Gezond uit eigen grond. Ir. Maja Mampaey Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

Transcriptie

1 Gezond uit eigen grond Ir. Maja Mampaey Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

2 Wat ik jullie wil vertellen Voordelen van een moestuin Verwarrende informatie in de pers? Welke stoffen kunnen schadelijk zijn? Wat doen de Vlaamse overheid en haar partners? Hoe gezond aan de slag in de moestuin?

3 Voordelen van tuinieren: meer beweging Tuinieren zorgt voor: Actievere levensstijl Gezond ouder worden

4 Voordelen van tuinieren: minder voedselverspilling kg per gezin/jaar Wat je zelf met veel toewijding hebt gekweekt laat je niet verloren gaan Je oogst wat je nodig hebt

5 Voordelen van tuinieren: bewustwording bij kinderen Kinderen meer milieubewust door contact met natuur Waar komen radijsjes en andere lekkere snoepjes vandaan?

6 Voordelen van tuinieren: meer sociaal weefsel Met elkaar omgaan in groep en samenwerken Meer begrip voor elkaars cultuur en gewoonten Intenser contact tussen verschillende generaties

7 Voordelen van tuinieren: gezonder Mensen met een moestuin eten meer groenten en fruit en dit op elke leeftijd

8 Voordelen van tuinieren: vollere portefeuille Kost niet veel Zorgt voor een betere gezondheid Minder dokterskosten nu of later

9 Voordelen van tuinieren: een gezond milieu Minder verpakking Meer groen in de stad Meer biodiversiteit Verkorten voedselketen

10 Maar

11 Welke stoffen kunnen schadelijk zijn? Zware metalen: Vbn: Cd, Pb Kunnen door planten worden opgenomen Bron: productie en gebruik metaalhoudende producten, verontreiniging uit het verleden Mogelijke gezondheidseffecten: Cd: effecten op nieren, botontkalking Pb: invloed op IQ bij jonge kinderen PAK s: Kunnen door planten in beperkte mate worden opgenomen uit de bodem, wel vanuit lucht op gewassen Bron: verbranding (uitlaatgassen, verwarming, ) Mogelijke gezondheidseffecten: Kankerverwekkend (IARC, groep 1)

12 Welke stoffen kunnen schadelijk zijn? Dioxines en PCB s: Kunnen door planten in beperkte mate worden opgenomen uit de bodem, wel voor groenten van de komkommerfamilie, ook vanuit lucht op gewassen Bron: verbranding (kachels, tuinvuurtjes, ), schrootverwerking Mogelijke gezondheidseffecten: Hormoonverstorend Effecten op afweersysteem Kankerverwekkend (IARC, groep 1)

13 Welke stoffen kunnen schadelijk zijn? Persistente pesticiden: Vbn: DDT, HCB Kunnen door planten in beperkte mate worden opgenomen uit de bodem, wel voor groenten van de komkommerfamilie Bron: verontreiniging uit het verleden Mogelijke gezondheidseffecten: Hormoonverstorend Effecten op afweersysteem Mogelijk kankerverwekkend (IARC, groep 2b)

14 Welke stoffen kunnen schadelijk zijn? Minerale olie: Mengsel van verschillende stoffen, bevat vaak benzeen Kunnen door planten in beperkte mate worden opgenomen uit de bodem, vervliegen snel Bron: tankstations (lekkende brandstoftanks, garages, ) Mogelijke gezondheidseffecten benzeen: Kankerverwekkend (IARC, groep 1) Schadelijk voor beenmerg Verminderde weerstand tegen ziektes

15 Wat doet de Vlaamse overheid? Opstellen normen: VLAREM, Bodemdecreet, Milieuvergunningendecreet, MER-besluit, Controleren bedrijven door afdeling Milieuvergunningen en afdeling Milieu-inspectie van dlne Toetsen aan milieuvergunningsvoorwaarden Nagaan of opgelegde normen worden gehaald

16 Wat doet de Vlaamse overheid? Meten in water, lucht, bodem (OVAM en VMM) Bodemsaneringen (OVAM) Meer informatie op:

17 Wat doet de Vlaamse overheid? Sinds 2000 meet Vlaamse overheid vervuilende stoffen in bloed/urine van Vlaamse bevolking vinger aan de pols en basis voor extra acties

18 Wat doet de Vlaamse overheid?

19 Wat doet de Vlaamse overheid? Pb in navelstrengbloed Cd in navelstrengbloed

20 Wat doet de Vlaamse overheid? PCB s in bloed volwassenen HCB in bloed volwassene

21 Wij luisteren, analyseren & doen Vervuilende stoffen kunnen via zelfgeteelde groenten het lichaam binnen (voornamelijk POP s en zware metalen) Blootstelling kan voorkomen worden en daalt met toepassen van concrete tips

22 Overheid neemt actie Minister Joke Schauvliege lanceerde op 26 maart 2015 de campagne Gezond uit eigen grond In samenwerking met moestuinexpert Wim Lybaert Met de steun van:

23 Campagne gebaseerd op: Praktijkgids voor gezond tuinieren: Opgesteld door VITO, Velt en Pantarein Geeft overzicht van tips, stand van zaken, Leescommissie: 4 particuliere tuiniers (waarvan 1 medewerker van VELT en 1 medewerker van Vlaco) 3 vertegenwoordigers van lokale initiatieven (Kortrijk, Leopoldsburg en TuinHier)

24 Opbouw van de praktijkgids 2 delen: groenten en eieren Deel groenten concreet stappenplan Start: plaats, perceel klaarmaken, materialen tuininrichting, biodiversiteit) Tuingrond verontreinigd: schadelijke stoffen referentiewaarden bodemkwaliteit, vervuiling grond, voorgeschiedenis, omgeving, geschiktheid, maatregelen bij verhoogd gehalte aan zware metalen Vuistregels Tips voor gezonde oogst

25 Opbouw van de praktijkgids Deel kippen: Vuistregels voor gezonde kippen en eieren Kippenren verontreinigd?

26 Praktijkgids vertaald naar «Gezond uit eigen grond»

27 Website met verschillende onderdelen Locatie & inrichting Gezonde grond Gezond tuinieren Kippen houden Welk labo? Doe de test! Download: flyer, staalnameprotocol, affiche,

28 Een goede locatie Hou best rekening met: Lichtinval: ochtend- en middagzon Beschutting tegen wind: best bescherming aan noord- en westkant Afstand van gebouwen: 50cm tussen huis en moestuin Afstand van verkeer: 30m tussen (spoor)weg en moestuin, hoge struikengordel, huizenrij biedt bescherming

29 Vruchtbare bodem Gebruik compost en/of dierlijke mest of organische meststoffen Vruchtbaarheidsanalyse: geeft precies aan hoeveel compost of andere stoffen de bodem nodig heeft Vermijd diep spitten: 15cm is voldoende Voorkom kale tuingrond Alleen kalk strooien indien nodig Zaaien van groenbemester na oogst

30 Gezonde tuinmaterialen Thermisch verduurzaamd hout Onbehandeld hardhout: vb bankirai Plantenbakken en zaadpotjes in de winkel of gerecycleerde voedingsverpakkingen

31 Plant- en diervriendelijke tuin Integreer voedselbronnen en schuilplaatsen: insectenhotel, heg van inheemse struiken, takkenwal, nestkastjes Kies voor zachte tuinpaden: bv houtsnippers Zorg voor een natuurlijke inrichting: behoud zo veel mogelijk bestaande landschapselementen

32 Andere tips voor gezond tuinieren: Ziektes voorkomen: afwisseling, goede combinaties, Planten correct water geven: regenwater = beste keuze Geen vuurtje stoken: Handhygiëne Groenten wassen en schillen Variatie

33 Tips voor een goede kippenren Groene bodem 5m² per kip Hok met harde vloer Gebruik onbehandeld hout Ook nog: Welk voedsel voor de kip? Eet maximaal 2 eieren per week van eigen kippen

34 Tips werken echt! Makkelijk toepasbaar + niet duur

35 Vragen?

36 Bedankt! leefmilieu-natuur-en-energie

37 Hoe gezond tuinieren jullie?

38 Kippen mogen alles eten, en overal. Akkoord? Hand in de lucht!

39 Kippen mogen alles eten, en overal. Akkoord? Hand in de lucht!

40 Kippen onderhouden Minstens 5 m² per kip Harde, droge vloer om te voederen Granen, oud brood, gekookte of gestoofde groenten, gekookte aardappelen, rijst, pasta, Kale grond Voederen in de scharrelruimte Vlees, vis, charcuterie, kaas, voedsel dat vet, zout of pikant is,.

41 Woon je naast een drukke weg? Pech! Akkoord? Hand in de lucht!

42 Woon je naast een drukke weg? Pech! Akkoord? Hand in de lucht!

43 Zorg voor een buffer Tunier achter een huis of een haag Tuinieren in de stad kan ook: potten op een terras, aan de achterzijde van de woning,

44 Assen van de open haard zijn voedzaam voor je bodem. Akkoord? Hand in de lucht!

45 Assen van de open haard zijn voedzaam voor je bodem. Akkoord? Hand in de lucht!

46 Assen bevatten ook gevaarlijke stoffen door verbranding! Rechtstreekse vervuiling van je eigen tuin en kippenren Stook geen vuurtjes! Rook vervuilt niet alleen je eigen tuin en kippenren Ook die van je buren!

47 Groenten uit de moestuin was je best niet. Akkoord? Hand in de lucht!

48 Groenten uit de moestuin was je best niet. Akkoord? Hand in de lucht!

49 Was! Was je handen na het tuinieren Maak tuinmateriaal buiten schoon, veeg zoveel mogelijk grond van groenten af en trek tuinschoenen uit voor je naar binnen gaat Schadelijke stoffen verwijder je grotendeels door te wassen en te schillen of pellen

50 Leidingwater is niet het beste voor je moestuin. Akkoord? Hand in de lucht!

51 Leidingwater is niet het beste voor je moestuin. Akkoord? Hand in de lucht!

52 Leidingwater is OK Maar Regenwater = beste keuze Grondwater = optie 2. Vraag een vergunning aan om het op te pompen en gebruik het meteen Leidingwater enkel in nood

53 Groenten uit de supermarkt zijn van mindere kwaliteit. Akkoord? Hand in de lucht!

54 Groenten uit de supermarkt zijn van mindere kwaliteit. Akkoord? Hand in de lucht!

55 Neen! Landbouw verricht goed werk: gezonde voeding in de winkel Korte keten: minder verpakking, minder kilometers Voldoende variëren Kies regelmatig voor andere soorten Herkomst