Metingen. Palpabele systolische drukgolf die de arteriewand laat uitzetten en weer normaliseren. Samenvatting. N.M. Kramer, M. Savas, B.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Metingen. Palpabele systolische drukgolf die de arteriewand laat uitzetten en weer normaliseren. Samenvatting. N.M. Kramer, M. Savas, B."

Karen van den Broek
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 3 Metingen N.M. Kramer, M. Savas, B. Dedeoglu Samenvatting Belangrijk voor de patiënt is een snelle beoordeling van de vitale functies. Als eerste zal men geïnformeerd willen zijn over de bewustzijnsgraad en de waarden van polsfrequentie, bloeddruk en ademhaling. Meervoudige metingen zullen soms plaatsvinden om verdere verslechtering van de patiënt te willen beoordelen. Standaard zal men in het begin ook de temperatuur opnemen en zo nodig meermalen per dag vervolgen..1 Pols Palpabele systolische drukgolf die de arteriewand laat uitzetten en weer normaliseren..1.1 Afgenomen of toegenomen frequentie Bevinding Bij een polsfrequentie < 60 slagen/minuut spreekt men van een vertraagde pols (bradycardie). Men spreekt van een versnelde pols (tachycardie) bij een polsfrequentie > 100 slagen/minuut. N.M. Kramer et al., Leidraad fysische diagnostiek, DOI / _, 016 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV

Meervoudige metingen zullen soms plaatsvinden om verdere verslechtering van de patiënt te willen beoordelen.

2 4 Hoofdstuk Metingen Bradycardie Cardiaal Totaal AV-block Sicksinussyndroom Cardiomyopathie Medicamenteus (bètablokkers, calciumblokkers, digoxine) Hypothyreoïdie Elektrolytstoornissen (hypokaliëmie, hypermagnesiëmie) Hypothermie Obstructie icterus (retentie galzure zouten) (zie Geel ) Ruimte-innemend proces hersenen/hersendrukverhoging Fysiologisch (slaap, sporthart) Tachycardie Fysiologisch (inspanning, stress/emotie) Cardiaal Supraventriculair (atriumflutter, atriumfibrillatie) AV-nodaal (syndroom van Wolff-Parkinson-White) Ventriculair Decompensatio cordis (beginfase) Perifere circulatie Anemie Volumedepletie/shock Hyperthyreoïdie Koorts Toxisch-medicamenteus (cafeïne, cocaïne, bètasympathicomimetica).1. Onregelmatigheid Bevinding Onregelmatige opeenvolgingen van de hartslag palpabel aan de perifere vaatboom. Meeste ritmestoornissen zijn regelmatig van aard. Bij een onregelmatige pols is gelijktijdige telling aan pols en auscultatie aan het hart altijd nodig (zie.1.4 Polsdeficit ).

5 Geel ) Ruimte-innemend proces hersenen/hersendrukverhoging Fysiologisch (slaap, sporthart) Tachycardie Fysiologisch (inspanning, stress/emotie) Cardiaal Supraventriculair (atriumflutter,

3 .1 Pols 5 Extrasystolie (supraventriculair of ventriculair) Atriumfibrillatie (inaequalis totalis) Sinusaritmie Fysiologisch Hypoxie (coronaire sclerose/ischemie) Medicamenteus (calciumantagonisten, digoxine) Elektrolytstoornissen (hypokaliëmie, hyperkaliëmie, hypomagnesiëmie, hypermagnesiëmie, hypercalciëmie) Tweedegraads AV-block Type 1 (Wenckenbach/Mobitz I) Type II (Mobitz II).1.3 Veranderde vulling (zie. fig..1) Verandering van de uitzetting van het bloedvat tijdens de hartslag. Pulsus parvus Bevinding Weke pols met kleine, traag stijgende uitzetting van het bloedvat tijdens systolische hartactie. Aortaklepstenose (zie Hartgeruisen/souffles ) Atherosclerose Coarctatio aortae Restrictieve pericarditis Hypovolemie (met shock: filiforme pols) Pulsus magnus Bevinding Sterk gevulde pols met forse, snel stijgende uitzetting van het bloedvat tijdens systole.

fig..1) Verandering van de uitzetting van het bloedvat tijdens de hartslag. Pulsus parvus Bevinding Weke pols met kleine, traag stijgende uitzetting van het bloedvat tijdens systolische hartactie.

4 6 Hoofdstuk Metingen amplitude tijd normale pols pulsus parvus pulsus magnus pulsus alternans pulsus bisferiens dicrote pols pulsus bigeminus pulsus paradoxus expiratie inspiratie expiratie. Figuur.1 Veranderde vulling.

bisferiens dicrote pols pulsus bigeminus pulsus

5 .1 Pols 7 Hypertensie Aortaklepinsufficiëntie (zie Hartgeruisen/souffles ) Mitralisklepinsufficiëntie (zie Hartgeruisen/souffles ) Hypertrofische cardiomyopathie Pulsus alternans Bevinding Een regelmatige pols met afwijkingen aan de uitzetting van het bloedvat, afwisselend voelbaar met een krachtige en een weke slag. Vaak is tegelijkertijd een wisselende intensiteit in de harttonen hoorbaar. Linkerventrikeldisfunctie Aortaklepinsufficiëntie Cardiomyopathie Hypertensie (langdurig bestaand) Atherosclerose Pulsus bisferiens Bevinding Een pols met twee slagen per hartcyclus die vallen in de systolische fase. Ernstige linkerventrikelhypertrofie Ernstige aortaklepinsufficiëntie (met of zonder milde aortaklepstenose) Dicrote pols Bevinding Een pols met twee slagen per hartcyclus waarvan er één valt in de systolische en één in de diastolische fase.

7 Hartgeruisen/souffles ) Hypertrofische cardiomyopathie Pulsus alternans Bevinding Een regelmatige pols met afwijkingen aan de uitzetting van het bloedvat, afwisselend voelbaar met een krachtige en

6 8 Hoofdstuk Metingen Ventrikeldisfunctie (vooral links) Laag slagvolume Hoge perifere vaatweerstand Pulsus bigeminus Bevinding Koppeling van twee polsgolven gevolgd door een pauze. Alternerende premature contracties AV-block Sino-atriaal block met ventriculair escape ritme Pulsus paradoxus Bevinding Verandering van de grootte van de pols door daling van de systolische bloeddruk tijdens de inademing ten gevolge van een instroombelemmering in het hart. Daarentegen wordt de pols bij de uitademing weer beter voelbaar, terwijl de hartactie hetzelfde blijft. Intrathoracale luchtwegobstructie (asthma bronchiale, COPD, maligniteiten) Aortaklepstenose en/of -insufficiëntie Harttamponade Constrictieve pericarditis Longembolie.1.4 Polsdeficit Bevinding Verschil in frequentie tussen die bij palpatie van de radiale pols en auscultatie aan de apex van het hart.

tijdens de inademing ten gevolge van een instroombelemmering in het hart. Daarentegen wordt de pols bij de uitademing weer beter voelbaar, terwijl de hartactie hetzelfde blijft.

7 . Bloeddruk 9 Atriumfibrillatie Extrasystole Linkerventrikeldisfunctie. Bloeddruk..1 Verlaagde bloeddruk (hypotensie) Bevinding Een systolische waarde < 90 mmhg en een diastolische waarde < 60 mmhg. Orthostatische hypotensie Shock Cardiogeen Hypovolemisch Distributief (sepsis) Addisons crisis Toxisch-medicamenteus (antihypertensiva, diuretica, narcotica (morfine), antipsychotica) Orthostatische hypotensie Neurologisch Dementie Multisysteematrofie Bradbury-Eggleston-syndroom (autonome disfunctie) Fysiologisch.. Verhoogde bloeddruk (hypertensie) Bevinding Bij herhaalde meting vastgestelde systolische waarde > 140 mmhg en/of een diastolische waarde > 90 mmhg.

(morfine), antipsychotica) Orthostatische hypotensie Neurologisch Dementie Multisysteematrofie Bradbury-Eggleston-syndroom (autonome disfunctie) Fysiologisch.

8 30 Hoofdstuk Metingen Essentiële hypertensie Secundaire hypertensie Toxisch-medicamenteus (alcohol, roken, drugs, corticosteroïden, oestrogeenpreparaten) Endocrien Hyperthyreoïdie Overmatig zoutgebruik Glycyrrhetinezuur consumptie (drophypertensie) Feochromocytoom Syndroom van Cushing Ziekte van Conn Zwangerschap Retroperitoneale fibrose (na chirurgische ingrepen, ergotaminederivaten) Nefrogeen Parenchymateuze nierziekten (glomerulonefritis) Arteria renalis-stenose Atherosclerose Fibromusculaire dysplasie Nierinsufficiëntie Cystenieren Verhoogde intracraniële druk.3 Polsdruk Het absolute verschil tussen de systolische en de diastolische bloeddruk, normaliter rond mmhg..3.1 Afgenomen polsdruk Bevinding Afname van de systolische bloeddruk en/of een toename van de diastolische bloeddruk.

Nefrogeen Parenchymateuze nierziekten (glomerulonefritis) Arteria renalis-stenose Atherosclerose Fibromusculaire dysplasie Nierinsufficiëntie Cystenieren Verhoogde intracraniële druk.

9 .4 Ademhaling 31 Linkerventrikeldisfunctie Primair Secundair Rechterventrikeldisfunctie Pulmonale hypertensie Aortaklepstenose (zie Hartgeruisen/souffles ) Hypovolemie.3. Toegenomen polsdruk Bevinding Toegenomen verschil door een toename van de systolische bloeddruk en/of een afname van de diastolische bloeddruk. Atherosclerose Aortaklepinsufficiëntie Anemie Hyperthyreoïdie AV-shunting.4 Ademhaling.4.1 Afgenomen ademhalingsfrequentie (bradypnoe) Bevinding Een vertraagde ademhaling met een frequentie < 1/minuut. Toxisch-medicamenteus Obstructief slaapapneusyndroom Hypothyreoïdie

Atherosclerose Aortaklepinsufficiëntie Anemie Hyperthyreoïdie AV-shunting.4

10 3 Hoofdstuk Metingen Cheyne-Stokes 0 0,5 1 tijd (minuten). Figuur. Cheyne-Stokes-ademhaling..4. Toegenomen ademhalingsfrequentie (tachypnoe) Bevinding Een versnelde ademhaling met een frequentie > 0/minuut. Inspanning Hypoxie (cardiaal, pulmonaal) Hyperventilatiesyndroom Metabole acidose.4.3 Onregelmatige ademhaling Bevinding Afwisselende diepte en/of frequentie van de ademhaling. Fysiologisch (ouderen) Cheyne-Stokes-ademhaling (zie. fig..) Congenitaal centraal hypoventilatiesyndroom (Ondines vloek) Beschadiging ademhalingscentrum medulla oblongata

Inspanning Hypoxie (cardiaal, pulmonaal) Hyperventilatiesyndroom Metabole acidose.4.

Vergelijkbare documenten

Anatomie / fysiologie Circulatie. Stellingen n.a.v. vorig college. Stellingen, vervolg. Bloeddruk

Anatomie / fysiologie Circulatie Bloeddruk 1 Stellingen n.a.v. vorig college Het ventrikelseptum van het hart is dikker dan het atriumseptum van het hart. Een hart dat over de top van de Frank Starling-curve