RAADSVOORSTEL. Raadsvergadering. Onderwerp Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo. Aan de raad, Onderwerp Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Raadsvergadering Nummer 13 maart Onderwerp Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo Aan de raad, Onderwerp Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo Gevraagde beslissing De Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo vast te stellen Grondslag Concept Wmo Visie Sociaal Domein Bunnik (vastgesteld door de gemeenteraad op 3 oktober 2013) Uitkomsten werkateliers transitie extramurale begeleiding van AWBZ naar Wmo (gehouden in 2012) 2 Regionaal marktconsultatie AWBZ i.s.m. De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist (gehouden in september 2013) Inleiding Op 1 januari 2015 treedt de Wmo 2015 in werking en worden gemeenten bestuurlijk en financieel verantwoordelijk voor de maatschappelijke ondersteuning. De taak van de gemeenten wordt het bevorderen van goede toegankelijkheid van voorzieningen, diensten en ruimten voor mensen met een handicap en de zelfredzaamheid en participatie van personen met een beperking, chronische psychische of psychosociale problemen. Dit alles teneinde te bevorderen dat burgers zo lang mogelijk in de eigen leefomgeving kunnen blijven wonen. Het nieuwe Wmo-beleid moet aansluiten op de lokale situatie in elke gemeente. De gemeente Bunnik heeft de transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo opgesteld, waarin is beschreven hoe de gemeente invulling geeft aan de nieuwe taken op lokaal niveau. Het gaat dan onder andere om de wijze van toegang en toeleiding tot ondersteuning, cliëntondersteuning, samenwerking binnen de regio en het vormgeven van de lokale voorzieningen. De nota is in concept ter advisering voorgelegd aan de Wmo-raad. Zoals u in het Wmo-raad advies kunt zien (bijlage) is de Wmo-raad positief-kritisch. Het advies richt zich met name op vijf punten: reikwijdte en het verplichtende karakter van het begrip eigen kracht en het inschakelen van het eigen netwerk 1 De wet is in de tweede week van januari 2014 naar de Tweede Kamer gestuurd. Het uitgangspunt is dat de wet per 1 januari 2015 in werking treedt. Dit betekent dat ten tijde van het schrijven van de transitienota nog geen geldende Wmo 2015 is en er naar aanleiding van de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer nog wijzigingen kunnen komen. 2 In verband met de val van het eerste Kabinet Rutte en het uitstel van de decentralisatie zijn die uitkomsten destijds niet doorgeleid naar de Gemeenteraad.

2 2 het belang van een goede samenstelling van het Sociaal Team de wenselijkheid van het aansturen op een basisvoorziening voor groepsbegeleiding binnen de gemeente het onderwerp communicatie praktisch en laagdrempelig vorm geven met de Wmo-raad in gesprek gaan over keuzevrijheid in de Wmo Deze punten hebben allemaal een plek gekregen in de nota zoals die nu voorligt. In de reactie op het advies Wmo-raad (bijlage) wordt meer in detail ingegaan op het advies. Ook op regionaal niveau wordt de samenwerking gezocht. Hoewel de nadruk binnen de AWBZ op lokaal niveau ligt, zijn er ook onderdelen die op regionaal niveau georganiseerd moeten worden. De vijf colleges van de gemeenten Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist (samen de regio Zuidoost Utrecht) hebben in mei 2013 formeel besloten om samen te werken op het gebied van de decentralisaties in het sociaal domein. De vijf gemeenten trekken samen op om invulling te geven aan de nieuwe verantwoordelijkheden in het kader van de transitie van de AWBZ. Op regionaal niveau wordt samenwerking gezocht op de onderwerpen; vervoer, locatiegebonden dagcentra en kortdurend verblijf, specifieke doelgroepen en onderzoek naar de mogelijkheden van gezamenlijke inkoop). De eerste resultaten worden medio maart verwacht. Beoogd effect Vaststellen van het Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo door de gemeenteraad van Bunnik. Beschrijving varianten/mogelijkheden Niet van toepassing. Argumenten 1.1 Wettelijke verplichting De concept Wmo 2015 belegt diverse verantwoordelijkheden bij gemeenten. Deze transitienota bevat de hoofdlijnen van de transitie en vraagt om richtinggevende uitspraken die de basis vormen voor alle inhoudelijke beleidsvoorbereidingen om deze decentralisatie in te bedden in het Sociaal Domein Bunnik. 1.2 Integrale benadering De transitie van de AWBZ staat niet op zich. Gemeenten hebben binnen het sociaal domein ook te maken met decentralisaties op het gebied van werk (Participatiewet), jeugd (Jeugdwet) en passend onderwijs. De wijze waarop deze decentralisaties lokaal worden vormgegeven, vraagt om een integrale benadering. Bovendien raken deze decentralisaties aan andere gemeentelijke taakvelden, zoals financiën, inkoop, communicatie, ICT en personeel en organisatie. Binnen het project Sociaal Domein Bunnik worden de decentralisaties integraal opgepakt met de intentie in 2015 één integrale Sociaal Domein Bunnik Nota te realiseren. 1.3 Continuïteit voortgang Op het moment van schrijven is de wetgeving en invulling in de praktijk nog sterk in beweging. Het wetsvoorstel is ter behandeling naar de Tweede Kamer gestuurd, maar de meest recente wettekst is nog niet vrijgegeven. Daarnaast is ook onduidelijk hoeveel geld wij krijgen om de taken goed uit te voeren. In de nota worden richtinggevende kaders gevraagd. De definitieve keuzes worden in een later stadium voorgelegd maar zoals het advies van de Wmo-raad het benoemd; We hebben nog slechts minder dan een jaar te gaan en moeten dus de slag maken van denken en bespiegelen naar doen en handelen. Kanttekeningen 1.1 Onzekerheden met betrekking tot de landelijke politiek De concept Wmo 2015 moet nog door de Tweede en Eerste Kamer behandeld worden. Naar verwachting wordt de wet na instemming van de Eerste Kamer medio juli 2014 in het Staatsblad gepubliceerd. 1.2 Onduidelijkheid over cijfers zorggebruik en macrobudget Het definitieve macrobudget is nog niet bekend. In de meicirculaire van 2014 wordt dit vastgesteld. Door onzekerheid over de cijfers van zorggebruik en macrobudget zijn betrouwbare budget- en saldoprognoses lastig te maken. Kleine fluctuaties in het zorggebruik van duurdere ondersteuning leiden namelijk tot grote fluctuaties in de kosten.

3 3 1.3 Aansluiting van regionale activiteiten op lokale situatie De regio Zuidoost Utrecht pakt in de uitwerking een aantal taken gezamenlijk op. De aansluiting met de lokale situatie moet te allen tijde worden bewaakt en geborgd, waarbij de lokale uitvoering leidend is. 1.4 Risico s Voortgang en kwaliteit van de zorg in de toekomst en financiële risico s worden als grootste risico s van de transitie AWBZ benoemd. Het betreft risico s op alle niveaus, landelijk, regionaal en lokaal. De belangrijkste bezwaren van gemeenten ten aanzien van de huidige wetsvoorstellen zijn: 1. Er is onvoldoende waarborg voor samenwerking met zorgverzekeraars. Voor verzekeraars blijft de samenwerking met gemeenten te vrijblijvend met afschuifrisico s als gevolg, waardoor burgers van het kastje naar de muur worden gestuurd. 2. De huidige budgettaire kaders, met overgangsrechten voor de burger maar zonder overgangsmaatregelen voor de gemeenten, plaatsen gemeenten voor niet te dragen financiële risico s. 3. Het ontbreken van regie van het kabinet op de drie decentralisaties. Kosten, baten en dekking Sociaal domein Het college heeft intensief stilgestaan bij de financiering van de noodzakelijke werkzaamheden voor de implementatie van de nieuwe taken die gemeenten krijgen vanwege de decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, begeleiding (delen van de AWBZ) en werk (Participatiewet). De nu aangeboden beleidskaders, op zowel het gebied van jeugdzorg als de overkomende taken vanuit de AWBZ, vergen nog een degelijke uitwerking. Op basis van de nu beschikbare kennis is er een voorcalculatie gemaakt van de benodigde uren om de uitwerking voor de decentralisaties te realiseren. Deze voorcalculatie betekent voor 2014, op basis van de huidige beschikbare informatie, dat nog een extra financiële bijdrage nodig zou zijn van ,-. Echter, deze voorcalculatie biedt nog geen volledig overzicht van de te maken uren. Er zijn nog grote onzekerheden op zowel landelijk, regionaal als lokaal niveau. Het wetgevingstraject is bijvoorbeeld nog niet afgerond. De condities zijn dus nog niet helder. Dit heeft consequenties voor de uit te voeren werkzaamheden. Daarbij komt dat ontwikkelingen zich in snel tempo opvolgen en het hele proces continu in beweging is. Deze onzekerheden leiden navenant tot grote (financiële) risico s. Een ander dilemma is dat het nieuwe college relatief snel een besluit dient te nemen over de te verwachten (financiële) gevolgen van de decentralisaties voor de tweede helft van Gelet op de complexiteit en de grilligheid van het transitieproces, vraagt dat een belangrijke focus bij het aantreden van het nieuwe college. Voorwaarde is dat landelijke contouren nader zijn gedefinieerd. De organisatie zal uiteraard op basis van de kennis van de dag nadere invulling geven aan de voorbereidingen van het Sociaal Domein. Er is gezocht naar een mogelijkheid om de uitwerking van de decentralisaties te financieren. Gelet op de onzekerheden is besloten om nu nog geen voorstel voor een extra krediet voor te leggen. Er is voor de periode tot juni ,- nodig. Hiermee kan de uitwerking van de decentralisaties een verder vervolg krijgen en kan aan de pilots verder voortgang worden gegeven. Naar verwachting is er dit voorjaar meer duidelijkheid vanuit de regelgeving op landelijk en de implementatie op regionaal niveau en zijn de eerste uitkomsten van de pilots bekend. Voor de zomer zult u van ons een nieuw voorstel verwachten voor het vervolg van de implementatie van de decentralisaties, inclusief financiële kaders, waarbij tenminste ,- gevraagd wordt. De gemeente ontvangt invoeringsgelden voor de decentralisaties. Voor 2013 is er voor jeugdzorg nog een bedrag van ,- aan invoeringsgelden beschikbaar. Dit bedrag willen we direct inzetten in 2014, maar daarover moet de gemeenteraad een beslissing nemen (overhevelen gelden). Het restantbedrag van ,- wordt gedekt uit de invoeringsgelden die voor 2014 beschikbaar zullen worden gesteld voor de decentralisaties op het gebied van jeugdzorg en begeleiding. Wmo De gemeente wordt verantwoordelijk voor financiering van de Wmo Nu lopen de financieringsstromen via verschillende kanalen: via gemeentelijke middelen, de zorgverzekering en de AWBZ. Vanaf 1 januari 2015 worden deze financieringsstromen gebundeld en opgenomen in het gemeentefonds. Het betreft een integratie-uitkering, het zogenaamde deelfonds sociaal domein. Er zit (voor de duur van 3 jaar) een bestedingsverplichting aan het sociaal deelfonds:

4 4 het budget is vrij te besteden binnen sociaal domein, maar niet daarbuiten. Op basis van gegevens van Vektis (zorgverzekeraars) is er een beeld van de bedragen die er in vanuit de AWBZ uitgegeven zijn. Voor inwoners van Bunnik waar het gaat om de taken die naar de gemeente overkomen (extramurale Begeleiding en Kortdurend Verblijf), komt dat uit op een totaalbedrag van circa 1.7 miljoen euro voor Zorg in Natura en Persoonsgebonden Budget. Met nadruk zij vermeld dat deze cijfers een hoog indicatief gehalte hebben. Anders gezegd: in hoeverre dit bedrag aansluit op cijfers die het Rijk gaat hanteren voor de berekening van de toevoeging voor Bunnik aan het Sociaal Deelfonds valt nog te bezien. Bij het ontwikkelen van het lokale financieringssysteem zal rekening worden gehouden met de afspraken die staan beschreven in het regionaal transitiearrangement Zuidoost Utrecht Jeugdhulp. Denkbaar is dat voor sommige vormen van Wmo-dienstverlening hierbij aansluiting kan worden gezocht. Als dit aan de orde is zal Bunnik hierover in overleg treden met de andere betrokken gemeenten. Uitvoering De transitienota is ter advies voorgelegd aan de Wmo-raad Bunnik. Zij hebben positief geadviseerd op de nota en de aanbevelingen zijn overgenomen. In de verdere voorbereiding naar de invoering van de Wmo 2015 zal op onderdelen ook samen opgetrokken worden met de Wmo-raad. De gemeente Bunnik zal voortgaan op de ingeslagen weg met de Visie en Routekaart voor één ontschot sociaal domein als leidraad, waarvan de visie en de plannen van aanpak voor beleidskaders, toeleiding, inkoop & financiën en personeel & organisatie de basis vormen. De intentie is om later in 2015 één integrale Sociaal Domein Bunnik Nota te realiseren. In regionaal verband wordt de samenwerking gecontinueerd op de benoemde onderwerpen en wordt de mogelijkheid tot gezamenlijke inkoop nader onderzocht. De gemeente zal actief communiceren naar inwoners en organisaties in Bunnik over de ophanden zijnde veranderingen en betrekken bij de beleidsuitvoering door middel van bijeenkomsten. Bijlagen Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo Advies Wmo-raad gemeente Bunnik Reactie van college op advies Wmo-raad Ter inzage - Odijk, 21 januari 2014 Burgemeester en wethouders van Bunnik, de secretaris, de burgemeester, dhr. mr. G. Veenhof dhr. H.M. Ostendorp

5 Nummer De raad van de gemeente Bunnik; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 21 januari 2014; b e s l u i t : de Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo vast te stellen Aldus besloten in de openbare vergadering van 13 maart De raad voornoemd, de griffier de voorzitter

6 Voorrondes Open Huis Procedure raadsvoorstel / besluit Digitaal beschikbaar bij griffie Onderwerp Transitienota decentralisatie AWBZ/ Ja Nee Wmo Bijgevoegde stukken Transitienota decentralisatie Ja Nee AWBZ/Wmo Advies Wmo-raad gemeente Bunnik Ter inzage Ja Nee Inhoud besluit B&W 1. Vaststellen van de Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo' 2. De Transitienota decentralisatie AWBZ/Wmo via de agendacommissie via bijgaand raadsvoorstel ter besluitvorming voorleggen aan de gemeenteraad Datum besluit B&W In Voorrondes Open Huis Bijzonderheden Bespreken Gewenste planning Open Huis Raad Uiterste datum Raad n.v.t. Agenda Commissie Datum bespreking Opmerkingen