Jaarlijks symposium Vlaco vzw, 16 juni 2011 Hof Ter Velden (Baasrode)

Transcriptie

1 Eindproducten anaerobe vergisting Inleiding: Vlaco kwaliteitscontrole Wetgeving en normering Wat brengt de toekomst? De staat van digestaat Eindproducten uit de anaerobe vergisting Wim Vanden Auweele Vlaco kwaliteitscontrole Wettelijke verankering in VLAREA Secundaire grondstof: meststof of bodemverbeterend middel Keuringsattest aan het eindproduct: systeem van onafhankelijke certificering 4 pijlers: Input Procesvoering Output Beredeneerde toepassing Vlaco kwaliteitscontrole Autocontrole door de producenten Kwaliteitshandboek procedures Interne audits Zelf staalname en analyses Externe onafhankelijke controle door Vlaco vzw Minstens 1 audit per jaar Non conformiteitenverslag nood aan actieplan Staalname en analyse: frequentie is functie van capaciteit Globale beoordeling keuringsattest ALGEMEEN REGLEMENT VAN DE CERTIFICERING Vlaco vzw, Pagina 1

2 Wetgeving en normering Van productie (afvalverwerking) tot afzet VLAREM: Milieuvergunning VLAREA: statuut secundaire grondstof (OVAM VLACO) Europese Verordening dierlijke bijproducten (OVAM VLM) KB Meststoffen (FOD) Mestdecreet (VLM) Op elkaar afgestemde reeks van erkenningen attesten Analyses en normering worden optimaal op elkaar afgestemd (o.a. geïntegreerd kwaliteitshandboek) Wetgeving en normering Compendium voor Monstername en Analyse van Afvalstoffen (CMA) 2 analysepakketten worden onderscheiden: Pakket compost/digestaat Droge stof, organische stof, EC, ph(h 2 O), chloriden, totale N, NH 4 N, NO 3 N, totaal P 2 O 5, K 2 O, MgO, CaO, onzuiverheden 2mm, steentjes 5mm, kiemkrachtige zaden, rijpheidsgraad, respiratie Pakket milieukundige parameters (VLAREA) Zware metalen, organische verontreiniging (PAK, PCB, min. olie, VOC, ) Erkende laboratoria Wetgeving en normering VLACO normen en doelstellingen productkwaliteit voldoende homogeniteit minimale stabiliteit bepaald via oxitop analyse (grenswaarde 50 mmol O 2 /kg VS/h) organische stofgehalte: minimum 40% op het droge stofgehalte ph, EC, droge stofgehalte: moet opgevolgd worden onzuiverheden 2 mm ( 0,5%) steentjes 5 mm ( 2%) kiemkrachtige zaden (1/liter) landbouwkundige waarde: nutriënten totale en minerale N, P 2 O 5, K 2 O, MgO moeten gekend zijn voor de toepassing Wetgeving en normering VLAREA: toepassingsnormen én samenstellingsnormen VLAREA VLAREA Zware metalen Zware metalen g/ha/jaar Arseen (As) 300 Arseen (As) 150 Cadmium (Cd) 12 Cadmium (Cd) 6 Chroom (Cr) 500 Chroom (Cr) 250 Koper (Cu) 750 Koper (Cu) 375 Kwik (Hg) 10 Kwik (Hg) 5 Lood (Pb) 600 Lood (Pb) 300 Nikkel (Ni) 100 Nikkel (Ni) 50 Zink (Zn) 1800 Zink (Zn) kg DS/ha Vlaco vzw, Pagina 2

3 Verdeling van het aantal keuringsattesten 3% 15% 4% 3% 38% 14% 23% ruw digestaat dunne fractie digestaat thermisch gedroogd digestaat concentraat na filtratie dikke fractie digestaat ingedikte dunne fractie digestaat effluent na biologische verwerking digestaat ruw digestaat Zeer grote variabiliteit: inputstromen, proces Droge stof: ±8,7% ( 3 tot 15 %) Organische stof ±5% ( 2 tot 12 %) Zoutgehalte (EC) en gehalte chloriden: rel. hoog Totale N: mediaan 4,2 kg/ton (zeer variabel) Minerale N: quasi uitsluitend onder NH 4 vorm Totaal P 2 O 5 : mediaan 3,9 kg/ton (zeer variabel) Totaal K 2 O: mediaan 3,5 kg/ton (zeer variabel) steentjes 5 mm : 0,04 % (norm 2 %) Onzuiverheden 2 mm: 0,02 % (norm 0,5 %) kiemkrachtige zaden (1 vastgesteld op 150 stalen) Zware metalen: Cr, Ni, Cu en Zn aandachtspunten Zuurstofconsumptie (respiratie): 30 mmol O 2 /kg VS/h ruw digestaat Invloed van de inputstromen (met zonder mest) parameter parameter eenh mest zonder eenh mest zonder DS Cadmium Org. stof, vers Chroom E.C.(1/5) µs/cm Koper ph(water) Kwik chloriden mg/l Lood Ntot, vers Nikkel NH4 N mg/l Zink C/N Onzuiverheden2mm Totaal P2O5 Steentjes5mm Totaal K2O Kiemkrachtige zaden #/l Totaal CaO Zuurstofconsumptie mmol O2 / kg VS / h Totaal MgO Vlaco vzw, Pagina 3

4 Het effect van mechanische scheiding op de zware metalen? Zink (Zn) Zn () dikke fractie 600 dunne fractie digestaat staal1 staal2 staal3 staal4 staal5 staal6 staal7 staal8 staal9 staal10 staal11 staal12 dunne fractie digestaat Zeer grote variabiliteit: inputstromen, proces Droge stof: ±6% ( ruw digestaat) Organische stof ±3,3% ( ruw digestaat) Totale N: mediaan 3,8 kg/ton (iets digestaat) NH 4 N ( ruw digestaat) Totaal P 2 O 5 ( ruw digestaat) Totaal K 2 O ( ruw digestaat) Zware metalen: geen overschrijdingen Steentjes en onzuiverheden: OK Zuurstofconsumptie (respiratie): 40 mmol O 2 /kg VS/h ( ruw digestaat) dikke fractie digestaat Grotere verschillen tussen digestaat met mest (en energiegewassen) en zonder mest (OBA) Droge stof: ± 25,5 % ( 14 % tot 39 %) Organische stof ± 17,3 % ( 8 % tot 30 %) Dichtheid: 0,580 kg/l Totale N: mediaan 6 kg/ton ( ruw digestaat x2) NH 4 N ( ruw digestaat :3) Totaal P 2 O 5 ( ruw digestaat x2,5) Totaal K 2 O ( ruw digestaat), extraheerbaar K 2 O ( ruw digestaat) Steentjes en onzuiverheden ( ruw digestaat) maar OK Zware metalen: Cu en Zn (dikke fractie met mest) Zuurstofconsumptie (respiratie): 15 mmol O 2 /kg VS/h ( ruw digestaat) Dikke fractie digestaat na scheiding Vlaco vzw, Pagina 4

5 Dikke fractie digestaat Invloed inputstromen (met zonder mest) parameter eenh mest zonder parameter eenh mest zonder DS Org. stof, vers E.C.(1/5) ph(water) chloriden Ntot, vers NH4 N C/N Totaal P2O5 Totaal K2O Totaal CaO Totaal MgO µs/cm mg/l mg/l Cadmium Chroom Koper Kwik Lood Nikkel Zink Onzuiverheden2mm Steentjes5mm Kiemkrachtige zaden Zuurstofconsumptie #/l mmol O2 / kg VS / h Thermisch gedroogd digestaat Thermisch gedroogd digestaat Indroging van ruw digestaat, dikke of dunne fractie digestaat Mate van indrogen verschilt Droge stof: med. 86 % ( 55 % tot 99 %) Organische stof ±54 % ( 30 % tot 80 %) Dichtheid: med. 0,407 kg/l groot verschil dichtheid mest+maïs industriële vergisting Totale N: mediaan 23,7 kg/ton NH 4 N ( ruw digestaat en dikke fractie) droging Totaal P 2 O 5 : mediaan 35,2 kg/ton Steentjes en onzuiverheden ( ruw digestaat) maar OK Zware metalen: Cu en Zn (digestaat met mest) Zuurstofconsumptie (respiratie): 20 mmol O 2 /kg VS/h ( ruw digestaat) Thermisch gedroogd digestaat (pellets) Vlaco vzw, Pagina 5

6 Effluent na biologische behandeling van digestaat of dunne fractie digestaat Verdere afbraak van organische stof + N verwijdering Droge stof: zeer laag med. 3 % Organische stof: zeer laag med. 1,3 % Totale N: med. 440 mg/l NH 4 N: med. 66 mg/l Totaal P: med. 470 mg/l Totaal K: med mg/l Hoger zoutgehalte (EC), hoger gehalte chloriden Zware metalen: Cu en Zn zijn aandachtspunten (laag DS gehalte) Biologische behandeling van dunne fractie digestaat (mestverwerking) Concentraat na zuivering van nabehandeld digestaat Waterzuivering voorafgaand aan lozing Ultrafiltratie, omgekeerde osmose Opconcentreren van nutriënten afvalwater In functie van de voorbehandeling Zeer variabel in samenstelling Totale N: mg/l Totaal P: mg P/L Totaal K: mg K/L Zeer hoog zoutgehalte (EC) en gehalte chloriden Zware metalen: te beschouwen in functie van de toepassing Toepassing in de land en tuinbouw Toepassing: Dosis: hoeveel? Tijdstip toepassing: wanneer? Methode toepassing: hoe? Hoeveel kan er worden toegepast? Inhoud (organische stof, droge stof, N en P 2 O 5, andere nutriënten) zal de toepassing bepalen Mestdecreet MAAR: steeds voldoen aan de voorwaarden van VLAREA de samenstellingsvoorwaarden () de toepassingsvoorwaarden (g/ha/jaar) bij 2 ton DS/ha/jaar gerespecteerd Vlaco vzw, Pagina 6

7 1. Dosis Voorbeeld: 1 ha maïs Norm N: 170 kg N/ha Norm P 2 O 5 : 80 kg P 2 O 5 /ha Totale Ndier, niet werkzame N Ruw digestaat N of fosfaat beperkende factor ±20 ton/ha Bemesting aan te passen aan advies (bijkomende gift) Organische stof: 1 ton OS/ha 1,8 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA OK Dikke fractie digestaat Fosfaat beperkende factor ±7,5 ton/ha Nog bijkomende N bemesting noodzakelijk Organische stof: 1,3 ton OS/ha 2,0 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA OK 1. Dosis Voorbeeld: 1 ha maïs Norm N: 170 kg N/ha Norm P 2 O 5 : 80 kg P 2 O 5 /ha Totale N, niet werkzame N Dunne fractie digestaat N of fosfaat beperkende factor ±32 ton/ha Bemesting aan te passen aan advies (bijkomende gift) Organische stof: 1 ton OS/ha 2,1 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA OK Thermisch gedroogd digestaat Fosfaat beperkende factor ±2,3 ton/ha praktisch haalbaar? Opmengen, korrelen Organische stof: 1,2 ton OS/ha 2,0 ton DS/ha: samenstellingsnorm VLAREA OK 1. Dosis Voorbeeld: 1 ha maïs Effluent na biologie Zeer laag N, fosfaat, org stof Om N of P volledig in te vullen 50 ton/ha Norm N: 170 kg N/ha Norm P 2 O 5 : 80 kg P 2 O 5 /ha Totale N, niet werkzame N Kalium, natrium, zoutgehalte gewasbehoefte, schade Beredeneerde dosis toepassen, bemesting aanpassen Zeer laag DS gehalte: niet enkel samenstellingsnorm VLAREA bekijken maar eveneens toepassingsnorm berekenen Concentraat Fosfaat N andere nutriënten? Afhankelijk van proces Verhouding OS DS nutriënten is niet evenredig Analysepakket afvalwater (mg/l) Steeds omrekening toepassingsnorm VLAREA Begeleidend document voor gebruik 2. Tijdstip Mestdecreet Verbodsperiode uitrijregeling (1 september 15 februari) Uitzondering: meststoffen met lage N inhoud en lage N vrijstelling (slib, gft compost, groencompost) Digestaat heeft geen erkenning als traagwerkende meststof Huidige percentages werkzame N: oruw digestaat, dunne fractie digestaat 60% o Dikke fractie digestaat, gedroogd digestaat 30% o Effluent na biologie 100% Attest op basis van vastgelegde voorwaarden: ominerale N is minder dan 15% van de totale N ominerale N + snel vrijkomende N minder dan 30% van de totale N Komt gedroogd digestaat in aanmerking als traagwerkende meststof? Vlaco vzw, Pagina 7

8 3. Methode van toediening Mestdecreet Onderwerkingsplicht Uitzondering: meststoffen met lage N inhoud en lage N vrijstelling Gedroogd digestaat bijmengen of korrelen voor betere en meer evenwichtige uitspreiding Toekomstperspectieven Thermisch gedroogd digestaat: afzet in de groenvoorziening (particulieren, tuinen en parken, ) Randvoorwaarden Overleg met FOD voor ontheffing Vlaco onderzoek: incubatieproef gedroogd digestaat End of Waste criteria Europese kaderrichtlijn afval Status van afval product Betere erkenning tussen lidstaten Vlaanderen export Voorwaarden voor compost voorgesteld in een studie Verder uitwerken voor digestaat Zelfde criteria als bij de Vlaco kwaliteitscontrole: input, monitoring proces, controle eindproducten, informatie naar de gebruiker. Vlaco vzw, Pagina 8