Bodemvervuiling. Een thema? Studiedag Bodem - 28/11/2015 Geert Gommers, diensthoofd kennis Velt

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Bodemvervuiling. Een thema? Studiedag Bodem - 28/11/2015 Geert Gommers, diensthoofd kennis Velt"

Leona Mertens
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Bodemvervuiling. Een thema? Studiedag Bodem - 28/11/2015 Geert Gommers, diensthoofd kennis Velt

2 Wat komt aan bod? 1. Vervuilende activiteiten 2. Onderzoeksresultaten tips voor de tuinier 4. Meer info

4 1. Vervuilende activiteiten Verontreinigingsbron Tankstations, garages, Stookolietanks Zware metalen X PAK s Autowegen X X Spoorwegen X X X PCB s Dioxines Pesticiden Verbrandingsprocessen X X X Industriële activiteiten X X X Beek- of rivierslib X X X Landbouw X X Onderhoud groenzones X As van afval, houtasse X X X Houtverduurzaming X

5 1. Vervuilende activiteiten Aanwezigheid groenten Zware metalen PAK s PCB s Dioxines Pesticiden via de lucht X X X X via de bodem X X Cucurbitaceae X Cucurbitaceae (*) (*) geldig voor persistente organochloorpesticiden (bv. DDT)

6 1. Vervuilende activiteiten Naam metaal Relevantie Arseen (As) Cadmium (Cd) Chroom (Cr) Relevant bij hogere bodemconcentraties, vooral toxisch via inademing (opwaaiend stof). Sterke relevantie naar opname door planten Beperktere relevantie wegens beperkte opname en lage toxiciteit van driewaardig chroom. Als zeswaardig chroom voorkomt is vooral inademing van belang. Kwik (Hg) Algemeen beperkt verhoogde concentraties, soms verhoogde concentraties als gevolg van historische industriële activiteiten, opname door planten is dan relevant. Lood (Pb) Nikkel (Ni) Koper (Cu) Zink (Zn) Komt algemeen verhoogd voor in gebieden met bebouwing en verkeer. Vooral aandacht hebben voor hand-mondgedrag (kinderen) en afzetting op groenten, opname vanuit de bodem is eerder beperkt. Alleen relevant bij sterk verhoogde concentraties Relevantie eerder naar fytotoxiciteit, weinig humaan toxisch, aandacht bij gebruik van regenwater van zinken daken en koperen leidingen.

7 2. Onderzoeksresultaten Zware metalen in groenten, stadstuintjes Berlijn Onderzoek TU Berlijn, 2012 Vaststelling tomaat: 11 x meer cadmium 2/3 van de groenten uit tuintjes op < 10 meter van drukke weg overschrijdt norm voor lood hoe dichter bij straat, hoe meer zware metalen Advies kies je perceel zo ver mogelijk van de straat zorg dat je perceel verscholen ligt

8 2. Onderzoeksresultaten Zware metalen in tuin langs spoor en autoweg (A auto s/dag) Onderzoek JAFFAR, Parijs,

9 2. Onderzoeksresultaten Zware metalen (Cd, Pb, Hg) & PAK s op Daktuin langs A10 te Amsterdam Onderzoek Wageningen UR, november 2013 Vaststellingen ongewassen stalen van munt, rozemarijn, bieslook, peterselie, rode kool en bessen: Pb, Cd en sporen van PAK s gewassen stalen van munt: geen Pb, Cd en sporen PAK s fijn stof, waarop deze stoffen zich hechten, kan vlot worden weggewassen Advies was je groenten grondig

10 Zware metalen & PAK s in 53 stalen uit tuinen in Vlaanderen (platteland, stad) Onderzoek Test-Aankoop, 2014 Vaststellingen 36/38 kroppen sla conform 14/15 wortelen conform analyse na wassen van groenten lichte overschrijdingen, afkomstig uit tuinen op platteland én in stad Advies was je groenten grondig twijfel niet om een moestuin te starten

11 Tip 1 Kies een geschikt perceel Verifieer de historiek van het perceel: lekkende stookolietank? allerlei afval verbrand? as van een verwarmingstoestel uitgestrooid? oliën en smeermiddelen geloosd? veelvuldig persistente pesticiden gebruikt? Is er een bodemattest beschikbaar? Werd er ooit een milieuvergunning uitgereikt? #ecotuinieren

12 Tip 2 Verifieer de omgeving Ligt er een drukke autoweg of spoorweg langs je perceel? fysieke barrière én afstand van 30 meter Ligt er een waterloop langs je perceel? waar wordt het slib bij het ruimen gedeponeerd? Woon je in een dichtbevolkte buurt? Zijn er mensen die hun huis verwarmen met een kachel? Steken mensen in je buurt regelmatig vuurtjes aan in de tuin? Zijn er binnen een afstand van 500 meter van je perceel industriële activiteiten met een gekend risico? #ecotuinieren

13 Tip 3 Vervuilde grond? Teel je groenten in aparte bakken of in afgescheiden, verhoogde teeltbedden Kies voor zuivere teelaarde verifieer de herkomst voorzie bij voorkeur 60 cm teelaarde Braemhof, Antwerpen Eetbaar Nijmegen #ecotuinieren

14 Tip 4 Scherm je moestuin af Hou 30 m afstand van een drukke autoweg of spoorweg Plant een gemengde haag tussen het verkeer en je moestuin Tuinier in je achtertuin als je langs een drukke weg woont

15 Tip 5 Vermijd giftige materialen Gebruik niet-chemisch behandeld hout thermisch behandeld hout inheems hardhout: robinia, tamme kastanje #ecotuinieren

16 Tip 6 - Verzorg je bodem Breng de ph in je moestuin op peil Zorg voor een optimaal gehalte aan organische stof zware metalen blijven beter gebonden in de grond

17 Tip 7 Geen bestrijdingsmiddelen Geef een plek aan bomen, hagen, nestkastjes, takkenwal, een poel of een bloemenweide in je tuin Hanteer preventieve maatregelen tegen ziekten & plagen #ecotuinieren

18 Tip 8 Stook slim, of niet Verbrand enkel droog, onbehandeld hout in een kachel Geef snoeihout een tweede leven in je tuin (takkenwal, vlechtwerk, hakselhout) Te veel snoeiafval? Breng het naar het containerpark #ecotuinieren

19 Tip 9 Laat de grond in je tuin Aan gronddeeltjes kleven vervuilende stoffen (lood, PAK s) Kinderen zijn gevoeliger Handschoenen? Neen. Handen wassen? Ja

20 Tip 10 Groenten grondig wassen Wassen verwijdert grond, stof en dus ook vervuilende stoffen (vooral van belang bij lood, PAK s) Bij verhoogde concentraties in de regio: verwijder buitenste bladeren bij kool- en bladgewassen schil knolgewassen (aardappel, rode biet, raap, ) pel bolgewassen (ui)

21 4. Meer info maart 2010 juli 2015

22 4. Meer info Doe de test screening perceel screening omgeving Vul labogegevens in Info gezond tuinieren Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Vlaamse overheid

Vergelijkbare documenten

STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL?

STADSLANDBOUW: VEILIG VOEDSEL? Roeland SAMSON Gijs DU LAING Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be Structuur: Stadslandbouw Stedelijke vervuiling Stadslandbouwproducten