regioportret ROC van twente

Transcriptie

1 regioportret ROC van twente

2 Regioportret Twente Een aantrekkelijk middelbaar beroepsonderwijs is kwalitatief sterk en biedt deelnemers een gevarieerd opleidingenaanbod. 6

3 MBO15 INHOUD Voorwoord 5 Inleiding 7 Keuze met het hart of het hoofd 10 > Bastiaan Koersen 19 jaar, 4e jaar student werktuigbouwkunde 12 > Lotte Waanders 19 jaar, 2e jaars student marketing & communicatie 19 Van Twente, voor Twente 20 > Jasper de Jong 20 jaar, 4e jaars student verpleegkunde 25 Twente kiest voor techniek 27 > Arthur Akkerman 20 jaar, 4e jaars student fotografie 31 Colofon 34 3

4 Regioportret Twente

5 MBO15 VOORWOORD Een aantrekkelijk middelbaar beroepsonderwijs is kwalitatief sterk en biedt deelnemers een gevarieerd opleidingenaanbod. Het afgelopen decennium is de groei van het aantal studenten in het middelbaar beroepsonderwijs hand in hand gegaan met een uitbreiding van het aantal opleidingen. Bijna een half miljoen mbo-studenten wordt via ongeveer 600 verschillende typen opleidingen voorbereid op de beroepspraktijk of een vervolgopleiding. Nu aan de groei van het aantal studenten een einde komt, is het zaak om het opleidingenaanbod tegen het licht te houden en indien nodig keuzes te maken zodat het aantal studenten per opleiding én de kwaliteit op peil blijven. In het actieplan mbo Focus op vakmanschap van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is een doelmatiger aanbod van opleidingen één van de maatregelen die de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het middelbaar beroepsonderwijs moet verbeteren. Opleidingen moeten goed aansluiten op de regionale arbeidsmarkt en versnippering moet worden tegengegaan. Een goede afstemming met overheden, werkgevers en andere onderwijsinstellingen in en tussen regio s is noodzakelijk. 5

6 Regioportret Twente Het Programmamanagement MBO15 ondersteunt mboinstellingen bij het verbeteren van de (macro)doelmatigheid. In vijf pilotregio s met elk een eigen karakter wordt bekeken hoe het opleidingenaanbod wordt samengesteld. Twente, waar één ROC en één AOC middelbaar beroepsonderwijs aanbieden, is één van de pilot-regio s. Deze publicatie laat als praktijkvoorbeeld zien hoe het ROC van Twente zijn opleidingenaanbod samenstelt en afstemt op de behoefte van de regionale arbeidsmarkt en de wijze waarop de onderwijsinstelling zich profileert. Hans Corstjens Programmamanager Programmamanagement MBO15 Macrodoelmatigheid November

7 MBO15 INLEIDING > 1 augustus Een belangrijke datum voor het mbo-onderwijs in de regio Twente. Twee Regionale Opleidingen Centra, het ROC Twente Plus (overwegend christelijke signatuur, hoofdvestiging in Almelo) en ROC Oost-Nederland (algemene signatuur, hoofdvestiging Hengelo), gaan samen. Een situatie waarbij twee onderwijsinstellingen elkaar nauwlettend in de gaten houden en in dezelfde regio concurreren om de gunsten van de student komt ten einde. Door de fusie ontstaat er één mbo-college in Twente, naast de groene mbo-instelling AOC-Oost. De ruim medewerkers van het ROC van Twente verzorgen beroepsopleidingen, trainingen en cursussen voor studenten en zo n cursisten. Het onderwijs wordt gegeven op vier hoofdlocaties in Almelo, Hengelo en Enschede, in-company bij bedrijven en instellingen en op talloze kleinere onderwijslocaties in Twente. Voor één van de uitgangspunten van het ROC van Twente het centraal stellen van de loopbaan van de student in het onderwijs - is het feit dat er geen concurrentie in de regio is, een belangrijk gegeven. Uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat tientallen instellingen in de beroeps- en volwasseneneducatie zich niet alleen als samenwerkingspartners maar ook als concurrenten van elkaar zien. In hun profilering willen de instellingen zoveel mogelijk voldoen aan de opleidingsvoorkeur van studenten en is het arbeidsmarktperspectief ondergeschikt. Deelnemers moeten de opleiding kunnen volgen die 7

8 Regioportret Twente ze willen. Deze opstelling wordt gevoed door de wetenschap dat veel studenten al moeite hebben zich te motiveren voor een opleiding, laat staan voor een keuze die hen wordt opgedrongen. De instellingen zijn al blij dát deze jongeren zich inschrijven in plaats van uitvallen en geen werk hebben. Dit leidt voor populaire opleidingen tot een overaanbod of bij een afnemende belangstelling tot het beëindigen van opleidingen. Dit negatieve effect wordt versterkt door de bekostigingssystematiek. Meer deelnemers leidt tot meer inkomsten voor de instellingen. De Commissie Oudeman, die in opdracht van het ministerie van Onderwijs de bestuurbaarheid van het mbo onderzocht, concludeert dat op het gebied van macrodoelmatigheid het zelfregulerend vermogen binnen de sector beroeps- en volwasseneneducatie onvoldoende ontwikkeld is. Het grote aantal kwalificaties, het aantal kleine opleidingen en de filialisering zijn hiervan in het oog springende voorbeelden. Geadviseerd wordt dat instellingen verantwoordelijkheid moeten nemen voor het eigen portfoliobeleid, zowel wat de regionale als landelijke afstemming betreft. Het ROC van Twente heeft die verantwoordelijkheid genomen. Een situatie waarbij op korte afstand van elkaar twee vergelijkbare opleidingen met moeite in stand worden gehouden met risico s op kwaliteitverlies en negatieve financiële gevolgen, doet zich in Twente niet meer voor. Algemene opleidingen worden op twee locaties aangeboden maar de meer kapitaalintensieve opleidingen of minder gangbare opleidingen, slechts op één. Met andere onderwijsinstellingen wordt gekeken naar mogelijkheden om samen te werken. Het ROC van Twente zegt geen concurrentie nodig te hebben om tot betere prestaties te komen. Studenten, medewerkers, gemeenten, bedrijfsleven, de inspectie en andere stakeholders houden de instelling scherp. Het ROC van Twente wordt niet afgeleid door een slag om de student en 8

9 MBO15 kan de vrijkomende tijd en energie steken in verbetering van de interne organisatie, persoonlijke ontwikkeling van studenten en de kansen op het vinden van een baan. Door de fusie zijn expertise en ervaring op het gebied van loopbaanbegeleiding samengekomen en dat hebben we optimaal benut, verklaart voorzitter Hans Schutte van het College van Bestuur van het ROC van Twente. Zowel qua rendementscijfers als op het gebied van het terugdringen van voortijdig schoolverlaten scoort het ROC van Twente beter dan het landelijk gemiddelde. Een verdere professionalisering van de loopbaanbegeleiding en de interne organisatie zijn speerpunten uit de strategienota van het ROC van Twente voor de periode Het is verleidelijk om te concluderen dat doelmatigheid in het opleidingenaanbod niet gebaat is bij regionale concurrentie tussen mbo-instellingen. Die conclusie is te eenzijdig en doet andere instellingen die wel samenwerken en opleidingen afstemmen te kort. Primair is het belangrijk dat een onderwijsinstelling de dialoog aangaat met het werkveld en adequaat reageert op ontwikkelingen in het beroepsonderwijs en de vraag van de regionale arbeidsmarkt. Het ROC van Twente brengt dit in de praktijk. De instelling wil herkenbaar en aanspreekbaar zijn en staat bekend als naar buiten gericht. Op tal van manieren wordt contact onderhouden of samengewerkt met regionale partners als gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties. En deze nemen de uitgestoken hand van het ROC van Twente graag aan. De sterke onderlinge verbondenheid in Twente en het besef dat regionale samenwerking noodzakelijk is, speelt het ROC in de kaart. De combinatie van het ontbreken van concurrentie, intensieve aandacht voor de loopbaan van de student en een hechte verbondenheid met regionale partners maakt dat het ROC van Twente succes boekt met het aanbieden van een doelmatig opleidingenaanbod. 9

10 Regioportret Twente Keuze met het hart of het hoofd Het ROC van Twente biedt, verspreid over de sectoren Economie, Educatie, Gezondheid/ Welzijn en Technologie 384 opleidingen aan. Wettelijk moet er voldaan worden aan de zorgplicht arbeidsmarktperspectief uit de Wet Educatie Beroepsonderwijs. Dit betekent dat er alleen opleidingen mogen worden aangeboden waarbij studenten voldoende kansen hebben op een baan. Door samen te werken kunnen de instellingen de vraag en het aanbod van middelbare beroepsopleidingen bovenregionaal afstemmen. Arbeidsmarktprognoses hebben door fluctuaties in de economie altijd al een zekere mate van onzekerheid in zich. Het is voor een onderwijsinstelling helemaal lastig om het aanbod aan opleidingsplaatsen af te stemmen op de te vervullen vacatures. Er moet rekening gehouden worden met een doorlooptijd van enkele jaren voordat deelnemers beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Bovendien spelen het rendement (uitstroom gediplomeerden) en de vervolgstap van deelnemers (beroepskeuze, doorstuderen) een rol. Niet alleen de ontwikkeling van de economie is moeilijk te voorspellen, ook maatregelen vanuit de overheid spelen een rol. Wie had enkele jaren geleden voorzien dat door bezuinigingen de werkgelegenheid in de kinderopvang terug zou lopen?, vraagt bestuursvoorzitter Hans Schutte van het ROC van Twente zich af. Slechts voor die beroepen (kappers, sociaal pedagogisch werk, schoonheidsspecialisten) waar het aanbod overduidelijk uit de pas loopt met de vraag, beperkt het ROC van Twente het aantal opleidingsplaatsen. Het hanteert daarin wel een voorzichtig beleid. De keuzevrijheid van de student blijft belangrijk. Moet ik een 16-jarige zijn droom afnemen?, verwoordt collega-bestuurder Gerrie van Sunder het dilemma waarvoor het ROC van Twente zich geplaatst ziet. Het risico dat studenten die niet de opleiding van hun eerste keuze kunnen volgen, minder gemotiveerd raken en daardoor relatief vaker uitvallen, wordt niet uit het oog verloren. Bovendien leert de praktijk dat studenten na het behalen van hun diploma ook naar alle tevredenheid in andere sectoren aan de slag gaan. Uit een verkennend onderzoek naar de zorgplicht arbeidsmarktperspectief van de Inspectie van het Onderwijs (2009) blijkt dat mbo-instellingen deelnemers lang niet altijd goed voorlichten over het ongunstige 10

11 MBO15 Hans Schutte, bestuursvoorzitter ROC van Twente: Wij zijn er voor de regio. 11

12 Regioportret Twente Bastiaan Koersen 19 jaar, 4 e jaar student werktuigbouwkunde Mijn vader heeft een eigen staalconstructiebedrijf. Techniek heeft mij daardoor altijd aangesproken. In het vmbo heb ik heel bewust voor de richting metaal gekozen. Ik ben tevreden over het onderwijs op het ROC maar wil doorstromen naar het hbo om mij verder te ontwikkelen, met name communicatief. Ik merk om mij heen dat er minder belangstelling is voor een technische opleiding. Onze lichting werktuigbouwkunde telt maar vijftien leerlingen, een paar jaar geleden waren dit er meer dan twintig. Terwijl er wel werk genoeg is. KLEIN BINNEN GROOT Het ROC van Twente werkt sinds een aantal jaren met het klein binnen groot model. Dit is het antwoord op onvrede onder docenten en studenten over de schaalgrootte en daarmee gepaard gaande bureaucratie. Er wordt sindsdien gewerkt met 80 onderwijsteams die een grote mate van vrijheid hebben om het onderwijs in te richten. Hier tegenover staat de verantwoordelijkheid voor de betrokken docenten om prestaties te leveren en de professionele standaarden te bewaken. De prestaties van de onderwijsteams worden sinds dit jaar integraal gemonitord waarbij in één model te zien is hoe de opleidingen scoren op onderdelen als medewerkerstevredenheid, financiën en het percentage studenten dat een diploma haalt. Het ROC van Twente heeft onder het credo rust, reinheid en regelmaat gedegen en goed georganiseerd onderwijs hoog op de agenda gezet. 12

13 MBO15 arbeidsmarktperspectief. Bijna alle onderzochte opleidingen bieden via websites op een sterk promotionele toon wel informatie aan over het beroep en de branche maar slechts een enkele opleiding verwijst naar sites waar informatie over kans op werk staat. Over opleidingen waarbij er weinig kans is op werk, wordt vrijwel nooit relevante informatie over het arbeidsmarktperspectief verstrekt. Hierbij speelt een rol dat instellingen prognoses over dat perspectief vaak niet goed bruikbaar vinden. Ook het ROC van Twente brengt in de voorlichting richting instromende studenten het arbeidsmarktperspectief niet specifiek ter sprake. De instelling vindt dit vooral een taak van het vmbo. In die fase moet het arbeidsmarktperspectief duidelijk geschetst worden, want veel kinderen vinden alles leuk, zegt Cas van Kamperdijk, directeur beroepskolom van het ROC van Twente. Uit een eigen onderzoek van het ROC van Twente (2006) naar het studiekeuzegedrag blijkt dat het beroep een belangrijke rol speelt. Voor tachtig procent van de vierdejaars leerlingen vmbo is dit de belangrijkste reden om voor een vervolgopleiding te kiezen. Van de eerstejaars ROC-studenten heeft het merendeel (72%) een opleiding gekozen vanwege het beroep dat ze willen uitoefenen. Het ROC van Twente concentreert de beroepsopleidingen zoveel mogelijk op de hoofdlocaties in Enschede, Hengelo en Almelo en wil versplintering tegengaan. Algemene opleidingen worden doorgaans op twee locaties aangeboden maar relatief dure opleidingen (bijv. horeca, techniek) of opleidingen met geringe belangstelling (bijv. VAVO) slechts op één. Het is doelmatig en vergroot de kwaliteit van het onderwijs. 13

14 Regioportret Twente Dat is de grote slag die we door de fusie gemaakt hebben, verklaart bestuursvoorzitter Hans Schutte. Diverse gemeenten hebben moeite met dit beleid en vragen het ROC van Twente om op meer locaties opleidingen aan te bieden. Zo wil Enschede graag een horecaopleiding en Hellendoorn beroepsonderwijs in de eigen gemeente. Concentratie van opleidingen staat ook op gespannen voet met de wens van studenten om dicht bij huis onderwijs te volgen. Het risico bestaat dat studenten (uit met name West-Twente) kiezen voor een mbo-opleiding in Deventer of Zwolle, of een opleiding gaan volgen die wel dicht bij huis wordt gegeven maar niet hun eerste keuze is. Het ROC van Twente houdt weloverwogen vast aan de spreiding van opleidingen. Schutte: Dat is het beste voor de regio. Alleen zo houd je langdurig opleidingen in stand, kun je de kwaliteit garanderen en kan het voor ons financieel uit. Mijn ervaring is dat als we dat aan gemeenten uitleggen, ze er begrip voor hebben. Schutte wijst op het feit dat op de lijst van zwakke opleidingen van de Inspectie van het Onderwijs relatief veel kleine opleidingen staan. Geen massa is een probleem. INTEGRATIE In het gebouw van de Academie Life Science, Engineering & Design van Hogeschool Saxion in Enschede is het verschil tussen mbo en hbo nauwelijks waarneembaar. De Laboratorium- en Procestechniekopleiding van het ROC van Twente is hier geïntegreerd en maakt gebruik van dezelfde faciliteiten. Zeven regionale bedrijven die gebaat zijn bij de opleiding van procestechnologen proberen de aantrekkelijkheid van de opleiding te vergroten door middel van gastlessen, stageplaatsen en promotie van het vak. Afzonderlijk hadden Saxion en het ROC van Twente moeite om deze relatief dure opleidingen te bekostigen. Voorzitter Wim Boomkamp van het College van Bestuur van Saxion ziet ook een inhoudelijke winst. Vanuit een facilitaire samenwerking zie je dat de opleidingen ook inhoudelijk gaan integreren. Door intensief samen te werken, ontstaat er bijna één doorlopend leertraject wat de doorstroming bevordert. Het lijkt dé oplossing voor (financieel) bedreigde opleidingen maar mbo en hbo-opleidingen kunnen niet per definitie worden samengevoegd, zo is de ervaring. Als voorbeeld noemt Boomkamp de textielopleidingen van Saxion en het ROC van Twente. Omdat de opleidingen op korte afstand van elkaar gegeven worden, is er wel eens gekeken naar de mogelijkheden om samen te voegen maar cultuurverschillen beletten een intensieve samenwerking. 14

15 MBO15 Er is geen financiële noodzaak om in het opleidingenaanbod te schrappen. Het ROC van Twente is financieel gezond. De liquiditeit en solvabiliteit liggen weliswaar onder het landelijk gemiddelde (benchmark MBO-raad) maar dit wordt verklaard doordat in de periode in totaal 160 miljoen euro in nieuwbouw is geïnvesteerd. Het positieve exploitatieresultaat bedroeg in euro. Dit betekent niet dat geld geen rol speelt. De instelling hanteert de filosofie dat het een kwalitatief hoogwaardig en arbeidsmarktrelevant opleidingenaanbod wil aanbieden, mits bedrijfseconomisch verantwoord. Dat kan betekenen dat opleidingen die een te groot financieel beslagleggen, stop worden gezet. Sinds de oprichting van het ROC van Twente is dit nog niet gebeurd. De schaalgrootte van het ROC van Twente is in dit verband een voordeel. Opleidingen waar geld op toe moet worden gelegd, kunnen blijven bestaan omdat andere opleidingen geld overhouden. Wim Boomkamp, bestuursvoorzitter Saxion: Het is niet zo erg als studenten meer voor een technische opleiding kiezen. 15

16 Regioportret Twente Alternatief voor het beëindigen van opleidingen is bundeling van krachten met het bedrijfsleven of andere onderwijsinstellingen. Het ROC van Twente en Hogeschool Saxion hebben in 2009 hun (relatief dure) laboratoriumopleidingen samengevoegd. (zie kader integratie ). Het ROC wil ook kijken of er met het AOC- Oost efficiencywinst te boeken is bij opleidingen die raakvlakken met elkaar hebben. Ook met het vmbo worden mogelijkheden voor samenwerking verkend. Belangrijke reden om op eigen kracht of via samenwerking een dure opleiding in de benen te houden, is de behoefte van het bedrijfsleven. Dat is gebaat bij de instandhouding van een opleiding en de instroom van geschoold personeel op de arbeidsmarkt. Om diezelfde reden worden nieuwe opleidingen alleen gestart als daar vanuit het bedrijfsleven nadrukkelijk vraag naar is. Een voorbeeld is de nieuwe opleiding Mechatronica niveau 4, die dit studiejaar is opgezet op verzoek van bedrijven die in deze technische discipline opereren en een toenemende behoefte hebben aan gekwalificeerd personeel. Een nauwe samenwerking met vmbo en hbo kan worden gezien als een vorm van verticale doelmatigheid. Het naadloos op elkaar aan laten sluiten van opleidingen en daar waar mogelijk samen op te trekken, vergroot de efficiency en kwaliteit van het onderwijs. Het ROC van Twente beijvert zich voor de vorming van een stevige beroepskolom vmbo-mbohbo. Met de scholen voor praktijkonderwijs is een samenwerkingsovereenkomst gesloten en met vmbo-scholen en het AOC- Oost een aansluitingsnetwerk gevormd. Er wordt door het ROC voorlichting SCHOLINGSBOULEVARD Het ROC van Twente heeft in 2007 samen met twee scholen voor voortgezet onderwijs in Enschede de zogeheten Scholingsboulevard opgezet. Huisvesting onder één dak, kleinschaligheid en het ontbreken van schotten tussen vmbo en mbo zijn belangrijke kenmerken van dit experiment dat de doorstroming moet bevorderen. In één onderwijstraject kunnen leerlingen zowel hun vmbo als mbo-diploma (niveau 1 of 2) halen. In de aanloop en na de start werd het project geconfronteerd met praktische problemen, onvrede bij ouders en hogere kosten waardoor het ambitieniveau naar beneden is bijgesteld. Het was een brug te ver, zegt Cas van Kamperdijk, directeur beroepskolom van het ROC van Twente. Mogelijk wordt de huidige bijdrage van het ROC van Twente - het aanbieden van enkele opleidingen op het gebied van Zorg en Welzijn in de toekomst uitgebreid. 16

17 MBO15 gegeven op vmbo-scholen en via een centraal digitaal informatiesysteem kan de loopbaanontwikkeling van individuele leerlingen op de voet worden gevolgd. Het netwerk leidt tot intensievere contacten tussen (docenten) van de deelnemende scholen, een warme aansluiting vmbombo en terugdringing van het voortijdig schoolverlaten. In de periode 2005/2006 tot 2009/2010 is het aantal voortijdige schoolverlaters bij het ROC van Twente met bijna een kwart (23,9%) gedaald. Landelijk is deze vermindering in het mbo 18 %. Vanuit het ROC van Twente stroomt vijftig procent van de niveau-4 gediplomeerden door naar het hbo. Maar net als elders in Nederland wordt deze doorstroming gekenmerkt door een relatief grote uitval. Twintig procent van de mbo-ers valt binnen een jaar weer uit (HBO Raad, 2010). Om deze uitval terug te dringen én de kwaliteit van de doorstromers te vergroten is het ROC van Twente samen met Saxion een project gestart. Met behulp van extra lessen worden potentiële doorstromers in het derde en vierde studiejaar door mbo en hbo-docenten voorbereid op het hbo-onderwijs. Op sectorniveau zijn aparte afspraken gemaakt. Zo kunnen mbostudenten Handel na het volgen van een speciaal programma instromen in het tweede jaar van de hbo-opleiding Small Business & Retail Management. Bestuursvoorzitter Wim Boomkamp van Saxion Hogeschool betitelt de samenwerking met het ROC van Twente als goed. Het opleidingenaanbod en de kwaliteit van het onderwijs beschouwt hij primair de eigen verantwoordelijkheid van het ROC van Twente. Dat moeten ze autonoom kunnen bepalen. 17

18 Regioportret Twente UITDAGING Het ROC van Twente is de afgelopen jaren gestart met enkele TOP opleidingen. Deze opleidingen, zoals het Johan Cruyff College (sport en management) en de Cas Spijkers Academie (horeca, keuken/bediening) zijn vernoemd naar erkende vakmensen om aan te geven dat het onderwijs er op een hoog niveau ligt. Het ROC van Twente reageert hiermee op de roep van studenten om meer te worden uitgedaagd. In de TOP opleidingen moeten studenten op de top van hun kunnen presteren. Soms wordt de lat te hoog gelegd. De Willem Nijholt-academie (zang en dans) kwam in Twente niet van de grond. Er was weliswaar bij de audities een grote belangstelling maar niemand kon aan de gestelde eisen voldoen. De bredere artiestenopleiding op mbo-niveau 4 is wel succesvol. Behalve via een nauwe samenwerking met andere onderwijsinstellingen kan volgens het ROC van Twente de doelmatigheid ook verbeterd worden door meer gebruik te maken van technische mogelijkheden. Het ROC van Twente ziet in dat opzicht vooral mogelijkheden op het gebied van (digitaal) afstandsonderwijs. Een elektronische leeromgeving zou ook in het contractonderwijs, dat ook buiten de regio wordt gegeven, kunnen leiden tot meer efficiency. In de discussie over meer doelmatigheid in het onderwijs zijn de mogelijkheden van e-learning in de ogen van het ROC van Twente tot dusver onderbelicht. Er is geen financiële noodzaak om in het opleidingenaanbod te schrappen. 18

19 MBO15 Lotte Waanders 19 jaar, 2 e jaars student marketing & communicatie Na het vmbo heb ik eerst een toeristische opleiding gevolgd, maar dat beviel me niet. Na een half jaar ben ik gestopt en heb me via een stage en testen georiënteerd op wat ik wel leuk zou vinden. Nu weet ik zeker dat ik in de communicatiesector aan de slag wil. Communicatieadviseur bij een groot bedrijf of instelling lijkt me leuk werk. De kansen op een baan spelen wel een rol bij mijn studiekeuze. In de toeristische sector zie je dat door de komst van internet de werkgelegenheid achteruit loopt. Deze opleiding is veel breder. 19

20 Regioportret Twente Van Twente, voor Twente De naam ROC van Twente is in 2004 niet voor niets gekozen. Het is in de letterlijke betekenis van het woord het ROC ván Twente; een instelling die nauw verweven is met de regio en waar de helft van alle werknemers in Twente zijn mbo-opleiding heeft gevolgd. Het ROC voelt zich medeverantwoordelijk voor de ontwikkeling van de regio en neemt hierbij een dienende rol aan. Wij zijn van en voor Twente, niet voor onszelf, is een veelgehoorde uitspraak. Het ROC van Twente wil zich in de haarvaten van de samenleving nestelen en onder de noemer Noaberschap 2.0 de aloude burenhulp op het Twentse platteland een nieuwe invulling geven. Zoals in vroegere boerengemeenschappen buren (noabers) elkaar hielpen bij gebrek aan centrale voorzieningen, wil het ROC van Twente van maatschappelijke betekenis zijn voor de regionale partners. Die partners (gemeenten, onderwijsinstellingen, bedrijfsleven etc) zijn met elkaar verbonden via reguliere samenwerkingsverbanden maar ook via talloze netwerken. Twente kent een relatief hoge netwerkdichtheid en een bijbehorend saamhorigheidsgevoel. Lokale belangen, tussen bijvoorbeeld gemeenten, kunnen weliswaar verschillen maar op hoofdlijnen is er consensus over de gewenste ontwikkeling van de regio. Grote netwerkorganisaties als de Industriële Kring Twente vervullen een bindende rol maar er worden ook per branche of aandachtsgebied (regiopromotie, innovatie) coalities gesmeed. Zelfs incidenteel, zoals tijdens de huidige economische crisis, worden overlegpodia in het leven geroepen waar vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen elkaar ontmoeten. Het ROC van Twente is in veel van die netwerken vertegenwoordigd. De relaties zijn hecht en dicht, vat ROC- bestuurder Gerrie van Sunder samen. Niet alleen op bestuurlijk niveau, maar ook uitvoerend (bijv. docenten) worden verbindingen gelegd. De veertien Twentse gemeenten werken bestuurlijk samen in de Regio Twente. Dit samenwerkingsverband vervult gemeenschappelijke taken op het gebied van onder meer verkeer en vervoer, recreatie en toerisme, ruimtelijke ordening en economische zaken. Het ROC van Twente voert met elke afzonderlijke gemeente 20

21 MBO15 minimaal één keer per jaar bilateraal overleg. Hier komen onderwerpen als de plaatselijke werkgelegenheid, sportvoorzieningen, gezondheid en jeugd aan de orde en welke rol het ROC hierin kan spelen. Ze luisteren goed naar wat de regio wil, oordeelt wethouder Jeroen Hatenboer van de gemeente Enschede. Wat hem betreft mogen ROC s de vrijheid krijgen om in hun beleid meer regionale accenten aan te brengen. Die ruimte moet er zijn. Nederland is niet één grijs gebied, elke regio is anders. Voor de overheden is de actieve betrokkenheid van het ROC van Twente met name belangrijk voor de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. In Twente worden vraag en aanbod op de arbeidsmarkt afgestemd in het Platform Onderwijs Werk en Inkomen (POWI). In dit orgaan werken werkgevers 21

22 Regioportret Twente (VNO/NCW, MKB), onderwijsinstellingen (hbo, mbo), UWV-Werkplein en overheid (gemeenten, Regio Twente en de provincie Overijssel) op bestuurlijk en ambtelijk niveau samen. Het aantal deelnemers is beperkt er wordt gewerkt met vertegenwoordigers namens de genoemde geledingen waardoor de afstemming snel kan plaats vinden. Het centrale overleg ondervangt een probleem dat in veel regio s speelt: een ingewikkeld en bureaucratisch systeem met verschillende overleggremia waarbij het totaaloverzicht ontbreekt en initiatieven niet op elkaar worden afgestemd. Het POWI monitort de ontwikkelingen op de Twentse arbeidsmarkt en zet projecten op die ten goede komen aan de economische versterking van de hele regio. In 2009 is een arbeidsmarktplan gemaakt waarin speciale aandacht is voor de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Om de jeugdwerkloosheid terug te dringen zijn acties in werking gesteld voor het creëren van (tijdelijke) banen, werkervaringsplaatsen en leerarbeidsovereenkomsten voor ROCstudenten. Voorzitter Myra Koomen van het POWI oordeelt positief over de opstelling en bijdrage van het ROC van Twente. Met name bij het terugdringen van de jeugdwerkloosheid vervult het ROC een belangrijke rol. Jaarlijks hebben ongeveer van de studenten die met een diploma het ROC verlaten geen duidelijk toekomstbeeld. Het ROC beschikt over de naw-gegevens van deze studenten waardoor ze doelgericht kunnen worden benaderd voor een vervolgstudie, leerwerktraject of baan. Koomen, tevens wethouder in Enschede, constateert dat één ROC in een regio voordelen biedt: SLAGKRACHT Door de economische crisis staat de instroom bij de regionale opleidingsverbanden voor de bouw onder druk. In POWI-verband is er geld vrijgemaakt zodat dit BBL-traject overeind blijft. Om de instroom op peil te krijgen wordt met financiële steun van het POWI geprobeerd jongeren uit andere branches te interesseren voor een carrière in de bouw. Daarnaast wordt via het UWV de reguliere (BOL) bouwopleiding van het ROC van Twente onder de aandacht gebracht bij jongeren. Ook krijgt het ROC van Twente hulp van de POWI-partners bij het zoeken naar stageplaatsen. De beschikbare aanvullende projectfinanciering, de korte lijnen en de verbindingen zijn belangrijke redenen voor het ROC van Twente om serieus te investeren in de samenwerking binnen het POWI. Het lijkt een bureaucratisch geheel, maar het levert ons veel op, zegt bestuurder Gerrie van Sunder van het ROC van Twente. 22

23 MBO15 POWI-voorzitter Myra Koomen: Het ROC van Twente vervult een belangrijke rol. 23

24 Regioportret Twente Met twee ROC s in één regio is het lastiger om gezamenlijk om tafel te zitten om afspraken te maken over het arbeidsmarktbeleid. Het ROC van Twente vervult ook een actieve rol in de Twente Techniekagenda Onderwijs Arbeidsmarkt (TTOA). Dit netwerk van overheid, onderwijs en ondernemers wil de technische sector in Twente versterken door onder meer door de (zij)instroom en doorstroom van technici en technologen te bevorderen. De TTOA sluit nauw aan bij andere regionale programma s voor de technische sector, zoals het Innovatieplatform Twente, Kennispark Twente, TechniekTalent. nu en het Convenant Leren en Werken. Op diverse manieren staat het ROC van Twente rechtstreeks in contact met bedrijven en brancheorganisaties. Dit gebeurt via de aan het onderwijssysteem gelieerde overlegvormen zoals de werkveld- en examencommissies en de beroepspraktijkvorming (stages en werkend leren). Er zijn in Twente 8000 leerwerkbedrijven. De aansluiting onderwijsarbeidsmarkt is continu onderwerp van gesprek. Ondernemers pleiten bijvoorbeeld voor opleidingen die meer aansluiten bij de specifieke situatie in hun branche of vragen juist meer aandacht voor algemene competenties als taal, rekenen en sociale vaardigheden. De contacten met het bedrijfsleven stellen het ROC van Twente in staat op bovenop de landelijke geformuleerde kwalificatie-eisen een regionaal sausje over het onderwijs leggen. De centraal geformuleerde kwalificatie-eisen, worden door het bedrijfsleven soms als te algemeen ervaren. Een voorbeeld van het leggen van regionale accenten is te vinden bij de bouwopleiding van het ROC van Twente in Vroomshoop. Daar wordt op verzoek van het bedrijfsleven een houtopleiding anders vormgegeven, zodat studenten voldoen aan de eisen van zowel de bouwbedrijven als de meubelindustrie. ONDERWIJSDAG Twee maal per jaar is een delegatie van de VMO, de branchevereniging van industriële maakbedrijven in Oost-Nederland, te gast bij het ROC van Twente. Tijdens deze onderwijsdag praat het ROC de ondernemingen bij over de ontwikkelingen in de technische opleidingen en doen de bedrijven dat over de ontwikkelingen in hun branche. Onze leden die in de automotive-industrie werken, merken dat door de opmars van computers er minder automonteurs nodig zullen zijn. Dat brengen we dan over. En als het ROC wil beginnen met een opleiding decorbouw brengen wij onze twijfels over of in die sector wel voldoende werk te vinden is. Het ROC pakt dat goed op, zegt directeur Martin Leushuis van VMO. 24