Afwezig: mw F.Q. Gräper-van Koolwijk (D66).

Transcriptie

1 Verslag van de vergadering van de Statencommissie Economie en Mobiliteit, gehouden op woensdag 1 december 2004 van uur tot uur in de Statenzaal van het Provinciehuis te Groningen. Aanwezige leden: dhr W. Haasken (voorzitter; VVD), dhr M.L.J. Out (VVD), dhr J.J. Dijkstra (PvdA), dhr J.L.H. Köller (PvdA), dhr H. Nijboer (PvdA), dhr R.D. Rijploeg (PvdA), dhr F.J. van der Span (CDA), dhr M.J. Jager (CDA), dhr J. Roggema (ChristenUnie), dhr H. Staghouwer (ChristenUnie), mw I.S. Bulk (SP), dhr C. Swagerman (SP), dhr W. van der Ploeg (GroenLinks), dhr H.C. Moll (GroenLinks), dhr T.J. Zanen (PvhN) en mw D.J. Hoekzema-Buist (PvhN). Afwezig: mw F.Q. Gräper-van Koolwijk (D66). Voorts aanwezig: dhr J.C. Gerritsen (gedeputeerde), dhr T.A. Musschenga (gedeputeerde), dhr J.M.C.A. Berkhout (griffier), mw N. Gerritsen (secretaris), dhr Th. Poggemeier (Verslagbureau Groningen; verslag dhr E.J.R. ter Veldhuis). Woord vooraf: Dit verslag is geheel gemaakt op basis van een backup-opname omdat de normale opname van de vergadering is mislukt. Op de backup-opname zijn sommige passages slecht te verstaan en andere passages in het geheel niet te verstaan. In het verslag is dit aangegeven door de betreffende passages tussen haken te plaatsen. Dat betekent dat sommige zinnen niet goed lopen omdat niet te interpreteren was wat de bedoeling van de spreker was. 1. Opening en mededelingen De voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen van harte welkom. Hij deelt mee dat er een brief is binnengekomen van het Rail Servicecentrum in Veendam. Het heeft betrekking op een bezwaar met betrekking tot een insteekhaven, een vestiging van MCS industrieterrein Westerbroek Hoogezand-West aan het Winschoterdiep. De afzender vraagt aan het College van GS en de gemeente Hoogezand het bestemmingsplan aan te passen. De brief ligt bij de griffie ter inzage. Voorgesteld is om deze brief bij de commissie Omgevingsbeleid en Wonen te behandelen. Mw Gräper is wegens ziekte met kennisgeving afwezig. 2. Regeling van werkzaamheden - voorstellen vreemd aan de orde van de dag De voorzitter deelt mee dat dhr Nijboer heeft verzocht om het punt met betrekking tot de recreatiebungalows bij Midwolda te agenderen. Dit is mogelijk wanneer in elk geval een derde van de commissie met dit verzoekt instemt. Besloten wordt om het punt aan de agenda toe te voegen als agendapunt vaststellen van de agenda Het voorstel is om agendapunt 12 en 13 te combineren. Aldus wordt besloten. - vaststellen van spreektijdregeling 1

2 Over een spreektijdregeling heeft reeds enig mailverkeer plaatsgevonden. De voorzitter controleert of deze regeling de instemming heeft van de commissie. Dat is het geval. 3. Gelegenheid tot spreken voor niet-statenleden (m.b.t. geagendeerde onderwerpen) Er hebben zich geen insprekers gemeld. 4. Vaststelling verslag Commissie Economie en Mobiliteit van 27 oktober 2004 Het verslag wordt vastgesteld. 5. Toezeggingenlijst Toezegging 2 & 4 Dhr Gerritsen (gedeputeerde) geeft aan dat er informatie naar de Staten is toegestuurd met aanbevelingen. Hier is actie op ondernomen. Toezegging 3 Deze toezegging blijft staan. Toezegging 7 Het betreft de financiële afronding. Hier is reactie op gekomen. Toezegging 8 Idem Toezegging 9 Deze toezegging is opgenomen in de agenda arbeidsmarktbeleid. Toezegging 11 Het College heeft naar dit project gekeken. Daaruit kwamen steeds meer vragen naar voren. Besloten is om het project geen doorgang te laten vinden, omdat het te weinig toevoegt, de organisatie tekortschiet en de kosten onduidelijk zijn. Daar komt het punt van export nog bij. Daar werd over uitgesproken dat dit niet wenselijk was. Dit is kort samengevat het punt dat Science & Business Matching aan het AB van het SNN meldt. Toezegging 16 Op dit punt heeft dhr Zanen een vraag gesteld. De gedeputeerde heeft hier een reactie op. Deze wenst de gedeputeerde toe te voegen aan het verslag 1. Toezegging 5 Dhr Musschenga (gedeputeerde) merkt op dat deze toezegging dinsdag in het College aan de orde zal komen. Die zal de commissie volgende week ontvangen. Toezegging 6 Deze toezegging is vorige keer aan de orde geweest. Deze zou derhalve van de lijst kunnen worden afgevoerd. Toezegging 12 De commissie zal deze volgend jaar ontvangen wanneer dit aan de orde is. 1 Op het moment van reproductie van het verslag, is deze passage nog niet beschikbaar. De informatie zal zo spoedig mogelijk naar de commissie worden gezonden. 2

3 Toezegging 13 Deze toezegging staat op de agenda en kan worden afgevoerd. 6. Mededelingen - gedeputeerde(n) Dhr Musschenga (gedeputeerde) deelt mee dat de provincie inmiddels heeft getekend voor de aanbesteding van het regionaal spoorvervoer. De minister en Friesland en Groningen hebben nu getekend, de aanbesteding zal daarom de deur uitgaan, zij het dat er nog één opmerking is van Friese zijde. Voor 8 december moet het kruispunt Franeker opgelost worden door het Rijk. De aanbesteding gaat echter nu de deur uit. Dhr Zanen (PvhN) vraagt of dit inclusief de kwestie is van Harlingerhaven. Is het probleem dat daar lag uit de wereld geholpen? Dhr Musschenga (gedeputeerde) bevestigt dit. Harlingerhaven zit in het bestek. Het is een verlenging van extra kosten, maar gesteld is dat het om een dermate kort stuk gaat, dat het in het bestek moet worden opgenomen. Friesland dient echter wel mee te blijven doen. De vaarweg Lemmer-Delfzijl. De gedeputeerde heeft maandag van de minister begrepen dat de brief met een positief besluit naar de provincie toekomt en van een handtekening is voorzien, zodat het College weer verder kan gaan. Het is natuurlijk wel zo dat goed gekeken moet worden wat in dergelijke brieven staat en of hier en daar opmerkingen worden gemaakt die nieuwe onderhandelingen op onderdelen betreffen. Het ziet er echter goed uit. Het College is druk doende met de communicatie ten aanzien van het OV-bureau inzake de dienstregelingen. Dit zal eerdaags prominent naar buiten komen, meerdere keren, zodat iedereen straks goed op de hoogte is van datgene wat er te wachten staat. Inmiddels heeft een groot aantal lieden, die brieven hebben gestuurd ten aanzien van de dienstregeling, bericht ontvangen. Ook gemeenten hebben nu een wijzigingsvoorstel ontvangen. De commissie zal deze ook ontvangen. In dit wijzigingsvoorstel heeft het College een tussentijdse exercitie gepleegd op grond waarvan een betere dienstregeling dan aanvankelijk uit de bus komt. Deze exercities zijn nu afgerond. Dhr Rijploeg (PvdA) merkt op dat sociale onrust dreigt bij Arriva vanwege het feit dat men daar met een wat rommelige manier met personeel omgaat. Hij vraagt of de gedeputeerde zijn gezag zou willen aanwenden om bij te dragen aan een oplossing van de problemen. Tenslotte is er over enkele jaren weer een nieuwe aanbesteding. Dhr Musschenga (gedeputeerde) stelt dat het lastig is voor een opdrachtgever om zich op dit moment te bemoeien met de perikelen die zich binnen het bedrijf voordoen. De gedeputeerde volgt de ontwikkelingen op de voet. Het staat buiten kijf dat het op een fatsoenlijke manier moet gebeuren. Daar waar de gedeputeerde iets kan doen, zal hij dit ook doen. Het bedrijf zelf zal het probleem echter in eerste instantie moeten oplossen. - Groningen Seaports Dhr Jager (CDA) deelt mee dat op 16 december een vergadering van Groningen Seaports zal plaatsvinden. Hij neemt aan dat de stukken zoals gebruikelijk weer in de statenkast aanwezig zullen zijn. Twee weken geleden kwam via Radio Noord het bericht naar buiten dat de aanbesteding voor de opstallocaties voor windmolens in de Eemshaven doorlopen was, maar dat dit niet heeft geleid tot gunning. Dit roept natuurlijk bij collega Van der Ploeg en dhr Jager vragen op. Het is in elk geval geagendeerd voor 16 december, om duidelijkheid te krijgen 3

4 over de vraag wat daar is misgegaan en wat gedaan moet worden om ervoor te zorgen dat het in een tweede ronde - die klaarblijkelijk gaat komen - wel goed komt. 7. Rondvraag Dhr Nijboer (PvdA) stelt dat circa een half jaar geleden in de commissie het plan van de PvdA-fractie is besproken over fietsen in het Westerkwartier met allerlei recreatieve verbindingen die passen in het bestaande beleid. De PvdA-fractie wenst te vernemen of de gedeputeerde al iets met dit plan heeft gedaan. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) geeft aan dat het College het Plankader Wandelen en fietsen heeft vastgesteld. De recreatiefietspaden. Er is een aantal projecten uit voort gekomen. De situatie in de provincie is nu zo dat gesteld kan worden dat in Westerwolde en Noord-Groningen van een behoorlijk compleet netwerk sprake is, maar in het Westerkwartier en het Oldambt dit minder het geval is. Het College heeft onlangs een brief vastgesteld en naar de Staten toegestuurd om op dat punt extra inspanningen te verrichten. Dit ligt eigenlijk in het verlengde van de discussie die toen op initiatief van de PvdA werd gevoerd om zoveel mogelijk complete fietsroutenetwerken te realiseren. Dat is van belang omdat dit een speerpunt is in het toeristisch beleid en aansluit op de groep die het College naar de provincie wil lokken. De brief is beschikbaar. Dhr Jager (CDA) heeft een vraag met betrekking tot de portefeuille landbouw. Wellicht dat de collega s van de nog niet gearriveerde gedeputeerde Bleker de vraag kunnen beantwoorden, mogelijk kan de vraag schriftelijk worden beantwoord. Gisteren (30 november 2004) stond een bericht op Teletekst van RTV Noord dat de Veenkoloniën in trek zouden zijn bij melkveehouders en dat zich inmiddels ruim vijftig bedrijven hebben aangemeld voor het partnerproject in het kader van de agenda voor de Veenkoloniën, het project waar zes plaatsen zijn voor inplaatsing van melkveehouderijbedrijven. De CDA-fractie vraagt zich af hoe zich dat verhoudt, nu [daar dusdanig veel vraag is dat hier misschien de tweede fase als pilot-project moet worden gehouden/naar voren moet worden gehaald]. Het CDA zou hier graag enige opheldering over hebben. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) geeft te kennen de achtergronden niet exact te kunnen delen. Hij heeft dezelfde ontwikkeling gezien. Het is uiteraard zeer goed voor het project, omdat het eerst aarzelend begon. De gedeputeerde stelt voor om te doen wat dhr Jager voorstelt, te weten een schriftelijke beantwoording. 8. Ingekomen stukken (ter kennisneming) a. Brief van GS van 14 oktober 2004, nr , betreffende Toeristische Mediacampagne b. Brief van oktober 2004, nr bijlage 1 + 2, betreffende stand van zaken Technomatch c. Brief van oktober 2004, nr , betreffende stand van zaken Europees Sociaal Fonds (ESF) pilot SNN/SZW d. Brief van GS van oktober, nr bijlag, betreffende Plan van aanpak studie wegverbinding Groningen-Zuidhorn (N355). Dhr Out (VVD) wenst het woord met betrekking tot brief d. Het betreft een mooie en vrij breed getrokken studie. Hij heeft twee concrete zaken waar hij nader op in wil gaan: Het valt op dat de gemeente Leek ontbreekt bij de belanghebbenden, of minimaal bij de zijdelings betrokkenen, terwijl het ook het grondgebied van de gemeente Leek betreft. Misschien is dat aan te kaarten. Er wordt voorts gesproken over de loswal in Aduard. Daar is een bepaalde problematiek. Wanneer men het plan leest, wordt duidelijk dat op zijn vroegst 2005 echt zaken bekend zullen worden. De VVD-fractie wenst te vernemen of dit zo lang kan 4

5 wachten. In de studie wordt bijvoorbeeld ook een eventuele ontsluiting van nieuwbouw via het Aduarderdiep voor de loskade meegenomen. Dhr Roggema (ChristenUnie) stelt vast dat de procedure van het plan van aanpak in eerste instantie in september 2005 naar de Staten gaat. Wanneer de studie in 2005 wordt afgerond, is de conclusie dat er sprake is van een vertraging van een half jaar. Dhr Musschenga (gedeputeerde) bevestigt dat kan worden geconstateerd dat de provincie een half jaar achterloopt. Dit heeft ook te maken met de complexiteit van het gebied waarin men daar bezig gaat en vanwege de pogingen om de voorstellen, zoals deze voorliggen, op tafel te krijgen. Dat is niet het enige. De MER-studies die moeten worden gedaan, zijn ook vrij gecompliceerd. De capaciteit in het Provinciehuis liet niet toe het eerder te doen. Nu zit de provincie echter op - het nieuwe - schema. Ten aanzien van de loswal vindt overleg plaats met de gemeente Zuidhorn, die de provincie een vergunning moet verlenen en die geen vergunning wil verlenen voor heel veel laden en lossen aldaar, omdat dit allerlei overlast door Aduard heen geeft. Met de bewoners wordt hierover overleg gevoerd, men wenst daar ook een 30 km-gebied. Eigenlijk past dat niet bij elkaar. Men is nu bezig om oplossingen te bedenken. Een van de mogelijkheden die wordt onderzocht is om een ontsluiting te krijgen vanaf de losplaats langs het diep. Het is echter in een pril stadium. Het doel is om te komen tot minder vrachtverkeer door Aduard heen. Of een passeerstrook of iets dergelijks op een gegeven moment überhaupt realiteit wordt, moet de gedeputeerde nog zien. Het moet worden onderzocht. Ten aanzien van de laad- en losplaats bestaat nu een maximum aan tonnage, waar wel een vergunning voor wordt verleend. Dit betekent beperking aldaar. Daarover heeft de gedeputeerde met degene die daar gebruik van maakt overleg, om na te gaan of dit de activiteiten van het bedrijf dat aan de overkant is gevestigd schaadt. Tot nu toe is de gedeputeerde dit niet gebleken. De opmerking ten aanzien van gemeente Leek is nieuw voor de gedeputeerde. Dhr Out (VVD) stelt dat heel erg opvalt dat Enumatil hier genoemd staat, sterker nog, dat de ontsluiting hier voor een deel doorheen gaat. De gemeente is echter niet betrokken in het geheel, blijkt toch wanneer men de brief leest. Dhr Musschenga (gedeputeerde) geeft aan hiernaar te zullen kijken. Zo af en toe wordt overleg gevoerd met de gemeente. Dhr Dijkstra (PvdA) stelt dat in brief 8b wordt gesproken over het Maritiem Centrum in Groningen. De PvdA-fractie heeft dat centrum ooit met een bezoek vereerd. De PvdA wenst op de hoogte te worden gehouden over de ontwikkelingen met betrekking tot het centrum, omdat belang wordt gehecht aan deze opleidingsfaciliteit. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) vindt dit prima. Bespreekstukken 9. Voordracht van Gedeputeerde Staten van 26 oktober 2004, nr , FC, betreffende Integrale Bijstelling begroting + bijlage Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) leest, ten aanzien van cofinanciering Antheus, dat het High Purity Centre en het Light Metal Centre feitelijk op een dood spoor zijn beland. Het is de eerste keer dat een belangrijke inzet van de provincie in een dergelijk project daadwerkelijk niet is gelukt. Het doet de vraag naar voren komen hoe het verder zal gaan met Antheus. Het lijkt dhr Van der Ploeg goed om richting de commissie iets meer te laten weten over de voortgang van het geheel. Ook in verband met het tweede punt, te weten de honderdduizend euro die wellicht wordt vrijgemaakt voor een haalbaarheidsstudie naar de mogelijke energiecentrale van Aldel. Dit doet de vraag rijzen wat er voor voorwerk is gedaan, wat voor previsibility voorligt op basis waarvan al dan 5

6 niet een positief besluit kan worden genomen. Dhr Van der Ploeg informeert of de commissie hier iets meer over kan horen. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) deelt mee dat er ten aanzien van Antheus een rapportage over de voortgang is. Het zal nog een jaar in beslag nemen. Daar stonden zaken in met betrekking tot de ontwikkeling, het lijkt de gedeputeerde goed wanneer de commissie hier een volledig overzicht van krijgt. Het lijkt de gedeputeerde goed, dat het College eerst een verslag naar de commissie stuurt. De SP-fractie stelt Aldel aan de orde. Met name rond de energieprijzen bestaat de overweging om een eigen energiecentrale erbij te bouwen. Men zou dit Delesto-fase III kunnen noemen. Het College stelt voor, om dat op gang te brengen en voorwerk naar de haalbaarheid te doen, om daar deze subsidie voor beschikbaar te stellen. De gedeputeerde vraagt of dhr Van der Ploeg op dat punt een verder overzicht en meer inzicht wenst in wat er allemaal speelt. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) antwoordt dat hij wel wenst te weten dat het echt serieus is wat Aldel wil, dat zij ook daadwerkelijk de intentie hebben om het te doen. Alleen maar een onderzoek willen doen is niet toereikend, voor dhr Van der Ploeg. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) geeft te kennen regelmatig overleg met Aldel te voeren. Het blijft een serieus voorstel om juist op dat kritieke punt verlichting te brengen. Het gaat er om om de energie in eigen hand te houden, dan is de bedrijfsvoering van Aldel natuurlijk vreselijk van belang. Dhr Swagerman (SP) deelt mee dat steeds wordt gesproken over het feit dat het Aldel zou betreffen. Het is niet alleen Aldel die bezig is met die energiecentrale. Het is een samenwerkingverband van meerdere bedrijven in dat gebied. Dit om aan te geven dat het draagvlak groter ligt. De SP is verheugd dat dit zo op gang komt, dat zal duidelijk zijn. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) merkt op dat hij met name had gevraagd welke [typische bindende] informatie er voorligt, maar hij wenst ook te weten wat de andere partijen bijdragen aan die discussie en [hoe de provincie een en ander bij kan sturen zonder daar nu een klein bedrag voor [ een petitie is getekend]. In feite wordt er nu heel veel voorwerk gedaan. Daar zou dhr Van der Ploeg graag meer informatie over willen hebben. Dhr Köller (PvdA) snijdt het onderwerp Antheus aan. Dat kwam hier in het verleden regelmatig aan de orde, maar een week of zes geleden is het ook in de Tweede Kamer aan de orde geweest, een evaluatie van februari dit jaar. Dhr Köller geeft te kennen zich hier toen al mee bemoeid te hebben, omdat hij van mening was dat slordig met dit punt werd omgegaan, terwijl het toch belangrijk is voor het Noorden, zeker omdat het voortbestaan van Aldel daar van afhangt. Toen heeft dhr Köller begrepen dat er een iets grotere evaluatie zal komen. Op basis daarvan zou worden gebaseerd of zou worden gecontinueerd. Het jaar 2006 is namelijk wel de deadline. Dhr Köller wenst hier meer aandacht voor te vragen, ook van de andere fracties in de Staten om hun vertegenwoordigers in Den Haag erop te attenderen dat zij op dit punt op dezelfde manier met het Noorden opgaan als gedaan is met het Kompas-verhaal. Dat schort er namelijk nog wel eens aan. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) geeft aan over Antheus al wat gezegd te hebben. De bedoeling is dat het project eind volgend jaar wordt afgerond. Dit is een afspraak. De activiteiten die daarmee te maken hebben, zullen worden overgenomen door de stichting Metal Park. Daar zitten vrijwel dezelfde partijen in, die zich structureel kunnen bezighouden met de ontwikkeling van die projecten. Het kost vaak wat meer tijd. De gedeputeerde heeft dhr Van der Ploeg zo-even toegezegd dat het College het verslag over de stand van zaken aan de commissie zullen sturen. Het is prima om meer 6

7 informatie te geven over die previsibility. De gedeputeerde zou heel graag willen dat het van start gaat, want het betreft een vrij acuut probleem. Dhr Swagerman (SP) geeft te kennen verbaasd te moeten reageren op met name de PvdA-fractie. Eerder dit jaar heeft de SP redelijk uitgebreid de hele problematiek van Aldel met ingang van 1 januari 2006 aan de kaak gesteld. Toen werd gesteld dat de SP erg prematuur en vroeg was. Nu blijkt de tijd ineens te dringen. Misschien had de commissie dan toch en dhr Swagerman wenst dit ook aan GS mee te geven, want die hadden dezelfde argumentatie eerder aan de slag moeten gaan, zodat het nu minder dringend zou zijn geweest. Dhr Köller (PvdA) wenst te reageren op dhr Swagerman. Toen werd gesproken over Aldel. Dhr Köller maakt zich zorgen over het feit dat Aldel het hele XXXX-pakket, dat toen is uitgesproken en waar zijdelings ook Antheus bij was betrokken, één pakket is. Dhr Köller hoort nu van de gedeputeerde dat het wordt overgegeven aan Metal Park. Hij maakt zich daar zorgen over, omdat het aantal grote spelers, dat nu in het convenant van het Antheus-project zit, dan waarschijnlijk afvalt. Dhr Köller wenst meer informatie over de gang van zaken en niet simpelweg te wachten op de evaluatie. Toentertijd bedoelde dhr Köller dat het hele energieverhaal op dat moment enigszins prematuur was. Het blijkt ook, dat er nu andere ontwikkelingen zijn, die toen wel zijdelings werden aangegeven, maar die nu iets meer perspectief krijgen. Op het moment dat ze meer perspectief krijgen, is dhr Köller van mening dat de commissie zich daar meer mee moet bemoeien. Dhr Swagerman (SP) begrijpt de reactie en wenst hier geen al te lange discussie van te maken. Iedereen weet echter dat de energieproblematiek heeft te maken met de hele situatie daar, die meerdere bedrijven betreft die zich daar hebben gevestigd. Er lopen meerdere projecten die te maken hebben met de vraag of Aldel al dan niet aanwezig is. Vandaar dat dhr Swagerman het punt wenst te noemen. 10. Brief van Interprovinciaal Overleg van 21 oktober 2004, kenmerk 36031/2004 met bijlage "Toekomstig economisch beleid in IPOverband". De voorzitter deelt mee dat vanuit de commissie is verzocht om de IPO-delegatie een zo helder mogelijk advies mee te geven. Dhr Köller (PvdA) legt uit dat het punt van het IPO is, dat daar een economisch verhaal is neergelegd dat de commissie in andere bewoordingen op tientallen manieren tegenkomt. Het zijn dezelfde punten waar men op wijst. De enige vraag die dhr Köller hierbij zou willen hebben in de richting van de IPO-delegatie betreft het punt waar het gaat om het instellen van provinciale fondsen voor economische structuurversterking. In het Noorden is gewerkt met het Kompas. Nu is Pieken in de Delta actueel, dus de provincie hinkt enigszins op twee gedachten. Hoe stelt de IPO-delegatie zich bij de bespreking van dit punt voor een en ander aan de vork te prikken? De rest betreft zaken die de commissie overal tegenkomt. De voorzitter wenst, vanuit VVD-fractie, toe te voegen dat het hier economisch beleid voor de provincies betreft. De VVD heeft er geen behoefte aan om een IPO-beleid verder op te tuigen. Er is beleid in SNN-verband en er is kabinetsbeleid. Dhr Jager (CDA) wenst zich bij de woorden van dhr Haasken aan te sluiten. Dhr Zanen (PvhN) deelt eveneens de opvatting van de VVD in dezen. 7

8 Dhr Köller (PvdA) stelt dat de voorzitter de commissie vroeg een reactie te geven op het stuk. Iedereen is ervan overtuigd dat de provincie in noordelijk verband bezig is. De provincie zit in het IPO. Als daar bepaalde zaken plaatsvinden, niet inhoudelijk op het beleid, maar ten aanzien van het instellen van fondsen, is dhr Köller van mening dat daar een vraag over gesteld mag worden, zonder dat men zich direct committeert aan de mening dat het IPO het economisch beleid voor de provincie moet gaan vaststellen. De voorzitter stelt dat dit eraan zal worden toegevoegd. Dhr Jager (CDA) sluit zich hierbij aan. 11. Notitie "PvdA in Grunn veur Landbouw, met n kleur as n roos" (aangeboden tijdens PS-vergadering van 6/10/04) Dhr Jager (CDA) deelt mee dat het CDA zeer gecharmeerd was door de notitie. Deze werd dan ook met veel plezier en genoegen gelezen. Het CDA is zeer benieuwd wat van deze notitie terug zal komen in het verkiezingsprogramma van de PvdA voor de nieuwe periode. De voorzitter vraagt wie zich daar bij aansluit. Dhr Out (VVD) bevestigt dit. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) wenst hier iets verder op door te gaan. Ook GroenLinks complimenteert de PvdA met de notitie. Dhr Van der Ploeg vindt het altijd prettig wanneer een fractie op deze wijze het debat zoekt. In de notitie staat natuurlijk ook veel bekends, maar ook enkele elementen die dhr Van der Ploeg gaarne met de PvdA door zou willen ploegen. De vraag is of dit het moment is, gezien de spreektijdregeling. Toch heeft hij een tweetal vragen. De PvdA kiest in deze notitie voor kracht. Nu staat de PvdA ook bekend als de partij die kiest voor zwakkeren. Hoe zit het nu met de kleinschalige boeren en de boeren die wegvallen? Het gaat heel snel. Moeten we voor deze groep opkomen of niet? In de laatste alinea leek toch weer de PvdA van matigheid naar voren te komen, want in feite wordt ervoor gepleit om boerengeld naar infrastructuur op het platteland te leiden. Het staat niet letterlijk vermeld, maar wanneer men het goed leest, zou dit de conclusie kunnen zijn. Dhr Van der Ploeg vraagt zich af of dat de bedoeling is, om dat geld van de boeren in wegen te stoppen. Op dit punt wenst dhr Van der Ploeg een reactie van de PvdA. Dhr Roggema (ChristenUnie) heeft de notitie met belangstelling gelezen. De fractie deelt de opvatting. De ChristenUnie heeft echter zelf ook een notitie, Boeren voor morgen. Daar staat nog veel meer in. Hier zijn ongetwijfeld raakvlakken. Als het beleid in de komende jaren aan de orde is, zal hier zeker op terug worden gekomen. Dhr Köller (PvdA) geeft aan dhr Jager gerust te kunnen stellen: als het enigszins kan dit is ook in een interview aangegeven en is ook de bedoeling van de notitie geweest zal letterlijk met de notitie de boer op worden gegaan. Het is zeker niet de bedoeling van de PvdA om met alle ideeën te wachten totdat het verkiezingsprogramma moet worden geschreven. Met name in het kader van het provinciaal landbouwbeleid bij eventueel de voorjaarsnota, c.q. de begroting, als er zaken zijn die sporen met dit verhaal, zal de PvdA er alvast vooraf mee komen en niet wachten op het verkiezingsprogramma, want het is niet bedoeld als een voorloper van het verkiezingsprogramma. Dhr Van der Ploeg van GroenLinks stelde vanmorgen in de krant dat het niet echt succesvol is om naamgrappen te maken, maar hij heeft het wel over doorploegen. Dhr Köller wenst hier niet over door te borduren. Het is natuurlijk zo dat er in dit soort nota s en dat is een van de nare eigenschappen van alle soorten nota s en notities voor driekwart bekende informatie staat, die ook elders te lezen is. Daar is niets aan te doen. 8

9 Het feit dat de PvdA kiest voor kracht slaat niet op een individu. Het slaat in dit geval simpelweg op het kiezen voor de kracht die in iedereen, het Groninger landschap en in de Groninger bevolking, ook de plattelandsbevolking inclusief de boeren zit. Dat is de kracht van [.], dus een combinatie van beide elementen. De kleinschalige boeren. Door de PvdA is geconstateerd dat met name waar het gaat om boerenbedrijven die kleinschalig zijn of die niet voldoende positie hebben om voort te bestaan, met name in de grootschalige gebieden simpelweg het economische gegeven opgeld doet dat men bij elkaar gaat zitten en maatschappen gaat vormen. [.] niets op en het wordt overgenomen door de grotere boeren. Ten aanzien van de kleinschalige landbouw in de wat kwetsbare gebieden is de PvdA van mening dat de overheid deze mensen, als zij bepaalde voorwaarden stelt voor de uitvoering van hun bedrijvigheid, financieel en op andere wijze bijstaat. In Groningen zijn er geen kleinere boeren, in Groningen zijn alleen maar dikke boeren en niet-dikke boeren. Hiermee wordt het onderscheid in inkomen van de landbouwer aangegeven. Kleinschalige landbouwers zal de PvdA niet in de kou laten staan. Dit past ook niet bij de PvdA. Het zal ook niet gebeuren. Dhr Van der Ploeg stelt dat geld naar de infrastructuur gaat. Dat staat niet als zodanig vermeld, maar zou tussen de regels door gelezen kunnen worden. Het is aan dhr Van der Ploeg en aan iedereen om de PvdA erop te wijzen, zodra bepaalde voorstellen worden gedaan die in die richting gaan, dat de PvdA dat echt niet heeft bedoeld en dat dit ook niet zal gebeuren. In tweede termijn Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) merkt op het gelezen te hebben en ook zo te hebben geïnterpreteerd. Hij zal hier graag op terugkomen op het moment dat het aan de orde is. Dan betreft het de invulling van de structuurgelden van het LAN. Overigens wenst dhr Van der Ploeg een extra compliment te geven. Hij leest namelijk over het initiatief voor het landschapsfonds. Dat is iets wat dhr Van der Ploeg vier jaar geleden ook wel eens heeft aangekaart. Het is een belangrijk element om juist de kleinschalige boeren een extra inkomen te bieden. 12. Brief van GS van 30 september 2004, nr bijlage, betreffende beleids- en activiteitenagenda Economische Speerpunten provincie Groningen Brief van GS van 17 september 2004, nr bijlagen, inzake uitvoeringsagenda provinciaal arbeidsmarktbeleid Dhr Köller (PvdA) merkt op dat hij, toen hij vernam dat met name D66 in de hoedanigheid van mw Gräper het verhaal van de speerpunten op de agenda wilde zetten, zich afvroeg waarom dit diende te gebeuren. Het was een vraag bij de begroting om wat nadere uitleg te geven over de zes speerpunten die door de provincie in de begroting werden genoemd. Zoals dhr Köller ook al aangaf bij het onderwerp IPO, spelen kennis, innovatie en transitie de hoofdrol. Er zijn straks nog enkele - volgens dhr Köller ook in SNN-verband - van dit soort zelfde beleidsnotities, waar diezelfde onderwerpen toch weer in terugkomen. Inzetten op kennis, innovatie en transitie of in elk geval verandering van bezigheid. Dhr Köller zal beginnen met de kenniseconomie. Er is natuurlijk niets wat sneller veroudert dan kennis. Aan de andere kant is het ook zo dat dhr Köller van mening is dat in de notitie of het verhaal veel woorden zijn gewijd aan kennis in de hogere sector, met name de universitaire sector. Als het gaat over de arbeidsmarkt en de kennis van de arbeidsmarkt, moet worden geconstateerd dat dit over anderen gaat. Met name in de sector als het gaat om onderwijs gaat het om pakweg veertig procent van de bevolking die in het hoger onderwijs, de universitaire sector gaat studeren. Daarom heeft men nog altijd te maken met zestig procent mensen op MBO-niveau. Wanneer men het dan over kenniseconomie heeft, dan heeft dhr Köller enigszins het idee misschien kan dit worden weggenomen dat de provincie met name de economische gelden inzet in de hogere segmenten en dat aan het eind van het verhaal op het punt van het 9

10 arbeidsmarktbeleid, aansluiting van onderwijs en werk, de provincie die sector subsidieert. Dhr Köller wenst meer duidelijkheid over de vraag wat er gebeurt in die sector. Innovatie. Dhr Köller hoorde zo-even een heel mooie definitie van innovatie op de Duitse televisie: innovatie dient men zich niet zo druk om te maken, want innovatie is iets wat al gebeurt zo lang de mens op deze aarde rondloopt. Hij probeert altijd iets beters en iets gemakkelijkers te creëren om zijn leven te veraangenamen, dus men heeft het in dit geval over wat zo mooi incrementele innovatie wordt genoemd, of te wel innovatie die zich langzaam verplaatst. Radicale innovatie, dus echt iets nieuws uitvinden, gebeurt zelden of nooit, en dan vaak bij toeval. Dhr Köller denkt daarom dat men, met name wanneer het over innovatie gaat, heel duidelijk moet aangeven dat het een bezigheid is die gewoon hoort plaats te vinden. Dat men deze bezigheid een klein beetje stimuleert is prima, maar vaak wordt door veel mensen gedacht dat wanneer er maar een stempel van innovatie wordt opgedouwd, dat het dan ook wel zal gaan gebeuren. Dhr Köller wil ervoor waarschuwen dat dit niet het geval is. Het is simpelweg een kwestie van inventiviteit van de mensen. Dat daar ook een stuk kennis voor nodig is staat buiten kijf, maar hier is ook een stukje creativiteit voor nodig, dus wat dat betreft is dat in dit geval dubbelop. De zes speerpunten die worden genoemd. Dhr Köller denkt dat de commissie de speerpunten de komende tijd nog wel enkele keren vaker langs zal zien komen. Hij heeft reeds woorden gewijd aan het opleidingsniveau, het kennisgedeelte, met name waar men het heeft over de startkwalificatie. Dat zijn van die kreten waarvan dhr Köller zou willen weten hoe een en ander in elkaar steekt. De provincie zet met name in op drie grote clusters: Energy Valley, Life Sciences en ICT. Dhr Köller vindt dit best, maar dit zijn wel net de sectoren waar de provincie nog niet veel van heeft, het zijn nieuwe sectoren, die in een paar jaar allemaal van de grond moeten worden opgebouwd. Dhr Köller vindt het jammer dat die prominent worden genoemd, terwijl als het gaat om nationaal onderscheidend vermogen in die sector, de chemie en de scheepsbouw minder evident worden genoemd. De PvdA heeft al vaker aangegeven dat zij vindt dat de zogenaamde maakindustrie de industrie die iets produceert, of dit nu met handen, robots of anderszins gebeurt voor de provincie even belangrijk is, zeker in de sector waar het grootste gedeelte van de mensen in opgeleid is of in opgeleid wordt, kortom MBO en dan in wat voor segment dan ook. Deze maakindustrie moet niet worden weggegooid. Men zegt te gemakkelijk: Jongens, gaan jullie maar naar Polen, want het is hier te duur. Dat zijn zaken die men niet hardop moet zeggen, dat zijn zaken die al jaren gebeuren en die ook nooit snel gebeuren. Het is nooit zo dat als het vandaag goedkoop is, het daar morgen allemaal weg is. Dit constateert men nu en het loopt over jaren. Dhr Köller is simpelweg van mening dat het economisch beleid van de provincie erop gebaseerd moet zijn dat bepaalde zaken langzamerhand teruglopen in de regio en dat daar maatregelen op moeten worden afgestemd; men moet echter niet roepen dat de provincie geen maakindustrie meer kan houden. Dhr Köller vindt dit te kort door de bocht. Dat geldt voor de speerpunten ook. Ten aanzien van Energy Valley heeft dhr Köller een stuk van Energy Valley. Het gaat drie pagina s over de wijze waarop het allemaal is georganiseerd en alles wat daar moet gebeuren. Aan het eind staat het kopje werkgelegenheid, waarbij men uitsluitend spreekt over de bestaande werkgelegenheid, bij de Gasunie, bij de NAM. Onder dit kopje wordt echt niet gesproken over datgene wat men denkt te genereren met Energy Valley. Wel wordt gevraagd om het als speerpunt op te voeren, maar daar wordt niet bij gezegd wat de spin off van Energy Valley zou kunnen zijn. Dhr Köller is van mening dat daar meer aandacht aan besteed dient te worden. Dan het punt Life Sciences. Sommigen vragen zich wel eens af wat dat is. Dit is ook een sector die voor een bepaald segment van de arbeidsmarkt belangrijk is. Dhr Köller wil niet zeggen dat men het om die reden niet moet doen, maar het is wel een kwestie die aandacht verdient. Dhr Köller denkt dat het voor het grootste gedeelte ook zelfregulerend is. Agribusiness en scheepsbouw zijn belangrijke pijlers voor de provincie. Voor een deel zit hier de maakindustrie in. Dhr Köller denkt dat het goed is om daar het beleid ook op de baseren. Het mooiste verhaal vond dhr Köller het verhaal over het chemiecluster. 10

11 Dhr Köller vroeg zich af waar hij dit eerder had gelezen. Toen heeft hij de oude Eemshavennota van 1976 maar weer eens opgeduikelt. Wat kwam hij achter in deze nota tegen? Van dit soort geweldig mooie schemaatjes, hoe men alles toch aan elkaar kan plakken. Dhr Köller dacht toen bij zichzelf: Jongens, het schiet toch op. Hij vindt het mooi dat men daar toch op blijft inzetten. Hij is wel van mening dat men overdrijft, wanneer gesteld wordt dat zoveel duizend ton zoveel duizend arbeidsplaatsen tot gevolg heeft. Dhr Köller denkt daarbij: Jongens, houd het in dit geval bij het reële en kijk wat echt mogelijk is en waar de kansen liggen. Daar liggen heus nog kansen. Daar zou niet alleen maar gekeken moeten worden naar economische stimulatie in de zin van subsidie of iets dergelijks, maar ook naar de vestigingsvoorwaarden, de manier waarop het zijn bedrijf uitoefent. Dit geldt met name in de maakindustrie. Vanochtend hoorde dhr Köller op de radio dat de regering de regels wil terugdraaien. Om vijf regels terug te draaien, moeten tien nieuwe regels worden gemaakt. Met andere woorden: daar schiet men niets mee op. Met name in het MKB en ook in de chemie is sprake van regelgeving en vergunningverlening en al dat soort zaken. Dhr Köller wenst er niet voor te pleiten om er een rotzooitje van te maken, maar men zou best eens kunnen onderzoeken in welke zin de provinciale overheid efficiënter kan omgaan met het vestigingsklimaat en het vestigingsbeleid van de provincie. De voorzitter merkt op dat de spreektijdregeling ook van toepassing is op de PvdA. Dhr Dijkstra (PvdA) snijdt de uitvoeringsagenda aan. Het gaat wel over arbeidsmarktbeleid en over een lange periode, vandaar dat dhr Dijkstra daar namens de PvdA-fractie uitvoerig bij stil wenst te staan. De voorzitter moet maar ingrijpen wanneer hij dit nodig acht. De voorzitter deelt mee dat de PvdA in totaal nog 5 minuten over heeft voor de hele vergadering. Dhr Dijkstra (PvdA) hervat zijn betoog over de Groningse arbeidsmarkt en Groningse uitvoeringsagenda arbeidsmarkt. Op dit moment valt weinig positiefs te melden over de ontwikkelingen op de Groningse arbeidsmarkt. Het uitzicht op de realisatie van het Kompas-doel om in extra arbeidsplaatsen te realiseren, lijkt verder weg dan ooit. Oplopende jeugdwerkloosheid en een aanhoudende ontslaggolf treffen nu ook sectoren als de zorg, het openbaar vervoer en bijvoorbeeld de sector educatie. Een groot aantal mensen dat een gesubsidieerde reïntegratiebaan verliest, wachttijden voor mensen met een handicap, die aangewezen zijn op een arbeidsplaats in de sociale werkvoorziening, een slagveld als het gaat om educatie en de integratiemarkt, waar faillissementen en reorganisaties van WIW-bedrijven aan de orde van de dag zijn. Met de cursist, werkzoekenden, arbeidsongeschikten, maar ook de docent en de projectbegeleider die hiervan de dupe worden. Steeds zichtbaarder wordt ook dat Groningse gemeenten nauwelijks middelen hebben om een fatsoenlijk sociaal beleid te voeren. Tot overmaat van ramp wenst deze regering geen rekening meer te houden met de relatieve achterstandsituatie van het Noorden, waardoor het Noorden op het gebied van economie en werkgelegenheid ver wordt teruggeworpen in de tijd. De gevolgen van dit beleid treffen vooral de mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. De PvdA ziet het dan ook als een belangrijke opdracht om de kansen en de positie van deze groep Groningers te verbeteren. De voorliggende uitvoeringsagenda is naar opvatting van de PvdA daarbij een belangrijk instrument. Naar opvatting van de PvdA mag de inzet nadrukkelijker dan nu het geval voor deze groepen tot uitdrukking komen. De participatiemogelijkheden van laaggeschoolde jongeren, andere doelgroepen zoals herintredende vrouwen, arbeidsongeschikten op de Groningse arbeidsmarkt, zouden in gemaakte analysen veel scherper en preciezer neergezet moeten worden. Dat geldt ook voor de gesignaleerde knelpunten in relatie tussen beroepsonderwijs en het Groningse bedrijfsleven, en, als het gaat om de kansen en bedreigingen voor het functioneren van de Groningse arbeidsmarkt, en in Europees perspectief. De PvdA-fractie denkt hierbij aan de toestroom van mensen uit de nieuwe EU-landen. De PvdA heeft twijfels over de mate 11

12 waarin deze agenda kan fungeren als beleids- en toetsingkader, bijvoorbeeld om het kaf van de projectmolen, die ongetwijfeld op gang gaat komen, te kunnen onderscheiden. De PvdA heeft twijfels over de financiële haalbaarheid gezien de omvang en reikwijdte van verschillende projectinitiatieven. Het gevaar van illusiepolitiek is niet denkbeeldig, ook niet dat het speelveld en de middelen van de provincie beperkt zijn en omdat de arbeidsmarkt niet echt vatbaar is voor sturing van welke bestuurslaag dan ook. Het wekken van verwachtingen in het veld, die men vervolgens niet waar kan maken, is de dood in de pot. De PvdA-fractie adviseert het College de tijd te nemen voor het maken van een verdere verdiepingsslag, om de uitvoeringsagenda aan te scherpen en zoals dit tegenwoordig heet smarter te maken. Tegenover de omvangrijke werkgelegenheidspolitiek van groepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt tekent zich in de nabije toekomst een forse vervangingsvraag af. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) interrumpeert en stelt een vraag te hebben over de projectinitiatieven ten aanzien waarvan de PvdA twijfels heeft over de financiële haalbaarheid. Dhr Dijkstra noemt geen voorbeelden. Dhr Van der Ploeg verzoekt dit toch te doen, want op deze manier blijft het voor hem enigszins in de lucht hangen. Dhr Dijkstra (PvdA) geeft als voorbeeld het brede voorstel waarin een onderzoek wordt gedaan naar de kwalitatieve en kwantitatieve knelpunten in aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven in de Groningse regio. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) stelt dat dit een idee is, geen project. Dhr Dijkstra (PvdA) werpt tegen dat dit in het rijtje projectinitiatieven staat aangegeven. Bijvoorbeeld docentstages. Een langdurige docentstage, bijvoorbeeld, kost ongeveer euro als vervangingskosten, verzekering, et cetera erbij worden gerekend. Zo zijn her en der voorbeelden te noemen die opgeteld tot enorme bedragen leiden. Tegenover een omvangrijke werkgelegenheidsproblematiek tekent zich een vervangingsvraag af. Hier ligt een uitdaging om deze vraag adequaat in te vullen. Niet alleen de mensen, die nu aan de kant staan, perspectief op een baan te bieden, maar ook om de concurrentiepositie van de Groningse economie te behouden en te versterken. Hier ligt ook een geweldige kans om af te rekenen en weerstand te bieden aan de groeiende jeugdwerkloosheid. De PvdA realiseert zich echter ook, dat dit niet vanzelf gaat. Daarvoor zal geïnvesteerd moeten worden, onder andere in het aanjagen van op maat gesneden en vraaggestuurde scholingsprojecten, en niet in te modieuze en trendgevoelige aanbodgerichte scholing. Daarvoor moet worden geïnvesteerd in een sluitende aanpak. Elke jongere een startkwalificatie en geen sinaasappel- of appelproject naar Iers model, zoals dhr Dijkstra op de conferentie vernam van een van de vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. In de visie van de PvdA dient het beroepsonderwijs zich primair te richten op het aanbrengen van basiskwalificaties. In de notitie staat ergens ook dat men zich gaat richten op de harde infrastructuur. Daar worden ook lesmateriaal en scholingsprogramma s genoemd. Dat kan naar opvatting van dhr Dijkstra niet de inzet zijn van de provincie. Dat gebeurt namelijk wel op nationaal niveau door samenwerking tussen verschillende bedrijfstakken voor de beroepsgroepen en beroepsopleidingsprogramma s, bijvoorbeeld in het MBO te ontwikkelen. De PvdA ziet veel meer in het stimuleren van intermediaire vormen van beroeps- en functiegericht onderwijs en in het stimuleren van regionale samenwerkingsverbanden, zoals die bekend zijn in GOA-verband (GOA: Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid) en in contractonderwijs, kortom in het tussenstelsel dat aanvullend is op bestaande basisberoepsopleidingen en waarmee snel en flexibel gereageerd kan worden op veranderde omstandigheden op de arbeidsmarkt. Dit stelsel is in de afgelopen jaren sterk onder druk komen te staan. Dhr Dijkstra noemt als voorbeeld de noodlijdende praktijken bedrijfsscholen. Soms zijn ze afgeschreven, zoals de units binnen Technomatch, of verdwenen, zoals de vrouwenvakscholen en de centra vakopleidingen. Gelukkig zijn er 12

13 ook bedrijfstakken die vaak in samenwerking met ROC s dit tussenstelsel in ere hebben gehouden. Dhr Dijkstra denkt hierbij bijvoorbeeld aan de installatiebranche. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) vraagt dhr Dijkstra wat nu de rol van de provincie hierin is. Wat kan de provincie de komende jaren concreet betekenen bij het opbouwen van dergelijke structuren? Dhr Dijkstra (PvdA) legt uit dat de provincie in het kader van Technomatch al is dat in dit geval misschien niet het meest aansprekende voorbeeld zou kunnen bestuderen hoe het met dat soort voorzieningen is gesteld. Dit soort voorzieningen maakt vaak gebruik van allerlei ESF-programma s, allerlei subsidieprogramma s. Ook daarin zou de provincie een rol kunnen spelen. De provincie zou ook een rol kunnen spelen in het in regionaal verband bij elkaar te brengen van werkgevers en de bestaande onderwijsinstellingen om te kijken hoe dit soort voorzieningen in stand gehouden kunnen worden. Dit kan in de sfeer zijn van het plaatsen van machines, werkgevers bij elkaar brengen en gezamenlijk onderzoeken hoe een dergelijke faciliteit in stand kan worden gehouden en hoe een dergelijke faciliteit met up to date-apparatuur kan worden voorzien. Dhr Dijkstra roept op het wel klein en regionaal te houden, omdat daar veel meer kansen liggen. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) stelt het ten aanzien van de machines wel met dhr Dijkstra eens te zijn. Op het punt van bijvoorbeeld de ESF-gelden loopt men echter wel tegen deze aanbestedingsproblematiek aan. Men kan van tevoren niet kiezen om iets niets toe te staan. Het is een lastige kwestie. Wanneer men een structuur wil neerzetten, dan moet men daar ook structuurgelden voor hebben. Dhr Dijkstra (PvdA) erkent dit. Het zal de nodige creativiteit vergen om daar mee aan de gang te gaan. Het is naar opvatting van dhr Dijkstra niet iets wat de provinciale overheid neer kan zetten. Het zal vooral een kwestie zijn van zaken aanjagen en partijen bij elkaar brengen, ook om het bewustzijn bij werkgevers te versterken dat een dergelijke voorziening nodig is om het toekomstige werkgelegenheids- en personeelsvraagstuk en scholingsvraagstuk aan te kunnen gaan. De voorzitter geeft te kennen zich te realiseren dat de beantwoording van de gestelde vragen kan worden gerekend tot de interruptietijd. Inmiddels is dhr Dijkstra echter al ruim over de tijd heen. De voorzitter verzoekt hem dan ook af te ronden. Dhr Dijkstra (PvdA) stelt dat de conclusie is, dat op dit punt de indruk bestaat dat bedrijfsleven en onderwijs zich nog onvoldoende bewust zijn van de opgave die aan de provincie wordt gesteld. Dhr Dijkstra wenst nog kort enkele thema s aan te roeren. De voorzitter vraagt of het mogelijk is om deze schriftelijk aan het verslag toe te voegen. Dhr Dijkstra (PvdA) gaat hiermee akkoord. Hij zal de thema s nu overslaan, om tot de conclusie te komen. De conclusie van de PvdA-fractie is dat de ambitie zoals deze in de ontwerp-uitvoeringsagenda is neergelegd kan worden onderschreven. Wel heeft de PvdA aangegeven dat een verdiepingsslag vereist is. De PvdA heeft gekozen voor inhoudelijke accenten en prioriteiten. De PvdA hecht eraan dat ook de geformuleerde ambities, doelen en actiepunten in de komende periode verder worden aangescherpt, vooral in samenspraak met de betrokken partijen. De PvdA verwacht dan ook dat de Staten in het voorjaar een uitvoeringsagenda voorgeschoteld krijgen waarmee de geschetste problematiek opgelost kan worden. Dhr Zanen (PvhN) snijdt de economische speerpunten aan. De zes zijn genoemd in een eerdere fase van de discussie. De PvhN wenst de overweging mee te geven om er een zevende speerpunt aan toe te voegen, te weten cultuur. Men zou het ook als facet kunnen zien, dat bij alle zes speerpunten die worden gekozen een rol zou kunnen spelen. 13

14 In de Cultuurnota, die wordt behandeld, heeft dhr Zanen interessante passages gelezen over de samenhang van de stimulering van cultuur in relatie tot economische ontwikkelingen. Dhr Zanen zou het interessant vinden als dat element op een of andere manier bij elkaar gebracht zou kunnen worden. Die twee zaken liggen nu naast elkaar. Dhr Zanen geeft aan dat aspect te missen in de nota met de zes speerpunten. Hij ziet het in een andere nota. Wellicht is er een modus te vinden om een en ander bij elkaar te brengen. De PvhN wenst te vernemen hoe de gedeputeerde tegenover dit idee staat. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) wenst ook te beginnen met de speerpuntennota. Het belang van innovatie is inderdaad al omschreven, al jaren is dhr Van der Ploeg het van harte met dhr Köller eens op dit punt. Het is ook zo dat de provincie in de afgelopen periode en deze periode heel veel met innovatie bezig is. Men hoeft derhalve niet te doen of de provincie in de komende periode de volgende structuur allemaal pas gaat ontdekken. Een groot deel wordt natuurlijk beslist in Brussel en Den Haag. Goed, als men dat graag wil dan zal de provincie hen bedienen. Dhr Van der Ploeg leest ook dat er een campagne innovatie Groningen bestaat. Daarover heeft de fractie van GroenLinks nog niets gelezen. Men heeft eerst een strategiediscussie in SNN-verband. In dat kader worden de stukken ook gemaakt. Dhr Van der Ploeg denkt dat het goed is dat de commissie hier iets over krijgt, zodat zij erover kan discussiëren. Op pagina 5 wordt een viertal groepen van activiteiten genoemd. Al lezend denkt dhr Van der Ploeg dat gesproken moet worden over de basisrol van de provincie en die van partners zoals de NOM en Syntens, want de activiteiten [...], dan gaat het over acquisitiewerk van de NOM en Syntens. Ten tweede de financiering. Men dient zich af te vragen of de provincie nog sea capital moet accommoderen. [Het behoud vanuit de overheid]. Dhr Van der Ploeg vraagt zich echt af of het een overheidstaak betreft. [.] Ook hier geldt dat het ontwikkelingswerk de NOM is. De vraag aan het College is derhalve of de provincie meer activiteiten die des NOMs en des Syntens zijn wil gaan uitvoeren. De meeste speerpunten, sectoren zoals deze zijn genoemd, zijn ook wel eerder voorbij gekomen in strategienota s zoals deze. Toch is het goed om de discussie daarover eens te voeren, ook na wat gedetailleerdere lezing van de kant van de commissie. In de eerste plaats valt ook op dat de dienstensector er bijvoorbeeld niet in staat, terwijl deze wel een belangrijke banenmotor is in Groningen, en niet alleen in Groningen, ook elders. Er zijn veel activiteiten geweest die heel specifiek op de diensten waren gericht en succesvol waren, zoals het binnenhalen van call-centers, of het vanuit Leeuwarden zich richten op de verzekeringswereld. Daar hebben zij nog steeds zeer veel profijt van gehad. Dhr Van der Ploeg kan zich voorstellen dat daar in de komende jaren weer verschillende thema s uit voortkomen. Energy Valley, Agribusiness en de chemische sector. Ten aanzien van de chemische sector is dhr Van der Ploeg het geheel met dhr Köller eens dat wat zichtbaar is een soort overtreffende trap is van datgene wat in het begin van de vorige periode voorlag. Het begon met een studie van het PLI (Plant Location International), met banen. In de loop van de jaren werd dat verder naar achteren geschoven en kwamen er notities dat de financierbaarheid toch lastig was. Nu komt het echter in overtreffende trap terug. Dhr Van der Ploeg wenst het College op te roepen om zich niet te veel met luchtfietserij bezig te gaan houden. Ten aanzien van de Agribusiness stelt dhr Van der Ploeg dat het een terechte aanpak is, maar men dient er wel voor te waken het afhankelijk te maken van machtige partijen aan de vraagkant, want dit kan behoorlijk tegen de primaire sector in gaan werken. Er moet niet alleen worden gemikt op kostenverlaging en grootschalige landbouw. Men kan zich afvragen wat grootschalige landbouw is. Dan komt men in Oost-Europa bedrijven tegen van 20, 30, 40 duizend hectare. Alles wat men hier doet is in dat opzicht kleinschalig. maar goed, niet alleen kostenverlaging, maar ook waardevermeerdering is een belangrijke insteek. Dhr Van der Ploeg noemt de hennepteelt. De vorige commissievergadering heeft hij reeds aangekondigd dat bij deze nota aan de orde te stellen. Dhr Van der Ploeg zou gaarne zien dat het College hier initiatieven in onderneemt. Een [...]-gerichte aanpak, met name ook vanuit [...] bevorderende mogelijkheden naar producten van hennep. Dhr Van der Ploeg vraagt waarom niet is besloten tot een cluster op dit specifieke terrein. 14

15 Vragen over Agribusiness-parken doet ook vragen naar de uitleg van wat hier precies wordt bedoeld. Eerst wordt gesproken over clusters, dan gaat het ineens over een Agribusiness-park. Ten aanzien van Energy Valley is dhr Van der Ploeg het met dhr Köller eens dat het met name om de spin off gaat, ook naar het MKB dat hier in Noord-Nederland is, in met name ook productiebedrijven, [.]-bedrijven in deze eeuw in de [.] sector. Uiteraard is wat bij de Gasunie, Shell en in Friesland gebeurt van groot belang, maar dat moet niet worden vergeten. Dhr Van der Ploeg zou de provinciale organisatie willen oproepen om dat alles zo concreet mogelijk te maken, dus niet te veel te blijven hangen in ideeën, maar concrete projecten, en daarmee aan het werk te gaan. De arbeidsmarkt. Het College heeft er behoefte aan om dat BOA-boek te sluiten, zo heeft dhr Van der Ploeg geconstateerd in de uitvoeringsagenda. Hij wil toch kwijt dat hij zich uitzonderlijk heeft geërgerd aan de wijze waarop de toezegging over de BOA is ingevuld. Er wordt in feite niet veel meer gedaan dan herhalen wat er al in het stuk van december en januari staat. Daarmee wordt de kous afgedaan. Dhr Van der Ploeg stelt hier inhoudelijk niet verder over door te willen gaan, maar hij wenst wel gewag te maken van zijn ergernis op dit punt. De inhoud. Allereerst de IPO-kwestie in de bijlage. Dhr Van der Ploeg geeft aan over het algemeen enigszins teleurgesteld te zijn over de uitkomsten. Wanneer men het leest, blijken de effecten toch gering geweest te zijn. Dit lag voor een deel ook besloten in de opzet. Dit hebben de Staten goedgekeurd, maar dhr Van der Ploeg is van mening dat naar de toekomst toe meer naar concrete effecten moet worden gekeken. Dat is iets wat GroenLinks ook altijd heeft ingebracht. Het dient concreet te worden gemaakt: om hoeveel mensen gaat het, hoeveel banen worden daar ingevuld via concrete projecten? Een algemeen punt is dat het (on)duidelijk is wat het beslag op de middelen is vanuit de projecten. GroenLinks heeft twijfel bij de begrotingsbedragen, iets wat vorig jaar ook al is aangegeven. Een jaar later blijkt dat een langzame start is geweest, er wordt zelfs geld doorgeschoven naar volgend jaar in de begroting. Toch blijft die twijfel aanwezig, met name ook omdat het niet nader is ingevuld. Dhr Van der Ploeg zou het College willen vragen om dat binnen korte tijd wel te doen en dit aan de commissie te doen toekomen. De uitvoeringsagenda zelf. De thema s zijn uitgewerkt, iets waar GroenLinks en de commissie ook om heeft gevraagd. Met name het thema jeugdwerkloosheid was de vorige keer in de notitie enigszins mager. Dat is nu concreet ingevuld. Ook concrete projecten worden benoemd. Sommige zijn inderdaad enigszins vaag, maar de lijnen worden wel uitgezet. Dhr Van der Ploeg zou het College willen stimuleren om haast te maken. Naar het zich laat aanzien [...]XX en niet alleen maar vage projecten. In die zin kan deze uitvoeringsagenda positief worden benaderd. Het begint allemaal bij werkgelegenheid. In de nota staat een grafiek over de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Zonder nieuwe arbeidsplaatsen kan men namelijk wel arbeidsmarktbeleid voeren, maar het is dan heel lastig om een effectvol en succesvol arbeidsmarktbeleid te voeren. De basis ligt toch in het ontwikkelen van nieuwe banen. In feite het Kompas-beleid als een soort economische structuur-beleid. De zes of zeven thema s. Integrale aanpak. Het is een zorgproject, [...], dat GroenLinks erg productief vindt. In die sector zouden echter meer initiatieven kunnen worden genomen. Het glastuinbouwproject. Zolang daar geen investeerders zijn, vindt GroenLinks dit project zinloos. Dan is er nog een project, dat Erica-Ter Apel wordt genoemd. Daar gaat het om het creëren van werkgelegenheid met projecten waar de provincie geld in stopt. Dhr Van der Ploeg zou ervoor willen pleiten om ook ten aanzien van de nieuwere vaarverbinding waarvan de voordracht net is verschenen dergelijke initiatieven te ontplooien. Met betrekking tot de aansluiting onderwijs en bedrijfsleven. Er staat een project vermeld met de titel Vertaalslag van onderwijs naar bedrijven. Dit acht dhr Van der Ploeg een typisch aanbodgerichte manier van formuleren. Het gaat natuurlijk om de vraag wat het bedrijfsleven wil naar het onderwijs toe. Jeugd- en arbeidsmarkt. Verschillende projecten zijn nog in ontwikkeling. Op zich ziet het er goed uit, maar het is inderdaad nog enigszins vaag, bijvoorbeeld meer werk voor jongeren in de provincie. Dit moet in [...] nog allemaal worden ontwikkeld. Inmiddels is er wel een jaar verstreken in deze discussie. Dhr Van der Ploeg had daar op 15

16 dit punt toch graag meer kijktijd willen zien. Ten aanzien van het project Instapbanen. Dit gaat over een loonkostenbijdrage die aflopend is. Hier zou dhr Van der Ploeg graag nadere informatie over willen. Het gaat over 350 instapbanen met euro aan kosten. Dhr Van der Ploeg rekent uit dat het dan gaat om 165 euro per baan. Hij acht dit niet helemaal realistisch is en verzoekt het College op dit punt om uitleg. Het project Thema-conferentie Jeugdwerkloosheid (in SNN-verband). Een discussie op dit niveau zou best zinvol kunnen zijn, maar GroenLinks zou graag zien dat ook op een regionaal niveau, ten aanzien van bijvoorbeeld jeugdwerkloosheid in Oost-Groningen, aandacht aan deze problematiek wordt besteed. Een leven lang leren en werken is een heel mooi thema, waar men zeer ethische discussies over kan houden. Dhr Van der Ploeg vertelt dat hij, toen hij nog jong was, pleitte voor een bond tegen het arbeidsethos en het recht op luiheid. Dat waren de termen in die tijd, maar nu moet men een leven lang werken. Wanneer men werkelijk zo n discussie aangaat, dan is men een uur bezig. Dhr Van de Ploeg wenst aandacht voor het punt dat het heel lastig is om oudere werknemers nog te verplaatsen. In deze beschrijving ziet het er naar uit dat het College inderdaad die kant op wil. Dhr Van der Ploeg zou ervoor willen pleiten om dit juist niet te doen, maar meer een basiscampagne richting werkgevers te organiseren, waarbij de waarde van oudere werknemers wordt bevestigd en bekrachtigd en deze problematiek op die manier te benaderen. Dhr Out (VVD) stelt dat in Groningen maakt werk van werk nogmaals te lezen is dat het collegeprogramma veel aandacht voor arbeidsmarktbeleid kent. De VVD vindt het dan ook heel goed dat de Staten er na anderhalf jaar een notitie over zien verschijnen, want tot op dit moment was het redelijk stil. Een hoop is gebeurd en projecten zijn in de steigers gezet. Het heeft alleen een tijd geduurd voordat deze in de commissie worden besproken. Het refereert bijvoorbeeld ook aan de motie Dijkstra, die toch al ruime tijd geleden is aangenomen en waar volgens dhr Out weinig vervolg op geweest is als het bijvoorbeeld gaat over de initiatieven in de richting van de Boer. Dhr Out stelt dat hij het misschien heeft gemist. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) heeft een vraag aan dhr Out. Hij heeft de laatste opmerking van dhr Out niet goed verstaan. Dhr Out (VVD) herhaalt, dat er weinig vervolg is gegeven aan de motie Dijkstra. Er is statenbreed een motie aangenomen. Dhr Gerritsen (gedeputeerde) merkt op dat dit jeugdwerkloosheid betrof. Dhr Out (VVD) stelt dat, wanneer men de projecten leest, daar veel zinnige zaken in staan. Dhr Van der Ploeg refereerde daar ook aan. Bij de VVD leeft ook het verlangen en dhr Dijkstra refereerde daar al aan dat de uitvoeringsagenda toch iets moet worden aangescherpt. Het moet vooral praktisch blijven, de modieuze zaken moeten er zoveel mogelijk uit worden verwijderd. Het is ook de teneur die de VVD constateert bij de conferentie afgelopen vrijdag (26 november 2004): houd het simpel, maak het niet ingewikkeld, leg contacten en ga aan de slag. Dat was het belangrijkste wat dhr Out daar zowel vanuit het onderwijsveld alsook bij het bedrijfsleven heeft gemeend te mogen concluderen. Dhr Out is heel benieuwd naar de eventuele verdere inzichten die de gedeputeerde daar heeft opgedaan, omdat daar duidelijk is aangegeven dat het veld vond dat de provincie zich met sommige zaken juist wel en met sommige zaken juist minder zou moeten bezighouden. Misschien is de gedeputeerde in staat er een goede bespiegeling over te geven. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) interrumpeert en constateert dat dhr Out melding maakte van modieusheid in de voorliggende nota. Dhr Van der Ploeg vraagt welke elementen in de nota modieus zijn. 16

17 Dhr Out (VVD) reageert en stelt dat enkele elementen modieus of vaag zijn. Zo-even is een ander project genoemd waarvan werd gezegd dat het goed klinkt, maar de vraag werd gesteld wat het concreet op korte termijn zou gaan opleveren. Men zou zich moeten focussen op initiatieven die op korte termijn tot resultaten leiden. Dhr Swagerman (SP) wenst eveneens een vraag te stellen. Hij acht het vrij helder waar de vaagheid vandaan komt. Dit heeft namelijk erg veel te maken met de thema s van het hele programma, waarvan voor een groot deel natuurlijk ook met name landelijk door dhr Brinkhorst - maar niet gering ondersteund door de VVD - zware nadruk wordt gelegd op ontwikkelen op het gebied van innovatie en ICT. Dat zou dhr Swagerman willen bestempelen als modewoord. Wanneer dhr Out de modieuze elementen betreurt, zou hij dit vooral zijn eigen partij kwalijk moeten nemen dat dit een modewoord is geworden. Dhr Out (VVD) stelt dat dit als een uitdaging klinkt, die hij besluit aan zich voorbij te laten gaan. Wanneer men kijkt naar Groningen maakt werk van werk dan gaat het vooral ook om de aansluiting van het onderwijs met het bedrijfsleven, het gaat over jeugd en arbeidsmarkt. De zaken die dhr Swagerman noemt zijn daar een onderdeel van. Het gaat vooral om de praktische zaken, juist ook aan de onderkant van de markt en juist ook in het betrekken en bereiken van bijvoorbeeld het MKB bij het creëren van werkgelegenheid gericht op jongeren. Dhr Swagerman (SP) wenst hier een helder voorbeeld van te geven. Dit wenst dhr Swagerman ook door te spelen in de richting van GS. Ooit is statenbreed een SP-motie aangenomen waarin wordt gesproken over het door de SP genoemde plan Heinen. Het plan Heinen is typisch een plan dat zich richt op datgene wat dhr Out nu stelt, sterker nog, de eerste uitkomsten die de SP hoort, hebben opgeleverd dat van de tien plaatsen die er zijn, zeven reëel zijn ingevuld met een vaste instelling. Het lijkt dhr Swagerman voor de hand liggend om juist dat soort plannen voortvarender ter hand te nemen. Dhr Swagerman denkt bovendien dat dit de provincie geen extra geld hoeft te kosten, omdat zij het in samenwerking met gemeenten en andere instanties heel goed op zou kunnen pakken. Dan heeft de provincie op zeer korte termijn meer resultaat. Dhr Out (VVD) stelt andermaal dat het om praktische zaken gaat. Wat de VVD op de conferentie ook trof, was dat in een heel goede discussie met het onderwijsveld werd gesteld dat deze vraag- en aanbodgericht zou moeten zijn. Daar wordt zeer verschillend over gedacht. De stelling van de VVD-fractie is dat aan het bedrijfsleven moet worden gevraagd wat ze nodig hebben, om dit vervolgens te bieden. Het moet daar worden gezocht. Aan scholieren en studenten moet niet worden gevraagd wat zij leuk zouden vinden om te gaan doen, want sommige onderwijsinstellingen zien de student/scholier meer als klant dan de uiteindelijke afnemer van de mensen die worden opgeleid. Mw Bulk (SP) constateert dat dhr Out ervoor pleit om niet met de student te praten. Hier wenst zij een opmerking over te maken. Vorige week was op de conferentie namelijk ook heel duidelijk, dat overal over wordt gepraat en niet met; mw Bulk is van mening dat dhr Out toch eens met die mensen zou moeten praten, want men staat versteld hoe innovatief een student kan zijn. Dhr Out (VVD) stelt vast wederom te worden uitgedaagd. Het gaat er volgens hem om dat, wanneer men mensen wil laten aansluiten op de arbeidsmarkt, men oplossingen biedt en mensen bij die zaken begeleidt en aan laat sluiten op de arbeidsmarkt. Hoe innovatief een student ook is - als hij heel innovatief is begint hij een eigen bedrijf en levert hij op die manier een bijdrage aan de arbeidsmarkt - maar in de meeste gevallen zal men hem/haar moeten plaatsen in de bestaande omgeving. Mw Bulk (SP) reageert, stellende dat er heel veel mensen zijn die een eigen bedrijf zouden willen beginnen. Dit is echter niet mogelijk als zij bijvoorbeeld in de bijstand zitten, want daarvoor zijn er geen potjes beschikbaar. 17

18 Dhr Out (VVD) wenst zich aan te sluiten bij de woorden van dhr Jager: Daar gaan we weer! Dhr Out vervolgt zijn betoog. Hij acht het heel goed dat deze stappen zijn gezet. Het mag zich wat de VVD betreft vooral concentreren op de praktische zaken en minder op de wat minder praktische zaken. De economische kernsectoren, of te wel de speerpunten. De VVD-fractie herkent de speerpunten ook. Het viel de VVD op dat alles wat maar enigszins boven het maaiveld van de mooie provincie Groningen uitsteekt, keurig is benoemd bij deze speerpunten. Dat is voor een belangrijk deel terecht. Men kan moeilijk anders. Het is weinig innovatief, zou men kunnen zeggen, want veel nieuws onder de zon was er niet. Gisteravond bij de uitvinderbijeenkomst stond dhr Out na afloop met enkele Friese ondernemers te praten, die hem erop wezen hoeveel Friezen in beeld geweest waren en hoe weinig Groningers. De VVD wil dus graag die uitdaging, zeker qua innovatie, aangaan. Nogmaals, de clusters zijn duidelijk. Daar moet ook iets mee worden gedaan. Heel belangrijk is dat als er wordt gekeken waar de provincie zich op moet richten, het argument stuwend heel nadrukkelijk is genoemd. Het moeten stuwende activiteiten zijn. De commissie hoort dhr Out niet zeggen dat stuwende activiteiten niet belangrijk zijn voor de economie. Dat zijn ze natuurlijk. Is dat echter alles? Economie moet worden gezien als motor van de welvaart en als motor van de werkgelegenheid. Daar gaat het om. Hoe gaat de provincie ervoor zorgen dat men welvarender wordt? Door middel van de economie en door meer werkgelegenheid te hebben. Dit hangt sterk met elkaar samen. Dhr Out komt terug op het innovatieve karakter. De bekende zaken moeten worden voortgezet, maar dhr Out kan zich ook herinneren dat bijvoorbeeld rond de beschouwingen in de Staten uitgebreid is gesproken over de vraag hoe het vraagstuk van de vergrijzing de komende jaren op de provincie afkomt en dat het ook iets is waar in elk geval zeer veel werkgelegenheid mee is gemoeid. Wanneer men kijkt hoeveel mensen daar werken en men vergelijkt dit met de werkgelegenheidscijfers bij de sectoren die worden genoemd, dan steken de laatste schril af. Het zou naar opvatting van dhr Out een heel mooie opgave voor de Staten en het College zijn, om te kijken hoe economisch meer kan worden geprofiteerd van de ontwikkeling van de vergrijzing. Volgens dhr Out heeft D66 ooit gesproken over bejaardengetto s, dhr Out zou liever spreken over seniorenwalhalla s. Hoe kan de provincie op de trend van vergrijzing inspelen en daar ook een stuk economische activiteit in Noord-Nederland van plukken? De provincie biedt rust en ruimte, iets waar veel senioren toch naar op zoek zijn, zeker wanneer men het culturele aspect van de Stad daarbij in het achterhoofd houdt. Dat is vlakbij. Dhr Out zou willen pleiten voor een zevende - of in zijn geval achtste - pijler te benoemen om de economie aan te jagen. Het is dan misschien iets minder stuwend, hoewel men het wellicht op de plaatsen in Noord- Nederland krijgt wanneer het goed wordt aangeboden. Het is in elk geval voor de economische ontwikkeling, voor het creëren van werkgelegenheid van heel groot belang. Dat soort initiatieven heeft de VVD gemist in deze kernspeerpuntennotitie. Energy Valley. Ook de VVD is zeer benieuwd naar de concrete resultaten als het onderwerp binnenkort op de agenda van de commissie komt. Er gebeuren heel veel goede zaken, maar wat is nu werkelijk de spin off? Dhr Swagerman (SP) concludeert naar aanleiding van de voorgaande sprekers, dat met name de PvdA-fractie, GroenLinks en de SP regelmatig spreken over datgene wat er in Den Haag gebeurt. Ook nu is dat weer gebeurd. Dhr Swagerman vraagt zich af wat de Staten daar voor consequenties aan kunnen verbinden, waarbij hij zich met name tot de PvdA wenst te richten. Hij is de mening toegedaan dat de PvdA op moet houden te klagen over Den Haag en het uitvoeren van het beleid van Den Haag, met al zijn tekortkomingen en zeer weinig voordelen. De PvdA zou misschien moeten gaan nadenken over een andere vorm van College, zodat meer speerpunten reëel kunnen worden ingevuld als het gaat om het helpen van mensen in de provincie Groningen, dan met name inzake de werkgelegenheid. Misschien is dat trouwens niet helemaal voor eigen rekening en dan met name wat betreft de werkgelegenheid, aldus dhr Swagerman. 18

19 Dhr Dijkstra (PvdA) acht dit uitlokking. Wie is hier eigenlijk begonnen met klagen? Er zijn twee zaken: men dient met de nodige realiteitszin om zich heen te kijken. Daar wordt men op dit moment even niet vrolijk van. In zijn betoog heeft dhr Dijkstra getracht die realiteit neer te zetten en tegelijkertijd aan te geven, waar de uitdagingen liggen en wat er zou moeten gaan gebeuren. Op zich is er weinig tegen klagen. Aan de andere kant kan dhr Swagerman dhr Dijkstra niet verwijten dat hij daar niets tegenover zet. Dhr Swagerman (SP) merkt op dat de PvdA met voldoende plannen komt, hetgeen ook de reden is waarom hij dit zegt. De SP kan zich in grote lijnen vinden in het verhaal van de PvdA, alleen in de oplossingen waarvoor gezamenlijk zou kunnen worden gekozen, ligt met name het College vaak dwars. Daar zit de PvdA ook in, vandaar de opmerking van dhr Swagerman. Veel mensen in Groningen zitten zonder werk en zijn aangewezen op een uitkering, met de daarbij behorende armoede. In sommige gevallen is dit al generaties lang het geval. Deze situatie is een van de grootste problemen voor de leefbaarheid van de provincie. Een groot gedeelte van deze werkloosheid wordt veroorzaakt door de economische recessie van dit moment, maar het is in de provincie ook vaak van structurele aard. Er zijn simpelweg niet voldoende banen en bovendien sluiten deze banen niet aan bij het opleidingsniveau van de werklozen. Meer dan ooit moet de provincie het hebben van eigen beleid. Extra steun van de overheid, de zogenaamde Langman-gelden, heeft de achterstanden van de werkgelegenheid van Groningen ten opzichte van de rest van het land enigszins doen inlopen, maar het huidige kabinet heeft die steun gehalveerd Dhr Köller (PvdA) interrumpeert en stelt dat hierover niet mag wordt gepraat. Dhr Swagerman (SP) vervolgt zijn betoog. en zet nu in op de kansrijke lees Randstad gebieden van het land. Onlangs was het ook door de SP gesteunde protest van de noordelijke provincies. Het Groninger College komt nu dan ook met een eigen provinciaal economisch actie- en speerpuntenbeleid. Nu is natuurlijk de mogelijkheid die de provincie heeft op dat gebied vrij beperkt. Zij omschrijven dat in het stuk dan ook, wat zij vooral doen: ondersteunen, regisseren en ontwikkelingen stimuleren die zorgen voor een betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven. Diverse fracties hebben dit gezegd, ook de VVD-fractie heeft dit al opgemerkt. Dat is namelijk waar de winst, ook in het kader van de werkgelegenheid aan de onderkant van die markt, te halen valt. Dat betekent dus her-, om- en bijscholing van werkenden en werkzoekenden. Dit heeft overigens niet alleen te maken met nieuwe banen, maar met name ook te maken heeft met vervangingsvraag, die mede wordt veroorzaakt door vergrijzing. Wat de provincie ook kan doen is inzetten op grote projecten van structurele aard. Dhr Swagerman stelt hier toch weer bij de invulling en de vraag hoe men hiermee om moet gaan, te komen. Het College kiest voor projecten zoals de magneetzweefbaan, die eigenlijk de Zuiderzeelijn heet, en de Blauwe Stad. In de visie van de SP zou dit inzet moeten zijn op de provinciale infrastructuur, zoals verdubbeling van de N33. Dhr Swagerman kan de commissie meedelen dat de SP heel blij is met de mededeling van dhr Moorlag, die vandaag florissant in het Dagblad stond, op de voorpagina, dat ook de PvdA vindt dat de N33 moet worden verdubbeld tot een A33. Helaas alleen maar tussen Zuidwolde en Assen, zo heeft dhr Swagerman begrepen. Zoals bekend is de SP een voorstander van een volledige verdubbeling tot aan het eind. De kern van het verhaal is wel dat zij een klein stukje bezig zijn om de lijn van de SP te gaan volgen, die de SP al enkele jaren aanhoudt. Dhr Nijboer (PvdA) merkt op dat de PvdA al jaren in het verkiezingsprogramma heeft staan. Dhr Swagerman (SP) werpt tegen dat de PvdA niet bereid is om er geld voor beschikbaar te stellen. Daar gaat het dhr Swagerman om wanneer wordt gesproken over 19

20 bestedingen en het kiezen van thema s. Infrastructuur levert hier werkgelegenheid op, direct en indirect. Dhr Van der Ploeg (GroenLinks) stelt vast dat ook de SP graag enkele honderden miljoenen wil investeren in rijkswegen. Dhr Swagerman (SP) geeft aan dat de SP bereid is wat overigens ook de PvdA in het stuk aangeeft zeker een deel daarin bij te dragen. Als het Rijk zaken weglaat die de SP absoluut noodzakelijk vindt - en het gaat alweer over het feit dat Den Haag niet doet wat de provincie wil - dan moeten er keuzen in worden gemaakt. Dit is een van die keuzen. De voorzitter wijst erop dat de nota Mobiliteit later aan de orde zal komen. Dhr Swagerman (SP) merkt op dat het de SP niet alleen om de N33 te doen is. Het gaat ook om het aanleggen van spoorverbindingen tussen Groningen-Emmen, het verbeteren van de spoorverbinding met Noord-Duitsland en een verdere ontwikkeling van de Eemshaven. Wat de SP ook graag wil en ook daar komen meer partijen achter is een versnelde verlenging van de zeesluis in Delfzijl en een verdere ontwikkeling van het Railcentrum in Veendam. Nieuw in het actie- en speerpuntenbeleid van de provincie is de nadruk die wordt gelegd op kennis en innovatie. Men wil van de zogenaamde maakindustrie lees productiebedrijven naar meer vernieuwende bedrijven. Op zich is het logisch, omdat vooral productiebedrijven naar landen met lagere lonen verdwijnen. Dat creëert voor de provincie inderdaad een groot probleem, zoals dhr Köller ook al opmerkte, omdat ongeveer zestig procent van de mensen in de provincie daar toch wel grotendeels mee te maken heeft. Het College richt zich echter hoofdzakelijk op scholing en op universitair en HBO en MBO 2-niveau, om mensen op dat hogere innovatieve niveau aan het werk te kunnen zetten. Zoals dhr Köller al aangaf gaat het daarbij om veertig van de honderd procent. De SP vindt te weinig terug aan de andere kant. De SP constateert dan ook dat het College in grote lijnen de problemen in het VMBO vergeet, dat het VMBO in huidige vorm niet goed functioneert en dat de provincie daarmee aan de slag moet. Dit is iets wat zelfs de staatssecretaris deze week in een landelijk dagblad heeft bevestigd. Dat een grote groep nooit het MBO-niveau zal halen en dat de provincie deze groep toch aan het werk moet zien te krijgen of te houden, staat natuurlijk buiten discussie. De taak van de SP-fractie zal zijn om de aandacht voor deze toch vergeten groep weer boven water te halen, iets wat gelukkig ook voor andere partijen geldt. Uiteraard zijn er nog veel meer problemen rond werk- en werkgelegenheid waar gelukkig ook aandacht aan wordt besteed door het College. Het betreft het vervallen van de ID/WiW-banen en hoe dit de financiële nood bij gemeenten versterkt, et cetera. De vergrijzing, vervuilende industrie, enzovoorts. De provincie is daar nog lang niet klaar mee, maar de SP zou er voor willen pleiten maar dat hebben ook andere partijen al gedaan om op te houden met voor 99 procent te discussiëren en voor 1 procent in te vullen. Dit moet worden omgedraaid. Die toezegging zegt dhr Swagerman al eens van dhr Gerritsen te hebben gehad, daar houdt hij de gedeputeerde dan ook graag aan. Dhr Staghouwer (ChristenUnie) deelt mee dat de fractie van de ChristenUnie het in grote lijnen eens is met de opmerking van dhr Köller en ook met de opmerkingen van andere fracties. Het lage middensegment en de productiebedrijven komen echt onvoldoende aan bod in de speerpuntennotitie. Voor het overige wenst dhr Staghouwer zijn aandacht te richten op de uitvoeringsagenda. De Staten worden hun mening gevraagd over het rapport Groningen maakt werk van werk. De ChristenUnie heeft het rapport met interesse bestudeerd. Dat ook hierin weer wordt gesproken over het hoge ambitieniveau van het College waar het gaat om de werkgelegenheid, stemt de ChristenUnie positief. In grote lijnen kan deze agenda rekenen op instemming van de ChristenUnie-fractie. Veel zaken die echter in een eerder stadium zijn besproken, betreffen de discussie over het rapport van het BMC en de opmerkingen daarover zijn hierin goed verwerkt, iets wat een goede zaak is. Wel heeft de ChristenUnie op onderdelen enkele opmerkingen en zorgen. Als het gaat over de rol van de provincie 20