Inhoudsopgave. Woord vooraf: voorzitter ir. A.J. Baayen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoudsopgave. Woord vooraf: voorzitter ir. A.J. Baayen"

Transcriptie

1 J A A R V E R S L A G

2 Inhoudsopgave Woord vooraf: voorzitter ir. A.J. Baayen Projecten - nationaal: Aanbestedingskalender.nl Aanbestedingsreglement Werken 2004 (ARW 2004) Elektrotechniek voor bestekken Politiekeurmerk Veilig Wonen en STABU STABU-Element STABU LexiCon Demonstratie Projectbestek 2005 Projectgroep 03: Steen Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen (BNB) EC Platform Bouw PAIS; Platform Afstemming Informatietechnische Structuur in de bouw en infra BAS; Bouw Afspraken Stelsel Betonvereniging Vereniging Timmerwerk Restauratie (VTR) Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland (BOVATIN) BRIS; BouwRegelgeving InformatieSystemen Van Meijel Automatisering Adviescommissie Bouwbeurs BASIC-P CUR commissie F33/VBU in praktijk FBS; Fabrikanten BestekService UAVgc in de B&U VNU Exhibitions Europe TU Delft Faculteit Civiele Techniek en Geometica VISI B&U Transparant Aanbesteden Projecten - internationaal: ProdAEC IAI XM7 ICIS; International Construction Information Society ISO TC59/SC13/WG6 ILCCI; International Language for the Construction Civil Industry NEN NC STEP WS econstruction Producten: Fabrikanten Index Bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw STABU Standaard 2001 Bouwbreed Informatiesysteem website Bestekgerelateerde cursussen en opleidingen Besteksbeoordeling Fabrikantendiensten STABU BouwBaak Public Relations en Voorlichting: Stabum@il Bouwradius Docentendag Bouw Bulletin Fabrikantentraining Gebruikersdag Organisatie: Algemeen Bestuur College van Deskundigen Klankbordgroep gebruikers Kring van Ondersteuners STABU-bureau Financieel verslag 2004: Financieel verslag 2004 Balans 2004 Rekening van baten/lasten Toelichtingen Accountantsverklaring Bijlagen: overzicht STABU-licentiehouders per overzicht fabrikanten met productspecificaties in de STABU-systematiek per overzicht gecontroleerde bestekservices per verantwoording uitgave en uitgave overzicht project- en werkgroepleden per STABU-publicaties in 2004 overzicht van de aan STABU gelieerde systeemhuizen met besteksverwerkende programmatuur per en overige exploitatiehouders overzicht gediplomeerde bestekschrijvers, opleidingsjaar 2003/2004 2

3 Woord vooraf Het ontbreken van standaarden is een van de grootste hinderpalen om verder te komen met de elektronische informatie-uitwisseling in de bouwnijverheid. Juist met zoveel wisselende partners en steeds weer unieke projecten zou er veel te verdienen zijn als computers alle informatie over bouwprojecten moeiteloos zouden kunnen uitwisselen. In de huidige praktijk wordt veel met computers getekend, berekend en vastgelegd maar de uitwisseling tussen de partners vindt niet of nauwelijks plaats. In plaats daarvan worden gegevens van derden telkens opnieuw weer ingevoerd, wat niet alleen erg inefficiënt is maar ook fouten in de hand werkt. In Nederland wordt de Elementenmethode 1991 als ordeningsstructuur voor bouwinformatie gebruikt. De meest gebruikte calculatieprogramma's zijn gekoppeld aan deze Elementenmethode. De Stichting STABU is in 2004 gestart met de elektronische koppeling tussen de Elementenmethode en de STABU 2 -systematiek. Tevens is het overschakelen naar deze elementenbestekken de opstap naar het bouwbreed toepassen van het LexiCon, de objectenbibliotheek voor de bouw en daarmee de naadloze aansluiting met CAD-systemen en kostendatabanken. Het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU juicht deze ontwikkelingen van harte toe. Afspraken over bouwinformatie zijn van groot belang voor een goede communicatie, heldere regels en goede naleving zijn eveneens van groot belang voor het functioneren van de markt in de bouw. Zo zijn helderheid en uniformiteit belangrijke uitgangspunten voor de voorstellen voor nieuwe regelgeving ten aanzien van aanbesteden die minister Brinkhorst van Economische Zaken doet naar aanleiding van de uitkomsten van de Parlementaire Enquêtecommissie Bouwnijverheid. Hiermee wordt bijgedragen aan een verbetering van de naleving van aanbestedingsregels. Een belangrijk aspect is dat de uitvoeringslasten van aanbesteden voor zowel het bedrijfsleven als de aanbestedende diensten worden verminderd. De kwaliteit van de overheidsaanbestedingen zal ook bevorderd worden door het oprichten van een kenniscentrum, dat zal dienen als vraagbaak voor alle overheidsdiensten voor zowel de sector bouw als voor andere sectoren. Dit kenniscentrum is gericht op het vergroten van de professionaliteit van de inkopers bij zowel gemeente, provincie, Rijk en andere overheidsorganisaties. De oprichting van het kenniscentrum is een van de beleidsvoornemens die in het visiedocument aanbesteden staan dat door de minister van EZ is uitgebracht. In 2005 zal ik mij als directeur van dit kenniscentrum gaan inzetten. Dus ook vanuit een andere functie blijf ik mij bezighouden met de bouw en met name met aanbestedingen en informatie-afspraken tussen partijen in de bouw. Goede communicatie over bouwinformatie, duidelijke regels bij aanbestedingen en goede praktijkinformatie bij alle betrokkenen dragen alle bij aan een beter functioneren van de markt. ir. A.J. Baayen voorzitter Stichting STABU 3

4 Projecten nationaal en internationaal

5 Nationaal Aanbestedingskalender.nl Gericht op een open structuur betreffende de contractvorming zijn verschillende aanbestedende diensten in het verslagjaar gestart met een site "aanbestedingskalender.nl". Hierop kunnen op termijn alle aankondigingen van Europese en nationale aanbestedingen door Nederlandse overheden en andere aanbesteders komen te staan. Voorlopig is de site vooral gericht op aanbestedingen in de bouw. Minister Dekker van VROM heeft besloten ook voor de aanbestedingen van de Rijksgebouwendienst gebruik te gaan maken van deze site. In 2003 heeft het ministerie VROM opdracht gegeven aan CROW/STABU tot het aanpassen van de Eurasbo-applicatie als gevolg van gewijzigde Europese aankondigingsmodellen en het beleid van het Bureau voor Officiële Publicaties om het verzenden van aankondigingen (van overheidsopdrachten op elektronische wijze in een standaard xml-formaat) via internet te doen plaatsvinden. Het vernieuwde Eurasbo-stelsel is beschikbaar via de nieuwe site De Stichting STABU werkt samen met CROW aan de verdere ontwikkeling van de aanbestedingskalender.nl. Het initiatief voor de "aanbestedingskalender.nl" komt van ProRail, Rijkswaterstaat, Dienst Landelijk Gebied, Schiphol, Gemeentewerken Rotterdam, provincie Noord-Brabant en de stichting CROW en wordt ondersteund door het Rijk, aangevoerd door PIA (de interdepartementale projectdirectie Professioneel Inkopen en Aanbesteden). Via kunnen aanbestedende organisaties (overheidsorganisaties, nutssector en overigen) zich zonder kosten aanmelden als gebruiker van de beveiligde internetapplicatie voor het online opstellen van aankondigingen van opdrachten voor werken, leveringen en diensten. Geïnteresseerde partijen kunnen selecties toepassen bij het zoeken naar passende projecten. Het systeem van Europese formulieren, Eurasbo-standaardteksten en standaard-keuzeteksten is uiteraard geïmplementeerd voor de Europese aankondigingen, maar is als standaardwaarde ook overgenomen voor nationale aankondigingen (aankondigingen beneden de drempel). Aanbestedingsreglement Werken 2004 (ARW 2004) Anno 2004 is de overheid ervan overtuigd dat er een nieuw aanbestedingsreglement dient te komen, alleen deze keer zal dit niet bouwbreed worden vastgesteld. In de nieuwe "Beleidsregels aanbesteding van werken 2004" verplichten de vier bouwministeries (VROM, Verkeer en Waterstaat, Defensie en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) zich om te werken met het Aanbestedingsreglement Werken 2004 (verder te noemen ARW 2004). Andere ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen mogen hun eigen regels blijven volgen. De gemeenten gaan niet werken volgens het ARW De Vereniging Nederlandse Gemeenten adviseert haar leden te blijven werken volgens een iets aangepaste versie van het UAR Per 15 augustus 2004 is het ARW 2004 in werking getreden. STABU als bouwbreed informatiesysteem komt tegemoet aan de wensen van zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers en heeft, naast de bestaande aanbestedingsreglementen, ook het ARW 2004 ter beschikking gesteld via de STABU-website en de STABU BouwBaak. Elektrotechniek voor bestekken De wet- en regelgeving voor Elektrotechniek is door STABU in kaart gebracht. Onder de noemer "Wet- en Regelgeving voor de Elektrotechniek" heeft STABU een instrument ontwikkeld om architecten, adviseurs en installateurs duidelijkheid te verschaffen in de elektrotechnische regelgeving. Via een schema worden 5

6 de onderlinge verbanden weergegeven van diverse wetten zoals de Woningwet-, Elektriciteitswet, Warenwet, Arbeidsomstandighedenwet en de aangewezen Normen. De liberalisering van de energiemarkt bijvoorbeeld, heeft niet alleen consequenties voor het vrijelijk kiezen van een energieleverancier maar ook voor de wet- en regelgeving op dit gebied. De elektrotechnische wet- en regelgeving is opgesplitst in een algemeen en een specifiek gedeelte. Het algemene gedeelte betreft de wet- en regelgeving in algemene zin en is van toepassing op alle bouwwerken die onder het bouwbesluit vallen. Het specifieke gedeelte is aanvullend op het algemene gedeelte en betreft de wet- en regelgeving in specifieke gevallen zoals ziekenhuizen, scholen en dergelijke. Dit gedeelte van de elektrotechnische wet- en regelgeving is nog bij STABU in voorbereiding en zal naar verwachting medio 2005 worden uitgebracht. De uitgave "Wet- en Regelgeving voor de Elektrotechniek" is met de uitgave voor alle licentiehouders van STABU beschikbaar gekomen. Via cursussen en gebruikersdagen wordt nadere voorlichting verstrekt over deze nieuwe service van STABU. Politiekeurmerk Veilig Wonen en STABU In het verslagjaar heeft STABU samen met het beheerinstituut PKVW onderzoek gedaan naar de koppeling van het Handboek Nieuwbouw PKVW met STABU-bestekteksten in samenwerking met BRIS. Op 17 februari 2004 is tijdens de PKVW Bedrijven dag in Houten een eerste aanzet gedaan om interesse te kweken voor het project. Aanvullend zijn twee sessies georganiseerd en een brievenwisseling. Na het peilen van de lauwe reacties van de fabrikanten heeft het STABU-bureau besloten om af te zien van het "project PKVW" in samenwerking met het beheerinstituut en BRIS. STABU-Element De Bond van Nederlandse Architecten BNA en de Stichting STABU werken samen aan een koppeling tussen de Elementenmethode en de STABU 2 -systematiek. Stichting STABU en de BNA brengen eind 2005 deze nieuwe publicatie op de markt. De Elementenmethode stelt ontwerpers in staat een totaal model te creëren, waarin functionele en architectonische uitgangspunten zijn vastgelegd. Deze staan los van de later te besluiten technische oplossingen. De koppeling met de STABU 2 -systematiek maakt het mogelijk om snel en efficiënt de informatie over een bouwproject, vanaf het initiatief en ontwerp, bestek en realisatie, zowel bouwkundig als installatietechnisch op te stellen en te beheren. Met de bestaande, op de elementenindeling afgestemde calculatieprogrammatuur, kan snel en betrouwbaar de kostenraming worden opgesteld. Om tot de beoogde koppeling van de twee standaarden te komen, wordt de Elementenmethode 1991 aangevuld en herzien. De SfB-systematiek wordt in totaliteit gepubliceerd en afgestemd op Europese ontwikkelingen. Het elementenniveau (tabel 1) wordt uitgebreid met aanvullende definities van technische installaties. Dit in nauw overleg met UNETO-VNI. Daarnaast wordt bij de koppeling ook rekening gehouden met beheerders van onroerend goed, zoals woningcorporaties, zodat deze organisaties op efficiënte wijze onderhoudsprojecten kunnen definiëren en uitbesteden. In het verslagjaar is door de heer Jongkind, die is aangesteld door de BNA als beheerder van de Elementenmethode, aan de medewerkers van STABU een cursus gegeven over de Elementenmethode. STABU LexiCon De Stichting STABU heeft al vele jaren tijd en geld geïnvesteerd in het LexiCon, de nieuwe informatiestructuur die computers op termijn zonder problemen alle informatie betreffende tekeningen, kosten, pro- 6

7 jectbestekken, bestellingen enz. inzake projecten laat uitwisselen. In het verslagjaar is gewerkt aan het verder vullen van de definities en is er een aanvang gemaakt met het kunnen opnemen en weergeven van grafische definities. Demonstratie Projectbestek 2005 UNETO-VNI en STABU willen de brug slaan tussen de projectbestekken opgesteld met de STABU-systematiek en de (elektronische) wijze waarop de installateurs ontwerpen, calculeren organiseren en inkopen. Deze brug kan gebouwd worden in de vorm van het gezamenlijk definiëren van "installaties" en "installatieonderdelen" waarbij uiteindelijk het LexiCon de brug wordt tussen het ene bruggenhoofd de STABUsystematiek en het andere bruggenhoofd de artikelclassificatie ETIM. De STABU-projectgroepen zijn door het bestuur van UNETO-VNI geautoriseerd om deze definities vast te stellen en in zowel de Elementenmethode (als bouwdelen en bouwdeelcomponenten) als in het LexiCon te laten opnemen. In 2004 is een aanvang gemaakt met de definities en is een beheerprogramma voor het beheer van de Installatiedelen en Installatiedeelcomponenten gereedgekomen en kan in 2005 een aanvang worden gemaakt met het vullen van de database. Projectgroep 03: Steen De bezetting van de Projectgroep 03 Steen is sterk teruggelopen. De werkzaamheden van de PG 03 betreffen de volgende hoofdstukken en onderwerpen in de STABU systematiek: - hoofdstuk 20 Funderingspalen en damwanden; - hoofdstuk 21 Betonwerk; - hoofdstuk 22 Metselwerk; - hoofdstuk 23 Vooraf vervaardigde steenachtige elementen; - hoofdstuk 35 Natuur- en kunststeen. Omdat de onderwerpen binnen een overkoepelende projectgroep soms zeer divers zijn zal STABU meer gebruik maken van ad hoc werkgroepen om aan de orde zijnde specifieke onderwerpen te bespreken en in te passen in de STABU-systematiek. Later zal eventueel deze projectgroep weer op sterkte worden gebracht. Een overzicht van alle project- en werkgroepen van STABU is opgenomen in bijlage 5. Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen (BNB) Op 26 oktober 2004 hebben de Stichting STABU en de Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen een convenant ondertekend dat leidt tot een nauwere samenwerking tussen beide organisaties. De Bond van Nederlandse Bestekdeskundigen (BNB), opgericht in 2001, is een belangenvereniging voor bestekschrijvers, die zich ten doel stelt de kwaliteit van de beroepsuitoefening van de bestekschrijver op een hoger plan te brengen. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het verzorgen van leergangen, die aansluiten op de opleidingen die door de STABU worden gegeven. Aangezien de doelstellingen van STABU en BNB op een aantal gebieden overeenkomsten vertonen, zijn beide organisaties met elkaar in overleg getreden om na te gaan of enige vorm van samenwerking mogelijk zou zijn. Met de ondertekening van het convenant zullen STABU en BNB gaan samenwerken op de volgende gebieden: - twee leden van BNB nemen zitting in de STABU Klankbordgroep, die zich buigt over aanpassingen in de STABU-bestekssystematiek; - er vindt een nauwkeurige afstemming plaats tussen de opleidingen die door de STABU en de BNB worden verzorgd; - beide organisaties overleggen minimaal 1 maal per jaar over actuele onderwerpen; - BNB wordt door STABU in staat gesteld om artikelen te schrijven in het STABU-bulletin; - STABU en BNB organiseren gezamenlijk themadagen, waarin actuele onderwerpen besproken worden met leden van de beide organisaties. 7

8 EC Platform Bouw EC Platform Bouw is een neutraal, brancheoverstijgend communicatieplatform met als doel het stimuleren van (proces)innovatie in de bouw. Gericht op samenwerking, openheid in transacties, terugdringing van faalkosten èn de integratie van activiteiten in de bouwketen. In samenwerking met Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving (CUR) en bouwspiegel, organiseert EC Platform Bouw zes maal per jaar een bijeenkomst rond een actueel thema in de bouw. In het verslagjaar heeft het bestuur van EC Platform Bouw zich gericht op het bijstellen van de doelstellingen en het afstemmen daarvan op de acties van navenante organisaties. De directeur van de Stichting STABU is secretaris van het bestuur van EC Platform Bouw. De resultaten van het Europese project prodaec zijn door STABU aan EC Platform overgedragen. PAIS; Platform Afstemming Informatietechnische Structuur in de bouw en infra Binnen de bouwwereld (GWW en B&U) zijn belangrijke initiatieven op het gebied van informatietechnische afsprakenstelsels gebundeld in het Platform Afstemming Informatietechnische Structuur (PAIS in de bouw en infra). In PAIS werken de volgende zes initiatieven samen: - VISI (digitale ondersteuning van het projectmanagement en het transactieverkeer in GWW-projecten); - STABU LexiCon (objectenbibliotheek voor de B&U-sector); - ETIM/ITI (objectenbibliotheek en standaard voor e-commerce in de sector van de elektrotechnische, werktuigkundige en sanitaire installaties); - GS1 Nederland (standaard voor e-commerce in de bouw en infra, voorheen EC Standaard Bouw en EAN Nederland); - CROWOB (objectenbibliotheek voor de GWW-sector); - ProRail Projectobjectenboom (methodiek om databestanden in bouw- en infraprojecten te structureren en beheersbaar te houden). PAIS wil een samenhangende informatietechnische structuur bewerkstelligen door deze afsprakenstelsels op hun onderlinge raakvlakken tijdig op elkaar af te stemmen. Einddoel is een informatietechnische structuur die het samenwerken en de communicatie tussen partners in bouw- en infraprojecten in al zijn facetten digitaal kan ondersteunen. Ontwikkeling van een dergelijke informatietechnische structuur is noodzakelijk om de mogelijkheden van ICT in de sector optimaal te benutten. PAIS heeft een Plan van Aanpak ontwikkeld voor de afstemming van de verschillende afsprakenstelsels, dat is ingebracht in PSIB (Proces- en SysteemInnovatie in de Bouw). De ontwikkeling van bouwafsprakenstelsels is zeer arbeidsintensief en dus kostbaar. Uitvoering van het Plan van Aanpak van PAIS is alleen mogelijk, wanneer er een gezond draagvlak voor is in de bedrijfstak. In 2003 is PAIS daarom een 'Kennispositieproject' gestart om dat draagvlak te onderzoeken en waar nodig uit te bouwen. Dit project is onder meer ondersteund door Senter met een subsidie in het kader van de SKBregeling (Subsidieregeling Kennisoverdracht Brancheorganisaties). Andere financiers zijn Rijkswaterstaat, het Ministerie VROM, Gemeentewerken Rotterdam, TNO Bouw, Stichting STABU, UNETO-VNI, EAN Nederland, CUR, CROW, SBR, het O&O-fonds voor de bouw (AVBB), het Fonds Collectief Onderzoek in de GWW en ONRI. Het Kennispositieproject PAIS in de Bouw & Infra is op 10 juni 2004 afgesloten met een Strategische bijeenkomst in het gebouw van VNO/NCW in Den Haag. Tijdens deze bijeenkomst is de intentieverklaring om echt samen te werken ondertekend. PAIS heeft daar samen met beleidsmakers en beslissers uit de bouw en infra lijnen uitgezet voor de toekomst. Zo is er een "Overleg directeuren van opdrachtgevende overheidsdiensten" ontstaan, bestaande uit Ministerie van Verkeer en Waterstaat/Rijkswaterstaat, VROM/RGD, Gemeentewerken Rotterdam, ProRail en DGW&T. Deze overheidsdiensten onderkennen de noodzaak van PAIS en hun organisaties willen concrete (delen van) informatiestandaarden vaststellen en voorschrijven. 8

9 BAS; Bouw Afspraken Stelsel De Stichting STABU is medeoprichter en bestuurslid van de vereniging Bouw Afspraken Stelsel (BAS). De Vereniging BAS wil de digitale communicatie in de bouw op het gebied van grafische, technische en kosten informatie concreet verbeteren door het bevorderen van de totstandkoming en het gebruik van objectenbibliotheken, die voldoen aan bepaalde spelregels, die inmiddels zijn vastgelegd in de Nederlandse Technische Afspraak (NTA) 8611 (nl) 'Richtlijnen voor objectenbibliotheken'. In het verslagjaar zijn niet veel andere activiteiten ondernomen. Betonvereniging De betonvereniging heeft een drietal bijeenkomsten georganiseerd waarin de nieuwe NEN 6722 centraal stond en waarbij het gedeelte met betrekking tot de bestekinvulling op basis van deze Norm door STABU is ingevuld. NEN 6722 gaat over betonuitvoering. Aandacht is besteed tijdens de bijeenkomsten over de status van de Norm. Tevens zijn de oppervlaktebeoordelingsklassen en het onderwerp visuele waarneming (via meting of referentievlak) besproken. Vereniging Timmerwerk Restauratie (VTR) In het verslagjaar heeft overleg plaatsgevonden tussen de Vereniging Timmerwerk Restauratie (VTR), Stichting Keuringsbureau Hout en STABU. Aanleiding was de vraag van restauratiearchitecten, bouwkundig adviseurs in de restauratiesector en bestekschrijvers om de BRL 5020 (BRL Instandhoudingstechnologie) in de STABU-systematiek te verwerken. Het resultaat van dit overleg is dat begin 2005 deze BRL 5020 wordt opgenomen in de STABU-systematiek. In hoofdstuk 30 wordt de wijze waarop restauratietimmerwerk volgens de BRL dient te geschieden, beschreven. Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland (BOVATIN) Tijdens de jaarvergadering van de Bond van Aannemers van Tegelwerken in Nederland (BOVATIN) is op 12 juni 2004 door STABU een lezing gehouden. Ongeveer 80 van de 300 leden waren aanwezig en er ontstond een levendige discussie over bestekken. Ook is er contact geweest met de tegelzettersbranche over het aanpassen van de tabel voor tegelwerk. In september 2004 is met een nieuwe werkgroep gestart om aandachtspunten door te nemen en tevens te kijken naar hoofdstuk 35 Natuursteen. BRIS; Bouwregelgeving InformatieSystemen Het gebruik van BRIS door STABU-licentiehouders is in 2004 geëvalueerd via een enquête. De indruk was namelijk ontstaan dat slechts een beperkt deel van de STABU-licentiehouders BRIS actief raadpleegt. Als gevolg daarvan stond de samenwerking tussen BRIS en STABU op de tocht. Uit de ontvangen reacties op de enquête blijkt het gebruik van belangrijke informatie op het gebied van de bouwregelgeving van BrisWarenhuis voor de licentiehouders toch zo gewaardeerd te worden en mede door constructieve gesprekken is besloten om de samenwerking tussen BRIS en STABU te continueren en de licentiehouders van STABU ook in de toekomst weer mogen rekenen op "up-to-date" bouwregelgevinginformatie. In 2002 heeft de Stichting STABU voor al haar licentiehouders een collectief contract afgesloten voor het gebruik van een deel van het BrisWarenhuis. Stichting STABU heeft voor haar licentiehouders een selectie gemaakt van de meest belangrijke bouwregelgevingdocumenten uit het BrisWarenhuis van BRIS. Deze digitale documenten zijn de afgelopen jaren door STABU aan hun licentiehouders ter beschikking gesteld. STABU-licentiehouders hebben de mogelijkheid om naast deze eerste selectie, zelf andere modules zoals bijvoorbeeld NEN-normen tegen een gereduceerde prijs toe te voegen. STABU en BRIS zullen de komende tijd gezamenlijk inspanningen verrichten om de toegevoegde waarde te vergroten. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan dieplinks vanuit de STABU-systematiek naar de regelgeving in het BrisWarenhuis. 9

10 Van Meijel Automatisering De Stichting STABU uit Ede en Van Meijel Automatisering uit Emmeloord hebben overeenstemming bereikt over het bouwen van de koppeling tussen de STABU-systematiek en de programmatuur van Van Meijel Automatisering. De klantenkring van VanMeijel bestaat uit ongeveer 450 bedrijven uit de bouw. Dit zijn zowel grote internationaal opererende bedrijven als ook de middelgrote aannemers. Vanuit de markt bestaat de vraag naar het faciliteren van goede koppelingen met calculatieprogrammatuur en de bestekssystematiek van STABU. Met het ondertekenen van de exploitatie-overeenkomst is min of meer het startsein gegeven tot het voldoen aan deze vraag. Het bouwen van de koppeling zal de nodige maanden in beslag nemen. VanMeijel streeft ernaar in 2005 de eerste applicatie aan te bieden. Adviescommissie Bouwbeurs Deze grootste beurs in Nederland kent een adviescommissie, samengesteld uit vertegenwoordigers van alle betrokken deelnemersbranches. De directeur van de Stichting STABU vertegenwoordigt de sector kennisoverdracht en informatisering. Deze eens in de twee jaar draaiende beurs vraagt om een goede coördinatie van alle activiteiten en afstemming met de potentiële deelnemers. Door de vernieuwingen die VNU Exhibitions Europe voor haar beursformules doorvoert heeft de commissie extra werk om dit goed met de achterban af te stemmen. Gemiddeld komt de commissie vijf maal per jaar bijeen. In februari 2005 zal de Internationale BouwBeurs voor de 25ste maal gehouden worden. In dit kader is besloten om een bouwproject op de Filippijnen te ondersteunen, een project van Habitat for Humanity. Zevenentwintig mannen, waaronder de directeur van STABU, en één vrouw hebben zich vrijwillig opgegeven om door financiële steun en persoonlijke inzet te helpen bij het realiseren van negentien woningen in Lucena City van 21 t/m 26 september BASIC-P Drie aannemers hebben het initiatief genomen om met een aantal toonaangevende leveranciers het BASIC- P project vorm te geven. BASIC-P staat voor "Bouw Afspraken Stelsel Integratie Classificatie en Productassortimenten". De Stichting STABU is gevraagd om het project BASIC-P te leiden. Voor dit project waarvoor de afronding eind 2005 is gepland, is subsidie aangevraagd bij PSIB. De aanloopkosten zijn door de deelnemers opgebracht. Van PSIB is in het verslagjaar geen bericht ontvangen. CUR commissie F33/VBU in praktijk In verband met het verschijnen van een nieuwe norm voor betontechnologie, die meer prestatiegericht is dan voorgaande versies, heeft de CUR (Civieltechnisch Centrum Uitvoering Research en Regelgeving) een commissie ingesteld voor het opzetten van een hulpmiddel met praktische aanwijzingen. Dit hulpmiddel geeft nadere uitleg over begrippen, achtergrondinformatie over gestelde eisen, adviezen over methoden om aan deze eisen te voldoen en voorbeelden van goede en foute oplossingen. De Commissie heeft zijn werk afgerond en het resultaat gepresenteerd op de Betondag. Het resultaat bestaat uit toelichtende teksten en afbeeldingen bij de VBU die elektronisch zijn te benaderen. De toelichtingen zijn opgenomen in BRIS. FBS; Fabrikanten BestekService De samenwerking met de Vereniging FBS (de organisatie die de belangen van ongeveer 80 fabrikanten met een STABU bestekservice behartigt) is in het verslagjaar gecontinueerd. De Stichting STABU distribueert uitsluitend de bestekservices van fabrikanten die door STABU zijn goedgekeurd, zodat voor de kwaliteit van de bestekteksten kan worden ingestaan. Een overzicht van de gecontroleerde bestekservices is in bijlage 3 opgenomen. Regelmatig overleg tussen het bestuur van de Vereniging FBS en STABU moet de gezamenlijke belangen afstemmen en nieuwe ontwikkelingen stimuleren. 10

11 UAVgc in de B&U Eind december 2004 zijn de RGD, Hevo bouwmanagement, STABU, CROW en TNO bij elkaar gekomen om samen een projectteam op te richten om het gebruik van de UAVgc (Uniforme Administratieve Voorwaarden voor geïntegreerde contractvormen, zoals Design & Construct, Turnkey en Bouwteam) in de B&U-sector te stimuleren. Dit projectteam heeft de intentie om vanuit een bouwbrede samenstelling te kijken naar de behoefte in de markt en primair die van (overheids)opdrachtgevers in kaart te brengen als het gaat om innovatieve contractvormen. Om dit project ook van een breed draagvlak te voorzien, is een aanvraag ingediend bij het nationaal impulsprogramma PSIB. Dit impulsprogramma kan rekenen op de actieve deelname van de genoemde teamleden om een bijdrage te leveren aan de door PSIB gestelde doelstellingen. VNU Exhibitions Europe (voorheen Koninklijke Jaarbeurs Utrecht) De Stichting STABU is in de persoon van haar directeur vertegenwoordigd in de Raad van Advies van deze organisatie. De drie vergaderingen in het verslagjaar hebben veel aandacht besteed aan de vernieuwde aanpak van beursformules, het bijbehorende marketingbeleid en prijsbeleid, Europese samenwerking en de veranderingen in de organisatie van de Jaarbeurs. TU Delft Faculteit Civiele Techniek en Geometica In het verslagjaar heeft STABU bijgedragen tot de invulling van een lesmodule bij de Technische Universiteit Delft. Dit houdt in dat er twee gastcolleges zijn verzorgd en door studenten gemaakte oefeningen zijn beoordeeld. Dit geheel betreft het onderdeel Bouwprocessen met deelonderwerp "Voorbereiding en uitvoering van werken in de bouwnijverheid". VISI B&U VISI is een initiatief (eerst in de GWW sector in praktijk gebracht, als onderdeel van PAIS) betreffende de ontwikkeling van afspraken voor communicatie en samenwerking in bouwprojecten met als doel de kwaliteit van de informatieoverdracht te verbeteren, vanuit het perspectief van het projectmanagement. STABU is in juni 2004 met een aantal partijen gestart om ook in de B&U-sector praktijkprojecten uit te voeren en organisaties te gaan voorlichten. Voor een deel van de financiering is een SKB-subsidieaanvraag bij SenterNovem ingediend. Op deze manier kan voor de grote hoeveelheid MKB bedrijven in deze sector direct aangetoond worden welke voordelen er te behalen zijn. Hierbij valt te denken aan: - snellere afhandeling van administratieve zaken door gestructureerde werkwijze; - heldere rolverdeling van alle betrokken bouwpartners; - grotere transparantie; - verlaging van de zgn. "re-do" kosten; - beter inzicht waar in projecten vertraging op gaat treden; - duidelijkheid voor welke transacties afspraken gemaakt moeten worden. Transparant Aanbesteden Het Instituut voor Bouwrecht, Stichting CROW en de Stichting STABU (verder te noemen de initiatiefnemers) hebben half augustus 2004 bij het PSIB Programmabureau het projectplan "Transparant Aanbesteden" ingediend. De initiatiefnemers hebben de handen ineen geslagen om gezamenlijk inzicht in een gestructureerd proces voor aanbesteding onder andere via internet aan te bieden, dat zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers in staat stelt om keuzes te maken als het gaat om aanbesteden en de inrichting van de gekozen procedure. Dit projectplan benadert de aanbestedingspraktijk vanuit een objectief, overkoepelend gezichtspunt, dat transparantie bevordert en ook incidentele aanbesteders kennis en inzicht verschaft in verschillende typen aanbestedingsprocedures. 11

12 Internationaal ProdAEC De afronding van de opbouw van het prodaec-project is geweest in april Het project is door de deelnemers zelfstandig voortgezet. STABU heeft deze activiteit overgedragen aan het EC Platform Bouw. De Stichting STABU is namens de Nederlandse bouwnijverheid actief geweest in het Europese prodaec project. In februari 2002 is dit project van start gegaan dat leidt tot een Europees netwerk voor brede elektronische informatie-uitwisseling tussen professionele opdrachtgevers, architecten, constructeurs, adviseurs, aannemers en toeleveranciers. De website van prodaec is in het verslagjaar operationeel geworden voor alle geïnteresseerde partners. Op de website zijn de volgende zaken beschikbaar: Samenvatting onderzoeksresultaten van de ICT-behoefte van de Europese bouwsector: ELSEwise, ECCREDI WG, EC Workshop 23/11/99, Construction Competitiveness ICT WG Phase II, ICCI, CIMsteel, SCENIC. Overzicht van de huidige situatie wat betreft ICT-gerelateerde standaarden voor de Europese bouwsector: Inkoop: Bestaande standaarden en werkmethodes voor inkoop en aanverwante onderwerpen, onderzocht in Europa. 3D-CAD gegevensuitwisseling en gebouwmodellen: De huidige situatie wat betreft het gebruik van gebouwmodel-gerelateerde standaarden in de bouwsector. IFC, AP225, maar ook CIMsteel, PSS, funstep en relevante ISO-standaarden. 2D-CAD gegevensuitwisseling en laagopbouw: Standaarden voor het uitwisselen van 2D tekeningen met laagstructuren in de EU. Metadata voor het koppelen van EDM/PDM systemen: Standaarden, specificaties en technologieën die relevant zijn voor het uitwisselen van metadata. Welke EDM systemen worden in de bouwsector gebruikt. Evaluatie van het gebruik dat ervan gemaakt wordt alsmede de verschillende niveaus qua implementatie die de software-industrie aanbiedt. Elektronisch zakendoen volgens de stand der techniek: Elektronische marktplaatsen, leverbare software, openbare elektronische services. IAI XM7 De XM7 werkgroep onder auspiciën van de Industry Alliance of Interoperability (IAI) is ingesteld om bibliotheken die zijn of worden ontwikkeld op basis van ISO te harmoniseren met de Industry Foundation Classes (IFC) en Property Sets vervaardigd door de IAI. De werkgroep is nauw gelieerd aan ISO TC59/SC13/WG6 en bestaat voor een belangrijk deel uit dezelfde leden. Paul Jansen (CROW) heeft het voorzitterschap van de werkgroep overgedragen aan Kees Woestenenk (STABU LexiCon). Aangezien er nog geen uitwerkingen van integratie tussen objectbibliotheken (zoals het Nederlandse STABU LexiCon en het Noorse BARBi) en IFC zijn gerealiseerd, is er voor XM7 geen aanleiding geweest bijeen te komen. ICIS; International Construction Information Society De Stichting STABU is de initiatiefneemster van het samenwerkingsverband van alle nationale bestekssystemen over de hele wereld. International Construction Information Society (ICIS) is dit samenwerkingsverband genoemd en STABU vervult al 10 jaar het secretariaat van ICIS. In het verslagjaar heeft het bestuur de belangrijkste activiteit van deze organisatie, te weten de Delegates Assembly en het aansluitende openbare ICIS-congres voorbereid en uitgevoerd. Deze werd in het verslagjaar georganiseerd van 22 t/m 27 mei in Toronto. Het "show and tell" element waarbij de professionele organisaties elkaar hun nieuwste ontwikkelingen tonen en toelichten is het meest aantrekkelijke onderdeel. Het openbare congres ging over de rol van Internet in de uitwisseling van informatie en trok ruim honderd professionele bezoekers. Het bestuur van ICIS is van 16 t/m 23 januari bijeengeweest (Verenigde Staten). De ICIS-website ( geeft meer informatie over deze organisatie, in het verslagjaar is 12

13 deze website geheel vernieuwd zodat het voor derden veel gemakkelijker wordt om de verschillen per land in besteksystemen en contracten te kunnen vinden. De leden van ICIS zijn: Arcom, Inc - VS; Building Information Foundation, RTS - Finland; Cobo Systems NV/SA - België; Construction Information Limited - Nieuw Zeeland; Construction Information Systems Australia Pty Ltd - Australië; Construction Specifications Canada (CSC) - Canada; CRB - Zwitserland; CROW - Nederland; CSI, Construction Specification Institute - VS; Digicon Information Inc - Canada; GAEB, Gemeinsamer Ausschuss Elektronik im Bauwesen - Duitsland; IIBH, Institute of International Harmonisation for Building and Housing - Japan; NBS Services Division - Verenigd Koninkrijk; STABU - Nederland; Standards Norway - Noorwegen; URS Praha - Tsjechië. Kandidaat-lid: ProSpec - Zuid-Afrika. In het verslagjaar is door GAEB een bezoek gebracht aan de Stichting STABU te Ede om hun ICIS-lidmaatschap en samenwerking met STABU nieuw leven in te blazen. ISO TC59/SC13/WG6 De door ISO TC59/SC13/WG6 ontwikkelde ISO-PAS is intussen voorgedragen als DIS; Draft International Standard. De bij de stemming voor DIS binnengekomen commentaren zijn besproken in een WG vergadering in Ede, in november Daarbij is overeenstemming bereikt over een aantal wijzigingen. Deze wijzigingen waren van zodanige aard dat een nieuwe stemming voor DIS noodzakelijk werd geacht. De aangepaste versie is eind 2004 door WG6 opnieuw aan ISO TC59/SC13 aangeboden. ISO geeft een raamwerk voor een objectenbibliotheek. Het model is eenvoudiger van opzet dan de normen die zijn ontwikkeld door ISO TC184/SC4, maar wel daarmee vergelijkbaar. In het model wordt tevens aansluiting gezocht met de Industry Foundation Classes (IFC) en worden Property Sets ontwikkeld door de Industry Alliance of Interoperability (IAI). Het STABU LexiCon is een implementatie van ISO WG6 heeft het concept ISO aangepast op grond van het ontvangen commentaar op de eerder gepubliceerde versie en opnieuw voor Draft International Standard (DIS) gepubliceerd. De Engelse vertaling van de Nederlandse NTA 8611, met richtlijnen voor de mogelijke afstemming van de inhoud van verschillende objectbibliotheken, is ter kennisname aan WG6 aangeboden. ILCCI; International Language for the Construction Civil Industry STABU heeft aan de Europese leden van ICIS voorgesteld om gezamenlijk een projectvoorstel op te stellen voor de ontwikkeling van een Europese objectenbibliotheek voor de bouw. In de bijeenkomst die was georganiseerd in het verslagjaar om de mogelijkheden van een Europees project te peilen bleek de animo om hierin te investeren bij de deelnemende partijen nog onvoldoende. NEN NC STEP De NEN Normcommissie NC is verantwoordelijk voor de Nederlandse bijdragen aan de ISO TC184/SC4. Deze ISO commissie is verantwoordelijk voor de verschillende STEP normen en Parts Library. De ontwikkelingen binnen ISO TC184/SC4 werden al geruime tijd door STABU gevolgd, door het bijwonen van de vergaderingen van deze commissie, maar dit gebeurde vooral vanuit het perspectief van de door ISO TC59/SC13 ontwikkelde norm ISO 12006, waaraan STABU actief deelneemt. STABU heeft nog geen overeenstemming bereikt met NEN over deelname aan de normcommissie NC Desondanks heeft Kees 13

14 Woestenenk namens STABU de ISO TC184/SC4 vergadering in Bath (Groot-Brittannië) bijgewoond. In combinatie met de SC4 vergadering organiseerde het IAI een Industry day, waar de laatste versie van het LexiCon werd gedemonstreerd. WS econstruction WS econstruction is een CEN Workshop waarin het ontwikkelen van objectbibliotheken, hier ontologieën genoemd, centraal staat. De Workshop zal bij het voltooien van haar taak een aantal aanbevelingen doen in de vorm van CEN Workshop Agreements (CWA). Deze zijn vergelijkbaar met nationale technische afspraken, zoals NTA en met de Publically Available Specification (PAS) van ISO. Gepubliceerd zijn CWA1 "European econstruction Framework" en CWA2 "European econstruction Architecture". In voorbereiding zijn CWA3 "European econstruction Meta-Schema", CWA4 "European econstruction Ontology" en CWA5 "European econstruction Software Implementation Toolset". Het LexiCon wordt in deze documenten als één van de voorbeelden van objectbibliotheken c.q. ontologieën opgevoerd. Nederland is door TNO in dit internationale project vertegenwoordigd. STABU is een van de partijen die in dit kader TNO adviseert. Bij de bijeenkomst in Delft werd door TNO verslag gedaan van de stand van zaken. 14

15 Producten

16 Fabrikanten Index De Stichting STABU heeft het initiatief genomen om verschillende indexen te bundelen. In de publicatie van de STABU-systematiek van eind oktober 2004 is een nieuwe index opgenomen waarin de relevante productinformatie van 660 fabrikanten is opgenomen. Deze fabrikanten vertegenwoordigen gezamenlijk 70 à 80% van de omzet van de toeleveringsindustrie. In deze index zitten alle fabrikanten die kant- en klare productspecificaties in de STABU-database hebben laten opnemen, de ruim 80 fabrikanten, verenigd in de Vereniging FBS, die uitgebreide zoeksystemen ("bestekservices") hebben ontwikkeld en de fabrikanten die meedoen met de Zoeksnoek van de Twee Snoeken. Tevens is technisch voorzien in de latere deelname van de fabrikanten die participeren in de ipi-index en de fabrikanten die gebruik maken van de diensten van de Nederlandse Bouw Documentatie (NBD). Binnen deze index kan op vier verschillende manieren gezocht worden; op fabrikantennaam, op trefwoord, op productnaam en op STABU-code. Bij fabrikantennaam volstaat het intypen van de beginletter van de fabrikant al om bij de gezochte fabrikant uit te komen. Bij het aanklikken van de fabrikant lichten de buttons op waar informatie beschikbaar is; sommige fabrikanten maken immers van meerdere informatie-uitgevers gebruik. Aangezien alle deelnemende fabrikanten de relatie met de STABU-systematiek als basis hebben gekozen is de vierde ingang van de index "de STABU-code" een logische keuze. Hierbij verschijnen alle STABU werksoortgerichte hoofdstukken in beeld en bij aanklikken van een hoofdstuk verschijnen alle fabrikanten die producten leveren voor relevante onderdelen in beeld. Bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw De professionele bestekschrijvers in de woning- en utiliteitsbouw gebruiken de STABU-systematiek voor het vastleggen van hun bouwprojecten in bestekken. Via een halfjaarlijkse update wordt de STABUbestekssystematiek onderhouden en aangepast. In maart en oktober van het verslagjaar is respectievelijk de vijfentwintigste en zesentwintigste uitgave van het Bouwbreed informatiesysteem aan de licentiehouders gezonden. In bijlage 1 is een overzicht van alle licentiehouders opgenomen, terwijl in bijlage 4 een verantwoording van de veranderingen in de uitgaven is opgenomen. STABU Standaard 2001 De STABU Standaard 2001 is het boek waarin de basis kwaliteitseisen staan omschreven waaraan een werk moet voldoen op zowel technisch als administratief gebied. Gemiddeld ééns in de vijf jaar wordt dit boek aangepast. In het verslagjaar is niets gewijzigd. Bouwbreed Informatiesysteem website De website van STABU heeft inmiddels haar plaats veroverd in de informatievoorziening rondom STABU. Een medium, bij uitstek geschikt om aan te vullen met dagelijkse nieuwsfeiten. Bovenaan de beginpagina, in de groene kop, staan de hoofdonderwerpen van de site: Laatste nieuws; Contractuele zaken; Regelgeving; Standaard regelingen; Bestekteksten; Bouwlinks; Info Stabu; Zoek op deze site; Hulp; Log in. Deze staan als vaste tekst boven elke pagina. Door op één van de hoofdonderwerpen te klikken wordt de inhoud ervan zichtbaar. De website wordt dagelijks onderhouden en uitgebreid. 16

17 De website is uitgebreid met formulieren die het stellen van vragen mogelijk maakt. Deze vragen worden zo mogelijk direct en anders binnen 24 uur beantwoord. In het verslagjaar is van deze service veel gebruik gemaakt, 212 formulieren zijn via de website ingevuld. Voor uitbreiding van communicatie met STABU-gebruikers door meningen te vragen over gewenste ontwikkelingen is via de dialoogbox op de STABU-website of "vraag het STABU" een platform gecreëerd. Daarnaast is op de website ook de aansluiting op BRIS opvraagbaar. Hiermee is de voor de bestekschrijver relevante informatie beschikbaar, bestaande uit een basispakket met wetten, besluiten, regelingen en brochures. Naast alle informatie over bouwregelgeving die op de STABU-website is te vinden, leent het medium zich ook uitstekend voor het informeren van de bezoekers van de website over nieuwe ontwikkelingen, beleidswijzigingen, maar ook over voorlichtingsbijeenkomsten. Van de mogelijkheid om informatie aan te vragen en bestellingen te doen wordt veelvuldig gebruik gemaakt. Bestekgerelateerde cursussen en opleidingen Het complete cursusaanbod is in het verslagjaar tegen het licht gehouden en aangepast, zowel op de inhoud, de manier van lesgeven als de syllabus. In het verslagjaar is de cursus actualiteit in wet- en regelgeving in de B&U van start gegaan, in het kader van het ontwikkelen van nieuwe - juridisch getinte - cursussen. Cursus actualiteit in wet- en regelgeving in de B&U Deze cursus actualiteit in wet- en regelgeving in de B&U is speciaal bedoeld voor hen die graag bijgeschoold willen worden over de meest recente ontwikkelingen in wet- en regelgeving in de bouwsector. De cursus is o.a. bestemd voor gebruikers, direct en indirect, van de STABU-bestekssystematiek zoals architecten- en ingenieursbureaus, de opdrachtgevende overheid, woningbouwverenigingen, projectontwikkelaars en aannemers- en installatiebedrijven, leveranciers en producenten van bouwstoffen die in bestekken worden voorgeschreven en iedereen die in zijn of haar dagelijkse functie in het bouwproces te maken heeft met wet- en regelgeving. Door middel van deze cursus, van één dag, is men weer op de hoogte van alle valkuilen in bouwcontracten en weet men hoe deze te vermijden. In het verslagjaar is deze nieuwe cursus vier keer georganiseerd, in totaal hebben 53 cursisten hieraan deelgenomen. Cursus STABU-bestekssystematiek Om de invoering van de STABU-bestekssystematiek binnen een organisatie snel en effectief te laten verlopen, wordt door de Stichting STABU een dagcursus georganiseerd. In één dag raakt men volledig vertrouwd met de STABU-bestekssystematiek. In het verslagjaar is de cursus STABU-bestekssystematiek vijf keer met succes georganiseerd, in totaal hebben 39 cursisten deze cursus bijgewoond. Cursus STABU Bestekken Lezen Deze cursus behandelt het onderscheiden van risico's en onduidelijkheden bij het lezen en analyseren van projectbestekken. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan de uitleg van die administratieve en technische zaken die grote invloed kunnen hebben op de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de uitvoerende en toeleverende bedrijven in de bouw. Met deze kennis kunnen de bedrijfsrisico's beter ingeschat worden. In één ochtend en één middag worden deze zaken toegelicht. De cursus STABU bestekken lezen is in het verslagjaar drie keer gehouden en door 17 cursisten gevolgd. Opleiding STABU Bestekschrijver Deze opleiding tot professionele bestekschrijver behandelt alle relevante onderdelen voor het opstellen van projectbestekken. Ook de nieuwe ontwikkelingen op het terrein van de materialen vragen een steeds grotere kennis en deskundigheid van de bestekschrijver. De opzet van de opleiding is zodanig dat direct kan worden ingespeeld op veranderingen in de praktijk. De Opleiding STABU Bestekschrijver heeft in het verslagjaar in totaal 45 gediplomeerde bestekschrijvers 17

18 opgeleverd, waardoor het totaal aantal gediplomeerden steeg tot 588. De 555ste gediplomeerde bestekschrijver werd symbolisch gehuldigd. In bijlage 8 is een overzicht opgenomen van gediplomeerde bestekschrijvers van het opleidingsjaar 2003/2004. Opfriscursus Bestekschrijver Het opleidingsjaar is aangevuld met o.a. de opfriscursus Bestekschrijver, speciaal bedoeld voor degenen die de Opleiding Bestekschrijver hebben gevolgd en bijgeschoold willen worden over de meest recente ontwikkelingen. Door middel van de tweedaagse opfriscursus, is het mogelijk om kennis te nemen van o.a. wijzigingen in wet- en regelgeving en de gevolgen daarvan. In het verslagjaar is de opfriscursus Bestekschrijver twee keer gehouden en hebben 31 cursisten hieraan deelgenomen. Cursus Bouwcontracten Na grondig onderzoek ten gevolge van reacties van cursisten op de cursus bouwcontracten, blijkt dat deze cursus teveel op (bouw)juristen is gericht. Deze doelgroep nam echter maar sporadisch deel, zodat deze cursus in de huidige vorm vooralsnog "uit de lucht" is gehaald. Besloten is om de diverse items die in deze cursus naar voren kwamen, meer in "de breedte" uit te werken in de vervangende, nieuwe cursus "Actualiteit in wet- en regelgeving in de B&U". Bedrijfsgerichte cursus Alle voornoemde cursussen en opleidingen zijn ook mogelijk als in-company cursus en daarom compleet af te stemmen op de wensen van een organisatie. De volgende organisaties hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid van een bedrijfsgerichte cursus: Alphaplan ( februari + 22 maart 2004); Woonzorg Nederland (23 en 26 februari 2004); Ingenieursbureau Wassenaar (18 maart 2004); Zeeman Architecten (13 april); Kruiswijk Groep (14 april); Tebodin (29 september); Hollander (10 november); Bureau Coppens (11 november); Van Beek Architecten (23 november). Besteksbeoordeling Regelmatig ontvangt STABU de vraag van gebruikers of er een mogelijkheid bestaat een bestek te laten controleren. Met name bij organisaties die recent licentiehouder van de STABU-bestekssystematiek zijn geworden, bestaat de behoefte aan een besteksbeoordeling. In het kader van kwaliteitszorg beoordeelt STABU ook ongevraagd en steekproefsgewijs projectbestekken, opgesteld met de STABU-systematiek. In het verslagjaar zijn 32 bestekken beoordeeld, voorzien van commentaar en in maximaal een halve dag besproken met de opsteller. Fabrikantendiensten FPS In de STABU-database is ruimte gereserveerd voor gezamenlijk opgestelde productspecificaties van toeleveranciers. Daarbij gaat het uitsluitend om productspecificaties die informatie bevatten ten behoeve van het bestek en niet om andere productinformatie. Deze productspecificaties staan de bestekschrijvers digitaal ter beschikking bij de vastlegging van een keuze inzake bouwmaterialen voor een specifiek bouwproject. In totaal zijn 660 fabrikanten in de uitgave opgenomen. Het overzicht hiervan is in bijlage 2 opgenomen. Bestekteksten Deze nieuwe dienstverlening van STABU komt voort uit de vraag van de fabrikanten die bepaalde pro- 18

19 ducten niet uitsluitend in productspecificaties kunnen vastleggen. Dit geldt vooral voor bouwproducten waarvan de speciale verwerking essentieel is voor de gegarandeerde kwaliteit. Dit geldt ook voor samengestelde producten met een bepaalde verwerkingsmethode. Deze bestekteksten worden op de STABU BouwBaak en de STABU-website geplaatst. De STABU gebruikers die beschikken over goedgekeurde bestekverwerkende programmatuur kunnen deze bestekteksten direct overhalen naar hun projectbestekken. De fabrikanten die in het verslagjaar van deze dienst gebruik hebben gemaakt zijn: Aquaberg B.V; Erdo B.V; Kapla; Keratech Gevelsystemen B.V; Mebin B.V; NEVIMA B.V; Nibo-Stone Van Nieuwenborg B.V; Remtech Nederland B.V; Spaansen Vloeivloeren B.V; Soluflex B.V; Verlaat Hardinxveld Bouwsystemen BV. FPS in samenwerking met NBD Een tweede mogelijkheid om te komen tot een Fabrikantgebonden Product Specificatie is een samenwerking met NBD. Deze organisatie is uitgever van de Nederlandse Bouw-Documentatie (NBD) in een losbladig ringbandsysteem en op cd-rom. De Stichting STABU heeft een samenwerkingsovereenkomst met NBDpublicaties (Sdu Uitgevers) afgesloten. Daardoor bestaat de mogelijkheid een productdatablad (uitgave NBD) te koppelen aan een STABU-productspecificatie. In de praktijk betekent dit dat de bestekschrijver bij het opstellen van een projectbestek de fabrikantgebonden productspecificatie tegenkomt of oproept en dan slechts door een enkele druk op de knop ook de complete productinformatie van de NBD kan laten verschijnen, eventueel voorzien van foto's en tekeningen. Dit werkt eveneens andersom. Wanneer de bestekschrijver een fabrikantgebonden productspecificatie in het NBD-bestand tegenkomt, kan deze naar het projectbestek worden doorgestuurd. Bestekservices Een mogelijkheid voor fabrikanten om zich met behulp van de STABU-systematiek uitgebreider te presenteren is bijvoorbeeld "de bestekservice", bestaande uit voor-ingevulde bestekteksten, ontsloten door een toegankelijke zoekstructuur. Een goede bestekservice is daardoor niet alleen een handig hulpmiddel voor de bestekschrijver, maar ook een goed marketingmiddel voor de fabrikant. Bestekservices worden door de fabrikant in samenwerking met een adviseur samengesteld. De fabrikant van de productgebonden bestekteksten brengt de specificaties uit op FBS cd-roms of via het internet. Op het internet kan de bestekservice toegankelijk worden gemaakt via de site van de fabrikant en/of via de site van de Vereniging FBS (Fabrikanten Bestek Services). Het gekozen medium (al dan niet voorzien van een zoekboom) wordt gedistribueerd naar de licentiehouders van STABU. Door middel van de besteksverwerkende programmatuur kan deze informatie ingelezen worden. In bijlage 3 is een overzicht van goedgekeurde bestekservices opgenomen. STABU BouwBaak Alle informatie van de website van STABU (het gedeelte dat is beschermd met een wachtwoord) wordt twee maal per jaar samengevat in de STABU BouwBaak die per cd-rom wordt verspreid. 19

20 Public Relations en Voorlichting

Inhoudsopgave. Organisatie: Algemeen Bestuur; College van Deskundigen; Klankbordgroep gebruikers; Kring van Ondersteuners; STABU-bureau.

Inhoudsopgave. Organisatie: Algemeen Bestuur; College van Deskundigen; Klankbordgroep gebruikers; Kring van Ondersteuners; STABU-bureau. Inhoudsopgave Woord vooraf: voorzitter ir. A.J. Baayen Producten: STABU-Compleet; STABU-Compact; STABU-Standaard 2001; Cursussen en opleidingen; Besteksbeoordeling; Fabrikantendiensten; STABU BouwBaak

Nadere informatie

J A A R V E R S L A G 2 0 0 5

J A A R V E R S L A G 2 0 0 5 J A A R V E R S L A G 2 0 0 5 Verslag van het jaar 2005, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 6 april 2006. Inhoud Woord vooraf: voorzitter J.A.M.

Nadere informatie

en noodzaak uniforme contractvoorwaarden

en noodzaak uniforme contractvoorwaarden Nut en noodzaak uniforme contractvoorwaarden Ir. M.L.A.M. van Hezik, Directeur Stichting STABU 16 maart 2010 U.A.V. 1989 / U.A.V.T.I. 1992 / AVA 1992 (traditionele overeenkomsten); DNR (ontwerp-/architecten

Nadere informatie

Bouw Informatie Raad. De Bouw Informatie Raad. Invoering ICT in bouwprojecten Wintercourse. Universiteit Twente, De Lutte, 29 januari 2009

Bouw Informatie Raad. De Bouw Informatie Raad. Invoering ICT in bouwprojecten Wintercourse. Universiteit Twente, De Lutte, 29 januari 2009 De Bouw Informatie Raad Invoering ICT in bouwprojecten Wintercourse Universiteit Twente, De Lutte, 29 januari 2009 Drs. J.P.J. Nijssen Waar gaat het om? Ontwikkelen afsprakenstelsels, standaarden (proces

Nadere informatie

Open Specificaties Formaat

Open Specificaties Formaat Open Specificaties Formaat 11-11-2015 Erik Pijnenburg directeur @kubusbv Open Specificaties Formaat Voorstellen BIM voor fabrikanten OPEN standaarden Open Specificaties Formaat Korte demonstratie Vragen

Nadere informatie

STABU-gebruikersdag 25 september 2013

STABU-gebruikersdag 25 september 2013 STABU-gebruikersdag 25 september 2013 ing. Henny Miltenburg Coördinator opleidingen/docent en kwaliteitsmedewerker Graag uitleg over het stappenplan van STABU om te komen tot (weer) één catalogus, dit

Nadere informatie

Motivatie. aanpassingen STABU-catalogus in. relatie tot de Verordening bouwproducten. nr. 305/2011. (CPR, Construction Products Regulation)

Motivatie. aanpassingen STABU-catalogus in. relatie tot de Verordening bouwproducten. nr. 305/2011. (CPR, Construction Products Regulation) Motivatie aanpassingen STABU-catalogus in relatie tot de Verordening bouwproducten nr. 305/2011 (CPR, Construction Products Regulation) STABU Bouwbreed Informatiesysteem Bezoekadres: Willy Brandtlaan 81,

Nadere informatie

WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status

WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status WAT IS EEN CUR-AANBEVELING? Doel, positie en status Inhoud 1 Wat hebt u aan een CUR-Aanbeveling?...3 2 Wat is een CUR-Aanbeveling?...4 3 Opstellen van een CUR-Aanbeveling...6 2 1 Wat hebt u aan een CUR-Aanbeveling?

Nadere informatie

Verslag van het jaar 2006, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007.

Verslag van het jaar 2006, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007. JAARVERSLAG 2006 Verslag van het jaar 2006, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007. (Klik op het gewenste hoofdstuk om hier direct

Nadere informatie

Verslag van het jaar 2007, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007.

Verslag van het jaar 2007, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007. JAARVERSLAG 2007 1 Verslag van het jaar 2007, zoals dit is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van de Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2007. (Klik op het gewenste hoofdstuk om hier direct

Nadere informatie

Jaarplan 2013 buildingsmart Chapter Benelux

Jaarplan 2013 buildingsmart Chapter Benelux Document id Title Organisation /Author Date Status 2013-01.gm Beleidsnotitie chapter BeNeLux bsbenelux/gmu 20130415 Concept Jaarplan 2013 buildingsmart Chapter Benelux Rotterdam, 15 april 2013 Bestuur

Nadere informatie

Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011

Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011 Bouw Informatie Raad (BIR) Hans Nijssen Workshop Kennis (Excelleren met BIM) 29 juni 2011 Missie Bouwkwaliteit verhogen door samenwerking in de keten te verbeteren, ondersteund door Bouw Informatie Modellen

Nadere informatie

PAIS is: PAIS wil: PAIS doet dat door: Meer informatie: www.paisbouw.nl

PAIS is: PAIS wil: PAIS doet dat door: Meer informatie: www.paisbouw.nl PAIS in de Bouw & Infra Managementsamenvatting PAIS Gemeenschappelijk Kader januari 2007 PAIS is: een platform voor open bouwafsprakenstelsels een initiatief ván de bouw vóór de bouw PAIS wil: bedrijfstakbrede

Nadere informatie

Aanmeldformulier open standaarden

Aanmeldformulier open standaarden Aanmeldformulier open standaarden Inleiding Door het invullen van het onderstaande aanmeldformulier kunt u standaarden aanmelden voor opname op de lijst met open standaarden die in Nederland onder het

Nadere informatie

Opleiding Directievoering UAV 2012/ STABU

Opleiding Directievoering UAV 2012/ STABU Opleiding Directievoering UAV 2012/ STABU - bouwbreed erkend als de Nederlandse opleiding directievoering in de B&U-sector Inleiding Directievoering is het namens de opdrachtgever begeleiden van en toezien

Nadere informatie

ETIM voor bouw- en installatiesector

ETIM voor bouw- en installatiesector ETIM voor bouw- en installatiesector D S@les in de Bouw & Installatie dag Drs Ing Aart van Gelder Zonneheuvel, Doorn 25 september 2013 Even voorstellen.. - Aart van Gelder - BIM adviseur UNETO-VNI - Lid

Nadere informatie

Wie de norm heeft, heeft de hub

Wie de norm heeft, heeft de hub Wie de norm heeft, heeft de hub Ing. Emiel Verhoeff Consultant Business Development NEN Nederlands Normalisatie-instituut, Delft Emiel.verhoeff@nen.nl, (015) 26 90 334, http://www.nen.nl Dr.ir. Henk J.

Nadere informatie

Ticon. De volgende generatie projectmanagement

Ticon. De volgende generatie projectmanagement De volgende generatie Optimaal Het virtueel bouwproces model binnen de GWW Virtueel bouwproces model Het fundament van Ticon is het Virtueel bouwproces model. Dit datamodel is een collectie van alle projectgegevens

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05;rev. 1;d.d. 27-07-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Bredaseweg 43, 4844 CK Terheijden Postbus 110, 4844 ZJ

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 39157 4 november 2015 Overeenkomst Staat NEN en NEC Partijen: 1. De Staat der Nederlanden, waarvan de zetel is gevestigd

Nadere informatie

Open BIM standaarden in internationaal verband

Open BIM standaarden in internationaal verband Open BIM standaarden in internationaal verband BIM Loket Kennisdag Schiphol, Dik Spekkink We leven in Nederland niet op een eiland De bouw is een internationale business Wat heeft ontwikkeling van puur

Nadere informatie

Het Digitale Huis. Samenwerkende software voor de bouw

Het Digitale Huis. Samenwerkende software voor de bouw Het Digitale Huis Samenwerkende software voor de bouw Het Digitale Huis is het eerste en grootste BIM-software project in Nederland. Uniforme Bouwdeelbibliotheek Het is bovendien het enige project dat

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 23581 27 december 2011 Besluit van de Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie van 12 december 2011, nr.

Nadere informatie

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/5

kenmerk Error! Bookmark not defined. datum pagina 1/5 kenmerk Error! Bookmark not defined. datum 2014-12-04 pagina 1/5 (Concept) projectvoorstel Brandveiligheid van gebouwen Brandmeldinstallaties Systeem- en kwaliteitseisen en projectierichtlijnen HERZIENING

Nadere informatie

Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015

Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015 Jaarverslag mentorschap Haag en Rijn 2015 Voorwoord Met trots presenteren wij u het jaarbericht van Mentorschap Haag en Rijn. Het aantal mentoren en cliënten is in 2015 flink gestegen. De behoefte aan

Nadere informatie

: 14 oktober 2013 : 16 december : G.H.J. Weierink : L. Evers. Onderwerp: Inkoop- en aanbestedingsbeleid / Inkoopvoorwaarden Gemeente Montfoort

: 14 oktober 2013 : 16 december : G.H.J. Weierink : L. Evers. Onderwerp: Inkoop- en aanbestedingsbeleid / Inkoopvoorwaarden Gemeente Montfoort RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raadsvergadering : 14 oktober 2013 : 16 december 2013 Documentnr. Zaaknummer : : 7931 Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid

Nadere informatie

Handreiking D&C Contracten. 26 September 2005

Handreiking D&C Contracten. 26 September 2005 Handreiking D&C Contracten 26 September 2005 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat BIBLIOTHEEK RIJKSWATERSTAAT UTRECHT NR Z4Z).5...qo& RWS bibliotheek locatie Utrecht Postbus 20.000 3502

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05; rev. 0; d.d. 07-04-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Vervolgblad : 1 van 4 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

CROW StandaardSystematiek Kostenramingen GWW-Objectenbibliotheek

CROW StandaardSystematiek Kostenramingen GWW-Objectenbibliotheek CROW StandaardSystematiek Kostenramingen GWW-Objectenbibliotheek Paul Jansen Bernard Witteveen DACE Symposium 29 november 2007 Ruimte voor een of meer logo s van andere organisaties Mijn Agenda Even kennis

Nadere informatie

Memorandum Pas toe of leg uit voor open BIM-standaarden

Memorandum Pas toe of leg uit voor open BIM-standaarden Memorandum Pas toe of leg uit voor open BIM-standaarden BIM Loket Versie 20 november 2018 Inhoudsopgave 1. Algemeen 3 1.1 Pas-toe-of-leg-uit 3 1.2 PTOLU-lijst en open BIM standaarden 3 1.2.1 COINS 4 1.2.2

Nadere informatie

Samenwerkingsovereenkomst invoering Voorbereidingsmodule Bouwen met winst

Samenwerkingsovereenkomst invoering Voorbereidingsmodule Bouwen met winst Samenwerkingsovereenkomst invoering Voorbereidingsmodule Bouwen met winst Ondergetekenden, 1. Stichting Bouwresearch (SBR) 2. Vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemingen (NVB) 3. Bouwend Nederland

Nadere informatie

Electronisch zaken doen in de bouw anno 2013 Feiten uit onderzoeken USP & BouwKennis

Electronisch zaken doen in de bouw anno 2013 Feiten uit onderzoeken USP & BouwKennis Electronisch zaken doen in de bouw anno 2013 Feiten uit onderzoeken USP & BouwKennis Voor de S@les in de Bouw dag, september 2013 Jan Paul Schop, managing partner September 2013 USP Marketing Consultancy:

Nadere informatie

Communicatieplan Energie- & CO 2

Communicatieplan Energie- & CO 2 Communicatieplan Energie- & CO beleid Versie 9 - Januari 013 Akkoord Directie: Inhoud: 1. Inleiding 1.1 Ambitie 1. Aansluiting op de marktontwikkelingen 1.3 Doelstellingen en voorgenomen acties in 01 1.4

Nadere informatie

Integratie locatie-informatie in de bouw met BIM

Integratie locatie-informatie in de bouw met BIM Integratie locatie-informatie in de bouw met BIM Dik Spekkink Programmateam BIR Open Geodag, Utrecht, 2 september 2015 Bouw Informatie Raad Overheidsopdrachtgevers Branche-organisaties Architecten Ingenieursbureaus

Nadere informatie

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten? voor en door ondernemers

MKB INFRA. De ondernemende. Lid worden? Wat kost dat? Meer weten?  voor en door ondernemers Lid worden? Met meer leden bereiken we meer. Meer inzet, meer overtuiging, meer gebundelde kennis. Logisch dat we de komende jaren flink willen groeien. In het belang van álle kleine en middelgrote infrabedrijven.

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2012/R-05;rev. 1;d.d. 12-05-2014 Auteur: R. Louis - CK Bedrijfsadvisering Verificateur: J.A.C. van Dijk A.L.J. Timmermans Bredaseweg 43, 4844 CK

Nadere informatie

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202

Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Functieprofiel: Manager Functiecode: 0202 Doel Zorgdragen voor de vorming van beleid voor de eigen functionele discipline, alsmede zorgdragen voor de organisatorische en personele aansturing van een of

Nadere informatie

Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013

Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013 Building Information Modeling Informatie in een digitaal prototype van het ontwerp kostenmanagement bbn adviseurs juni 2013 bron: Ector Hoogstad Architecten BIM BIM is een term die in het vakgebied bouw

Nadere informatie

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen

RRBOUWRAPPORT 144. Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen RRBOUWRAPPORT 144 Aan de slag met BIM; gewoon doen! Handreiking, Virtueel Bouwen 2 Handreiking Virtueel Bouwen Aan de slag met BIM, Gewoon doen! Jan Straatman en Willem Pel, Balance & Result Organisatie

Nadere informatie

CCvD Datastandaarden Een gezamenlijk initiatief van SIKB en IHW

CCvD Datastandaarden Een gezamenlijk initiatief van SIKB en IHW CCvD Datastandaarden Een gezamenlijk initiatief van SIKB en IHW versie 2013.12.04 (definitief) 1. Inleiding De Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) en het InformatieHuis Water

Nadere informatie

DE VERENIGING VAN INFRABEDRIJVEN

DE VERENIGING VAN INFRABEDRIJVEN MKB INFRA DE VERENIGING VAN INFRABEDRIJVEN WWW.MKB-INFRA.NL VOOR EN DOOR ONDERNEMERS WAT IS MKB INFRA? MKB INFRA is de brancheorganisatie voor infrabedrijven. Opgericht door ondernemers vóór ondernemers.

Nadere informatie

DE CB-NL DE CONCEPTEN BIBLIOTHEEK VOOR DE GEBOUWDE OMGEVING

DE CB-NL DE CONCEPTEN BIBLIOTHEEK VOOR DE GEBOUWDE OMGEVING DE CB-NL DE CONCEPTEN BIBLIOTHEEK VOOR DE GEBOUWDE OMGEVING 2 e ICT Vendor bijeenkomst 26 augustus 2013 Bram Mommers Namens de CB-NL Agenda Nr Onderwerp 1 Welkom en kort voorstelrondje 5 minuten 2 Doel

Nadere informatie

Ticon. De volgende generatie projectmanagement

Ticon. De volgende generatie projectmanagement De volgende generatie Optimaal Het virtueel bouwproces model binnen de B&U Virtueel bouwproces model Het fundament van Ticon is het Virtueel bouwproces model. Dit datamodel is een collectie van alle projectgegevens

Nadere informatie

Een standaard voor objectenbibliotheken in de installatiemarkt

Een standaard voor objectenbibliotheken in de installatiemarkt Een standaard voor objectenbibliotheken in de installatiemarkt Even voorstellen Peter Zwakhals Informatiseringzaken T 079 325 06 30 E p.zwakhals@uneto-vni.nl Eén standaard voor objectenbibliotheken? Een

Nadere informatie

De openheid van de standaard en het standaardisatieproces is een bijzonder aandachtspunt voor het expertonderzoek.

De openheid van de standaard en het standaardisatieproces is een bijzonder aandachtspunt voor het expertonderzoek. notitie FORUM STANDAARDISATIE 12 december 2018 Agendapunt 3D Intakeadvies STABU 2 Nummer: FS 181212.3D Aan: Van: Forum Standaardisatie Stuurgroep Open Standaarden Datum: 26 november 2018 Versie: 1.0 Bijlagen:

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG a 1 1 > Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGeneraal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 16 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070

Nadere informatie

Meer duurzaamheid in de GWW: Laat je inspireren en leer van elkaar!

Meer duurzaamheid in de GWW: Laat je inspireren en leer van elkaar! Meer duurzaamheid in de GWW: Laat je inspireren en leer van elkaar! Lie Chahboun 14 april 2015 Programmabureau Duurzaam GWW RVO.nl Wie heeft (nog) Duurzaam Inkopen beleid? Wie koopt 100% duurzaam in? Wie

Nadere informatie

Leren over: - BIM - SE - GIS - COINS

Leren over: - BIM - SE - GIS - COINS Leren over: - BIM - SE - GIS - COINS Inleiding Wouter Notenbomer Projectmanager, SBRCURnet MBO Bouwkunde HBO Bouwkunde TU Delft Architecture TU Delft Building Technology 2011 Vera Yanovshtchinsky architecten

Nadere informatie

Platform voor certificatie van milieuen arbomanagementsystemen

Platform voor certificatie van milieuen arbomanagementsystemen Platform voor certificatie van milieuen arbomanagementsystemen SCCM stimuleert de uitwisseling van kennis en praktijkervaring en brengt partijen bij elkaar. Inhoud Platform voor certificatie van milieu-

Nadere informatie

Adoptie-instrumenten 1

Adoptie-instrumenten 1 Bureau Forum Standaardisatie Bezoekadres: Wilhelmina v Pruisenweg 52 2595 AN Den Haag www.logius.nl Inlichtingen bij M.A van der Veen Adviseur Standaardisatie T 070-8896309 M +31(0)6-21162433 maarten.vander.veen@logius.

Nadere informatie

Opname NLCIUS (standaard voor e-factureren) op de lijst met open standaarden

Opname NLCIUS (standaard voor e-factureren) op de lijst met open standaarden FS 180425.3E Forum Standaardisatie Wilhelmina v Pruisenweg 104 2595 AN Den Haag Postbus 84011 2508 AA Den Haag www.forumstandaardisatie.nl Opname NLCIUS (standaard voor e-factureren) op de lijst met open

Nadere informatie

Nieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010

Nieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010 29-8-2014 16:22 Juni 2014-4 Stekerend installeren (4) Commentaar op NIEUWSBRIEF NEN 3140 van mei 2014 Stekerend installeren een tijdbom? Inleiding Jay Smeekes, die namens UNETO-VNI lid is van de normcommissie

Nadere informatie

2 e BIM- Bijeenkomst. 23 april 2013

2 e BIM- Bijeenkomst. 23 april 2013 2 e BIM- Bijeenkomst 23 april 2013 Ketensamenwerking Van Ontwerp naar Uitvoering Welkom bij Klictet Advies! Management/ Adviseur Kees Kelder Willem-Jan van den Berk Stefan Janssen Projectleiding Mark Ernst

Nadere informatie

SHR REGLEMENT COLLEGE VAN ADVIES OF REFLECTIEGROEP STIP

SHR REGLEMENT COLLEGE VAN ADVIES OF REFLECTIEGROEP STIP SHR REGLEMENT COLLEGE VAN ADVIES OF REFLECTIEGROEP STIP VERSIE 2 12-10-2017 STIP SHR Reglement College van Advies of Reflectiegroep STIP versie 2 12-10-2017 Pagina 1 Inhoud Pagnr: 1. Begripomschrijvingen

Nadere informatie

Logische tussenstap op weg naar het LexiCon

Logische tussenstap op weg naar het LexiCon 26829 Stabu augustus 2004 17-08-2004 09:31 Pagina 1 Willy Brandtlaan 81 6716 RJ Ede (Gld.) Tel. (0318) 63 30 26 Fax (0318) 63 59 57 E-mail: postmaster@stabu.nl Website: http://www.stabu.nl BULLETIN AUGUSTUS

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Gemeentelijke Telecommunicatie GT Connect

Gemeentelijke Telecommunicatie GT Connect Realisatie Gemeentelijke Telecommunicatie GT Connect Bijlage 02 Dienstverleningsverbetering Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Den Haag, juni 2019 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding...4 2 Kenmerken van de

Nadere informatie

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) -1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking

Nadere informatie

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu. woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.nl www.stabu.org Jaarverslag 2010 inhoud Verslag van het jaar 2010,

Nadere informatie

B&S Civiel. www.bakkerspees.nl

B&S Civiel. www.bakkerspees.nl B&S Civiel Voor het gehele proces - van het maken van het bestek tot aan de nacalculatie - biedt Bakker & Spees software die voortdurend aan de praktijk wordt getoetst. Met B&S Civiel kunt u calculeren,

Nadere informatie

Voorsprong in samenwerking. dankzij BIM. ABB Update Event, Oktober 2017

Voorsprong in samenwerking. dankzij BIM. ABB Update Event, Oktober 2017 Voorsprong in samenwerking dankzij BIM ABB Update Event, Oktober 2017 Even voorstellen Peter Zwakhals UNETO-VNI Informatisering Installatiebranche E: p.zwakhals@uneto-vni.nl De weg weten in de afkortingen

Nadere informatie

BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS

BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS BIM-loket draagt bij aan BIM in de praktijk van RWS Herman Winkels/Jacqueline Meerkerk Programmamanager BIM/Directeur BIM Loket GeoBuzz Den Bosch 25 november 2015 Wat is BIM? 1. BIM is een 3-dimensionaal

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 27a, vierde lid, van de Wet op de architectentitel;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 27a, vierde lid, van de Wet op de architectentitel; STAATSCOURANT Nr. Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. 1051 23 januari 2009 Regeling bij- en nascholing architecten Het bestuur van de Stichting bureau architectenregister,

Nadere informatie

Opleider. Context. Doel

Opleider. Context. Doel Opleider Doel (Mede)ontwikkelen van het opleidingsbeleid en ontwikkelen en (laten) verzorgen van trainingen en voor verschillende interne en/of externe doelgroepen, binnen de kaders van het beleid en de

Nadere informatie

Informatievoorziening met BIM de basis voor assetmanagement

Informatievoorziening met BIM de basis voor assetmanagement Informatievoorziening met BIM de basis voor assetmanagement GeoBuzz BIM Programma - 24 november 2015 Niels Reyngoud Provincie Gelderland 1 Assetmanagement Assetmanagement Pijlers (1/2) Assetmanagement

Nadere informatie

Activiteitenplan 2019 Commissie MKB

Activiteitenplan 2019 Commissie MKB Activiteitenplan 2019 Commissie MKB Maart 2019 Colofon Dit document is vastgesteld door de Commissie MKB. Status Deze publicatie is samengesteld voor leden en dient ter ondersteuning van de praktijk. De

Nadere informatie

Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur. Alexander Hoos 09 mei 2016

Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur. Alexander Hoos 09 mei 2016 Standaardisering..Waarom? Vanuit het oogpunt van de installateur Alexander Hoos 09 mei 2016 Even voorstellen Alexander Hoos Informatiemanager Technisch dienstverlener Kuijpers (www.kuijpers.nl) Kerntaken:

Nadere informatie

Kies voor de kansen!'

Kies voor de kansen!' Workshop aanbesteden Kies voor de kansen!' Het inkopersperspectief belicht Drs. Joep Steffes Purmerend 25 september 2009 Ter introductie Drs. Joep Steffes Ondernemende MKB-er, medeoprichter en voorheen

Nadere informatie

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT De Regeringen van de hierna genoemde landen: De Bondsrepubliek Duitsland, Oostenrijk, België, Denemarken, Spanje, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

raadgevend ingenieurs

raadgevend ingenieurs BIRDS PUBLICATIE Deelbestekken, nevenbestekken en coördinatie auteur: Ir. S.W. Wierda datum: 4 september 2006 (herzien 26 maart 2009) gepubliceerd: STABU Bulletin oktober 2006 aantal bladen: 8 bestandsnaam:

Nadere informatie

Oplossingsvrij specificeren

Oplossingsvrij specificeren Oplossingsvrij specificeren ir. J.P. Eelants, projectmanager Infrabouwproces CROW Samenvatting De methodiek van oplossingsvrij specificeren richt zich niet alleen op het formuleren van functionele eisen.

Nadere informatie

Handleiding Nederlandse Besteksystematiek

Handleiding Nederlandse Besteksystematiek Handleiding Nederlandse Besteksystematiek Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 NBS... 3 1.2 De NBS Catalogus... 3 2 Bestek, algemeen... 4 2.1 Het bestek... 4 2.2 De beschrijving van het werk... 4 2.3 De

Nadere informatie

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010)

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010) Actieve deelname aan initiatieven Dit document beschrijft de actieve deelname van Pilkes aan het initiatief Duurzame Leverancier, Nederland CO2 neutraal en het initiatief van SKAO (CO2-Prestatieladder).

Nadere informatie

10-12-2009. een voldaan gevoel dat alle strubbelingen toch ergens toe geleid hebben

10-12-2009. een voldaan gevoel dat alle strubbelingen toch ergens toe geleid hebben Na 25 jr. STABU/ZEEBOER: Nieuwe Fabrikanten Index Online een voldaan gevoel dat alle strubbelingen toch ergens toe geleid hebben (ing. M.G.W. Hopman ZeeBoer b.v.).) Programma ZeeBoer b.v. ZeeBoer b.v.

Nadere informatie

Rekenkamercommissie. Onderzoekprogramma vanaf 2012

Rekenkamercommissie. Onderzoekprogramma vanaf 2012 Rekenkamercommissie Onderzoekprogramma vanaf 2012 1. Inleiding De gemeenteraad van Brummen heeft een Rekenkamercommissie. De Rekenkamercommissie voert onderzoeken uit betrekking hebbende op de doelmatigheid,

Nadere informatie

BIJ12. Meerjarenagenda 2015-2018 & Jaarplan 2015 Versie 0.6 (10 juli 2016)

BIJ12. Meerjarenagenda 2015-2018 & Jaarplan 2015 Versie 0.6 (10 juli 2016) BIJ12 Meerjarenagenda 2015-2018 & Jaarplan 2015 Versie 0.6 (10 juli 2016) 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1.1 Voorwoord 1.2 Opzet gecombineerde Meerjarenagenda & Jaarplan Pagina 2 Thema s 2.1 Natuurinformatie

Nadere informatie

Besluit erkennen onderwijsinstellingen. permanente educatie registeraccountants. Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants

Besluit erkennen onderwijsinstellingen. permanente educatie registeraccountants. Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Besluit erkennen onderwijsinstellingen permanente educatie registeraccountants 4 december 2006 Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants Inleiding Op grond van artikel 10 van de Nadere voorschriften

Nadere informatie

STABU Bouwbreed STABU Gebruikersdag ONTWIKKELINGEN

STABU Bouwbreed STABU Gebruikersdag ONTWIKKELINGEN STABU Gebruikersdag 2016 ONTWIKKELINGEN 1 Bestaand proces was gebaseerd op MS Excel en 2D CAD tekeningen Programma van eisen (XLS) Architect ontwerpt in 2D CAD Engineering in 2D CAD Bouwcombinatie idem

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen rond bestekken. Leidraad voor de bestekschrijver. rs.br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

Recente ontwikkelingen rond bestekken. Leidraad voor de bestekschrijver. rs.br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam Recente ontwikkelingen rond bestekken Leidraad voor de bestekschrijver 133 rs.br Stichting Bouwresearch -------------------------------------------- rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V.

Nadere informatie

COINS Praktijkproject. René Dorleijn & Gertjan van Manen. 23 januari 2008

COINS Praktijkproject. René Dorleijn & Gertjan van Manen. 23 januari 2008 Randstadspoor - Halte Lunetten COINS Praktijkproject René Dorleijn & Gertjan van Manen 23 januari 2008 Agenda 1. Introductie 2. Doelstelling praktijkproject 3. Voorbereiding met Ontwikkelteam 4. Voorbereiding

Nadere informatie

woord vooraf Jaarverslag 2011

woord vooraf Jaarverslag 2011 woord vooraf Jaarverslag 2011 inhoud Verslag van het jaar 2011, zoals dit op hoofdlijnen is vastgesteld door het Algemeen Bestuur van Stichting STABU in haar vergadering op 12 april 2012. 2 Woord vooraf:

Nadere informatie

een veilig gevoel: dat wil toch iedereen?

een veilig gevoel: dat wil toch iedereen? een veilig gevoel: dat wil toch iedereen? Een GND-deur, een ECHT veilig gevoel GND is een stichting waar 14 toonaangevende Nederlandse deurenfabrikanten bij zijn aangesloten. Samen maken we ons sterk voor

Nadere informatie

Van idee naar congres

Van idee naar congres Van idee naar congres Voorstel voor de uitwerking van de resolutie ledendemocratie Ideeën leden en voorstellen Partijbestuur We kennen verschillende manieren waarop een idee in een congresbesluit vastgelegd

Nadere informatie

BIM en Rijkswaterstaat

BIM en Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Ministerie van ln[rastructuur en Milieu BIM en Rijkswaterstaat Informatievoorziening vereenvoudigen bij aanlegprojecten Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. - 1 0~0. Water, wegen en spoor

Nadere informatie

STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld)

STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld) STABU helpt Onderwerp: Leeswijzer (een voorbeeld) Datum: juni 2016 Versie:website www.stabu.org Leeswijzer STABU Bouwbreed Projectdossier discipline Architectuur STABU Bouwbreed is de opvolger

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN CO₂REDUCTIE Haarsma Groep

COMMUNICATIEPLAN CO₂REDUCTIE Haarsma Groep COMMUNICATIEPLAN CO₂REDUCTIE Haarsma Groep Infra & milieu Beton & Industrie bouw Infra Beheer Transport Kraanverhuur 1. Inleiding Dit communicatieplan is opgesteld in het kader van de CO₂ prestatieladder

Nadere informatie

Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek. BouwConnect is powered by

Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek. BouwConnect is powered by Het Digitale Fundament van de Bouw Bibliotheek BouwConnect is powered by BouwConnect: Sneller, Slimmer en Schoner BouwConnect is een samenwerking tussen KPN en De Twee Snoeken met als doel: Alle partijen

Nadere informatie

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu. woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.nl www.stabu.org Jaarverslag 2008 inhoud Verslag van het jaar 2008,

Nadere informatie

Het digitaal samenstellen en uniformeren van projectdocumentatie.

Het digitaal samenstellen en uniformeren van projectdocumentatie. Het digitaal samenstellen en uniformeren van projectdocumentatie. As-Built Documentatie digitaal op orde Als uw bedrijf actief is in de Marine, Off-Shore, energie of chemische industrie, dan heeft u voor

Nadere informatie

WIJZE VAN INFORMATIEVERZAMELING

WIJZE VAN INFORMATIEVERZAMELING ALGEMENE BEPALINGEN Dit is het privacybeleid van Salvéos Management & Consultancy, Salvéos Marketing & Communicatie, Salvéos Human Resource Management en Salvéos Facility Management, hierna te noemen Salvéos.

Nadere informatie

BIM: van hype naar praktijkintegratie. René Dorleijn

BIM: van hype naar praktijkintegratie. René Dorleijn BIM: van hype naar praktijkintegratie René Dorleijn DACE contactbijeenkomst 25 november 2010 Agenda 1. Introductie Movares 2. Hypecycle 3. BIM in de Bouw- & Infrasector 4. Wat is BIM? 5. Waarom BIM? 6.

Nadere informatie

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018

Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, 11 juni 2018 Waarom is jouw standaard binnenkort achterhaald? Dik Spekkink & Alexander Worp, BIM Loket Beheerdersdag, Welke organisaties zijn voor ons van belang? CEN/TC 442 Building Information Modelling ISO/TC59

Nadere informatie

De waterschappen als publieke opdrachtgever

De waterschappen als publieke opdrachtgever De waterschappen als publieke opdrachtgever (periode 2014-2016) Voor iedereen die met de waterschappen te maken krijgt als opdrachtgever voor de realisatie van, of het beheer en onderhoud aan, (waterschaps)werken,

Nadere informatie

stabu De I in BIM, kostenbesparing door samenwerking

stabu De I in BIM, kostenbesparing door samenwerking stabu De I in BIM, kostenbesparing door samenwerking Inhoud Voorwoord 3 Van bestek naar specificeren 4 Bouwbreed, de I in BIM 7 Wat Bouwbreed betekent voor de bouwprofessional 10 Roadmap: op weg naar een

Nadere informatie

Handleiding STABU Bouwbreed MS Office Word Add-in versie 1.0

Handleiding STABU Bouwbreed MS Office Word Add-in versie 1.0 Handleiding STABU Bouwbreed MS Office Word Add-in versie 1.0 STABU Postbus 36 6710 BA EDE Telefoonweg 32, Ede Telefoon: 0318 63 30 26 E-mail: info@stabu.nl Website: http://www.stabu.org Datum: december

Nadere informatie

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.

woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu. woord vooraf Willy Brandtlaan 81 NL-6716 RJ EDE T +31 (0)318 63 30 26 Postbus 36 NL-6710 BA EDE F +31 (0)318 63 59 57 postmaster@stabu.nl www.stabu.org Jaarverslag 2009 inhoud Verslag van het jaar 2009,

Nadere informatie

Bouwnijverheid heeft een productiviteit sprong nodig. CADAC 29 september 2016

Bouwnijverheid heeft een productiviteit sprong nodig. CADAC 29 september 2016 Bouwnijverheid heeft een productiviteit sprong nodig CADAC 29 september 2016 Even voorstellen Jan Al. Tot 2015 directie BAM Techniek,. 20 jaar ervaring installatiebranche. 15 jaar technical services healthcare

Nadere informatie

Workshop BIM. Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011. Hans Hendriks & Frank Maatje

Workshop BIM. Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011. Hans Hendriks & Frank Maatje Workshop BIM Een methodiek met nieuwe kansen 21 juni 2011 Hans Hendriks & Frank Maatje Agenda & Introductie Definitie BIM Essentie BIM : Samenwerken! BIM= BIM model en BIM methodiek Kortom: BIM = hulpmiddel,

Nadere informatie