door te denken tot je weet wat er te weten valt. Systematische reflectie op de eigen levenservaring geeft inzicht in je eigen gaven en blinde vlekken. Ervaringen van anderen bevlogen tijdgenoten en eminente figuren uit het verleden - zijn bouwstenen voor een ruimdenkend beeld van onszelf en de stand van zaken in de wereld. In de basisopleiding Systematiek van de wordt het denken over de wereld uiteengezet in onderdelen, minutieus onderzocht en uiteindelijk weer samengevoegd tot een adequate kijk op het leven dat wij leven, de kennis die wij koesteren, en tot de mensen die wij zijn. De weekenden beginnen zaterdag om uur en eindigen zondag om uur. De ware toedracht; Van kennisleer naar wetenschaps Zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2012 Het goede handelen; ethiek Zaterdag 24 en zondag 25 november 2012 Een rechtvaardige samenleving; politieke Zaterdag 26 en zondag 27 januari 2013 Het schone; esthetica Zaterdag 9 en zondag 10 maart 2013 Het menselijke Zaterdag 20 en zondag 21 april 2013 Examen Zaterdag 22 juni Jan Flameling studeerde wijsbegeerte in Groningen, Keulen, Berkeley en Amsterdam. In maart 1994 richtte hij het Filosofisch Bureau Ataraxia op. Sindsdien organiseert hij denkvakanties in Griekenland en India en seminars in Nederland. Ook geeft hij workshops aan organisatieadviseurs, artsen en apothekers. Jan Flameling is tevens docent van de basisopleiding Geschiedenis van de. Arrangement 1: 1507,50 (5 weekeinden met 5 x diner met wijn, examen met certificaat). Arrangement 2: 1750,- (arr. 1 + standaard OOSTERSE FILOSOFIE: LEVENSKUNST UIT HET OOSTEN Hoofddocent: Michel Dijkstra. Gastdocenten: dr. Bruno Nagel, dr. René Ransdorp, drs. Annewieke Vroom, dr. Bert van Baar en em. prof. Heinz Kimmerle. Wat is het goede leven? Hoe kan ik gelukkig worden? Op welke manier moet ik omgaan met de wereld en mijn medemens? Deze vragen staan van oudsher niet alleen centraal in het westerse denken, maar ook in de wijsbegeerte uit het Oosten. Grote denkers uit de oosterse tradities, zoals het taoïsme, boeddhisme en hindoeïsme hebben verfrissend eenvoudige en tegelijkertijd diepzinnige antwoorden op deze kwesties geformuleerd. De basisopleiding Oosterse Filosofie laat u kennismaken met de belangrijkste levenskunstige inzichten uit de oosterse denktradities. Tijdens elk weekend leert u de kernteksten uit een stroming kennen en bestudeert u de relatie tussen grote westerse filosofen, zoals Schopenhauer en Buber, en het Oosten. Bovendien is er volop ruimte voor reflectie en gedachte-uitwisseling. Praktische onderdelen, bijvoorbeeld de beoefening van zenmeditatie, stellen u in staat om de oosterse levenskunst aan den lijve te ondervinden. De weekenden beginnen zaterdag om uur en eindigen zondag om uur. Op zoek naar verlichting: levenskunst in de Indiase Zaterdag 2 en zondag 3 februari 2013 Leven als een vlinder: de Chinese weg naar zelfverwerkelijking Zaterdag 16 en zondag 17 maart 2013 Als een dauwdruppel op het gras: Japanse inzichten voor een waardevol leven Zaterdag 11 en zondag 12 mei 2013 Licht uit het Oosten? Moderne oosterse denkers als inspiratie voor het Westen Zaterdag 13 en zondag 14 juli 2013 Oh East is East and West is West Zaterdag 14 en zondag 15 september 2013 Drs. Michel Dijkstra studeerde, journalistiek en Sanskriet in Groningen. Artikelen van zijn hand verschenen onder andere in Filosofie Magazine en het dagblad Trouw. Daarnaast publiceerde hij Oosterse Filosofie in een notendop, de bloemlezing Bij Lao Tsé op de thee en Zenboeddhisme. Arrangement 1: 1507,50 (5 weekeinden met 5 x diner met wijn, examen met certificaat). Arrangement 2: 1750,- (arr. 1 + standaard hotelkamer en ontbijt). Datum Handtekening Stuur de ingevulde bon in een ongefrankeerde envelop naar: ISVW, Antwoordnummer 1048, 3800 WB Amersfoort. Of bestel online via: Jan Flameling Michel Dijkstra

6 6 FILOSOFIE ISVW BASIS- EN BEROEPSOPLEIDINGEN HUMANISTISCHE FILOSOFIE Hoofddocent: Martijn Rozing. Het humanisme is stevig geworteld in de westerse. In de loop der tijd hebben diverse denkers (zoals Erasmus) zich humanist genoemd en tegenwoordig laten humanisten zich door klassieke en moderne filosofen (als Spinoza) inspireren. Zowel het humanisme als de dragen bouwstenen aan voor een authentieke levenshouding die past bij onze tijd. We onderzoeken de humanistische aan de hand van tien kernbegrippen (de zogenaamde postulaten van Van Praag ). De eerste vijf betreffen het mensbeeld. Hier onderscheiden we vrijheid, gelijkheid, natuurlijkheid, verbondenheid en redelijkheid. De overige vijf kernbegrippen hebben met het wereldbeeld te maken. Dat wereldbeeld gaat uit van het toevallige, het ervaarbare, het bestaande, het volledige (geen werkelijk achter deze) en het dynamische (openheid en nieuwsgierigheid, wetenschappelijke houding). Per weekend verdiepen we ons steeds in één eigenschap van het mensbeeld en één kernbegrip van het humanistische wereldbeeld. Daarbij is er aandacht voor de belangrijkste denkers op dit gebied en hun historische achtergronden, voor de actualiteit en voor reflectie en oefening. De weekenden beginnen zaterdag om uur en eindigen zondag om uur. Vrijheid en het volledige Zaterdag 26 en zondag 27 januari 2013 Gelijkheid en het bestaande Zaterdag 2 en zondag 3 maart 2013 Natuurlijkheid en het dynamisch Zaterdag 13 en zondag 14 april 2013 Verbondenheid en het ervaarbare Zaterdag 11 en zondag 12 mei 2013 Redelijkheid en het toevallige Zaterdag 15 en zondag 16 juni 2013 Martijn Rozing is werkzaam als programmamedewerker bij het Humanistisch Verbond. Daarnaast verzorgt hij cursussen over het humanisme en de filosofische levenskunst. Eerder werkte hij als onderzoeker bij de UvH en ga hij les op o.a. de Vrije Hogeschool en de Hogeschool van Rijswijk, onder andere op het gebied van ethiek, levenskunst,, cultuur en psychologie. Arrangement 1: 1584,50 (5 weekeinden met 5 x diner met wijn, reader). Arrangement 2: 1825,- (arr. 1 + standaard * Leden van het Humanistisch Verbond krijgen op beide arrangementen 75,- korting. ESTHETICA EN KUNSTFILOSOFIE Hoofddocent: drs. Arthur d Ansembourg. Gastdocent: Ike Kamphof In de kunst zijn naast het schone altijd ook het ware en goede in het geding. Dit leidt tot allerlei vragen rondom de relatie tussen de esthetische, morele en politieke functie van kunst. In de Basisopleiding Esthetica en Kunst komen aan bod: de relatie tussen kunst en moraal, de rol van het lichaam in de esthetische ervaring, de actualiteit van schoonheid, de betekenis van het sublieme en het debat rondom het einde van de kunst. Kunst en moraal Zaterdag 29 en zondag 30 september 2012 Over het lineair perspectief en het bezielde lichaam Zaterdag 17 en zondag 18 november 2012 Over de actualiteit van het schone Zaterdag 19 en zondag 20 januari 2013 Over het sublieme in de kunst Zaterdag 2 en zondag 3 maart 2013 Over het einde van de kunst Zaterdag 20 en zondag 21 april 2013 Examen/afsluitende sessie Zaterdag 22 juni 2013 Arthur D Ansembourg (1960) studeerde aan de Universiteit in Amsterdam, daarna te München. Later was hij als onderzoeker en als docent verbonden aan de Universiteit Tilburg. Sinds 2002 is hij werkzaam in het volwassenenonderwijs en geeft hij voornamelijk cursussen esthetica en kunst. Hij gaat uit van wat filosofen door de geschiedenis heen te zeggen hebben over schoonheid en kunst en gaat na hoe die opvattingen een rol spelen in het werk van kunstenaars en in de publicaties van sommige kunsthistorici. Daarnaast begeleidt hij sokratische gesprekken en geeft hij dilemma-trainingen. Arrangement 1: 1507,50 (5 weekeinden met 5 x diner met wijn, examen met certificaat). Arrangement 2: 1750,- (arr. 1 + standaard FILOSOFIE IN DE PRAKTIJK Hoofddocent: Miriam van Reijen. Gastdocenten: Ed Weijers, Catharina de Haas, Ronald Wolbink en Goedele de Swaef. De basisopleiding Filosofie in de praktijk is een ideale introductie voor iedereen die kennis wil nemen van deze filosofische vaardigheden en er zelf ervaring mee wil opdoen. Er is veel aandacht voor basisteksten van filosofen die direct toepasbaar zijn op de praktijk: Sokrates, Epicurus, Epictetus, Seneca, Petrarca, Schopenhauer, Spinoza, Nietzsche, Freud en Sartre, en voor eigentijdse teksten van Kessels, De Botton, Marinoff, Van Reijen, Wouters, Boele, Phillips, de Haas, Wolbink en de Swaef. De basisopleiding Filosofie in de praktijk beslaat tien zaterdagen en is een goede voorbereiding op de verschillende beroepsopleidingen. Sokrates en sokratische gesprekken Zaterdag 8 september 2012 Filosoferen met kinderen Zaterdag 6 oktober 2012 Filosoferen in organisaties Zaterdag 17 november 2012 Stoïcijnse levenskunst Zaterdag 15 december 2012 Willen, kiezen en handelen Zaterdag 19 januari 2013 Filosoferen met jongeren in lager en middelbaar beroepsonderwijs Zaterdag 23 februari 2013 Filosofisch consulentschap Zaterdag 23 maart 2013 Sokratische gespreksvoering en café s Zaterdag 20 april 2013 Verdieping van de radicale filosofische manier van werken aan problematische emoties Zaterdag 11 mei 2013 Ethisch stappenplan en morele dilemma training Zaterdag 15 juni 2013 Afsluitende sessie Zaterdag 22 juni 2013 Miriam van Reijen (1946) doceerde aan verschillende universiteiten en hogescholen. Zij is bestuurslid van de Vereniging Het Spinozahuis en van de Vereniging voor Filosofische Praktijk (VFP). Zij schreef o.m. Filosofie en hulpverlening (1984), Filosoferen over emoties (1995), en was redacteur/auteur van het boek Emoties. Van stoïcijnse apatheia tot heftige liefde (2005; 2e dr. 2007). In de reeks Denkers verscheen haar monografie Spinoza De geest is gewillig, maar het vlees is sterk (2008; 3e druk 2009). In 2010 promoveerde ze op Het Argentijnse gezicht van Spinoza Passies en politiek. Arrangement 1: 1550,-. (10 zaterdagen met koffie/thee, 10 x lunchbuffet, readers). Arrangement 2: 1850,-. (arr x diner met wijn). TOT SOKRATISCH GESPREKSLEIDER Hoofddocenten: Hans Bolten en Kristof van Rossem Deelnemers verdiepen zich diepgaand en intensief in de methode, begeleiden verschillende varianten van het sokratisch gesprek en vrije filosofische dialogen. In de vele praktische reflectieoefeningen verwerken zij hun ervaringen en zoeken een eigen, weldoordachte, begeleidingsstijl. Deze opleiding is bedoeld voor iedereen die wil leren om socratische gesprekken te begeleiden. De docenten geven mensen voortdurend de gelegenheid om te ervaren wat een filosofisch-sokratisch gesprek is, om van daaruit hun eigen opvatting te ontwikkelen over het eigene van de sokratische methode. Op basis van hun opvattingen en de bijbehorende vragen werken de cursisten voortdurend aan hun eigen stijl van gespreksbegeleiding. Zaterdag 15 en zondag 16 september 2012 Zaterdag 3 en zondag 4 november 2012 Zaterdag 15 en zondag 16 december 2012 Zaterdag 2 en zondag 3 februari 2013 zaterdag 23 en zondag 24 maart 2013 en Hans Bolten werkt sinds 1997 als zelfstandig sokratisch filosoof vanuit Bolten Training. Hij begeleidt al vanaf 1992 sokratische gesprekken in organisaties. Ook verzorgt hij opleidingen morele oordeelsvorming voor ambtenaren en moreel beraad voor werkers in de gezondheidszorg. Kristof van Rossem is als lector verbonden aan de Academische Lerarenopleiding van het Hoger Instituut voor de Wijsbegeerte van de KU-Leuven en is docent en beroepsethiek aan de Hogeschool-Universiteit Brussel. Arrangement 1: 3525,- (5 weekenden met koffie/thee, 10 x lunchbuffet, 5 x diner met wijn). Arrangement 2: 3750,- (arr x standaard hotelkamer met ontbijt) Hans Bolten TOT FILOSOFISCH CONSULENT Hoofddocent: Harm van der Gaag Tijdens de beroepsopleiding tot filosofisch consulent maken diepgaand kennis met het vakgebied - de historische en conceptuele achtergronden daarvan - en oefenen zich in de relevante vaardigheden. Wat moet iemand die vandaag de dag werkzaam is als filosofisch consulent weten en kunnen om zijn cliënten goed van dienst te kunnen zijn? Waarin verschilt een filosoof die met mensen praat over levensvragen en zingeving van een psycholoog of personal coach? Wie zich daarover door eigen denkkracht een oordeel wil vormen, kan de hulp inroepen van een filosoof: een vakman of -vrouw die geen antwoorden geeft, maar die de vragen wel zó weet te benaderen dat ze hanteerbaar worden. De filosofisch consulent combineert betrokkenheid bij anderen in hun streven naar wijsheid en levensgeluk met specifieke competenties en kennis van de verschillende theoretische kaders. Wij raden u aan om voorafgaand aan de beroepsopleiding de basisopleiding Filosofie in de praktijk te volgen. Indien u reeds voldoende ervaring heeft met de praktische, kan hiervan worden afgezien in overleg met de docent. Een academische graad in de is geen vereiste voor deelname. Ook psychologen, coaches, mediators, decanen, vertrouwenspersonen en anderen die beroepshalve inzichtverschaffende dieptegesprekken voeren of willen gaan voeren, kunnen veel baat hebben bij deze leergang. Deelname aan de basisopleiding vormt een integraal onderdeel van de beroepsopleiding. Let op: de voorgeschreven literatuur vergt een niet onaanzienlijke tijdsinvestering Zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2012 Zaterdag 24 en zondag 25 november 2012 Zaterdag 12 en zondag 13 januari 2013 Zaterdag 16 en zondag 17 februari 2013 Zaterdag 27 en zondag 28 april 2013 Zaterdag 25 en zondag 26 mei 2013 Docent Harm van der Gaag werkt sinds 2004 full-time als filosofisch consulent in Utrecht. Hij is eigenaar van bureau Denk dieper. Arrangement 1: 3725,- (6 weekenden met koffie/thee,12 x lunchbuffet, 6 x diner met wijn, boek Filosofische praktijk). Arrangement 2: 3995,- (arr x standaard Martijn Rozing Arthur D Ansembourg Miriam van Reijen Kristof van Rossem Harm van der Gaag