Inhoud. december 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. december 2015"

Transcriptie

1 1

2 Inhoud Inleiding...3 De ontwikkeling van je puber...4 Lichamelijke ontwikkeling...4 Verstandelijke ontwikkeling...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Emotionele ontwikkeling...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De ontwikkelingstaken voor je kind in de puberteit...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Ontwikkelingstaken jarigen...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Opdrachten bij hoofdstuk Jouw ontwikkeling tot puberouder...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Ouderschap...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Beelden...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Het waarom, hoe en wat van je gezin...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Ouderschapsfasen...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd....fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Opdrachten bij hoofdstuk 2...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Risico s en grenzen...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Alcohol...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Drugs...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Seks...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Roekeloos verkeersgedrag...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Online risicogedrag...5 Omgang met verkeerde vrienden...fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Criminaliteit...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Gedrag dat de (psychische) gezondheid in gevaar brengt..fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Grenzen...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Opdrachten bij hoofdstuk 3...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Vertrouwen en loslaten...7 Vertrouwen...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Loslaten...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Opdrachten bij hoofdstuk 4...Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2

3 Inleiding Ouderschap, het is een mooi vak. Een vak? Ja, zo noem ik dat. Want hoe groot is de rol die het ouderschap speelt in je leven? En hoe weinig aandacht is hier eigenlijk voor? Om je vak serieus te nemen is het Belangrijk om de goede vaardigheden te hebben Belangrijk je te informeren over de ontwikkelingen in je vakgebied Belangrijk om na te denken over hoe je je vak uitvoert Belangrijk om met vakgenoten in gesprek te zijn Wat ik niet bedoel is Je moet studeren om ouder te kunnen zijn Er is maar één goede manier om ouder te zijn Sommige mensen kunnen het vak nooit leren Het ouderschap is een geweldig lastig iets 3 Bij de geboorte van je kind ben je ouder geworden ( of eigenlijk al bij de conceptie). Dat is een natuurlijk gegeven. Jij kent jezelf en je kind het best Waar dit e-book aan bij wil dragen is een opfrissing van je ouderschap voor deze fase. Een fase waarin je kind zich ontwikkelt tot volwassene en jouw ouderschap zich ontwikkelt van sturen naar coachen naar loslaten. Deze cursus draagt bij aan het ontwikkelen van je vaardigheden in het omgaan met je puber, geeft ontwikkelingen aan je door, laat je nadenken over jouw rol als ouder en spoort je aan om het met anderen over je ouderschap te hebben. Lees het, doe de opdrachten en breng wat je aan inzichten opdoet in de praktijk Ik wens jou en je gezin een mooie, uitdagende, verwonderende, gezamenlijke puberteitfase toe! Jacqueline

4 Hoofdstuk 1 De ontwikkeling van je puber De puberteit is een woelige periode waarin je kind zich op allerlei gebieden ontwikkelt. Dit gebeurt bijvoorbeeld op lichamelijk, verstandelijk, emotioneel en sociaal gebied. Ieder heeft wel een beeld van een puber voor zich die op het ene moment superenthousiast is en even later diep in de put belandt. Eén ding is zeker: het leven met een puber is niet saai! Dus leef mee en wees nieuwsgierig naar wat er allemaal gebeurt! Lichamelijke ontwikkeling Groei Eén van de dingen die in deze periode plaatsvindt is een enorme groeispurt. Bij meisjes start dit vroeger dan bij jongens Bij meisjes begint die groei vaak al wanneer ze een jaar of 10 zijn. En na de eerste menstruatie vertraagt die groei weer. Ze groeien dan nog gemiddeld een centimeter of 6. 4 De groeispurt begint bij jongens ongeveer rond hun 13e. Dat duurt tot ze een jaar of 16 zijn, daarna groeien ze niet veel meer. Ook de lichaamsbouw veranderd. Bij meisjes ontwikkelen zich vetlaagjes rond de heupen, billen en dijen. Bij jongens ontwikkelt zich juist meer spierweefsel. Dat groeien kost energie. Vandaar dat pubers een enorme eetlust kunnen hebben en dat ze soms zo lusteloos lijken. De broden en pakken melk verdwenen hier vaak als sneeuw voor de zon.

5 Opdrachten bij hoofdstuk 1 Opdracht 1 Kijk voor de ontwikkeling van je kind eens op de volgende websites: Voor een luchtige benadering van de ontwikkelingstaken: De uitzendingen van dokter Corrie. Opdracht 2 Denk eens na over hoe je over de ontwikkelingen in de puberteit communiceert met je kind. Praat je weleens met je kind over deze veranderingen? Bespreek dit ook met je partner of met een goede vriend of vriendin. Opdracht 3 In de online module vind je de link naar de temperament checklist. Botsingen kunnen veroorzaakt, of vergroot worden door een verschil in temperament tussen jou en je puber. Wanneer jij bijvoorbeeld iemand bent die alles eerst rustig overdenkt voor ze in actie komt en je kind handelt direct, dan is de kans groot dat hier ergernis ontstaat. Inzicht in ieders temperament kan begrip geven en daarmee conflicten verminderen. 5 Hoofdstuk 3 Online risicogedrag Jongeren bevinden zich veel online. Ze hebben daar contacten, met vrienden maar ook met onbekenden, kijken filmpjes, gamen. Op zich is daar niets mis mee. Wel zijn er specifieke risico s aan online gedrag. Zoals onder het kopje seksualiteit al beschreven is vinden er bijvoorbeeld online de nodige risicovolle contacten op seksueel gebied plaats. Risico s die de jongere misschien niet altijd goed inschat.

6 Nederlandse jongeren blijken gelukkig wel minder risico te nemen online dan hun leeftijdgenoten uit andere landen(bv publiceren van foto s ontmoetingen). Daar mogen we blij mee zijn! Ook het langdurig online zijn, bijvoorbeeld langdurig gamen houdt risico s van bijvoorbeeld verslaving in. 6 Weet wat je kind doet op internet. Niet dat je alles moet checken, maar toon interesse Stel grenzen aan online (game) tijd (ja, dat mag ook nog bij pubers!) Laat je kind je eens iets uitleggen over de nieuwste ontwikkelingen. Zo heb je contact hierover én je leert er wat van!

7 Hoofdstuk 4 Vertrouwen en loslaten De puberteit is de periode waarin een kind zich ontwikkelt naar volwassenheid. Zie je het voor je, je getrouwde zoon van 40 jaar belt je elke avond op om te vragen hoe laat hij naar bed moet? Of je dochter van 35 jaar belt s ochtends om te vragen of ze s avonds patat mag eten? Dat zou toch erg raar zijn nietwaar? 7 Die zelfstandigheid die volwassenen hebben komt natuurlijk niet van de één op de andere dag uit de lucht vallen. Daar is nu juist de puberteit uiterst geschikt voor, om die zelfstandigheid geleidelijk te verwerven. Maar daar moet je als puber dan ook wel de kans voor krijgen En wat kan het eng zijn voor ons als ouders om los te laten. Want er kan zoveel mis gaan! Maar je puber zal zichzelf moeten ontdekken en dat kan niet zonder fouten te maken. Zangeres Joss Stone heeft een mooie tekst hierover geschreven: I've got a right to be wrong My mistakes will make me strong I'm stepping out into the great unknown I'm feeling wings though I've never flown I've got a mind of my own I'm flesh and blood to the bone I'm not made of stone Got a right to be wrong So just leave me alone

Inhoud. Bronnen... 16

Inhoud. Bronnen... 16 Inhoud Inleiding...3 De ontwikkeling van een twaalfjarige....4 Ontwikkelingstaken 12-17 jarigen...5 Opdrachten bij dit hoofdstuk...6 Jouw ontwikkeling tot puberouder...7 Ouderschapsfasen...7 Wat is nu

Nadere informatie

Ouderavond Bornego jr.

Ouderavond Bornego jr. Ouderavond Bornego jr. 27 oktober 2015 Thema Loslaten?! Deze avond... - - - - : hoe houd je het leuk? Met tips! Wie staat er voor u? Wie staat voor u Voorlezen Schrijfster: actuele puberonderwerpen Oud-lerares

Nadere informatie

WELKOM! MENTIMETER Ga naar Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers?

WELKOM! MENTIMETER Ga naar   Code Wat vind jij van het opvoeden van pubers? WELKOM! MENTIMETER Ga naar www.menti.com Code 61 95 41 Wat vind jij van het opvoeden van pubers? 8 oktober 2018 Hartelijk welkom programma 19.30 Mentimeter 19.35 welkom 19.40 Scene puber opvoeden 19.50

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

De Bron. Jacqueline Kleijer

De Bron. Jacqueline Kleijer De Bron Jacqueline Kleijer BASIS MEDIA OPVOEDING De basis van media opvoeding tijdens basischoolleeftijd:! Hoe doe je dat?! Wat weten jullie kinderen al?! Wat doet je kind op internet?! En wat doet internet

Nadere informatie

Stap 1 Zorg Voor Goede Stemming

Stap 1 Zorg Voor Goede Stemming Stap 1 Zorg Voor Goede Stemming Klinkt simpel natuurlijk! Maar het is echt heel lastig om je passie te ontdekken en er achter te komen wat echt bij je past wanneer je je leeg of ongelukkig voelt. Je wilt

Nadere informatie

Uw kind en genotmiddelen

Uw kind en genotmiddelen Welkom bij Uw kind en genotmiddelen Eef Hollman Adviseur Gezondheidsbevordering Programma (hersen)ontwikkeling pubers Genotmiddelen Roken Alcohol Gamen Opvoeding en genotmiddelen De puberteit ? Aan het

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik

Inhoud. Mijn leven. de liefde en ik Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Gevoelens... 4 Hoofdstuk 2 Ontmoeten... 6 Hoofdstuk 3 Verliefd... 8 Hoofdstuk 4 Date... 10 Hoofdstuk 5 Verkering... 12 Hoofdstuk 6 Intimiteit... 14 Hoofdstuk 7 Seks...

Nadere informatie

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer

Welkom bij. Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom bij Mijn puber en de sociale media hoe ga ik daar mee om? Gaby Herweijer Welkom in de Puberteit Pubers ondergaan veel veranderingen Vrienden School Lichamelijk Seksualiteit Hersenen Pubers vragen

Nadere informatie

<titel slide gecentreerd plaatsen>

<titel slide gecentreerd plaatsen> BEWUST OMGAAN MET PUBERS OUDERAVOND CALSCOLLEGE NIEUWEGEIN 2019 VITRAS ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK WERK MARIET FERGUSON PROGRAMMA - Welkom, voorstellen - Puber quiz - De

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen.

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen. Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen Bedankt pa, omdat je ondanks alle drukte een avond tijd wilt nemen om over jou en mij na te denken! Gr. Planning van de avond: -even voorstellen -waar

Nadere informatie

PUBERBEURS LEIDERDORP

PUBERBEURS LEIDERDORP PUBERBEURS LEIDERDORP P R O G R A M M A 19:45 Inloop koffie /thee 20:00 Opening 20:10 Presentatie & Theater 20:40 Pauze 21:00 Presentatie & Theater 21:45 Afsluiting DE PUBERTEIT VROEGE ADOLESCENTIE vroege

Nadere informatie

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl

Betrokken bij Buiten. Het puberbrein als basis. Welkom. 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Betrokken bij Buiten Welkom Het puberbrein als basis 4 februari 2016 Anniek Verhagen anniek.verhagen@xs4all.nl Pubers Welk (puber)gedrag valt jou het meest op? We zijn allemaal puber geweest Leef je in!

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

Jacqueline Kleijer. Arnhem

Jacqueline Kleijer. Arnhem Jacqueline Kleijer Arnhem PORTRETRECHT Mag ik jullie of jullie zomaar kinderen portretteren en wat mag ik er mee doen? Dit valt onder portretrecht: Toestemming vragen Uitleggen wat je ermee gaat doen Vertrouwen,

Nadere informatie

Pubers. En de verleidingen van nu!

Pubers. En de verleidingen van nu! Pubers En de verleidingen van nu! PUBERTEIT/FUNCTIE Lichamelijke ontwikkeling ONTWIKKELING, HORMONEN, ONZEKERHEID + Cognitieve ontwikkeling DE GROEI VAN DE HERSENEN + Sociaal-emotionele ontwikkeling HOE

Nadere informatie

www.helpmijndierbareisverslaafd.nl Wie zijn wij? Help! Mijn dierbare is verslaafd! is een initiatief van Stichting Naast. Om goed in te spelen op de behoefte van naasten van verslaafden hebben wij een

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

Motivatie problemen bij ASS

Motivatie problemen bij ASS Motivatie problemen bij ASS Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning 25 oktober 2018 www.karakter.com 2 Praten met pubers die anders zijn Esther Leuning GZ-psycholoog, cognitief gedragstherapeut

Nadere informatie

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN 30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Pubers. BasisBegripBlog Bundel. Advies en tips over de ontwikkeling van en omgang met Kinderen en.

Pubers. BasisBegripBlog Bundel. Advies en tips over de ontwikkeling van en omgang met Kinderen en. BasisBegripBlog Bundel Advies en tips over de ontwikkeling van en omgang met Kinderen en Pubers Editie 2, 2017 Introductie Vanuit BasisBegrip geef ik persoonlijke coaching en advies o.b.v. kennis en praktijkervaring

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: In de eerste bijeenkomsten hebben we besproken dat er veel verandert in de puberteit. Je lichaam verandert en de omgang met je ouders en vrienden. Maar er gebeurt

Nadere informatie

H A P P I L Y E V E R A F T E R..

H A P P I L Y E V E R A F T E R.. H A P P I L Y E V E R A F T E R.. I N 5 S T A P P E N M E E R G E L U K I N J E R E L A T I E A A N D A C H T V E R T R O U W E N Y V O N N E T H U I J S W W W. B R E I N - P O W E R. C O M A C C E P T

Nadere informatie

Inhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 2. Puberteit en adoptie 39

Inhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 2. Puberteit en adoptie 39 Inhoud Inleiding 15 1. Puberteit: algemene ontwikkelingskenmerken 19 1.1 Inleiding 19 1.2 Prepuberteit (9-12 jaar): veranderingen 21 1.2.1 Fysieke en hormonale veranderingen 21 1.2.2 Hersengroei 22 1.2.3

Nadere informatie

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach.

30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN. Wijs ze op. www.lereniseenmakkie.nl. en de online coach. 30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Wijs ze op en de online coach. Vermijd stressverhoging: dat blokkeert het leren nog meer. Wijs je kind steeds weer op wat het al wel

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Re-Job E-Book Take-Off

Re-Job E-Book Take-Off Re-Job E-Book Take-Off re-job 3. TAKE OFF 3.1 Ik en mijn talent Stel je eens voor: Je rijdt door een willekeurige straat en één van de voortuinen springt je in het oog. De schoonheid, de bloemen, de geuren

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Lesbrief. Introductie

Lesbrief. Introductie Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit

Nadere informatie

CF Groei-wijzer jaar: Goed bezig

CF Groei-wijzer jaar: Goed bezig CF Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.

Nadere informatie

Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl

Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Opvoeden en puberteit www.cjggooienvechtstreek.nl n Opvoeden en puberteit De puberteit is de periode waarin kinderen zich tot volwassenen ontwikkelen. Een bewogen en spannende

Nadere informatie

Vriendschap. Voortgezet onderwijs

Vriendschap. Voortgezet onderwijs Voortgezet onderwijs 2 Wereldwijd doen wetenschappers onderzoek naar vriendschappen. Dat gebeurt ook bij de Universiteit Leiden: daar onderzoeken wetenschappers bij het Brain & Development Onderzoekscentrum

Nadere informatie

PUBERS EN SOCIALE MEDIA

PUBERS EN SOCIALE MEDIA UW KIND EN SOCIALE MEDIA PUBERS EN SOCIALE MEDIA Pel van Hattum Gezondheidsbevordering Groene Hart Lyceum, Rijnwoude 1 oktober2018 Pel van Hattum Adviseur Gezonde School Uw kind en sociale media Social

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Tips voor nieuwe ME-patiёnten

Tips voor nieuwe ME-patiёnten ` Tips voor nieuwe ME-patiёnten ME Vereniging Nederland "Tips voor nieuwe ME-patiënten", ME Vereniging Nederland, 27 januari 2015 Deze collectie is samengesteld uit bijdragen van leden van de ME Vereniging

Nadere informatie

Schoolkind Tips voor ouders

Schoolkind Tips voor ouders Schoolkind voor ouders Inleiding In de basisschoolperiode verandert een kind van een afhankelijke kleuter in een zelfstandige 12-jarige aan het begin van de puberteit. Ouders merken dat hun kind zich steeds

Nadere informatie

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen. VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

intro Helemaal jezelf! is gebaseerd op de online module Jezelf in Beeld in 30 dagen van psychologisch adviesbureau Dijk & Van emmerik.

intro Helemaal jezelf! is gebaseerd op de online module Jezelf in Beeld in 30 dagen van psychologisch adviesbureau Dijk & Van emmerik. intro Vraag. Ben je vandaag, nu, nog wel wie je een jaar geleden was, of wie je, diep in je hart, eigenlijk bent? rare vraag? Valt mee. ten minste, als jij er, net zoals wij, vanuit gaat dat iedereen in

Nadere informatie

Kwaliteitsrapport 2018 voor cliënten

Kwaliteitsrapport 2018 voor cliënten Kwaliteitsrapport 2018 voor cliënten 1 Wat is een kwaliteitsrapport? Philadelphia is er voor jou. We willen dat je het beste uit jezelf haalt. Daar doen we alles aan. We willen graag weten: doen we dit

Nadere informatie

over de toekomst over de toekomst

over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst over de toekomst Wat wil in je leven nooit meer anders dan nu? Wat wil je graag veranderen aan je leven

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

Jong zijn, oud worden

Jong zijn, oud worden Jong zijn, oud worden Van baby tot bejaarde Mensen worden allemaal geboren als baby. En als alles goed gaat, worden we uiteindelijk allemaal oude opaatjes en omaatjes. Maar tussen jong zijn en oud worden,

Nadere informatie

Social Network Marketing MODULE 1 LES 1

Social Network Marketing MODULE 1 LES 1 Social Network Marketing MODULE 1 LES 1 WORDT EEN PROFESSIONAL 3 Sleutels om succesvol te zijn met Home Marketing Onze privé Facebookgroep Wat is het verschil tussen amateurs en de pro s Wat moet je doen

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING

KIJK IN JE BREIN LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING LESMODULE BASISSCHOOL LEERLING 1. DE HERSENEN 1.1 HOE ZIEN HERSENEN ERUIT? VRAAG WIE KAN VERTELLEN WAT HERSENEN ZIJN? VRAAG HEBBEN KINDEREN KLEINERE HERSENEN DAN GROTE MENSEN? 1.2 WANNEER GEBRUIK JE ZE?

Nadere informatie

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling

Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit

Nadere informatie

Succesvol in Balans, Voltastraat 29-5, 6902 PT Zevenaar Tel: ,

Succesvol in Balans, Voltastraat 29-5, 6902 PT Zevenaar Tel: , Een leven vol geluk en balans Stress, piekeren... het vreet energie Neem je geluk NU in eigen hand Balans lijkt lastiger dan ooit Ø 69% van de vrouwen heeft moeite om alle ballen in de lucht te houden

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: De komende weken gaan we het hebben over de verschillende veranderingen die jongens en meisjes in de puberteit doormaken. Het is een periode die ongeveer drie jaar

Nadere informatie

Werkboek faith-methode Module 3, Inspiration INSPIRATION. 1 de faith-methode Online Werkboek Module 3, INSPIRATION

Werkboek faith-methode Module 3, Inspiration INSPIRATION. 1 de faith-methode Online Werkboek Module 3, INSPIRATION INSPIRATION 1 de faith-methode Online Werkboek Module 3, INSPIRATION Dit is het derde werkboek van de faith-methode online. Je hebt net het filmpje gezien over inspiratie. Iets wat je erg kan helpen om

Nadere informatie

Verwonderen Ontdekken Onderzoeken

Verwonderen Ontdekken Onderzoeken Verwonderen Ontdekken Onderzoeken Op reis naar toekomstvaardige leerlingen! Visiedocument Samenwerkingsschool de Nijewier Tjalleberd Datum: 25 maart 2019 Versie: vastgesteld Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

Mentorlessen. Klas:...

Mentorlessen. Klas:... Mentorlessen Naam: Klas:... 1 En hier begint het! Voor jou ligt jouw persoonlijke mentormap. Deze map is voor de individuele oefeningen vanuit de mentor-module die jij en je klasgenoten volgt. In deze

Nadere informatie

Collectief aanbod Jeugd Houten

Collectief aanbod Jeugd Houten Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining

Nadere informatie

41 tips Van Jezelf Houden

41 tips Van Jezelf Houden Marian Palsgraaf 41 tips Van Jezelf Houden Gewoon omdat jij het waard bent Hallo mooie JIJ, Leuk dat je je hebt ingeschreven voor de 21 dagen cursus Van Jezelf Houden. Wat zal het mooi zijn: een wereld

Nadere informatie

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Voorstelronde Mesut Cifci, onderwijsondersteuner/oudercontactpersoon Welke ouders zijn er vandaag aanwezig? Samen met en van elkaar leren! Het belang

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Cosis Begeleid Leren

Cosis Begeleid Leren Vaardigheidslessen: Hulp bij studeren Om met succes een opleiding te kunnen volgen is het voor jongeren belangrijk dat ze over een aantal specifieke vaardigheden beschikken. Daarom hebben we een cursus

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

sochicken - broeden op een leuker leven.

sochicken - broeden op een leuker leven. Steeds leuker worksheet 1 Je leven steeds leuker maken - in kleine stappen Ben je klaar om jezelf een kickstart te geven? Om je leven in een opwaartse spiraal te brengen in kleine, praktische stappen?

Nadere informatie

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels

Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding op school en thuis Naam Christel van Helvoirt GGD Hart voor Brabant Waar denken jullie aan bij seksualiteit? Gevoelens Veiligheid

Nadere informatie

INDICATIE ATTITUDE SEKSUALITEIT

INDICATIE ATTITUDE SEKSUALITEIT INDICATIE ATTITUDE SEKSUALITEIT Het belang van eenheid INLEIDING Het jeugdwerk is belangrijk voor de vorming en toerusting van tieners en jongeren. Je hebt als leidinggevende in het jeugdwerk een grote

Nadere informatie

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3

Kop. Romp. Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Lesbrief Seksualiteit Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 minuten Voorbereiding: op www.meerdanliefde.nl is veel informatie te vinden in redelijk eenvoudige taal. Ook in het App Note Mouse draaiboek staan

Nadere informatie

Benodigheden. Lesdoelen. Puberteit. Begrippen

Benodigheden. Lesdoelen. Puberteit. Begrippen Kriebels in je buik Puberteit 1 Puberteit Groep 8 130 min Begrippen Puberteit, lichamelijke ontwikkeling, menstruatie, ongesteld, borsten, vrouwelijk geslachtsdeel, groeispurt, vagina, maandverband, tampon,

Nadere informatie

Dilemmatest vroeger en nu

Dilemmatest vroeger en nu Dilemmatest vroeger en nu 2015 Lieneke Westerink ONCE Erfgoededucatie Dilemma 1 Je hebt morgen een topotoets en je moet leren. Je hebt je ouders beloofd dat je gaat leren, maar dan komt er een vriend online:

Nadere informatie

Inhoud. www.jacquelineschilling.nl- december 2015

Inhoud. www.jacquelineschilling.nl- december 2015 1 Inhoud Inleiding...3 De ontwikkeling van je puber...4 Lichamelijke ontwikkeling...4 Verstandelijke ontwikkeling...7 Emotionele ontwikkeling... 13 De ontwikkelingstaken voor je kind in de puberteit...

Nadere informatie

Kids, internet en social media

Kids, internet en social media Kids, internet en social media Getrouwd, vader van 3 jongens Pleegvader, Culemborg Linkedin (702 connections), twitter (562 volgers), Facebook (345 vrienden) Mediawijsheid Mediawijsheid: Alles wat je

Nadere informatie

Wat voedt mijn ziel?

Wat voedt mijn ziel? Wat voedt mijn ziel? Veel mensen lijden aan psychische anorexia, vertelt de Amerikaanse schrijfster Sonia Choquette in haar boek Vraag je gidsen. De ziel wordt uitgehongerd. We leiden dikwijls levens die

Nadere informatie

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder legt uit hoe ouders gedragsproblemen van hun kinderen kunnen veranderen. TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder is bedoeld om ouders te helpen gedragsproblemen van

Nadere informatie

Het FACT team helpt je verder. Intensieve behandeling aan huis Informatie voor cliënten

Het FACT team helpt je verder. Intensieve behandeling aan huis Informatie voor cliënten Het FACT team helpt je verder Intensieve behandeling aan huis Informatie voor cliënten FACT Iedereen heeft wel eens problemen. Denk aan moeilijkheden thuis, op school, geldproblemen, verslaving of criminaliteit.

Nadere informatie

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen

COMMUNICATIE training. effectief communiceren met iedereen COMMUNICATIE training effectief communiceren met iedereen Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij

Nadere informatie

Groei-wijzer jaar: Goed bezig

Groei-wijzer jaar: Goed bezig Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/ verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken. Zo

Nadere informatie

Inhoud. Grondslagen 17. Meditaties 37. Deel 1. Deel 2

Inhoud. Grondslagen 17. Meditaties 37. Deel 1. Deel 2 Inhoud Inleiding 13 Deel 1 Grondslagen 17 Deel 2 Meditaties 37 Tot rust komen en je ontspannen 1 wens jezelf veiligheid toe 40 2 tel de vrede af op je vingers 42 3 ga naar de plek waar het leven goed is

Nadere informatie

Puberteit en Autismespectrumstoornissen

Puberteit en Autismespectrumstoornissen Uitnodiging Puberteit en Autismespectrumstoornissen Het Centrum voor Jeugd en Gezin Midden-Limburg organiseert op woensdag 2 maart 2016 een thema-avond met als onderwerp puberteit en autismespectrumstoornissen.

Nadere informatie

Koningin Wilhelminaschool Lekkerkerk. Jacqueline Kleijer

Koningin Wilhelminaschool Lekkerkerk. Jacqueline Kleijer Koningin Wilhelminaschool Lekkerkerk Jacqueline Kleijer Sociale media: De verleiding en de uitdaging! De verleiding van sociale media! De gevaren van sociale media! Hoe verloopt de identiteitsvorming in

Nadere informatie

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk

Veens trainingen. opkomen voor jezelf. samen leren. meer zelfvertrouwen. lotgenoten ontmoeten. durven vragen. een groter netwerk Veens trainingen opkomen voor jezelf een groter netwerk samen leren lotgenoten ontmoeten 1 meer zelfvertrouwen durven vragen Soms zit je met vragen of problemen in je dagelijks leven waar je niet helemaal

Nadere informatie

De Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar)

De Virus Groei-wijzer Goed bezig (12-16 jaar) De Virus Groei-wijzer Goed bezig (-6 jaar) Let op; disclosure! Kent het kind de diagnose al? Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger,

Nadere informatie

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering

UW KIND EN ALCOHOL. Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering UW KIND EN ALCOHOL Liesbeth Faber Adviseur gezondheidsbevordering PROGRAMMA Welkom in de puberteit Alcohol Opvoeding en genotmiddelen DE PUBERTEIT Dit is de periode waarin jongeren zich tot volwassene

Nadere informatie

Speak up! Wat is JA en wat NEE?

Speak up! Wat is JA en wat NEE? Les 3 Speak up! Wat is JA en wat NEE? Deze derde les gaat over het leren inzien en uitspreken van je wensen en grenzen bij intimiteit en seks. Hoe zorg je dat het leuk is en blijft? Het belangrijkste daarbij

Nadere informatie

Ik ben altijd op zoek naar goede onderwerpen Mijn missie... 3 Wie ben ik? Help ik moet een blog!... 5

Ik ben altijd op zoek naar goede onderwerpen Mijn missie... 3 Wie ben ik? Help ik moet een blog!... 5 Inhoud Ik ben altijd op zoek naar goede onderwerpen... 3 Mijn missie... 3 Wie ben ik?... 4 Help ik moet een blog!... 5 Waarom is bloggen goed voor je onderneming?... 5 Waarom is bloggen goed voor je klanten?...

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Energieburn-outs komen maar al te vaak voor

Energieburn-outs komen maar al te vaak voor Voor introverte mensen zijn energie en balans belangrijke begrippen. Vaak is het ook iets waar we mee worstelen. De balans tussen activiteiten die energie vreten en activiteiten die energie opleveren,

Nadere informatie

voor OUDERS Formulier doelstellingen Gedrag van mijn kind Ik wil graag dat mijn kind: Datum: Dit formulier is ingevuld door: Adres: Postcode: Tel:

voor OUDERS Formulier doelstellingen Gedrag van mijn kind Ik wil graag dat mijn kind: Datum: Dit formulier is ingevuld door: Adres: Postcode: Tel: Gedrag van mijn kind Ik wil graag dat mijn kind: Datum: Dit formulier is ingevuld door: : Postcode: Tel: beter om kan gaan met leeftijdsgenoten sociaal vaardiger wordt beter zijn/haar vrije tijd kan invullen

Nadere informatie

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker

Tactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW

Behandeling. Leven zoals jij dat wilt. Rian leerde voor zichzelf opkomen. Ondersteund door SDW Behandeling Leven zoals jij dat wilt Rian leerde voor zichzelf opkomen Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? SDW helpt je verder pagina 3 Therapie pagina 9 Onderzoek en behandelplan

Nadere informatie

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams EHBOnrust in Er zijn nog 3 brieven die wellicht interessant voor je zijn of voor iemand die je kent: EHBOnrust in een (werk)relatie EHBOnrust als leidinggevende EHBOnrust in teams Briska Smit Briska ontspant

Nadere informatie

Goed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam:

Goed bezig. Nier Groei-wijzer jaar: Enkele tips: Naam: Nier Groei-wijzer 12-16 jaar: Goed bezig Naam: Als je opgroeit verandert er veel voor jou en voor je ouders/verzorgers. Stap voor stap word je zelfstandiger, je regelt dingen zelf en krijgt eigen taken.

Nadere informatie

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen. / created by: Mariëlla /

Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen.  / created by: Mariëlla / Stap voor stap ontdekken hoe jij het allerbeste uit jezelf kan halen Start each day with a gratefull heart 1 Inleiding Stap 1 Face your FEARS Stap 2 De Confrontatie en Acceptatie Stap 3 Zoek naar je innerlijke

Nadere informatie