DIFFERENTIËREN OP EEN TOP VMBO TIRZA BOSMA VU TIJMEN SCHIPPER WINDESHEIM MAUD CROES VAN DER MEIJ COLLEGE

Transcriptie

1 DIFFERENTIËREN OP EEN TOP VMBO TIRZA BOSMA VU TIJMEN SCHIPPER WINDESHEIM MAUD CROES VAN DER MEIJ COLLEGE

2 WAT GAAN WE DOEN? Wat is differentiëren in de klas? Hoe werkt dat met Lesson Study? Leerervaringen van docenten over differentiëren met behulp van Lesson Study Differentiëren aan de hand van Lesson study op het Van der Meij College Alkmaar Aan de slag met het differentiatie in een les 2 Vrije Universiteit Amsterdam

3 DIFFERENTIATIE? Vul de zin aan (voor jezelf ): Dromend van een gedifferentieerde les, denk ik aan: 3 Vrije Universiteit Amsterdam

4 DENK IK AAN 4 Universitair Centrum voor Gedrag en Bewegen Vrije Universiteit Amsterdam

5 DIFFERENTIEREN, EEN MODEL (TOMLINSON) 5 Vrije Universiteit Amsterdam

6 DIFFERENTIEREN MBV LESSON STUDY 6 Vrije Universiteit Amsterdam

7 Thema vaststellen en focus op de leerling Reflectie op gehele cyclus Onderwerp en lesdoelen Live uitvoering Les 2 lesplan ontwerpen en uitwerken Live uitvoering les en bijstellen Vrije Universiteit Amsterdam

8 Explorative study: Semi-structured interviews Onderzoeksdesign promotieonderzoek

9 Exploratieve studie Doelen: - Nagaan hoe docenten het werken met LS ervaren - Bepalen of LS bijdraagt aan verhoogde mate van teacher self-efficacy - Bepalen of docenten zich meer bewust worden van de onderwijsbehoeften van leerlingen - Bepalen welke schoolorganisatorische condities LS beïnvloeden en in welke mate - Mogelijke consequenties van het werken met LS verkennen Methode: - Systematic design for grounded theory (Creswell, 2012) - Semi-gestructureerde interviews - Docenten (vo): N=22 (random 1 of meer docenten per Lesson Study team) - Verschillende vo-scholen in Noord-Holland (N=8)

10 Context Docenten namen deel aan minstens één jaar Lesson Study ( ), bestaande uit twee cycli: 1 jaar 2 jaar N=11 N= fte (halve dag per week) 6 meetings Aantal bijeenkomsten per cyclus: N=11 N= uur per jaar 27 uur per jaar

11 Volgens systematic design

12 Achtergrond docent Total N=22 Gemiddelde leeftijd (in jaren) 43,1 Gemiddelde lesgeefervaring (in jaren) 12,5 Opleidingsniveau Vakgebied Overige taken in de school n=8 bachelor n=14 Master n=5 Alfa n=7 Bèta n=4 Gamma n=6 Overig (gym, techniek etc.) n=6 Mentor n=6 Coördinator n=4 Tweede vak n=4 Leerlingenzorg/-begeleiding n=4 Onderwijsontwikkeling etc.

13 Lesson Study activiteiten en ervaringen Samenwerkend leren Erg leuk om samen te werken met collega s. Ik voelde me erg gesteund Je krijgt veel nieuwe ideeën door het samenwerken Je leert veel van elkaar door intensief samen te werken Het koppelen van theorie aan de praktijk, gevolgd door een groepsdiscussie is erg waardevol Samenwerken in een LS team opent letterlijk deuren Het is vooral nuttig gezamenlijk het hele proces te doorlopen Proces Je leert om te reflecteren en hoe je je lessen aan kunt passen. Er is ruimte om te experimenteren Het koppelen van theorie aan de praktijk verdiept het proces Iedereen ontwikkelt zich. Of je nu een senior docent, junior docent of student bent De focus is op ontwikkeling en gedetailleerd naar lessen kijken Je moet de hele cyclus door wat ad hoc gesprekken voorkomt Het is een erg creatief proces

14 Context Implementatie Procesbegeleider Belemmeringen Het moest opbrengstgericht zijn Het doel was om de kwaliteit van de lessen te verbeteren. Wij besloten te focussen op differentiatie Het management wil dat we ons professionaliseren en koos LS als geschikte methode De hoeveelheid tijd die in het proces gaat zitten, maakt het niet erg praktisch Wat ik erg prettig vond is dat iemand de leiding nam De procesbegeleider structureert het hele proces Zonder een procesbegeleider zouden we niet zo ver gekomen zijn De procesbegeleider had veel ideeën over didactische principes In het begin was het erg onduidelijk wat er van ons verlangd werd Het probleem zit m in de hoeveelheid tijd die we krijgen om met LS aan de slag te gaan In het begin discussieerden we veel waardoor we weinig tijd hadden om echt aan het werk te gaan Consensus bereiken binnen het team is soms lastig

15 Opbrengsten (opvattingen) Leerervaringen (opvattingen) Dankzij LS realiseer ik me meer dat lesgeven gewoon erg leuk is! Dat geldt ook voor het samen lesgeven. Ik denk dat mijn houding is veranderd van ouderwets naar een meer transparante houding van open deuren en samenwerken Je houdt de focus op je eigen lessen om zo de kwaliteit te verbeteren Samenwerken met collega s inspireert en geeft nieuwe inzichten Ik heb geleerd om leerdoelen voor de lessen meer expliciet te maken De focus op differentiatie was erg leerzaam Theorie gebruiken om de praktijk te verbeteren De intensieve klas- en leerlinganalyses waren verhelderend Je leert te kijken naar de individuele onderwijsbehoeften van leerlingen

16 Opbrengsten (docentgedrag) Kun je verschillen tussen leerlingen nu anders/beter signaleren? Ik ben me meer bewust van de verschillen tussen leerlingen, maar het inspelen op deze verschillen blijft erg moeilijk Ja, ik heb de indruk dat ik me meer bewust ben van de verschillende onderwijsbehoeften Ja, door LS heb ik geleerd écht naar leerlingen te kijken Naast de focus op de zwakkere leerlingen, realiseer ik me nu dat de sterke leerling ook meer aandacht verdient Je wordt je meer bewust van de verschillen in de klas Ben je anders instructie gaan geven? Ja, een beetje. Ik probeer de instructie korter te houden en het meer persoonlijk te maken Ja, ik probeer de instructie nu op verschillende niveaus uit te voeren Ja, iets explicieter en duidelijker Ja, door de instructie meer in stappen aan te bieden Ja, meer to the point Ben je andere werkvormen gaan gebruiken? Ja, erg veel. Ik pas mijn werkvormen meer aan en ik zoek meer naar interactieve elementen Ik besteed meer aandacht aan leerdialogen Ja, je krijgt meer ideeën door het werken met LS Ja, maar ik weet niet of dit enkel door LS komt

17 Samenvattend Docenten willen graag door met LS (één jaar is erg kort) Docenten willen dat andere teams ook gaan deelnemen (opschalen) LS maakt docenten meer bewust van verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen Bewustwording / eye-openers / opfrissen LS helpt docenten beter in te spelen op deze onderwijsbehoeften Preventiedriehoek wordt vaak genoemd als handige tool Differentiëren blijft lastig gezamenlijk met LS aan de slag helpt Docenten vinden het lastig om concrete veranderingen in docentgedrag te expliciteren

18 Lesson study op het van der Meij College

19 : PBS maatwerk in leren= Lesson Study Aanleiding: tegenvallende resultaten Verbetertraject met alle docenten : - Maatwerk leveren - Handelingsgericht werken - Variatie in werkvormen - Geen draagvlakmeting: gewoon doen omdat het past in onze Koers en aansluit op PBS. - Indeling in teams of vakgroepen? - Donderdagmiddag is ontwikkelmiddag, 12 keer per jaar ingepland voor LS. - Het geven van de LS-les: ingepland op donderdagmiddag, voor leerlingen na schooltijd. Vrijwel iedere klas komt aan de beurt. Leerlingen betrekken bij verbetering. - Begeleiding: VU en Windesheim

20 Basis: de piramide, vertaling naar leren in de klas 80%: aanbod in de klas volstaat 15%: groepshandelingsplan 5% individueel handelingsplan Werkwijze: lesson study 7 leerteams Samen een les ontwikkelen De les uitvoeren, filmen, hele leerteam observeert Evalueren met de leerlingen en met elkaar De les verbeteren en opnieuw geven Wetenschappelijk onderzoek naar het resulaat De docenten zijn enthousiast! Transfer is een moeizaam proces

21 Enthousiasme en transfer (Een zoektocht, maatwerk in scholing essentieel.) Enthousiasme Transfer 1. Lessen ontwikkelen; Toepassen in je gewone lessen ; 2. Discussiëren over je vak; Vraagt bepaald denk- en reflectieniveau; 3. Elkaar leren kennen als lesgever; 4. Nieuwe inzichten en werkvormen uitproberen; 5. Input van leerlingen; 6. Enthousiaste reacties van leerlingen tijdens de les 7. Toepassing kwaliteitscyclus: maatwerk in het formuleren van doelen, werkvormen erbij kiezen, evaluatie effectiviteit van de interventie. 7. Theorie wordt als zinnig ervaren. Hoort bij het werk, professionele houding; Leerlingen zijn het bij ons niet gewend om lessen te evalueren.

22 Schooljaar Om de transfer te verbeteren: Meijn leertraject. Explicieter eigenaarschap bij de teams. - Ieder leerteam heeft een knipkaart voor vier keer ondersteuning door de VU. - Iedere docent kiest twee workshoprondes. De onderwerpen zijn geselecteerd op basis van een inventarisatie van de leervragen van de teamleden.

23 Aan de slag 23

24 Aan de slag 1. Maak viertallen 2. Ontwerp in 5 minuten een gedifferentieerde les, houd rekening met de piramide 3. Denk aan actieve werkvormen 4. Onderwerpen worden uitgedeeld

25 MEER WETEN? # Het begint met een idee 25 Het begint met een idee