reactie Reacties op conceptnota meerjarenvisie peuterspeelzaalwerk

Transcriptie

1 Reacties op conceptnota meerjarenvisie peuterspeelzaalwerk Inspraak De integratieraad is positief over de ontwikkeling van integrale kindcentra en ziet deze ontwikkeling graag uitgebreid naar alle brede scholen. De integratieraad ziet graag dat alle voorschoolse voorzieningen gebruik maken van de verwijsindex. De integratieraad onderschrijft de keuze van de Gemeente Zwolle voor scenario 2, waarbij de doelgroep bestaat uit kinderen waarvan de ouders geen recht hebben op een kinderopvang toeslag. De integratieraad onderschrijft de keuze van Gemeente Zwolle voor een financieringssystematiek aan de instellingen. De integratieraad pleit voor een goede spreiding van peuterspeelzaallocaties over de stad. De integratieraad ziet graag dat de openingstijden van peuterspeelzalen worden verruimd, zodat deze aansluiten bij die openingstijden van de kinderopvang. De integratieraad ziet als risico van het voorgestelde scenario dat de groepen minder heterogeen zullen zijn en de concentratie van VVE-kinderen zal toenemen. Er kan een ongewenste tweedeling ontstaan van kinderen van arme en rijke ouders. De integratieraad ziet kansen in de uitwerking van het gekozen scenario waarbij commerciële kinderopvangorganisatie ruimte hebben om allerlei vormen van opvang te ontwikkelen voor de doelgroepkinderen, waardoor een tweedeling minder snel zal ontstaan. Prokino heeft geen op- of aanmerkingen op de conceptnota meerjarenvisie peuterspeelzalen. Reactie Gemeente Zwolle De ontwikkeling van integrale kindcentra is een vervolgstap op de ontwikkeling van brede scholen. In het kader van de nota peuterspeelzaalbeleid willen we deze ontwikkeling niet in de weg staan. In het kader van de ontwikkelingen rondom het Centrum voor Jeugd en Gezin worden gesprekken gevoerd hierover met de voorschoolse voorzieningen. Nvt Nvt In de uitwerking van het gekozen scenario nemen wij dit mee. In de uitwerking van het gekozen scenario nemen wij dit punt mee. Dit risico verschilt per uitwerkingsvorm van het gekozen scenario. In de uitwerking van het gekozen scenario nemen wij dit mee. De Gemeente Zwolle onderschrijft deze kans. nvt

2 De WMO-adviesraad onderstreept het uitgangspunt van de nota dat alle kinderen met behulp van een voorschoolse voorziening op een aanvaardbaar niveau moeten kunnen starten op de basisschool en dat ouders met een inkomen onder een bepaalde grens hierbij financieel gesteund moeten worden. De WMO-adviesraad kiest er voor om verder geen inhoudelijk advies te geven, omdat ook ouders via peuterspeelzalen om advies is gevraagd. De ouders van Doomijn kunnen zich vinden in de visie van de gemeente dat ontwikkelingsstimulering voor kinderen positief is. De peuterspeelzaal is hier voor ouders onlosmakelijk aan verbonden. Volgens de ouders van Doomijn is de peuterspeelzaal een belangrijke plek voor de kinderen: voor ontwikkelingsstimulering en voorbereiding op de basisschool. De korte dagdelen, het gerichte programma en de deskundige leidsters staan geheel in dit teken. De ouders van Doomijn vinden het samen laten spelen van kinderen met en zonder achterstanden belangrijk. Kinderen leren ook van elkaar. Door er vroeg bij te zijn kunnen kosten in de toekomst (jeugdzorg) voorkomen worden. Hierbij is het echter wel belangrijk om voor ogen te houden dat jonge kinderen zich nog volop ontwikkelen en dat deze ontwikkeling vaak grillig verloopt. Een kind moet dus ook niet te snel een stempel achterstand krijgen. Ouders kiezen bewust voor de peuterspeelzaal in plaats van het kinderdagverblijf om de ontwikkeling van hun kind te laten stimuleren volgens de ouders van Doomijn. Het naar elkaar toegroeien van de peuterspeelzaal en de kinderopvang wordt niet herkend. nvt Wij respecteren de keuze van de WMOadviesraad. Wij zijn van mening dat, behalve op peuterspeelzalen ook op de kinderdagverblijven ontwikkelingsstimulering plaatsvindt. In z n algemeenheid kan worden gesteld dat peuterspeelzalen en kinderdagverblijven elk op hun eigen wijze bijdragen aan de ontwikkelingsstimulering en voorbereiding op de basisschool. Het VVE-aanbod is bedoeld voor kinderen met een risico op een onderwijsachterstand. Doel is te voorkomen dat een kind start op de basisschool met een onderwijsachterstand. Dit risico wordt bepaald aan de hand van criteria. Het VVE-aanbod wordt op dit moment aangeboden aan gemengde groepen van kinderen met en zonder risico op een onderwijsachterstand. Mocht door middel van toetsing vastgesteld worden dat het kind feitelijk een onderwijsachterstand heeft dan volgt extra inzet d.m.v. tutoring. Kinderopvangorganisaties stemmen hun aanbod af op de vraag. Zo lang er voor ouders een goedkoper alternatief is voor peutergroepen in de kinderopvang, zullen kinderopvangorganisaties deze vorm van opvang niet aanbieden. Veel peuterspeelzalen zijn al gevestigd in 2/

3 Kinderopvang doet ook heel veel aan verzorging en werkt meestal met groepen kinderen van 0-4 jaar. Er bestaan zeer weinig horizontale groepen, dus specifieke peutergroepen in de kinderopvang, vermoedelijk vanwege de kosten. Een andere optie die genoemd is, is het samenvoegen van peuterspeelzalen met basisscholen om kostenbesparend te werken. Voorstel 2, alleen speelzaalplaatsen voor kinderen die niet onder de wet kinderopvang vallen, lijkt de keuzevrijheid van ouders te beperken volgens de ouders van Doomijn. Het is uit de notitie niet volledig duidelijk of ouders die beide werken moeten kiezen voor een kinderdagverblijf. Een deel van de ouders maakt gebruik van informele opvang of gastouderopvang. Daarbij kiezen ze voor de ontwikkelingsstimulering en voorbereiding op de basisschool, voor de peuterspeelzaal. Mag deze groep ouders hun kinderen niet meer op een peuterspeelzaal laten spelen voor een stukje ontwikkelingsstimulering en leren samen spelen met andere kinderen? een basisschool. Voorstel 2 geeft aan dat het gesubsidieerde peuterspeelzaalwerk alleen bedoeld is voor kinderen van ouders die geen recht hebben op de kinderopvangtoeslag. De wijze waarop dit vorm krijgt wordt in een volgende notitie met behulp van scenario s verder uitgewerkt. Hierbij werken wij allen scenario s uit waarbij de groepen van het peuterspeelzaalwerk bestaan uit zowel gesubsidieerde als ongesubsidieerde plekken (heterogene groepen). Ouders met een kinderopvangtoeslag kunnen dus kiezen tussen kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. De ouders die gebruik maken van de wet kinderopvang voor het bekostigen van de peuterspeelzaal zouden in dat geval wegvallen als cliënten van de peuterspeelzaal volgens de ouders van Doomijn. Vermoedelijk zou dat betekenen dat een groot deel van de cliënten wegvalt, waardoor er (op nieuw) peuterspeelzalen moeten sluiten en de gemeente haar doel voorbij schiet. Daarbij komt volgens de ouders van Doomijn dat de peuterspeelzalen in dat geval alleen nog kinderen plaatsen van wie niet beide ouders werken, terwijl een gemêleerde groep juist zeer belangrijk is voor het leren van elkaar. In uw notitie wordt het Onderzoek Zie vorige opmerking. Zie vorige opmerking. Wij zijn ons er van bewust dat de 3/

4 kinderopvang in Zwolle 2011 aangehaald. Daar plaatsen de ouders van Doomijn de volgende kanttekening bij: door de gewijzigde regelgeving per 1 januari 2012 en de daaruit voortvloeiende hogere kosten voor de kinderopvang is de groep ouders die gebruik maakt van informele opvang gegroeid en deze groep zal vermoedelijk nog verder groeien. De cijfers uit het onderzoek zouden er vandaag de dag daarom anders uitzien dan tijdens het onderzoek. De ouders van Doomijn maken zich zorgen over de betaalbaarheid van de peuterspeelzaal. Is dit nieuwe beleid niet een verkapte bezuiniging? Doomijn/Travers herkent zich in de uitgangspunten van de notitie: De gezamenlijke ambitie van de partners en de gemeente Zwolle dat de jeugd zich fysiek, cognitief en sociaal-emotioneel optimaal kan ontwikkelen en dat zij nu en in de toekomst kan participeren in de maatschappij. Het recht voor 0-4 jarigen om zich spelenderwijs te ontwikkelen. Het bezoeken van een voorschoolse voorziening is goed voor de ontwikkeling van kinderen en draagt daarmee bij aan het bereik van de ambitie van het jeugdbeleid. Optie 1: peuterspeelzaalwerk is beschikbaar voor alle kinderen van 2,5 tot 4 jaar in Zwolle, wordt alleen aangegeven onderzoeksgegevens geen reëel beeld geven van de situatie op dit moment. Op dit moment is er geen sprake van een bezuiniging op het peuterspeelzaalwerk. Doordat de kosten van het peuterspeelzaalwerk harder stijgen dan de gemeentelijke indexering is het echter wel noodzakelijk om te kijken hoe het beschikbare budget efficiënt en effectief kan worden ingezet. Het opnieuw bepalen van de doelgroep voor het gesubsidieerde peuterspeelzaalwerk is daarbij een eerste stap. Daarna kan gekeken worden naar het kwaliteitsniveau dat haalbaar is binnen de gestelde kaders van doelgroep en budget. nvt Wij zijn van mening dat onze ambitie te realiseren is indien alle kinderen een voorschoolse voorziening (peuterspeelzaal 4/

5 dat deze optie niet haalbaar is binnen het huidige financiële kader. Deze optie biedt volgens Doomijn/Travers echter wel de grootste kansen als het gaat om het halen van de gemeentelijke ambities ten aanzien van de ontwikkeling van jonge kinderen. Bij optie 3 wordt volgens Doomijn/Travers terecht aangegeven dat indien een speelzaal alleen bezocht wordt door VVE-doelgroep kinderen, de kinderen die geen gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag, buiten de boot vallen. Hun ontwikkeling wordt niet gestimuleerd en eventuele problemen worden niet gesignaleerd. Daarbij worden VVE-doelgroepkinderen al heel jong apart gezet en gaat het leereffect voor deze kinderen omlaag omdat zij alleen kunnen spelen (=leren) met andere kinderen die ook tot de gemeentelijke doelgroep horen. In de nota wordt vervolgens voorgesteld om te kiezen voor gemeentelijke gefinancierd peuterspeelzaalwerk alleen voor kinderen van ouders die geen recht hebben op de kinderopvangtoeslag. Dit lijkt een heel logische keuzen omdat hiermee: Een aanbod voor alle kinderen in Zwolle beschikbaar blijft. Kinderen kunnen of naar de kinderopvang als de ouders in aanmerking komen voor de kinderopvangtoeslag en als ouders dat niet kunnen, dan kunnen de kinderen terecht in de peuterspeelzaal. De kosten worden beperkt. De gemeente hoeft immers alleen nog de kinderen te subsidiëren waarvan de ouders geen gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag. Bij dit voorstel wil Doomijn/Travers enige kritische kanttekeningen plaatsen die ons inzien van belang zijn bij de uitvoering van of kinderdagverblijf) bezoeken. Wij herkennen de genoemde nadelen van deze optie en hebben deze in de nota verwerkt. nvt 5/

6 het besluit. In de notitie wordt geen uitspraak gedaan over de uitwerking van de keuze. Onduidelijk is dan ook hoe omgegaan zal worden met kinderen die wel gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag. Mogen zij wel gebruik maken van de peuterspeelzaal, vraagt Doomijn/Travers? We hebben in de notitie opgenomen dat er vormen van peuterspeelzaalwerk worden uitgewerkt waarbij de groepen bestaan uit zowel gesubsidieerde als ongesubsidieerde plekken. Ouders met een kinderopvangtoeslag kunnen dus gebruik blijven maken van de peuterspeelzalen. Het uitsluiten van de groep kinderen van ouders met recht op een kinderopvangtoeslag leidt volgens Doomijn/Travers tot een vreemd soort segregatie: kinderen van ouders die beide werken versus kinderen van ouders waarvan één ouder of geen van de ouders werkt. Maar het heeft ook consequenties voor het aanbod voor peuterspeelzaalwerk. Van de ouders/ kinderen die gebruik maken van een peuterspeelzaal van Doomijn kan ongeveer 50% gebruik maken van de kinderopvangtoeslag. Indien deze kinderen geen gebruik meer mogen maken van de peuterspeelzaal dan betekent dit dat veel peuterspeelzalen in de problemen komen en waarschijnlijk (deels) gesloten moeten worden. Hierbij komt het peuterspeelzaalwerk op wijkniveau, juist voor kinderen die geen gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag en naast de peuterspeelzaal dus geen alternatief hebben, ernstig onder druk te staan. Een ander punt in dit kader is volgens Doomijn/Travers dat de kostprijs van het peuterspeelzaalwerk veel hoger ligt dan die van de kinderopvang. Dit heeft te maken met een duurdere CAO (PSZ CAO Zorg en welzijn, Kinderopvang CAO Kinderopvang), de kortere openingstijden (slechts 3 uur per dag, 41 weken), de hogere personele inzet (tijdens de openingstijden zijn er altijd 2 leidsters Zie vorige opmerking. Een peuterspeelzaal openstellen met gesubsidieerde plekken en nietgesubsidieerde plekken kan alleen indien de peuterspeelzaal voldoet aan de wettelijke eisen die gesteld worden aan de kinderopvang. Een groot deel van de peuterspeelzalen voldoet al aan die eisen. Daardoor bestaat ook de mogelijkheid het personeel geleidelijk onder te brengen onder de CAO kinderopvang, waardoor op 6/

7 aanwezig, terwijl in de kinderopvang 3 uur per dag een leidster alleen op de groep mag staan). Dit maakt dat de kostprijs van de peuterspeelzaal tussen de 7,50 en 8,50 per uur ligt. Terwijl de kinderopvang in Zwolle een uurprijs kent van 6,20 tot 6,67. De kinderopvangtoeslag kent een maximum bijdrage per uur van 6,36. Tot 6,36 krijgen de ouders een inkomensafhankelijk uitkering. Alles daarboven moeten de ouders volledig zelf betalen. Voor ouders die gebruik maken van de kinderopvangtoeslag is het aanbieden van peuterspeelzaalwerk tegen kostprijs dus financieel zeer onaantrekkelijk. Vaak wordt aangegeven dat de peuterspeelzaal omgebouwd zou kunnen worden tot halve dagopvang. Echter de behoefte aan halve dagopvang is volgens Doomijn/Travers onder werkende ouders erg laag. Daarom wordt dit in de kinderopvang ook maar weinig aangeboden. Niet alle ouders die gebruik kunnen maken van de kinderopvangtoeslag kiezen er voor hun kind op te laten vangen in een kinderdagverblijf. In de nota wordt een onderzoek aangehaald uit 2011 waarin 51% van de ondervraagden aan gaf gebruik te maken van informele opvang. Door de bezuinigingen in 2011, 2012 en waarschijnlijk ook 2013 is de kinderopvang voor ouders veel duurder geworden. Veel ouders hebben daardoor volgens Doomijn/Travers besloten hun kind niet meer op te laten vangen in een kinderdagverblijf, maar gebruik te maken van informele opvang of een goedkopere gastouder. Deze ouders kiezen er vaak voor als een kind iets ouder is geworden om het dan alsnog naar de peuterspeelzaal te laten gaan voor het samen spelen met andere kinderen, het stimuleren van de ontwikkeling en de termijn kosten worden bespaard. Daarnaast is het zo dat ouders bewust kiezen voor de peuterspeelzaal en niet voor de kinderopvang. Het is dan ook maar de vraag of ouders zullen afhaken als de prijs wordt verhoogd. Tenslotte is een scenario mogelijk, waarbij de gemeente de extra kosten voor haar rekening neemt om daarmee te bewerkstelligen dat de peuterspeelzalen in de wijken beschikbaar blijven en segregatie wordt voorkomen. Een en ander wordt uitgewerkt in de volgende nota. Dit is een herkenbaar vraagstuk. Ook het scenario voor halve dagopvang, met vooren nadelen, wordt in de volgende nota verder uitgewerkt. Uit onderzoek dat het Ministerie van SZW heeft laten uitvoeren (Kamerbrief cijfers kinderopvang over derde kwartaal 2012) blijkt dat het aantal kinderen waarvoor ouders kinderopvangtoeslag aanvragen, de eerste maanden van 2012 is gedaald met 4% ten opzichte van Ouders vragen bovendien voor 6% minder uur kinderopvangtoeslag aan in de eerste maanden van De daling van het aantal uren kan komen doordat ouders kritischer zijn geworden op het aantal uren dat zij nodig hebben. In 2012 is naast een bezuiniging op de kinderopvangtoeslag ook de koppeling van de kinderopvangtoeslag aan het aantal gewerkte uren ingevoerd. De arbeidsparticipatie van ouders daalt niet of nauwelijks. De arbeidsparticipatie van alleenstaande moeders is wel licht gedaald. Het grootste deel van de 7/

8 voorbereiding op de basisschool. Indien deze kinderen niet meer in de speelzaal terecht kunnen, wordt niet alleen hun ontwikkeling niet gestimuleerd, maar worden eventuele problemen ook niet meer gesignaleerd. Een hele groep kinderen zou buiten de invloedsfeer van het gemeentelijk beleid vallen. kinderen bezoekt dus nog steeds een voorschoolse voorziening en is dus in beeld van één van de CJGnetwerkpartners. Doomijn hoort regelmatig van ouders dat zij nog steeds een duidelijk verschil zien en/of ervaren tussen het kinderdagverblijf en de peuterspeelzaal. Het kinderdagverblijf heeft dan vooral een opvangfunctie waarbij zorg voorop staat en de peuterspeelzaal de functie voor ontwikkelingsstimulering en voorbereiding op de basisschool. Vooral voor de kleine kinderdagverblijven met maar één groep is het lastig om vorm te geven aan de ontwikkelingsstimulering en voorbereiding op de basisschool voor de peuters. Immers in deze kinderopvangorganisatie worden kinderen van 0 tot 4 jaar in één groep opgevangen waardoor er per dagdeel slechts ongeveer 4 peuters aanwezig zijn. Specifieke aandacht voor de peuter en het leren omgaan met een groep leeftijdsgenoten is dan erg beperkt. Zeker wanneer dit wordt vergeleken met de volledig op peuters ingestelde peuterspeelzaal waar peuters in groepen van maximaal 16 kinderen samen spelen en leren. Door te kiezen voor optie 2 wordt gebruik gemaakt van de landelijke kinderopvangregeling. Hierdoor wordt volgens Doomijn/Travers ook de invloed van landelijke ontwikkelingen op de situatie in Zwolle groter. Bezuinigt de overheid verder op de kinderopvang en/of neemt de werkeloosheid toe dan groeit ook de groep ouders die geen gebruik meer kan of wil maken van de kinderopvang. Deze kinderen zijn dan Uiteraard maakt het uit of kinderen in een groep zitten met kinderen van 0 tot 4 jaar of met kinderen van 2,5 tot 4 jaar. Binnen de kinderopvang is het echter wel mogelijk horizontale groepen te vormen. Wij gaan er vanuit dat indien hier voldoende vraag naar is de kinderopvang deze vorm van kinderopvang aanbiedt. Door gebruik te maken van de landelijke kinderopvangregeling blijft er enerzijds meer financiële ruimte voor een kwalitatief goed aanbod van peuterspeelzaalwerk, anderzijds wordt de vraag van gesubsidieerde plekken meer afhankelijk van landelijke ontwikkelingen. De laatste landelijke ontwikkeling is overigens in het regeerakkoord beschreven. Om de onderlinge afstemming van onderwijs, 8/

9 weer aangewezen op de gemeentelijke peuterspeelzaal. Vraag is of hier dan (financieel) nog voldoende op kan worden ingespeeld of dat er wachtlijsten ontstaan en de gemeentelijke ambitie ten aanzien van de ontwikkelingsstimulering van jonge kinderen niet meer kan worden gehaald. De vraag is of dit het juiste moment is om een beslissing te nemen. Landelijk wordt namelijk nog onderzocht of de kinderopvangtoeslag gebruikt mag worden voor een peuterspeelopvang (peuterspeelzaal die voldoet aan de eisen van de kinderopvang). De belastingdienst is in veel gebieden in Nederland van mening dat deze vorm van peuteropvang veel lijkt op peuterspeelzaalwerk, o.a. door de korte openingstijden en niet voor kinderopvangtoeslag in aanmerking komt. In een rechtszaak is dat nog eens bevestigd. Zolang er geen duidelijkheid is op dit punt, lijkt het Doomijn/Travers verstandiger nog geen verdere besluiten te nemen over de inrichting van het peuterspeelzaalwerk. peuterspeelzaalwerk en kinderopvang te optimaliseren wordt de financiering van het peuterspeelzaalwerk onder de Wet Kinderopvang gebracht. Daarbij zal bestaande gemeentelijke financiering worden betrokken. In het regeerakkoord wordt niet duidelijk wat financiering via de Wet kinderopvang betekent. Als de bedoeling is dat straks alle ouders (werkend en niet-werkend met kinderen van 2 en 3 jaar) recht hebben op een kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst hebben gemeenten geen financiële verantwoordelijkheid meer voor de instandhouding van peuterspeelzalen. Een afnemende financiële betrokkenheid bij peuterspeelzaalwerk belemmert de mogelijkheid van gemeenten om overkoepelend beleid te maken, gericht op een goede afstemming en integratie van deze voorzieningen. Uit de kamerbrief van 11 december 2012 blijkt dat voortaan het recht op kinderopvangtoeslag alleen gekoppeld is aan het aantal gewerkte uren van de minst verdienende ouder. Er is geen sprake van een minimum aantal uren dat gewerkt moet worden. De kinderopvangtoeslag kan dus worden ingezet voor het bekostigen van peuteropvang (peuterspeelzaalwerk dat voldoet aan de eisen van de kinderopvang). /