Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde. Ontwikkeling vacaturemarkt en spanningsindicator

Transcriptie

1 Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde Ontwikkeling vacaturemarkt en spanningsindicator

2 MANAGEMENTSAMENVATTING De belangrijkste taak van het UWV WERKbedrijf is het bij elkaar brengen van vraag (vacatures) en aanbod (werkzoekenden) op de arbeidsmarkt. UWV verschaft informatie over de landelijke, regionale en sectorale arbeidsmarkt, zodat onder meer inzicht ontstaat in welke sectoren krimp aan de orde is en in welke sectoren er juist veel vacatures zijn. UWV heeft in samenwerking met Panteia een methodiek ontwikkeld, die inzicht geeft in het totaal aantal ontstane vacatures naar regio, sector en beroepsgroep. Additioneel is door UWV de Spanningsindicator Arbeidsmarkt ontwikkeld. De spanningsindicator geeft de verhouding weer tussen vraag en aanbod, waarmee de vraag beantwoord kan worden of werkgevers gemakkelijk of juist moeizaam personeel kunnen vinden. UWV beschikt hiermee over unieke gegevens. Het CBS presenteert ieder kwartaal gegevens over de vacaturemarkt op sectoraal en landelijk niveau. UWV verbijzondert deze gegevens naar regio en naar 127 beroepsgroepen. Zo ontstaat dus een gedetailleerd inzicht in de regionale arbeidsmarkt, consistent met en aanvullend op de gegevens van het CBS. In vrijwel alle sectoren daling aantal vacatures In het eerste kwartaal van 2012 werden er nieuwe vacatures gemeten, in het tweede kwartaal van dit jaar waren dat er In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar is het aantal vacatures met 14% gedaald. Deze daling was het sterkst in Noord- Holland Noord, Zaanstreek/Waterland, Zeeland en de Achterhoek. Naar sector was er in vrijwel alle sectoren een daling van het aantal vacatures te zien, met uitzondering van vervoer en opslag. De afname van vacatures was het grootst in de bouwnijverheid (-42%). Jaarlijkse piek vacatures in 2 e of 3 e kwartaal De ontwikkeling van het aantal nieuwe vacatures laat een golfbeweging zien, met toppen in het tweede en/of derde kwartaal en een dal in ieder vierde kwartaal. Ten tijde van de hoogconjunctuur in ontstonden er ruim tot vacatures per kwartaal. In de tweede helft van 2008 werd Nederland getroffen door een economische recessie, waardoor het aantal vacatures daalde tot minder dan per kwartaal. In 2010 en 2011 vertoonde de vacaturemarkt tekenen van herstel, maar het niveau van de hoogconjunctuur van enkele jaren eerder werd niet meer gehaald. Ook in de eerste twee kwartalen van 2012 ligt het aantal vacatures ruim onder de aantallen die tijdens de periode van hoogconjunctuur ontstonden. Meeste vacatures in en rondom de Randstad De meeste vacatures ontstaan in en rondom de Randstad. Dit is niet verwonderlijk, want deze regio s hebben ook de meeste werkgelegenheid. Vooral voor vacatures op wetenschappelijk gebied en in de ICT is de kans op een baan in de noordvleugel van de Randstad (Groot Amsterdam en Midden-Utrecht) het grootst. Daarnaast zijn er in de verstedelijkte gebieden veel vacatures in de groot- en detailhandel en de zakelijke dienstverlening, inclusief instellingen op het gebied van financiën, informatie of communicatie. De sector industrie is ondervertegenwoordigd in de verstedelijkte gebieden van de Randstad, maar is daarentegen goed vertegenwoordigd in de regio s rond de Randstad en in de decentraal gelegen arbeidsmarktregio s. Vooral in Brabantse arbeidsmarktregio s, de Achterhoek en Twente is de industrie sterk vertegenwoordigd. In deze regio s is ongeveer 15% tot 20% van het totaal aantal banen een baan in de industrie. Ruime arbeidsmarkt Momenteel is er in het tweede kwartaal van 2012 sprake van een ruime arbeidsmarkt in Nederland. Naar beroep en naar regio zijn er echter uitzonderingen. Zo is er in Midden-Utrecht, Groot Amsterdam en Zeeland sprake van een gemiddelde spanning op de arbeidsmarkt. Voor de informatica- en medische en paramedische beroepen is de arbeidsmarkt zeer krap. In de overige beroepsklassen kan voor verschillende beroepsgroepen krapte optreden. Door koppeling met de prognoses van het ROA tot 2016 kan gericht beleid worden gevoerd. Onderzoek van het ROA laat zien dat er op termijn in diverse sectoren knelpunten in de personeelsvoorziening worden verwacht. Werkzoekenden met een beroep waarvoor de arbeidsmarkt momenteel ruim is en waarvoor ook in de toekomst de arbeidsmogelijkheden slecht zijn, bijvoorbeeld administratief medewerkers en productiekrachten, doen er goed aan uit te kijken naar kansrijke(re) alternatieven. Partijen die actief zijn op het vlak van re-integratie en bemiddeling, waaronder de Werkgeverservicepunten van UWV, kunnen hier een rol spelen door werkzoekenden op deze mogelijkheid te wijzen en te motiveren actie in deze richting te ondernemen. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 1

3 INLEIDING Een van de taken van UWV is transparantie bieden op de arbeidsmarkt. Dit geldt zowel voor de vraagzijde als voor de aanbodzijde van de arbeidsmarkt. Dit rapport richt zich op nieuwe gegevens over de vraagzijde van de arbeidsmarkt. Op basis hiervan wordt ook de verhouding tussen vraag en aanbod bekend: de spanningsindicator. Nieuwe arbeidsmarktgegevens aan de vraagzijde Tot en met 2011 werd door UWV gebruik gemaakt van de door werkgevers bij UWV ingediende vacatures. Deze vacaturegegevens werden ook gebruikt in de krapte-indicator van UWV waardoor een indicatie kon worden gegeven van krapte dan wel ruimte op de arbeidsmarkt. Hiermee kon de vraag worden beantwoord of werkgevers makkelijk (bij een ruime arbeidsmarkt) of juist moeizaam (bij een krappe arbeidsmarkt) aan personeel konden komen. Door een wijziging van de dienstverlening van UWV waren deze vacaturecijfers niet meer representatief voor de gehele arbeidsmarkt. Bovendien ontbraken in de krapte-indicator de gegevens van het (steeds groter wordende) hogere segment van de vacaturemarkt. Er was dan ook een duidelijke behoefte aan nieuwe informatie over de vraagzijde van de arbeidsmarkt, op regionaal niveau. UWV heeft in samenwerking met Panteia 1 daarom een methodiek ontwikkeld voor de bepaling van het totaal aantal ontstane vacatures op de vacaturemarkt per sector, beroepsgroep en regio. Additioneel is door UWV de Spanningsindicator Arbeidsmarkt ontwikkeld, als opvolger van de voormalige krapte-indicator. De spanningsindicator geeft de spanning weer tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en wordt op kwartaalbasis gepubliceerd. Hiermee stelt UWV dus nieuwe gegevensbronnen voor arbeidsmarktinformatie beschikbaar. In dit rapport zijn de eerste resultaten opgenomen van het aantal ontstane vacatures op de vacaturemarkt (naar regio, sector en beroep) en van de spanningsindicator arbeidsmarkt. Wat is uniek aan deze gegevens? CBS verschaft één keer per kwartaal gegevens over de sectorale ontwikkeling van het aantal vacatures op landelijk niveau. In aanvulling hier op stelt UWV deze gegevens naar 30 arbeidsmarktregio s en 129 beroepsgroepen beschikbaar. Bovendien wordt de verhouding tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt berekend. Zo ontstaat een gedetailleerd inzicht in de regionale arbeidsmarkt, consistent met en aanvullend op de gegevens van het CBS. Voor wie interessant? Informatie over de vacaturemarkt en spanning op de arbeidsmarkt is interessant voor een breed publiek. Werkgevers zijn veelal geïnteresseerd in de beschikbaarheid van personeel op de arbeidsmarkt. Bij een ruime markt worden andere wervingskanalen ingezet dan bij een krappe markt. Het kan ook bepalend zijn voor de opstart van nieuwe activiteiten. Bedrijven en instellingen die personeel laten afvloeien hebben vaak een financieel belang dat hun personeel snel elders aan de slag kan. Dan moet er wel een beeld zijn waar kansen liggen. Ook intermediairs en werkzoekenden zijn geïnteresseerd in informatie over de spanning op de arbeidsmarkt. Waar liggen kansen en is er onderhandelingsruimte en/of moeten wensen naar beneden bijgesteld worden. Tot slot zijn de gegevens interessant in beleidsmatig opzicht. Zeker wanneer de huidige spanning op de arbeidsmarkt wordt gerelateerd aan toekomstige knelpunten op de arbeidsmarkt. Overheid en bedrijfsleven kunnen hierop hun (regionaal) arbeidsmarktbeleid afstemmen. Inhoud In het eerstvolgende hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de vacaturemarkt. Hier worden de resultaten gepresenteerd van de ontwikkelingen op de vacaturemarkt, naar regio, sector en beroepsklasse. In het derde hoofdstuk staat de Spanningsindicator Arbeidsmarkt centraal. Aan de orde komt de ontwikkeling per kwartaal, de spanning in de arbeidsmarktregio s en voor de verschillende beroepsklassen. Een (korte) toelichting op de methodiek is in de bijlage opgenomen. Meer informatie Dit rapport verschijnt eenmalig. De informatie over het aantal vacatures naar beroep en regio en de spanning op de arbeidsmarkt wordt voortaan verwerkt in de diverse publicaties van UWV. Een goed functionerende arbeidsmarkt moet transparant zijn. Arbeidsmarktinformatie en -inzichten zijn daarom belangrijk. UWV onderzoekt daarom de arbeidsmarkt op landelijk, regionaal en sectoraal niveau. Op vindt u een overzicht van alle arbeidsmarktpublicaties van UWV. U kunt daar ook uw eigen rapportages maken en abonneren op de maandelijkse E-nieuwsbrief Arbeidsmarktinformatie. 1 Panteia is een allround onderzoeksbureau voor economisch en sociaal beleidsonderzoek en bestaat uit zeven businessunits waaronder EIM, Research voor beleid. Het is het grootste onderzoeksbureau in Nederland. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 2

4 VACATUREMARKT De omvang van de vacaturemarkt was over heel 2011 gezien groter dan in Het aantal ontstane vacatures kent jaarlijks een piek in het tweede of derde kwartaal en een dal in het vierde kwartaal. In het tweede kwartaal van 2012 is het aantal ontstane vacatures kleiner dan in het tweede kwartaal van De meeste vacatures zijn ontstaan in de sterk verstedelijkte regio s. Aantal ontstane vacatures in 2012 lager dan in 2011; jaarlijkse piek in het 2 e of 3 e kwartaal In de laatste kwartalen van 2011 kwam Nederland voor de tweede keer in een periode van enkele jaren in een recessie terecht. De werkgelegenheid daalde en het aantal niet-werkende werkzoekenden nam toe. De verslechterde economische omstandigheden hadden ook meteen hun weerslag op het aantal vacatures. Vacatures ontstaan door uitbreiding van de werkgelegenheid en/of door vervanging van vertrekkend personeel. In een recessie maken minder mensen de overstap naar een andere baan, waardoor er minder vervangingsvraag is dan tijdens een hoogconjunctuur. Een krimp van de werkgelegenheid zorgt er tegelijkertijd voor dat er ook geen uitbreidingsvacatures ontstaan. In afbeelding 1 wordt de ontwikkeling van het aantal ontstane vacatures in Nederland voor de periode 2007 tot en met het tweede kwartaal van 2012 weergegeven. afbeelding Ontwikkeling aantal ontstane vacatures de eerste twee kwartalen respectievelijk en vacatures ontstaan. Het aantal vacatures op landelijk niveau laat een golfbeweging zien, met toppen in het tweede of derde kwartaal en dalen in het vierde kwartaal van ieder jaar. Alleen in 2009 daalt het aantal ontstane vacatures ieder kwartaal. De meeste vacatures zijn ontstaan in de sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s en de regio s rond de Randstad. Niet verwonderlijk, het aantal banen is in deze regio s ook het grootst. Er is dan ook een relatie met de werkgelegenheidsfunctie (aantal banen per inwoners) van deze regio s. De verschillen in werkgelegenheidsfunctie zijn namelijk groot. De sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s Groot Amsterdam en Midden- Utrecht (Noordvleugel Randstad) hebben de hoogste werkgelegenheidsfunctie. Ook Rijnmond en Haaglanden kennen een bovengemiddelde werkgelegenheidsfunctie. De arbeidsmarktregio s rond de Randstad hebben een gemiddelde werkgelegenheidsfunctie, met een positieve uitschieter voor Noordoost- en Zuidoost-Brabant. De arbeidsmarktregio s nabij de grote steden kennen veelal een lagere werkgelegenheidsfunctie. Dit zijn vooral suburbane arbeidsmarktregio s, waarvan veel inwoners in de grote steden werken. De decentrale arbeidsmarktregio s hebben eveneens een lage werkgelegenheidsfunctie. In de eerste twee kwartalen van 2012 is het aantal ontstane vacatures 14% lager dan in de eerste twee kwartalen van Naar regio is de afname het grootst in Noord-Holland Noord, Zaanstreek/Waterland, Zeeland en de Achterhoek. In Zuidoost-Nederland en Groningen was de afname veel kleiner. afbeelding 2 Ontwikkeling ontstane vacatures , eerste tw ee kw artalen afname -5% tot 0% (2) afname -10% tot -5% (5) afname -15% tot -10% (10) afname -20% tot -15% (9) afname meer dan -20% (4) Groei ontstane vacatures naar regio I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Het aantal ontstane vacatures lag ten tijde van de hoogconjunctuur in op een hoog niveau. Ieder kwartaal ontstonden er ruim tot vacatures. Halverwege 2008 ontstond er een recessie, met als resultaat een scherpe daling van het aantal ontstane vacatures tot minder dan per kwartaal. In 2010 en 2011 vertoont de vacaturemarkt tekenen van herstel, waarbij in 2011 meer vacatures zijn ontstaan dan in Het niveau van de hoogconjunctuur wordt echter niet gehaald. In 2012 zijn er in De afname van het aantal ontstane vacatures is (vooralsnog) in overeenstemming met de arbeidsmarktprognoses van UWV van juni Volgens deze prognose neemt landelijk het totaal aantal vacatures in 2012 af. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 3

5 Forse daling vacatures in de bouwsector In de eerste twee kwartalen van 2012 zijn gezamenlijk bijna vacatures ontstaan. Dat is 14 % minder dan in de eerste twee kwartalen van Toen ontstonden er vacatures. afbeelding 3 Landbouw, bosbouw en visserij Informatie en communicatie Gezondheids- en welzijnszorg Totaal Bouwnijverheid Groot- en detailhandel Industrie, energie en water Openbaar bestuur Financiele instellingen Horeca Zakelijke dienstverlening Overige dienstverlening Onderwijs Vervoer en opslag Groei ontstane vacatures naar sector 1 e helft e helft % -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% Deze afname doet zich voor in vrijwel alle sectoren, met uitzondering van de transportsector. In de bouwnijverheid was de daling van het aantal vacatures het grootst. Dit is overeenkomstig met het beeld van de huidige malaise in de bouwsector. In de eerste twee kwartalen van 2012 zijn er in de bouw 42% minder vacatures ontstaan dan in de eerste twee kwartalen van 2011, een fors verschil ten opzichte van de overige sectoren. Meeste vacatures in groot- en detailhandel Naar sector zijn de meeste vacatures, bijna in de eerste twee kwartalen van 2012, ontstaan in de groot- en detailhandel. Dit is bijna een kwart van het totaal aantal ontstane vacatures. Andere sectoren waar veel vacatures ontstaan, zijn zakelijke dienstverlening (16%) en gezondheids- en welzijnszorg (14%). Als gekeken wordt naar het aantal banen per sector valt op dat het aantal banen het grootst is in de sector zakelijke en financiële dienstverlening, gevolgd door zorg/welzijn en groot- en detailhandel. Het aantal vacatures in de groot- en detailhandel is dus relatief groot. Vacatures zakelijke dienstverlening vooral in Groot Amsterdam en Midden-Utrecht In de sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s (vooral Groot Amsterdam en Midden-Utrecht) ontstaan de meeste vacatures in de groot- en detailhandel. Ook de zakelijke dienstverlening, met daarbij de financiële instellingen en informatie en communicatie kenden veel vacatures. Veelal betrof het hierbij functies op hoger of wetenschappelijk niveau. Ruim 40% van alle vacatures op wetenschappelijk niveau bevindt zich in de sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s waarin de vier grote steden liggen. Dit heeft te maken met de aanwezige universiteiten en de daaraan verbonden instellingen in de grote steden. Ter vergelijking: dit is twee keer tot drie keer zo veel als in de andere regio s. Vacatures industrie in regio s rond de Randstad De sector industrie is daarentegen ondervertegenwoordigd in de sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s, maar is juist sterk vertegenwoordigd in de regio s rond de Randstad en de decentraal gelegen arbeidsmarktregio s. Hiertoe behoren bijvoorbeeld de Brabantse arbeidsmarktregio s, Achterhoek en Twente, waar de industrie sterk vertegenwoordigd is. In deze regio s bevindt ongeveer 15% tot 20% van het totaal aantal banen zich in de industrie. Landelijk bevindt ongeveer 11% van het aantal banen zich in de industrie. Het aantal vacatures in de industrie is in dergelijke regio s relatief groot (zie afbeelding 5). afbeelding 5 Aandeel ontstane vacatures industrie in totaal aantal vacatures, naar regio Aandeel industrie in totaal aantal vacatures per regio 15% of meer (1) 12% tot 15% (6) 9% tot 12% (6) 6% tot 9% (12) minder dan 6% (5) afbeelding 4 Ontstane vacatures naar sector Eerste twee kwartalen 2012 Sector Aantal ontstane vacatures aandeel Groot- en detailhandel % Zakelijke dienstverlening % Gezondheids- en welzijnszorg % Horeca % Industrie, energie en water % Onderwijs % Overige dienstverlening % Vervoer en opslag % Informatie en communicatie % Financiële instellingen % Bouwnijverheid % Openbaar bestuur % Landbouw, bosbouw en visserij % Totaal % Opvallend voor de horeca is dat bijna een derde van alle vacatures in de horeca te vinden is in de decentrale arbeidsmarktregio s. Met name in Zeeland, een regio waar het toerisme van belang is voor de werkgelegenheid, zijn veel vacatures in de horeca ontstaan. Toename vacatures bij (para)medische beroepen De afname van vacatures in de eerste twee kwartalen van 2012 doet zich voor in vrijwel alle beroepsklassen. Uitzondering zijn de medische en paramedische beroe- Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 4

6 pen en de pedagogische beroepen. Hier nam het aantal vacatures juist toe. Beroepen met een stijging van het aantal vacatures zijn verplegenden en doktersassistenten, artsen, apothekers, medisch analisten en afdelingshoofden zorginstelling. afbeelding 6 Groei ontstane vacatures naar beroepsklasse Sociaal-culturele beroepen Technische en industrieberoepen Transportberoepen Economisch-administratieve beroepen Agrarische beroepen Verzorgende en dienstverlenende beroepen Informatica beroepen Openbare orde- en veiligheidsberoepen Pedagogische beroepen Medische en paramedische beroepen 1 e helft e helft % -20% -15% -10% -5% 0% 5% 10% Ontwikkeling Q1 en Q2 De sterkste daling van het aantal ontstane vacatures deed zich voor in de sociaal-culturele beroepen en de technische en industrieberoepen. In de sociaal-culturele beroepen nam het aantal vacatures over de hele linie af, met uitzondering voor beroepen als geestelijken en geestelijk verzorgers. In de technische en industrieberoepen was de afname het grootst bij procesoperators, bouwvakkers, weg- en waterbouwkundige vakkrachten en arbeiders en bij assembleurs. Een toename van het aantal vacatures was er wel voor productiemedewerkers, laboratorium-assistenten, materiaalkundigen en procestechnologen. Bij de transportberoepen nam het aantal vacatures eveneens af; terwijl er juist bij de sector vervoer en opslag een toename werd geconstateerd. De transportberoepen komen ook voor in andere sectoren, zoals in de industrie en groot- en detailhandel. Deze sectoren kennen juist een forse daling. Meeste vacatures in economisch-administratieve beroepen afbeelding 7 Ontstane vacatures naar beroepsklasse Eerste twee kwartalen 2012 beroepsklasse Aantal ontstane vacatures aandeel Economisch-administratieve beroepen % Verzorgende en dienstverlenende beroepen % Technische en industrieberoepen % Informatica beroepen % Medische en paramedische beroepen % Transportberoepen % Sociaal-culturele beroepen % Pedagogische beroepen % Agrarische beroepen % Openbare orde- en veiligheidsberoepen % Onbekend % Totaal In de eerste twee kwartalen van 2012 zijn de meeste vacatures ontstaan in de economisch-administratieve beroepen (ruim vacatures, 28% van het totaal). De sterk verstedelijkte regio s Groot Amsterdam en Midden-Utrecht kennen veel van dergelijke vacatures. In deze regio s is het aandeel vacatures respectievelijk 36% en 32%. Ook in Haaglanden, Rijnmond en Oost- Utrecht is het aandeel bovengemiddeld. Andere grote beroepsklassen zijn de verzorgende en dienstverlenende beroepen en de technische en industrieberoepen. Ontstane vacatures economisch-administratieve afbeelding 8 beroepen, eerste twee kwartalen 2012 Aantal ontstane vacatures aandeel Commercieel employés % Receptionisten en administratieve employés % Commercieel medewerkers % Boekhouders en secretaresses % Managers % Assistent accountants % Leidinggevenden % Organisatie-adviseurs % Economen % Technisch-commercieel employés % Totaal economisch-administratief Binnen de economisch-administratieve beroepen zijn er veel vacatures voor commercieel personeel (zie afbeelding 8). Ook voor receptionisten en administratieve hulpkrachten waren veel vacatures. Naar beroepsniveau geldt dat voor receptionisten een lager beroepsniveau geldt. Boekhouders en secretaresses, technischcommercieel en commercieel employés zijn gewaardeerd op een middelbaar beroepsniveau. Voor de overige zes beroepen geldt dat het een functie is op hoger of wetenschappelijk beroepsniveau. Verzorgende en dienstverlenende beroepen: veel vacatures voor verkopers en hulpkrachten horeca en verzorging Een tweede beroepsklasse waarin veel nieuwe vacatures ontstonden (25%), is die van de verzorgende en dienstverlenende beroepen. afbeelding 9 Aantal ontstane vacatures aandeel Verkopers % Hulpkrachten horeca en verzorging % Interieurverzorgers % Verzorgend personeel % Vakkenvullers % Bedrijfshoofden horeca % Winkeliers % Bakkers en slagers 600 3% Café- en snackbarhouders 200 1% Totaal verzorgend en dienstverlenend Ontstane vacatures verzorgende en dienstverlenende beroepen, eerste twee kwartalen 2012 Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 5

7 In totaal zijn er in de eerste twee kwartalen vacatures ontstaan. In een aantal regio s komen deze vacatures veel voor. Uitschieter is Zeeland, waar iets meer dan de helft van het totaal aantal vacatures een vacature in de verzorgende en dienstverlenende beroepen betreft. Het gaat hier vooral om hulpkrachten horeca en verzorging en interieurverzorgers. Ook in Friesland, Drenthe, Zuid-Kennemerland, Zaanstreek/Waterland en Zuid-Limburg is het aandeel hoog (meer dan 30%). Functies in deze beroepsklasse met de meeste vacatures zijn verkoper, hulpkracht horeca en verzorging en interieurverzorger. Interieurverzorger is, evenals vakkenvullers, gewaardeerd op elementair beroepsniveau. De overige beroepen behoren tot het lagere beroepsniveau (verkopers, hulpkrachten horeca en verzorging en café- en snackbarhouders) en het middelbare beroepsniveau. Technische en industrieberoepen in Twente, Achterhoek en Drechtsteden Op ruime afstand volgt de derde beroepsklasse met de meeste nieuwe vacatures, de technische en industrieberoepen met een aandeel van circa 17%. In totaal zijn er vacatures ontstaan in de eerste twee kwartalen van De vacatures voor deze beroepen komen vooral veel voor in Twente, Achterhoek en Drechtsteden. In deze regio s is het aandeel ruimschoots boven de 20%. De meeste vacatures zijn ontstaan voor de monteurs en controleurs elektrotechnische producten. Een viertal beroepen is gewaardeerd op elementair (productiemedewerker) en lager beroepsniveau (bouwvakkers, metaalarbeiders en monteurs en controleurs elektrotechnische producten). Het beroep architecten en bouwkundig projectleiders is een functie op hoger beroepsniveau. Vacatures voor informaticaberoepen vooral in Groot Amsterdam en Midden-Utrecht Van de ontstane vacatures in de informaticaberoepen (in totaal ) is 41% in de sterk verstedelijkte arbeidsmarktregio s ontstaan. Veel voorkomende vacatures in de ICT zijn systeemanalisten en programmeurs. Deze vacatures komen vooral voor in de arbeidsmarktregio s Groot Amsterdam en Midden-Utrecht en in wat mindere mate in de arbeidsmarktregio s Rijnmond en Haaglanden. Naast de vraag op de arbeidsmarkt is er het aanbod van werkzoekenden. In relatie tot elkaar ontstaat inzicht in de arbeidsmarkt in termen van een ruime of een krappe arbeidsmarkt. Komend hoofdstuk worden de resultaten van de Spanningsindicator Arbeidsmarkt gepresenteerd, waarin wordt ingegaan op de verhouding tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. afbeelding 10 Ontstane vacatures technische en industrie beroepen, eerste twee kwartalen 2012 Monteurs en controleurs elektrotechnische producten Aantal ontstane vacatures aandeel % Monteurs % Aannemers en installateurs % Productiemedewerkers % Elektromonteurs % Architecten en bouwkundig projectleiders % Bouwvakkers % Bankwerkers en lassers % Procesoperators % Metaalarbeiders % Totaal technisch en industrieberoep Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 6

8 RUIME ARBEIDSMARKT, MAAR ER ZIJN UITZON- DERINGEN IN REGIO S EN BEROEPEN Over het algemeen is er aan het eind van het tweede kwartaal in 2012 een ruime arbeidsmarkt in Nederland. Naar beroep en regio zijn er uitzonderingen. In Midden- Utrecht, Groot Amsterdam en Zeeland is sprake van een gemiddelde spanning op de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt voor de informaticaberoepen en voor de medische en paramedische beroepen is zeer krap. Ruime arbeidsmarkt in Nederland De spanning op de arbeidsmarkt wordt bepaald door de verhouding tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal bij UWV ingeschreven kortdurend nietwerkende werkzoekenden (nww). Ten tijde van de hoogconjunctuur in was de arbeidsmarkt krap tot zeer krap in Nederland. In de tweede helft van 2008 en 2009 kwam Nederland in een recessie terecht. Het aantal niet-werkende werkzoekenden (nww) nam daardoor toe en het aantal vacatures daalde. Sindsdien kan van een ruime arbeidsmarkt worden gesproken. Het voorzichtig economische herstel is terug te zien in een minder ruime arbeidsmarkt vanaf halverwege Oorzaak is toename van het aantal vacatures in het tweede kwartaal van De spanning op de arbeidsmarkt raakt dan de grens van de typering gemiddeld (zie afbeelding 11). In Groot Amsterdam en Midden-Utrecht (noordvleugel Randstad) heeft dit te maken met de vraag naar personeel in de zakelijke dienstverlening en de vraag naar hoger en wetenschappelijk opgeleid personeel (zie vorig hoofdstuk). Het aantal bij UWV ingeschreven kortdurend werkzoekenden in deze categorieën is relatief klein. afbeelding 12 Spanningsindicator Arbeidsmarkt naar regio tweede kwartaal 2012 spanningsindicator arbeidsmarkt zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim afbeelding 11 Ontwikkeling Spanningsindicator Arbeidsmarkt 3,0 2,5 Zeer krap In verreweg de meeste arbeidsmarktregio s is de arbeidsmarkt ruim. De arbeidsmarkt is zeer ruim in de decentraal gelegen arbeidsmarktregio s in het oosten en noorden en in Zaanstreek/Waterland en Flevoland. 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Krap Gemiddeld Ruim Zeer ruim I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Zeer krappe arbeidsmarkt (para)medische beroepen en informaticaberoepen De spanningsindicator kan ook berekend worden per beroepsklasse (zie afbeelding 13). Voor informaticaberoepen en medische en paramedische beroepen is de arbeidsmarkt zeer krap. Voor de overige beroepsklassen is de arbeidsmarkt ruim. Voor de transportberoepen en agrarische beroepen is de arbeidsmarkt zelfs zeer ruim. Er zijn weinig vacatures ten opzichte van het aantal kortdurend ingeschreven werkzoekenden. In de tweede helft van 2011 verslechtert de economische situatie en wordt de spanning op de arbeidsmarkt weer lager; het aantal vacatures daalt ook in het derde en vierde kwartaal van De Nederlandse arbeidsmarkt is in het tweede kwartaal van 2012 nog steeds te typeren als ruim. Gemiddelde spanning in Zeeland, Groot Amsterdam en Midden-Utrecht In het tweede kwartaal van 2012 zijn er drie arbeidsmarktregio s waar de spanning op de arbeidsmarkt te typeren is als gemiddeld. Dit zijn Groot Amsterdam, Midden-Utrecht en Zeeland. afbeelding 13 Medische en paramedische beroepen Economisch-administratieve beroepen Verzorgende en dienstverlenende beroepen Openbare orde- en veiligheidsberoepen Technische en industrieberoepen Sociaal-culturele beroepen Spanningsindicator arbeidsmarkt naar beroepsklasse, tweede kwartaal 2012 Totaal Informatica beroepen Pedagogische beroepen Transportberoepen Agrarische beroepen zeer ruim ruim gemiddeld krap zeer krap 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 Hierbij dient opgemerkt te worden dat UWV voor de sector zorg/welzijn een toename van het aantal WW- Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 7

9 uitkeringen ziet. Het gaat hierbij om verzorgende beroepen als leider kinderopvang, woonbegeleider gezinsvervangend huis, helpende thuiszorg, en dus niet zozeer om medische en paramedische beroepen. De arbeidsmarkt voor medische en paramedische beroepen is derhalve zeer krap. afbeelding 15 spanningsindicator arbeidsmarkt zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Spanningsindicator economisch-administratieve beroepen, 2 e kwartaal 2012 In afbeelding 14 is de top tien opgenomen van de meest krappe en meest ruime beroepsgroepen. Bij de meest ruime beroepsgroepen zijn de sociaal-culturele beroepen een aantal keer vertegenwoordigd (journalisten, sociaal-wetenschappelijk medewerkers, geestelijken en bibliothecarissen). Ook voor productiemedewerkers is de arbeidsmarkt momenteel te typeren als zeer ruim. Bij de meest krappe beroepsgroepen zijn een aantal beroepen uit de ICT vertegenwoordigd (technisch systeemanalisten en informatici). Verder valt op dat hier beroepsgroepen in voorkomen die gewaardeerd zijn op een hoger beroepsniveau. afbeelding 14 Meest krappe en meest ruime beroepsgroepen tweede kwartaal 2012 Meest krappe beroepsgroepen Meest ruime beroepsgroepen Informatici Journalisten Technisch systeemanalisten Geestelijken Elektronicamonteurs Kantoorhulpen, inpakkers en colporteurs Monteurs en controleurs el. producten Sociaal-wetenschappelijk medewerkers Bedrijfshoofden horeca Agrarische bedrijfshoofden Economen Procestechnologen Werktuigbouwkundigen Productiemedewerkers Landbouwkundigen Confectie-arbeiders Accountants Bedrijfshoofden Vliegers, scheepskapiteins en leidinggevenden transport Bibliothecarissen De spanningsindicator naar beroepsklasse kan per regio worden weergegeven. Dit is in onderstaande paragrafen gedaan voor de drie beroepsklassen (economischadministratieve beroepen, technische en industrieberoepen en verzorgende en dienstverlenende beroepen) die samen 75% van de bij UWV ingeschreven werkzoekenden vertegenwoordigen. Ruime arbeidsmarkt economisch-administratieve beroepen De arbeidsmarkt voor de economisch-administratieve beroepen is te typeren als ruim in Nederland. Uitzondering is Midden-Utrecht waar de arbeidsmarkt krap is te noemen: tegenover het aantal vacatures staat een klein aantal kortdurend werkzoekenden. In Groot Amsterdam en Oost-Utrecht is de spanning op de arbeidsmarkt gemiddeld. In de regio s Utrecht en Amsterdam is de zakelijke en financiële dienstverlening een omvangrijke sector met een groot aantal vacatures. Beroepen waarvoor de arbeidsmarkt krap is zijn accountants, economen, juridisch en fiscaal medewerkers, managers en leidinggevenden. Het gaat hier dus om vraag naar hoger en wetenschappelijk personeel. Onder de ingeschreven niet-werkende werkzoekenden komen deze beroepen niet vaak voor. Voor de middellange termijn biedt het onderzoek van het ROA 2 een indicatie of er problemen te verwachten zijn in de personeelsvoorziening. De economischadministratieve beroepen geven een divers beeld voor de toekomstige personeelsvoorziening in Volgens het ROA worden voor een beperkt aantal beroepen grote tot zeer grote knelpunten verwacht (economen, technisch-bedrijfskundig medewerkers en organisatiedeskundigen). Voor de meeste beroepen geldt echter in 2016 een ruime arbeidsmarkt. Werkgevers die op zoek zijn naar juristen, juridisch-bestuurlijk medewerkers, verzekeringsagenten, accountants, receptionisten en administratieve employés en boekhouders en secretaresses hebben naar verwachting geen of vrijwel geen problemen bij de personeelswerving. Ruime tot zeer ruime arbeidsmarkt voor technische en industrieberoepen De arbeidsmarkt voor de technische en industrieberoepen in Nederland wordt als ruim getypeerd. Binnen de technische en industrieberoepen is bijna de helft (48%) van het aantal werkzoekenden ingeschreven als productiemedewerker. De spanningsindicator op de arbeidsmarkt voor productiemedewerkers wijst op een zeer ruime arbeidsmarkt in alle arbeidsmarktregio s. 2 ROA staat voor Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. ROA brengt tweejaarlijks een prognose uit. De laatste prognose dateert van december 2011 en is getiteld De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 8

10 afbeelding 16 Spanningsindicator productiemedewerkers productiemedewerkers, 2 e kwartaal 2012 spanningsindicator arbeidsmarkt zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim en industrieberoepen knelpunten in de personeelsvoorziening tegemoet zien. Beroepen waar zeer grote knelpunten kunnen ontstaan zijn grafische vakkrachten, technisch analisten, weg- en waterbouwkundigen en werktuigbouwkundigen. Daarnaast zijn er beroepen waar grote knelpunten te verwachten zijn. Het gaat hier om beroepen als natuurwetenschappers, werktuigbouwkundig ontwerpers, weg- en waterbouwkundig ontwerpers, bouwvakkers, pocestechnologen, laboranten, elektromonteurs en metaalarbeiders. Voor grafisch productiepersoneel en elektrotechnici worden geen knelpunten verwacht. Voor de technische en industrieberoepen exclusief productiemedewerkers is meer variatie zichtbaar. De arbeidsmarkt is zeer ruim in de decentrale arbeidsmarktregio's Zuid-Limburg en in de noordelijke en oostelijke arbeidsmarktregio s. In Groot Amsterdam, Midden-Utrecht en Holland Rijnland is sprake van een gemiddelde spanning op de arbeidsmarkt. afbeelding 17 Spanningsindicator technische en industrieberoepen, exclusief productiemedewerkers spanningsindicator arbeidsmarkt zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Ruime arbeidsmarkt verzorgende en dienstverlenende beroepen Ook voor de verzorgende en dienstverlenende beroepen is de arbeidsmarkt in Nederland in het algemeen ruim, maar in enkele arbeidsmarktregio s is de arbeidsmarkt gemiddeld of zeer krap aan het eind van het tweede kwartaal van Zo is in Zeeland de arbeidsmarkt voor de verzorgende en dienstverlenende beroepen zeer krap. Beroepen waarvoor in Zeeland krapte bestaat zijn hulpkrachten horeca en verzorging en interieurverzorgers. Zeeland trekt in de zomermaanden veel toeristen en de horeca is dan ook een belangrijke sector. De personeelswerving voor dergelijke vacatures start op tijd, wat een verklaring kan zijn voor het grote aantal vacatures in horeca en schoonmaak. afbeelding 18 Spanningsindicator verzorgende en dienstverlenende beroepen, 2 e kwartaal 2012 spanningsindicator arbeidsmarkt zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Voor een aantal beroepen binnen de technische en industrieberoepen is de arbeidsmarkt in Nederland zeer krap. Het gaat hier om beroepen als elektronicamonteurs, monteurs en controleurs elektrotechnische producten, hoofden technische dienst, weg- en waterbouwkundigen en weg- en waterbouwkundige ontwerpers en werktuigbouwkundigen. Volgens het ROA kunnen werkgevers op de middellange termijn voor een flink aantal beroepen in de technische In Midden-Utrecht, Gooi- en Vechtstreek, Holland Rijnland en Zuid-Kennemerland wijst de spanningsindicator op een gemiddelde spanning op de arbeidsmarkt. Op de middellange termijn verwacht het ROA voor een aantal beroepen problemen in de personeelsvoorziening. Zeer grote knelpunten worden voorzien voor ziekenverzorgenden. Ook voor verzorgenden en hulpkrachten horeca en verzorging worden knelpunten verwacht. Beroepen waar geen knelpunten worden verwacht zijn café- en snackbarhouders en winkeliers. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 9

11 DE ARBEIDSMARKT IN DE TOEKOMST In dit rapport zijn de nieuwe resultaten gepresenteerd van de ontwikkelingen op de vacaturemarkt en de spanningsindicator arbeidsmarkt. Nederland verkeert momenteel nog steeds in een onzekere economische situatie. Dat uit zich in een daling van het aantal ontstane vacatures in Nederland in het eerste half jaar van 2012 ten opzichte van het eerste half jaar van De grootste daling was in de bouwnijverheid. Als gevolg hiervan wijst de Spanningsindicator Arbeidsmarkt aan het eind van het tweede kwartaal van 2012 op een ruime arbeidsmarkt in Nederland, maar er zijn uitzonderingen. In het noorden en oosten van Nederland is de arbeidsmarkt over het algemeen zeer ruim. In Midden-Utrecht, Groot Amsterdam en Zeeland wijst de spanningsindicator op een gemiddelde krapte in het tweede kwartaal van Ook naar beroepsklasse en beroepsgroep zijn er uitzonderingen. Voor de (para)medische en informatica beroepen is de arbeidsmarkt zeer krap. In de overige beroepsklassen zijn er eveneens enkele krappe beroepen. Voor de langere termijn biedt het onderzoek van het ROA een indicatie of er voor werkgevers problemen te verwachten zijn in de personeelsvoorziening. Over het algemeen worden de meeste knelpunten verwacht voor de medische beroepen, onderwijsberoepen en technische en industrieberoepen. Van economisch herstel is op dit moment nog geen sprake. Het zal nog even duren voordat de economie weer op volle toeren draait. UWV verwacht voor het derde en vierde kwartaal een kleinere vacaturemarkt dan in Verder wordt uitgegaan van een toename van het aantal ingeschreven werkzoekenden. De eerstkomende jaren wordt nog geen algemene krapte verwacht op de arbeidsmarkt. In bepaalde regio s en beroepen kunnen echter wel kraptes optreden. In een ruime arbeidsmarkt is er voldoende aanbod om vacatures te kunnen vervullen. Werkgevers ondervinden dan geen knelpunten. Voor werkzoekenden is het daarentegen een ongunstige situatie. In een ruime arbeidsmarkt is het voor personeel en werkzoekenden van belang om bij te blijven met kennis en vaardigheden en zich eventueel te oriënteren op ander werk of werk in andere sectoren, zeker als ook in de toekomst geen knelpunten worden voorzien in de personeelswerving. Zij dienen kortweg hun employability op peil te houden. Als de arbeidsmarkt momenteel krap is, maar op termijn ruim wordt, dan is er voor werkzoekenden tijd om hierop in te spelen. In een krappe arbeidsmarkt is er een gunstige situatie voor personeel en werkzoekenden. Ze zijn gewild op de arbeidsmarkt. Voor werkgevers is het daarentegen een ongunstige situatie. Het is lastig om aan personeel te komen en de personeelswerving staat onder druk. Werkgevers kunnen hierop inspelen door bijvoorbeeld nieuwe doelgroepen te enthousiasmeren en gerichter en effectiever werven (denk bijvoorbeeld aan de inspanningen om vrouwen te interesseren voor de techniek of de campagne in Rijnmond om vrouwen te interesseren voor werken in de haven), het werk anders te organiseren, functiedifferentiatie door te voeren en interne mobiliteit bevorderen. Mogelijk ontstaat er dan ruimte om iemand aan te trekken die taken op een ander niveau kan uitoefenen en die te vinden is op de arbeidsmarkt. Als de arbeidsmarkt momenteel ruim is, maar op termijn krap wordt, dan is er voor werkgevers meer tijd om hierop in te spelen. Voor werkzoekenden met een beroep waarvoor de arbeidsmarkt momenteel ruim is en waarvoor ook in de toekomst de arbeidsmogelijkheden slecht zijn is het goed om te kijken naar kansrijke alternatieve beroepen waarvoor men in aanmerking zou kunnen komen. Veel voorkomende beroepen die hiertoe behoren zijn administratief medewerker, productiemedewerker en secretaresse. Belangrijk is dat (deze) werkzoekenden de komende tijd werkervaring en opleiding op peil houden zodat op het moment dat knelpunten voor werkgevers zich aandienen, hierop snel ingespeeld kan worden. Het accepteren van tijdelijke contracten en het volgen van gerichte cursussen en trainingen kunnen hieraan bijdragen. Op termijn gaat daarnaast de vergrijzing een rol spelen. Sommige sectoren zijn meer vergrijsd dan andere. Zo zijn in veel regio s de sectoren zorg/welzijn, industrie, onderwijs en overheid vergrijsde sectoren. Op termijn biedt dit dan ook kansen voor werkzoekenden. Partijen die actief zijn op het vlak van re-integratie en bemiddeling, waaronder de Werkgeverservicepunten van UWV, kunnen hier een rol spelen door werkzoekenden op deze mogelijkheid te wijzen en te motiveren actie in deze richting te ondernemen. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 10

12 BIJLAGE Methodiek bepaling omvang vacaturemarkt Tot en met 2011 werd door UWV inzicht gegeven in de vacaturemarkt door uit te gaan van de bij UWV ingediende vacatures. Door wijziging van de dienstverlening van UWV bleek dit niet meer representatief voor de gehele arbeidsmarkt. Daarom is, in samenwerking met Panteia (zie inleiding), een nieuwe methodiek ontwikkeld. Deze methodiek is gebaseerd op internetvacatures, steeds meer vacatures staan immers op internet. Het basisbestand, Jobfeed, komt tot stand door op internet te zoeken naar vacatures. Dit bestand met vacatures wordt door het bedrijf TextKernel dagelijks aan UWV geleverd. De vacatures worden opgenomen in werk.nl zodat ingeschreven werkzoekenden deze kunnen raadplegen. Daarnaast levert Textkernel een bestand met kwartaalgegevens. Deze vacaturegegevens zijn door Textkernel zoveel als mogelijk ontdubbeld en gecodeerd, dat wil zeggen dat per vacature bijvoorbeeld het beroep en opleiding wordt bepaald. Dit bestand wordt gebruikt als nieuwe bron van arbeidsmarktinformatie. Dit bestand bevat namelijk een groot deel van het door CBS gemeten totaal aantal ontstane vacatures. vacatures op de totale vacaturemarkt wordt gebruikt. Dit aantal is consistent met CBS. De Spanningsindicator Arbeidsmarkt kan een getal geven tussen 0 en oneindig. Hoe hoger het getal, hoe krapper de arbeidsmarkt. Bij een indicator van 0 is de arbeidsmarkt zeer ruim, want er zijn geen openstaande vacatures en wel kortdurend werkzoekenden. Bij veel openstaande vacatures ten opzichte van het aantal kortdurend werkzoekenden is de arbeidsmarkt zeer krap. Werkgevers hebben in deze situatie veel moeite om aan personeel te komen. De grenzen van de Spanningsindicator Arbeidsmarkt zijn bepaald op basis van een analyse over een lange periode (2003 tot en met 2011). Er wordt uitgegaan van een indeling in vijf categorieën: zeer ruim, ruim, gemiddeld, krap en zeer krap. De indeling is in onderstaande tabel weergegeven. afbeelding 19 Waarde spanningsindicator Waarde 0 tot 0,5 Waarde 0,5 tot 1,0 Waarde 1,0 tot 1,5 Waarde 1,5 tot 2,0 Waarde 2,0 of meer Waarde spanningsindicator en typering arbeidsmarkt Typering arbeidsmarkt zeer ruim ruim gemiddeld krap zeer krap Bij vergelijking van de gemeten internet vacatures en de aantallen van CBS per sector kan het voorkomen dat sommige sectoren relatief weinig vacatures op internet publiceren (zoals bijvoorbeeld de agrarische sector) en andere sectoren veel (zoals ICT). Daarnaast is er een verschil in beroepsniveau: vacatures met een hoger beroepsniveau worden vaker op internet gepubliceerd dan vacatures met een elementair beroepsniveau. Het Jobfeed-bestand wordt daarom op kwartaalbasis naar sector- en beroepsniveau gewogen en opgehoogd. Hiervoor wordt het totaal aantal ontstane vacatures volgens CBS gebruikt. Op deze manier wordt niet alleen consistentie met CBS bereikt, maar kunnen ook sectoren met elkaar worden vergeleken. Deze nieuwe informatie is op kwartaalbasis beschikbaar. Methodiek Spanningsindicator Arbeidsmarkt Op basis van het aantal ontstane vacatures leidt UWV hieruit het aantal openstaande vacatures af, nodig voor de Spanningsindicator Arbeidsmarkt. Hierbij wordt gekeken naar de verhouding tussen het aantal ontstane en openstaande vacatures volgens het CBS. Dit totaal aantal openstaande vacatures is wederom op kwartaalbasis consistent met CBS. Naar sector wordt met een voortschrijdend kwartaalgemiddelde gewerkt. De Spanningsindicator Arbeidsmarkt wordt berekend door het aantal openstaande vacatures te delen door het aantal bij UWV ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (nww) dat korter dan een half jaar niet werkend is. Het aantal kortdurend nww wordt als indicatie gezien voor de omvang van het direct beschikbare aanbod op de arbeidsmarkt. Net als bij de krapteindicator gaat het om de verhouding tussen openstaande vraag en direct beschikbaar aanbod. Belangrijk verschilpunt is echter dat het aantal openstaande Beschikbaarheid en betekenis van de nieuwe vacaturegegevens en spanningsindicator Zowel het totaal aantal ontstane vacatures als de Spanningsindicator Arbeidsmarkt wordt gebruikt in de diverse producten en diensten van UWV, zoals bijvoorbeeld in de regionale schets. Het aantal ontstane vacatures is beschikbaar per regio (arbeidsmarktregio en provincie), sector, gevraagd beroepsniveau, beroep (CBS-beroepsklasse en ROA-beroepsgroep). De Spanningsindicator Arbeidsmarkt is beschikbaar naar beroepsniveau, beroep (CBS-beroepsklasse en ROAberoepsgroep) en regio (provincie en arbeidsmarktregio). Bij te geringe aantallen worden geen gegevens gepresenteerd. De gegevens komen op kwartaalbasis beschikbaar, circa twee à drie weken na publicatie van de vacaturecijfers van CBS. Betekenis voor de gebruikers De Spanningsindicator Arbeidsmarkt biedt gedetailleerde arbeidsmarktinformatie naar beroepsgroep en regio. De gegevens worden op kwartaalbasis ge-update. De indicator bestrijkt alle sectoren en alle beroepsniveaus De verhouding tussen het aantal openstaande vacatures en direct beschikbaar aanbod, geeft een indicatie van de huidige spanning op de arbeidsmarkt. Het is geen indicatie van de toekomstige spanning op de arbeidsmarkt. De indeling naar ROA-beroepsgroepen maakt een verbinding mogelijk met de arbeidsmarktprognose van het ROA. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 11

13 Colofon Ontwikkeling vacaturemarkt en spanningsindicator, november 2012 De rapport is een eenmalige uitgave van UWV. Regio samenstelling: De 30 arbeidsmarktregio s zijn onderverdeeld in vier gebieden: Sterk verstedelijkt: Groot-Amsterdam, Rijnmond, Haaglanden en Midden-Utrecht. Nabij grote steden: Zaanstreek/Waterland, Noord-Holland Noord, Zuid-Kennemerland, Holland Rijnland, Midden- Holland, Drechtsteden, Rivierenland, Oost-Utrecht, Gooi- en Vechtstreek, Flevoland. Rond de Randstad: West-Brabant, Midden-Brabant, Noordoost-Brabant, Zuidoost-Brabant, Zuid-Gelderland, Midden-Gelderland, Stedendriehoek en IJsselvechtstreek. Nationaal decentraal: Groningen, Friesland, Drenthe, Twente, Achterhoek, Noord- en Midden-Limburg, Zuid- Limburg en Zeeland. Auteurs Nicole van der Goorbergh Suzanne IJzerman Michel van Smoorenburg Eindredactie Suzanne IJzerman, Roland Keiren en Evelyn Ploeg Redactieadres UWV WERKbedrijf, afdeling Arbeidsmarktinformatie en -advies Postbus HG Amsterdam arbeidsmarktinformatie@uwv.nl Meer informatie is te vinden op Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. UWV WERKbedrijf, Amsterdam. Nieuwe arbeidsmarktgegevens over de vraagzijde november 2012 pagina 12