Geachte voorzitter, BOW/ RIS Aan: de Gemeenteraad. M. Bruijstens. Onderwijs, Cultuur en Welzijn. 20 december 2016

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst 060 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan: de Gemeenteraad Datum 20 december 2016 RIS Contactpersoon M. Bruijstens Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn Afdeling Productgroep Onderwijsbeleid Telefoonnummer adres - Onderwerp Harmonisatie van voorschoolse voorzieningen en afdoening motie uitbreiding vve Geachte voorzitter, Het investeren in voorzieningen voor jonge kinderen loont. Het levert een bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen en het vermindert dan wel voorkomt achterstanden. Kwalitatief goede kindvoorzieningen dragen bij aan 21 e eeuwse vaardigheden die in een lerende economie nodig zijn, zoals creativiteit en samenwerken. Het stelsel van voorzieningen voor jonge kinderen tot 4 jaar is in Den Haag en landelijk versnipperd. Ouders kunnen gebruik maken van peuterspeelzalen, kinderopvang en gastouderopvang. Verder zijn er in Den Haag, net zoals in andere gemeenten, peuterspeelzalen en kinderopvang die een voor- en vroegschools educatieprogramma (hierna: vve) uitvoeren en peuterspeelzalen en kinderopvang die een dergelijk programma niet bieden. Kinderen met laagopgeleide ouders, kinderen van ouders met weinig middelen om de ontwikkeling van hun kind te ondersteunen of kinderen van ouders met een niet-nederlandse achtergrond krijgen bij de vve de kans om taal- of sociaalemotionele achterstanden in te lopen. Het vve-programma, waaraan strengere eisen worden gesteld dan in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen staan omschreven, wordt door peuterspeelzalen en kinderopvang uitgevoerd. Alle Haagse kinderen hebben baat bij vve. Dat geldt in het bijzonder voor kinderen met een taal- of ontwikkelingsachterstand. De afgelopen jaren investeerde de gemeente Den Haag fors in de kwaliteit van de vve. Het aantal deelnemende kinderen groeide naar peuters. De groei van de vve bereikt echter een plafond. Ondanks voorrangbeleid, uitbreiding dan wel verschuiving van zes groepen (96 kindplaatsen), wachten nu 159 doelgroepkinderen op een plaats op een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal met vve. Een onwenselijke situatie. Haagse ambities voor voorschoolse voorzieningen Wij willen in de hele stad voorschoolse voorzieningen met vve-kwaliteit bieden en de wachtlijsten structureel aanpakken Onze ambitie is dat ieder Haags kind in de leeftijd van tweeënhalf tot vier jaar minimaal twee dagdelen naar een voorschoolse voorziening kan. Wij willen naar een gelijk speelveld, waar alle ouders een inkomensafhankelijke bijdrage betalen. Kinderen die behoren tot de doelgroep vve, dat wil zeggen kinderen met een taal- of ontwikkelingsachterstand, krijgen twee dagdelen gratis. De ouders met een doelgroepkind krijgen vier dagdelen voor de prijs van twee. Naast een groter bereik hebben wij ook als doel om een kwaliteitsslag maken. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 De middelen zijn nog onvoldoende om die ambitieuze doelstellingen op korte termijn te realiseren. Wij zijn ervan overtuigd dat door een ander financieringsstelsel, door harmonisatie van voorschoolse voorzieningen en door een groter beroep op de van het Rijk wij stappen kunnen maken op weg naar realisatie van die ambities. Ter bevordering van de kansengelijkheid van kinderen hebben bij ons de wijken met de meeste onderwijsachterstanden en de wijken waarin de meeste wachtlijsten zijn prioriteit. In die wijken gaan wij als eerste aan de slag. Aanvulling raadsmededeling Op 15 november 2015 nam de gemeenteraad een motie aan met daarin het verzoek aan het college om met een concreet actieplan te komen voor de uitbreiding van het vve-aanbod en de vormgeving van de harmonisatie. Bij de harmonisatie gaat het om het rijksbeleid om de verschillen tussen de voorschoolse voorzieningen, vooral tussen kinderopvang en peuterspeelzalen, te verkleinen. Deze raadsmededeling is een aanvulling op de raadsmededeling van 13 april (RIS ) over de motie van de raadsleden M. Balster, M. Rogier, A. Lakerveld en K. Waanders. Zoals toegezegd in de raadsmededeling van 13 april zet het college in deze raadsmededeling de voortgang van de parlementaire behandeling van de wetswijziging op het gebied van de harmonisatie en de vormgeving van de harmonisatie in Den Haag uiteen. De motie van Balster e.a. luidde als volgt: De gemeenteraad van Den Haag op 5 november 2015 in vergadering bijeen ter bespreking van het Voorstel van het college inzake Programmabegroting (rv 119; RIS ). Constaterende: Voor- en vroegschoolse educatie voor de ontwikkeling van Haagse kinderen in het algemeen en voor kinderen met taalachterstand in het bijzonder van groot belang is; veel Haagse kinderen hun onderwijs carrière met een achterstand beginnen die later lastig in te lopen is; in het college extra middelen zijn gereserveerd voor het bevorderen van VVE deelname; momenteel ruim 30% van de doelgroepkinderen om allerlei redenen niet kan deelnemen aan de VVE in verband met wachtlijsten en dat dit ongewenst is; het Rijk maatregelen heeft genomen om de komst van IKC s (Integrale Kindercentra) en de harmonisatie tussen kinderopvang en peuterspeelzaal werk een extra impuls te geven en daarmee op termijn een sluitend en dekkend aanbod voor alle kinderen vanaf 2,5 jaar (leerrecht vanaf 2,5 jaar) mede mogelijk te maken. Roept het college op: Zo snel mogelijk met een concreet actieplan te komen om (a) alle Haagse doelgroepkinderen te bereiken en een VVE plek te bieden in de eigen buurt en (b) daarbij in te gaan op de gewenste harmonisatie tussen kinderopvang en peuterspeelzalen en de uitbreiding van het aanbod van alle Haagse kinderen vanaf 2,5 jaar. De raad hier uiterlijk begin 2016 over te berichten. Wachtlijsten in de vve Zoals reeds opgemerkt wachten, ondanks alle inspanningen, nu 159 doelgroepkinderen op een plaats op een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal met vve. Er is sprake van een lichte daling van het aantal wachtende doelgroepkinderen van 2,5 jaar en ouder. Deels worden de wachtlijsten veroorzaakt doordat ouders met een doelgroepkind zich soms laat of op het allerlaatste moment bij de voorschool melden. Dat maakt plaatsing lastig. Daarnaast werken peuterspeelzalen met vve op basis van het Model Voorschool verplicht samen met een basisschool. Sommige scholen hebben als verplichting dat het kind voorafgaand eerst naar de aangesloten peuterspeelzaal gaat. Bij peuterspeelzalen met vve, die samenwerken met populaire scholen kan dit tot knelpunten leiden, omdat er een beperkt aantal plaatsen beschikbaar is en er in het (school)gebouw vanwege de bezetting van de school lastig is om uit te breiden. Sommige ouders kiezen er vervolgens voor om hun kind niet naar de vve te sturen. 2/9

3 Zij kunnen ervoor kiezen om te wachten tot er wel een plaats is op de voorschool van hun keuze of zij sturen hun kind naar een andere voorschoolse voorziening zonder vve. Het hoeft niet per definitie zo te zijn dat de kinderen thuis blijven. Wij werken aan de uitvoering van maatregelen op de korte termijn en aan maatregelen op de middellange termijn om de wachtlijsten te verminderen. Maatregelen op korte termijn Wij werken op korte termijn aan de uitvoering van de volgende maatregelen: Doelgroepkinderen hebben prioriteit. Wij blijven doorgaan met het voeren van gesprekken met instellingen op basis van de gegevens uit ons monitoringsysteem VVE-UP en dringen daarbij aan om doelgroepkinderen met voorrang te plaatsen. Aangezien er stedelijk voldoende vve-plekken zijn, maar op wijkniveau soms niet, houden wij de inzet van middelen kritisch tegen het licht dan wel wordt bekeken of alternatieve geldbronnen aangeboord kunnen worden. Wij bekijken in overleg met de instellingen of groepen met weinig doelgroepkinderen kunnen verplaatsen naar wijken waar veel vraag is vanuit de doelgroep. Deze inspanningen hebben tot nu toe geleid tot een verschuiving dan wel uitbreiding binnen de bestaande budgetten van in totaal zes groepen in de wijken Bouwlust, Moerwijk, Transvaal, de Schilderswijk en Ypenburg, Zo kunnen wachtlijsten deels worden aangepakt. Naar ons inzicht helpen deze maatregelen om de wachtlijsten te verminderen, maar wij verwachten dat deze maatregelen op middellange termijn te weinig effect hebben om de wachtlijsten duurzaam aan te kunnen pakken. Verder bestaat de verwachting dat er vanaf 2018 door het Rijk bezuinigd wordt op het gemeentelijk deel uit het rijksbudget ter vermindering van onderwijsachterstanden. Er komt daardoor meer druk op de beschikbare budgetten voor vve, waardoor de aanpak van wachtlijsten in de toekomst nog moeilijker wordt. Wij hebben daarom onderzocht of de aanpak van wachtlijsten op een andere manier, door middel van een ander financieringsstelsel, wel te realiseren is en die voorsorteert op de verwachte wijzigingen in de regelgeving van het Rijk. Maatregelen op de middellange termijn, naar een structurele aanpak wachtlijsten. De afgelopen maanden vond, mede naar aanleiding van de ontwikkelingen op het gebied van het rijksbeleid, een verkenning plaats naar een nieuw financieringsstelsel voor voorschoolse voorzieningen in het algemeen en de vve in het bijzonder. Deze brief gaat in op hoe wij samen met betrokken instellingen het nieuwe financieringsstelsel voor voorschoolse voorzieningen vanaf 2018 willen vormgeven en daarmee de wachtlijsten duurzaam willen aanpakken. Harmonisatie van voorschoolse voorzieningen: een terugblik Om de verschillen tussen de voorzieningen voor jonge kinderen te verkleinen, voerde het Rijk de afgelopen jaren beleid om het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang meer naar elkaar toe te laten groeien op het gebied van hygiëne-, veiligheidseisen en meldprotocollen. De wet OKE (Ontwikkeling door Kwaliteit en Educatie) zette een stap in de harmonisatie van kinderopvang en peuterspeelzaalwerk door voor het peuterspeelzaalwerk een landelijk kwaliteitskader te introduceren. Een groot deel van de kwaliteitsregels voor kinderopvang werd daardoor van toepassing op het peuterspeelzaalwerk. Daarnaast schreef het Rijk voor dat peuterspeelzalen opgenomen werden in het Landelijk register kinderopvang en peuterspeelzalen. Gemeenten kregen sindsdien de wettelijke taak om toezicht te houden op de kwaliteit van de peuterspeelzalen. Bestuursafspraken In 2012 maakte het Rijk bestuursafspraken met 37 grote gemeenten, waaronder de gemeente Den Haag, Effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen. Met de bestuursafspraken stelde het Rijk extra budget beschikbaar om de kwaliteit van de vve bij peuterspeelzalen en kinderopvang te verhogen door inzet van een hbo-coach, verbetering van het taalniveau van de leidsters, kwaliteitszorg, resultaatmeting, betere aansluiting voorschool met de school en stimulerende maatregelen ter verbetering van de betrokkenheid van ouders. De Onderwijsinspectie deed onderzoek in hoeverre Den Haag en de andere gemeenten de doelstellingen uit de Bestuursafspraken bereikt hebben. 3/9

4 In 2016 verschenen de resultaten waaruit bleek dat Den Haag geen enkele onvoldoende heeft op de verschillende indicatoren en dat Den Haag zelfs vier keer een voorbeeld voor andere gemeenten is. Het gaat daarbij om de definitie van doelgroepkind vve, de doorgaande lijn tussen voorschool en basisschool, resultaten en gemeentelijke coördinatie. Ouders zonder recht op Om meer kinderen de kans te geven om naar een voorschoolse voorziening te gaan, maakte het Rijk in september vorig jaar voor 2016 en 2017 een bedrag van 10 miljoen respectievelijk 20 miljoen vrij voor ouders die niet in aanmerking komen voor de. Deze groep ouders zijn éénverdieners of uitkeringsgerechtigd. De gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om deze ouders een aanbod te doen. De VNG en het ministerie sloten een convenant af over de inzet van dit budget. Om ouders te stimuleren om hun kind naar een voorschoolse voorziening te sturen, stelt het Rijk het eerder genoemde budget aan gemeenten beschikbaar. De gemeente Den Haag ontvangt in de kalenderjaren 2016 en 2017 een bedrag van 0,35 respectievelijk 0,7 miljoen voor de doelgroep van ouders die niet in aanmerking komt voor de. Het Rijk zette met deze middelen een stap richting het voorstel van de VNG, de vier grote steden, de Onderwijsraad, de PO-raad en de brancheorganisaties voor Welzijn en Opvang bij het Rijk voor het ontwikkelrecht. Dat houdt in dat alle peuters recht hebben op minimaal twee dagdelen gebruik van een voorschoolse voorziening, gratis of tegen een lage eigen bijdrage. Het Kabinet heeft echter aangegeven dat er geen aanvullende middelen beschikbaar worden gesteld om dit ontwikkelrecht te realiseren. Verwachte stappen in rijksbeleid op het gebied van harmonisatie Kwalitatieve harmonisatie, verhoging kwaliteit peuterspeelzaalwerk Op hoofdlijnen maakt het Rijk naar verwachting de komende jaren nog de volgende stappen in het proces om te komen tot harmonisatie van voorschoolse voorzieningen. Op het moment dat alle peuterspeelzalen per kinderopvang worden, komen zij daarmee ook onder de Wet Kinderopvang (WKO) te vallen. Alle kinderopvanglocaties moeten dan aan de kwaliteitseisen van de WKO voldoen. Dit houdt onder meer in, dat op een groep kinderen minimaal twee gekwalificeerde, bezoldigde beroepskrachten dienen te zijn (kwalitatieve harmonisatie). Kinderdagverblijven zijn wettelijk al verplicht om twee gekwalificeerde beroepskrachten te hebben. In Den Haag werken de peuterspeelzalen met vve ook met twee gekwalificeerde, bezoldigde beroepskrachten. Meer dan de helft van de peuterspeelzalen zonder vve werken met één vrijwilliger en één gekwalificeerde beroepskracht op de groep. Houders van peuterspeelzalen zonder vve hebben in gesprekken met de gemeente aangegeven zich zorgen te maken over de gevolgen van deze verwachte wetswijziging. Zonder aanvullende gemeentelijke subsidie zullen zij om aan de strengere eisen te kunnen voldoen naar verwachting de eigen bijdrage van ouders (fors) moeten verhogen. Ouders die gebruik maken van een peuterspeelzaal kunnen tot 2018 nog geen beroep doen op een toeslag van de gemeente of op het Rijk ter verlaging van hun eigen bijdrage. De mogelijke verhoging van eigen bijdragen staat haaks op de doelstelling van het Rijk en de gemeente om voorschoolse voorzieningen (financieel) toegankelijk te houden voor alle ouders. Om deze reden zet het college het door het Rijk beschikbaar gestelde budget in 2016 en 2017 in voor de peuterspeelzalen zonder vve om de tweede gekwalificeerde leidster te bekostigen en, vooruitlopend op de wet- en regelgeving, aan de eisen van twee gekwalificeerde leidsters te voldoen. Hiermee zet Den Haag een stap vooruit om de kwaliteit van de peuterspeelzalen verder te verbeteren. De houders bekijken per locatie of de vrijwillige leidsters een arbeidsovereenkomst krijgen of dat er een extra leidster geworven wordt. In het laatste geval kan de vrijwilliger naast de twee gekwalificeerde leidsters op de groep blijven. Voor de ouders die gebruik maken van de peuterspeelzalen met vve verandert er in 2017 niets. Hun eigen bijdrage blijft 20 per maand per kind, met uitzondering van de houders van de Ooievaarspas. Voor hen blijft de voorschool in 2017 gratis. 4/9

5 Financiële harmonisatie In het regeerakkoord en in de brief van minister Asscher d.d. 1 juli 2015 staan de plannen van het huidige kabinet om onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk meer op elkaar af te stemmen en hiertoe de financiering van het peuterspeelzaalwerk onder de te brengen. Deze financiële gelijkschakeling zorgt ervoor dat ouders die nu gebruik maken van de peuterspeelzaal ook in aanmerking kunnen komen voor de als zij beiden werken. Op dit moment ligt de Wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk bij het parlement om deze gelijkschakeling mogelijk te maken. In het wetsvoorstel staat dat in de huidige situatie de financiële toegankelijkheid voor ouders die in aanmerking komen voor de ongelijk is. Voor de opvang van hun kind bij een kinderopvang kunnen deze ouders aanvragen. Voor het peuterspeelzaalwerk geldt het gemeentelijk peuterspeelzaalbeleid. Voor ouders die geen recht op hebben, geldt hetzelfde, maar dan omgekeerd. Zij kunnen alleen gebruik maken van de peuterspeelzalen, maar in feite niet van de kinderopvang, want zij ontvangen geen, waardoor de opvang voor hen kostbaar is. Verder signaleert het Rijk dat door de bezuinigingen op de in de periode de opvang bij kinderdagverblijven duurder werd. Ouders weken hierdoor uit naar peuterspeelzalen. En zo namen de wachtlijsten bij de peuterspeelzalen toe. Die ontwikkeling is ook in Den Haag te zien. Concreet betekent de financiële harmonisatie dat het Rijk de peuterspeelzale,n die ingeschreven staan in het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen, omzet naar kinderopvang. Als de Wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk goedgekeurd wordt, verdwijnt de term peuterspeelzaalwerk uit de wet. Het peuterspeelzaalwerk als activiteit, namelijk groepen van maximaal 16 peuters van 2,5 tot 4 jaar die meerdere dagdelen van drie uur op een speelse manier leren, blijft wel bestaan, maar binnen de wettelijke kaders van de kinderopvang. Kortom, de wet verandert, maar de activiteit zelf blijft bestaan. Door deze wetswijziging kunnen werkende ouders toeslag bij de Belastingdienst aanvragen voor de kinderopvang en de omgevormde peuterspeelzalen. De gemeente is verantwoordelijk voor de groep die geen recht heeft op, want het Rijk is niet bereid om deze groep ouders te bekostigen. Harmonisatie in relatie tot IKC-vorming De afgelopen jaren is de samenwerking tussen school en voorschool verbeterd. Koppels van scholen en peuterspeelzalen / kinderdagverblijven met vve zetten hun beleid op het gebied van vve, ouderbetrokkenheid en verlengde leertijd voor de komende vier jaar uiteen in een integraal plan en zij maakten gezamenlijk afspraken over de inzet van subsidies. Ook voerden diverse Haagse schoolbesturen, organisaties voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk gesprekken met elkaar over intensievere samenwerking, in opmaat naar de ontwikkeling van kindcentra. De gemeente stimuleerde deze ontwikkeling door stadsbreed 16 pilots te ondersteunen. Het toegroeien naar een kindcentrum, waarin partijen werken aan de doorgaande ontwikkeling van jonge kinderen, vanuit één visie, met één team en één leiding, is een proces dat veel inspanning vraagt. Niet alleen van de medewerkers van de school, de peuterspeelzaal en kinderopvang in het kindcentrum, maar ook van de betrokken schoolbesturen en organisaties voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Daarbij helpen de gescheiden wet- en regelgeving, toezichtskaders, financieringsstructuren en cao s voor onderwijs en kinderopvang niet. Deze zijn belemmerend bij het werken als één organisatie of het vormen van een nieuwe organisatie. Ondanks het brede maatschappelijke pleidooi om kindcentra als nieuwe organisatievorm wettelijk mogelijk te maken, neemt het huidige kabinet geen stappen om genoemde hobbels voor de samenwerkende partijen weg te nemen (zie kabinetsbrief van 24 juni 2016). Aangezien de verschillen tussen het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang door de harmonisatie kleiner worden, verwachten wij dat dit de ontwikkeling van kindcentra verder bevordert. Met peuterspeelzalen, kinderopvang en schoolbesturen voeren wij nu gesprekken over de toekomst van de IKC-vorming in Den Haag. Begin 2017 verwachten wij u hierover nader te kunnen informeren. Wij nodigen u van harte uit om één van de pilots te bezoeken en dit onderwerp ter plaatse met de betrokkenen en met elkaar te bespreken. 5/9

6 Vormgeving financiële harmonisatie in Den Haag: een vooruitblik Het is op dit moment nog onbekend wanneer het parlement de Wet harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in behandeling neemt en wanneer hierover besluitvorming plaatsvindt. Gezien de problematiek van de wachtlijsten en ter bevordering van een gelijk speelveld tussen kinderopvang en peuterspeelzalen, willen wij de besluitvorming in de Kamer niet afwachten. Wij werken aan een nieuwe financieringsstructuur per Hieronder de huidige en de nieuwe financieringsstructuur. Situatie nu Vvepeuterspeelzaal Vvekinderopvang Peuterspeelzaal zonder vve Kinderopvang zonder vve Rijk Nee Ja, Nee Ja, gemeente Ja, subsidies voor: - exploitatie - kwaliteit vve Ja, alleen subsidie voor: - kwaliteit vve Ja voor: - subsidie voor de verbetering van de kwaliteit van het peuterspeelzaalwerk - subsidie voor de bekostiging van een tweede professionele, bezoldigde leidster Nee ouders Aantal deelnemende kinderen 20 per maand, gratis voor houders Ooievaarspas. Inkomensafhankelijke bijdrage Een vast bedrag of een inkomensafhankelijke bijdrage Inkomensafhankelij ke bijdrage Ongeveer 1200 Ongeveer 4500 Aantal uren 10 uur 10 uur (+aanvullende opvang) Huisvesting Medegebruik Marktconforme huur Varieert Medegebruik Varieert Marktconforme huur 6/9

7 Situatie 2018 Rijk gemeente ouders Aantal uren Vve-kinderopvang Ja, Ja, subsidie voor: - kwaliteit vve - toeslagen voor ouders die niet in aanmerking komen voor de Inkomensafhankelijke bijdrage 6 uur voor alle kinderen. 6 uur gratis voor doelgroepkinderen Kinderopvang zonder vve Ja, Nee Inkomensafhankelijke bijdrage 6 uur voor alle kinderen. Huisvesting Marktconforme huur Marktconforme huur De nieuwe structuur gaat niet meer uit van groepsgewijze exploitatiesubsidie bij peuterspeelzalen. De gemeente stapt over naar kindgebonden financiering, waarbij ieder kind in aanmerking komt voor minimaal twee dagdelen bij een voorschoolse voorziening. Alle ouders betalen hiervoor een inkomensafhankelijke bijdrage. Alle ouders die recht hebben op vragen een toeslag aan bij de Belastingdienst. Ouders die geen recht hebben op, naar schatting 40% van de ouders, krijgen de toeslag van de gemeente. Kinderen die behoren tot de doelgroep vve, krijgen twee extra dagdelen gratis. De ouders van doelgroepkinderen vragen als zij recht hebben op ook deze toeslag bij de Belastingdienst aan voor de eerste twee dagdelen. De ouders van doelgroepkinderen die geen recht hebben op, krijgen hun toeslag van de gemeente vergoed. Nadere toelichting Onderstaande punten willen wij bij de nieuwe financieringsstructuur nader toelichten en zetten wij uiteen welk effect de maatregelen hebben: a. De wachtlijsten zullen in de nieuwe structuur korter worden. Nu groeien de wachtlijsten bij de peuterspeelzalen met vve. Deze voorscholen zijn populair, zijn de afgelopen jaren kwalitatief sterk verbeterd en relatief goedkoop in vergelijking met de kinderopvang, omdat het Rijk de afgelopen jaren bezuinigde op de. Met de harmonisatie van deze financieringsstructuur kan de capaciteit van voorschoolse voorzieningen met vve-kwaliteit uitgebreid worden, omdat een deel van de ouders van de vve-peuterspeelzalen in aanmerking komt voor, waardoor ze geen bekostiging van de gemeente nodig hebben. De gemeente en de kinderopvang benutten op deze manier de rijksbudgetten voor beter. Het budget dat de gemeente hiermee bespaart, kan op termijn ingezet worden om meer kinderopvang de kans geven om ook vve-kwaliteit te gaan bieden, waardoor het aanbod groter wordt. b. De keuzevrijheid wordt in de nieuwe financieringsstructuur groter. Ouders zijn niet meer gebonden aan het onderscheid tussen kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. Als er op de locatie plaats is, want er kunnen maximaal 16 kinderen tegelijk terecht, kunnen de ouders van de voorziening gebruik maken. Wel gaan alle ouders een inkomensafhankelijke bijdrage voor 7/9

8 de twee dagdelen betalen. Vve-peuterspeelzalen vragen nu aan iedere ouder een maandelijkse bijdrage van 20 per maand. Vanaf een inkomen van netto op jaarbasis gaan ouders meer dan 20 per maand betalen, namelijk 22 per maand voor twee dagdelen. Voor ouders met een jaarinkomen van geldt een eigen bijdrage van 55 per maand. Het college draagt zorg voor een degelijke overgangssituatie voor ouders wiens kind na slechts nog enkele maanden op de omgevormde peuterspeelzaal zitten. Voor de ouders die hun kind naar de kinderopvang sturen verandert er in de nieuwe situatie niets, want zij betalen al een inkomensafhankelijke bijdrage. De nieuwe financieringsstructuur heeft ook gevolgen voor de ouders met een Ooievaarspas. Zij kunnen nu gratis bij de peuterspeelzalen terecht. Volgens de toeslagentabel betalen deze ouders in de nieuwe situatie 11 per kind per maand in de nieuwe situatie. Peuterspeelzalen geven regelmatig aan dat een kleine eigen bijdrage van ouders de aanwezigheid van kinderen op de peuterspeelzaal stimuleert. c. Het peuterspeelzaalwerk kenmerkt zich nu door vaste dagdelen. In de nieuwe situatie kunnen omgevormde peuterspeelzalen ook opvang bieden buiten de vaste dagdelen. Voor een deel van de ouders zal dat aantrekkelijk zijn. Peuterspeelzalen zullen afhankelijk van de vraag van ouders naar extra opvang zelf of in samenwerking met andere kinderopvangpartners die opvang wel of niet gaan bieden. d. De nieuwe financieringsstructuur vermindert de segregatie tussen werkende ouders en ouders die niet in aanmerking komen voor de. Nu maken werkende ouders vooral gebruik van de kinderopvang en éénverdieners of uitkeringsgerechtigde ouders sturen hun kind relatief vaak naar de peuterspeelzaal. Kinderen van werkende ouders spelen daardoor minder vaak met kinderen van éénverdieners of uitkeringsgerechtigde ouders en komen daardoor minder in aanraking met kinderen van een andere achtergrond. Op den duur zal dit onderscheid door deze financieringsstructuur verminderen en zo mogelijk verdwijnen. e. Er bestaat nu een onderscheid in de huurtarieven tussen peuterspeelzalen en kinderopvang. Peuterspeelzalen die veelal in scholen gehuisvest zijn, betalen een tarief voor medegebruik, voornamelijk voor gas, water, licht en schoonmaak. De kinderopvang betaalt een marktconforme huur aan scholen of aan de verhuurder. Vanwege vigerende wet- en regelgeving op het gebied van Europese staatssteun mag de gemeente geen onderscheid meer maken in de huisvestingstarieven en dienen na de harmonisatie alle voorschoolse voorzieningen een marktconforme huur te betalen. Deze gewijzigde huisvestingssituatie zal leiden tot andere huurcontracten met hogere huren voor de huidige peuterspeelzalen. Vervolgstappen De harmonisatie vraagt vooral een omslag van de peuterspeelzalen. Het is een complexe operatie met financiële en juridische gevolgen. Ook vraagt de harmonisatie overgang van personeel van de cao welzijn naar de cao kinderopvang. Aan de andere kant biedt de harmonisatie de kans om extra opvang of meer groepen peuterspeelzaalwerk te gaan aanbieden. Wij willen deze omslag zorgvuldig met de kinderopvang, peuterspeelzalen en schoolbesturen realiseren. Vanwege de complexiteit ondersteunen experts met ervaring met de harmonisatie in den lande de peuterspeelzalen in de voorbereiding op de harmonisatie. Peuterspeelzalen maken met ondersteuning van de experts een businesscase, waarbij zij nagaan hoeveel behoefte aan peuterspeelzaalwerk en extra opvang er naar verwachting bij hun ouders is en zij door middel van enquêtes in kaart brengen hoeveel ouders naar verwachting in aanmerking kunnen komen voor. De overgang van personeel van de cao welzijn naar de cao kinderopvang zal naar verwachting leiden tot frictiekosten. Het college staat positief tegenover vergoeding van frictie vanwege behoud van werkgelegenheid. Verder heeft de gemeente jarenlang geïnvesteerd in de scholing van de leidsters op de peuterspeelzalen. Hoe hoog die frictiekosten zullen zijn, wordt op dit moment onderzocht. In het voorjaar zal u hierover nader worden geïnformeerd en leggen wij een voorstel aan de gemeenteraad voor. In nauwe samenwerking met de kinderopvang, peuterspeelzalen en schoolbesturen werken wij een nieuw beleidskader, de opvolger van het Haags Model Voorschoolse Educatie, RIS , nader uit. Deze krijgt u vóór de zomervakantie ter besluitvorming voorgelegd. 8/9

9 Conclusie In mei van dit jaar bracht de Inspectie voor het Onderwijs het zorgelijke bericht dat de kansenongelijkheid in het onderwijs is toegenomen. Wij willen bevorderen dat kinderen met gelijke talenten ook gelijke kansen krijgen in het onderwijs. Het bevorderen van gelijke kansen begint al op zeer jonge leeftijd. In het kader van de harmonisatie van voorschoolse voorzieningen vinden wij dat het voor kinderen in kwetsbare wijken van extra groot belang dat zij naar een uitstekende, betaalbare voorschoolse voorziening kunnen gaan, zodat zij zo goed mogelijk voorbereid op school beginnen. Om die reden willen wij meer kinderdagverblijven in kwetsbare wijken die nog geen vve aanbieden de kans geven om ook een vve-programma uit te voeren. Daarmee snijdt het mes aan twee kanten. Meer kinderen uit kwetsbare wijken krijgen een kwalitatief beter programma en de wachtlijsten worden zo minder. De verwachte bezuinigingen op de rijksmiddelen ter vermindering van onderwijsachterstanden staan naar ons inzicht haaks op de doelstelling om de kansenongelijkheid aan te pakken. En een degelijke en duurzame aanpak van onze plannen om de harmonisatie in Den Haag vorm te geven en de wachtlijsten te verminderen. Wij blijven ons inzetten om die bezuiniging van tafel te krijgen. Wij rekenen daarbij ook op de inzet van de indieners van de motie. Door middel van deze raadsmedeling verwachten wij, naar aanleiding van de ingediende motie, voorlopig voldoende inzicht gegeven te hebben hoe wij de wachtlijsten op korte termijn willen verminderen. Het college blijft op de instellingen het beroep doen om doelgroepkinderen met voorrang te plaatsen. Verder houden wij de inzet van budgetten zodanig tegen het licht dat het ten goede komt aan de kinderen in de wijken waar de onderwijsachterstanden het grootst zijn. De aanpak van wachtlijsten vraagt om een structurele oplossing. Die oplossing zoeken wij in de harmonisatie van voorschoolse voorzieningen. In deze raadsmededeling hebben wij uiteen gezet hoe de harmonisatie de komende tijd in Den Haag vorm krijgt. Wij stellen u met deze raadsmededeling voor om de moties uitbreiding vve rv 119, RIS als afgedaan te beschouwen. Uiteraard informeren wij u over de vervolgstappen met betrekking tot de harmonisatie. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram J.J. van Aartsen 9/9