Herman Van Rompuy Voorzitter van de Europese Raad Toespraak voor de 67e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties

Transcriptie

1 EUROPESE RAAD DE VOORZITTER New York, 26 september 2012 (OR. en,fr) EUCO 178/12 PRESSE 402 PR PCE 152 Herman Van Rompuy Voorzitter van de Europese Raad Toespraak voor de 67e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties De voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, heeft vandaag namens de Europese Unie de 67e Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toegesproken. In zijn toespraak, die vooral aan de ontwikkelingen in de Arabische wereld was gewijd, gaf voorzitter Van Rompuy opnieuw uitdrukking aan de steun van de EU voor de democratische overgangsprocessen na de Arabische Lente: "Het is de eigen verantwoordelijkheid van elk land zijn koers uit te zetten en recht te doen aan de aspiraties van zijn bevolking. De Europese Unie is vastbesloten hen daarbij steeds terzijde te staan. Het gaat hier om een werk van lange adem. Ik wens nogmaals te bevestigen dat wij nog steeds in de boodschap van de Arabische Lente geloven." Met betrekking tot de recente gewelddadige protesten zei Herman Van Rompuy ten overstaan van de wereldleiders het volgende: "Eenieder van ons die hier aanwezig zijn, heeft de taak verdraagzaamheid en respect te verdedigen en te bevorderen." Met betrekking tot de burgeroorlog in Syrië riep de voorzitter van de Europese Raad op tot een door de Syriërs geleide politieke overgang en verklaarde hij: "Voor de verantwoordelijken voor de repressie zal geen plaats zijn in het toekomstige Syrië en zij moeten afstand doen van de macht." Aan het eind van zijn toespraak ging voorzitter Van Rompuy in op de toestand van de wereldeconomie. Hij vroeg de krachten te bundelen met het oog op een wereldwijd economisch herstel: "Hoewel de crisis nog steeds woedt, lijkt de vastberadenheid van na de Lehman-affaire aan kracht te hebben ingeboet. Wij moeten deze nieuw leven inblazen. Alle grote economieën moeten het hunne doen om de wereldeconomie weer op de weg naar groei te brengen." * * * PERS Dirk De Backer - woordvoerder van de voorzitter (0) (0) Preben Aamann - plaatsvervangend woordvoerder van de voorzitter (0) (0) press.president@consilium.europa.eu EUCO 178/12 1

2 Mijnheer de voorzitter van de Algemene Vergadering, mijnheer de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, excellenties, dames en heren, De voortgang van de democratie, die sinds de oprichting van de Verenigde Naties in grote, opeenvolgende golven heeft plaatsgevonden, is in een hogere versnelling gekomen. Dit kan ons allen tot vreugde stemmen. Zonder de moeilijkheden en tegenslagen elders te onderschatten, denk ik vooral aan de positieve ontwikkelingen in Myanmar en in Somalië, alsmede aan de jonge democratieën overal ter wereld, zoals Oost-Timor. Maar bovenal denk ik vanzelfsprekend aan de omwentelingen in de Arabische wereld. Toen deze historische veranderingen de Arabische wereld dooreen schudden, hebben zij bij degenen die er getuige van waren, zowel in de regio als daarbuiten, diepe emoties losgemaakt. Er was angst: voor bloedvergieten en regionale instabiliteit, en voor een opleving van extremisme; ook bestond er onzekerheid over de toekomst. Maar bovenal was de toeziende wereld vervuld van solidariteit, begrip en hoop. Wij Europeanen, die geografisch zo nabij zijn en intens meeleven met de bevolking van de landen waar deze omwentelingen plaatsvinden, zijn er ons ook scherp van bewust dat de veranderingen - en de risico's en kansen die in het verschiet liggen - voor ons als buren ook rechtstreekse gevolgen zullen hebben. Uiteraard waren de verwachtingen hooggespannen. De verleiding was groot om de gebeurtenissen in Tunis of Caïro te zien als het begin van een sprookje... Maar het gaat hier niet om een sprookje, maar om het boek van de geschiedenis. Dit boek bevat ook zwarte bladzijden, waarvan er sommige tragisch genoeg op dit ogenblik worden geschreven. En we moeten de evidente waarheid onder ogen zien: duurzame veranderingen vergen tijd. Nieuwe democratische instellingen zullen niet als bij toverslag vlot functioneren. Het omvormen van de economie of het scheppen van banen voor miljoenen jonge mannen en vrouwen gebeurt niet in een handomdraai. Diepgewortelde spanningen verdwijnen niet op staande voet wanneer een dictator het toneel verlaat. De lange weg van de transitie ligt nog voor ons. Er zullen ongetwijfeld teleurstellingen volgen, evenals verkeerde keuzes, obstakels en tegenslagen. Maar ik ben er stellig van overtuigd dat de ingeslagen weg, ondanks alle moeilijkheden, de goede is. Terugkeer is bovendien niet mogelijk. Wat de toekomst ook moge brengen, de Arabische Lente zal een keerpunt blijven. De ontwikkeling is onomkeerbaar. Als een volk zich eenmaal vrij heeft kunnen uitspreken - een onvergetelijke ervaring voor allen wier stem voorheen nooit werd gehoord - kan dat volk niet meer het zwijgen worden opgelegd. Elk land moet zijn eigen koers uitzetten en recht doen aan de aspiraties van zijn bevolking. De Europese Unie is vastbesloten hen daarbij steeds terzijde te staan. Het gaat hier om een werk van lange adem. Ik wens nogmaals te bevestigen dat wij nog steeds in de boodschap van de Arabische Lente geloven. EUCO 178/12 2

3 Europeanen weten maar al te goed dat politieke veranderingen niet pijnloos zijn en niet van de ene op de andere dag plaatsvinden. Wij weten dat met transities veel tijd gemoeid is. Toen de Europese integratie begon - ik was toen al geboren - waren de meeste landen die nu lid van de Unie zijn nog geen democratieën. Naar ons oordeel mag een overgang van deze omvang niet worden beoordeeld op de snelheid ervan, maar op de richting die zij uitgaat en op de vorderingen die worden gemaakt in de vorm van ontelbare stappen. Alles staat of valt met vrije en eerlijke verkiezingen; het verheugt ons dan ook dat Tunesië, Libië, Egypte en andere landen erin geslaagd zijn democratische verkiezingen te organiseren waarin vele burgers voor het eerst in hun leven vrij hun stem konden uitbrengen en waarvoor wij met genoegen ondersteuning hebben geboden aan nationale en lokale autoriteiten. Dit gigantische democratische proces moet, wil het uiteindelijk resulteren in werkgelegenheid, sociale rechtvaardigheid en vrijheid van meningsuiting, elke dag de hindernissen overwinnen die worden gevormd door corruptie, bureaucratie en economische privileges en bovendien moet de politieke wil blijven bestaan om niemand van dit proces uit te sluiten. Dit vergt een grote inspanning, waaraan velen hun bijdrage leveren. Wij van onze kant geven advies aan ondernemers en ambtenaren in de gehele regio, wij helpen rechters en politiemannen opleiden en wij ondersteunen journalisten en groeperingen van het maatschappelijk middenveld. Wij hebben ondervonden dat samenlevingen sterker zijn wanneer vrouwen ten volle kunnen deelnemen aan het politieke en economische leven van hun land, wanneer hun stem wordt gehoord en hun keuzes worden geëerbiedigd. De verleiding bestaat wellicht om, zodra de macht is verworven, sommigen de rechten de ontzeggen die tot voor kort aan iedereen waren ontzegd. Maar een democratie kan enkel gedijen wanneer allen die er deel van uitmaken, ongeacht hun geslacht, godsdienst, taal of etnische identiteit, zowel in rechte als in de praktijk gelijke inspraak en rechten hebben. Tot slot kunnen buren meer bereiken wanneer zij samenwerken, en daarom delen wij de ervaringen die wij met onze eigen Europese Unie hebben opgedaan op gebieden zoals het verbinden van energienetten of het wegnemen van regionale belemmeringen voor de handel. Vroegere vijanden samenbrengen en verzoenen in een gemeenschappelijk streven naar vrede, democratie en welvaart is een van de belangrijkste verwezenlijkingen van de Europese Unie. Eerbied, verdraagzaamheid en geweldloosheid zijn kernwaarden die onontbeerlijk zijn om in harmonie samen te leven. Deze waarden zijn echter broos. Om ze hoog te houden, is niet aflatende waakzaamheid vereist, vooral in een globale digitale wereld waarin berichten van de meest uiteenlopende aard sneller dan ooit kunnen worden verspreid en gemakkelijk kunnen worden uitgebuit. Verdraagzaamheid bestaat erin kritiek aan te kunnen, de dialoog aan te gaan en zich te onthouden van geweld. In die zin gaat het om een blijk van zelfvertrouwen. En tegelijkertijd is respect voor het geloof en de overtuiging van anderen onontbeerlijk om samen te kunnen leven. Verdraagzaamheid en respect komen ten volle tot hun recht in een open samenleving waarin de vrijheid van meningsuiting wordt beschermd. Eenieder van ons hier in deze ruimte heeft de taak verdraagzaamheid in en tussen onze landen, evenals respect, te verdedigen en te bevorderen. Geweld en moord zoals die op Christopher Stevens, de ambassadeur van de VS, kunnen nooit worden gerechtvaardigd, welke ook de beweegredenen zijn. EUCO 178/12 3

4 Mijnheer de voorzitter, vandaag sluit ik mij namens Europa aan bij degenen die hun droefheid over de burgeroorlog in Syrië hebben uitgesproken. De wereld, die getuige is van het afslachten van tienduizenden burgers, heeft zich verenigd in afschuw en veroordeling, maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat wij er tot dusver niet in zijn geslaagd het brute geweld een halt toe te roepen. Uiteraard verlenen Europa en anderen humanitaire bijstand aan vluchtelingen; uiteraard steunen wij degenen die hun leven op het spel zetten om bewijzen van de bloedbaden te verzamelen; uiteraard doen onze diplomaten in Damascus al het mogelijke ter ondersteuning van de inspanningen van de VN om tot een vreedzame oplossing te komen. Maar wij blijven machteloos zolang de internationale gemeenschap er niet in slaagt zich te verenigen en er eendrachtig naar te streven een einde te maken aan dit zinloze geweld dat de gehele regio in de afgrond dreigt te storten. Mijnheer de voorzitter, ik wil mijn waardering uitspreken voor het voortreffelijke werk en de krachtige inzet van de secretaris-generaal en van de speciale gezant, de heer Brahimi, om een oplossing voor deze tragedie te vinden. Ik verwelkom tevens de initiatieven die erop gericht zijn de belangrijkste regionale actoren samen te brengen binnen een samenhangende internationale aanpak. Eerder dit jaar hebben de Europese leiders alle leden van de Veiligheidsraad opgeroepen zich samen te trachten een einde te maken aan het geweld. Deze oproep is vandaag nog dringender geworden. Het land moet snel vorderen in de richting van een door de Syriërs geleide politieke overgang, die tegemoetkomt aan de democratische aspiraties van de Syrische bevolking en de burgerrechten en mensenrechten van minderheden volledig eerbiedigt. Dat is de enig mogelijke oplossing. Voor de verantwoordelijken voor de repressie zal geen plaats zijn in het toekomstige Syrië en zij moeten - moeten - afstand doen van de macht. Hoe langer dit conflict voortduurt, hoe sterker de bevolking zal radicaliseren, hoe meer bloed er zinloos zal vloeien en hoe langer het zal duren voordat de wonden geheeld zijn. De veiligheidssituatie in vele delen van de wereld blijft complex en broos. De gebeurtenissen tijdens de Arabische lente mogen ons niet afleiden van onze dringende taak om vrede tot stand te brengen in het Midden-Oosten - integendeel. Er zijn nog andere urgente problemen; zo moetende instabiliteit en de humanitaire situatie in het Sahel-gebied worden aangepakt; er moet voor vrede en stabiliteit in het gebied van de Grote Meren worden gezorgd; Noord-Korea moet ertoe worden overreed zijn kernwapen- en raketprogramma's stop te zetten; en er moet door middel van onderhandelingen een oplossing worden gevonden voor de Iraanse nucleaire kwestie - een vraagstuk waar de Europese Unie zich rechtstreeks voor inzet. Voor al deze problemen moeten wij een oplossing trachten te vinden, in het besef dat duurzame oplossingen politieke wil vergen van de betrokken landen. In dezelfde geest is het belangrijk dat de spanningen in de zeegebieden in Oost- en Zuidoost-Azië afnemen en dat geschillen op vreedzame wijze worden opgelost, in een geest van samenwerking en onder eerbiediging van het internationaal recht. Er zijn veel mondiale uitdagingen waaraan wij gezamenlijk het hoofd moeten bieden. Maar of het nu gaat om de strijd tegen klimaatverandering of om de bestrijding van de armoede in de wereld, zonder multilaterale samenwerking is succes niet mogelijk. Daarom spreekt de Europese Unie haar volle steun uit voor sterkere, daadkrachtigere en efficiëntere Verenigde Naties. EUCO 178/12 4

5 Mijnheer de voorzitter, dames en heren, de burgers in al onze landen willen een baan. Ook hier is mondiale samenwerking onontbeerlijk en de beste manier om wereldwijd economisch herstel te garanderen. Onze economieën zijn volledig van elkaar afhankelijk: geen land kan de eigen problemen alleen oplossen; geen land kan het zich permitteren de problemen van andere landen te negeren. Zijn wij ons hiervan bewust? Ja. Handelen wij daar ook naar? Te weinig. Toen in 2008 de wereldwijde financiële crisis uitbrak, beleefden we een kort moment van wereldwijd bewustzijn, een gevoel dat dringend handelend moest worden opgetreden, wat leidde tot nieuwe fora, gezamenlijke intentieverklaringen en gecoördineerde maatregelen. Hoewel de crisis nog steeds voortduurt, lijkt de vastberadenheid van na de Lehman-affaire inmiddels aan kracht te hebben ingeboet. Wij moeten deze nieuw leven inblazen. Alle grote economieën moeten het hunne doen om de wereldeconomie weer op het pad van de groei te brengen. Wereldwijde groei hangt af van structurele hervormingen in al onze landen en van het terugdringen van de macro-economische onevenwichtigheden tussen landen. In Europa doen wij ons deel van dit werk. Geen inspanning wordt gespaard om de huidige moeilijkheden in de eurozone te overwinnen. Wij hebben steviger beschermingsmuren gebouwd om de stabiliteit van onze gemeenschappelijke munt te verzekeren; onze economieën worden hervormd om hun concurrentiekracht te vergroten en banen te scheppen voor de toekomst. Wij hebben de eerste stappen gezet op de weg naar een bankenunie om risico's in de financiële sector beter te beheersen en in de hand te houden; en in de komende maanden zullen wij onze verdere koers uitstippelen en bepalen hoe onze economische en monetaire unie er over tien jaar uit zou moeten zien. Wij hebben reeds een lange weg afgelegd en vandaag plukken wij de eerste vruchten van deze collectieve inspanningen. Hoewel er nog veel werk verzet moet worden, heb ik er vertrouwen in dat deze inspanningen met succes zullen worden bekroond en dat Europa zowel economisch als politiek versterkt uit deze ervaring te voorschijn zal komen. Dit was mijn boodschap aan u vandaag, en ik zou hier nog het volgende aan willen toevoegen: voor ons, Europeanen, gaat het bij de aanpak van deze financiële crisis om veel meer dan louter om monetaire operaties en begrotingsevenwicht: het gaat om de toekomst van ons Europees project. Het Europees project ontstond als reactie op de oorlogen en dictaturen die ons continent vele jaren in hun greep hebben gehad. Dankzij onze Unie konden wij in de afgelopen zestig jaar de nationalistische haat tussen onze landen te boven komen en leven wij nu op een continent dat verenigd is in vrede en in een streven naar sociale rechtvaardigheid en voorspoed. Het in stand houden en steviger verankeren van deze waarden vergt dagelijks nieuwe inspanningen. Er bestaan geen definitieve verworvenheden. Op mondiaal niveau is het de taak van deze assemblee, van de Verenigde Naties, om zich onverdroten in te zetten voor deze zelfde doelstellingen, die ons allen aanbelangen, en het pad te effenen voor meer harmonie en vooruitgang in de wereld. Ik dank u. EUCO 178/12 5