Brazilië en de afhankelijkheid van grondstoffen. KNAG Lezing Dr. Wouter Jacobs Erasmus Universiteit Rotterdam

Transcriptie

1 Brazilië en de afhankelijkheid van grondstoffen KNAG Lezing Dr. Wouter Jacobs Erasmus Universiteit Rotterdam

2 2009 Brazilië 2013

3 Staples Trap en Dutch Disease Staples Theory (Innis, 1954) Groei van economie op basis van export van grondstoffen en natuurlijke hulpbronnen Valkuil van afhankelijkheid ten koste van andere sectoren van de economie (maakindustrie, diensten) Canada 19 e / 20e eeuw. Dutch Disease (The Economist, 1977) Stijging van de waarde van de munt als gevolg van groei van export van grondstoffen (bijv. aardgas) Hierdoor worden andere sectoren van de economie getroffen door hogere kosten, gevolg werkloosheid.

4 Braziliaanse Handelspartners Export: $256 Miljard Auto s Schoeisel Koffie Soja IJzererts Import: $239 Miljard Machineonderdelen Transportonderdelen Elektronica Olie Kunstmest

5 Buitenlandse Investeringen (Deloitte, 2014)

6 Buitenlandse Investeringen (Deloitte, 2014)

7 Wat zijn Grondstoffen? Energie: ruwe olie, aardgas, LNG, brandstoffen (kerosine, diesel), elektriciteit Soft/ Agri: graan, mais, rijst, cacoa, oliehoudende zaden, koffie, suiker, zalm Metalen en mineralen: ijzererts, kolen, zink, nikkel, koper, potash, tin, aluminium, goud Combinaties: in verwerking (bijv. biofuels), in opslag (koffie en metalen) en vervoer (staaldraad heen, graan terug) Kenmerken: Geografisch ongelijk verdeeld over de wereld Relatieve Schaarste Economische Waarde/ Asset class Kwaliteitsverschillen/ gradaties bijv. Arabica vs Robusta Productie, distributie en consumptie in bulk. Houdbaarheid en Opslag 7

8 Maurits de Braziliaan Holland neemt de suikerhandel van de Portugezen over in de Braziliaanse koloniën in het Noordwesten Mauritiopolis (Recife)

9 Manaus: Centrum van de Mondiale Rubberhandel Manaus en Belém in de Amazone groeien eind 19 e eeuw uit tot bloeiende steden door de productie en handel in rubber Welvaart vooral herinvesteerd in consumptie economie, bijvoorbeeld Operahuizen Door de introductie van gecultiveerde rubber plantages in Zuidoost Azië en Sri Lanka verplaatst de handel en productie zich begin 20 e eeuw Manaus en Belém raken in verval

10 B van BRIC van Goldman Sachs Brazilië- Rusland-India-China Term geïntroduceerd door Jim O Neill, Directeur Asset Management van Goldman Sachs in 2001 Brazilië een van de sterk groeiende ontwikkelingseconomieën 5 e grootste land 5 e meeste inwoners 7 e grootste economie Groei vooral gedreven door stijgende grondstofprijzen BRIC als beleggingsportfolio.

11 De B van BRIC

12 Internationale Grondstoffenprijzen: boom and bust 2008 en 2015

13 B van BRIC en de Grondstoffenhandel

14 De B van BRIC 21,4% van de bevolking onder de armoedegrens 10% van de hoogste inkomensgroep bezit 42.9% van de welvaart. Corruptie en Criminaliteit Slechte Infrastructuur: 41 ste op de World Bank Logistics Performance Index.

15 Beleid en Strategie Versnelde Groei Programma (PAC) Grootschalige publieke investeringen in infrastructuur Stimulering van private (buitenlandse) investeringen Energy, Housing & Sanitation, Urban Transportation, Transport& Logistics Totaal 170 miljard Nationaal Plan Logistiek en Transport (PNLT) Totaal 20 miljard Verbeteren wegen, zeehavens, luchthavens, binnenvaart en spoor

16 Gateway Regions: Transport en Infrastructuur 1. Amazone: Belem, Manaus, Porto Velho 2. Noordoosten: Itaqui, Recife/Suape, Pecem 3. Zuidoostelijke Mega City Region: Santos, Sao Sebastiao, Sepetiba 4. Zuiden: Rio Grande, Porto Alegre (Jacobs, Pegler, Reis & Pereira, 2012)

17 Porto de Santos Tema: Logística Internacional Prof. Manoel AS Reis 17

18 Porto de Santos Prof. Manoel AS Reis

19 Investeringen Zuidoostelijke MegaCity Zuidoosten Investeringen (Milhões R$) UF Havens 2014/ /17 ES Vitória RJ Itaguaí/Rio de Janeiro Manaus/Itacoatiara Porto Velho SP Santos/São Sebastião TOTAAL Santarém Vila do Conde Macapá Belém/Miramar/Outeiros Itaqui Pecém Cabedelo Suape/Recife Maceió Aratu/Salvador Porto Sul / Ilhéus Vitória Itaguaí/Rio de Janeiro Santos/São Sebastião Paranaguá/Antonina Itajaí/Imbituba/São Francisco do Sul Porto Alegre Rio Grande

20 Investeringen - Noordoost Noordoosten Investeringen (Milhões R$) UF Havens 2014/ /17 MA BA PE CE PA AL Itaqui Aratu / Salvador / Porto Sul / Ilhéus Recife/Suape Pecém Cabedelo Maceió Manaus/Itacoatiara Porto Velho TOTAAL Santarém Macapá Belém/Miramar/Outeiros Vila do Conde Itaqui Pecém Cabedelo Suape/Recife Maceió Aratu/Salvador Porto Sul / Ilhéus Vitória Itaguaí/Rio de Janeiro Santos/São Sebastião Paranaguá/Antonina Rio Grande Porto Alegre Itajaí/Imbituba/São Francisco do Sul

21 Investeringen Zuidelijke Regio Zuiden Investeringen (Milhões R$) PR SC RS Havens Paranaguá - Antonina Imbituba/Itajaí/ São Francisco do Sul Porto Alegre/ Rio Grande TOTAAL Manaus/Itacoatiara Porto Velho 2014/ / Santarém Vila do Conde Macapá Belém/Miramar/Outeiros Vitória Itaqui Pecém Aratu/Salvador Porto Sul / Ilhéus Maceió Cabedelo Suape/Recife Itaguaí/Rio de Janeiro Santos/São Sebastião Paranaguá/Antonina Itajaí/Imbituba/São Francisco do Sul Porto Alegre Rio Grande

22 Investeringen Amazone Macapá Santarém Belém/Miramar/Outeiros Manaus/Itacoatiara Vila do Conde Itaqui Pecém Porto Velho Amazone St Havens Cabedelo Suape/Recife Investeringen Maceió Aratu/Salvador Ilhéus/Porto Sul (Milhões R$) 2014/ /17 Rio Grande Porto Alegre PA Vitória Belém/Miramar/Outeiro/ Itaguaí/Rio de Janeiro Santos/São Sebastião Vila do Conde Paranaguá/Antonina AM Itajaí/Imbituba/São Francisco do Sul AP Santarém/ Itacoatiara/Manaus Macapá RO Porto Velho TOTAAL

23 Railroad Transportation in Brazil Expansions PNLT 2010 EF (Ferrovia Norte-Sul) Panorama/SP - Rio Grande/RS (1.600 km)

24 Koffie

25 Koffie Rond 1840 Brazilië de grootste koffieproducent ter wereld (63% van Brazilie s totale exports in 1890). Momenteel 1/3 van de wereldproductie (49 miljoen bags) Tot begin jaren 1990 sterk gereguleerd via nationale quota, matige kwaliteit. Sinds jaren 1990 meer kwaliteit en concurrentie (bijv. toetreding Sara Lee)

26 Suiker/ Ethanol

27 Suikerriet historisch belangrijk export product Totale Productie: 558 MMT Grootse producent van suiker ter wereld 25% productie, 50% van de exports Grootste producent van ethanol ter wereld 20% productie, 20% van de exports Ethanol goed voor 17.8% van de Energiematrix: sinds 1970s gestimuleerd door de overheid als brandstof voor autos. Belangrijkste productiecentra: SauPaulo, Alagoas, Pernambuco, Suiker/ Ethanol

28 Soja

29 Soja 27 miljoen hectare aan productiegrond Matto Grosso, Parana, RioGrande, Gioas Totale Productie 70 MMT (2 e van de wereld 30 MMT export Bonen 14 MMT export Meals Belangrijkste afzetmarkt: China (85%) Uitbreiding productie naar Noordoosten Vervanging van katoenproductie Maranhao, Para, Bahia, Tocantins In 2008: grote producenten, federale overheid en banken maken afspraken om geen soja en palmolie af te nemen uit de Amazone en nieuw ontboste gronden Lokale afzetmarkt: Biodiesel. Grote eigenaren sojaplantages zijn Vale, Petrobras, Repsol Vleesproductie

30 Soja, Infrastructuur en de Arc of Deforestation (Jacobs&Pegler,2011)

31 Citrus Start citrusproductie in jaren 1960 Belangrijkste citrusproducenten: Cutrale, Citrovita/Citrosuco en Louis Dreyfus SaoPaulo s Citrus Belt belangrijkste productiecentrum in wereld 85% van de wereldexport: EU belangrijkste markt Belangrijskte afzetmarkt is de EU

32 Ertsen en Mineralen

33 IJzerertsprijzen

34 Samarco Mineracao Ramp 2015

35 Ruwe Olie

36 Ruwe olie productie

37 Kostprijs van ruwe olie extractie per barrel

38 Ruwe olie prijzen (bron: IEA)

39 Operation Car Wash: Petrobras Schandaal Federale politie arresteert de olieraffinage directeur van Petrobras op verdenking van fraude en aannemen van steekpenningen (twv $2,8 miljard) bij aanbesteding van contracten in 2014 Betrokkenheid van politieke sleutelfiguren uit de regerende Arbeiderspartij Afzetting van President Rouseff in 2016

40 Conclusies Historische Handelsrelatie: Maurits de Braziliaan De Braziliaanse economie nog steeds zeer afhankelijk van grondstoffen Tijdens de commodity bonanza sterke groei, daarna prijzen zakken in Brazilië heeft veel van de meevallers geïnvesteerd in WK Voetbal en Olympische Spelen en in de Bolsa Familia, maar uiteindelijk toch in de staples trap gelopen en last van de Dutch Disease.