MAAR OOK ABCDE ELDERS

Transcriptie

1 VANDAAG CIRCULATIE SHOCK Stukje herhaling ABCDE Shock Bewaking hemodynamiek Jan Hoefnagel IC-verpleegkundige Canisius Wilhelmina Ziekenhuis 1 Monique Bonn (IC-verpleegkundige UMCN) Jeroen Verwiel (Intensivist UMCN) Oscar Hoiting (Intensivist CWZ) 2 HERHALING Wanneer is iemand hemodynamisch stabiel? Wat is een diastole? Wat zegt jou gestuwde halsvenen? 3 4 ABCDE IN TRAUMA-WERELD MAAR OOK ABCDE ELDERS 5 6 1

2 WHY? Vaste volgorde benadering patiënt Uitgaande van verschijnselen, nietvan diagnosen Bruikbaar voor alle acute zorg! ABC METHODIEK Bij aankomst: Scene safe!! Global overview Critical / non critical patient Load and go / stay and play (naar OK) / (on scene) AIRWAY BREATHING Aanspreken patiënt (inachtneming CWK-letsel) Ademweg vrij? Sufficiënte ademhaling? ZUURSTOF! Chin-lift (trauma)jaw-thrust Uitzuigen Mayo-tube Intubatie Naaldconiotomie A-H - frequentie ZUURSTOF Gestuwde halsvenen Beoordeling kooiconstructie Spanningspneumothorax? Subcutaan emfyseem Afdekken zuigende borstwond? Auscultatie Percussie en palpatie NIV? Zuurstofsaturatie Tracheadeviatie CIRCULATION DISABILITY Controle uitwendige bloedingen Hand en pols voelen Huidskleur beoordelen Capillaire refill Bloeddruk en hartfrequentie ECG-monitor: ritme + 12afl. Auscultatie hart Urine productie Stelpen uitwendige bloedingen Waaknaald / Infuustherapie! Levensbedreigende hartritmen? ACS behandelen AVPU-score Alert Verbaal Pijn Unresponsive Pupil-controle (PEARRL) EMV-score Glucose-meting 2

3 KORTOM Eerst ABC, dan pas de rest! Reanimeren niet uitstellen! Draag professioneel over! SHOCK Wat is het? Wat doet het? Wat moet je ermee? DEFINITIE Circulatoir gerelateerd zuurstoftekort op celniveau BIJ ONS BIJ HET RODE KRUIS Hart van Nederland Onvoldoende orgaanperfusie en weefseloxygenatie waardoor verstoring celmetabolisme Doordat vitale organen onvoldoende O2 aangeboden krijgen, zal er een anaerobe metabolisme ontstaan -> metabole acidose met lactaatstijging WEEFSTELPERFUSIE Vitale organen ontvangen onvoldoende O2 Anaerobe metabolisme ontstaan metabole acidose met lactaatstijging

4 BIOLOGIE 4 HAVO SHOCK Shock Hypovolemisch Cardiogeen Distributief Obstructief Probleem Bloed Hart Bloedvaten Circulatie HOE OBSERVEER JE DE CIRCULATIE? U ZIET DIT OP DE MONITOR HYPOVOLEMISCHE SHOCK WAT ZIE HIERBIJ? Uitwendige óf inwendig bloedverlies = hemorragische shock % bloedverlies klassieke shock ) (bij Observatie Bewustzijn Bloeddruk Hypovolemische shock Plasmaverlies bij brandwonden Hartfrequentie ti Dehydratie (braken / diarree) Ademhalingsfrequentie Urineproducie C.R.T. 23 Delta T 24 Kleur Bleek / grauw 4

5 CLASSIFICERING HEMORRAGISCHE SHOCK Klasse Percentage bloedverlies Volume verlies Symptomen Klasse I tot 15% - Beperkte tachycardie, beperkte angst, pols goed voelbaar Klasse II 15-30% ml Tachycardie, tachypnoe, zwakke pols, verhoogde diastolische bloeddruk, matige angst, licht verminderde urinaire output Duidelijke tachycardie, tachypnoe, bloeddrukdaling, Klasse III 30-40% ml Zwakke pols, Verminderde urinaire output, bewustzijnsveranderingen, angst, verwardheid Tachycardie, tachypnoe, sterk verminderde urinaire Klasse IV >40% 2000ml output, bloeddrukdaling systolisch, lage polsdruk Huid: koud, bleek, verlengde capillaire refill 25 BEHANDELING Vullen! Cristalloiden of colloiden Aanvullen volumetekort mag altijd snel, ook bij cardiale patienten! Oorzaak wegnemen (stop bloeding / brandwonden afdekken) Voorkom hypothermie (geeft stollingstoornissen) Ritmestoornissen? 26 U ZIET DIT OP DE MONITOR 27 WAT ZIE HIERBIJ? Observatie Obstructieve shock Bewustzijn Bloeddruk Hartfrequentie ti Ademhalingsfrequentie Urineproducie C.R.T. Delta T Kleur Bleek / gestuwd 28 OBSTRUCTIEVE SHOCK Harttamponade Acuut massale longembolie Spanningspneumothorax Groot intracardiale trombus HARTTAMPONADE Oorzaken: Na trauma Na hartinfarct Pericarditis Verschijnselen Pulsus paradoxus Lage RR (daalt daarbij >10 mmhg bij inspiratie) Perifere vasoconstrictie Gestuwde halsvenen Gestuwd hoofd

6 HARTTAMPONADE Ontlasten! SPANNINGSPNEUMOTHORAX Ventielmechanisme pleurae Acuut levensbedreigend! Klinische diagnose, niet radiologisch! Thoracale pijn Respiratoire insufficientie RR, tachycardie Afwezig ademgeruis en hypersonore percussie Hals: tracheadeviatie en stuwing halsvenen Subcutaan emfyseem TENSION PNEUMOTHORAX Prikken! DISTRIBUTIEVE SHOCK Neurogene shock Septische shock Anafylaxie WAT ZIE HIERBIJ? NEUROGENE SHOCK Observatie Distributieve shock Bewustzijn of soms normaal Bloeddruk Hartfrequentie ti of soms normaal Ademhalingsfrequentie Urineproducie Oorzaak: Dwarslaesie (sympathicus) Symptomen hypotensie geen polsversnelling geen vasoconstrictie Vullen onvoldoende reactie C.R.T. Delta T Normaal 35 Inotropica? 36 Kleur Rood? Bleek? Grauw? 6

7 SEPTISCHE SHOCK SIRS Sepsis hypotensie = septische shock SIRS - SEPSIS SIRS: 2 of meer van temperatuur > 39 C of < 36 C hartfrequentie > 90/min ademfrequentie > 20/min of PaCO2 < 4.3 kpa leukocyten > 12 of < 4 of > 10% staven Sepsis: SIRS en bewezen infectie Septische shock Ernstige sepsis met hypotensie (SBP < 90 mmhg of daling > 40 mm Hg) BEHANDELING Vroegtijdige antibiotica Vullen en inotropica (indien nodig) Corticosteroïden Doen we dit niet? MOF / MODS! MODS / MOF Hersenen: Cardiovasculair: Longen: (encephalopathie) (shock, acidose, capillair lek) (ARDS) ANAFYLAXIE Allergische reactie op: Insecten? Medicatie?? Hematologisch: (DIS) Nieren: (ATN) Maag-darm: (ileus) Lever: (icterus) 41 Behandeling: Adrenaline Antihistaminica (chloorfenamine / tavegil) Corticosteroïden (DAF of hydrocortison) Vocht ABC! 42 7

8 WAT ZIE HIERBIJ? Observatie Cardiogene shock Bewustzijn Bloeddruk soms eerst torenhoog Hartfrequentie ti Ademhalingsfrequentie Urineproducie Vaak normaal C.R.T. Vaak nog normaal CARDIOGENE SHOCK Hartfalen Myocardinfarct Ritmestoornissen Forward failure: falen van LV aorta Backward failure: Rechts: RV longen Links: Longen LV Forward failure staat op de voorgrond Delta T Vaak nog Kleur Rood? Bleek? Grauw? BEHANDELING IS OORZAAKAFHANKELIJK Acuut infarct Trombolyse PTCA / CABG KORTOM: Hypovolemisch: Cardiogeen: Vullen! Medicamenteus Ritme- en geleidingstoornissen Medicamenteus Pacemaker Distributief:Vullen / medicamenteus Obstructief: Medicamenteus / operatief? Medicamenteus Dobutamine Perfan Furosemide SHOCK SHOCKSPIRAAL

9 CASUS I CLASSIFICERING HEMORRAGISCHE SHOCK Klasse Percentage bloedverlies Volume verlies Symptomen Klasse I tot 15% - Beperkte tachycardie, beperkte angst, pols goed voelbaar Klasse II 15-30% ml Tachycardie, tachypnoe, zwakke pols, verhoogde diastolische bloeddruk, matige angst, licht verminderde urinaire output Duidelijke tachycardie, tachypnoe, bloeddrukdaling, Klasse III 30-40% ml Zwakke pols, Verminderde urinaire output, bewustzijnsveranderingen, angst, verwardheid Tachycardie, tachypnoe, sterk verminderde urinaire Klasse IV >40% 2000ml output, bloeddrukdaling systolisch, lage polsdruk Huid: koud, bleek, verlengde capillaire refill CASUS II CASUS III DANK VOOR DE AANDACHT 9