Knelpunten en succesfactoren bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten

Transcriptie

1 Knelpunten en succesfactoren bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten Een onderzoek naar de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie V.M.L. Kamp Stichting ZorgpleinNoord Drs. K. Doornbos Hanzehogeschool Groningen Heleen de Vey Mestdagh Kolk Haren, april 2016

2 Knelpunten en succesfactoren bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten Een onderzoek naar de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie Victoria Kamp Haren, april 2016 Afstudeeronderzoek Sociaal Juridische Dienstverlening Instituut voor Rechtenstudies Hanzehogeschool Groningen Opdrachtgever: Praktijkbegeleider: Afstudeerbegeleider: Stichting ZorgpleinNoord Karin Doornbos Heleen de Vey Mestdagh-Kolk

3 ZorgpleinNoord-reeks Beschikbaar op 18 Knelpunten en succesfactoren bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten Een onderzoek naar de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie Victioria Kamp, april Decentralisatie centraal. Een reconstructie van het decentralisatiebeleid van gemeenten in Groningen en Drenthe Erik Huisman, november Samenwerkende ZZP ers in de zorg- en welzijnssector: Hoe en waarom? Welke juridische samenwerkingsvormen zijn geschikt voor ZZP ers in de zorg die willen gaan samenwerken met andere ZZP ers en wat zijn hierbij de voor- en nadelen voor de ZZP ers en wat zijn de voor- en nadelen voor de opdrachtgevers in de zorg? Liza Marie Bruins, juli Veranderende competenties in de zorg Een kwalitatief onderzoek naar competenties waarover professionele zorgen hulpverleners moeten beschikken om te bevorderen dat burgers meer voor zichzelf en anderen zorgen Claartje I. van der Wilk, april Schade bij een ingeleende werknemer, wiens zorg? Een onderzoek naar werkgeversaansprakelijkheid voor schade bij de werknemer bij het in- en uitlenen van personeel tussen zorg- en welzijnsorganisaties Eline Poelman, juni Nulurencontracten in de zorg. Waarom en kan het ook anders? Waarom en kan het ook anders? Lotte Bouwmeester, juni Cao's in transitie Een onderzoek naar de juridische aspecten van samenlopende cao's in de sector zorg & welzijn Berlinde Woelderink, september Btw, een hele zorg Een onderzoek naar de fiscale aspecten van arbeidsmobiliteit in de sector zorg & welzijn Miranda Bouma, juni Zuidoost-Drentse arbeidsmarkt van zorg en welzijn Een regionaal arbeidsmarktonderzoek voor de zorg- en welzijnssector in Zuidoost-Drenthe Dominika P. Duplicka, maart Kennisdeling in lerende netwerken Een onderzoek naar de condities die kennisdeling in lerende netwerken tot stand brengen Vivienne C. Greveling, augustus Bevlogen leiden in de zorg Naar aanleiding van de masterthesis Engaging leadership in health care organizations: the mediating role of work engagement Koos van der Kleij, februari Een onderzoek naar de loopbanen van verpleegkundigen Waarom (g)een loopbaanstap? Karin Meijboom, september 2011

4 6. Zorgen voor morgen Hoe voorkomen we een tekort aan hoger opgeleid personeel in de zorg in Noordoost-Groningen? Femke Nijdam, juli BBL in zorg en welzijn Onderzoek naar BBL-plaatsen in zorg en welzijn Petra Molenaars, mei Van reageren naar anticiperen Strategische personeelsplanning voor de Zorg Lotte Speelman, november Uitstroom van personeel onder de loep Arbeidsmarkt voor zorg en welzijn in Noord-Nederland Ellen Offers, oktober Zorgen voor toekomstig personeel Onderzoek naar de uitstroom van personeel in de zorg- en welzijnssector in Noord-Nederland Valerie Rings, juli De arbeidsmarkt voor Zorg en Welzijn in Groningen en Drenthe Kwantitatieve Analyse Ellen Offers, juni ZorgpleinNoord Publicatie van cijfers en/of tekst uit dit werk is toegestaan, mits de bron wordt vermeld

5 Samenvatting Het doel van dit onderzoek is inzicht geven in de (juridische) knelpunten en succesfactoren vanuit de theorie en de praktijk voor werkgevers in de zorg- en welzijnsorganisaties bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen binnen hun organisatie. Het onderzoek is in opdracht van Stiching ZorgpleinNoord te Haren en in samenwerking met het Kenniscentrum Arbeid verricht. De vraag die in dit onderzoek centraal staat is als volgt: Wat zijn de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie? De belangrijkste aandachtspunten met betrekking tot de theorie en de praktijk die in dit onderzoek worden besproken, zijn: - De juridische basis van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten en uitleg van het begrip extra banen ; - De mogelijkheden van ondersteuning voor werkgevers bij de plaatsing van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten; - De mogelijkheden van arbeidsrelaties die werkgevers aan kunnen gaan met de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten om aan de baanafspraak te voldoen; - In hoeverre werkgevers bezig zijn met het plaatsen van de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten binnen hun organisatie; - De (juridische) knelpunten volgens werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie; - De (juridische) succesfactoren volgens werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie. De conclusies met betrekking tot de knelpunten voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie zijn als volgt: - Werkgevers hebben het creëren van extra banen niet bovenaan hun prioriteitenlijst staan, De druk om extra banen voor de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten te creëren is, zonder het in werking treden van de quotumheffing, niet hoog genoeg; - De urennorm van de banenafspraak is bij werkgevers niet bekend; - Mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten kunnen niet 25,5 per week werken. Werkgevers moeten daardoor meerdere banen beschikbaar stellen om aan de urennorm te voldoen; - De banen in de zorg- en welzijnssector zijn volgens de ondervraagde werkgevers qua niveau te hoog voor de mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten - Voor het in dienst nemen van de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten is volgens werkgevers een extra investering nodig. De doelgroep heeft gerichte taken en begeleiding nodig;

6 - Het is voor werkgevers niet duidelijk bij welke werkgever een werknemer meetelt indien hij wordt ingeleend of gedetacheerd; - Het is voor werkgevers niet duidelijk welke mensen in de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten vallen en hoeveel mensen er daadwerkelijk in dienst genomen moeten worden om aan het quotum te voldoen; - Werkgevers zijn bereid om extra banen te creëren, maar geven aan dat zij niet weten hoe zij dit moeten doen; - Werkgevers willen de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten anders behandelen dan de reguliere werknemers indien het gaat om aangaan van arbeidsrelaties. De conclusies met betrekking tot de succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie zijn als volgt: - Werkgevers vinden het positief dat door de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten aandacht wordt besteed aan het creëren van banen voor mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten; - Werkgevers kijken door de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten naar mogelijkheden om mensen met een arbeidsbeperking te plaatsen. De aanbevelingen met betrekking tot dit onderzoek zijn: - Het is belangrijk dat ZorgpleinNoord inzichtelijk maakt wat de regels zijn rondom de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Door hier inzicht in te geven wordt het voor werkgevers gemakkelijker om aan de baanafspraak te voldoen en zullen de knelpunten omgezet kunnen worden in succesfactoren. - Om werkgevers bekend te maken met de mogelijkheden van de Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten is het voor ZorgpleinNoord belangrijk om voorlichting te geven gericht op de mogelijkheden van ondersteuning bij het plaatsen van de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen binnen zorg- en welzijnsorganisaties. - Vervolgonderzoek naar (ongeoorloofd) onderscheid tussen de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten en de reguliere werknemers.

7 Voorwoord In opdracht van Stichting ZorgpleinNoord te Haren en Kenniscentrum Arbeid heb ik de opdracht gekregen om de knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het plaatsen van de doelgroep op de extra banen in hun organisatie te onderzoeken. Tijdens mijn afstudeeronderzoek ben ik door Kenniscentrum Arbeid begeleid door middel van een maandelijkse bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomsten was er ruimte om mijn onderzoek met docenten en andere afstudeerstudenten te bespreken. Ik wil Kenniscentrum Arbeid bedanken voor hun kennis en feedback die ik tijdens mijn onderzoek heb gekregen. Daarnaast wil ik Karin Doornbos (mijn praktijkbegeleider) graag bedanken voor de nuttige feedback die ik van haar heb mogen ontvangen. Ook de andere werknemers van ZorgpleinNoord waren erg betrokken en behulpzaam tijdens mijn onderzoek, daarom wil ik ook hen bedanken. Tot slot gaat mijn dank uit naar Heleen de Vey Mestdagh-Kolk. Zij heeft mij erg prettig geholpen tijdens het doorlopen van de laatste periode van mijn studie, mijn afstudeeronderzoek. Wanneer ik door de bomen het bos niet meer zag, hielp zij mij om weer helderheid te krijgen. Victoria Kamp Groningen, april 2016

8 Verkorte inhoudsopgave Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7 Inleiding Methodologische verantwoording Theoretisch onderzoek Praktijkgericht onderzoek Analyse Conclusie Aanbevelingen Lijst van afkortingen en begrippen Bronnenlijst Bijlage 1: Onderzoeksmodel Bijlage 2: Interviewschema

9 Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding blz Opdrachtgever blz Probleembeschrijving blz Het onderzoek blz Doelstelling blz Centrale onderzoeksvraag blz Deelvragen blz Onderzoeksmethoden blz Leeswijzer blz Methodologische verantwoording blz Inleiding blz Onderzoeksverloop blz Theoretisch onderzoek blz Praktijkgericht onderzoek blz Analyse blz Kwaliteiten en beperkingen blz Theoretisch onderzoek blz Inleiding blz Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten blz Urennorm blz Bepaling grote werkgever blz Quotumtekort en quotumpercentage blz Conclusie blz Ondersteuning voor werkgevers blz Doelgroep blz Ondersteuning blz Instrumenten UWV blz Instrumenten gemeenten blz Conclusie blz Mogelijke arbeidsrelaties blz Arbeidsrelaties blz Arbeidsovereenkomst ex artikel 7:610 BW blz Flexibele arbeidsovereenkomsten blz Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd blz Oproepovereenkomst blz Uitzendovereenkomst blz Payrollovereenkomst blz Detachering blz Conclusie blz Onderzoekspunten blz. 30

10 4. Praktijkgericht onderzoek blz Inleiding blz In hoeverre zijn werkgevers bezig met het plaatsen van de doelgroep binnen hun organisatie? blz Knelpunten blz Succesfactoren blz Arbeidsrelaties blz Analyse blz Inleiding blz Knelpunten blz Succesfactoren blz Conclusies blz Inleiding blz Conclusies blz Knelpunten blz Succesfactoren blz Aanbevelingen blz Inleiding blz Aanbevelingen blz. 39 Lijst van afkortingen en begrippen blz. 40 Bronnenlijst blz. 41 Bijlagen Bijlage 1: onderzoeksmodel blz. 43 Bijlage 2: interviewschema blz. 44

11 1 Inleiding 1.1 Opdrachtgever Stichting ZorgpleinNoord (hierna: ZorgpleinNoord) is het grootste werkgeversverband in zorg en welzijn in Groningen, Drenthe en in toenemende mate Friesland. Zij werkt voor en met de aangesloten organisaties aan een goed functionerende arbeidsmarkt op het gebied van zorg en welzijn en ondersteunt en adviseert op het terrein van arbeidsmarktvraagstukken, mobiliteit en imago. Zij heeft een vacaturesite met een groot aanbod van vacatures in de zorg- en welzijnssector. Ook loopbaantrajecten, workshops en trainingen worden aangeboden door ZorgpleinNoord. 1 ZorgpleinNoord heeft een nauwe samenwerking met het Kenniscentrum Arbeid en heeft aan het lectoraat Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt gevraagd om onderzoek te doen naar de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij de inzet van de doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen. 1.2 Probleembeschrijving Het kabinet wil dat alle mensen, ongeacht hun leeftijd, afkomst of beperking als volwaardige burgers mee kunnen doen aan de samenleving. Er moeten zoveel mogelijk mensen participeren. Wanneer mensen participeren op de arbeidsmarkt, zijn zij in staat om in hun eigen inkomen te voorzien. Dit geeft burgers een gevoel van eigenwaarde. 2 Met het invoeren van de Participatiewet op 1 januari 2015 wil de overheid aan mensen die nu aan de kant staan, meer kansen op werk bieden. Het uitgangspunt is dat mensen zoveel mogelijk in reguliere banen bij reguliere werkgevers werken. Het is noodzakelijk dat alle werkgevers een actieve rol gaan spelen om mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt in een reguliere baan te laten werken. Mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt zijn bijvoorbeeld mensen met een ziekte of handicap, langdurig zieken of mensen met een uitkering. Om werkgevers te bewegen en mensen met een ziekte of handicap in dienst te nemen is er in het Sociaal akkoord van april 2013 tussen het kabinet, de bonden en werkgevers afgesproken dat er extra banen worden gecreëerd die bestemd zijn voor mensen met een ziekte of handicap. 3 Dit heet de banenafspraak. De Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten die op 1 mei 2015 in werking is getreden 4, bevestigt de afspraken uit het sociaal akkoord. 5 De overheid en reguliere werkgevers zullen tot extra banen creëren voor mensen die onder de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotumheffing arbeidsbeperkten vallen. Er moeten extra banen in de marktsector komen en extra banen in de overheidssector. 6 Werkgevers in de marktsector (inclusief de zorgsector) stellen zich garant voor extra banen in 2014, extra banen in 2015 en oplopend met per jaar naar extra per jaar in 2020, tot in 2026 een maximum aantal van extra werkenden is bereikt. In aanvulling daarop stelt de overheid zich garant voor extra banen per jaar vanaf 2014, tot een maximum is bereikt van banen. Deze afspraak zal worden gemonitord; als er onvoldoende banen worden gerealiseerd treedt, na overleg met sociale partners en gemeenten, een quotumheffing in werking met dezelfde 1 Wie zijn wij ZorgpleinNoord, geraadpleegd op: 14 september Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Kamerbrief Asscher & Klijnsma, resultaten sociaal overleg, 14 april 2013, referentie: Staatsblad 2015, Doelgroepregister, UWV, geraadpleegd op: 9 februari Werken met arbeidsbeperking, Rijksoverheid, geraadpleegd op: 8 maart

12 aantallen. 7 De wet die betrekking heeft op de quotumheffing is op 1 mei 2015 in werking getreden, maar vooralsnog wordt daar geen uitvoering aan gegeven omdat werkgevers eerst zonder het toepassen van een heffing in de gelegenheid worden gesteld om banen te creëren. Medio 2016 wordt er gekeken of werkgevers inderdaad extra banen hebben gecreëerd. Als werkgevers dit niet voldoende hebben gedaan, dan treedt de quotumheffing in werking. Werkgevers moeten dan een heffing betalen voor elke niet-ingevulde arbeidsplaats per jaar. 8 Dit geldt voor werkgevers met meer dan 25 werknemers in dienst. 9 De quotumheffing wordt dan bij ministeriële regeling geactiveerd. 10 Omdat werkgevers de verplichting zijn aangegaan om extra banen te creëren is het voor werkgevers uit de zorg- en welzijnssector, die aangesloten zijn bij ZorgpleinNoord, belangrijk om te weten hoe zij het beste met deze verplichting om kunnen gaan. Wanneer er niet voldoende banen gecreëerd worden, zal de quotumheffing die is geregeld in de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in werking treden. Werkgevers moeten dan een boete betalen wanneer zij niemand of te weinig mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in dienst hebben. Voor veel werkplekken in de zorg- en welzijnssector is de nodige (wettelijke) scholing en sociale vaardigheid verreist. Daarom is het voor de werkgevers in de zorg- en welzijnssector lastig om banen te creëren die bedoeld zijn voor de doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. ZorgpleinNoord wil aangesloten werkgevers en instellingen uit de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland informeren over hoe zij deze verplichting in kunnen vullen en wat de consequenties zijn als dit gehaald wordt. Omdat er nog veel onduidelijkheden zijn rondom de Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, wordt in dit onderzoek inzicht gegeven over de (juridische) knelpunten en succesfactoren bij het inzetten van de doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen. Er wordt gekeken welke doelgroepen onder de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten vallen en de mogelijkheden die werkgevers hebben bij het inzetten van deze doelgroep. Tevens wordt er inzicht gegeven in de arbeidsrelaties die werkgevers aan kunnen bieden aan de doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten zodat zij meetellen voor het quotum van de baanafspraak. Er wordt in kaart gebracht in hoeverre werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bezig zijn met het plaatsen van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten en het creëren van extra banen. 1.3 Het onderzoek Doelstelling Het doel van dit onderzoek is het doen van aanbevelingen aan Stichting ZorgpleinNoord over de inzet van doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, zodat zij de bij haar aangesloten zorg- en welzijnsorganisaties hierover kan informeren door het geven van inzicht in de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, vanuit de theorie en de praktijk bij de inzet van de 7 Kamerbrief Asscher & Klijnsma, resultaten sociaal overleg, 14 april 2013, referentie: Art. 38h lid 4 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten 9 Werken met arbeidsbeperking, Rijksoverheid, geraadpleegd op: 8 maart Staatsblad 2015,

13 doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten binnen de sector zorg en welzijn in de regio Noord-Nederland Centrale onderzoeksvraag Wat zijn de (juridische) knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie? Deelvragen De deelvragen zijn verdeeld in drie categorieën, gericht op de theorie, gericht op de praktijk en gericht op de analyse Gericht op de theorie - Waaruit bestaat de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten? En wat wordt er bedoeld met het begrip extra banen? - Van welke ondersteuning kunnen werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord- Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, volgens de wet- en regelgeving gebruik maken bij de plaatsing van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen? - Wat voor arbeidsrelaties kunnen werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord- Nederland, volgens de wet- en regelgeving, aan de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten bieden om aan de banenafspraak te voldoen? Gericht op de praktijk - In hoeverre zijn werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, aangesloten bij ZorgpleinNoord, bezig met het plaatsen van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten binnen hun organisatie? - Wat zijn volgens werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, de (juridische) knelpunten bij het inzetten van doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie? - Wat zijn volgens werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, de (juridische) succesfactoren bij het inzetten van doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie? Gericht op de analyse - Wat zijn de overeenkomsten en verschillen van de (juridische) knelpunten en succesfactoren tussen de theorie en de praktijk bij de inzet van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen? 1.4 Onderzoeksmethoden Literatuuronderzoek Om antwoord te geven op de vraag van welke ondersteuning werkgevers gebruik kunnen maken bij de plaatsing van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen, zal gebruik worden gemaakt van de wet- en regelgeving zoals de Participatiewet, de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, de memories van toelichting en de memories van antwoord. Daarnaast wordt er informatie gehaald uit vakbladen zoals het Nederlands Juristen Blad. Ook Kamerstukken en Kamervragen betreffende de Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten worden bestudeerd. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een kennisdocument opgesteld met daarin antwoorden op veel gestelde vragen over de banenafspraak en quotumheffing. Ook dit document zal veelvuldig worden bestudeerd. 11

14 Voor het beantwoorden van de vraag welke arbeidsrelaties werkgevers aan kunnen gaan met mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, wordt gebruik gemaakt van handboeken zoals Arbeidsrechtelijke themata en Hoe zit het met het (nieuwe) arbeidsrecht?. Ook boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, waarin de regels van het arbeidsrecht zijn opgenomen, wordt hierbij gebruikt. Er wordt gekeken of er jurisprudentie met betrekking tot de doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten beschikbaar is. De jurisprudentie wordt mee genomen bij de uitvoering van dit onderzoek. Interviews Werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord worden doormiddel van interviews bevraagd over hun ervaringen met het inzetten van doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten en het uitvoeren van deze wet. Om een evenwichtig beeld te schetsen van de ervaringen van de werkgevers van zowel de zorgsector als de welzijnssector, zullen er vijf werkgevers worden geïnterviewd uit de zorgsector in de regio Noord-Nederland en drie werkgevers uit de welzijnssector in de regio Noord-Nederland. Deze keuze is gemaakt omdat er meer zorginstellingen dan welzijnsinstellingen zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, het aantal respondenten in de zorginstellingen zal daarom naar verwachting hoger liggen dan de respondenten in de welzijnsinstellingen. Ook de vragen wat de knelpunten en wat de succesfactoren zijn bij het inzetten van doelgroepen uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten worden tijdens deze interviews gesteld. Alle werkgevers zullen aangesloten zijn bij ZorgpleinNoord omdat ZorgpleinNoord vooral benieuwd is naar de ervaringen van de werkgevers die bij hen zijn aangesloten en ZorgpleinNoord op deze manier een zo goed mogelijk kan informeren over het inzetten van doelgroepen uit de Participatiewet. 1.5 Leeswijzer Hieronder wordt weergegeven hoe het onderzoeksrapport is opgebouwd: - Hoofdstuk twee geeft de methodologische verantwoording weer. In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in keuzes die voor dit onderzoek zijn gemaakt. - Hoofdstuk drie beschrijft het theoretisch onderzoek aan de hand van de deelvragen gericht op de theorie. - Hoofdstuk vier geeft de resultaten van het praktijkonderzoek weer aan de hand van de deelvragen gericht op de praktijk - Hoofdstuk vijf geeft de analyse weer. In dit hoofdstuk worden de theorie en de praktijk met elkaar vergeleken. - Hoofdstuk zes bevat de conclusie met daaruit voortvloeiend de aanbevelingen aan ZorgpleinNoord. 12

15 2 Methodologische verantwoording 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt duidelijk gemaakt hoe de theoretische bronnen zijn geselecteerd en hoe daaruit de onderzoekspunten zijn voortgekomen. Er wordt inzicht gegeven in de keuzes van de onderzoeksmethoden en de onderzoekstechnieken. Tevens wordt er uitgelegd hoe de verzamelde gegevens zijn geanalyseerd. Tot slot zullen de kwaliteiten en de beperkingen van dit onderzoek worden weergegeven. 2.2 Onderzoeksverloop In samenwerking met Kenniscentrum Arbeid en ZorgpleinNoord is dit onderzoek gestart met het schrijven van het onderzoeksvoorstel. In het onderzoeksvoorstel is de doelstelling helder geworden en is er een centrale onderzoeksvraag geformuleerd. Vervolgens zijn er verschillende deelvragen opgesteld die zijn onderverdeeld in theoretische deelvragen, praktijkgerichte deelvragen en een deelvraag gericht op de analyse. Na goedkeuring van het onderzoeksvoorstel is het theoretische onderzoek gestart. Voor het theoretische onderzoek is er literatuur, wet- en regelgeving en verschillende kamerstukken bestudeert. Tijdens het schrijven van het theoretisch onderzoek is er in overleg met ZorgpleinNoord en in overleg met de afstudeerbeleider van de Hanzehogeschool Groningen een extra deelvraag toegevoegd. De toevoeging van deze extra deelvraag was van belang om het theoretische onderzoek te verduidelijken. Op het moment dat de theorie helder was, is er begonnen met het praktijkgerichte onderzoek. Het praktijkgerichte onderzoek is uitgevoerd door middel van interviews. De interviews zijn in de maanden februari en maart afgenomen. Na het afronden van het praktijkgerichte onderzoek is gestart met het analyseren van de theorie en de praktijk en het schrijven van de conclusies. Vervolgens is het onderzoek afgerond. 2.3 Theoretisch onderzoek Omdat de Participatiewet pas sinds 1 januari 2015 in werking is, zijn er nog veel vragen rondom het uitvoeren van deze wet. Het onderwerp van dit onderzoek is erg actueel. Er zijn continu veranderingen en aanpassingen rondom deze wetgeving. Voor het uitvoeren van het theoretisch onderzoek zijn verschillende bronnen gebruikt. Zo is er juridische literatuur geraadpleegd, is de weten regelgeving bestudeerd, zijn kamerstukken veelvuldig gelezen en is de website van het UWV vaak bezocht. Omdat de wetgeving nog in beweging is, zijn de kamerstukken en de informatie van het UWV belangrijke bronnen voor dit onderzoek. De Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten zijn ingewikkeld, daarom is er voor gekozen om in deelvraag één uiteen te zetten waar de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten uit bestaat. Ook wordt er inzicht gegeven in het begrip extra banen. Voor de beantwoording van deze vraag is gebruik gemaakt van het Kennisdocument Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Dit kennisdocument is opgesteld door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en geeft antwoord op veel gestelde vragen over de banenafspraak en het quotum arbeidsbeperkten. De eerste versie van het Kennisdocument is gepubliceerd in maart De versie oktober 2015 heeft de versie van maart 2015 vervangen. De meest recente versie, versie februari 2016, vervangt vervolgens de versies maart 2015 en oktober Tevens zijn de artikelen 38f, 38g, 38h en 38j van de Wet Financiering Sociale Verzekering geraadpleegd voor het beantwoorden van de vraag wat de berekening is van het quotumtekort en het quotumpercentage. In deelvraag twee is beschreven van welke ondersteuning werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, gebruik kunnen maken bij het plaatsen van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra 13

16 banen. Om antwoord te kunnen geven op deze vraag is, is er voor gekozen om eerst uit te leggen wie er onder de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten valt. Daarna is beschreven van welke ondersteuning werkgevers gebruik kunnen maken. Hierbij is gebruik gemaakt van de informatie die via de website van het UWV te vinden is. Ook zijn er boeken, gericht op het sociaal recht, bestudeerd. Na overleg met de afstudeerbegeleider is onderzocht of er tijdens dit onderzoek ingegaan kan worden op het arbeidsrecht, dit met het oog op de gevolgde specialisatie Arbeidsrecht. Daarom is besloten om mee te nemen wat voor arbeidsrelaties werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, volgens de wet- en regelgeving, aan de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten kunnen bieden om aan de baanafspraak te voldoen. Een vraag die tijdens het schrijven van de theorie gesteld is, is of werkgevers de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten anders behandelen met betrekking tot het aanbieden van arbeidsrelaties ten opzichte van de reguliere werknemers. Na het beantwoorden van de deelvragen gericht op de theorie zijn er onderzoekspunten voor het praktijkonderzoek opgesteld. De onderzoekspunten zullen in de volgende paragraaf worden besproken. 2.4 Praktijkgericht onderzoek Het praktijkgerichte onderzoek is uitgevoerd door het afnemen van interviews. Om te onderzoeken wat voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector de (juridische) knelpunten en succesfactoren zijn bij het plaatsen van de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen, was het van belang om werkgevers te bevragen over hun ervaringen bij het plaatsen van de doelgroep op de extra banen. Zeven werkgevers in de zorg- en welzijnssector die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord hebben meegewerkt aan deze interviews. De werkgevers zijn via een benaderd om mee te werken aan dit onderzoek. Vervolgens zijn er afspraken ingepland om het interview face-to-face af te nemen. De interviews waren half-gestructureerd waardoor er open vragen en gesloten vragen zijn gesteld. De keuze voor het afnemen van half-gestructureerde interviews is gemaakt zodat de werkgevers de mogelijkheid hadden om uitgebreid te antwoorden, maar er uiteindelijk met de gegeven informatie wel antwoord kon worden gegeven op de opgestelde deelvragen gericht op de praktijk. De vragen die tijdens het onderzoek zijn gesteld zijn te vinden in Bijlage 1 van dit onderzoeksverslag. De onderzoekspunten die aan de hand van de theorie zijn opgesteld hebben de richting voor de interviews gegeven. Zo moest er voor het beantwoorden van de vraag in hoeverre werkgevers bezig zijn met het plaatsen van de doelgroep binnen hun organisatie worden achterhaald of werkgevers op de hoogte zijn van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Dat werkgevers op de hoogte zijn van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten bleek uit alle interviews. Echter bleek dat niet alle werkgevers ook daadwerkelijk bezig zijn met het plaatsen van de doelgroep op de extra banen. De vraag waarom werkgevers hier niet mee bezig zijn kwam dan ook in het praktijkonderzoek aan bod. Daarnaast was het van belang om te achterhalen of werkgevers bekend zijn met de mogelijkheden van ondersteuning bij het plaatsen van de doelgroep op de extra banen. Met het beantwoorden van deze vraag kwamen de eerste knelpunten en succesfactoren bij het plaatsen van de doelgroep op de extra banen naar voren. Tijdens de interviews is er vervolgens kort ingegaan op de arbeidsrelaties die werkgevers het liefst aangaan met de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Er werd duidelijk dat werkgevers anders omgaan met de mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, dan met de reguliere werknemers. Dit vooral met het oog op het aangaan van arbeidsrelaties. Vooral voor de aanbeveling aan ZorgpleinNoord is deze constatering van belang. 14

17 De informatie die tijdens de interviews is verkregen heeft geleid tot de antwoorden op de deelvragen gericht op de praktijk. 2.5 Analyse Om een antwoord te geven op de centrale deelvraag zijn de deelvragen gericht op de theorie met de deelvragen gericht op de praktijk met elkaar vergeleken. Eerst wordt uiteengezet wat de bevindingen zijn vanuit het theoretisch onderzoek. Daarna wordt de informatie die tijdens de interviews is verkregen, besproken. Uit de analyse volgen de overeenkomsten en verschillen van de (juridische) knelpunten en succesfactoren tussen de theorie en de praktijk bij de inzet van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen. 2.6 Kwaliteiten en beperkingen Doordat de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten pas sinds 1 januari 2015 in werking is, is de wet en dit onderwerp nog erg in beweging. Het onderwerp van dit onderzoek komt vaak ter sprake bij de Tweede Kamer en in de media. Het is belangrijk om de besproken kennis continu te blijven actualiseren. Tijdens de interviews zijn zeven werkgevers, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bevraagd. Echter heeft ZorgpleinNoord veel meer aangesloten werkgevers dan enkel deze zeven werkgevers. Dit onderzoek is gebaseerd op de informatie die is verkregen tijdens de interviews, daardoor is dit onderzoek slechts een indicatie van de knelpunten en succesfactoren voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord. De deelvragen en de centrale onderzoeksvraag zijn, zover mogelijk, beantwoord. Hierdoor draagt dit onderzoek bij aan de kennisontwikkeling van ZorgpleinNoord. 15

18 3 Theoretisch onderzoek 3.1 Inleiding In hoofdstuk 1 is naar voren gekomen dat de overheid het noodzakelijk vindt dat werkgevers een actieve rol gaan spelen om mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt in een reguliere baan te laten werken. In het sociaal akkoord is afgesproken dat er extra banen komen voor mensen met een ziekte of handicap. 11 Dit wordt ook wel de banenafspraak genoemd. Met de Participatiewet is de eerste stap gezet om meer mensen met een arbeidsbeperking te helpen bij het vinden van een baan bij een reguliere werkgever. De Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten die op 1 mei 2015 in werking is getreden 12, bevestigt de afspraken uit het sociaal akkoord 13 en is een belangrijke vervolgstap op de Participatiewet. 14 Medio 2016 wordt gekeken of werkgevers inderdaad extra banen hebben gecreëerd. Het is niet duidelijk wanneer dit precies zal gebeuren. In 2015 moeten er ten opzichte van de nulmeting extra banen zijn gecreëerd in de marktsector en extra banen in de overheidssector. 15 Als werkgevers dit niet voldoende hebben gedaan, dan kan het zijn dat werkgevers vanaf 2018 een quotumheffing van 5000, - per niet-ingevulde arbeidsplaats per jaar moeten betalen. 16 In onderstaande tabel is af te lezen hoeveel banen er per jaar per sector gecreëerd moeten worden. (bron: Kennisdocument Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten versie februari 2016) Voor werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord is het belangrijk om te weten hoe zij het beste met de afspraken uit het sociaal akkoord om kunnen gaan. Een belangrijke vraag die hierdoor ontstaat is; wat zijn de knelpunten en succesfactoren voor de werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, bij het inzetten van de doelgroepen van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie? Om deze vraag te kunnen beantwoorden is inzicht in de juridische basis van de Participatiewet en de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten vereist. Er zijn drie deelvragen gericht op de theorie geformuleerd die in dit hoofdstuk worden behandeld. De eerste deelvraag richt zich op de uitleg van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. De tweede deelvraag richt zich op de instrumenten uit de wet- en regelgeving ter ondersteuning van werkgevers bij de plaatsing van de doelgroep uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten op de extra banen in hun organisatie. In de derde deelvraag wordt behandeld wat voor arbeidsrelaties werkgevers aan kunnen gaan om aan de banenafspraak te voldoen. 11 Kamerbrief Asscher & Klijnsma, resultaten sociaal overleg, 14 april 2013, referentie: Staatsblad 2015, Doelgroepregister, UWV, geraadpleegd op: 9 februari Kamerbrief Klijnsma, resultaten eerste tussentijdse meting banenafspraak, referentie: Factsheet Banenafspraak en Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten (Quotumwet), Sociale Zaken en Werkgelegenheid, geraadpleegd op: 31 maart Staatsblad 2015,

19 3.2 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten en extra banen Werkgevers hebben in het sociaal akkoord afgesproken dat zij extra banen zullen creëren voor mensen met een ziekte of handicap. Met deze extra banen wordt bedoeld dat er meer mensen uit de doelgroep van de banenafspraak aan de slag gaan bij reguliere werkgevers. Tot 2017 is het de bedoeling dat alle werkgevers hun best doen om extra banen te creëren, het maakt niet uit hoe groot de organisatie van de werkgever is. Pas als medio 2016 blijkt dat er niet voldoende extra banen zijn gecreëerd, wordt de quotumheffing ingevoerd. Met de invoering van de quotumheffing wordt gekeken naar de grootte van een werkgever. In deze paragraaf wordt besproken wanneer een extra baan meetelt voor de banenafspraak en wanneer een werkgever onder de bepaling van de quotumheffing van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten valt Urennorm banenafspraak In het sociaal akkoord gaat het om extra plaatsingen van mensen uit de doelgroep van de banenafspraak. Dit hoeven geen extra banen bovenop de gewone banen te zijn, maar werkgevers kunnen ook mensen uit de doelgroep van de banenafspraak plaatsen op plekken die vrij komen door natuurlijk verloop in hun bedrijf. 17 Wanneer een werkgever iemand uit de doelgroep van de banenafspraak in dienst neemt of inleent, dan telt deze persoon mee voor de afgesproken banen. Een baan van 25,5 verloonde uren per week wordt bedoeld als één extra baan volgens de afspraken die gemaakt zijn in het sociaal akkoord. 18 Banen die kleiner zijn dan 25,5 uur per week tellen mee naar evenredigheid van het aantal verloonde uren. Dit houdt in dat het kan gaan om meer arbeidscontracten. Banen die groter zijn dan 25,5 uur per week tellen mee als meer dan één baan. 19 Ook inleenverbanden zoals uitleenconstructies en detacheringen tellen mee om te voldoen aan de baanafspraak. 20 Zolang er wordt voldaan aan de gemaakte afspraken uit het sociaal akkoord om extra banen te creëren, treedt de quotumheffing uit de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten niet in werking. Werkgevers worden tot die tijd niet individueel afgerekend op het niet in dienst nemen van mensen met een arbeidsbeperking. Medio 2016 wordt er voor het eerst beoordeeld of er voldoende banen zijn gerealiseerd volgens de banenafspraak. De Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten zal op zijn vroegst in werking treden per 1 januari De eerste heffingen kunnen dan op zijn vroegst in 2018 worden opgelegd. 21 De quotumheffing wordt bij ministeriële regeling geactiveerd. 22 Om te bepalen bij welke werkgever een inleenverband of detachering meetelt als extra baan is nog geen duidelijkheid. Er wordt samen met alle betrokken partijen bekeken op welke manier dit het beste kan gebeuren. Ook staat vast dat er een database met gegevens over uitgeleende mensen uit de doelgroep aan de inlenende werkgever moet komen Bepaling grote werkgever Indien het quotum van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in werking treedt, dienen werkgevers met 25 of meer werknemers in dienst zich te houden aan het quotum van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. De grens van 25 of meer werknemers is gesteld op Kennisdocument Wet banenafspaak en quotum arbeidsbeperkten (versie februari 2016), Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 18 Staatsblad 2015, Kamerstukken II, 2015/15, , nr Kennisdocument Wet banenafspaak en quotum arbeidsbeperkten (versie februari 2016), Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 21 Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten, Cedris, geraadpleegd op: 31 maart Staatsblad 2015, Kennisdocument Wet banenafspaak en quotum arbeidsbeperkten (versie februari 2016), Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 17

20 maal het gemiddelde aantal verloonde uren dat per werknemer in Nederland per jaar in de loonaangifte is opgenomen. Het gemiddelde aantal verloonde uren in Nederland per werknemer per week is 31,1 uur. Per jaar is dit 1623 (31,1 (vijf werkdagen) x 261 werkdagen per jaar). De grens of een werkgever verplicht is om aan het quotum te voldoen is verloonde uren per jaar (25 x 1263 uren). 24 In de praktijk kan het zijn dat een werkgever meer dan 25 werknemers in dienst heeft, maar niet aan de quotumverplichting van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten hoeft te voldoen omdat hij onder het vastgestelde aantal verloonde uren per jaar zit. In het kalenderjaar voorafgaand aan het kalenderjaar waarover het quotum wordt geheven, wordt per werkgever bepaald of deze verplicht is om aan het quotum te voldoen. Alle mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten die in dienst zijn bij een werkgever tellen mee. Ook mensen die voordat het quotum in werking treedt in dienst waren bij de werkgever tellen mee. 25 Als een werkgever iemand uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten in dienst heeft genomen en vervolgens ontslaat, dan tellen de uren die degene uit de doelgroep heeft gewerkt tot aan het ontslag mee om vast te stellen of een werkgever aan het quotumpercentage voldoet Quotumtekort en quotumpercentage Er is sprake van een quotumtekort als er door de werkgevers niet voldoende banen zijn gecreëerd om te voldoen aan het quotum. Op basis van een berekeningsformule wordt het quotumtekort berekend voor elke werkgever die verplicht is om aan het quotum te voldoen. De vaststelling van het quotumtekort en de berekeningsformule wordt in art. 38g Wet financiering sociale verzekeringen (hierna: Wfsv) geregeld. In art. 38f Wfsv wordt het quotumpercentage geregeld. Het aantal verloonde uren dat de werkgever tekort komt, wordt omgezet in het aantal banen dat hij tekort komt. Op basis van het aantal banen dat de werkgever tekort komt, wordt de quotumheffing berekend. 27 In het jaar voordat de quotumheffing in gaat, bepaalt het ministerie van SZW het percentage voor de quotumheffing 28, dit moet vóór 1 augustus van dat jaar. 29 Op grond van art. 122n lid 1 Wfsv wordt de quotumheffing bij ministeriele regeling geactiveerd. 30 De quotumheffing bedraagt het quotumtekort vermenigvuldigd met 5000, De belastingdienst is belast met het uitvoeren van de quotumheffing. 32 De hoogte van de heffing is op 5000,- gesteld omdat de regering van mening is dat dit bedrag hoog genoeg is om werkgevers te stimuleren meer arbeidsplaatsen voor mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten te creëren. De heffing van 5000,- dient per jaar voor elke niet-gerealiseerde arbeidsplaats te worden betaald. 33 Berekening quotumtekort o.g.v. art. 38g Wfsv Het quotumtekort wordt berekend met de volgende formule: Quotumtekort = (A x B) C D A = het totaal verloonde uren van werknemers bij de werkgever in het kalenderjaar waarover het quotumtekort wordt vastgesteld; 24 Staatsblad 2015, Kamerstukken II, 2014/15, 33981, nr.8 26 Kennisdocument Wet banenafspaak en quotum arbeidsbeperkten (versie februari 2016), Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 27 Staatsblad 2015, Kennisdocument Wet banenafspaak en quotum arbeidsbeperkten (versie februari 2016), Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 29 Artikel 38h lid 3 Wfsv 30 Staatsblad 2015, Artikel 38h lid 4 Wfsv 32 Artikel 38j lid 6 Wfsv 33 Kamerstukken II, 2014/15, 33981, nr.8 18

21 B = het quotumpercentage dat o.g.v. art. 38f Wfsv is vastgesteld voor het kalenderjaar in de sector waartoe de werkgever hoort C = het aantal verloonde uren bij de werkgever van de doelgroep in het kalenderjaar waarover het quotumtekort wordt vastgesteld D = het gemiddeld aantal verloonde uren van de doelgroep op jaarbasis in beide sectoren samen. 34 De berekening quotumpercentage o.g.v. Art. 38f Wfsv De quotumpercentages worden berekend met de volgende formule: Quotumpercentage = (A + B) x C + F x G D x E A = het totaal aantal banen die bij werkgevers in beide sectoren worden vervuld door de doelgroep op grond van de nulmeting op 1 januari 2013; B = het aantal extra banen voor de doelgroep bij werkgevers in beide sectoren dat dient te worden gerealiseerd vanaf het kalenderjaar 2015 zoals in het sociaal akkoord is afgesproken; C = het gemiddelde aantal verloonde uren van de doelgroep in beide sectoren samen; D = het totaal aantal banen die door de quotumheffing zijn verschuldigd per sector; E = het gemiddeld aantal verloonde uren van een werknemer die bij werkgevers in beide sectoren door de quotumheffing zijn verschuldigd; F = het aantal mensen uit de doelgroep in beide sectoren; G = het gemiddeld aantal verloonde uren van de doelgroep in beide sectoren. 35 Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden nadere regels gesteld met betrekking tot de variabelen A tot en met E. Hierbij kunnen categorieën werknemers worden aangewezen waarvan de banen in mindering worden gebracht op het totaal aantal banen met betrekking tot variabele D Conclusie Werkgevers hebben in het sociaal akkoord in 2013 afgesproken dat zij extra banen creëren voor mensen uit de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten. Een baan van 25,5 verloonde uren per week wordt bedoeld als één baan volgens de afspraken die gemaakt zijn in het sociaal akkoord. Banen die kleiner zijn dan 25,5 uur per week tellen mee naar evenredigheid van het aantal verloonde uren. Dit houdt in dat het kan gaan om meer arbeidscontracten. Banen die groter zijn dan 25,5 uur per week tellen mee als meer dan één baan. Inleenverbanden en detacheringen tellen ook mee bij de metingen van het creëren van extra banen. Pas medio 2016 wordt er beoordeeld of er daadwerkelijk voldoende banen zijn gecreëerd volgens de banenafspraak. Op dit moment worden er nog geen heffingen opgelegd bij werkgevers. Indien de quotumheffing in werking treedt, zullen werkgevers die meer dan 25 werknemers in dienst hebben en niet voldoende banen hebben gecreëerd, te maken krijgen met een quotumheffing. De staatssecretaris bepaalt in het jaar voordat de quotumheffing ingaat het percentage van de heffing. De formules voor het berekenen van het quotumtekort en het quotumpercentage zijn geregeld in art. 38g Wfsv en art. 38f Wfsv. 34 Artikel 38g Wfsv 35 Artikel 38 f lid 2 Wfsv 36 Artikel 38f lid 3 Wfsv 19

22 3.3 Instrumenten ter ondersteuning van werkgevers bij het plaatsen van de doelgroep uit de banenafspraak Het is voor werkgevers belangrijk dat zij zo weinig mogelijk zorgen hebben indien zij mensen uit de doelgroep van de banenafspraak in dienst willen nemen. 37 Centraal staat de vraag van welke ondersteuning werkgevers in de zorg- en welzijnssector in de regio Noord-Nederland, die zijn aangesloten bij ZorgpleinNoord, gebruik kunnen maken bij de plaatsing van de doelgroep uit de banenafspraak op de extra banen. Om deze vraag te kunnen beantwoorden dient er te worden beoordeeld wie er tot de doelgroep van de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten behoort. Vervolgens wordt uiteengezet van welke ondersteuning werkgevers gebruik kunnen maken bij het plaatsen van deze doelgroep op de extra banen Doelgroep Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (hierna: UWV) neemt mensen die meetellen voor de banenafspraak op in het doelgroepenregister. Mensen die in dit doelgroepenregister staan vallen onder de doelgroep van de banenafspraak. Hun gegevens staan in dit doelgroepenregister. Het UWV kan doormiddel van het doelgroepenregister werkgevers informeren welke werknemers uit hun organisatie tot de doelgroep van de banenafspraak behoren. 38 Met de gegevens uit het doelgroepenregister kan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid controleren of werkgevers de afgesproken extra banen voor mensen met een ziekte of handicap realiseren. 39 De volgende groep mensen staan in het doelgroepenregister van de banenafspraak: - Mensen die onder de Participatiewet vallen die niet zelfstandig het wettelijk minimumloon kunnen verdienen; - Mensen met een Wajong-uitkering die arbeidsvermogen hebben; - Mensen met een WSW-indicatie - Mensen met een Wiw-baan - Mensen met een ID-baan - Mensen die tussen 1 september 2014 en 1 juli 2015 zijn afgewezen voor een Wajonguitkering; - Schoolverlaters van het voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en entree-opleiding in het mbo van het schooljaar 2014/ Mensen met een WSW-indicatie Mensen met een WSW-indicatie hebben een lichamelijke, psychische en/of verstandelijke handicap en kunnen niet onder normale omstandigheden werken. 41 Mensen met een Wiw-baan en mensen met een ID-baan De gemeente is verantwoordelijk voor mensen die onder de Wet inschakeling werkzoekenden (Wiwbaan) en Besluit in- en doorstroombanen (ID-baan) vallen. Dit zijn mensen die langdurig werkloos zijn en uitkeringen ontvangen. Ook jongeren vallen onder deze groep Kamerstukken II, 2014/15, 33981, nr.8 38 Staatsblad 2015, UWV, Wat is het doelgroepenregister?, UWV, december UWV, Wat is het doelgroepenregister?, UWV, december Participatiewet: wat verandert er in de Wajong in 2015?, UWV, geraadpleegd op: 24 februari Mensen met een Wiw- of ID-baan, werkgeverslijn, geraadpleegd op: 24 februari