Monitor kans op werk. - in regio s en beroepen - 4 e kwartaal 2010

Transcriptie

1 Monitor kans op werk - in regio s en beroepen - 4 e kwartaal 2010

2 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Uitstroompercentage naar beroep en regio Mogelijkheden naar beroep Mogelijkheden naar regio Krapte naar beroepsgroep en regio Definitie krapte Mogelijkheden naar beroep Mogelijkheden naar regio Vacatures Vacaturemarkt en vacaturegraad Vacature top 10 UWV WERKbedrijf...17 Bijlage 1 Uitstroom...18 Bijlage 2 Krapte

3 Samenvatting Waar vind ik op dit moment een baan? De Monitor kans op werk geeft belangstellenden en vakdeskundigen inzicht in welke beroepsgroepen en regio s de beste mogelijkheden zijn om een baan te vinden. Daarbij is gekeken naar drie indicatoren: het uitstroompercentage, de krapte en de vacaturemarkt in Nederland en de vacature top 10 van UWV WERKbedrijf. Een indicator voor de kansen op de arbeidsmarkt is het uitstroompercentage naar beroepsgroep en regio. Hierbij wordt gedurende drie maanden de totale uitstroom van niet-werkende werkzoekenden vergeleken met het aantal niet-werkende werkzoekenden. Dit levert een percentage op (uitstroompercentage) wat gezien kan worden als indicator voor de kans op werk. De beroepsklassen met de hoogste uitstroom zijn informaticaberoepen en medische en paramedische beroepen (zie hoofdstuk 2). De beroepsklassen met de laagste uitstroompercentages zijn de verzorgende en dienstverlenende beroepen en de agrarische beroepen. Bij het lage uitstroompercentage van de agrarische beroepen spelen seizoensinvloeden een duidelijke rol. Naar regio zijn er grote verschillen. De hoogste uitstroompercentages zijn te vinden in Midden- en West-Brabant, Zeeland, Midden- en Oost-Utrecht, Zuid-Kennemerland en Noord-Kennemerland en West-Friesland. In Zuid-Gelderland is het uitstroompercentage laag. De krapte-indicator biedt inzicht in de arbeidsmarktkansen in regio s en beroepsklassen tot en met mbo-niveau. De krapte-indicator geeft de verhouding weer tussen het aantal openstaande vacatures (bij UWV WERKbedrijf ingediend) en het aantal kortdurend werklozen tot en met mbo-niveau. Zijn er veel vacatures ten opzichte van het aantal kortdurend werklozen, dan wordt gesproken van een krappe arbeidsmarkt; zijn er juist weinig vacatures dan wordt de arbeidsmarkt getypeerd als ruim. De arbeidsmarkt in Nederland is in het 4 e kwartaal van 2010 te typeren als ruim. Daarbinnen is echter onderscheid naar beroepsklasse en naar arbeidsmarktregio. Zo is de arbeidsmarkt voor openbare orde en veiligheidsberoepen te typeren als krap. Voor de overige beroepsklassen is de arbeidsmarkt te betitelen als ruim. Binnen de regio s is er sprake van een gedifferentieerd beeld. Alleen in Zuid-Kennemerland is de arbeidsmarkt momenteel krap; in de overige regio s varieert de typering van de arbeidsmarkt van gemiddeld tot zeer ruim. Het aantal ontstane vacatures in Nederland is in 2010 hoger dan in In het derde kwartaal van 2010 zijn er vacatures ontstaan (tegenover een jaar eerder). Aan het eind van het derde kwartaal 2010 zijn er openstaande vacatures. Het aantal openstaande vacatures kan afgezet worden tegen het aantal banen van werknemers. Dit is de vacaturegraad. In 2009 was de vacaturegraad laag (<10%). In 2010 is de vacaturegraad in het derde kwartaal toegenomen tot 16%. Een aantal sectoren kent een hoge vacaturegraad, zoals delfstoffenwinning en informatie en communicatie. Sectoren met een lage vacaturegraad zijn onderwijs en openbaar bestuur (CBS). Bij UWV WERKbedrijf worden ook vacatures ingediend door werkgevers. In het vierde kwartaal van 2010 zijn er in totaal bijna openstaande vacatures gemiddeld per maand. De meeste openstaande vacatures zijn voor middelbaar en lager geschoold personeel als productiemedewerkers, chauffeurs, commercieel employés, interieurverzorgers en verzorgend personeel. Uit onderzoek van UWV Werkbedrijf blijkt onder meer dat slechts een klein deel van de werkgevers in het afgelopen jaar problemen heeft ondervonden bij de personeelsinvulling. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures is afgenomen van 40% in 2008 naar 20% in Dit duidt op een ruime arbeidsmarkt. Werkgevers verwachten echter in de komende twee jaar meer moeite te gaan krijgen met het vervullen van vacatures. Waar er nu nog, in zijn algemeenheid, sprake is van een ruime arbeidsmarkt, verwacht UWV, dat de arbeidsmarkt de komende jaren steeds krapper zal worden als gevolg van o.a. vergrijzing, ontgroening en technologische innovatie. Daarbij zal het niet alleen gaan om een kwantitatief probleem, maar er zullen vooral ook kwalitatieve uitdagingen liggen. Als regio s met en zonder krapte, maar ook met hoge en lage uitstroom bij elkaar in de buurt liggen, biedt interregionale samenwerking en bemiddeling meer kans op vacaturevervulling en hogere uitstroom. 3

4 1. Inleiding De behoefte aan arbeidsmarktinformatie is zeer divers, afhankelijk van het doel van de gebruiker. Daarom biedt UWV WERKbedrijf haar arbeidsmarktinformatie langs verschillende wegen en via verschillende producten aan. Eén daarvan is deze Monitor kans op werk. Doel Monitor kans op werk Waar vind ik op dit moment een baan en in welke beroepsgroep? Beide vragen staan centraal in deze Monitor kans op werk in regio s en beroepen. UWV WERKbedrijf heeft als één van haar wettelijke taken de arbeidsmarkt transparant te maken. Door een optimale transparantie worden vacatures namelijk sneller opgevuld en wordt de werkloosheidsduur geminimaliseerd. Werkgevers willen geïnformeerd worden waar zij geschikt personeel kunnen vinden. Werkzoekenden willen weten waar mogelijkheden zijn om een baan te vinden. Deze Monitor helpt bij het inzichtelijk maken in welke beroepen er mogelijkheden zijn en welke regio s ruimte bieden voor arbeidsinpassing. Doelgroep en frequentie Monitor kans op werk De Monitor kans op werk verschijnt één keer per kwartaal en is vooral bedoeld voor mensen die de regionale arbeidsmarkt als werkveld hebben. Denk hierbij onder andere aan: UWV WERKbedrijf gemeenten, provincies en onderwijs. Concreet is deze Monitor nuttig voor degenen die op het niveau van management, bestuur en beleid acteren. Ook voor de werkcoaches kan deze Monitor als achtergrondinformatie nuttig zijn. Door de per 1 juli 2008 ingevoerde Wet Passende Arbeid Werkaanbod (PAWA) is de werkloze verplicht om binnen de door de wet gestelde grenzen een werkaanbod van ieder opleidingsniveau te accepteren. Dit rapport kan nuttig zijn om werklozen te wijzen op kansen en mogelijkheden op de (regionale) arbeidsmarkt. Bereik Monitor kans op werk De cijfers die in deze Monitor gebruikt worden, zijn afkomstig uit: de bij UWV WERKbedrijf geregistreerde vacatures en niet-werkende werkzoekenden (zowel stand als uitstroom). Tenzij anders vermeld, hanteert deze Monitor de gemiddelde maandcijfers over het afgelopen kwartaal (oktober t/m december 2010); cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) die betrekking hebben op de totale Nederlandse arbeidsmarkt. De arbeidsmarktkansen zijn gebaseerd op twee indicatoren, te weten het uitstroompercentage en de krapte-indicator. Het uitstroompercentage is gebaseerd op de verhouding van de totale uitstroom gedurende de laatste 3 maanden en het gemiddeld aantal werklozen en geeft daamee een indicatie voor de kans op werk. De krapte-indicator is gebaseerd op de verhouding van het aantal openstaande vacatures en het aantal kortdurend werklozen geregistreerd bij UWV WERKbedrijf tot en met mbo-niveau. De krapte-indicator geeft daarmee een typering van de arbeidsmarkt tot en met mbo-niveau. Inhoud In de Monitor komen in de afzonderlijke hoofdstukken de volgende onderwerpen aan de orde: uitstroompercentages naar beroepsgroep en regio; krapte naar beroepsgroep en regio; de vacaturegraad (CBS) en vacature top 10 (UWV WERKbedrijf). Deze informatie levert een zo goed mogelijk beeld op van de kansen op de arbeidsmarkt. Meer informatie De Monitor kans op werk biedt inzicht in de mogelijkheden naar werk en regio. Verdere informatie over de arbeidsmarkt treft u aan op onder het tabblad UWV WERKbedrijf en de rubriek arbeidsmarkt. 4

5 2. Uitstroompercentage naar beroep en regio In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de uitstroommogelijkheden voor de verschillende beroepsklassen en regio s. De uitgebreide tabellen (gemiddelde uitstroom en aantal niet-werkend werkzoekenden naar beroepsklasse en arbeidsmarktregio) zijn in bijlage 1 opgenomen. 2.1 Mogelijkheden naar beroep In diverse rapportages van UWV WERKbedrijf wordt het aantal niet-werkende werkzoekenden weergegeven. Deze aantallen worden vaak vergeleken met de aantallen een bepaalde periode eerder, de standcijfers. UWV WERKbedrijf beschikt ook over dynamische cijfers, de in- en uitstroomcijfers. Deze aantallen geven de dynamiek in een bepaalde periode weer. Er zijn diverse redenen om uit te stromen uit de bestanden van UWV. Naast het uitstromen naar werk, kan hierbij gedacht worden aan uitstromen in verband met het behalen van de pensioengerechtigde leeftijd. Niet iedere niet-werkende werkzoekende (of nww) stroomt derhalve uit naar werk. Het uitstroompercentage 1 kan wel worden beschouwd als een indicatie voor mogelijkheden om werk te vinden. De uitstroomcijfers zijn gebaseerd op de maanden september, oktober en november. De definitieve uitstroomcijfers van december zijn pas bekend in februari In onderstaande tabel wordt het uitstroompercentage getoond voor de verschillende beroepsklassen op landelijk niveau. Over alle beroepsgroepen gemeten is het gemiddelde uitstroompercentage 9,7%. Tabel 1 Uitstroompercentage naar beroepsklasse Beroepsklasse % Informatica beroepen 11,0% Medische en paramedische beroepen 11,0% Pedagogische beroepen 10,6% Openbare orde- en veiligheidsberoepen 10,5% Sociaal-culturele beroepen 10,4% Transportberoepen 10,4% Economisch-administratieve beroepen 10,0% Technische en industrieberoepen 9,8% Culturele beroepen 9,7% Agrarische beroepen 9,3% Verzorgende en dienstverlenende beroepen 8,8% Gemiddeld 9,7% In tabel 1 is te zien dat de uitstroom en dus de reële mogelijkheid om werk te vinden, het grootst is in de bovenste beroepsgroepen van de tabel, met name de informaticaberoepen en medische en paramedische beroepen. De uitstroom voor agrarische beroepen is momenteel laag; hierbij spelen seizoensinvloeden een duidelijke rol. 1 Het uitstroompercentage is gebaseerd op de uitstroomquote: de verhouding tussen de uitstroom nww in een bepaalde maand en de stand nww aan het begin van die maand. De uitstroom is gecorrigeerd voor administratieve mutaties. 5

6 2.2 Mogelijkheden naar regio Nederland is verdeeld in 30 arbeidsmarktregio s. Bij de start van UWV WERKbedrijf is die indeling afgesproken in overleg met het ministerie van SZW en met de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG). Met een indeling in 30 arbeidsmarktregio s wordt een redelijk fijnmazig beeld van de arbeidsmarkt gepresenteerd. In deze paragraaf worden de uitstroompercentages naar beroepsklassen en arbeidsmarktregio getoond. In de uitstroompercentages naar beroepsklasse treden aanzienlijke verschillen op tussen arbeidsmarktregio s. Onderstaande figuren tonen per beroepsklasse de uitstroompercentages aan voor iedere regio. Afbeelding 1 Uitstroom totaal (links) en informaticaberoepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% De mogelijkheden voor het vinden van een baan zijn het beste in Midden- en West-Brabant, Zeeland, Midden- en Oost-Utrecht, Zuid-Kennemerland en Noord-Kennemerland en West-Friesland. Het totale uitstroompercentage in Zuid-Gelderland is laag (zie afbeelding 1 links). Het uitstroompercentage van informaticaberoepen is hoger dan gemiddeld (zie tabel 1). Daarmee is het vinden van een baan in informaticaberoepen in een groot deel van Nederland relatief makkelijker dan gemiddeld. Dit geldt echter niet voor Zuid-Gelderland, Holland Rijnland, Zaanstreek/Waterland en Zeeland (zie afbeelding 1 rechts). 6

7 Afbeelding 2 Uitstroom (para)medische beroepen (links) en pedagogische beroepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% Het uitstroompercentage voor de medische en paramedische beroepen is in een groot deel van Nederland hoger dan gemiddeld. Het vinden van een baan in de medische en paramedische beroepen is relatief makkelijker in de zuidelijke helft van Nederland, met uitzondering van Zuid-Limburg (zie afbeelding 2 links). Dit geldt ook voor de pedagogische beroepen. In en rondom Groot Amsterdam en Rijnmond zijn de uitstroompercentages voor de pedagogische beroepen lager dan gemiddeld (zie afbeelding 2 rechts). Afbeelding 3 Uitstroom openbare orde en veiligheidsberoepen (links) en sociaal-culturele beroepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% Bij de openbare orde- en veiligheidsberoepen is het verschil tussen Groningen (laag) en Drenthe (hoog) opvallend. Dit geldt ook voor Zuid-Gelderland en Noordoost-Brabant (afbeelding 3 links). De uitstroompercentages van de sociaal-culturele beroepen leveren een divers beeld op (afbeelding 3 rechts). 7

8 Afbeelding 4 Uitstroom transportberoepen (links) en economisch-administratieve beroepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% Bij de transportberoepen zijn de hoge uitstroompercentages in Zuid-Nederland opvallend (afbeelding 4 links). Bij de economisch-administratieve beroepen scoren de regio s in en rond Utrecht hoog, evenals Noord-Kennemerland en West-Friesland (afbeelding 4 rechts). In deze regio s is het relatief makkelijk om een baan te vinden in de genoemde beroepen. Afbeelding 5 Uitstroom technische en industrieberoepen (links) en culturele beroepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% De mogelijkheden voor de technische en industrieberoepen zijn goed in (een groot deel van) Noord-Brabant en Zeeland, evenals in Utrecht, Achterhoek en Noord-Kennemerland en West- Friesland (afbeelding 5 links). Voor de culturele beroepen zijn de uitstroompercentages in het algemeen het hoogst in het westen van Nederland (afbeelding 5 rechts). 8

9 Afbeelding 6 Uitstroom agrarische beroepen (links) en verzorgende en dienstverlenende beroepen (rechts) Uitstroompercentage 11% of meer 10% tot 11% 9% tot 10% 8% tot 9% minder dan 8% Voor de agrarische beroepen zijn de mogelijkheden in het algemeen het beste in het westen en zuiden van Nederland, behalve in Rijnmond (afbeelding 6 links). Voor de verzorgende en dienstverlenende beroepen zijn de mogelijkheden voor het vinden van een baan het beste in het zuiden van Nederland, in en rond Utrecht en Noord-Kennemerland en West-Friesland (afbeelding 6 rechts). UWV WERKbedrijf verwacht voor 2011 een verdere daling van het aantal niet-werkende werkzoekenden. Dit komt met name door een herstel van de werkgelegenheid en een aantrekkende vacaturemarkt. Het herstel geldt voor vrijwel alle sectoren, met uitzondering van de overheid en de financiële sector. Voor de sector bouw wordt een moeilijk jaar verwacht. Verder worden er vooral meer banen verwacht in de sectoren zorg en welzijn, horeca, handel en in de zakelijke dienstverlening. Verwacht mag worden dat de uitstroompercentages in 2011 in deze sectoren hoger liggen dan in andere sectoren. In dit hoofdstuk was te zien dat de uistroompercentages voor iedere beroepsklasse en regio erg verschilden van elkaar. In sommige regio s is het uitstroompercentage laag voor bepaalde beroepsklassen, terwijl in nabijgelegen regio s het uitstroompercentage hoog is. Interregionale bemiddeling kan een rol spelen bij het verhogen van het uitstroompercentage. 9

10 3. Krapte naar beroep en regio Een andere indicator voor de kansen op de arbeidsmarkt is de krapte. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de krapte naar beroepsgroep en regio. De uitgebreide tabellen (aantal openstaande vacatures, aantal kortdurend werklozen en typering van de arbeidsmarkt) zijn in bijlage 2 opgenomen. 3.1 Definitie krapte Krapte is de verhouding tussen vraag en aanbod. Kort gesteld geeft krapte aan hoeveel werkzoekenden er zijn voor een vacature. Daarbij wordt uitgegaan van het direct bemiddelbaar aanbod van UWV WERKbedrijf. Dit zijn niet-werkende werkzoekenden die maximaal 6 maanden werkloos zijn. Als er sprake is van relatief veel openstaande vacatures ten opzichte van het aanbod, wordt gesproken van een (zeer) krappe arbeidsmarkt. Dit betekent dat het voor werkgevers moeilijk is om personeel te vinden. Als er sprake is van relatief weinig openstaande vacatures ten opzichte van het aanbod, wordt gesproken van een (zeer) ruime arbeidsmarkt. Voor werkzoekenden betekent dit dat het moeilijk is om een baan te vinden. Onderstaande tabel laat zien hoe de verhouding is tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal niet-werkende werkzoekenden bij de verschillende arbeidsmarkttyperingen. Tabel 2 Betekenis krapte Vacatures Nww Verhouding Typering 10 > 40 < 0,25 Zeer ruime arbeidsmarkt ,25-0,40 Ruime arbeidsmarkt ,40-0,55 Gemiddelde arbeidsmarkt ,55-0,70 Krappe arbeidsmarkt 10 < 14 > 0,70 Zeer krappe arbeidsmarkt Hierbij moet worden aangetekend dat ook in een (zeer) ruime markt, door dynamiek van vervangingsvraag, altijd mensen een weg naar een andere baan weten te vinden. 3.2 Mogelijkheden naar beroep De arbeidsmarkt wordt op verschillende manieren beïnvloed door de economie. De vraag naar uitzendmedewerkers en het aantal openstaande vacatures is in 2009 snel en sterk teruggelopen. In 2010 en met name in de laatste maanden groeit de vacaturemarkt weer. In het algemeen is het aantal openstaande vacatures in 2010 beduidend hoger dan in Uit onderzoek van UWV Werkbedrijf blijkt onder meer dat slechts een klein deel van de werkgevers in het afgelopen jaar problemen heeft ondervonden bij de personeelsinvulling. Het aantal moeilijk vervulbare vacatures is afgenomen van 40% in 2008 naar 20% in Dit duidt op een ruime arbeidsmarkt. Werkgevers verwachten echter in de komende twee jaar meer moeite te krijgen met het vervullen van vacatures. Waar er nu nog sprake is van een ruime arbeidsmarkt, verwacht UWV WERKbedrijf dat de arbeidsmarkt de komende jaren steeds krapper wordt als gevolg van o.a. vergrijzing en ontgroening. Daarbij zal het niet alleen gaan om een kwantitatief probleem. Er liggen vooral ook kwalitatieve uitdagingen, waarbij gekeken moet worden of de werkervaring en/of opleiding van werklozen aansluit bij de vraag. In onderstaande tabellen wordt de verhouding getoond tussen het aantal openstaande vacatures (vraag) en het aantal kortdurend werklozen (aanbod) naar beroepsklasse voor Nederland. Dat is vraag en aanbod op landelijk niveau, zoals door UWV WERKbedrijf is geregistreerd over het vierde kwartaal van In het vierde kwartaal van 2010 is de krapte-indicator te typeren als ruim. De indicator is daarmee ongewijzigd gebleven ten opzichte van het derde kwartaal van In de meeste beroepsklassen is een ruim tot zeer ruim aanbod aanwezig. Dit betekent dat het voor veel werkzoekenden moeilijk is een baan te vinden. 10

11 In tabel 3 worden de krappe beroepsklassen getoond. Tabel 3 Vraag, aanbod en krapte-indicator (t/m mbo-niveau) gemiddelde 4e kwartaal 2010 Beroepsklasse Aantal Nww Krapte Typering ROA-indeling Vacatures Alle beroepen ,30 Ruim Openbare orde- en veiligheidsberoepen ,79 Zeer krap Openbare orde- en veiligheidsberoepen Er bestaat voor deze beroepssector een grote mate van krapte op de arbeidsmarkt. De krapte strekt zich uit over leger, politie, brandweer en beveiliging. Het gaat dan vooral om lagere en middelbare uitvoerende beroepen. In tabel 4 is af te lezen dat voor bijna alle overige weergegeven beroepsklassen de arbeidsmarkt ruim tot zeer ruim is te noemen. Alleen voor de medische en paramedische beroepen is de arbeidsmarkt te typeren als gemiddeld. Tabel 4 Vraag, aanbod en krapte-indicator (t/m mbo-niveau) gemiddelde 4e kwartaal 2010 Beroepsklasse Aantal Nww Krapte Typering ROA-indeling vacatures Alle beroepen ,30 Ruim Medische en paramedische beroepen ,53 Gemiddeld Technische en industrieberoepen ,33 Ruim Verzorgende en dienstverlenende beroepen ,33 Ruim Transportberoepen ,32 Ruim Informaticaberoepen ,30 Ruim Pedagogische beroepen ,25 Ruim Agrarische beroepen ,23 Zeer ruim Economisch-administratieve beroepen ,21 Zeer ruim Sociaal-culturele beroepen ,21 Zeer ruim Culturele beroepen ,12 Zeer ruim Als er binnen deze overige beroepsklassen gekeken wordt naar de afzonderlijke beroepen dan zijn er de volgende mogelijkheden. Medisch en paramedische beroepen De sector als geheel is te typeren als gemiddeld. Binnen de sector is krapte voor de verpleeghulpen en (leerling)verpleegkundigen. Agrarische beroepen Het seizoenswerk loopt ten einde en daarmee verdwijnt de krapte in deze sector naar de achtergrond. Technische en industrieberoepen 11

12 Er is voor deze beroepssector als geheel sprake van een ruime markt. In vergelijking met het vorige kwartaal is de situatie verslechterd door een afname van het aantal vacatures. Er is nog wel krapte in enige deelsectoren. Deze spitst zich toe op bankwerkers en lassers, weg- en waterbouwkundige arbeiders, procesoperators en mechanisch operators en diverse elektro- en elektronicamonteurs. Transportberoepen Voor deze beroepssector is de situatie sterk verslechterd voor werkzoekenden ten opzichte van het vorige kwartaal. Nu is er sprake van een ruime markt. Alleen voor enkele binnenvaartberoepen is nog sprake van krapte. Overige beroepsklassen Voor de overige beroepsklassen is soms sprake van krapte in specifieke beroepen. Bij de informaticaberoepen is er krapte bij gespecialiseerde programmeurs; Bij de verzorgende en dienstverlenende beroepen is sprake van krapte bij gespecialiseerde koks (exotisch). 3.3 Mogelijkheden naar regio In de vorige paragraaf is de krapte naar beroepsklasse voor heel Nederland aan de orde geweest. In deze paragraaf wordt gekeken of de krapte zich in iedere arbeidsmarktregio voordoet en in welke beroepsklasse. Voor Nederland is de arbeidsmarkt te typeren als ruim. Er zijn regio s waar de arbeidsmarkt zeer ruim te noemen is (zoals bijvoorbeeld Midden-Brabant, Rijnmond en Twente). Er zijn ook regio s waar de arbeidsmarkt te typeren is als gemiddeld (zoals Zuidoost-Brabant, IJsselvechtstreek en Rijnmond). Alleen in de regio Zuid-Kennemerland is de arbeidsmarkt te typeren als krap (zie afbeelding 7 links). De verdeling van de krapte over de regio s en beroepsklassen levert een gedifferentieerd beeld op. In de volgende figuren is te zien hoe de krapte op de regionale arbeidsmarkt in het vierde kwartaal van 2010 voor de beroepsklassen tot en met het mbo-niveau er uitziet. De regio s met beroepsklassen met een zeer krappe arbeidsmarkt zijn in de kaarten rood gemarkeerd en die met een krappe arbeidsmarkt zijn oranje gemarkeerd. De regio s met een (zeer) ruime arbeidsmarkt zijn in de kaarten groen gemarkeerd. Gebieden met onvoldoende waarnemingen worden blanco afgebeeld. Landelijk is er grote krapte te zien bij de openbare orde en veiligheidsberoepen. Dat vertaalt zich in een fors aantal regio s waar sprake is van een (zeer) krappe arbeidsmarkt, maar ook regio s waar nog een overschot aan personeel bestaat voor deze beroepsgroep. Zo bestaat er grote krapte in Oost-Utrecht en Midden-Gelderland en een zeer ruime markt in Flevoland en Gooi- en Vechtstreek en de Achterhoek (zie afbeelding 7 rechts). Bij de medische en paramedische beroepen is te zien is dat de aanduiding zeer krap en zeer ruim in elkaars nabijheid voorkomen. Zo is die deelmarkt in Noordoost-Brabant en Midden-Utrecht zeer krap maar in aangrenzende regio s zoals Zuid-Gelderland en Flevoland juist zeer ruim. Ook in het westen komt deze situatie voor. Een zeer krappe markt in Haaglanden en een ruime markt in Rijnmond geeft aan dat er kansen liggen om mensen aan het werk te helpen (zie afbeelding 8 links). 12

13 Afbeelding 7 Krapte totaal (links) en openbare orde en veiligheidsberoepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Afbeelding 8 Krapte (para)medische beroepen (links) en verzorgende en dienstverlenende beroepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim 13

14 Afbeelding 9 Krapte technische en industrieberoepen (links) en transportberoepen beroepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Afbeelding 10 Krapte informaticaberoepen (links) en pedagogische beroepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim 14

15 Afbeelding 11 Krapte agrarische beroepen (links) en sociaal-culturele beroepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim Afbeelding 12 Krapte economisch-administratieve beroepen (links) en culturele beroepen (rechts) Typering krapte zeer krap krap gemiddeld ruim zeer ruim In bovenstaande afbeeldingen is de krapte naar beroepsklasse en regio weergegeven. Opvallend is dat regio s met grote krapte naast regio s kunnen liggen waar geen krapte is. Betere samenwerking en vormen van interregionale bemiddeling kunnen geografische fricties op deelmarkten verminderen. Zo zijn er mogelijkheden om de plaatsing te stimuleren door bij de arbeidsbemiddeling verder te kijken dan alleen de eigen arbeidsmarktregio. Pendel is één van de oplossingen om in de krapte te voorzien. De bereidheid om een flinke afstand te pendelen is vooral bij hoger opgeleiden en in de bouw groot. Daarvoor is ook een rol weggelegd voor werkgevers-organisaties om financiële of organisatorische belemmeringen weg te nemen. 15

16 4. Vacaturemarkt, vacaturegraad en vacatures UWV WERKbedrijf In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vacaturegraad (Centraal Bureau voor de Statistiek, CBS) en op de vacatures die door werkgevers zijn ingediend bij UWV WERKbedrijf. 4.1 Vacaturemarkt en vacaturegraad Aan het eind van het derde kwartaal van 2010 meet het CBS openstaande vacatures in Nederland. De meeste openstaande vacatures in Nederland zijn voor de sector handel (24.400). Daarnaast zijn er nog veel openstaande vacatures voor de sectoren zorg en welzijn(17.700), specialistische zakelijke diensten (12.200) en industrie (11.400). Ten opzichte van vorig jaar is vooral het aantal openstaande vacatures in handel en industrie toegenomen. In het derde kwartaal zijn er vacatures ontstaan in Nederland. Het aantal ontstane vacatures in het derde kwartaal van 2010 is hoger dan in 3 e kwartaal van Om een totaal beeld van de vacaturemarkt te krijgen waarin vacatures op ieder niveau zijn vertegenwoordigd- wordt in afbeelding 13 de vacaturegraad per bedrijfstak van het CBS getoond. De vacaturegraad is het aantal openstaande vacatures per ultimo kwartaal per werknemersbanen. Deze indicator geeft daarmee een indruk van de omvang van de vacaturemarkt aan het einde van een kwartaal. De ontwikkeling van de vacaturegraad kan, behalve de conjunctuurbeweging ook het seizoenspatroon laten zien. Door de krapte op de arbeidsmarkt was de vacaturegraad (openstaande vacatures gedeeld door het aantal banen van werknemers) in 2007 opgelopen tot ruim 14%. Tijdens de recessie liep dit percentage terug tot iets meer dan 9% in In 2010 is de vacaturegraad weer toegenomen. Afbeelding 13 Vacaturegraad in Nederland naar sector 3e kwartaal 2010 Delfstoffenwinning Informatie en communicatie Horeca Energievoorziening Specialistische zakelijke diensten Financiële dienstverlening Overige dienstverlening Handel Cultuur, sport en recreatie Bouwnijverheid Alle economische activiteiten Gezondheids- en welzijnszorg Industrie Waterleidingbedrijven en afvalbeheer Verhuur en handel van onroerend goed Landbouw, bosbouw en visserij Verhuur en overige zakelijke diensten Vervoer en opslag Openbaar bestuur en overheidsdiensten Onderwijs Een vacaturegraad die boven het gemiddelde uitkomt, geeft aan dat in die sector veel personeel moet worden geworven. Dat kan veroorzaakt worden door o.a. vervanging in verband met uittreding en pensionering. Daarbij kan gedacht worden aan sectoren die behoorlijk vergrijsd zijn zoals de sector energievoorziening. Ook personeelsuitbreiding kan een rol spelen als oorzaak voor een hoge vacaturegraad zoals in een sector als informatie en communicatie. Tenslotte zijn er sectoren die vanouds een hoge labour turnover hebben zoals de horeca waarbij in hoog tempo vacatures worden vervuld en weer openvallen. Sterk vergrijsde sectoren zoals onderwijs, openbaar bestuur en landbouw kennen een zeer lage vacaturegraad. Blijkbaar weet men andere (organisatorische) oplossingen te bedenken dan het opvullen van openvallende arbeidsplaatsen. In ieder geval blijkt dat er relatief veel vacatures zijn 16

17 en daarmee mogelijkheden voor mensen die een baan zoeken- in de verschillende onderdelen van de dienstensector. 4.2 Vacature top 10 UWV WERKbedrijf UWV WERkbedrijf heeft voornamelijk vacatures op lager en middelbaar niveau. Werkgevers melden minder vacatures op hbo- en wo-niveau aan bij UWV WERKbedrijf. In onderstaande tabel wordt de top 10 aan vacatures van het afgelopen kwartaal, die werkgevers bij UWV WERkbedrijf hebben aangemeld, weergegeven. Bij UWV WERKbedrijf hebben de meest voorkomende vacatures betrekking op lager gekwalificeerd personeel. Denk hierbij aan onder andere productiemedewerkers, winkelpersoneel, verzorgend personeel, schoonmakers en chauffeurs. Vacature top 10 Tabel 5 4e kwartaal 2010 Gemiddeld aantal openstaande vacatures Productiemedewerkers Chauffeurs Commercieel employés Interieurverzorgers Verzorgend personeel Hulpkrachten horeca en verzorging Bouwvakkers Verkopers Aannemers en installateurs Monteurs Voor meer regionale informatie over de top 10 vacatures wordt verwezen naar de Basisset arbeidmarktinformatie. In deze Basisset wordt per arbeidsmarktregio ingegaan op de top 25 vacatures. De Basisset komt maandelijks uit en is terug te vinden op onder de rubriek algemene regionale arbeidsmarktinformatie. 17

18 Regio in beeld Bijlage 1 Uitstroom Gemiddelde uitstroom, periode september, oktober en november 2010 Uitstroom, gemiddeld per maand periode september, oktober en november 2010 Arbeidsmarktregio Agrarische Culturele Informatica Economischadmin. (para)- Medische Openbare orde- en veiligheids- Pedagogische Sociaalculturele en Technische industrie- Transport- Verzorgende en dienstverl. Totaal beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen Drenthe Friesland Groningen Flevoland Gooi- en Vechtstreek 528 < <10 < Midden-Utrecht Oost-Utrecht 885 < Drechtsteden Rijnmond IJsselvechtstreek Stedendriehoek Twente Haaglanden Holland Rijnland Midden-Holland < <10 < West-Brabant Zeeland < Achterhoek < < Midden-Gelderland Rivierenland < <10 < Zuid-Gelderland 805 < < N-Kennemerland & W-Friesland Zaanstreek/Waterland 777 < Zuid-Kennemerland Midden-Brabant < Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant Groot Amsterdam Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Totaal

19 Regio in beeld Gemiddeld aantal niet-werkende werkzoekenden, periode augustus, september en oktober 2010 Aantal nww, gemiddeld per maand periode augustus, september en oktober 2010 Arbeidsmarktregio Agrarische Culturele Informatica Economischadmin. (para)- Medische Openbare orde- en veiligheids- Pedagogi-sche Sociaalculturele en Technische industrie- Transport- Verzorgende en dienstverl. Totaal beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen Drenthe Friesland Groningen Flevoland Gooi- en Vechtstreek Midden-Utrecht Oost-Utrecht Drechtsteden Rijnmond IJsselvechtstreek Stedendriehoek Twente Haaglanden Holland Rijnland Midden-Holland West-Brabant Zeeland Achterhoek Midden-Gelderland Rivierenland Zuid-Gelderland N-Kennemerland & W-Friesland Zaanstreek/Waterland Zuid-Kennemerland Midden-Brabant Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant Groot Amsterdam Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Totaal

20 Regio in beeld Bijlage 2 Krapte Gemiddeld aantal openstaande vacatures per maand, 4 e kwartaal 2010 Arbeidsmarktregio Agrarische Culturele Economischadmin. Technische en industrie- Openstaande vacatures, gemiddeld per maand in 4e kwartaal 2010 Openbare Informatica (para)- Medische orde- en veiligheids- Pedagogische Sociaalculturele Transport- Verzorgende en dienstverl. Totaal beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen Drenthe < <10 < Friesland < < <10 < Groningen < <10 < Flevoland < <10 <10 15 <10 < Gooi- en Vechtstreek 409 <10 <10 84 <10 22 <10 <10 < Midden-Utrecht < <10 < Oost-Utrecht < < <10 < Drechtsteden < < <10 < Rijnmond IJsselvechtstreek < < <10 < Stedendriehoek < < <10 < Twente < <10 <10 14 <10 < Haaglanden < Holland Rijnland < < <10 < Midden-Holland <10 46 <10 28 <10 <10 < West-Brabant < < < Zeeland < < <10 < Achterhoek <10 39 <10 <10 <10 <10 < Midden-Gelderland < < < Rivierenland 601 <10 <10 87 <10 <10 <10 <10 < Zuid-Gelderland 614 <10 < <10 <10 < N-Kennemerland & W-Friesland < <10 < Zaanstreek/Waterland <10 77 <10 <10 <10 <10 < Zuid-Kennemerland < < < Midden-Brabant 781 <10 < < < Noordoost-Brabant < < < Zuidoost-Brabant < Groot Amsterdam < <10 < Noord- en Midden-Limburg < < < Zuid-Limburg < <10 < Totaal

21 Regio in beeld Gemiddeld aantal kortdurend werklozen per maand, 4 e kwartaal 2010 Arbeidsmarktregio Aantal nww korter dan 6 maanden werkloos, gemiddeld per maand in 4e kwartaal 2010 Openbare Agrarische Culturele Economischadmin. Informatica (para)- Medische orde- en veiligheids- Pedagogische Sociaalculturele Technische en industrie- Transport- Verzorgende en dienstverl. Totaal beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen Drenthe Friesland Groningen Flevoland Gooi- en Vechtstreek < Midden-Utrecht Oost-Utrecht Drechtsteden Rijnmond IJsselvechtstreek Stedendriehoek Twente Haaglanden Holland Rijnland < Midden-Holland < West-Brabant Zeeland Achterhoek < Midden-Gelderland Rivierenland < < Zuid-Gelderland N-Kennemerland & W-Friesland Zaanstreek/Waterland Zuid-Kennemerland Midden-Brabant < Noordoost-Brabant Zuidoost-Brabant Groot Amsterdam Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Totaal

22 Regio in beeld Typering arbeidsmarkt, 4 e kwartaal 2010 Arbeidsmarktregio Agrarische Culturele Economischadmin. Technische en industrie- Typering arbeidsmarkt, gemiddeld per maand in 4e kwartaal 2010 Openbare Informatica (para)- Medische orde- en veiligheids- Pedagogische Sociaalculturele Transport- Verzorgende en dienstverl. Totaal beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen beroepen Drenthe Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Friesland Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Groningen Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Gemiddeld Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Flevoland Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Gooi- en Vechtstreek Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Ruim Ruim Gemiddeld Midden-Utrecht Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer krap Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Zeer krap Ruim Oost-Utrecht Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Krap Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Krap Drechtsteden Ruim Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Rijnmond Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Zeer ruim Ruim Ruim Krap Ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim IJsselvechtstreek Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Gemiddeld Ruim Stedendriehoek Ruim Krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Krap Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Twente Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Haaglanden Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer krap Zeer krap Ruim Gemiddeld Zeer ruim Ruim Gemiddeld Ruim Holland Rijnland Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Ruim Gemiddeld Midden-Holland Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim West-Brabant Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Zeeland Gemiddeld Zeer krap Zeer ruim Ruim Zeer ruim Gemiddeld Krap Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Achterhoek Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Zeer ruim Ruim Ruim Ruim Midden-Gelderland Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Rivierenland Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Krap Zeer ruim Zeer ruim Ruim Krap Ruim Gemiddeld Zuid-Gelderland Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim N-Kennemerland & W-Friesland Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Zeer ruim Ruim Ruim Gemiddeld Zaanstreek/Waterland Ruim Gemiddeld Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Krap Krap Zeer ruim Zuid-Kennemerland Krap Ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Krap Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer krap Zeer ruim Krap Midden-Brabant Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Ruim Zeer ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Noordoost-Brabant Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Ruim Zeer krap Zeer krap Krap Zeer krap Ruim Gemiddeld Ruim Zuidoost-Brabant Gemiddeld Ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Gemiddeld Zeer krap Krap Zeer ruim Krap Gemiddeld Krap Groot Amsterdam Gemiddeld Krap Zeer ruim Ruim Zeer ruim Ruim Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Krap Gemiddeld Noord- en Midden-Limburg Ruim Ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Gemiddeld Gemiddeld Gemiddeld Zeer krap Gemiddeld Gemiddeld Ruim Zuid-Limburg Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer krap Zeer krap Zeer krap Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Gemiddeld Totaal Ruim Zeer ruim Zeer ruim Zeer ruim Ruim Gemiddeld Zeer krap Ruim Zeer ruim Ruim Ruim Ruim 22

23 Colofon Monitor kans op werk, januari 2011 De Monitor kans op werk een uitgave van UWV WERKbedrijf, die ieder kwartaal wordt uitgebracht. Deze uitgave is ook te downloaden op Auteurs Danielle Hofs Suzanne IJzerman Rob de Munnik Feike Reitsma Niek Veeken Redactieadres UWV WERKbedrijf Afdeling Arbeidsmarketing, team arbeidsmarktinformatie Postbus HG Amsterdam Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, echter uitsluitend met bronvermelding. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. UWV WERKbedrijf, Amsterdam.