Interventie (incl. duur, dosering) Controle/vergel ijking (incl. duur, dosering)
|
|
- Leen de Ruiter
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Evidence tabellen Update MDR Schizofrenie (NB: Dit is een voorlopig overzicht: de komende weken worden nog tabellen toegevoegd voor de hoofdstukken psychofarmacologie en psychosociale interventies) H3 Diagnostiek Onderwerpen: Cognitief functioneren / neuropsychologisch onderzoek (3.6.1) Routine Outcome Monitoring (ROM) (3.9) Diagnostiek Ultra Hoog risicogroep (3.10) Onderwerp: Cognitief functioneren Referentie Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten Neuchterlein e.a. (2008) The MATRICS Consensus Cognitive Battery, Part 1: Test selection, reliability and validity C Consensu s 167 (2 metingen. 1 e meting 176) 4 weken Selectie tests voor de MATRICS Consensus Cognitive Battery op basis : 5 locaties (sites) in de VS 86% schizofrenie 14% schizoaffectiv e stoornis, depressieve (klinisch stabiel) Leeftijd 44jr (SD=11.2) Educatie 12.4 jr (SD=2.4) 59% blank 29% afroamericaa ns 12% andere etniciteit Functioneren in de maatschappij werd vastgesteld met de Birchwood Social Functioning Scale aangevuld met items over werk een school de Social Adjustment Scale Testhertest betrouwbaa rheid bruikbaarhe id als herhaalde meting verband met functionele status Geselecteerde tests (cognitief domein): Trail Making Test, Part A (verwerkingssnel heid) Brief Assessment of Cognistion in Schizophrenia, symbol coding subtest (verwerkingssnel heid) Hopkins Verbal Learning Test Revised, immediate recall, alleen 3 leertrials (verbaal leervermogen) Kwaliteit De MCCB is via consensus samengesteld. Kwaliteit kon niet beoordeeld worden volgens een EBRO formulier. Moet nog beoordeeld worden met de COSMIN. Conclusie Het doel het onderzoek was om via concensus een testbatterij 1
2 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten duldbaarhei d vragenlijst en praktische toepasbaar heid En concensus Wechsler Memory Scale, 3 rd ed., Spatial span subtest (werkgeheugen, nonverbaal) LetterNumber Span test (werkgeheugen, verbaal) Neuropsychologic al Assessment Battery, mazes subtest (redeneren en probleem oplossend vermogen) Brief Visuospatial Memory Test Revised (visueel leervermogen) Category fluency test, animal naming (verwerkingssnel heid) MayerSalovey Caruso Emotional Intelligence Test, managing emotions branch (sociale cognitie) Continuous Performance Test, Identical voor cognitie te vormen. De testhertest voor de batterij is voldoende. Wel is er een lage correlatie met functioneren (werk / sociaal). De afname tijd de hele batterij is 65 minuten. De vragenlijsten worden door de patiënt als voldoende plezierig (of neutraal) ervaren, met als uitzondering de Letter Number Span test. 2
3 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten Pairs version (Aandacht / waakzaamheid) Testhertest betrouwbaarheid alle testen is hoger dan 0.70 m.u.v. de Hopkins Verbal Learning test (0.68) Bruikbaarheid als herhaalde meting Een leer effect werd gevonden bij Trial Making Test Part A (Cohen's d 0.22), Continuous Performance Test (Cohen's d 0.09), LetterNumber Span test (Cohen's d 0.16). Bij de Neuropsychologic al Assessment Battery, mazes subtest hadden 11 mensen een floor effect en 8 een plafond effect. Samenhang met functioneren 3
4 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten Correlatie met sociaal functioneren is heel laag (meeste test minder dan 0.10 ). Samenhang was het sterkst met functioneren op werk: varieerde 0.09 tot 0.30 (meeste rond 0.20) Tolerability Hoe plezierig de vragenlijst werd ervaren op een 7 puntsschaal varieerde 3.7 (LetterNumber span test) tot 5.6 op de Trail Making Test, Part A. Practicality Door de testafnemers werd de Mayer SaloveyCaruso het minst plezierig ervaren (4.9) en de Trail Making Test, Part A en de Hopkins test het meest plezierig (6.9) op 4
5 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten een schaal 7. Kern e.a. (2008) The MATRICS Concensus Cognitive Battery, Part 2: Conorming and standardization C Norm scores NB. Onderzo ek behorend bij Neuchter lein e.a. (2008) 300 ( 5 locaties) Rekrutering was gestratificeer d naar leeftijd, geslacht en opleidingsniveau Norm scores mensen zonder schizofrenie 100 zaten in de groep jaar, 100 in de groep 4049 jaar en 100 in de groep 5059 jaar. 47% man, 76% blank 8% minder dan middelbare school diploma 58% Test: MATRICS Consensus Cognitive Battery (MCCB) Brief Assessment of Cognition in Schizophren ia (BACS), Tower of London subtest Neuropsych ological Assessment Battery, shape learning subtest n.v.t. n.v.t. Norm scores voor de MCCB Effect leeftijd Op de 7 cognitieve domeinen (verwerkingssnel heid, aandacht / waakzaamheid, werkgeheugen, verbaal leervermogen, visueel leervermogen, redeneren en probleem oplossend vermogen en sociale cognitie) scoorden de jonge mensen meestal beter dan de oudere mensen, m.u.v. verbale leervermogen waar geen significant verschil werd gevonden en sociale cognitie waar ouderen het beter deden dan jongeren. Kwaliteit Geen kwaliteitsbeoo rdelingsformul ier kon worden ingevuld. Er is geprobeerd om een representatiev e sample te trekken uit de populatie (gebruik is gemaakt gestratificeerd e random sampling telefoonnumm ers mensen die in de omgeving de instellingen woonden. Deze normscores hoeven niet overeen te 5
6 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten middelbare school afgerond, maar minder dan 'college' 34% bachelor diploma of meer Exclusie: ooit gediagnostise erd met schizofrenie of psychotische stoornis neurologische aandoening of ernstig hoofdletsel mentale retardatie (zwakzinnigh eid) of pervasieve ontwikkelings stoornis gebruik antipsychotic a, antidepressiv a, antiangst of cognitie verbeterende medicatie (bijv. Effect geslacht Mannen behaalden significant hogere scores op de taken voor werkgeheugen en redeneren en probleemoplossen d vermogen. Vrouwen scoorden hoger op verbaal leervermogen. Voor de andere cognitieve domeinen was geen verschil tussen mannen en vrouwen waargenomen. Effect educatie Op alle cognitieve domeinen scoorden de mensen met meer jaren educatie beter dan mensen die minder educatie hadden gehad. komen met de Nederlandse situatie. Conclusie Duidelijk effect leeftijd en educatie is gevonden. Voor een enkel cognitief domein ook voor geslacht. De auteurs hebben een scoringsprogra mma ontwikkeld voor de MCCB. Ze adviseren een correctie uit te voeren voor leeftijd en geslacht, maar niet voor educatie, omdat bij schizofrenie patiënten educatie samenhangt met ernst de symptomen. De mogelijkheid voor correctie 6
7 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten Green e.a. (2008) Functional coprimary measures for clinical trials in C Diagnostis che test (observati oneel) NB. N=176 baseline en 167 na 4 wk methylfenida at), verdovende middelen tegen pijn in de afgelopen 72 uur, in het verleden ernstig misbruik alcohol of drugs (10 jaar of meer), middelgebrui k op alle 3 de dagen voor de test, meer dan 4 glazen alcohol per dag voor op z'n minst de 3 dagen voor de test, onvoldoende beheersing de engelse taal, onvoldoende in staat zijn het consent formulier te begrijpen met schizofrenie Diagnostisc he test: Functionele capiciteit: Maryland Assessment Cognitieve vaardigheden werd vastgesteld met de MATRICS 4 weken Testhertest betrouwbaa rheid bruikbaarhe Testhertest (0.70 of groter acceptabele betrouwbaarheid) MASC conversatie voor educatie wordt wel geboden in het scoringsprogra mma. Kwaliteit Blindering tussen de metingen is niet absoluut geweest. 7
8 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten schizophrenia: Results from the MATRICS psychometric and standardization study Onderzo ek behorend bij Neuchter lein e.a. (2008) of Social Competenc e (MASC) University of California at San Digo (UCSD) Performanc ebased Skills Assessment (UCSD PBSA) Interview maat voor cognitie: Schizophren ia Cognition Rating Scale (Sch CRS) Clinical Global Impression of Cognition in Schizophren ia (CGIcogn sch) Consensus Cognitive Battery Functioneren in de maatschappij werd vastgesteld met de Birchwood Social Functioning Scale aangevuld met items over werk een school de Social Adjustment Scale id als herhaalde meting verband met functionele status duldbaarhei d vragenlijst en praktische toepasbaar heid missing data 0.68 nonverbaal 0.66 effectiviteit 0.69 USCDPBSA Total 0.70 Medication management 0.48 Sch CRS Patiënt 0.60 Informant 0.77 Interviewer 0.82 CGICogn sch Patiënt 0.76 Verzorger 0.85 Samengesteld 0.80 GAF 0.89 Bruikbaarheid als herhaalde meting Klein 'oefen' effect. UCSD PBSA laat wel oefen effect zien (Cohen's d = 0.23) Plafond effect zichtbaar bij MASC nonverbaal, UCSD PBSA en bij patient report bij Sch CRS. Sensitiviteit is niet bekeken. Onduidelijk hoe valide de vergelijkingstesten zijn. De MCCB wordt beschreven in het artikel Neuchterlein (2008) Conclusie Testhertest betrouwbaarh eid in de meeste gevallen acceptabel. Oefeneffect en plafond effect te zien bij de USCDPBSA Samenhang met cognitief functioneren is het sterkst bij de USCD PBSA. Bij de andere testen (MASC, Sch CRS, CGI Cogn sch) is de samenhang matig. 8
9 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten Samenhang met cognitief functioneren Correlatie met MATRICS batterij is matig. Deze is het laagst bij Sch CRS patiënt 0.18, informant 0.21 en interviewer Bij de CGI rond de 0.30, bij de Maryland rond 0.40 en de correlatie met cogn. functioneren is het hoogst bij UCSDPBSA total score 0.61 Correlatie met functioneren Correlatie was laag tot matig. Tolerability Duldbaarheid was het hoogst voor de UCSDPBSA (6.2 op een schaal 17), Daarna voor Sch CRS (5.7), vervolgens voor MASC (3.8) en Samenhang met functioneren (globaal, sociaal, onafhankelijkh eid, werk) is vaak klein tot matig. Geen gegevens over sensitiviteit de test onderzocht. 9
10 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten het laagst voor CGI (3.5). Administratie tijd is het kortst voor Sch CRS. O'Halloran (2008) Psychometric comparison of computerized and standard administration of the neurocognitive assessment instruments selected by the CATIE and MATRICS consortia among patients with schizophrenia Controlled trial 116 Schizofrenie of schizoaffectie ve stoornis Leeftijd 44 jr (SD=11) Educatie 13 jr (SD=2) Inclusie criteria Leeftijd Minimal 6 jaren onderwijs gevolgd. Stabiele medicatie voor minimaal de afgelopen 30 dagen Goede behersing de Engelse taal CMINDS (Computeriz ed Multiphasic Interactive Neurocognit ive DualDisplay System) 4 test sessies sessie 1 en 2 vonden binnen een week plaats. Sessie 3 en 4 ook (voor de testhertest). Tussen sessie 2 en 3 zat ongeveer een maand. Vragenlijsten op standaard manier afgenomen. Niet met de computer. testhertest (Intraclass correlatie) Bland Altman plot (zijn de methodes inwisselbaa r) De test afgenomen met de computer hadden en hogere testhertest betrouwbaarheid (hogere ICC waarden) dan de test die niet met de computer werd afgenomen (t 25 = 2.19, p=0.04). Ook uit de plot kwam de computer test gunstiger. CMINDS is gebaseerd op de MATRICS en CATIE. In het CMINDS programma worden 14 tests afgenomen. De testhertest was goed en de betrouwbaarh eid leek groter te zijn dan bij dezelfde test die niet via de computer zijn afgenomen. De testbatterij de CMINDS bevat niet alle vragenlijsten de MATRICS. Exclusie andere 10
11 Mate incl. grootte Controle/vergel ijking Uitkomstma ten psychiatrisch e of neurologische diagnose anders dan schizofrenie of schizoaffectie ve stoornis afhankelijkhei d middelen in de afgelopen 6 maanden onvoldoende kunnen zien of horen om de cognitieve test uit te voeren. 11
12 Onderwerp: Routine Outcome Monitoring (ROM) Referentie Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten Gilbody Onbepaald n.v.t. (2003). Outcome measures and needs assessment tools for schizophrenia nad related disorders Marschall e.a., Systematic assessments of need and care planning in severe SR (Cochrane Review) A2 Rct N=304 pt 0 studies Volwassene n met schizofrenie of aanverwant e stoornis. Verdeeld over 72 zorgcoordinatoren (soort SPV) Het betrof pt Ruim 50% een schizofrenie stoornis Ongeveer 50% vrouw Vaststelling uitkomsten of behoeftes met terugkoppelin g naar de hulpverlener of het team hulpverleners Meten behoeften* de pt en feedback daar naar de zorgcoördinat or. Dit werd Gebruikelijke zorg zonder terugkoppelin g uitkomsten of behoeftes Standaard zorg. Dwz ongestructure erde behoefteinve ntarisatie. 12 maanden (N=242, 79,6%) Gestandaardis eerde maat voor psychiatrische symptomen *bijv. psychiatric rating scale) Gestandaardis eerde maat voor gezondheidsge relateerde kwaliteit leven. Gestandaardis eerde vaststelling de behoeftes de patiënt (bijv. Camberwell Assessment of Need) CNS: Behoeften waaraan tegemoet gekomen was in de interventie groep n.v.t. Geen studies gevonden Het gemiddeld aantal behoeften, gemeten met de CNS, op baseline was in de interventie en controlegroep Kwaliteit Review is goed uitgevoerd. Conclusie Geen studies zijn gevonden. Wel is een studie gevonden die ten tijde het review nog werd uitgevoerd (Slade, 2002) en een studie waar alleen de pilot nog was gedaan. Kwaliteit rct is goed. Goede randomisatie, lange. Conclusie: Er 12
13 Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten mental illness. UK uit het UK care Programmedi e een ernstige psychiatrisch e stoornis hadden volgens de Goldman criteria. Gemiddelde leeftijd ongeveer 43 jaar. dus niet door de zorgcoördinat or zelf gedaan. Tevens informatie waar lokaal interventies verkregen konden worden om hierop in te springen. Attendering aan de zorgcoördinator na 3 en 6 maanden. * Een behoefte is de aanwezigheid een kardinaal probleem waarvoor minimaal 1 interventie bestaat die in het afgelopen jaar niet aangeboden was. Bijvoorbeeld problemen met lezen en versus de controlegr oep (OR) BPRS (symptom atologie, mentaal) WHODAS (sociaal) MANSA (kwaliteit leven) CSI (pt tevredenh eid) resp en Behoeften waaraan tegemoet gekomen was: OR 1.28 (95% BI , p=0.52, ns) Er kon ook geen significant verschil aangetoond worden tussen interventiegroep en controle groep voor de andere maten hiernaast behalve voor pt tevredenheid. De pt in de interventiegroep waren iets meer tevreden (MD 0.16 (95% BI , p=0.003). is geen dat de interventie, behoefteinve ntarisatie met feedback, het aantal behoeften beter reduceert dan de informele en ongestructur eerde standaard zorg de zorgcoördina tor. De interventie had geen effect op de mentale of sociale functioneren of op de kwaliteit leven, maar wel een positief effect op pt tevredenheid. Het uitblijven een effect kan 13
14 Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten schrijven. Meetinstrume nt daarvoor is het Cardinal Needs Schedule (CNS). volgens de auteurs liggen aan de populatie (te weinig ernstige behoeften). Slade e.a., 2004 Does Meeting Needs Improve Quality of Life? C Dit artikel is geëxcludeer d; het betreft geen vergelijkend onderzoek. Nietvergelijkend naturalistisch onderzoek N=265 Bij N=121 (lange termijn zorggebruiker s) die zorg ontgen de South Verona Community Mental Health Service. N=265 Diagnose: 28% schizofrenie of functionele psychose. 7% affectieve psychose Sekse: 36% man Leeftijd: Diverse metingen, waaronder de Camberwell Assessment of Need (CAN, alleen op baseline bij patiënten gemeten) en de Lancashire Quality of Life Profile (LQL, bij baseline en fu). Geen feedback oid dus. 1 jaar Het is een artikel over prediktoren. Het betreft geen vergelijkende studie, en dus ook geen rct. Doel was om aan te tonen dat onbevredi gde behoeften samenhan gen met een lagere kwaliteit leven (beide op baseline gemeten) dat het op baseline vertonen veel behoeften waaraan niet is De hoeveelheid behoeften waar volgens de pt niet aan tegemoet gekomen was hing samen met een lagere kwaliteit leven. Ook kwaliteit leven na een jaar gemeten werd voorspeld door de hoeveelheid behoeften de pt waar volgens de pt niet aan tegemoet gekomen was op baseline (lage Kw.v.l. werd voorspeld door een hoge mate behoeften de pt waar niet aan tegemoet Betreft geen vergelijkend onderzoek. Er is geen sprake interventies, het betreft retrospectief cohortonderz oek. Conclusie: Kwaliteit leven gemeten na een jaar werd voorspeld door de hoeveelheid behoeften de pt waar volgens de pt niet aan tegemoet gekomen was op baseline. 14
15 Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten Slade e.a., Use of standardised outcome measures in adult mental health services Randomised controlled A2 rct N=160. Mensen die minimaal 3 maanden pt waren bij één de geestelijke gezondheidst eams Londen. Leeftijd Pt: Leeftijd 41.2 (11.2) Mannen 49% Blanken 76% Geen N=101 Gebruikelijke zorg + ROM plus feedback. Dit hield in: maandelijkse per post in te vullen vragenlijsten N=59 Gebruikelijke zorg 7 maanden tegemoetg ekomen, samenhan gt met een lagere kwaliteit leven bij fu. En dus niet om aan te tonen dat het tegemoetkome n aan behoeften patiënten een positief causaal effect heeft op de kwaliteit leven (dat zou releter zijn). Want de behoeften zijn niet een tweede keer gemeten. Meetinstrumen ten staf (maandelijks): Threshold Assesment Grid (TAG) voor de ernst de geestelijke gezondheidsp roblemen de pt. gekomen was). Echter, het was een zeer bescheiden effect. CANSASP (n=142): 56% alle pt had bij minimaal 1 behoefte minder waaraan niet tegemoetgekome n was dan op baseline. Echter, het gemiddelde Kwaliteit: Rct goede kwaliteit. Conclusie: Deze evaluatie ROM met een rct en een followup 7 15
16 Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten trial. Aan elke pat werd een staflid gekoppeld die het meest intensief met de pt werkte (N=74). schooldiplo ma 38% Primaire diagnose schizofrenie 38%, andere psychose 13% Jaren in contact met ggz 13.1 (11.8), in deze episode 4.1 (4.2) Staf: 43 spvers, 14 mwers, 11 psychiaters door staf en patiënt apart. Elke 3 maanden kreeg dit paar bovendien identieke feedback over de veranderinge n over de tijd en de gebieden waar men het niet eens over is (dus 2 feedbackrond es). Camberwell Assessment of Need Short Appraisal Schedule staff version (CANSASS) voor behoeften waar wel en niet aan tegemoetgek omen is. Helping Alliance Scale staff version (HASS) voor de therapeutisch e alliantie. Meetinstrumen ten pt (maandelijks): CANSASP Manchester Short Assessment (MANSA) voor kwaliteit leven HASP De eerste 2 zijn de primaire uitkomstmaten. verschil in tussen interventie en controlegroep in aantal behoeften waaraan niet tegemoetgekome n was bij followup niet significant (MD 0.15, 95% BI 1.2, 1.5, p=0.83). Idem voor behoeften waar wel aan tegemoetgekome n was. MANSA (n=151): Er kon bij followup ook geen significant verschil aangetoond worden tussen de interventieen controlegroep in kwaliteit leven (MD 0.007, 95%BI 0.44,0.31,p=0.7 2) Overig: Pt in de interventiegroep hadden significant minder maanden kon niet aantonen dat ROM met feedback effectief was t.a.v. het reduceren behoeften de pt en het verbeteren de kwaliteit leven. Er kon alleen een significante reductie in psychiatrisch e opnames aangetoond worden. De kosten de interventie worden ruimschoots terugverdien d door de reductie in opnamen, de interventie bespaart dus geld. 16
17 Mate incl. grootte Controle/verg elijking Uitkomstmaten Meetinstrumen ten alleen baseline en : Brief Psychiatric Rating Scale (BPRS, door staf) voor symptomen Health of Nation Outcome Scale (HoNOS, door staf) voor sociaal functioneren Client Service Receipt Inventory (CSRI, door pt) psychiatrische ziekenhuisopnam en (onderdeel CSRI, gemiddeld 0.13 vs 0.33, 95% BI 0.46, 0.04) en de opnames waren significant kortere duur (gemiddeld 3.5 vs 10.0 dagen, 95%BI 16.4, 1.5) Geen significant verschil in uitkomst tussen de interventieen controlegroep op de CANSAS S, TAG, BPRS, HoNOS, HAS, overige CSRI. Haalbaarheid: De respons de staf over de 7 rondes was 67% en de pt 79%. 17
18 Onderwerp: Diagnostiek Ultra Hoog Risicogroep Referentie Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten Cannon (2008) Prediction of psychosis in youth at high clinical risk C Longitudin ale studie Leeftijd 18,1 jr (SD 4,6) 41,6% vrouw n.v.t. Gevolgd met behulp de SIPS. n.v.t. 2,5 jaar 35% de mensen met een prodromaal syndroom volgens de SIPS ontwikkelde een psychose binnen 2,5 jaar. VS Setting: 8 klinische onderzoekscentra 291 Inclusie: prodromale syndroom, volgens de Structured Interview for Prodromal Syndromes (SIPS). Deze personen zijn aangemeld door de hulpverlene r (en zijn dus personen die hulp hebben gezocht) 19,6% niet blank 13,9 % Hispanic Tijd tot het ontstaan een volle psychostisc he vorm de mentale stoornis Predictoren bleken: Genetisch risico voor schizofrenie met recente vermindering het functioneren een hoog gehalte ongebruikelijke gedachten inhoud hogere gehaltes achterdocht / paranoia grotere sociale belemmeringen middelen misbruik in het verleden Het gebruik 1 of meerdere predictoren de 5 hierboven vergrootte de positief voorspellende power. Meerdere predictoren verhoogde de positieve voorspellende waarde, maar verkleinde de sensitiviteit ten opzichte een enkele predictor. Kwaliteit Longitudinale studie, dus kracht C Conclusie Het gebruik predictoren naast de SIPS vergrootte de positief voorspellende waarde. De auteurs wijzen erop dat de 5 voorspellers op empirische wijze zijn verkregen ipv via hypothese testing, dus dat de predictoren nog moeten worden bevestigd door andere studie(s). Opmerkingen Een aantal participanten 18
19 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten Killackey & Yung (2007) Effectiveness of early intervention in psychosis Yung et al. (2008) Validation of 'prodromal' criteria to detect individuals at ultra high risk of psychosis: 2 year followup NB. review gaat niet over uitgangs vraag namen deel aan een RCT rondom olanzapine. De auteurs geven aan dat de resultaten toepassing zijn op mensen die hulp hebben gezocht, maar niet generaliseerba ar zijn naar de algemene populatie. Review? Nvt Opmerkingen Artikel noemt alleen zijdelings iets over het herkennen UHR. C Cohort 292 Inclusie criteria: 1524 jaar wonen in het gebied de kliniek Exclusie: Jongeren die hulp zoeken bij een geestelijk gezondheid szorg centrum (ORYGEN Youth Health) en Nvt Het Ultra Hoge Risico voor het ontwikkelen een psychose werd bepaald door de hulpverlener Nvt Zie hiernaast 2 jaar Ontwikkele n een psychose Volgens ongestandaardiseerde interview behoorde 143 tot de hoog risico groep, en 149 tot de geen verhoogd risico groep. Volgens de vaststelling via de onderzoeksmethode (combinatie CAARNS, FIGS, GAF) behoorde 119 tot de UHR+ groep en 173 Kwaliteit goed Conclusie Deze studie borduurt voort op de studie Yung e.a. (2006). Deze gegevens samen laten 19
20 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten Melbourne (Australië) psychotisch e stoornis organische oorzaak voor klachten IQ <70 geen Engels spreken die (nog) geen psychose hebben. Gemiddelde leeftijd: 18.1 jaar. 51% vrouw via een niet gestandaardis eerd interview en door onderzoeker dmv de Comprehensi ve Assessment of At Risk Mental States (CAARMS) en om genetische kwetsbaarhei d te meten werd de Family Interview for Genetic s (FIGS) en de Global Aaessment of Functioning (GAF). Op 3 manieren kon je volgens de onderzoeksas sesment tot een risico groep behoren: 1) subthreshold psychotische symptomen tot de UHR groep. Bijna iedereen (106 de UHR+ groep voldeed alleen aan criteria 1 (subthreshold psychotisch). Als het niet gestandaardiseerde interview werd vergeleken met het vaststellen door de onderzoekers (combinatie CAARNS, FIGS, GAF), dan was de sensitiviteit 0.64 (95%BI ), specificiteit 0.61 ( ). In de verhoogd risico groep de clinici zitten mensen die volgens de onderzoekers in de UHRgroep horen en andersom. Van de UHR+ groep (zoals vastgesteld door de onderzoekers) werden 19 personen (16%) psychotisch en de UHR groep 2 (1,2%). De sensitiviteit de UHR+ status was 0,905 (95%BI 0,680,98) en specificiteit 0,63 (0,87 0,69). De positieve predictieve waarde (PPV) was 0,16 (0,100,54) de negatieve predictieve waarde (NVP) was 0,99 (0,951,00). Mensen met een UHR+ status hadden een significant grotere kans om psychotisch te worden zien dat het grootste risico om een psychose te ontwikkelen in de 6 maanden ligt na het vaststellen de UHR+ of UHR. Van de personen die aangemerkt waren als UHR+ ontwikkelde 16% een psychose binnen 2 jaar. Dit is niet een hoog percentage. De auteurs dragen de volgende redenen aan: hoog risico personen zijn al heel vroeg ontdekt, de interventie is effectief of er is sprake een groot aantal 'false positives'. Dus mensen die als hoog risico 20
21 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten 2) in het verleden kortduren gelimiteerde psychostische symptomen 3) een eerste graads familielid met (in het verleden) een psychotische stoornis en recentelijk zelf een verslechterin g het functioneren dan de UHR mensen (OR 16,25; 95%BI 9,3428,26). In de groep die door de clinici als verhoogd risico werd aangemerkt, daar was de UHR+ status (vastgesteld door combinatie CAARMS, FIGS, GAF) significant geassocieerd met psychose bij 2 jaar (Fischer's exact 2zijdig, p<0,0001). In deze groep was de sensitiviteit, specificiteit, PPV, NVP de UHR+ status, zoals gesteld door de onderzoekers, respectievelijk 1 (95%BI 0,17 1), 0,52 (0,430,60), 0,17 (0,100,28), 1 (0,93 1). In de groep die door de clinici niet als verhoogd risico groep werd gezien was de UHR+ status ook gerelateerd aan het krijgen een psychose (p=0.008). De sensitiviteit, specificiteit, PPV en NVP de UHR+ status in deze groep waren respectievelijk 0,75 (0,360,96), 0,74 (0,660,81) 0,14 (0,06 0,29) en 0,98 (0,931,00) worden aangemerkt, maar in werkelijkheid geen verhoogd risico hebben. Daarom raden de auteurs aan om bij de hoog risico groep niet al gelijk met medicatie te beginnen. Opmerking De auteurs merken op dat de predictieve waarde de test heel erg afhangt de groep waarin je het afneemt. In de gewone populatie zal die PPV heel laag zijn. Ook is de positief voorspellende waarde vrij laag. 21
22 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten Yung e.a. (2006) Testing the ultra high risk (prodromal) criteria for the prediction of psychosis in a clinical sample of young people C Zie Yung 2008 Zie Yung 2008 Zie Yung 2008 Zie Yung 2008 Zie Yung maand en Ontwikkele n psychose. Met UHR status als predictor. Ook werd gekeken naar GAF score (<51) als, zie Yung De UHR+ groep had een significant grotere kans om psychotisch te worden dan de UHR groep (OR 19,3; 95%Bi 2,5 150,5) binnen zes maanden. voorspeller. behorend bij Yung 2008 Gemiddelde baseline GAF/CGAS score voor de hele groep was 54,17. De personen die binnen 6 maanden een psychose ontwikkelden hadden gemiddeld genomen een lagere GAF/CGAS score (42,77) dan de personen die niet psychotisch werden (54,89; t=3,276, df=216, p=0,001). GAF/CGAS was net aan significant als voorspeller (OR 3,7; 95%BI 1,1 12,3). Sensitiviteit, specificiteit, PPV en NPV voor GAF/SGAS score <51 waren 69,2% (38,9%89,6%), 62,0% (55,0%68,5%), 10,3% (5,1%19,2%) en 97,1% (92,0%99,0%). Ook in de UHR+ groep bleef GAF/GCAS een significante voorspeller. Zie Yung UHR status is betere voorspeller dan GAF/CGAS (functioneren). Wel heeft het functioneren nog een extra voorspellende waarde bovenop de UHR status alleen. De auteurs suggereren om functioneren (GAF/CGAS) als extra criteria mee te nemen. Wellicht is een ander instrument beter dan de GAS om functioneren te meten (SOFAS werd gesuggereerd) Een UHR screening instrument 22
23 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten Yung (2005) Mapping the onset of psychosis: the Comprehensi ve Assessment of ArRisk Mental States (CAARMS) C Cohort 4 groepen 1) n=49 Inclusie: 1529 jr Ultra Hoog Risico volgens de BPRS / CASH criteria 2) controle groep n=48 Inclusie: Werkloze adolescente n en jong 1) ge. lft. 19,1 jr, 51% man, 2) gem. lft 21,1 jr, 37,5% man, geen psychotisch e stoornis in het verleden of een familielid met een psychotisch e stoornis UHR status bepaald door de CAARMS nvt 1) 12 mnd 2) 0 mnd 3) 6 mnd 4) 0 mnd i) Predictieve validiteit: hoge CAARMS score voorspellen d voor psychotisch e stoornis? ii) Discriminan t validiteit: Scoren de UHR personen i) 40,8% heeft psychotische stoornis gekregen binnen 12 maanden. Van de CAARMS waren de negatieve symptomen voorspellend voor het ontwikkelen een psychose, maar niet de positieve symptomen. ii) UHR patiënten scoorden hoger dan de controle groep op alle subschalen de CAARMS (p<.001) iii) de 49 had ook 45 UHR+ volgens de CAARMS (91,8%) wordt ontwikkeld. UHR status in de populatie is geen goede voorspeller voor psychose. In een klinische populatie zoals bij deze studie is het een betere voorspeller. Nog onduidelijk voor welke setting de UHR status het beste werkt. Kwaliteit Er is (nog) geen gouden standaard om het instrument mee te vergelijken. Conclusie De voorspellende waarde de CAARMS is heel erg afhankelijk het aantal psychotische 23
24 Mate incl. grootte Controle / vergelijking followup Uitkomstm aten volwassene n, zonder psychische stoornis (volgens de DSMIV) 3) 150 Inclusie: Nietpsychotisch Hulp zoekend 1524 jaar 4) 34 UHR patiënten Die hulp krijgen bij de PACE kliniek voor psychotisch e jongeren (voor de interrater reliability) 3) hoger op de CAARMS dan de controle? iii) Concurrent validiteit: Worden dezelfde mensen als UHR gedefinieer d door de CAARMS en de BPRS / CASH? iv) Predictieve validiteit: UHR status (volgens CAARMS) voorspellne d voor psychostisc he stoornis? iv) Van de 150 personen die hulp zochten, maar niet psychotisch waren, hadden 43 personen een UHR score op de CAARMS. Na 6 maanden hadden 6 personen (4%) een psychotische stoornis ontwikkeld, waar 5 de UHR personen en 1 die niet als UHR was aangeduid. In deze groep was de RR 12,44 (95% BI 1,5; 103,41). The sensitiviteit, specificiteit, PPV, NPV waren 0,83; 0,74; 0,12 en 0,99. stoornissen die in de sample voorkomen. De meeste mensen die als UHR werden aangemerkt door de CAARMS ontwikkelde geen psychotische stoornis. Dit maakt het instrument in een gewone populatie niet bruikbaar, wege het hoge aantal false positives. In de hoog risico groep bleken de negatieve symptomen gemeten door de CAARMS voorspellend voor het ontwikkelen een psychose, maar de positieve symptomen 24
Nederlandse samenvatting
Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra
Nadere informatieSamenvatting 21580_rietdijk F.indd :09
Samenvatting 21580_rietdijk F.indd 161 10-02-12 15:09 People at ultra high risk for psychosis Schizofrenie en aanverwante psychotische stoornissen hebben grote negatieve gevolgen voor het sociaal en psychisch
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/43602 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Fenema, E.M. van Title: Treatment quality in times of ROM Issue Date: 2016-09-15
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieEvidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten. Ton Kuijpers, Epidemioloog
Evidence based richtlijnontwikkeling (EBRO) training voor patiënten Ton Kuijpers, Epidemioloog Guru based medicine Inhoud Voorbeeld van een wetenschappelijk onderzoeksdesign (RCT) Mate van bewijs Conclusies
Nadere informatieZimmerman, Sheeran, & Young. Beoordelen van de aanwezigheid van depressie
DIAGNOSTIC INVENTORY FOR DEPRESSION (DID) Zimmerman, M., Sheeran, T., & Young, D. (2004). The Diagnostic Inventory for Depression: A self-report scale to diagnose DSM-IV Major Depressive Disorder. Journal
Nadere informatieScreening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg
Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit
Nadere informatieROM in de ouderenpsychiatrie
Improving Mental Health by Sharing Knowledge ROM in de ouderenpsychiatrie Marjolein Veerbeek Richard Oude Voshaar, Anne Margriet Pot Financier: Ministerie van VWS 2 Routine Outcome Monitoring Definitie
Nadere informatieNeurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie
Neurocognitief functioneren bij electroconvulsietherapie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het bestuderen van de aard en de mate van veranderingen op meerdere domeinen van het neurocognitief
Nadere informatieHoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het
Samenvatting Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Samenvattend, depressie is een veelvoorkomende stoornis met een grote impact op zowel het individu als op populatieniveau. Effectieve
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieDe begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa de Weerd, Henny Sinnema, Bauke Koekkoek, Ton van Balkom,
Nadere informatieIndividuele Rehabilitatiebenadering (IRB) IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek. Individuele Plaatsing en Steun (IPS)
IPS & IRB als voorbeelden van doelmatigheidsonderzoek Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) Jooske van Busschbach A. Dennis Stant 2 H. Michon 3 M van Vugt 3 W. Swildens 4. RGOc/UMCG, Hogeschool Windesheim
Nadere informatieVroeginterventie via het internet voor depressie en angst
Samenvatting 141 Vroeginterventie via het internet voor depressie en angst Hoofdstuk 1 is de inleiding van dit proefschrift. Internetbehandeling voor depressie en angst is bewezen effectief. Dit opent
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieToegankelijkheid en effectiviteit van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen. Samenvatting
Toegankelijkheid en effectiviteit van de geestelijke gezondheidszorg voor ouderen Hoofdstuk 1 is de algemene inleiding van dit proefschrift. Psychische stoornissen komen geregeld voor bij ouderen (65-plus).
Nadere informatieSummery. Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers
ummery amenvatting Effectiviteit van een interventieprogramma op arm-, schouder- en nekklachten bij beeldschermwerkers 207 Algemene introductie Werkgerelateerde arm-, schouder- en nekklachten zijn al eeuwen
Nadere informatierapporteerden. Er werden geen verschillen gevonden in schoolprestaties, spijbelgedrag en middelengebruik tussen de verschillende groepen.
Samenvatting Samenvatting Depressie en angst zijn de meest voorkomende psychische stoornissen in de adolescentie met een enorme impact op het individu. Veel adolescenten rapporteren depressieve en angst
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatiePatient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG)
Patient reported Outcomes in Cognitive Impairement (PROCOG) Bowman, L. (2006) "Validation of a New Symptom Impact Questionnaire for Mild to Moderate Cognitive Impairment." Meetinstrument Patient-reported
Nadere informatieDe multidisciplinaire richtlijn schizofrenie - Wat kunnen we met de recente update?-
De multidisciplinaire richtlijn schizofrenie - Wat kunnen we met de recente update?- Dr. Berno van Meijel Lector GGZ-verpleegkunde Hogeschool INHolland / Amsterdam www.ggzverpleegkunde.nl De richtlijn
Nadere informatieOntwikkeling van de vragenlijst Betrouwbaarheid en validiteit
109 Samenvatting 110 Inleiding Dit proefschrift beschrijft de ontwikkeling van een vragenlijst die door patiënten zelf in te vullen is om zowel gewenste (effectiviteit) als ongewenst effecten (bijwerkingen/tolerabiliteit)
Nadere informatieDE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE. Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student
DE RELATIE TUSSEN TRAUMA EN PSYCHOSE Tamar Kraan Psycholoog & PhD Student Definitie trauma in de kindertijd Emotioneel misbruik Emotionele verwaarlozing Fysiek misbruik Fysieke verwaarlozing Seksueel misbruik
Nadere informatieEffectiviteit van de Wiet-Check
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7
Nadere informatieOnderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose
Onderzoek naar de effectiviteit van de residentieel geïntegreerde behandeling voor patiënten met een dubbeldiagnose Prof. Sabbe (CAPRI UA) Malone Maureen (CAPRI UA) Overzicht Definities Onderzoeksvragen
Nadere informatieKennissynthese arbeid en psychische aandoeningen. Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema
Kennissynthese arbeid en psychische aandoeningen Dr. F.G.Schaafsma Dr. H. Michon Prof. dr. J.R. Anema Ernstige Psychische Aandoeningen (EPA) Definitie consensus groep EPA¹ - Sprake van psychische stoornis
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatie17-1-2013. De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme / computer programma Het onderzoek
Patiënt-empowerment; het individueel zorgplan en de ziektelastmeter bij COPD Onno van Schayck CAHAG 7e conferentie Utrecht, 24 januari 2013 Inhoud De ontwikkeling van de ziektelastmeter Behandelalgoritme
Nadere informatieMindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014
Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)
Nadere informatiePsychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?
Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie
Nadere informatiePsychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct
Psychologische behandeling voor SOLK-patiënten door de POH-GGZ: resultaten van een rct Kate Sitnikova 8 november 2018 Amsterdam UMC Locatie VUmc Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Sheet
Nadere informatieSamenvatting (summary in Dutch)
Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,
Nadere informatieCognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial
Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals
Nadere informatiePsychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten)
Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Eveline Kempenaar Algemene Leden Vergadering VDV november 2012 In het nieuws! 1 Definitie SOLK Lichamelijke
Nadere informatieWERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?
WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE
Nadere informatiesamenvatting 127 Samenvatting
127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.
Nadere informatieTHE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING. No financial disclosure.
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING drs. Helga Ising PARNASSIA, DEN HAAG dr. Judith Rietdijk DIJK EN DUIN, ZAANDAM No financial disclosure. RELEVANTIE VROEGHERKENNING:
Nadere informatieChapter 10 Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 De laatste jaren is de mortaliteit bij patiënten met psychotische aandoeningen gestegen terwijl deze in de algemene populatie per leeftijdscategorie is gedaald. Een belangrijke
Nadere informatieRepeatable Battery for the Assessment of Neuropsychological Status (RBANS)
Repeatable Battery for the Assessment of Neuropsychological Status (RBANS) Randolph C. (1998) Randolph, C., Tierney, M. C., Mohr, E., and Chase, T. N. 1998. "The Repeatable Battery for the Assessment of
Nadere informatie23-1-2014. Classificeren en meten. Overzicht van de officiële definities van de meter sinds 1795. Raymond Ostelo, PhD. Klinimetrie
Raymond Ostelo, PhD Professor of Evidence-Based Physiotherapy Dept. Health Sciences EMGO+ Institute for Health and Care Research VU University Amsterdam, the Netherlands r.ostelo@vumc.nl 1 Classificeren
Nadere informatieImplementatie van Individuele Plaatsing & Steun voor mensen met ernstige psychische aandoeningen
Implementatie van Individuele Plaatsing & Steun voor mensen met ernstige psychische aandoeningen KCVG onderzoekers: M. Vukadin, F.G. Schaafsma, J.R. Anema Trimbos Instituut: H. Michon GGZ In geest - Actenz:
Nadere informatieSamenvatting Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie
Beloop van beperkingen in activiteiten bij oudere patiënten met artrose van heup of knie Zoals beschreven in hoofdstuk 1, is artrose een chronische ziekte die vaak voorkomt bij ouderen en in het bijzonder
Nadere informatieDe ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe. Onno van Schayck. Cahag Conferentie 15-1-2015.
De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe Onno van Schayck Cahag Conferentie 15-1-2015 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieBehandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona
Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Environment Genotype Phenotype Omgeving Gen Psychose Omgeving
Nadere informatieRehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge Rehabilitatie door zelfmanagement bij chronische angst en depressie (de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa Zoun, Bauke Koekkoek, Henny Sinnema, Anna Muntingh,
Nadere informatieOp weg naar vermindering van negatieve symptomen/apathie en een betere toekomst in de maatschappij voor mensen met psychosen.
Op weg naar vermindering van negatieve symptomen/apathie en een betere toekomst in de maatschappij voor mensen met psychosen. Rikus Knegtering 10 September 2015 Lentis, NIC, RGOc, UMCG Abstract: Op weg
Nadere informatieRELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS)
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING J e n n y v a n d e r W e r f P A R N A S S I A, D E N H A A G J u d i t h R i e t d i j k D I J K E N D U I N, Z A A N D A M No financial
Nadere informatieBegeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten
Begeleide lotgenotengroepen voor mensen met een psychose: Werkwijze en effecten Dr. Stynke Castelein Dr. Richard Bruggeman Dr. Jooske T. van Busschbach Dhr. Pieter Jan Mulder Dr. Rikus Knegtering Prof.dr.
Nadere informatieDeze test werd ontwikkeld en aangewend om het medicatiemanagement en de verschillende aspecten hiervan te evalueren in de ambulante zorg.
Drug Regimen Unassisted Grading Scale (DRUGS) Edelberg HK, Shallenberger E, Wei JY (1999) Medication management capacity in highly functioning community living older adults: detection of early deficits.
Nadere informatieSamenvatting in Nederlands
* Samenvatting in Nederlands Samenvatting in Nederlands Dit proefschrift is gebaseerd op gegevens verkregen uit het FuPro-CVA onderzoek (Functionele Prognose bij een cerebrovasculair accident (of beroerte)).
Nadere informatieLEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn
LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013 Inhoud Achtergrond Online
Nadere informatieSMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen. Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN
SMART4U: een app om sociale contacten uit te breiden voor mensen met ernstige psychische aandoeningen Dr. Willeke Manders Léon van Woerden MScN Inhoud presentatie Wat is Smart4U Doel van het onderzoek
Nadere informatieVerbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten. Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG
Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG Leefstijl VT Wonen? Leefstijl Way of life? Leefstijl Levensfase?
Nadere informatieScreening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg
Screening van cognitieve stoornissen in de verslavingszorg aan de hand van de Montreal Cognitive Assessment (MoCA-D) Carolien J. W. H. Bruijnen, MSc Promovendus Vincent van Gogh cbruijnen@vvgi.nl www.nispa.nl
Nadere informatieIdentification of senior at risk (ISAR)
Identification of senior at risk (ISAR) McCusker, J., Bellavance, F., Cardin, S., Trepanier, S., Verdon, J., and Ardman, O. (1999) "Detection of Older People at Increased Risk of Adverse Health Outcomes
Nadere informatiePartnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet
Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen
Nadere informatieSAMENVATTING. Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift
153 SAMENVATTING Achtergrond en doelstellingen van dit proefschrift Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische stoornissen, de ziektelast is hoog en deze aandoeningen brengen hoge kosten met
Nadere informatieVroeg Detectie. On The ROAD. Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie
Vroeg Detectie & On The ROAD Marieke Pijnenborg namens Stuurgroep Vroegdetectie Beperkingen huidige zorgprogramma s Hoge co-morbiditeit Grote klinische heterogeniteit Overlap van risico factoren Geen diagnose-specifieke
Nadere informatieFormulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument.
Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 3. Toelichting bij de criteria voor
Nadere informatie218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongen
Samenvatting 217 218 SAMENVATTING De prevalentie van overgewicht en obesitas bij kinderen is de laatste jaren sterk toegenomen. In Nederland hebben 12.8% van de jongens en 14.8% van de meisjes overgewicht,
Nadere informatieROM met de OQ-45. Kim la Croix, sheets: Kim de Jong. Discover the world at Leiden University
ROM met de OQ-45 Kim la Croix, sheets: Kim de Jong Vraag Gebruikt u op dit moment de OQ-45? a. Nee, maar ik overweeg deze te gaan gebruiken b. Ja, maar ik gebruik hem nog beperkt c. Ja, ik gebruik hem
Nadere informatieMedication management ability assessment: results from a performance based measure in older outpatients with schizophrenia.
Medication Management Ability Assessment (MMAA) Patterson TL, Lacro J, McKibbin CL, Moscona S, Hughs T, Jeste DV. (2002) Medication management ability assessment: results from a performance based measure
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het is een uitdaging om ouderen te identificeren die baat kunnen hebben bij een interventie gericht op de preventie van beperkingen in het dagelijks leven op het moment dat dergelijke
Nadere informatieHet Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het. Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met. een Psychotische Stoornis.
Het Effect van Assertive Community Treatment (ACT) op het Sociaal Functioneren van Langdurig Psychiatrische Patiënten met een Psychotische Stoornis. The Effect of Assertive Community Treatment (ACT) on
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatiePositieve Psychologie Interventies
Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond
Nadere informatieMental Alternation Test (MAT)
Mental Alternation Test (MAT) Jones, B. N., Teng, E. L., Folstein, M. F., and Harrison, K. S. (1993). "A New Bedside Test of Cognition for Patients With HIV Infection." Meetinstrument Mental Alternation
Nadere informatieScience
Science Fiction ? No Mijlpalen in de behandeling van psychose Lieuwe de Haan, Zorglijn Vroege Psychose Uitvoeren wat we al weten Bron en disclaimer Waar kunnen we de meeste winst halen? I. Hoop II. Zelfvertrouwen
Nadere informatiePROGRAMMATORISCHE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WETENSCHAPSBELEID. ONDERZOEK NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN
PROGRAMMATORISCHE FEDERALE OVERHEIDSDIENST WETENSCHAPSBELEID. ONDERZOEK NAAR DE EFFECTIVITEIT VAN BEHANDELINGSPROGRAMMA'S, SPECIFIEK VOOR PATIËNTEN MET EN DUBBELE DIAGNOSE. Promotor: Prof. Dr. B. Sabbe
Nadere informatieEffecten van Assertive Community Treatment bij cliënten met een eerste psychose. 5 november 2007 Onderzoeksdag Geestdrift
Effecten van Assertive Community Treatment bij cliënten met een eerste psychose Thema onderzoek ACT EBP doelgroep werkt dit? > ACT: ok > Doelgroep: beperkt bewijs Fidelity Cliënt / mantelzorg resultaten
Nadere informatiehoofdstuk 2 hoofdstuk 3
Om de herkenning van patiënten met depressieve stoornis in de eerste lijn te verbeteren wordt wel screening aanbevolen. Voorts worden pakketinterventies aanbevolen om de kwaliteit van zorg en de resultaten
Nadere informatieObservationeel onderzoek Patiënt-controleonderzoek Cohortonderzoek Cross-sectioneel Systematisch review
Zoekstrategie JGZ-richtlijn Taalontwikkeling Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken zijn deze eerst omgevormd tot PICO uitgangsvragen. Hierbij wordt achtereenvolgens het volgende
Nadere informatieResultaten onderzoek Nationale Diabetes Challenge 2017
Resultaten onderzoek Nationale Diabetes Challenge 2017 De Nationale Diabetes Challenge De Bas van de Goor Foundation organiseerde voor het derde jaar op rij de Nationale Diabetes Challenge (NDC). De NDC
Nadere informatiePositieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen
Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic
Nadere informatieDe zorgvignetten EPA nader onderzocht Met data uit meerdere patiëntgebonden regionale registratiebronnen
De zorgvignetten EPA nader onderzocht Met data uit meerdere patiëntgebonden regionale registratiebronnen Wilma Swildens (Altrecht) Jan Theunissen (GGZinGeest/Vumc) Gerard de Valk (Altrecht) De zorgvignetten
Nadere informatieGezondheidsvaardigheden in de Nederlandse volwassen bevolking Het doel van het eerste deel van dit proefschrift, was te onderzoeken in hoeverre
Samenvatting Inleiding In Nederland wordt van burgers verwacht dat zij een zelfstandige en verantwoordelijke rol vervullen met betrekking tot hun gezondheid en zorg. Dit is het gevolg van verschillende
Nadere informatieEffectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties
Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties Van Waelvelde, De Roubaix A, Steppe L, et al. (2017) Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties.
Nadere informatieSaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)
Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en
Nadere informatieMindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.
Mindfulness bij somatoforme stoornissen Hiske van Ravesteijn psychiater i.o. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) bij somatoforme stoornissen Onverklaarde lichamelijke klachten 20% Persisterende
Nadere informatieVoorspellen van behandeluitkomsten bij cliënten in de ouderenpsychiatrie
Voorspellen van behandeluitkomsten bij cliënten in de ouderenpsychiatrie 11 november 2014 Nanda Mooij, Jasper Nieuwesteeg en Jan Theunissen GGZ Ingeest In samenwerking met: SynQuest werkgroep - Sylvana
Nadere informatie1 G>=>KE:G=L> Dutch summary
1 Dutch summary * - nederlandse samenvatting Alhoewel cerebrale parese (CP) wordt gezien als een non-progressieve aandoening treden er wel degelijk secundaire complicaties op zoals afname van beweeglijkheid,
Nadere informatieSamenvatting. BurcIn Ünlü Ince. Recruiting and treating depression in ethnic minorities: the effects of online and offline psychotherapy
Samenvatting 194 Dit proefschrift start met een algemene inleiding in hoofdstuk 1 om een kader te scheppen voor de besproken artikelen. Migratie is een historisch fenomeen die vaak resulteert in verbeterde
Nadere informatiedr. Wiepke Cahn UMCUtrecht
dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands
* 137 Samenvatting Het doel van deze dissertatie was het beschrijven van lange termijn resultaten van ernstige tot zeer ernstige ongevalslachtoffers. Ernstig werd gedefinieerd als een letselernst van 16
Nadere informatieAuteur Bech, Rasmussen, Olsen, Noerholm, & Abildgaard. Meten van de ernst van depressie
MAJOR DEPRESSION INVENTORY (MDI) Bech, P., Rasmussen, N.A., Olsen, R., Noerholm, V., & Abildgaard, W. (2001). The sensitivity and specificity of the Major Depression Inventory, using the Present State
Nadere informatieSociale uitsluiting bij autisme spectrum stoornis (ASS) Gegevens bij aanmelding. Gegevens bij aanmelding. Inhoud
Gegevens bij aanmelding Gegevens bij aanmelding Ervaring Bijna iedereen Waarom/bij wie? Langdurige overvraging Stress en puberteit Drugs Geen grip op leven; zeer onveilig gevoel Bij jongeren ( als ouder
Nadere informatieE-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen
E-health4Uth: extra contactmoment vanuit de Jeugdgezondheidszorg voor 15/16 jarigen Effectevaluatie Door: Rienke Bannink (Erasmus MC) E-mail r.bannink@erasmusmc.nl i.s.m. Els van As (consortium Rivas-Careyn),
Nadere informatieLECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose
LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieGezondheid en arbeidsparticipatie: determinanten, gevolgen en bouwstenen voor reïntegratie
Gezondheid en arbeidsparticipatie: determinanten, gevolgen en bouwstenen voor reïntegratie Prof Dr Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Gezondheid van uitkeringsgerechtigden
Nadere informatieGebruik van PROMs individueel versus groepsniveau. Riekie de Vet
Gebruik van PROMs individueel versus groepsniveau Riekie de Vet Klinimetrie: meten in de geneeskunde Het meten van symptomen, diagnostiek, uitkomsten van behandelingen, gezondheidsstatus en bijvoorbeeld
Nadere informatieComparison: Kinderen zonder deze risicofactor.
Zoekstrategieën JGZ-richtlijn Taalontwikkeling oekstrategie Om de uitgangsvragen op een gestructureerde manier uit te werken tot beantwoordbare vragen zijn deze eerst omgewerkt tot PICO uitgangsvragen.
Nadere informatieVerdiepingssessie SCIL:
Studiedag Oog voor laag IQ 16-06-2017 Verdiepingssessie SCIL: Samenvatting prevalentie onderzoek in de algemene S-GGZ Korte presentatie van de SCIL Blik op de SCIL, instructie en SCIL uitslag: En nu? expertisecentrum
Nadere informatieVoorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel
Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,
Nadere informatieSomatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening
Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening zorggebruik, resultaten 1 dr. Wilma Swildens a, dr. Fabian Termorshuizen b,c, drs. Alex de Ridder M.D. a, dr. Hugo Smeets, M.D. b,d,, prof dr.
Nadere informatieSamenvatting. Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie
Cliëntgerichte benadering in de ergotherapie Het implementeren van een cliëntgerichte benadering in de gezondheidszorg heeft in toenemende mate de aandacht gekregen van patiënten, hulpverleners en beleidsmakers.
Nadere informatieHypnotherapie als behandeling van het Prikkelbaredarmsyndroom
Hypnotherapie als behandeling van het Prikkelbaredarmsyndroom Een pilot studie naar de behandeling door PDS-therapeuten Methode studiepopulatie 285 patiënten (leeftijd 18-65 jaar, 74% vrouw), gediagnosticeerd
Nadere informatieDe behandeling van chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)
Improving Mental Health by Sharing Knowledge De behandeling van chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Annemein Kemps, Henny Sinnema VGCT najaarscongres 2013 INHOUD
Nadere informatie