Goed testen is cruciaal

Transcriptie

1 Zomer 2013 Read.me verschijnt meerdere keren per jaar en wordt verspreid onder relaties van Furore 35 Goed testen is cruciaal Joost Huijbregts, Hoofd Beheer & Ondersteuning bij BKWI n Testen is een integraal onderdeel van de organisatie n Meer flexibiliteit in dienstverlening McKesson Nederland n Waarom is deze fout niet gevonden tijdens het testen? n Derdelijnssupport voor EZIS; ExpertEZIS n Bijzondere mensen. Bijzondere prestaties Bruggebouw, Bos en Lommerplein 280, Postbus 9204, 1006 AE Amsterdam, tel. (020) ,

2 Vervolg pagina 1: Testen is een integraal onderdeel van de organisatie Joost Huijbregts, Hoofd Beheer & Ondersteuning bij BKWI Binnen enkele seconden een digitaal klantdossier op maat. Het lijkt een onmogelijke opgave, maar is mogelijk met Suwinet-Services van BKWI (Bureau Keteninformatisering Werk & Inkomen). Deze dienst gebaseerd op webapplicaties deelt digitaal burgergegevens en geeft deze op een transparante wijze weer. Overheidsorganisaties op het gebied van werk en inkomen profiteren van de mogelijkheden van Suwinet-Services. Zij zijn in toenemende mate afhankelijk van de applicaties, wat goed testen essentieel maakt. BKWI schakelde Furore in om het testproces naar een volgend niveau te brengen. BKWI werkt met name voor en samen met het UWV, de SVB en gemeenten. Waar mogelijk helpt BKWI ook andere overheidsorganisaties. We staan midden in de samenleving en stimuleren samenwerking tussen overheden, legt Joost Huijbregts, Hoofd Beheer & Ondersteuning, uit. Via Suwinet-Services kunnen overheidsorganisaties op een beveiligde manier gegevens van burgers en bedrijven digitaal met elkaar delen. De voordelen van deze dienst zijn tweeledig. Enerzijds is het voor burgers gemakkelijk: zij leveren hun gegevens slechts eenmalig aan. Overheden op hun beurt raadplegen één dienst om gegevens van burgers op te vragen: Suwinet-Services. Hierin komen namelijk alle gegevens samen. Bedrijfskritisch Suwinet-Services is een bedrijfskritische applicatie voor BKWI-klanten. Als BKWI zijn we verantwoordelijk voor het juist functioneren van de applicatie, zegt Huijbregts. Dat is echter slechts één kant van het verhaal. De beschikbaarheid van correcte gegevens vanuit bijvoorbeeld het UWV of de SVB is net zo belangrijk. Als deze keten niet goed functioneert, brengt dit risico s met zich mee. Landelijke en lokale overheden hebben dan geen toegang tot volledige informatie over burgers, waardoor de dienstverlening in het gedrang komt. Hoe werd er getest? Wij vinden het heel belangrijk dat onze applicatie goed functioneert. Goed testen is dan ook cruciaal, aldus Huijbregts. Voorheen kwamen de testers relatief laat in een ontwikkelproject in beeld. Daarbij ging veel tijd verloren aan het voorbereiden van gedetailleerde testscenario s. Daar kwam bij dat niet duidelijk was wie eindverantwoordelijk was voor de productkwaliteit: de projectleider, de testgroep of de leidinggevende. Door eenheid in de testaanpak kunnen alle betrokkenen beter en efficiënter samenwerken Tegendraads In eerste instantie klopte BKWI bij Furore aan voor ondersteuning bij geautomatiseerd testen. We zijn met een relatief klein testteam, vertelt Huijbregts. Dan is het logisch om te denken dat je tijd kunt besparen door bepaalde tests denk aan regressietests te automatiseren. Furore ging in gesprek met het testteam, de projectleider en Huijbregts, en kwam al snel met een ietwat tegendraads advies. Huijbregts: Furore heeft ons een spiegel voorgehouden en eerlijk en open geschetst hoe het testteam en de rest van de betrokkenen te werk gaan. Ze adviseerden ons om eerst de basis aan te pakken en dan pas te denken aan tools, zoals voor geautomatiseerd testen. Een verrassende conclusie, maar wel de juiste. Eenheid in testen BKWI verlegde de scope van het project. We waren het ermee eens dat we terugmoesten naar de basis en vroegen Furore om in beeld te brengen hoe binnen BKWI werd getest, waar hiaten lagen en welke 2

3 behoeftes er bestonden, vat Huijbregts samen. Furore interviewde alle betrokkenen en stelde een plan van aanpak op om tot een testvisie te komen. Een van de pijlers van de testvisie is eenheid in testen. Op die manier zorgen we ervoor dat binnen onze projecten op dezelfde manier wordt getest en dat alle projectleden bekend zijn met de testwijze. onzekerheden om te gaan. Het vereist dat testers onderzoek doen en verantwoordelijkheid nemen voor de inrichting en resultaten van de werkzaamheden. Vergelijk het met de context van een producttest. Een schrijver beoordeelt een bedrijfspen op zijn schrijfeigenschappen, een marketingmedewerker of met deze bedrijfspen het juiste beeld wordt uitgedragen. Het management heeft de testvisie formeel goedgekeurd en BKWI zit middenin het transitietraject. Zo moet de rol van de producteigenaar verder vorm krijgen. En door testen als empirisch onderzoek te benaderen is het van belang de grenzen van onderzoeks- en testgebieden te bepalen. Voor Huijbregts is wel duidelijk dat BKWI de juiste weg is ingeslagen. Door eenheid in de testaanpak kunnen alle betrokkenen beter en efficiënter samenwerken. Testen is hierdoor méér dan een aanpak voor het testteam alleen: het geldt voor de hele organisatie. Testers onderzoeken, constateren en rapporteren Context Driven testing Een andere belangrijke pijler van de testvisie is onderzoekend testen, oftewel Context Driven Testing. Deze aanpak sluit goed aan bij het karakter van softwareontwikkeling, zegt Huijbregts. In de praktijk komt het voor dat niet alle functionaliteiten vooraf volledig in kaart gebracht of gespecificeerd zijn. Onvoorziene situaties of technische ontwikkelingen kunnen zorgen voor wijzigingen in de plannen. Context Driven Testing is een logische benadering om met deze Nieuwe rol: de producteigenaar Binnen BKWI was onvoldoende helder wie eindverantwoordelijk is voor de kwaliteit van een opgeleverd product. Om hier duidelijkheid in te scheppen, adviseerde Furore om een nieuwe rol te benoemen: de producteigenaar. Een gouden greep, aldus Huijbregts. BKWI maakt specifieke producten voor de keten werk en inkomen. Elke belanghebbende in de keten, en ook binnen BKWI, legt de nadruk op een ander element als het gaat om kwaliteit. De producteigenaar vertegenwoordigt de belanghebbende en is daarom bij uitstek de persoon die kan bepalen waar de nadruk op moet liggen bij het testen, en wanneer het product goed genoeg is. Daarmee bepaalt de producteigenaar de productkwaliteit. Deze verantwoordelijkheid mag en kan niet liggen bij de testers zelf. Zij onderzoeken, constateren en rapporteren. Al met al hebben we geleerd dat testen veel meer facetten kent dan we dachten, en dat testen echt een integraal onderdeel is van de organisatie. Het dynamische spel tussen de producteigenaar, projectleider en testers werpt nu al zijn vruchten af, wat de kwaliteit van onze applicaties ten goede komt. En daar is het ons uiteindelijk allemaal om te doen. 3

4 Meer flexibiliteit in dienstverlening McKesson Nederland Ontwikkeling, verkoop, implementatie en onderhoud van EPD s voor ziekenhuizen en GGZ-instellingen. Dat is in een notendop de belangrijkste activiteit van McKesson Nederland, waar ongeveer honderd professionals werken. De oplossingen van McKesson bieden zorgverleners de middelen om de zorgkwaliteit te verbeteren. Een gesprek met Commercieel Directeur Marc Sterenberg en Manager Services Francine Bergman. McKesson realiseert alle componenten ontwerp, ontwikkeling, testen, implementatie en opleiding in eigen huis. Dit doen we bewust om de kwaliteit te kunnen waarborgen, zegt Sterenberg. Een EPD is een essentieel onderdeel van de zorgverlening. De kwaliteit houden we dan ook graag in eigen hand: dé reden waarom we bijvoorbeeld programmeerwerk niet uitbesteden aan het buitenland. De zorgmarkt is veranderd. Daar spelen wij met onze oplossingen op in Marc Sterenberg, Commercieel Directeur McKesson Nederland Gestandaardiseerde oplossingen met maatwerk In de afgelopen twee jaar heeft McKesson grote EPD-projecten uitgevoerd bij maar liefst zes ziekenhuizen en een tweetal GGZ-instellingen. In vier ziekenhuizen zijn de projecten nog in volle gang. Wat zien Sterenberg en Bergman als grootste uitdaging voor hun activiteiten? De zorgmarkt is veranderd, zegt Sterenberg. Budgetten lopen terug en daarmee de tijd die een project mag duren. Daar spelen wij met onze oplossingen op in. Door gebruik te maken van snel te implementeren templates gebaseerd op best practices profiteren onze klanten snel van de voordelen van een EPD. Tegelijkertijd zijn deze templates zo flexibel opgebouwd dat aanpassingen aan specifieke behoeften of zorgprocessen mogelijk blijven. Zo bieden we in feite een maatwerkoplossing voor de prijs van een standaardpakket. Draagvlak vergroten De implementatie van een EPD heeft grote impact op ziekenhuizen en GGZinstellingen. Ook al is het niet onze kerntaak, we adviseren onze klanten over veranderingen in werkwijze en processen om digitaal te kunnen werken, stelt Bergman. Verder verzorgen we regelmatig workshops en opleidingen om zorgverleners te trainen in het juiste gebruik van een EPD. Op die manier leveren we een bijdrage aan het vergroten van het draagvlak: essentieel om snel te kunnen profiteren van digitale dossiers. Niet over één nacht ijs Het implementatieproces valt onder verantwoordelijkheid van de afdeling Services. Onze consultants zijn voornamelijk actief bij klanten, maar vaak wordt ook intern een beroep op ze gedaan, zegt Bergman. De processen zijn bij McKesson goed ingeregeld, maar dat wil niet zeggen dat we stil kunnen staan: we zijn een levende organisatie. Onze consultants ondersteunen bepaalde activiteiten, zoals pre-sales support, customer support en testen. De tijd die ze daarmee bezig zijn, kunnen ze niet aan klantprojecten besteden. Sterenberg haakt in: Dat is dan ook de reden dat we contact hebben gezocht met Furore. We zochten een 4

5 partner die op piekmomenten ondersteuning kan bieden en kan zorgen voor meer flexibiliteit in onze dienstverlening. Hierbij zijn we niet over één nacht ijs gegaan. testprocessen en de analyse van helpdeskcalls. Kortom: Furore ondersteunt ons in de volle breedte. Sterenberg tot slot: We hebben samen met Furore op een prettige manier goede resultaten bereikt. De goede samenwerking blijkt wel uit het feit dat we de Furore-mensen al bijna beschouwen als eigen medewerkers. We leveren een bijdrage aan het vergroten van het draagvlak: essentieel om te profiteren van digitale dossiers Om ons kwaliteitsniveau te kunnen garanderen, moet de partner diepgaande kennis van en brede ervaring met zorgprocessen combineren met technische kennis. Furore voldoet aan al onze eisen. Ondersteuning in de volle breedte McKesson doet op diverse fronten een beroep op Furore. Zo helpen Furoremensen bij de implementatie van EPD s bij McKesson-klanten, op testgebied en intern bij het in kaart brengen van processen. De samenwerking startte 1 januari Echt vertrouwen in een partner krijg je pas in de praktijk, zegt Sterenberg. Daarom zetten we de Furore-specialisten in eerste instantie in op interne projecten. Daar lieten ze hun toegevoegde waarde dagelijks zien. Al snel draaiden ze dan ook mee bij EPD-implementaties. Later betrokken we de Furoremensen ook bij de realisatie van complexe koppelingen, releasemanagement, Francine Bergman, Manager Services bij McKesson Nederland Ziekenhuis De Tjongerschans wil meer met EZIS-expressies Ziekenhuis De Tjongerschans is een algemeen ziekenhuis en verleent ziekenhuiszorg in de regio Heerenveen. Het ziekenhuis biedt zijn patiënten op gastvrije wijze moderne, effectieve en efficiënte tweedelijnsbasiszorg aan, zoveel mogelijk in samenwerking met partners in de regio. De Tjongerschans heeft enige jaren geleden gekozen voor ChipSoft EZIS als ZIS/EPD. Men is inmiddels ver gevorderd met de implementatie en optimalisatie van EZIS. Een van de manieren om EZIS nog beter af te stemmen op de gebruikerswensen is het gebruik van expressies door het functioneel-applicatiebeheer. Expressies verbeteren de gebruikersvriendelijkheid en vergroten de functionele mogelijkheden van EZIS. Expressies zijn echter een matig gedocumenteerd onderdeel van EZIS en de opleidingsmogelijkheden waren tot nu toe beperkt. Veel applicatiebeheerders weten wel dat expressies potentie hebben, maar staan toch iedere keer weer versteld van de mogelijkheden. Furore verzorgde een workshop voor de applicatiebeheerders, afgestemd op de EZIS-inrichting en specifieke vragen van De Tjongerschans. Theorie en praktijk wisselden elkaar af. Enkele reacties van de deelnemers aan de workshop: Ik heb meer inzicht gekregen in wat een expressie kan en dat je ze op veel plekken kunt gebruiken. Het was een interessante cursusdag. Heel toegankelijk. Veel voorbeelden. Er werd ook meegedacht in de huidige knelpunten die er lagen. 5

6 Foto s: Arthur Reekers Furore bestaat dit jaar 20 jaar. Dit hebben we met alle medewerkers gevierd in Friesland met een sportief weekend! 6

7 Fhir Update Het afgelopen half jaar is het onderdeel van de specificatie die de infrastructuur beschrijft verder uitgewerkt en deze is nu behoorlijk stabiel. Het gaat hier vooral over niet-medische inhoudelijke zaken, zoals het gebruik van Xml, Json en HTTP en REST. Tegelijkertijd is het aantal medisch-inhoudelijke medewerkers ook vergroot, zodat we op schema liggen om in september 2013 ook de inhoudelijke kerngegevens te kunnen dekken. Trainingen: Vanwege de toenemende interesse bij de internationale affiliates is er inmiddels een uitgebreide trainingsdag over FHIR geweest bij HL7 Engeland. In Nederland en Noorwegen organiseert HL7 in het najaar cursussen over FHIR. Lezingen: De afgelopen periode zijn Nederlandse partners als IHE, NICTIZ en natuurlijk de leden van HL7 Nederland zelf, bijgepraat over de ontwikkelingen rond FHIR. Voor velen was dit een eerste kennismaking met de nieuwe standaard. Invoering / test: Een belangrijk onderdeel van het valideren van de standaard is het daadwerkelijk uitproberen in de praktijk: zowel Furore als het Australische Health Intersections hebben hiervoor een FHIR demoserver beschikbaar (fhir.furore.com). Hier kunnen ontwikkelaars de standaard uitproberen. Het hoogtepunt is vervolgens de HL7 Connectathon, die driemaal per jaar plaatsvindt in het weekend voor de Internationale HL7 Workgroup Meetings. De volgende zal in september 2013 in Boston zijn. Blog Ewout Kramer Omdat een specificatie alleen nooit genoeg is, heeft Ewout Kramer, als een van de mede-auteurs van de FHIR standaard, een blog geopend met specifieke weetjes voor ontwikkelaars en achtergrondinformatie: Twee EZIS-seminars bij Furore in het najaar Januari jl. hebben wij een seminar gehouden met als titel: Dingen waarvan u dacht dat ze niet konden in EZIS. Deelnemers van zo n 35 EZIS-ziekenhuizen waren enthousiast en noemden in de evaluatie de hot topics van EZIS voor Op basis van hun wensen organiseert Furore in het najaar twee bijeenkomsten in Amsterdam voor de EZIS-ziekenhuizen: Patiëntveiligheid in EZIS en Kennisdeling over EZIS. U kunt zich aanmelden via zorg@furore. com onder vermelding van de titel van een of beide seminars. Beide seminars zijn gratis. 7

8 Waarom is deze fout niet gevonden tijdens het testen? Philip-Jan Bosch, Senior Test Consultant bij Furore Op een afdeling van het ziekenhuis overlijdt een patiënt. De doodsoorzaak blijkt een onderdosering van een medicament, dat de arts een aantal dagen daarvoor had voorgeschreven. De arts snapt het niet. Hij had het voorgeschreven medicament toch zelf ingevoerd en goedgekeurd in het systeem? In bovenstaand voorbeeld ligt de oorzaak waarschijnlijk in het systeem. De voor te schrijven dosering wordt niet of niet juist op het scherm van de toedienende verpleegkundige getoond. Het management concludeert in dergelijke gevallen vaak dat testers de fout hadden moeten vinden. Dit is een veelvoorkomende conclusie die onderstreept dat er vaak grote verwachtingen zijn ten aanzien van testen, zonder dat testen goed is belegd binnen organisaties. De schuldvraag De vraag waarom iets tijdens het testen niet is gevonden, wordt meestal gesteld als er iets ernstig fout is gegaan. Een fout Foto: Fotoshoot die grote consequenties blijkt te hebben. Het is dan menselijk om op zoek te gaan naar een schuldige. De vinger wijst dan in veel gevallen naar de tester. Wellicht is de vraag Had de tester de fout überhaupt kunnen vinden? veel relevanter. Sterker nog, vaak wordt de vraag niet gesteld hoe het komt dat een dergelijke fout geprogrammeerd is. Die vraag is even relevant om te kunnen begrijpen waarom fouten in een systeem voorkomen. Factoren Een tester kan niet alle fouten in een applicatie vinden, simpelweg omdat daar geen tijd voor is. De vraag is wat alles in deze context betekent. Bij het ontwikkelen van een systeem zijn veel mensen betrokken met allemaal eigen wensen, eisen, belangen en verantwoordelijkheden. Al deze mensen hebben invloed op het op te leveren systeem. Er zijn ook andere factoren die invloed hebben op de kwaliteit van een systeem. Dit zijn bijvoorbeeld: de (bedrijfs)cultuur; de hoeveelheid druk op het project (tijd, geld, andere beperkingen); afspraken en procesbeschrijvingen van het testproces; rollen en verantwoordelijkheden binnen het project; borging van kennis; vastgelegde eisen en wensen; vastgestelde risico s; architectuur; infrastructuur en platform; software; beveiliging; kennisniveau van de betrokkenen. Kortom: de tester heeft te maken met veel personen en factoren. Al deze factoren hebben direct invloed op de uiteindelijke systeemkwaliteit. Het gaat dan ook te ver om eenvoudig te stellen dat alleen de tester verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het eindproduct. De eindverantwoordelijkheid kun je als organisatie dus niet neerleggen bij de tester. Ditzelfde geldt voor het wel of niet vinden van belangrijke fouten. Constatering van een fout in het systeem wil niet meteen zeggen dat er onvoldoende is 8

9 getest. Zo is het mogelijk dat een belangrijke fout zich bijvoorbeeld bevindt in een deel van het systeem dat alle betrokkenen hebben beoordeeld als laag risicodragend. De tester verdeelt zijn aandacht en bekijkt bepaalde gebieden beter dan andere. Dit gebaseerd op een zo goed mogelijk overwogen risico-inschatting. ECD-leveranciersmarkt Helder beeld van kwaliteit Het bewaken van kwaliteit is een gezamenlijke inspanning van alle betrokkenen. Een organisatie maakt keuzes over wat wel en niet getest moet worden. De risico s van niet testen worden zo goed mogelijk ingeschat. Alle betrokkenen dienen zich bewust te zijn van de gemaakte keuzes. Het gaat erom dat er een gezamenlijk, helder en transparant beeld is van de beoogde kwaliteit. Door gezamenlijk risico s zo goed mogelijk in kaart te brengen en bewuste keuzes te maken over de aard en zwaarte van de risico s is te bepalen welke systeemonderdelen de tester in welke mate moet testen. Dit gezamenlijke beeld bepaalt de kwaliteit van het op te leveren systeem. Testen is een vak Een tester is een professional die beschikt over de juiste competenties en vaardigheden om het testvak zo goed mogelijk uit te voeren. Dat mag je van een tester verwachten. Vanuit zijn rol neemt de tester zelf de verantwoordelijkheid voor zijn werkzaamheden. De praktijk is echter weerbarstiger. Veel organisaties zien testen als een bijtaak, uitgevoerd door bijvoorbeeld de functioneel beheerders van het systeem. Op zich vreemd, omdat belanghebbenden in een project wel verwachten dat het op te leveren systeem foutloos is en dat het volledig is getest (wat dat ook betekent). Wat kan ik doen om goed te testen? Ik kan me voorstellen dat u zich afvraagt wat u kunt doen om goed te testen. Een tipje van de sluier: ten eerste is het goed beschrijven van een testproces essentieel. Ook een testvisie is een belangrijke basis. Wilt u meer lezen over testen en het bepalen van kwaliteit van een testsysteem, lees dan verder op Helder beeld van kwaliteit Na het succes van vorig jaar organiseert Furore op vrijdagmiddag 4 oktober 2013 voor de tweede keer een ECD-leveranciersmarkt. Onderstaande ECD-leveranciers zijn aanwezig om demonstraties en informatie over de ontwikkelingen van hun applicatie te geven. De middag start om uur met een korte aftrap, waarna iedereen vrij kan rondwandelen op de informatiemarkt. De middag wordt afgesloten met een borrel en een hapje om uur. U kunt zich aanmelden via zorg@furore.com onder vermelding van ECD-leveranciersmarkt. 9

10 Column Rob Mulders Gezond verstand en een nuchtere kijk op zaken weet hij doorgaans te combineren met een verrassende visie, een vlijmscherp inzicht in (ICT-)vraagstukken en nog belangrijker weten wat nodig is voor een oplossing. In de wereld van management, organisatie en ICT heeft Rob Mulders, directeur Furore, jarenlang rondgelopen. In zijn vrije tijd verplaatst hij zich graag op een andere manier: op de fiets en op de schaats. Verandering De kans bestaat dat het centrum van de Nederlandse schaatssport zich verplaatst naar Almere. De aanbesteding heeft uitgewezen dat Almere het beste bod heeft uitgebracht. De bekendmaking van dit nieuws, medio mei, werd gevolgd door talloze boze reacties. Thialf is folklore, traditie en topsport tegelijk: dat kunnen we toch niet zomaar afdanken? De schaatstoppers buitelden over elkaar heen op Twitter om de KNSB voor gek te verklaren. Een week later kondigde Hengelo aan dat de jaarlijkse Fanny Blankers-Koen atletiekwedstrijd vanaf 2014 plaats moet maken voor de voetballers van FC Twente. Daarmee kan de exploitatiebegroting kostendekkend gemaakt worden. Weer was heel sportend Nederland in rep en roer. Ellen van Langen moest op alle radio- en TV-zenders opdraven, om te vertellen waarom de FBK-games het visitekaartje van Nederland zijn. Ze vertelde met passie dat internationale toppers als Carl Lewis, Edwin Moses, Sergej Boebka en Haile Gebrselassie allemaal in Hengelo te bewonderen zijn geweest. Tijdens het schrijven van mijn column was niet bekend of beide voorbeelden van oproer invloed hebben gehad op de uiteindelijke beslissing. Ik acht de kans aanwezig dat er voor het behoud van de FBK-games een oplossing wordt gevonden. Het bedrag waar het om gaat is niet heel groot. De kansen voor Thialf schat ik lager in. We mogen verwachten dat de aanbestedingscommissie een goede, zakelijke afweging heeft gemaakt. De hele aanbestedingsprocedure zal op zijn minst tot een rechtszaak leiden, ongeacht de beslissing. Misschien dat Thialf daardoor een kans maakt op uitstel. Te meer omdat de mogelijkheid bestaat dat de Almere-plannen vertraging oplopen. Eigenlijk is het gek. Bij alle grote veranderingen die op ons af komen, stemmen we tegen. Maar als ik mijn moeder van 83 spreek, dan luister ik met verbazing naar haar verhalen over de ene grote verandering na de andere die zij heeft meegemaakt in haar leven. Talloze aanpassingen kwamen als een spervuur op haar af, zowel in het dagelijks leven als op grotere schaal. Flatgebouwen, radio, TV, auto s, AOW, pensioen, de aanleg van de A1, A2, tot aan de Ax, buitenlandse vakanties, telefoon, mobiel- Derdelijnssupport voor EZIS; ExpertEZIS Furore introduceert een nieuwe dienst voor klanten van het Chipsoft EZISplatform: ExpertEZIS, derdelijnssupport voor complexe of tijdrovende EZISincidenten. In de nieuwe dienst bundelt Furore alle kennis en ervaring rond het EZIS-platform. Klanten zijn zo verzekerd van optimale ondersteuning bij hun gebruik van alle EZIS-modules. ExpertEZIS voorziet in ondersteuning en rekent af per incident. Exp ExpertEZIS ChipSoft EZIS.NET is een van de meest gebruikte automatiseringsoplossingen in de Nederlandse ziekenhuizen. Die gebruiken de software veelal als ziekenhuisinformatiesysteem (ZIS) en in toenemende mate als elektronisch patiënten- dossier (EPD). Furore helpt ziekenhuizen al jarenlang met het implementeren en optimaliseren van EZIS. Met ExpertEZIS biedt Furore ondersteuning op afstand voor alle EZIS-modules, waarbij we nauw samenwerken met de functioneel beheerders van de klant. Voor het afhandelen van meldingen doet Furore een beroep op de uitgebreide kennis en ervaring van een grote groep ervaren EZIS-consultants. Binnen ExpertEZIS is onder meer te voorzien in oplossingen op het gebied van zorgpaden, vragen- lijsten, overzichtsgenerator, expressies, widgets, zorgportalen, orders, documenten, CS Agenda, CS Maps, CS Rules, CS OK en PDMS. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Martijn van der Kroef, m.vanderkroef@furore.com. 10

11 tjes: ze heeft het allemaal meegemaakt. Momenteel kijkt ze met verbazing toe als mijn zoontje Gijs op zijn tablet een spelletje speelt tegen een onzichtbaar jongetje uit Nieuw-Zeeland. Het is een paradox. We willen geen veranderingen, maar ze komen toch. Bij beschouwing denk ik dat de meeste grote veranderingen alleen op twee manieren kans van slagen hebben: als ze als kleine verandering boven komen drijven (bottom-up). Of als degene die de verandering wil doorvoeren een lange adem heeft en meerdere pogingen in een periode van een of twee decennia uitvoert (top-down). Voorbeelden van de eerste categorie zijn: radio, mobiele telefoons en Facebook. Voorbeelden van de tweede categorie zijn: de verhuizing van Ajax van De Meer naar de Arena (de eerste poging werd al in 1974 gedaan, maar het lukte pas in 1996), het kappen van Amelisweerd bij Utrecht en het rookverbod in de horeca. Eigenlijk is de laatste categorie alleen voor de overheid en grote bedrijven weggelegd. Het zou me niet verbazen als ergens in Nederland een ambtenaar de opdracht heeft gekregen een kruisje in zijn agenda te plaatsen, met als doel in 2016 de plannen voor de aanleg van de A6, dwars door het Naardermeer, weer uit de kast te halen. Projecteren we dit naar de zorg, dan biedt het kansen voor het landelijk elektronisch patiënten dossier. Deze verandering past duidelijk in de tweede, langdurige, top-down categorie. We zijn er pas 10 jaar mee bezig, dus dat biedt genoeg perspectief om rustig nog 20 jaar door te gaan met pogingen! Er is vast wel een ambtenaar die lang genoeg in dienst is bij VWS om wat kruisjes in zijn agenda te zetten SYMPOSIUM ICT in de ZORG 2008 SYMPOSIUM ICT in de ZORG 2013 SYMPOSIUM ICT in de ZORG 2018 SYMPOSIUM ICT in de ZORG 2023 SYMPOSIUM ICT in de ZORG Plan van aanpak... Plan van aanpak... Plan van aanpak... Plan van aanpak... De tijd... is rijp voor het... Plan van aanpak... Cartoon: Pim Schots ertezis Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) maakt gebruik van ExpertEZIS. Kees Brobbel, manager ICT Klant Services Met deze nieuwe dienst maken onze klanten op een toegankelijke manier gebruik van onze brede en diepe EZISkennis en -ervaring, zegt Rob Mulders, directeur van Furore. Wij nemen klanten complexe en tijdrovende activiteiten uit handen op basis van best practices. Klanten profiteren van een vast aanspreekpunt dat de status van incidenten bewaakt en terugkoppelt, met duidelijke maandelijkse overzichten en geen vaste kosten. Zij betalen alleen voor verbruikte ExpertEZIS uren. Dat schept overzicht. bij het LUMC, vertelt: Het aantal vragen en meldingen over EZIS vanuit het ziekenhuis fluctueert periodiek sterk, bijvoorbeeld na de ingebruikname van een nieuwe module of bij uitbreidingen in de patiëntendossiers. Het is een grote geruststelling dat we Furore kunnen bijschakelen op de momenten dat we behoefte hebben aan capaciteit en kennis over EZIS. Furore is een partij die EZIS zeer goed kent en zich er ook nog eens heel goed in heeft verdiept hoe EZIS bij het LUMC is ingericht. 11

12 Vijf vragen aan... Harry Pijl De redactie legt vijf vragen voor aan iemand die werkt op het snijvlak van informatievoorziening en informatietechniek in een van de sectoren waarin Furore opereert. Dit keer stellen wij vijf vragen aan Harry Pijl, Programmamanager Research ICT bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Je werkt al een tijd bij het UMC Utrecht. Wat zijn de grootste uitdagingen voor jou in het werk? Wat voor mij het werken in het UMC zeer aantrekkelijk maakt is het samenwerken met en het enthousiasmeren van collega s, zoeken naar het onbekende ofwel innoveren en een enorm scala van mogelijkheden. Op dit moment is het slechten van de kolommenstructuur, het hokjes-denken, en het meer denken vanuit de ziektebeelden, de zorgpaden, een van de belangrijkste uitdagingen. Daarnaast wil ik ook graag meer financieel besef aanbrengen. Foto: Bron Harry Pijl Harry Pijl, Programmamanager Research ICT bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht Het Vasculair preventieprogramma, SMART ( is een van de langlopende wetenschappelijke studies van het UMC Utrecht. Wat is jouw bijdrage daarin en waar ben je trots op? Binnen SMART ben ik verantwoordelijk voor de logistiek, de financiën en de totale bedrijfsvoering. Ik ben vooral trots op onze jarenlange samenwerking met professionals van zes (!) verschillende divisies met een enorme wetenschappelijke output. Onlangs is een nieuwe SMART-score ontwikkeld, die het individuele risico op hart- en vaatziekten kan bepalen. Dit is vooral te danken aan de jarenlange verzameling van gegevens. Wat is de link tussen SMART en het Research IT programma van het UMC Utrecht? SMART is een proof of concept geweest en is een prototype van een zeer goede integratie van zorg en onderzoek binnen een ZIS/EPD. Dit heeft mede bijgedragen aan de ontwikkeling van één van de drie domeinen (Data) binnen het Programma Research ICT. Het UMC Utrecht investeert nu doelbewust in de IT voor de Research. Als je een jaar in de RvB van het UMC Utrecht zou zitten, wat zou je dan aanpakken? Als eerste zou ik graag de bureaucratie willen verminderen. Daarnaast zou ik hospitality issues prominenter in de organisatie willen inzetten naar de ideeën uit het boek Als Disney de baas was in uw ziekenhuis van Fred Lee. Waaruit bestaat voor jou een goede balans in werk en privé? De balans zit wat mij betreft vooral in het niet te sterk afbakenen van beide. Zolang mijn werk leuk en uitdagend is, is die balans moeilijk te verstoren. Als het werk minder interessant wordt, zal ik dan ook op zoek gaan naar een nieuwe uitdaging. 12

13 EVC-register Het Kenniscentrum EVC ziet, in opdracht van het ministerie van OCW, toe op de kwaliteit en ontwikkeling van Erkenning van Verworven Competenties (EVC). EVC is een systeem om kennis en kunde te erkennen die op het werk of in de vrije tijd worden opgedaan en vormt op die manier een alternatief voor een opleiding. EVC wordt gebruikt om na te gaan in hoeverre iemand voldoet aan een opleidingsstandaard. Meestal is dat niet volledig en zal iemand nog voor een deel geschoold moeten worden. Gemiddeld betekent dat een verkorting van de opleidingsduur met tweederde. Er zijn in Nederland ongeveer 100 organisaties die erkend zijn als EVCaanbieder. Belanghebbenden kunnen bij een erkende aanbieder terecht voor een EVC-procedure die leidt tot een ervaringscertificaat, waarin hun competenties ten opzichte van een opleidingsstandaard zijn vastgelegd. Het publieke EVC-register Het publieke EVC-register bevat een overzicht van alle geregistreerde EVCaanbieders en hun erkende EVC-procedures. De gebruiker, bijvoorbeeld een lid van een examencommissie, kan EVC-procedures zoeken op kwalificaties, beroepen of aanbieders. Ook kan gezocht worden op historische gegevens. Alle erkende EVC-procedures vanaf 2010 zijn opgenomen (ook als ze nu niet meer erkend zijn). Gegevens over erkenningen van voor 2010 zijn niet voorhanden. DUO (de Dienst Uitvoering Onderwijs van OCW) is verantwoordelijk voor de afgifte van EVC-verklaringen en het beheer van het EVC-bronregister. Rol Furore Het publieke EVC-register is door Furore als webservice ontwikkeld in opdracht van het Kenniscentrum EVC. Deze webservice doet opvragingen bij bronbestanden van DUO en UWV en combineert deze tot een register voor publieke raadpleging. Daarnaast heeft Furore een applicatie ontwikkeld voor de raadpleging van het publieke register dat het voor de gebruiker mogelijk maakt om EVCprocedures te zoeken die voldoen aan de zoekcriteria. De webservice en de applicatie zijn ontwikkeld in Java. Als database voor het publieke register wordt MySQL gebruikt. Er wordt volledig gebruikgemaakt van open source-componenten. Furore leverde de technische projectleiding en de ontwikkelexpertise. Stichting Groenhuysen, Pink Roccade en Furore gaan samenwerken Kort nieuws Samenwerking Amphia Ziekenhuis en Furore Onlangs hebben het Amphia Ziekenhuis in Breda en Furore een samenwerkingsovereenkomst gesloten, gericht op het opleiden van medewerkers van Furore in het EPD van Amphia. Amphia is een groot, topklinisch ziekenhuis voor Breda, Oosterhout en omstreken. De zorg wordt geleverd op drie vestigingen: de locaties Langendijk en Molengracht in Breda en de locatie Pasteurlaan in Oosterhout. Amphia heeft recent de tweede fase van de EPD-uitrol succesvol afgerond. De samenwerking biedt Furore de kans het EPD van Amphia tot in de haarvaten te leren kennen; voor Amphia biedt de samenwerking garantie op continuïteit van kennis. Lily Heijnen, manager van het EPD-programma: De kennisbehoefte rond het EPD kent pieken en dalen. Bovendien hebben wij te maken met bijvoorbeeld zwangerschapsverlof of verloop van medewerkers. In dat soort gevallen is het prettig dat wij een beroep kunnen doen op Furore, en dat de consultants van Furore bekend zijn met ons EPD en onze werkwijze. Foto: Bron Stichting Groenhuysen Op vrijdag 26 april zijn de contracten getekend en is een toost uitgebracht op de samenwerking tussen Stichting Groenhuysen, Pink Roccade Healthcare en Furore. Na een intensief selectietraject is MijnCaress geselecteerd als ECD ter ondersteuning van de zorgadministratie, zorgverlening en behandeling van Stichting Groenhuysen. Vanaf 1 mei wordt in gezamelijkheid invulling gegeven aan de implementatie. Op 1 januari 2014 moet het nieuwe ECD in gebruik genomen worden. Rien Wertheim, directeur van Furore: Onze verwachting is dat er in de markt steeds meer behoefte zal ontstaan aan flexibele en diepgaande kennis over dit specifieke EPD. Wij zijn dan ook bijzonder blij met deze samenwerking. 13

14 Bijzondere mensen. Bijzondere prestaties. Danike van Overeem-Polano De verzorgers zien hoe een kind opbloeit Bron Danike van Overeem-Polano Danike van Overeem-Polano op bezoek bij een van de tehuizen van Sayap Ibu in Indonesië Een bijzondere prestatie. Zo omschrijven wij soms het werk dat wij voor onze opdrachtgevers leveren. We streven naar kwaliteit en dagen onszelf voortdurend uit om nog beter te presteren, ook als het even tegenzit. Tegelijkertijd realiseren we ons dat er mensen zijn die bijzondere prestaties leveren van een totaal ander kaliber. Danike van Overeem-Polano is zo iemand. Zij stelt haar kennis en expertise als kinderlogopediste vrijwillig ter beschikking aan Sayap Ibu ( Moeders vleugel ), een stichting met weeshuizen in Indonesië voor kinderen met een meervoudige handicap. Danike gaat een aantal keer voor een periode van enkele weken helpen in de weeshuizen. Hoe vindt zij de tijd om zich naast haar goedlopende praktijk voor kinderlogopedie in te zetten voor deze stichting? Wat verwacht ze te kunnen bereiken voor de kinderen in Indonesië? Danike runt samen met een partner Logopediepraktijk Haarlem-Zuid. Deze praktijk is gespecialiseerd in kinderlogopedie. Uniek aan de praktijk is de LOGOBUS!, een tot praktijkruimte verbouwde bus waarmee Danike en haar collega s logopediebehandelingen verzorgen bij scholen. Danike wist al op haar zeventiende dat ze kinderlogopedist wilde worden. Communicatie heeft altijd mijn interesse gehad. Het ergste wat je kan overkomen, is volgens mij als je niet kunt communiceren. Om die reden wilde ik kinderen helpen om zich op dit vlak te ontwikkelen. Kinderen met een communicatiebeperking Het idee dat Danike al jong had, is uitgekomen. Ze runt nu samen met haar collega-logopedist Arianne van der Kooij een kinderlogopediepraktijk. Haar aandacht gaat vooral uit naar kinderen met een communicatiebeperking als gevolg van bijvoorbeeld autisme, ernstige spraaktaalstoornissen of een verstandelijke handicap. Veel mensen in mijn omgeving weten dit, zegt Danike. Dat is eigenlijk indirect de reden waarom Sayap Ibu op mijn pad kwam. Ik was de hond aan het uitlaten en kwam een kennis tegen die in het bestuur van deze stichting zit. Zij wees me op het feit dat ik een bijdrage zou kunnen leveren aan het goede werk van Sayap Ibu. Helpen om deze kinderen een menselijker leven te bieden Bijdrage leveren Danike bracht op verzoek van Stichting Sayap Ibu Nederland in 2012 twee keer een werkbezoek aan weeshuizen van de stichting in Bintaro en Yogyakarta in Indonesië. Deze weeshuizen vangen meervoudig gehandicapte kinderen op. Kinderen die vaak heftige dingen hebben meegemaakt en niemand meer hebben. 14

15 Schrijnend om te zien, maar ook mooi dat de kinderen een plek hebben waar ze worden opgevangen. Tijdens mijn bezoeken werd duidelijk dat de basisbehoeften van de kinderen goed zijn geregeld. Er is voldoende eten en drinken en de hygiënische omstandigheden zijn goed. Ook zijn er voldoende materialen, zoals rolstoelen. Wel bleek dat de verzorgers onvoldoende kennis hebben van de juiste omgang met deze kinderen. Kinderen liggen vaak de hele dag in bed en hebben weinig tot geen bezigheden. Dit staat ontwikkeling in de weg. Zo kunnen veel kinderen niet communiceren, omdat er geen kennis is over het gebruik van gebaren, picto s of spraakstimulatie. Ik wist direct dat ik wilde helpen bij het verbeteren van de leefomstandigheden en ontwikkelingskansen van deze kinderen. Praktische manier Een van de zaken die Danike opviel tijdens haar bezoeken, is dat de verzorgers kinderen vaak liggend voeden. Veel kinderen hebben spasmes, wat voeden lastig maakt. Als je een kind echter voedt terwijl het op bed ligt, verslikt het zich. Met als gevolg dat het voedsel er weer Bron Danike van Overeem-Polano uitkomt. Dit is een van de voorbeelden van een verkeerde manier van omgaan met deze kinderen. Ik was ervan overtuigd dat mijn kennis hier van pas kan komen. Het viel Danike ook op dat de verzorgers de beste bedoelingen hebben, Bron Danike van Overeem-Polano maar dat gebrek aan kennis ontwikkeling van de kinderen in de weg staat. Als je een spastisch kind de hele dag op bed laat liggen, gaat het verder verkrampen. Bewegen is essentieel om de klachten niet te laten verergeren. En de situatie van kinderen met een geestelijke handicap die niet goed worden behandeld verslechtert. Mijn belangrijkste doelstelling is dan ook het op een praktische manier overbrengen van kennis. Dus bijvoorbeeld niet proberen uit te leggen wat het Syndroom van Down inhoudt, maar laten zien hoe je de kinderen op de juiste manier verzorgt en stimuleert. Het ergste wat je kan overkomen, is als je niet kunt communiceren Trots Danike is van mening dat het overbrengen van haar kennis niet alleen goed is voor de kinderen, maar ook voor de verzorgers. Ik stelde mezelf de vraag wat ik zou voelen als ik een kind verzorg dat alleen maar achteruit gaat. Dat is frustrerend en werkt demotiverend. Door voor te doen hoe je op de juiste manier voedt en hoe je kunt communiceren met een kind door middel van gebaren en aanraking, zien de verzorgers hoe een kind opbloeit. Ze kunnen trots zijn op wat ze bereiken. Dit heeft niet alleen positieve gevolgen voor de huidige generatie kinderen, maar ook voor toekomstige. Echt iets betekenen Danike kan niet direct een antwoord geven op de vraag waarom ze zich met hart en ziel inzet voor Sayap Ibu. De enige verklaring die ik kan geven, is dat ik het geluk heb dat ik hier ben geboren en drie gezonde kinderen heb. Toen ik eenmaal in Indonesië was geweest, vond ik dat ik wat moest doen. Ik heb de kennis en ervaring om daar echt iets te betekenen. Danike wilde in eerste instantie samen met haar gezin een jaar naar Indonesië gaan. Ik heb goed nagedacht of ik dit als avontuur zag of dat ik écht iets kon betekenen. Het tweede was het geval, dus we zijn serieuze voorbereidingen gaan treffen. Het was heel mooi om te zien dat iedereen in het gezin, dus ook mijn drie tieners, achter dit plan stond. Helaas lukte het niet om een betaalbare school voor de kinderen te vinden, waardoor dat plan niet door kon gaan. Ik heb toen besloten om elke keer een aantal weken naar de weeshuizen toe te gaan. Voordeel is dat ze het zo echt zelf moeten doen, maar we toch ook continuïteit bieden. Tijdens elk bezoek probeer ik een specialist op het gebied van gehandicaptenzorg mee te nemen, zoals een kinderfysiotherapeut, ergotherapeut of een activiteitenbegeleider. Zo kunnen we op verschillende manieren hulp bieden. In juli vertrekt Danike weer voor enkele weken naar Indonesië. Ook in november dit jaar en maart volgend jaar bezoekt ze de weeshuizen. Om ook buiten die periodes te kunnen helpen houdt ze contact met het bestuur en de verzorgers via Skype en mail. Tijdens haar verblijf maakt ze ook filmpjes die in Nederland worden bekeken door leden van de werkgroep. Ze kan dan al haar vragen aan ze stellen. Verder kan ik via Skype communiceren met de verzorgers. Op die manier kan ik ook vanuit hier helpen. Ik kan en wil dit niet loslaten en vind dat ik wat kan doen om deze kinderen een menselijker leven te bieden. Meer info over Stichting Sayap Ibu Nederland of de stichting sponsoren? Kijk op vanaf 29 juni 2013 op of mail naar overeem.polano@planet.nl. 15

16 Maak kennis met Remco Piening Naam: Remco Piening Leeftijd: 26 jaar Opleiding: Medische Informatiekunde Baan hiervoor: Softwareontwikkelaar Waar ben je momenteel mee bezig? Ik werk nu mee aan de implementatie van het ZIS/EPD EZIS. Het meest interessant hieraan vind ik de technische kant. Oftewel: waar is informatie in een systeem opgeslagen en hoe lees je dit uit om het opnieuw te kunnen gebruiken? Daarop voortbordurend streef ik ernaar dat gebruikers data snel kunnen raadplegen en dus niet lang zoeken naar de juiste informatie. In mijn rol help ik applicatiebeheerders bij het optimaal benutten van hun systeem. Concreet houd ik me bezig met implementatie van nieuwe onderdelen en verbetering van bestaande componenten. De projectfase waar ik nu bij betrokken ben, is het converteren van data uit een EPD voor gebruik in een nieuw systeem. Uniek aan Furore Bij Furore werk je samen met gedreven collega s die dezelfde doelen voor ogen hebben. Tijdens de projecten leer je van collega s en daag je elkaar voortdurend uit om een beter resultaat neer te zetten. Ambitie De mogelijkheden van automatisering in de zorg zijn al jaren onderwerp van gesprek. Het grootste voordeel hiervan is tijdwinst: de computer kan gebruiker-taken overnemen, waardoor meer tijd beschikbaar is voor de patiënt. De mogelijkheden zijn er, maar deze worden nog onvoldoende benut. Mijn ambitie is om een bijdrage te leveren aan het plukken van de vruchten van zorgautomatisering. Passie Ik ben erg leergierig en lees graag boeken en artikelen of blogs over onderwerpen die mij interesseren. Door te lezen over onderwerpen waar ik nog weinig van weet vergroot ik mijn kennis. Favoriete project Het leukste vind ik het geven van cursussen EZIS Expressies. Tijdens deze cursussen zie je dat de functioneel beheerders van ziekenhuizen de mogelijkheden van EZIS steeds beter begrijpen. Daar kan ik blij van worden. Vrije tijd Ik vind het leuk en gezellig om met vrienden en/of collega s een biertje te drinken. Reacties op Read.me kunt u sturen naar readme@furore.com Foto: Fotoshoot