Samen in SassemBourg

Transcriptie

1 Samen in SassemBourg

2 Sassenheim, 30 juni 2016 Verklaring van de Raad van Commissarissen bij het jaarverslag en de jaarrekening De RvC heeft kennis genomen van de door de directeur-bestuurder voorgelegde jaarstukken Deze jaarstukken zijn gecontroleerd door KPMG Accountants N.V. in overeenstemming met de aan hen verstrekte opdracht. De RvC heeft kennis genomen van de mededelingen van de accountant bij het volkshuisvestingsverslag en de goedkeurende verklaring bij de jaarrekening. De RvC stelt de jaarstukken vast. Sassenheim, 30 juni 2016 Was getekend ir. J. Manschot voorzitter RvC R.B.M. v.d. Heijden lid RvC Drs. A.L.M. Groen Lid RvC E.A.G. Raats-Coster vice-voorzitter RvC mr. M.D. Smit lid RvC S.M. Schrader directeur-bestuurder 2

3 Voorwoord Het jaar 2015 zal in de boeken van Vooruitgang worden bijgeschreven als het jaar waarin naast natuurlijk ook voor onze huurders een aantal grote zaken centraal stond. Ik denk hierbij onder andere aan de invoering van de herziene Woningwet die voor de huurders en voor Vooruitgang grote impact heeft, de oplevering en opening van de woonservicezone SassemBourg. In het verslagjaar 2014 heb ik geconcludeerd dat Vooruitgang met de implementatie van ons ondernemingsplan, de ontwikkeling van het ondernemerschap en eigenaarschap en de goede personele bezetting, op koers lag voor de volgende fase. Alles overziend heb ik deze overtuiging met enkele kleine bijstellingen nog steeds. Onze missie en visie, ontworpen met het besef dat de volkshuisvestelijke wereld is veranderd, staat met enige accentverschillen nog steeds overeind. Met het van kracht worden van de herziene Woningwet is het duidelijk geworden dat de brede taakopvatting die Vooruitgang ten behoeve van de ontwikkeling van de volkshuisvesting in de vorige twee decennia zo succesvol heeft geëtaleerd, niet zonder meer mogelijk is. Met de invoering van de herziene Woningwet per 1 juli 2015 zullen vele terreinen die op de scheidslijn van de volkshuisvesting lagen niet meer door de corporaties solitair kunnen worden uitgevoerd. Juist hier hebben wij bij het ontwikkelen van ons ondernemingsplan als voorbode op de herziene Woningwet rekening mee gehouden. Er zal een beroep op de flexibiliteit en inventiviteit van onze medewerkers worden gedaan om zaken die wij toch zeer wenselijk achten, maar buiten ons bereik liggen, door anderen in samenwerking met ons te laten uitvoeren.. Wij mogen trots zijn op ons opgebouwde netwerk van samenwerkingspartners waarmee wij zeer goede resultaten hebben behaald. Ik denk hierbij aan de samenwerking op het gebied van zorg en planontwikkeling, maar ook op het gebied van bedrijfsvoering, zoals treasury, dienstverlening, onderhoudsdiensten en het ontwikkelen van de woonvisie. De medewerkers zoeken proactief de samenwerking in de regio op, om onze brede taakopvatting toch zoveel als mogelijk, met hulp van anderen, gerealiseerd te krijgen. Goed wonen gaat, wat Vooruitgang betreft maar dan via de weg van de intensieve samenwerking nog steeds over meer dan stenen alleen. In 2015 zijn wij begonnen met de voorbereiding van de implementatie van de herziene Woningwet. Het is een klus die al met al meer dan één jaar zal vergen. In de tussentijd is na jaren van voorbereiding en bouw onze grote woonservicezone, SassemBourg, geopend. SassemBourg voorziet in een grote behoefte in geïntegreerde zorg en dienstverlening. Op de open dag kwamen meer dan 2700 belangstellenden een kijkje nemen. Meer dan 25 zorgdisciplines zijn in het gebouw vertegenwoordigd. Hierdoor is het mogelijk dat door intensieve samenwerking mensen langer en gelukkiger thuis kunnen blijven wonen, ook al zou dit in theorie niet makkelijk geweest zijn. SassemBourg bewijst het tegendeel. Al met al was 2015 een zeer intensief jaar waar met veel inzet van allen ook veel is bereikt. Ik dank onze huurders voor hun vertrouwen en onze medewerkers, en ook onze stakeholders en partners, voor de geleverde inzet en de getoonde flexibiliteit die van hen gevraagd werd om te doen wat er gedaan moest worden in het belang van de volkshuisvesting en van Vooruitgang in Wonen & Leven. S.M. Schrader directeur-bestuurder 3

4 Inhoudsopgave 1. INLEIDING MISSIE EN KERNWAARDEN RESULTAAT MAATSCHAPPELIJKE OPBRENGSTEN VOORTGANG ONDERNEMINGSPLAN VOLKSHUISVESTELIJKE INSPANNINGEN, INVESTERINGEN EN PRESTATIES WERKEN AAN WONEN: DE KADERS SITUATIE OP DE WONINGMARKT REGIONALE EN LOKALE PRESTATIEAFSPRAKEN WONINGBEZIT EN VOORRAADBELEID Kenmerken van het bezit De kwaliteit van de voorraad Aan- en verkoop van (verspreid) bezit Nieuwbouw Nieuwbouw en renovatie in ontwikkeling Grondposities Acquisitie van nieuwe projecten en grondposities Onderhoud van woningen ONTWIKKELING BEZIT VOOR BIJZONDERE DOELGROEPEN Bijzondere doelgroepen Ouderen Mensen met een zorgbehoefte Asielzoekers en statushouders Wonen & zorg HUISVESTEN VAN DE PRIMAIRE DOELGROEP Verhuurbeleid en woonzicht.nl Toegewezen urgenties Bijzondere doelgroepen Ouderen Asielzoekers en statushouders Toegewezen woningen Verhuringen in Onrechtmatige bewoning Inkomen en huur bij nieuwe verhuringen LEEFBAARHEID EN WOONOMGEVING Inleiding Activiteiten Sponsoring Duurzaamheid HUURBELEID HUURBELEID IN ALGEMENE ZIN DE INKOMSTEN VAN DE CORPORATIE HUURVERHOGING HUURBETALING EN INCASSO HUURBETALING EN INCASSO LEEGSTAND SAMENWERKING MET BELANGHEBBENDEN, PARTNERS EN 26 RELATIES INLEIDING DE PARTIJEN IN HET VELD SAMENWERKING MET BELANGHEBBENDEN, PARTNERS EN RELATIES Samenwerking met de klant Overleg met Stichting Bewonersplatform Sassenheim e.o. en andere bewonersorganisaties 27 4

5 4.3.3 Klachten van bewoners Overleg met gemeenten SAMENWERKING MET PROJECTONTWIKKELAARS, MAKELAARS EN GRONDEIGENAREN DE ORGANISATIE ORGANISATIEINRICHTING ORGANISATIE EN ORGANISATIESTRUCTUUR ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN AUTOMATISERING VERBINDINGEN VAN VOORUITGANG INFORMATIE EN COMMUNICATIE TOELATING EN INSCHRIJVING FINANCIËN HET JAARRESULTAAT Het jaarresultaat algemeen De balans De winst-en-verliesrekening De bedrijfswaarde/actuele waarde Waardeontwikkeling bezit Borging MEERJARENPROGNOSE Resultaatprognoses Kasstroomprognose Vermogensposities Interest dekkingsratio Beleggingen en treasury Autoriteit woningcorporaties Investeringsbeleid VENNOOTSCHAPSBELASTING Vaststellingsovereenkomst en vennootschapsbelasting Belastinglatenties CONSOLIDATIE RISICOBEHEERSING Bedrijfsrisico s Financiële risico s Operationele risico s Strategische risico s Grondverwerving Projectrisico s Externe risico s INTERN RISICOBEHEERSINGS- EN CONTROLESYSTEEM FINANCIËLE ONDERSTEUNING AAN BUITENLANDSE INSTELLINGEN BELONINGSSTRUCTUUR EN BELONINGSCODE BESTUURDERS WONINGCORPORATIES (BBW) GOVERNANCEVERSLAG HOOFDLIJNEN GOVERNANCESTRUCTUUR TOEPASSING VAN DE GOVERNANCECODE GEEN TRANSACTIES MET TEGENSTRIJDIGE BELANGEN GEEN LENINGEN OF GARANTIES KLOKKENLUIDERSREGELING EN INTEGRITEITREGELING JAARVERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN ALGEMEEN BESTUREN EN TOEZICHT HOUDEN ROL VAN TOEZICHTHOUDER ROL VAN WERKGEVER KLANKBORDROL SAMENSTELLING RAAD VAN COMMISSARISSEN DANKWOORD 56 5

6 9. JAARREKENING VERKLARING VAN HET BESTUUR VERKLARING VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN 57 BIJLAGEN 58 BIJLAGE 1: TYPERING WONINGBEZIT 58 BIJLAGE 2: PERSONELE BEZETTING PER AFDELING 62 BIJLAGE 3: RAPPORTAGE WONINGNET 63 BIJLAGE 4: DEELNEMINGEN VAN VOORUITGANG 66 6

7 1. Inleiding In 2014 hebben wij ons in fundamentele discussies met onze stakeholders, onze medewerkers, het managementteam en de Raad van Commissarissen gebogen over de koers van de organisatie. Met het vaststellen van ons ondernemingsplan is het fundament voor ons handelen voor de komende vijf jaar gelegd. De accentverschuivingen liggen vooral in het besef dat de zaken waarvan wij de overtuiging hebben dat ze goed zijn voor het wonen en leven in ons werkgebied en die wij traditioneel vooral zelf deden, nu onder meer door de invloed van de economische omstandigheden en de herziene Woningwet, alleen tot stand gebracht kunnen worden door een hoge mate van partnership met derden. Het vereiste een ommezwaai in ons denken en handelen. In 2015 hebben wij zaken verder uitgewerkt en zijn wij partnerships aangegaan met diverse partijen stond intern verder in het teken van de voortgaande professionalisering van de organisatie. Het vinden van de juiste balans en het stimuleren van de passende cultuur binnen de werkorganisatie is strategisch hierbij van zeer groot belang. Gebleken is dat wij de verwachtingen over de snelheid van veranderingen in 2015 hebben moeten aanpassen. Het blijkt dat wij meer tijd nodig hebben om een cultuurverandering werkelijk te verankeren om ook onder hoogspanning de gewenste houding en het gewenste gedrag te vertonen. Extern hebben wij ons in 2015 verder toegelegd op het delen van kennis, het delen van posities, het delen van vraagstukken en het initiëren en aangaan van strategische samenwerkingsverbanden. Belangrijke voorbeelden hiervan zijn onze bijdrage in het realiseren van de woonvisie en onze initiatieven in het Zorgpact van de gemeente Teylingen. In 2015 is het nog duidelijker geworden dat samengestelde vraagstukken niet door één partij te beantwoorden zijn. De reden hiervan is enerzijds de grotere complexiteit en anderzijds de regelgeving die duidelijk grenzen stelt aan de domeinen waar partijen waaronder corporaties in mogen participeren. Van zelf doen, met een tussenstop naar willen delen, zijn wij nu aangekomen op het punt waarbij maatschappelijke vraagstukken door verschillende partners aangevlogen moeten worden. In 2015 was het vraagstuk van de opvang van vluchtelingen en huisvesting van de statushouders een voorbeeld van een gecombineerde activiteit. Het vinden van geschikte partners is hierbij erg belangrijk, juist om snelheid in de processen te houden. Vooruitgang heeft in de afgelopen jaren consequent geïnvesteerd in langdurige relaties en zal deze lijn in de komende jaren doorzetten. Hierbij hebben wij zowel aandacht voor de maatschappelijke stakeholders als voor de stakeholders op het gebied van beoordeling en regelgeving. Naast de marktomstandigheden in relatie tot de kredietcrisis heeft ook de veranderende regelgeving vanuit Brussel en de nieuwe Haagse werkelijkheid via de herziene Woningwet de noodzaak van keuzes verder verscherpt. De deling van het bezit en de activiteiten in DAEB 1 en niet-daeb, met consequenties op het vlak van financiering en bedrijfsvoering, heeft ons verder op scherp gezet. In 2015 zijn wij gestart met de implementatie van de consequenties van de herziene Woningwet. Het is voor de sector van belang om zo snel mogelijk het politieke toetsingskader van de autoriteit te krijgen. Pas dan kunnen wij zinvol onze keuzes en berekeningen maken. Het maken van keuzes zonder de kwaliteit voor de (toekomstige) klant uit het oog te verliezen, is van belang. Ook dit heeft ons genoodzaakt om samenwerking op diverse vlakken verder te initiëren. Hiertoe hebben wij bijvoorbeeld ons relatienetwerk in de financiële dienstverlening, dat wij in 2012 hadden uitgebreid, in 2014 en 2015 verder geïntensiveerd. Bezitsvorming is in vergelijking met het verleden voor Vooruitgang minder van belang. Binnen ons netwerk anderen overtuigen en beïnvloeden, opdat er zaken tot stand komen conform onze inzichten, heeft onze prioriteit boven bezitsvorming. Kortom, wij moeten aan tafel zitten daar waar het gaat gebeuren. Dat nodigt zeker uit tot feitelijk samenwerken en het verder uitbouwen van netwerken en het delen van resultaten. Een mooi voorbeeld is de opzet van het Zorgpact waar in de spin-off nu vele partijen in de zorgketen aan tafel zitten en dat als voorbeeld voor de regio dient. Onze taakopvatting gaat voorts over het borgen van de belangen van de huidige én toekomstige klant en dat gaat veel verder dan alleen woningen bouwen en beheren. Ook in de nieuwe werkelijkheid blijven wij aan de voorkant zeer betrokken bij ontwikkelingen. Wij wachten niet af, maar nemen initiatieven en betrekken actief andere partijen daar waar regelgeving grenzen stelt aan ons werkdomein. Op deze wijze houden wij binnen de kaders van ons ondernemingsplan en de wet- en regelgeving zicht op de realisatie van de noodzakelijke kwaliteit van het wonen en leven in ons werkgebied. Kwaliteit komt niet alleen tot uiting in de toepassing van de techniek. Juist het aanbieden van de combinatie van kwalitatief 1 DAEB = Diensten van Algemeen Economisch Belang 7

8 hoogstaande techniek met kwalitatief hoogstaande dienstverlening op wijkniveau en slimme productontwikkeling met verschillende partners, maakt ons aantrekkelijk voor de huidige en toekomstige woonconsument. Nu al blijkt dat onze woningen en diensten als combinatie hoger worden gewaardeerd op de markt dan die van andere solitaire initiatiefnemers. Een initiatief als SassemBourg blijkt door de conceptuele consequente ontwikkeling beter te verhuren en te verkopen dan initiatieven van gelijke omvang in de regio. Tevens is gebleken dat het niet-daeb-gedeelte van deze combi-ontwikkeling de interesse heeft van beleggers en investeerders. In de volgende paragrafen lichten wij in relatie tot vier zaken de complexiteit toe waarmee wij van doen hebben en hoe wij daarmee omgaan, te weten: a) economische ontwikkelingen, de huidige kredietcrisis; b) tijdelijke regeling Diensten Algemeen Economisch Belang (DAEB) toegelaten instellingen volkshuisvesting, kortom de staatssteunregeling ; c) landelijke en lokale ontwikkelingen; d) ontwikkelingen in de corporatiesector. Ad a) Economische ontwikkelingen, de huidige kredietcrisis Langzaam maar zeker begint de markt zich te herstellen van de in 2008 begonnen wereldwijde kredietcrisis. Voorzichtig herstel is waarneembaar via economische activiteiten, echter de eindconsument ziet het nog niet direct terug in de portemonnee en blijft voorzichtig. De crisis heeft invloed gehad op de gehele economie en ook de woningcorporaties hebben dagelijks met de gevolgen te maken. Geld om te investeren blijkt nog steeds moeilijk te verkrijgen bij de banken; naast eigen problematiek van de banken speelt ook vertrouwen in de toekomst van de branche een rol. Een lichtpunt is wel dat de rente historisch laag staat en dat beleggers, wellicht door die lage rente, interesse krijgen in ons vastgoed. De aan de sector opgelegde heffing van 1,7 miljard betekent dat wij jaarlijks een afdracht doen van circa 1,8 miljoen aan verhuurdersheffing. Geld dat helaas niet besteed kan worden aan investeringen in uitbreiding en onderhoud van ons bezit. Ondanks het lichte herstel gaat nog steeds niet alles vanzelfsprekend: de consument verkeert nog steeds in grote onzekerheid ten aanzien van koopkracht, werkgelegenheid, oplopende inflatie, waardeverandering van zijn bezit en beschikbaarheid van financiering. Financiële instellingen zijn nog steeds terughoudend bij het verstrekken van geldmiddelen. Het consumentenvertrouwen groeit weliswaar, maar is nog steeds ver te zoeken. Belangrijke delen van onze doelgroepen hebben te maken met (deels versoberde) werkloosheid(suitkeringen) en andere uitkeringen en stijgende lasten. Bij ons vertaalt zich dat onder meer in meer huurachterstanden en stagnatie op de woningmarkt. De woningmarkt stagneert door een lagere doorstroming en een lagere afzet van woningen. Dit lagere vertrouwen heeft ook in 2015 de bedrijfsvoering op een aantal punten beïnvloed: - de verkoop van bestaand bezit is weliswaar toegenomen door de doorstroming die geactiveerd werd door de oplevering van SassemBourg, maar de absolute prijs is nog onder het niveau van voor de crisis; - de verkoop en realisatie van nieuwbouwwoningen staat onder druk; - leveranciers en samenwerkingspartners blijken minder solide dan voorheen; - financiële instellingen zijn minder bereid om tot financiering over te gaan, scherpen hun contractvoorwaarden aan en brengen hogere risico-opslagen in rekening; - het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) blijft kritisch in het vrijgeven van faciliteringsruimte. Vooruitgang heeft keuzes gemaakt ten aanzien van de ontwikkeling van projecten op de langere termijn. Het tempo voor eigen bezitsvorming is omlaaggegaan. Vooruitgang heeft ervoor gekozen om projecten met partners te realiseren waarbij eigen bezitsvorming minder van belang is. Het anticiperen op deze keuze betekende dat wij ons meerjarenperspectief in 2014 hebben aangepast. Het aangaan van samenwerkingen met (commerciële) partijen, de lokale overheid en branchegenoten om risico s te spreiden en te delen is een bewuste keuze die we in 2010 hebben ingezet en blijvend voortzetten. Ad b) Tijdelijke regeling DAEB, de staatssteunregeling Om oneerlijke concurrentie tussen partijen op de woningmarkt tegen te gaan, heeft Nederland in samenspraak met de Europese Commissie (EC) de activiteiten benoemd die corporaties met inzet van staatssteun mogen uitvoeren. Helaas is gebleken dat er nog steeds geen eenduidige interpretatie van de 8

9 regels is. In de loop van 2016 verwacht de Autoriteit woningcorporaties het toetsingskader te kunnen presenteren. Ad c) Landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen De landelijke politieke aandacht voor de corporatiesector stond ook in 2015 mede in het teken van de invloed van Europa op de Nederlandse corporatiesector in een ander politiek maatschappelijk klimaat. Voorts was de ontwikkeling van de herziende Woningwet en de parlementaire enquête in het nieuws. Europa wordt steeds belangrijker in de praktijk van corporaties. Meer en meer hebben kaderstelling, regelgeving en macro-economische belangen uit Brussel invloed op de woningcorporaties in Nederland. Het gaat dan om onderwerpen als staatssteun, Europese aanbesteding, mededinging en bijvoorbeeld bouwregelgeving. Het kabinet heeft aangegeven dat de staatssteunregels strak zullen worden gevolgd. We zien dat de landelijke politiek haar greep op de volkshuisvesting wil versterken. Juist ook in het kader van de beheersing van de Rijksbegroting zal de sector, vaker dan misschien gewenst, onderwerp zijn van politiek debat. De woningbouw in het gebied Holland Rijnland raakt ieder jaar verder achterop ten opzichte van de ambitie van de provincie en de gemeente Haarlemmermeer. Er wordt veel gediscussieerd en steeds minder gepresteerd in een tijd waarin wij zo hard nodig zijn. Het proces wordt steeds ingewikkelder en vraagt steeds meer beslismomenten op provinciaal en landelijk niveau. Tevens zijn onder invloed van een tegenvallende markt, extra rijksheffingen en het moeilijk beschikbare kapitaal, veel projecten in de nieuwbouw stilgezet of herontwikkeld. In Teylingen echter is het project Hooghkamer met circa 850 woningen voortvarend ter hand genomen. Het aandeel waar Vooruitgang zich voor had ingespannen is, vanwege de tijdelijke beklemming van de borgingsruimte van Vooruitgang in verband met de oplevering van SassemBourg, collegiaal overgenomen door woonstichting Warmunda. Een mooi samenwerkingsresultaat met een hoog maatschappelijk rendement. Vooruitgang heeft haar focus verlegd naar ingrepen in het bestaande bezit. Een integrale wijkbenadering waarin de gemeenten, corporaties en partners taken op het gebied van wonen, werken, welzijn, zorg en onderwijs onderkennen, moet leiden tot duurzame leefmilieus. Naar het inzicht van Vooruitgang zijn corporaties hierbij niet alleen afnemers, maar veel meer medeontwerpers met een visie op het beheer in brede zin en op de langere termijn. Ad d) Ontwikkelingen in de corporatiesector: schaalvergroting en code Landelijk is men steeds meer teruggekomen op de ontwikkeling van groter wordende corporaties. Zowel de publieke opinie als de politiek zijn kritisch ten opzichte van forse schaalvergroting. Den Haag geeft voor nieuwe fusies die leiden tot grotere corporaties met meer dan woningen niet zonder meer groen licht. Wij zien, in de context van de kerkdorpenstructuur op het verstedelijkt platteland, de afstand van de organisatie tot de klant als een mogelijk nadeel. Het nut en de noodzaak om in ons werkgebied tot een omvangrijke schaalvergroting te komen, zien wij niet. In ons Ondernemingsplan staat dat wij vinden dat corporaties of samenwerkingsverbanden met tot verhuureenheden in onze context een optimaal schaalniveau hebben, waarbij de klant zichtbaar blijft en de klanten nog voldoende keuze tussen verschillende aanbieders hebben. We zien door een gepaste opschaling van Woonstichting Vooruitgang voordelen in termen van deskundigheid, efficiëntere inzet van middelen en personeel en onderlinge uitwisselbaarheid van personeel, afhankelijk van de samenwerkingsvorm. Een andere vorm van opschaling is het aangaan van strategische allianties. Productdifferentiatie en het aangaan van strategische allianties met collega-corporaties, lokale overheden, zorg- en onderwijsinstellingen en andere marktpartijen buiten de sector, zijn van belang. Wij zijn hier groot voorstander van en brengen dit ook in de praktijk, zoals in onze nauwe samenwerking met zorg- en welzijnsinstellingen in de projecten en wijkinrichting. Ook ons voornemen om onze technische dienst naar een gespecialiseerd bedrijf te outsourcen is een mooie vorm van samenwerking. Deze ontwikkeling is, door de noodzaak risico s te spreiden en efficiënte klantbediening, niet meer te stoppen. 1.1 Missie en kernwaarden In 2014 hebben wij na een stevige inhoudelijke discussie met de stakeholders ons strategisch ondernemingsplan vastgesteld. Vooruitgang blijft onverminderd koersvast en ziet haar werk in de brede context van wonen en leven. Vooruitgang zal zich in de uitwerking onder invloed van regelgeving en mogelijkheden anders blijven profileren. 9

10 Missie Vooruitgang geeft door ondernemerschap invulling aan de maatschappelijke rol. Vooruitgang is een betrouwbare partner die als regionale speler lokaal verankerd is bij duurzame gebiedsinrichting met aandacht voor mens en woning. Kernwaarden Ondernemend: We zijn maatschappelijke ondernemers die betrokken vanuit het terrein van wonen. Met onze partners gaan voor een gezamenlijke aanpak om de woon- en leefomgeving van onze bewoners goed te houden en waar nodig te verbeteren. Lokaal & sociaal betrokken: We zijn lokaal en sociaal betrokken bij het wonen en leven in Teylingen en omgeving. We spelen in op de behoeften die er leven en maken daarin waar nodig gebruik van ons netwerk. Onze regionale inspanningen en contacten zijn hierin ondersteunend. Betrouwbaar: Door ervaringen, transparantie en overleg weten zowel bewoners als partners wat ze aan ons hebben. We komen onze afspraken na, leveren kwaliteit en zijn aanspreekbaar op onze resultaten. 1.2 Resultaat In 2015 zijn wij uiteraard actief geweest om onze strategische doelstellingen te realiseren. Het algemene oordeel in het visitatierapport en het oordeel van de huurders in het visitatierapport bevestigen ons dat wij op de goede weg zitten. Immers, in het visitatierapport wordt een oordeel gegeven over de wijze waarop wij onze ambities formuleren, of wij consistent zijn in het waarmaken van die ambities en of wij daarin governanceproof zijn. Terugkijkend op de periode van 2010 tot 2015 kan Vooruitgang stellen dat haar inspanningen op het vlak van herijking en introductie van de nieuwe organisatievorm en organisatiecultuur intern hebben geleid tot grote positieve stappen. Natuurlijk zijn er in de loop van de tijd aandachtspunten naar boven gekomen die hebben geleid tot ingrepen in de structuur en het geven van meer aandacht aan de juiste houding en het juiste gedrag. Vooruitgang is veel beter op haar toekomst voorbereid en kan zich nu meer concentreren op het uitdragen van haar missie en het zoeken van de juiste partners voor haar doelstellingen. 1.3 Maatschappelijke opbrengsten Al een aantal jaren luidt onze slogan: Vooruitgang in Wonen & Leven. Wij vinden het namelijk belangrijk dat onze huurders zich thuis niet alleen thuis voelen in de woning waar zij wonen, maar ook in de buurt waar zij leven! Uiteraard is een betaalbare woning van goede kwaliteit de basis, maar een aantrekkelijk woon- en leefmilieu is even belangrijk. Vooruitgang streeft daarom naar wijken en buurten met voldoende voorzieningen zoals ontmoetingspunten in de buurt. De algemene ruimten bij onze complexen stellen wij graag open voor initiatieven als een buurtkamer en dergelijke. Deze dragen bij aan goede onderlinge relaties tussen bewoners/buurtgenoten en dat is weer van belang voor de leefbaarheid in de buurt. Als wij bestaande wijken herstructureren en nieuwe wijken ontwikkelen, is bovenstaande visie leidend. Integrale ontwikkeling is in onze ogen dé werkwijze bij uitstek om kwaliteit in te bouwen. Anders dan de meeste andere vastgoedbeheerders blijven wij immers lange tijd betrokken bij de buurten en wijken. Dat deze betrokkenheid in de praktijk ook werkt, kunnen we zien aan onze projecten. Bovenstaande aspecten komen heel duidelijk naar voren in het project SassemBourg dat in dit verslagjaar is opgeleverd. De maatschappelijke opbrengst bij dit multifunctionele complex zit niet ín de stenen, maar ertussen. Dit gebeurt niet vanzelf, maar is een resultaat van onze inzet. Wij hebben het voortouw genomen in het onder één dak samenbrengen van diverse zorgpartijen en andere ondernemers. Door de nieuwe Woningwet is deze laatstgenoemde rol voor corporaties niet of nauwelijks weggelegd. Door veel partijen wordt een multifunctioneel complex als SassemBourg, met allerlei typen woningen in zowel huur als koop, gezien als het toekomstige wonen. De vraag is wie in de toekomst het voortouw neemt in dit soort ontwikkelingen. In het bestaande woningbezit kan uiteraard minder sprake zijn van integrale gebiedsontwikkeling, maar dat betekent niet dat daar niets gebeurt. Het gaat dan meestal om herstructurering (sloop/nieuwbouw) van een wijk, kleinschaliger zaken en bewonersinitiatieven. In 2015 werden zestien woningen in de Margrietstraat in Sassenheim verduurzaamd. Dit gebeurde in bewoonde 10

11 toestand en dat vergt intensief overleg met de huurders; ook een voorbeeld van onze integrale benadering. In diverse buurten waren wij, samen met Welzijn Teylingen, actief betrokken bij het opzetten van zogenaamde buurtkamers 2. De nieuwe buurtkamer in SassemBourg kende een flitsende start. Dit is ook de thuisbasis voor de bijna twintig vrijwilligers in SassemBourg. Onze deelname in het Zorgpact Teylingen heeft ook iets tastbaars opgeleverd in de vorm van een zorgserre. Een compacte zorgunit, direct aan de achtergevel van een woning. Mensen met een hoge zorgvraag kunnen zo toch thuis blijven wonen. Voor ons zijn dit bewijzen dat ook met kleine bijdragen resultaat is te behalen in het bevorderen van leefbaarheid. Ook anderen zien dat. De zorgserre is genomineerd voor de innovatieprijs van de Rabobank Bollenstreek. Ook niet-fysieke zaken zoals de inzet van onze huismeesters en het zorgnetwerk, waarin met meerdere instanties bewonersproblemen worden opgelost die een enkele discipline te boven gaan, bewijzen bijna dagelijks hun nuttige effect. Met ingang van 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht. Deze wet heeft ook consequenties voor ons sponsorbeleid. Wij hebben ons sponsorbeleid aangepast aan dat wat de Woningwet voorschrijft. Deze staat ons alleen nog toe om een bijdrage te leveren aan verzoeken die uitsluitend ten goede komen aan de huurders van Vooruitgang. Activiteiten voor een breder publiek zoals een voetbalclub, speelplekken in de wijk, een culturele activiteit of bijvoorbeeld het straatvoetbal, mogen we daarom niet meer ondersteunen. Wél hebben we nog de mogelijkheid om initiatieven van huurders te ondersteunen. Dat doen we dan ook graag. Op deze manier willen wij onze (maatschappelijke) betrokkenheid laten zien en dragen we bij aan een leefbare samenleving. Wij richten ons op activiteiten waarbij het ontmoeten en samenwerken van huurders centraal staat. 1.4 Voortgang ondernemingsplan Het ondernemingsplan Samen sterk in crisistijd dat halverwege 2014 is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen, bevat concrete maatregelen en doelstellingen, uiteraard afgeleid van onze missie. In 2014 en 2015 heeft Vooruitgang al veel van deze doelstellingen behaald, zoals u kunt zien in onderstaande tabel. 2 In een buurtkamer kan de buurt activiteiten organiseren. Buren kunnen elkaar ontmoeten, helpen, vergaderen, film kijken, knutselen, noem maar op. Iedereen mag de buurtkamer gebruiken, zolang de activiteit maar iets met de buurt te maken heeft. Wij stellen de ruimte ter beschikking en de buurt geeft zelf invulling aan de buurtkamer 11

12 Doelen uit ondernemingsplan Toelichting Speerpunt: Bedienen van een brede doelgroep Sociale Aanbod van minimaal 80% in het sociale 98% doelgroep huursegment (< 699,48). Binnen dit sociale segment wijzen we Ja minimaal 90% toe aan huishoudens met een inkomen tot ,-. We hanteren de volgende Ja betaalbaarheidsklassen: >10% 389,05 / 10%-30% 596,75 en <40% 699,48. Middeninkomens 12% bezit vrije huursector. 14% Richting 2018 oplopend tot 15% Minimale verkoop 10 woningen per jaar ( : minimaal 50 woningen) 22 (30) Via verkoop eigen woningen Ouderen en zorgbehoevenden Renovatie Park Overbosch, in totaal 44 appartementen. Gerealiseerd Jongeren en (jonge) gezinnen. >10% portefeuille toewijzen aan jongeren t/m 23 jaar. Speerpunt: Investeren in woonkwaliteit Vernieuwing Toevoeging gemiddeld minimaal 20 woningen met nieuwbouwkwaliteit per jaar. Herijken investeringskaders afgestemd op woningmarkt en ondernemingsplan. Levensduur Renoveren minimaal 100 woningen , met jaarlijks budget van ,-. Verduurzaminindex cijfer In 2018: portefeuille gem. label C. energie- 1,60. Complexen zijn aangewezen in Strategisch Voorraad Beleid In woningen toegewezen aan jongeren <23 jr Gerealiseerd In 2015 zijn er 91 woningen bijgekomen Gerealiseerd 16 woningen Margrietstraat 16 woningen Margrietstraat van label E (2,03) naar A (1,01) Aandacht voor Minimaal 1x per jaar gesprek met Individuele de leefomgeving maatschappelijke partners over wonen en gesprekken en 2 leven in Teylingen. stakeholders- bijeenkomsten Speerpunt: Gezonde organisatie in verbinding Dienstverlening Uitvoeren visitatie met ruime voldoende. Gerealiseerd Visitatie een 7 op peil 2015 Cultuur & Werken vanuit functionerings- en Ja werkwijze beoordelingscyclus. Meten tevredenheid medewerkers. Gerealiseerd 7 Continuïteit Voldoende presteren naar vermogen, Gerealiseerd, bedrijfsvoering voldoen financiële ratio s WSW en Ja voldoende faciliteringsvolume Ja Actueel investeringsstatuut geactualiseerd Efficiënter inrichten processen (m.n. duurzaamheid en ontwikkelopgave). Hoofdprocessen opnieuw beschreven in 2014 Tabel: Realisatie doelen ondernemingsplan ( ) in de periode tot en met

13 2. Volkshuisvestelijke inspanningen, investeringen en prestaties 2.1 Werken aan wonen: de kaders Onze inspanningen op volkshuisvestingsgebied richten zich op een goede verdeling van de beschikbare woningen en op zaken als woonomgeving en leefbaarheid. We stemmen de uiteenlopende beleidsvelden op elkaar af, zoals het strategisch voorraadbeheer, nieuwbouw, het huurbeleid en de investeringsniveaus. Vooruitgang kiest daarbij voor het bedienen van verschillende doelgroepen. Vooruitgang is werkzaam in een geliefd woningmarktgebied. De nabijheid van werkgelegenheid in de grootstedelijke agglomeratie en de ruimte om te wonen en te recreëren, dragen hieraan bij. Door de nieuwe Woningwet en de regels rond het zogenaamde passend toewijzen, hebben wij ons huurbeleid gewijzigd. De streefhuurprijs van de woningen in de verschillende complexen zijn kritisch tegen het licht gehouden. Dit heeft ertoe geleid dat er verschuivingen in de huurprijsklassen hebben plaatsgevonden. De streefhuur van een aantal complexen is onder de eerste passendheidsgrens van 586,68 gebracht. Kern blijft dat ruim 80% van onze woningen in het sociale domein blijft vallen. 60% hiervan zit onder de eerste passendheidsgrens. Verder zijn belangrijke uitgangspunten: a. De primaire doelgroep blijft centraal staan. Onder de primaire doelgroep verstaan wij huurders en woningzoekenden met een jaarinkomen tot ,- (2015) en de zogenaamde bijzondere doelgroepen, zoals mensen met een handicap voor wie een vorm van woonbegeleiding nodig is, mensen met specifieke wooneisen (zoals senioren) en mensen met een moeilijke positie op de woningmarkt, zoals asielzoekers. b. Integrale benadering bij het ontwerp van buurten, wijken en zones. c. Verbreding van het dienstenpakket. d. Differentiatie op wijkniveau. e. Continuïteit in financieel beleid. 2.2 Situatie op de woningmarkt Ondanks de crisis is de woningmarktsituatie in Holland Rijnland niet wezenlijk veranderd. De economie trok het afgelopen jaar langzaam weer aan. De verwachting was dat mensen weer meer gingen kopen en dat klopte ook wel, maar de druk op de l schaarse betaalbare huurwoningen blijft onverminderd hoog. Dit geldt ook voor woningen net boven de liberalisatiegrens. Ook de vergrijzing van de bevolking gaat gestaag door. Met name in Sassenheim, waar het grootste deel van onze woningen staat, merken we dat. Door overheidsmaatregelen waarbij mensen met lagere tot gemiddelde zorgzwaarte-indicaties niet meer in aanmerking komen voor AWBZ gefinancierde huisvesting, blijven mensen langer in hun woning zitten of willen toch verhuizen naar meer voor ouderen geschikte woonruimte. Bij de doelgroep senioren neemt de vraag naar wonen met zorg en welzijn toe. Het nieuw opgeleverde SassemBourg bracht met 91 woningen slechts kort verlichting. 2.3 Regionale en lokale prestatieafspraken Eind 2015 is de nieuwe woonvisie Teylingen gepresenteerd. Samen met de gemeente, makelaars en zorgpartijen hebben de woningcorporaties Vooruitgang, Stek en Woningstichting Warmunda meegeschreven aan het concept van de nieuwe woonvisie. Deze woonvisie vormt de basis voor de nieuwe prestatieafspraken (voor 2016 en verder) met de gemeente. De woningmarkt stopt niet bij de gemeentegrens van Teylingen. Daarom is er met Lisse en Hillegom afgesproken ook een gezamenlijke oplegger te maken. Nieuwbouw is een belangrijk thema, maar staat door de crisis onder (financiële) druk. In 2015 waren de vigerende prestatieafspraken tussen de gemeente en de corporaties van toepassing. De invulling daarvan met de gewenste aantallen is door de crisis moeilijker geworden. De samenwerking is goed, maar er komt letterlijk en figuurlijk weinig nieuws van de grond. Wel is SassemBourg opgeleverd, één van de grootste projecten binnen de gemeente met 91 woningen en 5000 m 2 zorg en dienstverlening. Mede namens de andere corporaties heeft Vooruitgang zitting in de werkgroep die de ontwikkeling van de locatie Langeveld (aan de Hoofdstraat in Sassenheim) onderzoekt. In 2015 zijn er geen bijeenkomsten geweest. 13

14 Belangrijk onderwerp in dit jaar was de huisvesting van vluchtelingen. De corporaties verzorgen deze samen met COA en de gemeente die hierin een leidende rol hebben. Vooruitgang stelde hiervoor dit jaar zeventien woningen beschikbaar. Halverwege het jaar werd duidelijk dat door de inkomende vluchtelingenstroom de uitstroom uit de opvangcentra sneller moest. Daar de gemeente ervoor heeft gekozen om alleen voor statushouders woonruimte te verzorgen, wordt de druk op de markt van sociale huurwoningen groter. Vooruitgang heeft te kennen gegeven dat het niet mogelijk is een groter percentage statushouders op te vangen in de reguliere woningvoorraad. Vooruitgang heeft diverse locaties, waaronder Klein SassemBourg, aangeboden waar versneld woningen gerealiseerd kunnen worden voor zowel de reguliere sociale huisvesting als statushouders (zie ook punt 2.5.4). Wat betreft huurniveaus is afgesproken dat ten minste 70% van de woningen bereikbaar blijft voor de primaire doelgroep. Aan deze afspraak voldeden wij in het verslagjaar ruimschoots, namelijk 86%. Op het gebied van wonen, zorg en welzijn werkte Vooruitgang actief mee aan het Zorgpact. Vooruitgang heeft zitting in de ambtelijke werkgroep. De manager Wonen participeert ook namens Stek en Warmunda. De gemeente is op dit terrein initiatiefnemer/coördinator. Vooruitgang draagt graag bij aan de integrale benadering van leefbaarheid. We nemen deel aan alle wijkschouwen en -markten en we hebben drie wijk- en complexbeheerders in dienst die actief zijn in diverse complexen. Onze participatie in de buurtkamers, bijvoorbeeld in Het Gildehof, SassemBourg en Molen Speelman, draagt bij aan een leefbare woonomgeving. Vooruitgang stelt deze ruimte ook beschikbaar voor wijkinitiatieven in samenwerking met Welzijn Teylingen. Overige afspraken We hebben een samenwerkingsovereenkomst met Cardea Jeugdzorg. Met deze overeenkomst worden de kwaliteiten van beide organisaties gebundeld. Hierdoor is Vooruitgang in staat snel woonruimte ter beschikking te stellen voor gebruik in een zorgfunctie en kan Cardea sneller dan voorheen over adequate accommodaties beschikken om de zorgfunctie uit te voeren. Dit geldt voor het gehele werkgebied van Vooruitgang en kan gelden voor zowel bestaand bezit, te verwerven bezit of nieuwbouw. In 2015 waren hier geen verdere initiatieven wat betreft nieuwe ruimte. 2.4 Woningbezit en voorraadbeleid. Kenmerkend voor het strategisch voorraadbeleid van Vooruitgang is dat wij de woningvoorraad én de kwaliteit hiervan minimaal op peil willen houden. Om reden van nieuw voor oud en differentiatie in eigendomsvorm in wijken met alleen maar sociale huur, verkopen wij een bescheiden deel van onze voorraad. De revenuen daarvan komen weer ten goede aan de volkshuisvesting. De grote vraag naar woonruimte, zeker van mensen die wij tot onze doelgroep rekenen, vraagt om uitbreiding van de voorraad. Met de oplevering van SassemBourg kwam die uitbreiding ook. Het woningbezit nam in 2015 toe van 2050 naar 2103 woningen. Het potentiële aantal verkoopwoningen bedroeg eind 2015 nog 153 (2014=175) woningen. Deze forse afname ten opzichte van vorig jaar komt doordat er veel verkoopwoningen vrij zijn gekomen door de verhuizing van huurders naar SassemBourg. Kwaliteitsverbetering, gericht op de woonwensen van onze klanten nu en in de toekomst, bereiken wij door herstructureren, sloop en vervangende nieuwbouw, maar ook door renovatie zoals in de Margrietstraat. Ook wordt nog steeds dynamisch onderhoud toegepast: verbeteringen bij zittende huurders. Daar waar de huurder kiest voor meer dan alleen vervanging, staat daar een huurverhoging of betaling tegenover. Wat betreft ons huurbeleid houden wij minimaal 80% van onze woningen bereikbaar voor huishoudens met een inkomen tot ,-. Het voorraadbeleid voeren wij uit binnen de vastgestelde financiële kaders die ervoor moeten zorg dragen dat Vooruitgang een financieel gezonde instelling is en blijft. 14

15 Woningen Garages/parkeerplaatsen. Overige ruimten Begin boekjaar Verkoop bestaand bezit - 22 Sloop Aankoop Nieuwbouw/uitbreiding Ombouw 2-2 Einde boekjaar Tabel: Wijzigingen in het bezit (in aantallen) ultimo Kenmerken van het bezit Vooruitgang verhuurt thans 86% van haar woningen sociaal, d.w.z. onder een huurprijs van. 710,68. Verder is de verdeling naar type als volgt: Eengezinswoningen % Etagewoningen % Tabel: Verdeling woningen (in aantallen) ultimo De kwaliteit van de voorraad De toenemende vraag naar meer kwaliteit in de woningen is nog steeds aanwezig, maar de bereidheid daarvoor te betalen neemt al jaren af. Dat laatste is merkbaar aan het teruglopen van investeringen in de woning door huurders zelf. Daarom hebben we complexgewijs een huurplafond ingesteld. Ons strategisch voorraadbeheerplan vormt de basis voor het toewijzings- en huurbeleid, maar is ook leidend voor het dagelijks en planmatig onderhoud. De categorieën zijn evenals voorgaande jaren verdeeld in de volgende vier kwaliteitsniveaus met bijbehorende prijssegmenten, te weten: - basiskwaliteit tot 403,- - plussegment 403,- tot 618,- - topsegment 618,- tot 710,68 - vrije sector boven 710,68 Door een kwaliteitsinvestering konden de woningen dus door de maximale huurtoeslaggrens van 710,68 schieten. In de nieuwe woningwet vallen woningen onder DAEB (sociaal) of niet-daeb (vrije sector). Waar mogelijk kiezen we ervoor een complex geheel binnen DAEB te laten vallen Aan- en verkoop van (verspreid) bezit In 2015 werden tweeëntwintig woningen verkocht. De verkoop van bestaand bezit vindt uitsluitend plaats vanuit de vastgestelde verkoopselectie. De meeste woningen zijn op de vrije markt verkocht in de prijsklasse van ,- tot ,-. Door de crisis stonden de prijzen wel iets onder druk, maar onze woningen vallen nog steeds in een betaalbare categorie.de opbrengsten uit verkoop vallen voor Vooruitgang echter binnen aanvaardbare marges. Eén woning werd aan de zittende huurder verkocht. De extra huurverhogingen voor hogere inkomens en de extreem lage rentestand zijn mede beslissend geweest voor de aankoop, bleek uit gesprekken met deze huurders. Om voor doorstroming te zorgen in ons bezit worden leegkomende woningen uit de verkoopselectie als eerste aangeboden aan belangstellende huurders van Vooruitgang. Vooruitgang is aangesloten bij Koopgarant. Dit is een landelijk initiatief waarbij aspirant-kopers tot maximaal 30% korting kunnen krijgen op de vaste verkoopprijs. De woning moet bij verkoop terug geleverd worden aan de corporatie en dan vindt een winst- of verliesdeling plaats. In 2015 zijn er geen woningen met Koopgarant verkocht Nieuwbouw Het project SassemBourg heeft 91 woningen opgeleverd. De omvang van het project en de aandacht die het project nodig had heeft er toe geleid dat er geen andere nieuwbouwprojecten zijn gestart in Prijzen van koopwoningen in de Gemeente Teylingen zijn onveranderd hoog, waardoor koopwoningen voor grote delen van de woningzoekende starters en huurders niet bereikbaar zijn. Mede door 15

16 voornoemde ontstane situatie zijn ook de mogelijkheden voor Vooruitgang om in zogenaamde combiprojecten, met behulp van de opbrengsten van koopwoningen sociale huurwoningen te financieren en te realiseren, beperkt. Hierdoor ontstaat een enorme druk op de huurwoningenmarkt. Het aantal reacties op woningen, met name ook duurdere woningen, loopt op. Hierbij dient nog te worden aangetekend dat de kans bestaat dat corporaties, door stringentere overheidseisen, de niet-daeb-woningen en -activiteiten wellicht niet meer mogen realiseren. De vraag naar kwaliteitsverbetering van bestaande (sociale) huurwoningen neemt hierdoor toe. Een deel van het antwoord op deze marktontwikkelingen zal in de bestaande voorraad moeten worden gevonden. Dit betekent een kwaliteitsverbetering op complexniveau waar huurverhoging tegenover staat. Het gaat dan vooral om toevoeging aan de woning, zoals dakkapellen en in de woning om keuken- en sanitair verbetering. Het beleid van dynamisch onderhoud strookt hier ook mee. SassemBourg SassemBourg is in juli 2015 opgeleverd en in exploitatie genomen. De koopwoningen zijn alle verkocht en ook de 48 sociale en 25 vrijesector-huurwoningen zijn allemaal verhuurd. Het percentage verhuur van de commerciële ruimte bedraagt 60%. Alle 48 sociale huurwoningen zijn aangeboden en geaccepteerd. Op 12 december 2015 heeft de officiële opening plaatsgevonden. Inmiddels is ook een overeenkomst met een grote zorgorganisatie gesloten die in SassemBourg een ruimte huurt voor diverse disciplines Nieuwbouw en renovatie in ontwikkeling Naast SassemBourg, zijn er diverse projecten in diverse stadia van ontwikkeling. Deze projecten worden hieronder besproken. Bouwlocatie Hooghkamer In plan Hooghkamer zijn van de 800 geprognotisceerde woningen inmiddels ongeveer 200 opgeleverd, zowel koop- als huurwoningen (bron: website gemeente Teylingen). De verkoop trekt weer wat aan. De gezamenlijke corporaties hebben de ontstane discussie omtrent het eventueel omwisselen van sociale huur naar koop nauwlettend in de gaten gehouden en op de agenda gezet. De samenwerkende corporaties Vooruitgang, Stek en Warmunda maken zich samen sterk voor de gemaakte afspraken inzake het percentage sociaal, te weten 30%. Warmunda heeft de eerste woningen in gebruik genomen. Stek is voor haar gedeelte van het project in 2015 begonnen. Vooruitgang zal in een later stadium aan bod komen voor haar woningen. Engelse Tuin Onze grondpositie in het plan Engelse Tuin is verder uitgewerkt. De ontwikkelaar heeft overeenstemming bereikt met de gemeente voor de realisatie van 190 woningen in dit plan. Ondanks dat het bezit van Vooruitgang slechts 5% van het plan oppervlak bedraagt zullen door Vooruitgang 28 appartementen worden gerealiseerd. De grond voor 5 grondgebonden woningen, in eigendom van Vooruitgang zal aan de ontwikkelaar worden verkocht.. Jacoba van Beierenweg (locatie Van der Hulst) Nadat de gemeente heeft afgezien van een Centrum voor Jeugd en Gezin op deze locatie, heeft ook de ontwikkeling voor kinderopvang niet geleid tot een haalbaar resultaat. De bestemming van de locatie is maatschappelijk. De locatie is echter ook geschikt voor woonbebouwing. We zijn inmiddels in gesprek met de gemeente om de bestemming van de locatie aan te passen. Langeveld (Hoofdstraat Sassenheim) Vooralsnog zijn er alleen verkennende onderzoeken geweest ter bepaling van woonsferen. Hortusplein (centrum Sassenheim) In 2013 zijn de eerste gesprekken opgestart met supermarktketen Hoogvliet inzake de ontwikkeling van het Hortusplein. In samenwerking met de gemeente en omwonenden, heeft een aantal workshopachtige sessies plaatsgevonden ter invulling van de locatie. Nadien is samen met de gemeente een ontwikkelingsplan opgesteld en is de eerste aanzet tot een nieuw bestemmingsplan gegeven. In 2015 is voor Hoogvliet een tijdelijke locatie binnen de gemeente gevonden en inmiddels heeft Hoogvliet een 16

17 tijdelijke voorziening. In 2015 hebben de gemeente, Hoogvliet en Vooruitgang samen een intentieovereenkomst getekend. Het stedenbouwkundig plan is verfijnd en geoptimaliseerd en wordt op (financiële) haalbaarheid getoetst. Margrietstraat, zestien woningen Sassenheim (complex 3006) levensduurverlengende renovatie In het kader van het op peil houden van ons woningbezit is voor de komende jaren in het ondernemingsplan opgenomen om jaarlijks een levensduurverlengende renovatie te realiseren voor circa twintig woningen. De elementen waarop wordt beoordeeld in hoeverre een complex hiervoor in aanmerking komt, zijn: technisch, economisch, functioneel en maatschappelijk. De succesvolle renovatie van de Irenestraat (16 woningen) heeft een vervolg gekregen in de Margrietstraat. Ook de renovatie van deze woningen is naar volle tevredenheid in 2015 gerealiseerd. Vredesteijn / Klein SassemBourg Alle gebruikers van Klein SassemBourg zijn inmiddels over naar SassemBourg. In het kader van het huisvesten van statushouders is in onderzoek in hoeverre Klein SassemBourg hiertoe kan worden ingezet voor de komende jaren Grondposities Haarlemmermeer In 2007, na een ministeriële beschikking om het werkgebied te mogen uitbreiden naar de Haarlemmermeer, heeft Vooruitgang grondposities ingenomen in deze buurgemeente, Dit om nog betaalbaar te kunnen bouwen voor onze doelgroep in de toekomst. Teylingen en de Bollenstreek zijn namelijk gewilde en dure woongebieden waar (betaalbare) uitbreidingslocaties opdrogen. De Haarlemmermeer is de overlooplocatie van de Bollenstreek en Amsterdam. De gemeenteraad heeft in 2014 het plan Parels aan de Ringvaart omarmd als ontwikkelingsgebied tot De gemeente Haarlemmermeer heeft hierbij de ontwikkeling van de diverse deelgebieden in tijd gezet. Bijna alle betrokken partijen hebben per deelgebied de handen ineengeslagen en zijn bezig om in samenwerking met de gemeente en buurtschappen visies te ontwikkelen over de diverse gebieden. In 2006 is onseleidskader vastgesteld over het aangaan van strategische grondposities en het aankopen van gronden. Gezien de financiële omvang en in het kader van risicospreiding van de aan te kopen gronden, wordt er samengewerkt met marktpartijen. In de Haarlemmermeer-West C.V. bijvoorbeeld is de verhouding 20:80. Vooruitgang blijft dus ruim binnen de door het toenmalige ministerie van VROM gestelde kaders. In ons beleidskader is ook een onderscheid gemaakt tussen locaties in het primaire, secundaire en tertiaire werkgebied volgens onderstaande indeling: Primair werkgebied Secundair werkgebied Tertiair werkgebied Teylingen Bollenstreek overig Holland Rijnland overig Haarlemmermeer Westflank De volgende percelen grond zijn in bezit van de toegelaten instelling: Grondpositie grond Loosterweg grond s-gravendamseweg diverse gronden Jacoba van Beierenweg diverse gronden Turfspoor grond Engelse Tuin diverse gronden Klein Sassembourg Tabel: Grondposities in bezit Plaats Lisse Voorhout Voorhout Lisserbroek Voorhout Beinsdorp Sassenheim De totale waarde van deze gronden staat vermeld in de jaarrekening onder de post Materiële vaste activa grondposities. 17

18 Op de grondpositie Loosterweg, gedeeltelijk in Lisse en Teylingen, is Vooruitgang in gesprek met de gemeente en het GOM (Greenpoort Ontwikkelings Maatschappij) over versterking van het landelijk gebied en het realiseren van nieuw bollenareaal. De gronden aan de s-gravendamseweg en Jacoba van Beierenweg zullen pas na 2020 tot ontwikkeling komen als overloopgebied voor toekomstige bollen-gerelateerde bedrijven en woningbouw. Voor de gronden aan het Turfspoor in Lisserbroek en de diverse gronden in Beinsdorp zal dit na 2025 zijn. Van al deze grondposities zal, zoals vermeld in ons ondernemingsplan , een derde worden verkocht. Hiertoe wordt in 2016 de eerste aanzet gegeven Acquisitie van nieuwe projecten en grondposities Projecten en grondposities In 2015 zijn geen acquisities gedaan en geen nieuwe strategische posities en/of gronden aangekocht Onderhoud van woningen Het verhelpen van klachten gebeurt veelal op verzoek van de huurders. Om een woning na een mutatie weer te kunnen verhuren, vindt mutatieonderhoud plaats. Het planmatig onderhoud concentreert zich vooral op elementen van het casco. In totaal werd in ,- aan onderhoud besteed. Overzicht onderhoudsuitgaven onderhoud algemeen - klachtenonderhoud mutatieonderhoud dynamisch onderhoud totaal onderhoud voorzieningen - cv/ww-installaties mechanische installaties liften groenvoorziening beveiliging totaal planmatig onderhoud renovatiekosten Totaal Reparatieverzoeken Het aantal reparatieverzoeken in 2015 bedroeg totaal Dit is 189 minder dan vorig jaar (2510) en ruim onder de gestelde norm van De reden van de daling is met name het wegvallen van ontstoppingsklachten vanwege het afsluiten van een rioleringscontract per oktober. De totale kosten waren ,-. Dit is 205,- per klacht en daarmee hoger dan de norm van 168,-. Deze overschrijding komt met name voort uit een kostenpost voor het eenmalig opschonen van het BlueChip-sleutelbestand. Het BlueChip-systeem is nu bij een installatiebedrijf ondergebracht. Serviceabonnement Vooruitgang hanteert een serviceabonnement voor haar huurders. Voor de houders hiervan voeren wij een deel van het huurdersonderhoud uit voor een maandbedrag van 3,95. Het aantal huurders met een serviceabonnement bedroeg aan het einde van het verslagjaar 881, een stijging van 33. In 2015 zijn 428 verzoeken onder het serviceabonnement opgelost. Hiervan werd 82%, 351 verzoeken, door de eigen vaklieden opgelost. De kosten en opbrengsten waren in balans. Mutatieonderhoud Uitgangspunt is dat bij mutatie een woning in goede staat moet worden opgeleverd. Het uitrustingsniveau wordt zoveel mogelijk afgestemd op de marktpositie. In de praktijk blijkt dat veel huurders allerlei aanpassingen en wijzigingen in hun woning aanbrengen. Het beleid is dat deze aanpassingen en wijzigingen door een nieuwe huurder overgenomen kunnen worden indien hij dat wenst. Daarnaast 18