De praktijk Begrijpend lezen

Transcriptie

1 De praktijk Begrijpend lezen

2 Plaats de tekst centraal Praat vooral met de leerlingen over de inhoud van de tekst! Praat over woordbetekenissen. Praat over tekstsoort en structuur. Praat over figuurlijk taalgebruik. Praat over.

3 Praat vooral met de leerlingen bij het omgaan met informatieve teksten 1. Stel vragen - Stel voor het lezen vragen op - Maak tijdens het lezen aantekeningen: krijg ik antwoord op vragen, heb ik nieuwe vragen? - Begrijp ik nog wat ik lees? - Beantwoord de vragen die je hebt gesteld

4 Praat vooral met de leerlingen vervolg stappen informatieve teksten 1. Stel vragen 2. Praat over gebruik van tekstkenmerken Hoofdstukoverzichten, kopjes, grafieken, vetgemaakte woorden en samenvattingen zijn hulpmiddelen om teksten beter te begrijpen 3. Praat over de tekststructuur

5 Praat vooral met de leerlingen vervolg stappen informatieve teksten 1. Stel vragen 2. Praat over gebruik tekstkenmerken 3. Praat over de tekststructuur 4. Praat over kernbegrippen 5. Praat over de belangrijkste ideeën 6. Visualiseer (bijv. met een web) de inhoud

6 Praat vooral met de leerlingen Verhalende teksten: kenmerken Praat over elementen van verhalende teksten: 1. Karakters: de karakters van de belangrijkste figuren in het verhaal; 2. Setting: de tijd, plaats, en context waarin het verhaal plaatsvindt; 3. Initiërende gebeurtenis: de gebeurtenis die het verhaal op gang brengt; 4. Interne reacties: hoe de hoofdpersonen zich voelen en reageren op de initiërende gebeurtenis; 5. Doel: wat de hoofdpersonen besluiten te doen als reactie op de plaatsgevonden gebeurtenis het doel dat ze stellen; 6. Gevolgen: hoe de hoofdpersonen hun doel proberen te bereiken; 7. Afronding: hoe het verhaal eindigt. 8. (De componenten 3-7 worden soms herhaald om een episode te creëren.)

7 Praat vooral met de leerlingen Omgaan met verhalende teksten, vragen begrip 1. Wie zijn de hoofdfiguren? Wat onderscheidt hen van elkaar? 2. Wanneer en waar vindt het verhaal plaats? Hoe was de situatie op dat moment? 3. Wat veroorzaakt de actie in het verhaal? 4. Hoe laten de figuren hun gevoelens blijken? 5. Wat besluiten de hoofdfiguren om te doen? Stellen ze een doel? Welk doel? 6. Hoe proberen de hoofdfiguren hun doel te bereiken? 7. Hoe loopt het verhaal af? Bereiken de hoofdfiguren hun doel? 8. Visualiseer

8 Gerard (vader) broers Ton (vader) Marion (moeder) Elly (moeder) Marion Victor Mees nichten en vriendinnen verliefd vrienden Willemijn ruzie Gijs vrienden vrienden Michel

9 Praat vooral met de leerlingen Omgaan met verhalende teksten, vragen beleving 1. Wie van de hoofdfiguren zou ik willen zijn? 2. Hoe zou ik me in die situatie voelen/gedragen? 3. Zou ik dit willen meemaken? 4. Welke gevoelens krijg ik tijdens het lezen? 5. Vind ik het verstandig wat de hoofdpersonen doen? 6. Wat zou ik hetzelfde/anders gedaan hebben? 7. Hoe voel ik me nu ik het verhaal uit heb?

10 Tekst begrijpen = tekst verbinden met jezelf Het gaat hierbij onder andere om de tekst te verbinden - met je eigen kennis - met je eigen gevoelens - met voorvallen uit je leven - met andere teksten - met zaken uit het (dagelijks) leven, bijvoorbeeld gebeurtenissen die plaatsvonden - met je eigen oordelen - met je eigen beelden

11 verbinden = interactie interactie met een tekst = jezelf vragen stellen jezelf vragen stellen = leesstrategieën toepassen

12 Huidige problematiek leren van leesstrategieën aanbieden beklijven? vlot leren gebruiken? begeleide toepassing? zelfstandig kunnen toepassen

13 Strategieën moeten geautomatiseerd worden! Komt een strategie weinig aan de orde, dan leren leerlingen daar niet mee omgaan. Voor zelfstandig toepassen is automatisering belangrijk. Automatisering ontstaat door veel toepassen in het omgaan met teksten.

14 Pas de strategieën bij alle vakken waar teksten aan de orde zijn toe De meeste methoden besteden weinig of geen aandacht aan transfer van de geleerde strategieën naar andere vak- en vormingsgebieden waar teksten aan de orde zijn. Maak daarover in het team afspraken.

15 Wees als leerkracht een model van een begrijpende lezer die van strategieën gebruik maakt. Het hoe toepassen van leesstrategieën is voor veel leerlingen een onduidelijk gebeuren. Door hardop voor te doen, gaan leerlingen zien hoe ze met een strategie moeten omgaan.