Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download ""

Transcriptie

1 Vastgesteld in de Algemene Bestuursvergadering van 4 april 2013

2

3

4

5 Begin 2012 heeft Stichting Nederland Maritiem Land zich getransformeerd van een hoofdzakelijk overheids- naar een door het bedrijfsleven gefinancierde organisatie. Een breed samengesteld bestuur werd in januari geïnstalleerd, dat bestaat uit topbestuurders van zowel vertegenwoordigende organisaties als bedrijven. De nieuwe organisatiestructuur is het resultaat van intensief overleg in 2011 tussen bestuur en stichtingsdeelnemers en doet recht aan de belangen van sector vertegenwoordigende organisaties enerzijds en individuele leaderfirms anderzijds. Het nieuwe organisatiemodel is in de bestuursvergadering van 11 januari 2012 statutair vastgelegd. Belangrijkste kenmerken van de nieuwe opzet zijn: Continuering van de stichting; Een breed bestuur, bestaande uit maximaal twaalf vertegenwoordigende organisaties en maximaal twaalf bedrijfsvertegenwoordigers met een vrijgestelde voorzitter en wenselijk twee waarnemers vanuit de overheid; Financiering vindt plaats door het bedrijfsleven, activiteiten worden in voorkomende gevallen ondersteund door de overheid; Centrale huisvesting in het Maritime House, Willemswerf Rotterdam; Aansturing van activiteiten door breed samengestelde Councils. Deze vernieuwde organisatie speelt actief in op de vraag uit de sector en streeft naar een goede aansluiting op het rijksbeleid ten aanzien van topsectoren. Het genereren van een positief imago van de sector binnen en buiten Nederland staat centraal. Binnen de sector zelf wordt gestreefd naar betere samenwerking en clustering op deelonderwerpen, zonder op de stoel van de brancheorganisaties te gaan zitten of dubbel werk te doen. Deze ambities kan het bestuur alleen waarmaken door actieve inbreng van de stichtingsdeelnemers (participanten) en het daarbij behorende netwerk. Gekozen is voor een thematische organisatie met een bottom up karakter. Daarmee wordt bedoeld dat het bestuur hoofdlijnen bewaakt en richting geeft, maar dat de initiatieven, financiering en aansturing van activiteiten zoveel mogelijk van de belanghebbende organisaties komen.

6 In januari 2012 is daarop gestart met het opzetten van vier councils, gebaseerd op de geïdentificeerde beleidsthema s: Innovation Human Capital Trade Public Relations In deze Councils kunnen alle participanten van NML vertegenwoordigers plaatsen, die gezamenlijk een activiteitenagenda opstellen voor het bestuur en vervolgens ook gezamenlijk zorgdragen voor een goede uitvoering. Ook zoeken de Councils zelf actief naar co-financiering voor hun projecten. In de hiernavolgende pagina s wordt per Council verslag gedaan van de activiteiten uit In het verslagjaar kwam het Bestuur viermaal bijeen voor inhoudelijke discussie en besluitvorming. Er is veel aandacht gegeven voor het verder verbreden van het Bestuur en aan een open en transparante structurering van de financieringsstromen. Dat heeft in 2012 geresulteerd in een Bestuursbezetting van 19 zetels. Helaas heeft vanwege de overheidsbesluiten om de productschappen op te heffen, het Productschap Vis zijn betrokkenheid bij NML eind 2012 moeten staken. Inmiddels zijn er wel gesprekken gaan met andere bij, de sector visserij aangesloten, organisaties voor invulling van deze vrijgekomen zetel. In 2012 is wederom verschenen de Maritieme Monitor met de cijfers van Deze is officieel overhandigd aan Jeanette Baljeu, wethouder Haven, Verkeer en Regionale Economie van Rotterdam en Hans Smits, directeur Havenbedrijf Rotterdam. De actieve participatie van de deelnemende organisaties en bedrijven maakte het mogelijk dat binnen de 4 Councils veel projecten werden gecontinueerd, geïnitieerd en afgerond. In de hiernavolgende pagina s wordt per Council verslag gedaan van de activiteiten uit Een woord van waardering geldt het Ministerie van Infrastructuur & Milieu en het Ministerie van Economische Zaken voor de blijvende directe ondersteuning van de activiteiten. Namens het Algemeen Bestuur Arie Kraaijeveld Voorzitter

7 Sector Bestuurslid A Onafhankelijk Arie Kraaijeveld* (voorzitter) Binnenvaart Teun Muller CBRB Havens Ronald Paul* (penningmeester) Vervanger van Thessa Menssen per 1 november 2012 Havenbedrijf Rotterdam Marine Matthieu Borsboom Koninklijke Marine Maritieme Dienstverlening Maritieme Kennisinfrastructuur Maritieme Toeleveranciers Jan Willem Kelder Sjef van Dooremalen MKC Scheepsbouw Nederland Offshore Alexander Vergroesen IRO Scheepsbouw Mieke Bakker Scheepsbouw Nederland Scheepvaart Tineke Netelenbos* (vice-voorzitter) KVNR Visserij Henk Horsman** Productschap Vis Waterbouw Fries Heinis Vereniging van Waterbouwers Watersportindustrie André Vink HISWA * Lid van het Dagelijks Bestuur ** Het Productschap Vis heeft voor 2013 het lidmaatschap van NML opgezegd, wegens opheffing van het productschap

8 Sector Bestuurslid B Onafhankelijk Arie Kraaijeveld* (voorzitter) Binnenvaart Havens Marine Eric van den Adel Imtech Marine & Offshore Maritieme Dienstverlening Maritieme Kennisinfrastructuur Maritieme Toeleveranciers Offshore Eric van Dijk Jacob van der Goot Bas Buchner* Fred van Beers Nederlands Loodswezen ABN AMRO MARIN Wartsila Scheepsbouw Goof Hamers* IHC Merwede Scheepvaart Coco Vroon VROON BV Visserij Waterbouw Watersportindustrie Kommer Damen Damen Shipyards * Lid van het Dagelijks Bestuur Drs. M.W. Bloem (ad interim) tot 1 mei 2012 A. Uytendaal per 1 mei 2012

9 2012 was een jaar van opstart voor de NML Innovation Council. Daarin is een stevige en simpele overlegstructuur opgezet die de samenwerking binnen de Maritieme sector combineert met het Topsectorenbeleid van de overheid (TKI Maritiem) zonder onnodige overlap. De vergaderingen van de Innovation Council worden goed bezocht en gewaardeerd door de aanwezigen. Het grote evenement van de Innovation Council en TKI Maritiem Aan de slag op 7 november trok meer dan 140 mensen. Uiteindelijk kon de maritieme sector bijna 50 door het bedrijfsleven betaalde samenwerkings-projecten aanmelden bij de overheid (12.2M ) zodat een TKI toeslag van 2.94M kon worden aangevraagd. De uitgangspunten bij de vorming van de Innovation Council zijn als volgt: Alle NML participanten hebben recht op een plek in de Innovation Council; Andere bedrijven en organisaties kunnen aansluiten bij de Innovation Council, maar zullen daar een fee voor moeten betalen (5000 /j, 2500 /j voor MKB). Dit geld wordt gebruikt voor activiteiten van de Innovation Council; Lidmaatschap van het Innovation Council geeft ook stemrecht als het gaat om de invulling van de Maritieme Innovatie-Impuls Projecten (MIIP) die door EZ worden gesubsidieerd (250k ); De insteek is om een Innovation Council te hebben op het niveau van RD&I Managers.

10 DEELNEMERS Bas Buchner, MARIN (voorzitter) Michaël Steenhoff, HISWA (secretaris) David Anink, Scheepsbouw Nederland Teus van Beek, Wärtsilä Wim de Boom, SBM Schiedam Henk Brinkhuis, Royal NIOZ Sander Dekker, Van Oord Guido Hollaar, KVNR Wim Hoebee, Havenbedrijf Rotterdam Jan Hoegee, TNO Hans Hopman, TU Delft Jaap Huisman, Defensie/Marine Bart de Jong, Ministerie van I&M Robert van de Ketterij, MTI Holland Caspar Kramers, Innovaart/MKC Marnix Krikke, HME Frank Lange, Heerema Ruud Liem, IRO P.J. van Noort, Marine Dennis Mol, Imtech Marine & Offshore Eric Rikken, Vroon B.V. Sander Steenbrink, Waterbouwers/Boskalis Khalid Tachi, Expertise- en Innovatiecentrum Binnenvaart Peter van Terwisga, Damen Shipyards Group Han Tiebout, GustoMSC Arjen Uytendaal, NML Reginald Visser, MKC Rik Zweers, Ministerie van EZ Mart Hurkmans, Imtech Floris Groenendijk, IMARES Moritz Krijgsman, Alewijnse Marine Technology Maritieme Innovatie Impuls Projecten Maritieme Innovatie-Impuls projecten zijn toegankelijk voor alle betrokken partijen in de Maritieme sector, ongeacht of zij zijn aangesloten bij de Innovation Council; Ze worden in het kader geplaatst van de doelstellingen van het Maritiem Innovatiecontract en primair beoordeeld naar hun bijdrage aan de realisatie van die doelstellingen; Ze zijn vooral bedoeld om een impuls te geven aan nieuwe initiatieven in de keten tussen kennis-kunde-kassa; Hierbij is samenwerking tussen kennis en toepassing van groot belang. Er dient daarom altijd sprake te zijn van samenwerkingsverbanden en/of de vorming daarvan. De breedte en de kwaliteit (kennis + toepassingsgerichtheid) daarvan is mede punt van beoordeling, waarbij de deelname van MKB van groot belang wordt geacht; Innovatie-impulsgeld wil impliciet zeggen dat er een vervolg wordt beoogd. Het uitzicht daarop is mede punt van beoordeling; Innovatie-impulsgelden zijn niet bedoeld voor het krijgen van extra geld voor al lopende projecten, het gaat om opstarten van nieuwe initiatieven.

11 Maritieme Innovatie Impuls Projecten In 2012 zijn onderstaande projecten gekozen: LNG Retrofit op bestaande schepen SLIMMEST: Structural Longevity into Modern Marine Structures Inland vessel train concept for main and secondary waterways Luchtsmering voor schepen Kansen met batterijen en supergeleiding Ketenstudie schone scheepvaart Voldoen aan de water ballast water conventie MonaRisa: Monitoring of risers for offshore and deepsea mining industry DeepCorr: Corrosion risk in deep sea operations Kwaliteit lijmverbindingen in maritieme constructies Verlijmen composiet in de jachtbouw De resultaten van de MIIP projecten zijn in een apart verslag gevat. Top Kennis Instituut Maritiem Maritiem is één van de sectoren binnen de Topsector Water. In december 2011 is daarom het Maritiem Innovatiecontract opgesteld. De titel van het Innovatiecontract is: Nederland: de Maritieme Wereldtop (Veilig, duurzaam en economisch sterk). De Maritieme sector wil dus economische en maatschappelijke uitdagingen combineren. Als aanpak is geformuleerd: Er wordt goed samengewerkt in projecten én er is ruimte/geld voor funderend (middel)lange termijn onderzoek. Zo ontwikkelen we de kennis en de specialisten die we nodig hebben voor onze baanbrekende maritieme producten en diensten van toekomst. Om dit concreet vorm te geven, is op verzoek van de overheid in Augustus 2012 het Topconsortium voor Kennis en Innovatie Maritiem ( TKI Maritiem ) opgericht. De gedetailleerde plannen zijn te vinden in het Jaarplan 2013 van Topconsortium voor Kennis en Innovatie Maritiem. De Maritieme sector kiest er bewust voor om binnen het Maritiem Innovatiecontract samen te werken op basis van concrete samenwerkingsprojecten. Het TKI Maritiem is niet een centraal geleide organisatie, maar een totaal van concrete projecten waarin bedrijven en kennisinstellingen samenwerken binnen een gezamenlijke agenda. Deze projecten kunnen een zeer verschillende aanpak en een grote variatie aan deelnemers hebben, maar passen allemaal binnen de doelstelling en agenda van de TKI. Dit doet de TKI Maritiem op basis van de overtuiging dat echte samenwerking alleen ontstaat wanneer er op projectniveau wordt gewerkt aan gezamenlijke problemen en innovaties, met daadwerkelijk commitment (in kind of cash) van de deelnemers. In feite is het TKI Maritiem niet meer dan een stippellijn om samenwerkingsprojecten binnen de maritieme sector.

12 Forum Europa De doelstelling van Forum Europa is het stimuleren van deelname van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen aan Europese research en innovatieprogramma s, het afstemmen van uitgangspunten voor het beïnvloeden van keuze van onderwerpen bij de EC en het delen van informatie over ontwikkelingen in Europa. De volgende activiteiten werden binnen het project uitgevoerd: 1. Monitoren van de ontwikkelingen in de EC op het gebied van innovatie en R&D, vooral betreffende Horizon Alle relevante documenten en discussies zijn gevolgd en gearchiveerd. 2. Identificeren en afstemmen van uitgangspunten voor beïnvloeding van het programma van de EC door het inbrengen van Nederlandse behoeften. Beïnvloeding gaat primair via de nationale vertegenwoordiging (o.a. TAG NL), daarnaast worden plannen afgestemd via de koepelorganisaties SeaEurope, ECMAR, ECSA en CEDA. Er is een actieve inbreng geleverd in de plannen voor Horizon 2020 via de Secretaris van Waterborne, via de contacten van de EC Laison office en via de landendelegatie (dhr Van De Burgwal). Kernpunt was het expliciet benoemen van de maritieme sector. Er is op 15 mei deelgenomen aan een bijeenkomst over de topsectoren en Europa, waarbij een actieve bijdrage is geleverd aan de discussies in de workshop Water. 3. Adviseren van Nederlandse maritieme partijen bij het opzetten van Public Private Partnerships en Joint Programma Initiatieven die momenteel worden opgezet in het kader van Horizon In samenwerking met Wartsila, Damen en IHC-Merwede is bijgedragen aan de Waterborne discussies over opzetten van een maritiem PPP op het gebied van schone en veilig scheepvaart. In december is bijgedragen aan een Europese bespreking over het PPP. De bevindingen zijn opgenomen in het eindrapport van Forum Europa over Deelnemen aan Europese bijeenkomsten in het kader van Horizon 2020 en rapporteren over ontwikkelingen. Er is deelgenomen aan een gecombineerd Waterborne brokerage event in Santiago de Compostela (20-22 juni 2012). Er is in samenwerking met EG Liaison van Scheepsbouw Nederland een verkenning gedaan van de aansluiting van Horizon 2020 op de Nederlandse regionale innovatieprogramma s. In december is deelgenomen aan een bijeenkomst van de topsector Water en de regio s over dit onderwerp.

13 Forum Europa 5. Inventariseren van behoefte aan onderzoek en innovatie, dat zich leent voor Europese programma s Op een drietal FP7 call 2012 topics is de behoefte gepeild aan Nederlandse participatie: Zero emission ship, Offshore Wind energy en Shipyard Automation. 6. Organiseren van bijeenkomsten voor het bespreken van plannen en resultaten en het delen van kennis. Op 6 juni is een Forum Europa voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd bij FME in Zoetermeer. Rapportage daarvan is gedaan in de notitie ten behoeve van de3 e bijeenkomst van de Innovation Council. 7. Stimuleren van vorming van consortia voor Europese projectvoorstellen. Het innovatiecouncil en het MKC management team zijn geïnformeerd over de relevante maritieme onderwerpen in de laatste call van FP7 middels een rapport van CMTI (zie opleveringen). Voor deze call zijn geen NL initiatieven genomen maar is aangesloten op initiatieven van andere consortia met kansrijke voorstellen. Er is bijgedragen aan een sterke Nederlands aandeel in een consortium voor een project in het kader van de Ocean call op het gebied van windmolenparken op zee. Daartoe is ook inhoudelijk bijgedragen aan de ontwikkeling van het projectvoorstel. 8. Zorgdragen voor verspreiding van kennis en innovatie in Europese projecten. Ervaringen met Europese projecten zijn gedeeld in de Forum Europa bijeenkomst in juni. Er is een plan voorbereid voor een meer effectieve kennisdeling van EU projecten ten behoeve van NL partijen.

14 Forum Europa Ondervonden knelpunten en daarop ondernomen acties: De belangstelling van NL organisaties om een leidende rol te spelen in vorming van Europese consortia is beperkt. Deelname aan internationale maritieme consortia kan versterkt worden. Er is meer aandacht nodig voor het delen van ervaringen met lopende programma s door NL organisaties. Kennisinstellingen kunnen een actievere rol innemen bij het betrekken van NL bedrijven. In het plan voor 2013 wordt daar aandacht aan besteed. Resultaten: FP7 Work Programme Surface Transport and other themes; Overview maritime topic list; CMTI report 01/06/2012; Eindrapport Forum Europa 2013, waarin opgenomen Stand van zaken Forum Europa; notitie ten behoeve van de 3e vergadering van het Innovatiecouncil; 18 juni 2012 en Status PPP /Horizon 2020; Plan van aanpak Forum Europa Meten en weten De doelstelling van dit project is tweeledig: 1. Overzichtelijk weergeven van de eisen die nu en (voor zover bekend) in de toekomst gaan gelden voor de zeescheepvaart, zowel de regelgeving als de lokale eisen die gesteld worden door havens en marktpartijen (Deel Project 1, uitgevoerd door platform Scheepsemissies). 2. Aanpak vaststellen voor het ontwikkelen van een gedragen (internationale) integrale maatlat voor de milieuprestatie van maritieme activiteiten. In deze maatlat dienen de lokale effecten van operationeel gebruik gecombineerd te worden met de keteneffecten (LCA). Resultaat van dit project is het komen tot een Joint Industry Project voor de daadwerkelijke ontwikkeling van een dergelijke maatlat en de toepassing ervan voor een aantal specifieke situaties die nu relevant zijn voor actoren in Nederlandse maritieme sector (Deel Project 2, uitgevoerd door TNO / Imares). De volgende activiteiten zijn binnen het project uitgevoerd Deel project 1 Afstemmen vorm van website; Ontwikkelen van de website. De website bevat informatie over regelgeving, markteisen en overige informatie die relevant is voor dit onderwerp; Huisstijl van website afstemmen met het platform; Bijeenzoeken van informatie voor de website; Vullen van de website;

15 Meten en weten Presenteren nieuwe stijl en website tijdens platform bijeenkomst. Deel project 2 Op hoofdlijnen ontwerpen van een maritieme milieu-meetmethode door LCA en risk assessment te combineren; Start afstemming met andere relevante ontwikkelingen zoals bestaande milieu-indices; Consultatie van organisaties die potentieel belang hebben bij een dergelijke milieumeetmethode; Presentatie van beoogde aanpak (1) voor de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders, (2) op de TKI Maritiem matchingsbijeenkomst en (3) op het Maritiem milieu seminar van Platform Scheepsemissies; Eerste concept projectvoorstel opgesteld voor het ontwikkelen van de beoogde maritieme milieu-meetmethode en praktische uitwerking voor de sector in de vorm van databases en tools.

16 Meten en weten Ondervonden knelpunten en daarop ondernomen acties: Deel project 1 Grootste knelpunt was overeenstemming krijgen van de juiste vormgeving. Dit proces heeft meer tijd gekost dan in eerste instantie verwacht; Het heeft ook wat tijd gekost voordat we de juiste structuur gevonden hebben met betrekking tot presenteren van de data op de website. Vele vormen van categorisering hebben we doorgenomen en uiteindelijk gekozen voor een categorisering rondom de emissie en de reikwijdte van een regel. Bijvoorbeeld CO2 regels die wereldwijd gelden; Door het wat uitlopen van de hiervoor beschreven processen is de planning iets uitgelopen. In 2013 wordt de definitieve versie van de website opgeleverd; De partners in het platform scheepsemissies meenden dat het ook de tijd was voor en betere naam. Het platform scheepsemissies is daarom veranderd in platform schone scheepvaart. De website naam is daarom ook aangepast. De website heet nu: Dit was oorspronkelijk niet in het plan opgenomen. Deel project 2 Eén van de knelpunten is dat een maritieme milieumeetmethode geassocieerd wordt met weer een nieuwe index. Het is nooit de opzet van dit project geweest om een nieuwe milieumaat in het leven te roepen, maar juist om de onderbouwing van de bestaande te verbeteren. We hebben dit vroegtijdig gesignaleerd, en in onze communicatie sterk de nadruk gelegd op het doel en de samenhang met andere ontwikkelingen; Een ander knelpunt zijn de verschillende belangen bij verschillende organisaties, terwijl het dienen van die verschillende belangen een uniforme, in de sector breed gedragen maritieme milieu-meetmethode vereist. Dit traject heeft het inzicht opgeleverd dat hier een projectopzet vereist is die enerzijds de ontwikkeling van een gezamenlijke maritieme milieumethode behelst, en waarin anderzijds meerdere consortium- of bedrijfspecifieke uitwerkingen gemaakt worden. Deze deelconsortium-constructie zal komend jaar verder uitgewerkt moeten worden. Resultaten: Deel project 1 Nieuwe domeinnaam voor de website: Website met informatie over: o Regelgeving voor emissies van zeeschepen; o Regelgeving op nationaal, Europees en internationaal niveau; o Overzicht van lokale eisen van havens; o Overzicht van markt instrumenten gericht op terugdringen van scheepsemissies; o Overzicht van relevante rapporten aangaande terugdringen van scheepsemissies.

17 Meten en weten Het nieuwe deel van de website is geïntegreerd in de oude functionaliteit van de website hierdoor is er 1 website ontstaan met alle relevante informatie over regelgeving en de activiteiten van het platform schone scheepvaart, voorheen platform scheepsemissies: Deel project 2 Powerpoint met daarin een schets van de beoogde maritieme milieumethode, mogelijkheden voor toepassing en samenhang met andere ontwikkeling Concept projectvoorstel voor een Joint Industry Project waarin de milieumethode wordt ontwikkeld Letters of intent van twee bedrijven voor participatie in TKI Maritiem als start van de consortiumvorming Identificatie van innovaties waarop de beoogde maritieme milieu meetmethode kan worden toegepast, en daarmee kan bijdragen aan optimalisatie van het te ontwikkelen product. Seminar Maritieme Innovatie Tijdens het seminar stond het Innovatiecontract van de Maritieme sector binnen de Topsector Water centraal: een innovatieagenda waarin een evenwichtige, op de behoeften van de markt toegesneden mix van fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek en vertaling naar de markt is beschreven. Het seminar werd georganiseerd door HME. Offshore Energy Exhibition & Conference Decommissioning seminar Op 23 en 24 oktober 2012 vond de vijfde editie van de tweedaagse Offshore Energy Exhibition & Conference plaats in Amsterdam RAI. Offshore Energy is het enige evenement in Nederland dat geheel is gericht op de wereldwijde offshore en energie branche. Tijdens deze tweedaagse beurs met een oppervlakte van meer dan m² toonden bedrijven hun producten en diensten aan s werelds grootste deskundigen, besluitvormers, inkopers, verkopers en beleidsmakers in de olie- en gas, energie, offshore en E&P industrie. Offshore Energy biedt ook een aantal gratis side events, in samenwerking met brancheverenigingen. Een seminar over decommissioning werd voor de tweede keer georganiseerd in samenwerking met IRO en Decom North Sea uit Aberdeen.

18

19 Eerst beleid, dan doen! en Meten is weten! dat zijn de twee boodschappen, waarmee de HC Council begin 2012 op pad is gestuurd. En we zijn er redelijk in geslaagd om ons aan dat boodschappenlijstje te houden. Gezamenlijk hebben we een HC Agenda vastgesteld met de beleidsprioriteiten tot 2020: imagoverbetering en instroombevordering op de arbeidsmarkt en kwaliteitsverbetering in het maritiem onderwijs. De HC Council van NML gaat de komende jaren de sectorbrede, collectieve vraagstukken op deze terreinen oppakken, langs de lijn van instroom, behoud, door- en uitstroom. Ook is het ons gelukt om een arbeidsmarkt enquête bij onze achterban uit te zetten, waarvan de input is benut voor de maritieme monitor Waar het nog aan ontbrak, was het inzicht in alle lopende projecten en initiatieven. Ook daar is inmiddels in voorzien. Dit stelt ons in staat om in 2013 door te pakken met doordachte, concrete activiteiten. Onder de HC Council zijn vier werkgroepen ingesteld: een werkgroep HC Agenda een werkgroep arbeidsmarktmonitor een werkgroep arbeidsmarktcommunicatiestrategie een werkgroep vlettenproject (voortaan: zonnebootproject)

20 DEELNEMERS Mieke Bakker-Mantjes, Scheepsbouw Nederland/HME (voorzitter) Annemiek Houtman, KVNR (secretaris) Nathalie Backx, Havenbedrijf Rotterdam Herman Marks, Vroon Michel Loof, Marine Herbert van Oord, HISWA Han van Roozendaal, Onderwijs Centrum Binnenvaart Margriet Torpstra, VNSI Diane Tuinebreijer, Wartsila Netherlands Else Verstraete, Imtech Marine Lea van Vlier, Vereniging van Waterbouwers Arold de Vries, Damen Shipyards Group Tjitso Westra, KVNR Peter Wemmers, IHC Merwede Opleidingen Chris Wijsman, IRO Ilona van der Zalm, HME Human Capital Agenda In augustus 2012 is door het Algemeen Bestuur de Human Capital Agenda voor NML vastgesteld. Deze HC Agenda draagt bij aan de positionering van het maritieme sector en aan de prioriteitenstelling in het arbeidsmarktbeleid en het onderwijsbeleid tot Een aantrekkelijk vestigingsklimaat vraagt om hoog gekwalificeerd personeel en technische innovaties komen tot stand dankzij ondernemende werknemers. De HC agenda geeft invulling aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor het maritieme bedrijfsleven door samenwerking tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven te bevorderen. De HC agenda maakt werk van een innovatieve, duurzame sector, door in te zetten op een breed, maatschappelijk georiënteerd ondernemer- en werkgeverschap. Dit gebeurt binnen het volgende beleidskader, dat de rode draad voor alle HC activiteiten vormt: Instroom Behoud Doorstroom Uitstroom Voldoende gediplomeerde instroom Ontwikkelingsperspectief (Leven lang leren) Carrière-perspectief Kennisbehoud Ambassadeurschap Ten behoeve van deze HC agenda zijn tot 2020 drie beleidsprioriteiten voor het maritieme sector geformuleerd: imagoverbetering/profilering, instroombevordering op de arbeidsmarkt en kwaliteitsbevordering in het onderwijs. Deze prioriteiten keren als concrete activiteiten terug in de jaarplannen voor de komende jaren.

21 Arbeidsmarktmonitor De Arbeidsmarktmonitor moet kunnen dienen als een betrouwbare basis voor beleid en dient inzicht te bieden in trends op de maritieme arbeidsmarkt en in het onderwijs, aan de hand van een beperkte set stuur- en kengetallen. Op verzoek van de werkgroep arbeidsmarktmonitor heeft onderzoeksbureau Policy Research in 2012 een arbeidsmarkt enquête uitgevoerd, als onderdeel van de maritieme monitor Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu was bereid om hier de kosten voor te dragen. Deze enquête kon online worden ingevuld. Op langere termijn streeft de HC Council naar 100% response. De Council gaat zich in 2013 beraden op de stappen, die hiertoe kunnen bijdragen. Vlettenproject 2012 De zesde editie van het project Boten bouwen Vletten op de Maas werd in juni 2012 afgesloten met een feestelijke sloepenrace tijdens Dordt in Stoom, waarbij de deelnemende teams het tegen elkaar opnamen in een roeiwedstrijd. In 2013 zal het vlettenproject niet gecontinueerd worden, op advies van de werkgroep vlettenproject. De budgetten van NML zijn niet langer toereikend om een dergelijke project te financieren. Ook beleidsmatig slaat de HC Council een nieuwe koers in. Voortaan wordt aansluiting gezocht bij maritieme trekpleisters en evenementen. De werkgroep heeft voorgesteld om dat de zonnebootrace te laten zijn en gaat 2013 benutten als jaar van voorbereiding voor de race in 2014.

22 MOCE 2012 Op basis van lopende afspraken was NML vertegenwoordigd op het Navingo Maritime & Offshore Career event 2012 d.m.v. een stand; deelname voor 2013 is on hold gezet, in afwachting van de nog vast te stellen arbeidsmarktcommunicatiestrategie. Recordpoging maritieme gastlessen Doel van de recordpoging is om zichtbaar te maken, hoe interessant en uitdagend het is, om in de maritieme sectoren te leren en werken, met bijzondere aandacht voor jongeren en het bevorderen van de aandacht voor techniek. In 2012 werden 202 gastlessen gegeven. De aftrap was aan boord van de Hr.ms. Holland door Martin Dorsman, directeur KVNR. De afsluiting werd in de Tweede Kamer door NML voorzitter Arie Kraaijeveld gedaan, waarbij het record werd aangeboden aan Anouchka van Miltenburg, voorzitter Tweede Kamer. VMBO-onderzoek Vanuit de HC Council wordt medewerking verleend aan het VMBO onderzoek, dat wordt uitgevoerd in opdracht van VNO-NCW. Dit onderzoek heeft het opstellen van een gezamenlijke agenda voor het VMBO-onderwijs tot doel ( een deltaplan voor het VMBO ). Deelname geeft NML meer grip op onderwijskwesties, die binnen VNO-NCW verband worden afgestemd en verschaft ons hopelijk ook meer invloed op visievorming en beleidsontwikkeling. De onderzoeksresultaten komen beschikbaar in de loop van Herontwikkeling beroepspraktijkvormingboeken NML heeft cofinanciering verleend aan het projectplan voor de herontwikkeling van de beroepspraktijkvormingboeken door het STC en het NOVA college. Deze herziening is noodzakelijk als gevolg van nationale en internationale ontwikkelingen in wetgeving zoals: de internationaal, per 1 januari 2012, van kracht geworden Manila amendments van de Standards of Training, Certification and Watchkeeping for seafarers (STCW) ; de wijzigingen van de Nederlandse Zeevaartbemanningswet/Besluit Zeevaartbemanning; de invoering per 1 augustus 2012 van nieuwe Kwalificatiedossiers in het middelbaar beroepsonderwijs zeevaart in Nederland. NML Jongerenpanel NML beheert een collectief inkoopcontract met scholieren-tv, dat is afgesloten ten behoeve van de branche-organisaties. Dit contract loopt nog door tot in 2013 en niet alle film- en montagedagen zijn benut. Besloten is om het beschikbare filmmateriaal te laten beoordelen door een jongerenpanel. De HISWA is kartrekker voor de uitvoering van dit project, dat doorloopt in De uitkomsten hiervan worden teruggekoppeld naar de HC Council, voor nadere besluitvorming.

23 HISWA te Water 2012 NML heeft medewerking verleend aan de HISWA te water, door jongeren een beleving te bieden op het HISWA Kenniseiland. Dit kenniseiland werd in samenwerking met opleidingsinstituten ingericht. Met activiteiten op en aan het water en werd het publiek verleid tot actieve deelname aan een compleet parcours, met als beloning een foto op de NML troon, onder het mom bepaal je eigen koers. Deze foto s werden dezelfde avond op Facebook geplaatst. Inventarisatie lopende jongerenprojecten Om zicht krijgen op lopende projecten binnen de maritieme sector heeft STAN/At Sea een inventarisatie uitgevoerd en opgeleverd aan NML. Dit overzicht is aangevuld door het secretariaat van de HC Council en van een nadere analyse voorzien. De uitkomsten van deze inventarisatie worden benut bij de opstelling van de arbeidsmarktcommunicatiestrategie.

24

25 De activiteiten van de Dutch Maritime Trade Board (DMTB) werden in 2012 voortgezet door de Trade Council. Anders dan de DMTB richt de Trade Council zich niet alleen op exportpromotie, maar ook op de internationale maritieme belangen van Nederland in den brede. Zaken als vestigingsbeleid, financiering en beperkende regelgeving komen op een gestructureerde wijze aan de orde. Tevens vormt de Trade Council de linking pin naar het kernteam Export en Promotie van de Topsector Water. De TC is opgesplitst in twee onderdelen: Lobby onderdeel (o.a op het gebied van financiering etc.) Uitvoering van Activiteiten

Hoe verder? (Bas Buchner)

Hoe verder? (Bas Buchner) Hoe verder? (Bas Buchner) 1 Het Maritiem Innovatiecontract Er wordt goed samengewerkt in projecten én er is ruimte/geld voor funderend (middel)lange termijn onderzoek. Zo ontwikkelen we de kennis en de

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen

Netherlands Maritime Technology. 10 september 2015 Groningen Netherlands Maritime Technology 10 september 2015 Groningen De roots van NMT liggen in Hoogezand 1900 Scheepsbouwvereniging Hoogezand opgericht 1917 CEBOSINE opgericht (CBSN Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On

De Nederlandse Maritieme Cluster High Tech, Hands On De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Speerpunten 2016 FACTS & FIGURES HUMAN CAPITAL Totaal 253.000 mensen werkzaam 25% Havens 15% Offshore 11% Scheepsbouw 10% Binnenvaart 9% toeleveranciers 8% Jachtbouw/

Nadere informatie

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren?

Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Hoe gebruiken we de Maritieme Strategie om maritieme innovatie te stimuleren? Brigit Gijsbers - Directeur Maritieme Zaken, Ministerie van Infrastructuur en Milieu De Nederlandse Maritieme Strategie 2015-2025

Nadere informatie

Namens het Algemeen Bestuur

Namens het Algemeen Bestuur Vastgesteld in de 74 e Algemene Bestuursvergadering van 5 maart 2014 De Nederlandse maritieme sector is al eeuwenlang een topsector. Midden in de maatschappij en open voor samenwerking. Ons nationale

Nadere informatie

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle

Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Leercyclus Enschede-Dordrecht-Zwolle Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Enschede, 26 januari 2012 Gido ten Dolle Programmadirecteur Ruimtelijk economische strategie en arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016

Workshop Leertuin Maritieme Economie. 23 november 2016 Workshop Leertuin Maritieme Economie 23 november 2016 Facts en figures (Maritime Delta regio) Potentieel AV 2025 Maritieme maakindustrie 4.690 fte (bron: ETM regio AV) Facts en figures (Maritime Delta

Nadere informatie

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem

Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector. Martin Bloem Toekomstvisie en innovatiemogelijkheden van de maritieme sector Martin Bloem Inhoud Wat is HME? Wat doet HME (niet)? Concrete activiteiten Trends in de maritiem-technische wereld Voorbeelden van innovatie

Nadere informatie

Historie maritieme sector

Historie maritieme sector 09-02-2010 1 Historie maritieme sector Sanering maritieme sector in 80 er jaren: lage kosten strategie, Maritieme sector daarna pieken en dalen Huidig streven: excelleren in hoogwaardige niches met acceptabel

Nadere informatie

Introductie: het maritieme cluster

Introductie: het maritieme cluster Themabijeenkomst Topsector Water Drechtstedendinsdag, 3 oktober 2013, 17:00-18:00 - inleiding Bert van de Burgt - inleiding Hans Tanis - Hans Huis in t Veld, boegbeeld topsector Water Introductie: het

Nadere informatie

Nota inzake Economic Development Board

Nota inzake Economic Development Board Nota inzake Economic Development Board Inleiding De economische ontwikkeling van Noord-Limburg krijgt een grote impuls met de campusontwikkeling, maar daarmee zijn niet alle economische uitdagingen deze

Nadere informatie

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding

Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020. Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Aanpak arbeidsmarkt Zuidoost-Nederland 2016-2020 Illustratie regionaal arbeidsmarkt dashboard. Inleiding Wil Zuidoost-Nederland als top innovatie regio in de wereld meetellen, dan zal er voldoende en goed

Nadere informatie

In 2013 is wederom verschenen de Maritieme Monitor met de cijfers van 2012. Deze is officieel overhandigd aan mij door Minister Schultz van Haegen.

In 2013 is wederom verschenen de Maritieme Monitor met de cijfers van 2012. Deze is officieel overhandigd aan mij door Minister Schultz van Haegen. Vastgesteld in de 70 e Algemene Bestuursvergadering van 6 maart 2014 Was 2012 het jaar van continuering en transitie, stond goeddeels in het teken van het bestendigen van deze transitie en het behouden

Nadere informatie

STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND

STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND JAARVERSLAG 2011 Definitief Rotterdam 30 april 2012 2 STICHTING NEDERLAND MARITIEM LAND Verslag van het Bestuur Stichting Nederland Maritiem Land is op 27 juni 1997 opgericht

Nadere informatie

MUST MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY

MUST MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY Global Ocean Innovation Independent shared research for sustainable exploitation of ocean resources MARITIME CONSORTIUM of ENVIRONMENTAL SCIENCE and TECHNOLOGY 10 miljard mensen in 2050 grondstoffen -

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL

MBO HBO. Maritieme techniek. Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL MBO HBO Maritieme techniek Deeltijdopleidingen voor professionals WWW.STC-GROUP.NL DEELTIJD MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN Nederlandse scheeps- en jachtwerven horen tot de absolute wereldtop. De voorsprong op

Nadere informatie

Toekomst HR in logistiek

Toekomst HR in logistiek Toekomst HR in logistiek Seminar 13 februari 2012 Bart Banning, Sector Banker Transport en Logistiek Logistieke arbeidsmarkt, úw uitdaging! uw meest waardevolle asset is sterk in beweging ABN AMRO Sectorrapport

Nadere informatie

Voor een actueel overzicht van de evenementen en partners kijkt u op MaritimeDelta.nl

Voor een actueel overzicht van de evenementen en partners kijkt u op MaritimeDelta.nl Hierbij ontvangt u de Update Maritime Delta Geachte heer, mevrouw, Via deze Update Maritime Delta ontvangt u een overzicht van een aantal succesvolle resultaten die samen met de partners van Maritime Delta

Nadere informatie

Internationale Kennisstrategie Topsector Energie. Internationale afstemming TKI WOZ 6 juli 2016

Internationale Kennisstrategie Topsector Energie. Internationale afstemming TKI WOZ 6 juli 2016 Internationale Kennisstrategie Topsector Energie Internationale afstemming TKI WOZ 6 juli 2016 Internationale ambities TSE uit KIA 2016-19 I. Een zo hoog mogelijke Nederlandse participatie in het Europese

Nadere informatie

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen NL.IN.BUSINESS 2020 Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen MONDIALE UITDAGINGEN Verstedelijking, economische groei en verduurzaming brengen uitdagingen met zich mee op bijvoorbeeld het gebied van

Nadere informatie

Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN

Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN Welkom op de netwerkbijeenkomstvan MCN Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling 20 september 2012 Enys House (NLDA/KIM)

Nadere informatie

Maritieme Innovatie Markt

Maritieme Innovatie Markt Maritieme Innovatie Markt Markt? Delta NML Innovation Council = TKI Maritiem Maritiem Watertech TKI: Topconsortium voor Kennis en Innovatie Maritiem Innovatiecontract 2016-2017 Fundamenteel Toegepast Innovatie

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

Aanpak, uitwerking en rapportage

Aanpak, uitwerking en rapportage RAPPORTAGE De aanleiding voor de verleende projectbijdrage is gelegen in de opstart van het FSI initiatief in 2012 en de daadwerkelijke opstart in Januari 2013. Een van de voornaamste doelstellingen van

Nadere informatie

Het TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid

Het TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid Het TKI SOLAR ENERGY in het Nederlandse Energie- / Topsectorenbeleid SundayNL 2014-19 november 2014 - Arnhem Wijnand van Hooff Programmadirecteur TKI Solar Energy Inhoud Het Nederlandse Energiebeleid en

Nadere informatie

HISWA 3.0 Koers naar 2025

HISWA 3.0 Koers naar 2025 HISWA 3.0 Koers naar 2025 Geert Dijks Directeur HISWA Vereniging HISWA Strategisch Plan 2015-2017 Achtergrond leden (weer) aan het roer heldere missie en prioriteiten stimuleren groei markt Focuspunten:

Nadere informatie

Kansen in de deltatechnologie

Kansen in de deltatechnologie Kansen in de deltatechnologie 23 april 2013 Kennisconferentie Deltaprogramma Missie Topsector Water 1.Nederland binnen de top 3 landen op het gebied van water innovatie 2.Verdubbelde toegevoegde waarde

Nadere informatie

Welkom bijde jubileumbijeenkomst: Verdiepen en vooruitkijken. 6 september 2017

Welkom bijde jubileumbijeenkomst: Verdiepen en vooruitkijken. 6 september 2017 Welkom bijde jubileumbijeenkomst: Verdiepen en vooruitkijken 6 september 2017 10 jaar Platform Schone Scheepvaart - Meer dan 30 seminars georganiseerd - Ruim 500 unieke bezoekers - Waarderingscijfer bezoekers:

Nadere informatie

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus.

Inleiding MCN. Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013. www.maritimecampus. Inleiding MCN Cees van Duyvendijk, Voorzitter Bestuur MCN Maritime Maintenance Conferentie, Den Helder 28 november 2013 Missie: Het duurzaam aanwenden van de zee en haar omgeving ten behoeve van het langdurig

Nadere informatie

Dairy India. NAFTC-India. Zoetermeer, 18 February 2015

Dairy India. NAFTC-India. Zoetermeer, 18 February 2015 Dairy India NAFTC-India Zoetermeer, 18 February 2015 Netherlands Agro Food Technology Centre Publiek private samenwerking Sector vertegenwoordigend Expertise cluster focus Lokaal gevestigd Ervaring Introductie

Nadere informatie

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Monitor 2015 samenvatting facts & figures TRadE 23 miljard Toegevoegde waarde 2014 3,4% NL Percentage BNP 53 miljard 2000 1000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Maritiem Innovatie Event: Plotting the course

Maritiem Innovatie Event: Plotting the course Maritiem Innovatie Event: Plotting the course Welkom bij Plotting the course! Hoe blijven we de maritieme wereldtop? Wat willen we als maritieme sector bereiken de komende jaren? Hebben we nog vergezichten?

Nadere informatie

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE

MARITIEME TECHNIEK LEADING IN LEARNING. Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE MARITIEME TECHNIEK Deeltijd hbo-opleiding voor professionals KIJK OP STC-GROUP.NL VOOR MEER INFORMATIE LEADING IN LEARNING MARITIEME TECHNIEK DEELTIJDOPLEIDING VOOR PROFESSIONALS Nederlandse scheeps-

Nadere informatie

Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015

Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015 Unie van Waterschappen Jaarplan educatie en arbeidsmarkt 2014-2015 De Unie van Waterschappen wil haar middelen en beschikbare capaciteit optimaal benutten voor de sector als geheel. Deze notitie geeft

Nadere informatie

DUTCH DATACENTER ASSOCIATION

DUTCH DATACENTER ASSOCIATION DUTCH DATACENTER ASSOCIATION Onze missie: De DDA verbindt de marktleidende datacenters in Nederland met als missie het versterken van de economische groei en het profileren van datacenters in de samenleving.

Nadere informatie

Handelsmissie Offshore Wind Japan & Korea evaluatie & follow-up

Handelsmissie Offshore Wind Japan & Korea evaluatie & follow-up Handelsmissie Offshore Wind Japan & Korea evaluatie & follow-up Arjen Schutten, Directeur Holland Home of Wind Energy HHWE 10 december Internationale afstemming TKI WoZ Missie Japan 27 okt 1 nov Totaal

Nadere informatie

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff Wind op zee en India 11 December, 2013 Ir. Leon Wijshoff Programma Energie Internationaal (PEI) - Doelstelling:EZ ondersteunen bij het uitvoeren van internationale energiebeleid, op het gebied van duurzame

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

marcom14 7.000 100+ 12.500M 2 PROFESSIONALS TOPSPREKERS INSPIRATIE, KENNIS, NETWERK

marcom14 7.000 100+ 12.500M 2 PROFESSIONALS TOPSPREKERS INSPIRATIE, KENNIS, NETWERK marcom14 Kennis, verdieping, netwerken en business. MARCOM is dé industry experience voor de marketing- & communicatiebranche. De grootste in de Benelux met zo n 7.000 professionals die elkaar ontmoeten

Nadere informatie

Het creëren van een innovatieklimaat

Het creëren van een innovatieklimaat Het creëren van een innovatieklimaat Bertholt Leeftink Directeur- Generaal Bedrijfsleven & Innovatie Inhoud 1. Waarom bedrijven- en topsectorenbeleid? 2. Verdienvermogen en oplossingen voor maatschappelijke

Nadere informatie

In opdracht van Nederland Maritiem Land (NML) en de aangesloten branches heeft Ecorys de maritieme arbeidsmarktenquête 2015 uitgevoerd. In 2015 is niet voor elke branche afzonderlijk een rapportage opgesteld.

Nadere informatie

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015

Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland 10 december 2015 Kick-off programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid-Holland De aftrap Op heeft JSO met u de aftrap gegeven van het programma Kwaliteit van de Samenleving in Zuid- Holland. Het programma voorziet in

Nadere informatie

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020 SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Noordelijke specialisatie in beeld Samengestelde behoeften Samengestelde oplossingen Achtertuin als proeftuin/

Nadere informatie

Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening

Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening Convenant Metropoolregio Amsterdam, FNV Finance, kennisinstellingen en cluster Financiële en Zakelijke Dienstverlening Aanleiding Op 10 februari 2014 heeft, onder leiding van burgemeester Van der Laan,

Nadere informatie

13-6-2012. ALV 30 mei 2012. Programma

13-6-2012. ALV 30 mei 2012. Programma ALV 30 mei 2012 Programma 14.30 15.00 ontvangst 15.00 16.30 jaarvergadering 16.30 16.45 presentatie Royal Huisman 16.45 18.00 rondleiding 18.00 18.30 afsluitende borrel 1 7. Verslag door de ALV 9. Invulling

Nadere informatie

TNO-instrumentarium Creatieve Industrie

TNO-instrumentarium Creatieve Industrie TNO-instrumentarium Creatieve Industrie Instrumenten TNO voor Innovatie Vraagarticulatie Kennisoverdracht Kennisontwikkeling Technologisch consult in samenwerking met Syntens Branche Innovatie Agenda Challenge

Nadere informatie

Van strategische ligging naar strategische positie. Henk Rosman directeur REWIN West Brabant

Van strategische ligging naar strategische positie. Henk Rosman directeur REWIN West Brabant Van strategische ligging naar strategische positie 17 mei 2017 Henk Rosman directeur REWIN West Brabant Context: de uitdaging Globalisering = internationale concurrentieslag Sleutel: innovatie en vernieuwing

Nadere informatie

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD

INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD INNOVATIE- MOTOR VOOR HAVEN EN STAD _ RDM CENTRE OF EXPERTISE Rotterdam heeft de ambitie uit te groeien tot een klimaatbestendige deltastad met de meest innovatieve en duurzame haven ter wereld. Deze ambitie

Nadere informatie

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis

Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland. Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Innovatie-instrumenten voor bedrijven in Nederland Naar de top! Ino Ostendorf MT-lid directie Innovatie & Kennis Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Innovatie-instrumenten voor bedrijven

Nadere informatie

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster

De Nederlandse. High Tech, Hands On. Monitor samenvatting. Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster High Tech, Hands On Monitor 2016 samenvatting FACTS & FIGURES TRADE 23,7 miljard Toegevoegde waarde 2015 3,5% NL Percentage BNP 55 miljard 2000 1000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011

Valorisatie Technosprong. Paul Althuis, 10-10-2011 Valorisatie Technosprong Paul Althuis, 10-10-2011 Visie Op regionaal niveau heeft Technosprong over 2010-2016 bijgedragen aan de realisatie van een optimaal starterklimaat in een regio vol open innovatie

Nadere informatie

PURPOSE, ACTION, IMPACT!

PURPOSE, ACTION, IMPACT! PURPOSE, ACTION, IMPACT! Accelereren naar een duurzame toekomst Geen focus op visies en meningen, maar op concrete plannen en acties. Word jij onze nieuwe partner? Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum

Nadere informatie

Carrousel Drechtsteden Fysiek

Carrousel Drechtsteden Fysiek Carrousel Drechtsteden Fysiek Regionaal uitvoeringsprogramma economie en arbeidsmarktbeleid Alblasserdam 2 oktober 2012 Proces Zuidvleugel: Economische Agenda Zuidvleugel November 2011: Economische Agenda

Nadere informatie

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer:

S Kennisalliantie. ~emeente Werken~am. ~ngek.: 16 AUG ~aknummer: S Kennisalliantie Gemeente Werkendam t.a.v. burgemeester mevrouw drs. C.GJ. Breuer Postbus 16 4250 DA Werkendam ~emeente Werken~am ~ngek.: 16 AUG 2013 Delft, 12 augustus 2013 ~aknummer: Onderwerp: voorstel

Nadere informatie

Behoefteonderzoek Maritieme maatlatten Maritiem Innovatie Impuls Project. Juni 2015, Michaela Scholl e.a.

Behoefteonderzoek Maritieme maatlatten Maritiem Innovatie Impuls Project. Juni 2015, Michaela Scholl e.a. Behoefteonderzoek Maritieme maatlatten Maritiem Innovatie Impuls Project. Juni 2015, Michaela Scholl e.a. Waarom dit onderzoek? 2011: Actie op milieu-indices 2012/13: IMARES/TNO-onderzoek naar milieu-indices

Nadere informatie

AMBITIES HOLLAND FINTECH

AMBITIES HOLLAND FINTECH AMBITIES HOLLAND FINTECH 1 infrastructuur Holland FinTech streeft naar het creëren van transparantere, toegankelijke (digitale) financiële diensten en financiële van het allerbeste niveau door middel van

Nadere informatie

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016

SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 SAMENWERKINGSARRANGEMENT LANDSDEEL NOORD & PLATFORM BÈTA TECHNIEK 2014-2016 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges Topsector High Tech Systemen en Materialen Amandus Lundqvist Voorzitter Topteam HTSM 21 maart 2014 Topteam HTSM advies toename private én publieke

Nadere informatie

Tools exportmarketing

Tools exportmarketing Tools exportmarketing Mieke Jakobs, exportconsultant Onderwerpen Exportondersteuning voor leden Starters International Business Marktentree Brazilië Voorstel deelname Hanseboot (Hamburg) Journalistenbezoek

Nadere informatie

IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT september RAI Automotive Industry AutomotiveNL

IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT september RAI Automotive Industry AutomotiveNL IAA 2019 NEW MOBILITY WORLD FRANKFURT 10-15 september 2019 RAI Automotive Industry AutomotiveNL Holland Paviljoen IAA Frankfurt 2019 U kunt daarbij zijn! Reserveer nu uw ruimte in onze collectieve stand.

Nadere informatie

Wat is de topsector water

Wat is de topsector water 9 Topsectoren De gouden driehoek Wat is de topsector water Drie deelsectoren Samenwerking tussen deel sectoren Samenwerking tussen sectoren Missie Topsector Water Nederland binnen de top 3 landen op het

Nadere informatie

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013

Tilburg University 2020 Toekomstbeeld. College van Bestuur, april 2013 Tilburg University 2020 Toekomstbeeld College van Bestuur, april 2013 Strategie in dialoog met stakeholders Open voor iedere inbreng die de strategie sterker maakt Proces met respect en waardering voor

Nadere informatie

Regio Rivierenland Team Onderzoek & Ontwikkeling J.S. de Jongplein WG Tiel Telefoon Businessplan: A15-corridor

Regio Rivierenland Team Onderzoek & Ontwikkeling J.S. de Jongplein WG Tiel Telefoon Businessplan: A15-corridor Regio Rivierenland Team Onderzoek & Ontwikkeling J.S. de Jongplein 2 4001 WG Tiel Telefoon 0344-638555 INHOUD 1. Doelstelling van het Team Onderzoek en Ontwikkeling... 2 2. A15: wat is de huidige situatie?...

Nadere informatie

Economische kracht van de maritieme sector in de Zuidvleugel (van tweede Maasvlakte tot Gorinchem) verder versterken door inzet op vier lijnen:

Economische kracht van de maritieme sector in de Zuidvleugel (van tweede Maasvlakte tot Gorinchem) verder versterken door inzet op vier lijnen: Bijlage 1B behorend bij Voortgangsrapportage vragen Economie door gemeenten MKB: overzicht initiatieven MKB-kennisinstellingen Naam project Maritime Delta Economische kracht van de maritieme sector in

Nadere informatie

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner

Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner Internationaal Ondernemen Samen sterker in het buitenland met de overheid als partner In opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken Partners for International Business Internationaal ondernemen

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016

Zorg en Welzijn. Introductie. April 2016 Versie: 1.0 april 2016 Introductie April 2016 Voor u ligt het werkplan 2016 van de thema-afdeling. Dit werkplan is een aanscherping van het concept-werkplan dat in 2015 in twee algemene ledenvergadering

Nadere informatie

Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran

Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran Welkom bij de break-out sessie Samen grenzen verkennen op nieuwe markt Iran Programma break-out sessie Introductie Iran Ruben Dubelaar, Manager Internationaal Ondernemen Kenniscarrousel met 3 tafels Ervaringen

Nadere informatie

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) -1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking

Nadere informatie

Purpose, action, impact!

Purpose, action, impact! Purpose, action, impact! Accelereren naar een duurzame toekomst Donderdag 9 november 2017 Congrescentrum 1931, s-hertogenbosch Het Nationaal Sustainability Congres Dé jaarlijkse mijlpaal voor duurzame

Nadere informatie

Agendapunt 6: Op weg naar KP8

Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Consultatie ten behoeve van de Nederlandse inzetbepaling Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Waar staan we KP6 is afgerond (2002-2006) Document: Evaluatie achteraf

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder

Communicatieplan CO 2 -prestatieladder plan CO 2 -prestatieladder T.b.v. certificering CO 2 -prestatieladder (nr 3.C.1) U vindt in dit document de communicatiedoelstellingen, de interne en externe doelgroepen, de interne en externe communicatiemiddelen

Nadere informatie

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen

Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Gemeente Den Haag Een goede loodgieter, daar zit iedereen om te springen Den Haag werkt aan betere aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Bedrijfsleven, onderwijs en bestuurders in de regio Den Haag slaan

Nadere informatie

BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT

BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT Uitkomsten van de studie uitgevoerd voor TKI Wind op zee INHOUD PRESENTATIE 1. Innovatie Contract TKI WOZ 2. Opdracht TKI 3. Aanpak onderzoek 4. Uitkomsten 5. Conclusies

Nadere informatie

Vervolg en gebiedsproces WBP 5

Vervolg en gebiedsproces WBP 5 Vervolg en gebiedsproces WBP 5 1 Inleiding Het WBP5 strategisch deel ligt voor. Hiermee is het WBP 5 niet af, maar staat het aan het begin van het gebiedsproces en het interne proces om tot een uitvoeringsprogramma

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt

De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt De Nederlandse Maritieme Arbeidsmarkt Monitor 2015 Ruud van der Aa Jeroen Kleingeld Lisa van Beek Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 1. Inleiding 3 2. Belangrijkste uitkomsten 5 3. Omvang en samenstelling

Nadere informatie

Inspirerend Management. in de zorg. Een modulaire aanpak gericht op de ontwikkeling van nieuw leiderschap

Inspirerend Management. in de zorg. Een modulaire aanpak gericht op de ontwikkeling van nieuw leiderschap Inspirerend Management Development in de zorg Een modulaire aanpak gericht op de ontwikkeling van nieuw leiderschap Behoefte aan effectief leiderschap Vergroting van de invloed van de politiek en zorgverzekeraars

Nadere informatie

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening

Nadere informatie

Informatienota. Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement

Informatienota. Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement Informatienota Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement Nummer 2018/176459 Portefeuillehouder Botter, J. Programma/beleidsveld 6.2 Gemeentelijk bestuur Afdeling

Nadere informatie

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new

Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new Samenvatting project Blueprint - Toekomstbestendige vaardigheden voor de maritieme transportsector (Sector Skills Alliances for implementing a new strategic approach ( Blueprint ) to sectoral cooperation

Nadere informatie

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Wie we zijn: De branchevereniging voor Windenergie op Land en Windenergie op Zee. Behartiger van allerlei bedrijven

Nadere informatie

Inleiding 3 Achtergrond POR 5 Visie POR-sessies POR-programma Reglement Platform Ontwikkeling Rotterdam (POR) 14

Inleiding 3 Achtergrond POR 5 Visie POR-sessies POR-programma Reglement Platform Ontwikkeling Rotterdam (POR) 14 Inleiding 3 Achtergrond POR 5 Visie 2016 9 POR-sessies 2015 11 POR-programma 2016 13 Reglement Platform Ontwikkeling Rotterdam (POR) 14 2 3 Het Platform Ontwikkeling Rotterdam is het professionele vastgoednetwerk

Nadere informatie

Uw business case voor energiebesparing TKI-ISPT. RvT maart 2013

Uw business case voor energiebesparing TKI-ISPT. RvT maart 2013 Uw business case voor energiebesparing TKI-ISPT RvT maart 2013 Het topsectorenbeleid Overheid, Rijksdient voor ondernemend Nederland Tenders voor Demo, pilot en Early adapter projecten Topcluster voor

Nadere informatie

DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG

DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG DEELNEMEN AAN HET ACTIEF NETWERK Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid - IN ZORG Samen met collega- zorgorganisaties aan de slag met duurzame inzetbaarheid! Aanleiding voor een ACTIEF Netwerk De gezondheidszorg

Nadere informatie

Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam. [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom)

Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam. [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom) 1 Spreektekst minister Schultz bij jaarvergadering KVNR, 13 november in Rotterdam [Mw. T. Netelenbos heeft eerst woord van welkom) Dames en heren, Wat een geweldige dynamische wereld is de maritieme sector!

Nadere informatie

Openbaar. Rijk van Nijmegen Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel.

Openbaar. Rijk van Nijmegen Alleen ter besluitvorming door het College Actief informeren van de Raad. Collegevoorstel. Openbaar Onderwerp Rijk van Nijmegen 2025 Programma Economie & Werk BW-nummer Portefeuillehouder H.M.F. Bruls / T. Tankir Samenvatting De Rabobank Rijk van Nijmegen heeft in 2015 het initiatief genomen

Nadere informatie

Hier komt uw titel te staan 1

Hier komt uw titel te staan 1 Hier komt uw titel te staan 1 Regionale visie van de 3 O s Regionale visie van de 3 O s De regionale visie vormt de basis en het uitgangspunt voor het gezamenlijk meerjarig inzetten van acties door diverse

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

De Nederlandse Maritieme Cluster

De Nederlandse Maritieme Cluster De Nederlandse Cluster Monitor 2017 Samenvatting sector: High Tech, Hands On De Nederlandse maritieme sector is al eeuwenlang een topsector. Midden in de maatschappij en open voor samenwerking. Ons nationale

Nadere informatie

CIV SMART TECHNOLOGY

CIV SMART TECHNOLOGY CIV SMART TECHNOLOGY Uitgebreide managementsamenvatting Plan van Aanpak Centrum voor Innovatief Vakmanschap Smart Technology Ten behoeve van subsidie aanvraag Regionaal Investeringsfonds door de partners

Nadere informatie

3 april 2014 Partnership in Clinical Trials Martijn Griep, PhD Associate Director Kwaliteit en Naleving Janssen GCO Benelux, Tilburg

3 april 2014 Partnership in Clinical Trials Martijn Griep, PhD Associate Director Kwaliteit en Naleving Janssen GCO Benelux, Tilburg Ideale site ideale samenwerking in clinical trials 3 april 2014 Partnership in Clinical Trials Martijn Griep, PhD Associate Director Kwaliteit en Naleving Janssen GCO Benelux, Tilburg MICROSOFT CORPORATION

Nadere informatie

STRATEGISCH BELEIDSPLAN

STRATEGISCH BELEIDSPLAN STRATEGISCH BELEIDSPLAN 2019-2020 ontmoeting.org Inhoud 1 Introductie... 2 2 Strategie 2019-2020... 4 2.1 Proces... 4 2.2 SWOT... 4 2.3 Strategische speerpunten... 5 2.4 Strategische doelen voor primair

Nadere informatie

Overzicht gespreksonderwerpen uit de afgelopen IP-vergaderingen

Overzicht gespreksonderwerpen uit de afgelopen IP-vergaderingen Bijlage 1 Overzicht gespreksonderwerpen uit de afgelopen IP-vergaderingen Vergadering van 7 juli Sociale innovatie Gesproken over sociale innovatie. Er is een eerste gesprek geweest tussen leden van de

Nadere informatie

Voorstel inrichting TKI HTSM. Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012

Voorstel inrichting TKI HTSM. Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012 Voorstel inrichting TKI HTSM Fred van Roosmalen Roadmapdag Eindhoven 25 juni 2012 Executive Council Utrecht 26 juni 2012 Agenda Uitgangspunten Structuur TKI HTSM Uitvoering TKI toeslag (onder voorbehoud)

Nadere informatie

Jaarplan Vereniging IKOOK Burgemeester de Beaufortweg AG Leusden (voorzitter) / (bestuursondersteuning)

Jaarplan Vereniging IKOOK Burgemeester de Beaufortweg AG Leusden (voorzitter) / (bestuursondersteuning) Jaarplan 2015 Vereniging IKOOK Burgemeester de Beaufortweg 16 3833 AG Leusden 06 53704164 (voorzitter) / 06 47319292 (bestuursondersteuning) info@verenigingikook.nl www.verenigingikook.nl www.twitter.com/verikook

Nadere informatie

VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014

VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014 VISIEDOCUMENT R DAMSE NIEUWE SAMEN DE STAD VERDER BRENGEN. MAART 2014 R damse Nieuwe is een collectief van jonge ondernemende Rotterdammers die de nieuwe economie van de stad vertegenwoordigen. Onze droom

Nadere informatie