Conventionele implicatuur
|
|
- Emmanuel van de Brink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Conventionele implicatuur Discourse-analyse Rick Nouwen Literatuur: Potts 2007, Into the conventional-implicature dimension, Philosophy Compass. 1 Wat is een conventionele implicatuur (CI)? Conventionele implicaturen zijn implicaturen (onderdeel van what is implicated) die puur conventioneel (en dus niet conversationeel) gedreven zijn. Conventionele implicaturen zijn op zich zelf staande proposities. Zinnen met conventionele implicaturen hebben daardoor een multidimensionele betekenis. Dat wil zeggen de conventionele implicatuur is een losse entailment van de zin, die onafhankelijk is van what is said. Anders dan conversationele implicaturen zijn conventionele implicaturen niet defeasible en ook niet reinforcable. (Ze lijken dus erg op entailments). We verhelderen de notie door door voorbeelden te lopen: 1.1 Niet-restrictieve relatiefzinnen (1) Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, geeft zo een toespraak. a. Primary content (descriptive): KB geeft zo een toespraak b. Secondary content (CI): KB is vandaag jarig 1
2 Primary content, ook wel: descriptive content, at issue content, truth-conditional content, asserted Secondary content, ook wel: CI, CI-level, assertoric inertia Ik zal in deze handout Potts volgen door het onderscheid descriptive versus CI te gebruiken. In de laatste 5 jaar is het echter gebruikelijker geworden om over at issue versus conventionally implicated te praten. 1.2 De eigenschappen van CIs via het voorbeeld van niet-restrictieve relatiefzinnen Belangrijke eigenschap: in discourse kun je niet op de appositieve informatie reageren. Dit wordt vaak als volgt beschreven: CIs are assertorically inert. (2) A: Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, geeft zo een toespraak. B: Helemaal niet, dat is morgen. (3) A: Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, geeft zo een toespraak. B: #Helemaal niet, ze is in Januari jarig. CIs zjin niet-defeasible: (4) Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, geeft zo een toespraak, #maar ze is pas morgen jarig. CIs zijn niet-reinforcable zonder redundantie: (5) Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, geeft zo een toespraak. #Ze is vandaag jarig. CIs zijn niet onderdeel van what is said (= scopally inert): (6) Het is niet zo dat Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, zo een toespraak geeft. a. descriptive: het is niet zo dat KB zo een toespraak geeft b. CI: KB is vandaag jarig 2
3 (7) Als Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, zo een toespraak geeft, dan hebben we meer beveiliging nodig. a. descriptive: als KB zo een toespraak geeft dan hebben we meer beveiliging nodig b. CI: KB is vandaag jarig (8) Jan gelooft dat Koningin Beatrix, die vandaag overigens jarig is, zo een toespraak gaat geven. a. descriptive: Jan gelooft dat KB zo een toespraak gaat geven b. CI: KB is vandaag jarig 1.3 Andere supplementen (9) Mark Rutte, een ex-politicus, woont bij mij om de hoek. nominal appositive a. descriptive: MR woont bij mij om de hoek b. CI: MR is een ex-politicus (10) Ongelofelijk genoeg woont Mark Rutte in een rijtjeshuis. sprekergericht adverb a. descriptive: MR woont in een rijtjeshuis b. CI: de spreker vindt het ongelofelijk dat MR in een rijtjeshuis woont (11) Mark Rutte ik vertel je vast niks nieuws is vrijgezelparenthetical a. descriptive: MR is vrijgezel b. CI: de spreker vertelt de hoorder momenteel niks nieuws (12) Met de domme VVD-ers wil ik niks te maken hebbenniet-restrictieve adjectieven a. descriptief: de spreker wil niks met VVD-ers te maken hebben b. CI: VVD-ers zijn dom Vgl met de restrictieve lezing van het adjectief: (13) de spreker wil niks met domme VVD-ers te maken hebben (maar zegt niks over niet-domme VVD-ers) 3
4 Geef voorbeelden die de kern-eigenschappen van CIs aantonen voor (9) (12): is niet defeasible, is niet reinforcable, je kunt er in discourse niet op reageren, is geen onderdeel van what is said. 1.4 Honorifics (14) Sam-ga warat-ta. Sam-NOM laugh-past Sam lachte (15) Sam-ga Sam-NOM o-warai-ninat-ta. subj.hon-laugh-subj.hon-past Descriptive: Sam lachte CI: De spreker toont respect voor Sam (16) Sam-ga Sam-NOM warai-yagat-ta. laugh-antihon-past Descriptive: Sam lachte CI: de spreker heeft een negatieve kijk op Sam (17) Jim-wa Jim-TOP o-warai-ninar-anakat-ta. subj.hon-laugh-subj.hon-not-past Descriptive: Jim lachte niet CI: de spreker toont respect voor Jim 1.5 Expressieven Expressieven zijn expressies die spreker-gerichte, vaak emotioneel geladen informatie geven dat niet onderdeel is van what is said. Kernvoorbeelden: (18) a. Goeiemorgen! b. Auw! c. Shit! d. Wow! e. Dude... Dit zijn op zichzelfstaande expressieven die gehele uitingen vormen en daardoor voorbeelden zijn van uitingen waaraan geen what is said / waarheidscondities verbonden zijn, maar louter expressieve, secundaire inhoud, namelijk een CI. Deze CI is typisch moeilijk parafraseerbaar (ineffable). 4
5 Er zijn zat expressieven die in uitingen met waarheidsconditionele inhoud voorkomen: (19) Die rotzak van een Piet heeft mijn fiets kapot gemaakt. epithet a. desriptive: Piet heeft mijn fiets kapot gemaakt b. CI: de spreker heeft een negatieve emotie jegens Piet (20) Piet heeft verdomme mijn fiets kapot gemaakt. expressieve adverbia a. descriptive: Piet heeft mijn fiets kapot gemaakt b. CI: de spreker heeft een negatieve emotie jegens de beschreven situatie (21) Mary bought a fucking BMW! expressieve adjectieven a. descriptive: Mary heeft een BMW gekocht b. CI: de spreker heeft een sterke emotie (negatief, dan wel positief) jegen de beschreven situatie Geef voorbeelden die de kern-eigenschappen van CIs aantonen voor (19) (21): is niet defeasible, is niet reinforcable, je kunt er in discourse niet op reageren, is geen onderdeel van what is said. 1.6 Discussiegevallen Bevatten de volgende gevallen CIs? (NB: er is momenteel nog niet echt consensus over hoe je deze gevallen moet analyseren) (22) Wat heeft Piet mooi gezongen! a. descriptive: Piet heeft mooi gezongen b. CI: de spreker vindt het opmerkelijk / bijzonder / indrukwekkend dat Piet mooi heeft gezongen (23) Als een professor, een beroemde professor, een boek schrijft, dan zal hij veel geld verdienen. (24) Het inkomen van de premier is verassend laag. a. descriptvie: Het inkomen van de premier is laag. b. CI: het inkomen van de premier is zo laag dat het tot verassing leidt 5
6 2 CIs versus presupposities 2.1 Backgrounding Presupposities kunnen backgrounded zijn: i.e. ze kunnen als oude informatie in de discourse aanwezig zijn. (25) Jan heeft een zoontje en Jan s zoontje is erg grappig. (26) We moeten Piet ontslaan, maar helaas realiseert Marie zich helemaal niet dat we hem moeten ontslaan. Dit vormt een contrast met CIs: (27) Jan heeft een zoontje en Jan, #die een zoontje heeft, heeft ook nog een dochtertje. (28) We moeten Piet ontslaan, maar Marie is te lief voor Piet, #die we moeten ontslaan. 2.2 Projectie Presupposities projecteren vaak, maar niet altijd. CIs projecteren bijna altijd. (NB: Potts dacht zelf aanvankelijk dat ze echt altijd projecteren, maar daar is de laatste jaren twijfel over ontstaan.) (29) Piet gelooft dat Jan s zoontje ziek is, maar da s belachelijk want Jan heeft helemaal geen zoontje. (30) Piet gelooft dat Jan, die een zoontje heeft, het erg druk heeft. Ook: Descriptive: Piet geloof dat Jan het erg druk heeft. CI: Jan heeft een zoontje. (31) Als Jan een zoontje heeft, dan zal Jan s zoontje wel lief zijn. (32) Als Jan een zoontje heeft, dan zal Jan,??die een zoontje heeft, het wel druk hebben. 6
7 Soms projecteren zelfs CIs niet: (33) Het verbaasde Jan dat Piet, een altijd zo n verstandige jongen, zo iets dom gedaan heeft. 2.3 Presupposition failure Als er presupposition failure optreedt (en dus geen accommodatie) dan blijft er geen betekenis over. Bij CIs blijft de descriptieve betekenis over. (34) De broer van koningin Beatrix is 60 jaar oud. (35) Koningin Beatrix, die een 60 jaar oude broer heeft, is jarig op 31 januari. (36) Jan weet dat het Nederlands elftal in 2010 wereldkampioen voetbal is geworden. (37) Het Nederlands elftal, dat in 2010 wereldkampioen werd, kent vaak veel interne problemen. 3 Discussiegeval Racistische en etnische pejoratieven zijn predikaten met een negatieve connotatie die gebruikt worden om (op een negatieve manier) over de racistische of etnische afkomst van een persoon te praten. Een duidelijk voorbeeld van een etnische pejoratief in het Nederland is mof voor iemand van Duitse afkomst. Kies een etnische of racistische pejoratief (houdt er rekening mee dat je niet per ongeluk iemand kwetst!) en bespreek in groepsverband de pragmatische eigenschappen van het gebruik van de term. Probeer met alle mogelijke tests die je hebt uit te vogelen of dit soort pejoratieven met conventionele implicaturen komen. De discussie moet tot een echte analyse komen. Schrijf de gebruikte voorbeelden en de oordelen die je daarover geveld hebt op en zorg dat je aan het eind van de discussie de uitkomst helder kunt presenteren. 7
(4) [Rick op 16 mei:] Het tentamen dat jullie vandaag gaan maken is niet moeilijk.
Presuppositie Discourse-analyse Rick Nouwen Standaardvoorbeelden: (1) Mijn Porsche is stuk. >> de spreker heeft een Porsche (2) Het uitgebrande huis naast de AH bij mij om de hoek is verkocht. >> er is
Nadere informatieAchtergrond bij de pragmatiek
Achtergrond bij de pragmatiek Discourse-analyse Rick Nouwen 1 Wat is pragmatiek? 1.1. Het trivium en de semiotische driehoek Het idee om pragmatiek te onderscheiden van semantiek en syntaxis is terug te
Nadere informatieTaalhandelingen (speech acts)
Taalhandelingen (speech acts) Discourse-analyse Rick Nouwen 1 De oorsprong van taalhandelingen Logisch-positivisme: nadruk op zinnen die een waarheidswaarde hebben. Vanaf Wittgenstein II: nadruk op alle
Nadere informatieSemantiek 1 college 4. Jan Koster
Semantiek 1 college 4 Jan Koster 1 Uitgangspunt sinds vorige week Semantiek is representationeel (en niet referentieel), gebaseerd op interpretaties van sprekers en hoorders Geen scherpe scheiding tussen
Nadere informatiePragmatiek. 6 juni 2009
Pragmatiek 6 juni 2009 Semantiek - Betekenis gedefinieerd in termen van verwijzing naar de werkelijkheid buiten de taal (denotatie) [[Jantje]] = het individu Jantje [[slaapt]] = de verzameling van slapende
Nadere informatieEmbedded implicatures!?!
Embedded implicatures!?! Belief reports Jan gelooft dat Piet ziek is. = Piet is ziek B j (Piet is ziek) Belief reports met scalaire elementen Jan gelooft dat Piet enkele boeken van Chomsky gelezen heeft
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 4 Gezondheid
Spreekopdrachten thema 4 Gezondheid Opdracht 1 bij 4.2 Vraag en antwoord. Cursist A: lees de vraag hardop. Cursist B: lees het antwoord hardop. 1. Moet je morgen naar de tandarts? 1. Nee, ik moet morgen
Nadere informatieOpdrachten Werkcollege 4
1. Vertaling in predicatenlogica Opdrachten Werkcollege 4 Vertaal de volgende zinnen naar de eerste orde predicatenlogica: Jan of Piet studeert wiskunde Moskou is een stad in Rusland Geen student die 5
Nadere informatieTOETS NT2-1 spreken. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SPREKEN. niveau B1. tijdsduur: 30 minuten
Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SPREKEN niveau B1 tijdsduur: 30 minuten Deel 1: korte antwoorden 20 seconden spreektijd 1. Situatie: U werkt bij een reisbureau.
Nadere informatieLES 12. Iedereen is anders OEFENBLAD 1/5. Naam Groep. 3.4 Een penvriend
OEFENBLAD 1/5 3.4 Een penvriend Een penvriend is een iemand met wie je schrijft of e-mailt. Je ontvangt deze e-mail van een nieuwe penvriend. Een jongen uit Nederland. Lees de e-mail en beantwoord de vragen.
Nadere informatie1 Goed, beter best. Zie de handout voor kant-en-klare kaarten, werkbladen en instructiebladen.
!! Goed, beter, best (Uit: Gender Matters, een publicatie van de Raad van Europa) Samenvatting Deze activiteit illustreert genderstereotypen en de manier waarop de samenleving "vrouwelijke" en "mannelijke"
Nadere informatieREGELS. Lees de zinnen. Staat er een relatieve bijzin in de zin?
241 241 REGELS 1 Lees de zinnen. Staat er een relatieve bijzin in de zin? ja nee 1 Die jongen is mijn broer. 2 De jongen die daar loopt, is mijn broer. 3 Dat bedrijf is groot. 4 Het bedrijf dat daar staat,
Nadere informatie3 Pesten is geen lolletje
Na deze les kun je: het verschil tussen plagen en pesten noemen; jouw ervaringen met pesten vertellen; uitleggen hoe je pesten kunt stoppen; afspraken maken over pesten. 3 Pesten is geen lolletje Pesten
Nadere informatieVraagtopic, Informatiestructuur, Segmenteren
1 Vraagtopic, Informatiestructuur, Segmenteren Rick Nouwen Blok 2 2010/2011 2 Uitingen Een uiting is een reeks expressies met ˆ een illocutionaire strekking ˆ en een vraagtopic Vaak, maar niet altijd,
Nadere informatieLESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.
Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Vrijdag 20 maart 2015 Inhoud: - Leerlingen leren artikelen analyseren. - De leerlingen leren verwijswoorden en signaalwoorden te herkennen in een tekst. Vakgebied:
Nadere informatieGeef antwoord op de vraag met een complete zin. VOORBEELD: Waar slaap jij? ANTWOORD: Ik slaap in een bed. (Schrijf uw antwoorden ook in uw schrift).
G. Spreekvaardigheid Geef antwoord op de vraag met een complete zin. VOORBEELD: Waar slaap jij? ANTWOORD: Ik slaap in een bed. (Schrijf uw antwoorden ook in uw schrift). 1. Wanneer begint de les? 2. Waar
Nadere informatieDiscourse. 4. Discourse. Opdracht 4.1
4. Discourse Opdracht 4.1 Vraag: In voorbeeld (25) in dit hoofdstuk wordt een tekstfragment gepresenteerd waarin de samenhang ontbreekt. Teksten zonder samenhang zijn kenmerkend voor mensen met schizofrenie.
Nadere informatieHet is stil in de klas. Iedereen zit te zweten boven een taaltoets. Een belangrijke, heeft meester Frank gezegd. Tijn legt zijn vel papier op de rand
1 Het is stil in de klas. Iedereen zit te zweten boven een taaltoets. Een belangrijke, heeft meester Frank gezegd. Tijn legt zijn vel papier op de rand van zijn tafel. Hij vond het niet zo moeilijk en
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 12. In de pauze.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 12. In de pauze. Wat leert u in deze les? Iemand gelijk geven. Nee zeggen. Uw mening geven. Van twee woorden één woord maken. Veel succes! Deze les is ontwikkeld
Nadere informatieCoherentierelaties. Rick Nouwen. Blok 2 2010/2011
1 Coherentierelaties Rick Nouwen Blok 2 2010/2011 2 Samenhang Referentiële samenhang (H3) Coherentierelaties (vanaf H4) (1) Piet is er niet. (2) Hij is ziek. Referentiële samenhang: (1) Piet[a] is er niet.
Nadere informatieJohannes 12:1-8 Dichtbij Jezus
Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 3 Kinderen
Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.
Nadere informatieJan gaat naar de apotheek om een brand te blussen
Jan gaat naar de apotheek om een brand te blussen Onderzoek naar het wel of niet defeasible zijn van de meaning enrichment bij weak definites CKI Bachelor Eindwerkstuk 7,5 ECTS Universiteit Utrecht Nena
Nadere informatieDeze gevoelens en emoties blijven bestaan totdat jij er aan toe bent om ze te uiten.
Ik wil EmoKnallen. Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met jongeren en volwassenen. Benodigdheden: een sjoelbak en sjoelschijven. Te spelen op school, in jongeren en opvangcentra, in het gezin, bij
Nadere informatieKolb Leerstijlen test
Kolb Leerstijlen test Ben jij een doener, denker, dromer of beslisser? Met deze leerstijlentest wordt bekeken op welke manier jij meestal een probleem aanpakt. Voor een docent is het erg nuttig om te weten
Nadere informatieLuisteren: Elke taaluiting is relevant
Emma van Bijnen ADR Instituut 1 Luisteren: Elke taaluiting is relevant Niet de directe betekening van de bijdrage, maar de intentie van de spreker Er zijn ontelbaar veel verschillende dingen die partijen
Nadere informatie1 Kies je onderwerp Samen met je buurman of buurvrouw. Ons onderwerp: Voorbeeld: Michael Jackson was de beste artiest ooit! Nu jullie!
Na deze les kun je presenteren in vijf stappen: 1. Kies een onderwerp 2. Bedenk een goede opbouw 3. Verzamel informatie 4. Oefen je presentatie 5. Presenteren maar! 8 Vertel je verhaal Regelmatig moet
Nadere informatieTweede ronde Nederlands voor buitenlanders
Tweede ronde Nederlands voor buitenlanders Tweede herziene editie C. Wesdijk A. Blom Oefenboek Inhoud Voorwoord 7 Voor de cursist 8 Voor de docent 10 1 Geachte cursist 13 2 Nederland, waar ligt dat eigenlijk?
Nadere informatieReality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy
Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?
Nadere informatieA en B. Leeg luisteren. Horen en luisteren. Hoor je? Luisteroefening. Van 1 tot
Nederlandse Nefrologiedagen 29 maart 2017 Disclosure Leeg luisteren Jacqueline Blase adviseur patiëntencommunicatie Hoor je? Doe eens even je ogen dicht en luister wat je allemaal hoort. Waar hoor je het?
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 3 Kinderen
Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.
Nadere informatieVoorspellen en tekst lezen
Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Als je een tekst gaat lezen, doe je eerst een voorspelling. Waar zou de tekst over gaan? Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Kijk naar de titel, de kopjes
Nadere informatieNieuwe romantiek? 3.1
Nieuwe romantiek? 3.1 Leven we vandaag in een romantische tijd? Wat betekent dit dan? Je krijgt 2 teksten over dit thema. ORIËNTEREN Bij elke tekst krijg je enkele vragen. Die los je op per twee. Dit betekent:
Nadere informatieblc language courses les 2
blc language courses les 2 in deze les: - terugkijken - les 2: in geuren en kleuren - dialoog en vocabulaire - grammatica: adjectieven - grammatica: onregelmatige meervoudsvormen - praten over karaktereigenschappen
Nadere informatieWERKEN MET VERHALEN VAN DE HODJA
WERKEN MET VERHALEN VAN DE HODJA Verhalen van de Hodja: Hassan en de tijgers Introductie van het verhaal - DILIT-luisteren: o De cursisten gaan per 2 zitten (bij voorkeur 2 cursisten met dezelfde moedertaal
Nadere informatieMijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen
Mijn collega (of leidinggevende) hoort mij niet. En de werksfeer zou ook beter kunnen Uitnodiging: focus op het webinar en leer hoe je met goede communicatie bereikt wat je graag wilt. Hoe doe je dat?.
Nadere informatieToelichting bij geselecteerde opdrachten uit Betekenis en Taalstructuur
Toelichting bij geselecteerde opdrachten uit Betekenis en Taalstructuur Hoofdstuk 2, tot en met pagina 41. Maak opdrachten 1,2,3,4,5,7,9,10,11,15,16 *1 Met "welgevormd" wordt bedoeld dat de formule toegestaan
Nadere informatieWanneer ze op het schoolplein rond keek, dan zag ze dat sommige kinderen blij waren en andere kinderen verdrietig.
Ik wil sjoelemo (Sjoelen en uiten van emoties en gevoelens met kinderen tot ± 12 jaar) Een verhaaltje om in de klas voor te lezen. Een oefening om te doen in het gezin. Dit verhaaltje gaat over gevoelens;
Nadere informatieBasisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Pragmatiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 15 november 2004 Pragmatiek Wat is pragmatiek? Voorbeelden Definitie en subdisciplines Taalhandelingentheorie
Nadere informatieEr zijn mensen nodig met nieuwe fantasie
Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali
PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.
Nadere informatiePreek De vrouw die Jezus beslissing veranderde. Lieve gemeente,
Lieve gemeente, We zien het niet vaak in de Bijbel, maar in het verhaal dat we vandaag gelezen hebben is Jezus toch ronduit bot te noemen en buitengewoon onvriendelijk op het onbeschofte af, tegen een
Nadere informatieJezus maakt mensen gelukkig
Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!
Nadere informatieAppendix A Material Used in the Experiment: Short Stories and Target Sentences
Appendices Appendix A Material Used in the Experiment: Short Stories and Target Sentences Item VB1 VB2 Item T1 T2 T3 T4 T5 T6 Short story & Target sentence Jan is ziek geworden. Hij moet op bed blijven
Nadere informatieA) Gebruik de volgende voegwoorden: maar, want, en, of.
A) Gebruik de volgende voegwoorden: maar, want, en, of. 1. Trek je schoenen uit moeder heeft pas schoongemaakt. 2. Ik wilde gaan tennissen mijn vrienden vonden het te warm. 3. Drink je koffie drink je
Nadere informatieHerhalingsoefeningen. Thema 3 Familie en relaties. 1 Woorden. Familie
Herhalingsoefeningen Thema 3 Familie en relaties 1 Woorden Familie Lees de zinnen over de familie van Simon en Els. Schrijf de volgende namen in de stamboom: Hans, Helena, Hester, Joke, Mark, Michiel,
Nadere informatieSRP workshop Creatief Schrijven werkgroep 2: het sfeerverhaal en de recensie
SRP workshop Creatief Schrijven werkgroep 2: het sfeerverhaal en de recensie 1 Wat gaan we vandaag doen? nog even: jullie vorige opdracht de recensie het sfeerverhaal jullie huiswerk en het huiswerk
Nadere informatieThema Op zoek naar werk. Lesbrief 7. Werk vragen in een winkel
Thema Op zoek naar werk. Lesbrief 7. Werk vragen in een winkel Inleiding Deze les gaat over het zoeken naar werk. Over hoe je een baan kunt vinden. In deze les gaat een vrouw, Maria, naar een winkel om
Nadere informatieWoord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie
Woord en wereld Een inleiding tot de taalfilosofie Filip Buekens Acco Leuven / Den Haag Hoofdstuk I. Freges uitgangspunten 11 I.1 De semantische dimensie van taal 11 I.2 Proposities: Freges kernstellingen
Nadere informatieOntmoet de HEKS in jou DAG 1 - HELEN. Sacha Franke. Sacha s School vol Magie
Ontmoet de HEKS in jou DAG 1 - HELEN Sacha Franke Sacha s School vol Magie ONTMOET DE HEKS IN JOU! Welkom! Geweldig dat je mee doet. Je gaat deze week een andere kant van jezelf leren kennen, Eentje waarvan
Nadere informatieLuister naar het gedicht. Geef aan welke van de onderstaande woorden in het gedicht voorkomen.
12 Drs. P Troostvogel werkblad 1 Luister naar het gedicht. Geef aan welke van de onderstaande woorden in het gedicht voorkomen. naars raars iemand niemand concurrent mankement verloren verstoren parkiet
Nadere informatieEr is toch niemand die jou aardig vindt. SUKKEL.
Liefde Ik laat je nooit in de steek. Ik zal je helpen. Jij bent mijn beste vriendin. Het mooiste wat ik heb, geef ik aan jou. Ik ben verliefd... Ik heb alles voor je over. IK HOU VAN JOU! Ik bid voor je.
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieWeet wat je kan. Je laten horen
Weet wat je kan Je laten horen Jij bent er ook nog Hoofdstuk 7 gaat over vertellen wat je moeilijk vindt. Onderwerpen in dit hoofdstuk: Stripje: Jij bent er ook nog. blz 2 Je laten horen. blz 3 Moeite
Nadere informatieStap 2 WERKBOEK. door
Stap 2 WERKBOEK door Auteursrechten en gebruik met toestemming Niets uit deze online cursus en/of informatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt
Nadere informatie1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).
BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige
Nadere informatieThema Informatie vragen bij een instelling
http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 30. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Informatie vragen bij een instelling. Veel succes! Deze
Nadere informatieUitprobeerpakket. Toetsboek 4 groep 4 blok 6
Uitprobeerpakket Toetsboek 4 groep 4 blok 6 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieSchrijven - Tekstdoelen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74610
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74610 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatielieve, slimme, leuke, grappige, aardige mensen
Ik zou je meteen op mijn pizza leggen Welkom lieve, slimme, leuke, grappige, aardige mensen Bij de training: Het geven van complimenten op het werk Kennismaken Je hebt een leuke lach Kies een voorwerp;
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 4 Gezondheid
Spreekopdrachten thema 4 Gezondheid Opdracht 1 bij 4.1 * Doe de opdracht in groepjes. Uitleg voor de docent: Verdeel de klas in groepjes van vier à vijf cursisten. Op deze pagina staan kaartjes met lichaamsdelen
Nadere informatieAntwoorden thema Communicatie. Oefening gespreksstof. 2. loopbaan. 3. Degene die. 4. raadpleegt. 5. conservatief. 6.
Antwoorden thema Communicatie Oefening 2 1. gespreksstof 2. loopbaan 3. Degene die 4. raadpleegt 5. conservatief 6. aandacht schenken 7. bruikbaarheid 8. een kanttekening / kanttekeningen 9. media 10.
Nadere informatieBen jij Vindingrijk? Kolom
Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,
Nadere informatieIn 7 stappen terug in je kracht na een Relatie breuk!
E-Book wordt aangeboden door CatharinaSmeding.com! In 7 stappen terug in je kracht na een Relatie breuk! Catharina Smeding Tip: print dit e-book uit voor optimaal resultaat! Let op! Je mag niets aan dit
Nadere informatieTed van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting
Boekverslag door F. 1662 woorden 8 juni 2016 7 7 keer beoordeeld Auteur Ted van Lieshout Genre Psychologische roman, Jeugdboek Eerste uitgave 1996 Vak Nederlands Gebr. Ted van Lieshout Floor van de Ven,
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatiePresentaties: presenteer jezelf met PowerPoint
Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie
Nadere informatieLeerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A
Leerjaar 2: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 Lesdoel (in waarneembaar Bron Lesdoel 1. Introles De leerling benoemt positieve en minder positieve elementen
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatierijks museum Voorbereidende les bij de rondleiding Proef de Gouden Eeuw (NT2) 1/5
1/5 Deze voorbereidende les hoort bij het programma Proef de Gouden Eeuw, speciaal ontwikkeld voor NT2 niveau A1 t/m B2. Ter voorbereiding op het museumbezoek kunt u met deze les de cursisten op een actieve
Nadere informatieROUTE ROOD 1. Van klagen naar kracht
ROUTE ROOD 1 STAP 1 Wat zijn de energievreters en -gevers? Inventariseren wat energie geeft of vreet in het werk. voor elkaar nemen. Een groep collega s, liefst een voltallig team. Post-its, stiften. Je
Nadere informatieSchrijven - Tekstdoelen - brief vmbo-b34
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74494 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieDE 12 VAN DOK12. Dit ben ik
Dit ben ik Op DOK12 verwerf ik kennis, vaardigheden en ontwikkel ik mij als persoon. Ik krijg ruimte om mijzelf goed te leren kennen, te zijn wie ik ben en mijn talenten te ontwikkelen. Ook leer ik oog
Nadere informatiePOWERTOOL vragen. In hun juiste volgorde. Om een leven te bouwen dat past bij wie jij bent en dat lekker voelt, met Geluk als grondtoon
POWERTOOL 10 YOUPOWER :4 ESSENTIËLE VRAGEN 4 vragen. In hun juiste volgorde. Om een leven te bouwen dat past bij wie jij bent en dat lekker voelt, met Geluk als grondtoon 1 4 vragen. In hun juiste volgorde.
Nadere informatieTitel van de sketch: WAAR ZIJN DE KADOOTJES?
SAMENVATTING van: WAAR ZIJN DE KADOOTJES? Ik geef aan de mensen, die nog nooit een erklaasfeest voor kinderen hebben georganiseerd een eenvoudig uitleg, hoe men dat het best kan doen. U krijgt dus een
Nadere informatieEen tool om jongeren en jong volwassen die een strafbaar feit hebben gepleegd te laten nadenken over hun desistance proces.
Klaar mee?! Een tool om jongeren en jong volwassen die een strafbaar feit hebben gepleegd te laten nadenken over hun desistance proces. Achtergrond van de tool Jongeren die willen stoppen met het plegen
Nadere informatieLes 3 Integratie Leestekst: Een contact-advertentie. Introductiefase
Les 3 Integratie Leestekst: Een contact-advertentie "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de vorige twee lessen hebben we met de kaart gewerkt, waarop alle vragen stonden die we gebruikt hebben om de tekst
Nadere informatieLESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.
Vrijdag 27 maart 2015 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: - De leerlingen leren artikelen analyseren. - De leerlingen leren hoe een interview eruit ziet. - De leerlingen leren zelf interviewen.
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieat maakt mij gelukkig? Wie wil ik worden?
Naam: Datum: at maakt mij gelukkig? Wie wil ik worden? W Evaluatie 1. Is het echt geluk of schijngeluk? (5/5) Wat is echt geluk? Kruis drie dingen aan. Echt geluk? 1. Ik heb een leuke vriend of vriendin.
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in dutch)
Samenvatting (Summary in dutch) 74 Samenvatting Soms kom je van die stelletjes tegen die alleen nog maar oog hebben voor elkaar. Ze bestellen hetzelfde ijsje, maken elkaars zinnen af en spiegelen elkaar
Nadere informatieMediawijsheid. Auteursrecht bij foto s. Voorbereiding. - De leerlingen begrijpen het verschil tussen eigen gebruik van een foto en een
Lesbrief 4 Auteursrecht bij foto s Voorbereiding Doelen: - De leerlingen weten in welke situatie je toestemming moet vragen aan de originele fotograaf, als je een foto wilt publiceren. - De leerlingen
Nadere informatieDat hoor je mij niet zeggen!
Dat hoor je mij niet zeggen! WOUTER VAN WINGERDEN & PEPIJN HENDRIKS Dat hoor je mij niet zeggen! 2015 Thomas Rap amsterdam Het is misschien een cliché, maar het is wel waar! INHOUD Hier, voor je verzameling
Nadere informatieLAURA S ONLINE VIDEOCHALLENGE
LAURA S ONLINE VIDEOCHALLENGE 1 Ontwikkel jezelf liefdevol met video in 9 dagen 2 DAG 1: ZICHTBAARHEID Maak een korte video waarin je jezelf voorstelt. Woei! Gelijk aan de slag Neem een kort moment voor
Nadere informatieEen meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?
Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,
Nadere informatie2 Jouw mening. Het probleem van de hoofdpersoon. De andere personen; kort beschrijven. Vooral in hun relatie tot de hoofdpersoon.
Formulier leesverslag Nederlands. Jouw naam Datum Klas Leraar/ lerares paraaf beoordeling A Het boek Titel van het boek Naam schrijver/ schrijfster Naam van de uitgever en jaar van verschijnen. Gebruikte
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 15. Het functioneringsgesprek. Wat leert u in deze les? Moeten en hoeven gebruiken. Vragen hoe het met uw kind gaat. Veel succes! Deze les is ontwikkeld
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID
OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid
Nadere informatieScheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje en gesprek en uitbeelden, filmpje en gesprek en werkvorm, stellingen, handvaardigheidswerk
Verliefd, en dan... Leeftijd: 12-16 Soort bijeenkomst: club, catechese Soort werkvorm: heel programma Thema: Liefde, Seksualiteit Tijdsduur: 1 uur 40 min. Scheldwoorden inventariseren, werkvorm, filmpje
Nadere informatieREGELS. Onderstreep het onregelmatige werkwoord in de zin.
261 261 REGELS 1 Onderstreep het onregelmatige werkwoord in de zin. 1 Kun je het boek even aanpakken? 2 Het hangt ervan af of je het goed aantekent. 3 Voordat ik het bekendmaak, zal ik je bellen. 4 Ik
Nadere informatie1 Ik vind dat 2 Ik vind dat 3 Ik vind dat 4 Ik vind dat 5 Ik vind dat 6 Ik vind dat 7 Ik vind dat
opdracht 1: KIES DE GOEDE REDEN 1 Ik vind dat benzine voor auto's duurder moet zijn,... a omdat dan minder mensen auto rijden. b omdat dan iedereen auto kan rijden. c omdat benzine niet lekker is. 2 Ik
Nadere informatieNodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek
Themales beroepen taalvrijwilliger/docent Nodig: bord/flappen en stiften, kartonnen kaartjes, geeltjes, werkblad: een fijn gesprek, werkblad tips voor een sollicitatiegesprek Opwarming: Cursisten zitten
Nadere informatieDAADKRACHT. INTERACTIE. AWESOMENESS.
WERKSCHRIFT VAN DOEL Met storytelling bereiken we jouw doelgroep. Om het merk gevoel concreet te maken en een sterke merkidentiteit neer te zetten, hebben wij een werkschrift ontwikkeld. Een goed verhaal
Nadere informatieWanneer je er nog niet aan gewend bent, is evenwichtig denken vaak moeilijk. Denkspeurder heeft de volgende vragen bedacht:
hoofdstuk 7 Evenwichtig denken Vaak belanden we in een negatieve cirkel en merken we dat we steeds weer dezelfde denkfouten maken. Hoe vaker we deze fouten maken, hoe meer we in onze negatieve gedachten
Nadere informatieProefexamen Schrijven 1 Deel 2
Proefexamen Schrijven 1 Deel 2 Opgavenboekje NODIG: Proefexamen Schrijven 1, Opgavenboekje Proefexamen Schrijven 1, opdrachten Deel 1: zie www.taalsterk.nl. Zwarte pen Woordenboek (niet verplicht) REGELS:
Nadere informatieSegmenteren II. Rick Nouwen. Blok /2011
Segmenteren II Rick Nouwen Blok 2 2010/2011 2 Segmentering aangeven volgens de methode Uitingen in verschillende zinnen worden opeenvolgend genummerd (1, 2, etc.) Uitingen binnen een zin krijgen hetzelfde
Nadere informatieChecklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24)
Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Voor de domeinen cognitie, communicatie en psycho-emotioneel kan de checklijst voor Cognitie en Emotionele problemen na een
Nadere informatieLesbrief Alles goed? Alles goed is een voorstelling van Timo van den Heuvel De Spraakversterker. Voor meer informatie:
Lesbrief Alles goed? Alles goed is een voorstelling van Timo van den Heuvel De Spraakversterker. Voor meer informatie: www.despraakversterker.nl Beste Lezer, Voor u ligt een lesbrief rond het programma
Nadere informatie