Financiering Maatschappelijke Opvangvoorziening Westelijke Mijnstreek

Transcriptie

1 Stein Gemeenteblad 2004, no. Agendapunt Bijlagen Aan Betreft Afdeling A De Raad Financiering Maatschappelijke Opvangvoorziening Westelijke Mijnstreek Inleiding In 2000 hebben alle gemeenten in de Westelijke Mijnstreek de Kadernota Maatschappelijke Opvang (MOV) Westelijke Mijnstreek vastgesteld, waarin het voorzieningenniveau voor deze regio is opgenomen met de daarbij behorende productieafspraken en kostprijzen. De kostprijzen van de voorzieningen lagen grosso modo op hetzelfde niveau van het jaar 1999 en waren voor wat betreft de personeelskosten gebaseerd op een combinatie van professioneel kader, additioneel personeel (W.I.W.) en vrijwilligers. In de jaarverslagen van de Stichting M.O.V. en bij de aanbieding van de werkbegroting van de Stichting is sinds 1999 gewaarschuwd voor het feit dat de kostprijzen niet marktconform waren. Mei 2001 heeft de Directie en de Raad van Toezicht van de Stichting MOV via een brandbrief aan de centrumgemeente Maastricht en de gemeente Sittard-Geleen verzocht om een aanzienlijk aanvullend subsidie, vanwege grote liquiditeitsproblemen bij de Stichting. Het achterwege blijven van extra subsidie zou betekenen dat de Stichting zou moeten overgaan tot (gedeeltelijke) sluiting van voorzieningen in de Westelijke Mijnstreek. Na overleg met de gemeenten Maastricht en Venlo en na een analyse van de problematiek heeft de gemeente Sittard-Geleen begin oktober 2001 en medio december 2001 besloten om resp. ƒ ,00 ( ,05) en ƒ ,00 ( ,03) beschikbaar te stellen om een dreigende sluiting van voorzieningen en faillissement van de Stichting te voorkomen, met alle gevolgen van dien. Vanwege het spoedeisende karakter van deze kwestie zijn de regiogemeenten in de Westelijke Mijnstreek destijds niet benaderd om ook te delen in het additioneel verstrekt subsidie. De gemeente Sittard-Geleen heeft nu verzocht om (achteraf) in te stemmen met een financiële bijdrage voor de jaren 2002 en Voor de gemeente Stein betekent dat een bijdrage voor 2002 van en voor 2003 van De bedragen zijn berekend naar rato van het aantal inwoners. Oorzaken financiële problematiek In nauwe samenwerking met de gemeente Venlo (centrumgemeente voor Midden-Noord Limburg) heeft de gemeente Sittard-Geleen een analyse gemaakt van de oorzaken van de financiële problematiek van de Stichting M.O.V. en tevens is samen met de gemeente Venlo de opdracht verstrekt aan een extern bureau om een quick-scan te maken van de interne (financiële) bedrijfsvoering bij de Stichting. Thans zijn de hoofdoorzaken objectief aanwijsbaar en komen deze overeen met het landelijk beeld van de maatschappelijke opvang.

2 Samengevat zijn dit de navolgende feiten en ontwikkelingen. De kostprijzen van de voorzieningen zoals die in 2000 bij de vaststelling van de Kadernota Maatschappelijke Opvang zijn berekend zijn zelfs bij gelijkblijvende omstandigheden aanwijsbaar niet kostendekkend. De Landelijke Federatie Opvang heeft mei 2001 een kostprijsmodel ontwikkeld dat toepasbaar is in de hele sector op basis van reële kosten nodig voor een adequate bedrijfsvoering. Hantering van deze kostprijssystematiek - die door de VNG wordt onderschreven zou een verdriedubbeling van de kosten betekenen. De in juli 2001 afgesloten nieuwe CAO verplicht de uitvoerende instellingen om zorg te dragen voor een dubbele bezetting gedurende de avond en nachtdiensten, hetgeen een ingrijpend kostprijsverhogend effect heeft. In de Landelijke normering van de Federatie is hiermede rekening gehouden. De begeleiding van de doelgroepen kan gelet op de complexe problemen waarin de meerderheid van de doelgroep verkeert alleen maar overgelaten worden aan professionals m.a.w. de grondgedachte dat de maatschappelijke opvang voor een deel door vrijwilligers kan geschieden is achterhaald. Ook de inzet van additioneel personeel (ID-banen en W.I.W.) is in de praktijk bij de meeste voorzieningen niet meer realiseerbaar. Bij de bepaling van de historische kostprijzen is echter uitgegaan van de inzet van vrijwilligers en additioneel personeel. Ook met dit gegeven is in de landelijke normering van de Federatie rekening gehouden. Het ziekteverzuim onder het regulier personeel en met name het additioneel personeel is de laatste jaren fors toegenomen. Dit is een landelijk probleem hetgeen weer een directe relatie heeft met de complexiteit van de hulpvraag. De eigen bijdragen van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek staan in geen verhouding tot de bijdragen van gemeenten in de overige regio s van onze provincie. De gemeenten in de Oostelijke Mijnstreek en Maastricht-Heuvelland leggen resp. ƒ ,00 ( ,50) en ƒ ,-- ( ,58) bij op de doeluitkering van het Rijk tegenover slechts ƒ ,00 ( ,43) in onze regio. De uitkering van het Rijk (doeluitkering) is ook na een aangekondigde ophoging volstrekt onvoldoende om bovenvernoemde consequenties op te vangen. Het Ministerie van VWS weigert o.a. om de financiële consequenties van de in 2001 afgesloten CAO (dubbele bezetting) te compenseren. De nieuwe centrumgemeente Maastricht respecteert het beleidskader zoals neergelegd in de Kadernota maar wil absoluut geen verantwoordelijkheid dragen voor het kostenplaatje en volstaat met het doorsluizen van de doeluitkering. Wel heeft de centrumgemeente bij het Ministerie aangedrongen op ophoging van de doeluitkering. Argumentatie Nu voor de korte termijn de liquiditeitsproblematiek grotendeels is opgeheven zullen de regiogemeenten in de Westelijke Mijnstreek een besluit dienen te nemen over de hoogte van het structureel subsidie, rekening houdend met de factoren die van invloed zijn geweest op de exploitatiejaren 2000 en

3 Richtinggevend voor het nieuwe financieringskader gelden de navolgende uitgangspunten; a. Het voorzieningenniveau zoals dat is opgenomen in de Kadernota Westelijke Mijnstreek moet gehandhaafd blijven. Voor alle voorzieningen zijn er wachtlijsten zodat inkrimping van het hulpverleningsaanbod tot een onverantwoorde situatie zou leiden. Reductie van het opvangvolume is niet alleen ongewenst uit oogpunt van de zorg in brede zin voor deze doelgroep maar ook ongewenst vanwege de te verwachten openbare ordeaspecten. b. De zorg voor deze doelgroep is een verantwoordelijkheid voor alle gemeenten in de Westelijke Mijnstreek. Slechts in gezamenlijkheid kan de kwaliteit en de continuïteit van de maatschappelijke opvang in onze regio duurzaam worden veilig gesteld. c. Gelet op de forse toename van de vaste kosten van voorzieningen (dubbele bezetting personeel) zal waar mogelijk, gestreefd worden naar vergroting van de capaciteit en efficiënter gebruik van voorzieningen. d. Hantering van de landelijke genormeerde kostprijzen van de Federatie Opvang in 2002 is gelet op de forse financiële consequenties niet realiseerbaar maar het is wel een streefmodel dat in stappen zal moeten worden gerealiseerd. Hierbij is ook de toekomstige ontwikkeling met betrekking tot de AWBZ -financiering van belang. In het kader van de verbreding van de indicatiestelling voor de Geestelijke Gezondheidszorg zullen verschillende functies in de Verslavingszorg en de Maatschappelijke Opvang (thans onderdeel van het OGGZ-beleid) onder het regiem van de AWBZ gaan vallen. Dit zal niet alleen gevolgen hebben voor de financiering vanuit het Rijk, doch ook voor de lokale overheden. Deze operatie is in de tweede helft van 2003 in gang gezet en zal ook nog een deel van 2004 in beslag nemen, zodat ook pas in 2004 de financiële consequenties duidelijk zullen worden. Vooruitlopende op deze ontwikkelingen is het van groot belang gezamenlijk beleid te formuleren en ook voor het overgangsjaar 2004 gelden beschikbaar te stellen. Wij stellen ons op het standpunt dat Maatschappelijke Opvang een gezamenlijke regionale verantwoordelijkheid is en vanuit de solidariteitsgedachte in gezamenlijkheid gefinancierd moet worden. Indien een gemeente een lager budget wil inzetten dan het gevraagde zal dit vergaande consequenties hebben voor het regionale opvangbeleid. Het is en blijft een gemeentelijke taak die vanwege de bovenregionale regie en alleen regionaal op efficiënte en verantwoorde professionele basis kan worden uitgevoerd. Een eventuele optie voor kwalitatieve aanpak op lokaal niveau zal vanwege het minimale draagvlak en het relatief hoge kostenaspect nauwelijks zinvol en haalbaar zijn. Bovendien heeft een dergelijke voorziening een zuigende werking op de doelgroep, met alle overlast en ordeproblemen van dien. Door gezamenlijke instandhouding van een stedelijke voorziening blijft de problematiek in de kleinere kernen beperkt tot incidenten, hetgeen controleerbaar en beheersbaar is. 3

4 Standpunten regiogemeenten De verschillende gemeenten hebben tot op heden volgende standpunten ingenomen: Schinnen Het College van B & W van Schinnen heeft een positief besluit genomen over de bijdrage tot en met Belangrijkste element daarin is dat de subsidieverlening geschiedt onder de voorwaarde dat alle regiogemeenten zullen meedoen. Voor 2002 is van Schinnen een bijdrage gevraagd van ,-- en voor 2003 een bedrag van ,--. Beek In het recente PHO is gebleken dat de gemeente Beek besloten heeft voor 2004 de bijdrage aan het regionale MOV-beleid aanzienlijk te verlagen. Feit is dat door dit besluit het solidariteitsprincipe wordt verlaten, hetgeen door de andere portefeuillehouders zeer wordt betreurd. Zij hebben reeds aangegeven dat het gevaar niet denkbeeldig is dat andere gemeenten dit voorbeeld gaan volgen, waardoor het regionale MOV-beleid weer terug is bij af. Voor de verschillende doelgroepen in onze regio zal dit desastreuze gevolgen hebben. De Stichting MOV heeft reeds in een eerder stadium medegedeeld dat reducering van een gemeentelijk budget consequenties zal hebben voor de dienst- en hulpverlening aan cliënten uit die gemeente i.c. Beek en wel in die zin dat deze cliënten op enig moment terug verwezen moeten worden naar de gemeente Beek, waardoor deze gemeente zelf de opvang zal moeten regelen. Echt - Susteren De Gemeente Echt-Susteren heeft nog geen besluit genomen over hun bijdrage voor 2002 ( ,--) en voor 2003 ( ,--). Sittard-Geleen De gemeente Sittard-Geleen treedt op als inhoudelijke centrumgemeente en subsidieert het MOV-beleid conform de afgesproken uitgangspunten en budgetverdeling. Tevens fungeert deze gemeente als voorfinancierder. Om een dreigend faillissement van de Stichting MOV te ontlopen heeft Sittard-Geleen in 2002 naast de reguliere bijdrage een aanzienlijk extra bedrag ingezet. De bijdrage van Sittard-Geleen voor 2002 bedraagt ,-- en voor ,--. Medio 2003 bleek dat de besluiten van de regiogemeenten over 2002 nog niet genomen waren. Als gevolg daarvan heeft de Gemeente Sittard-Geleen in juli jl. de regiogemeenten schriftelijk verzocht om tijdig besluiten te nemen over de jaarlijkse bijdrage, mede tegen de achtergrond van het oplopende bedrag van de voorfinanciering. De verwachting is dat in relatie tot de voorgaande jaren 2004 een bijzonder jaar zal worden. Er staan namelijk een aantal ontwikkelingen aan te komen, waardoor het niet denkbeeldig is dat in de loop van dit jaar het financiële plaatje er anders uit komt te zien. Deze zijn: het rijksaccres is nog niet vastgesteld (eind van het lopende jaar); de gevolgen van de AWBZ-financiering voor het hele OGGZ-terrein zullen pas in de loop van 2004 zichtbaar worden; het rijksbudget/de doeluitkering zal op grond van politieke ontwikkelingen mogelijk veranderen (o.a. effectuering ingediende moties, herijking van de financieringsstructuur waardoor koppeling van budgetten mogelijk wordt, wettelijke verplichting tot invulling van het OGGZ-beleid door de centrumgemeenten); eventuele verruiming van het budget via het GSB-beleid (mogelijkheden in deze worden i.s.m. Maastricht nog nader onderzocht/uitgewerkt). 4

5 op grond van vorenstaande ontwikkelingen is het niet opportuun om ingaande 2004 reeds een nieuw beleidskader in te voeren, doch 2004 als overgangsjaar te beschouwen. Om deze reden is ook eerder al voorgesteld de huidige kadernota MOV WM met een jaar (2004) te verlengen. De gemeente Sittard-Geleen heeft hiertoe reeds besloten. Derhalve zal in de loop van 2004 een nieuw beleidskader voor 2005 en volgende jaren opgezet worden. Dit kader zal deel gaan uitmaken van het nieuwe OOGZ-beleid dat de centrumgemeente Sittard-Geleen (conform de landelijke gedragslijn) voor haar rekening neemt. In de Hoofdlijnennotitie Lokaal Gezondheidsbeleid is een en ander reeds formeel vastgelegd. De gemeente Sittard- Geleen zal de regiogemeenten nader informeren zodra er meer bijzonderheden bekend zijn over de genoemde ontwikkelingen. Op grond van het bovenstaande is het niet mogelijk een concrete berekening van de bijdrage van Stein voor 2005 en volgende jaren te maken. Voorgesteld wordt de bijdrage 2004 voor 2005 e.v. jaren jaarlijks met 2,5 % prijsindex te verhogen en te verwerken in de meerjarenraming. Aangezien voor 2004 e.v. jaren geen raming voor een bijdrage aan het MOV in de begroting is opgenomen zal de dekking hiervan via het exploitatiesaldo moeten plaatsvinden. Financiële paragraaf Begroting MOV 2002 Deze begroting heeft een subsidiabel exploitatietekort van ,-. Het verschil met 2003 wordt grotendeels veroorzaakt door het nog niet geheel invullen van de begrote formatieplaatsen vanwege het feit dat de centrumgemeenten de formele besluitvorming moesten opschorten. Het door de regio te subsidiëren deel bedraagt ,--. Voor Stein betekent dit een bijdrage van Begroting MOV 2003 Deze begroting gaat uit van een exploitatietekort van ,-. Rekening houdend met de doeluitkering bedraagt de regiobijdrage ,--. Voor Stein betekent dit een bijdrage van ,--. Voor het aandeel van de gemeente Stein in de kosten van MOV is in de begrotingsjaren geen budget opgenomen vanwege grote onduidelijkheid over de medefinanciering. Hiervan is wel zoveel als mogelijk melding gemaakt in de risicoparagraaf. De gevraagde bijdragen voor 2002 en 2003 (samen groot ,-) zijn al verantwoord in de jaarrekening Bij het opstellen van de prognose van het rekeningsaldo 2003 is hiermee al rekening gehouden. Uitgaande van de huidige stand van zaken zal de bijdrage voor 2003 ook gelden voor 2004, exclusief index. 5

6 Advies commissie Voorstel 1. Aan de gemeente Sittard-Geleen een bijdrage in het exploitatietekort van het MOV over 2002 en 2003 te verstrekken van ,-- (dit bedrag is verwerkt in de jaarrekening 2003). 2. Voor 2004 een voorlopige bijdrage verstrekken van ,-- onder voorwaarde dat de overige gemeenten meedoen en dit dekken uit het exploitatiesaldo De geïndexeerde bijdrage 2005 e.v. jaren te dekken via de exploitatiesaldi 2005 e.v.; 4. De (meer)jarenbegroting te wijzigen overeenkomstig de ter inzage liggende begrotingswijziging In te stemmen met verlenging van het vastgestelde beleid in de bestaande kadernota met 1 jaar en de resultaten van de geschetste ontwikkelingen in 2004 af te wachten. Burgemeester en Wethouders, de Secretaris, de Burgemeester, Bijlagen: Bij de raadsstukken liggen ter inzage: Bijlage 1: Overzicht ziekteverzuim MOV-Limburg betreffende de jaren 2001, 2002 en 2003 Bijlage 2: Registratiecijfers MOV-Limburg met toelichting, betreffende de jaren 2001, 2002 en Bijlage 3: Begroting 2004 Stichting Maatschappelijke Opvang Voorzieningen Limburg Bijlage 4: Overzicht van de verschillende bijdragen door de gemeenten in de regio. Dict. RL 6