Segmenteren II. Rick Nouwen. Blok /2011

Transcriptie

1 Segmenteren II Rick Nouwen Blok /2011

2 2 Segmentering aangeven volgens de methode Uitingen in verschillende zinnen worden opeenvolgend genummerd (1, 2, etc.) Uitingen binnen een zin krijgen hetzelfde cijfer, maar verschillende letters (4a, 4b, etc.)

3 3 Voorbeeld (1) Een artikel in Op het spoor meldt dat in de VS en Duitsland wordt gewerkt aan de ontwikkeling van truck-opleggers of wagons die dankzij een dubbelwielstel zowel op de weg als op het spoor uit de voeten kunnen. (2) De trefwoorden zijn RoadRailer, ZweiWege-Fahrzeuge en Kombiverkehr. (3) Is daar in Nederland al een beetje kijk op? (4a) Nee, (4b) moet Op het spoor melden, (4c) men ziet hier meer heil in het soort treinstellen waar je opleggers of containers makkelijk oprijdt of optilt.

4 4 Nog een voorbeeld (1) De technische dienst van de Universiteit Utrecht heeft op de begane grond, nabij kamer 0.52 een doucheruimte gecreëerd. (2a) Deze ruimte, (2b) die op verzoek van het personeel tot stand is gekomen, (2a) is bestemd voor medewerkers van het cluster Trans. (3) De sleutel is verkrijgbaar bij de receptie.

5 5 Tegen het over-segmenteren Op vrijdag heeft Jan linguini gegeten. Jan heeft gegeten Wat hij at was linguini Dat deed hij op vrijdag

6 5 Tegen het over-segmenteren Op vrijdag heeft Jan linguini gegeten. Jan heeft gegeten Wat hij at was linguini Dat deed hij op vrijdag (1a) Op vrijdag (1b) heeft Jan (1c) linguini (1b) gegeten. Pander Maat: alleen afgescheiden delen worden gesegmenteerd

7 6 Bijwoordelijke bijzinnen en bepalingen Als je boven de 18 bent, heb je stemrecht. Parafrase indien gesegmenteerd: Je hebt stemrecht. Dat is zo als je boven de 18 bent. Ik werk in Utrecht. Parafrase indien gesegmenteerd: Ik werk. Dat doe ik in Utrecht. Richtlijn: bijwoordelijke bijzinnen/bepalingen worden vaak niet gesegmenteerd Het beperkend/uitbreidend-onderscheid is soms niet te zien bij bijwoordelijke phrases Parafrasering helpt vaak

8 7 Voorwaarden Segmenteren Samengevat 1 Afgescheiden eenheden 2 die in de context nieuwe informatie leveren

9 8 Afgescheiden eenheden Aparte zinnen Nevengeschikte zinnen Zinnen met één samengetrokken zinsdeel (maar zie p.41) Uitbreidende bijzinnen ˆ betrekkelijk (ook: bijvoeglijk): de jongen [die daar loopt] ˆ ondergeschikt: [omdat je 18 bent] mag je stemmen Uitbreidende nabepaling ˆ Obama, de president van Amerika ˆ maar niet: De Amerikaanse president Obama Afgegrensde elliptische uitingen ˆ Amsterdam ˆ Uitverkoop. Alleen vandaag! ˆ Kopjes

10 9 Nog even een truc Uitbreidende bijzinnen kunnen vaak worden herkend doordat je er trouwens in kunt zetten De broer van Piet die (trouwens) in Amerika woont.

11 10 Voorbeeld Nota Soldaat trouwde tijdens patrouille Een in Irak gestationeerde Amerikaanse soldaat is met een berisping uit het leger ontslagen omdat hij een korte pauze in zijn patrouille had ingelast om te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. De 27-jarige sergeant Sean Blackwell, die deel uitmaakte van de 1ste pantserdivisie van het Amerikaanse leger, werd in het bijzonder gestraft omdat hij de tijd en de locatie van de patrouille had onthuld aan zijn aanstaande en de rechter die hen in echt verbond. Blackwell heeft geluk dat hij slechts is ontslagen.

12 11 Voorbeeld Nota (1)Soldaat trouwde tijdens patrouille (2a) Een in Irak gestationeerde Amerikaanse soldaat is met een berisping uit het leger ontslagen (2b*) omdat hij een korte pauze in zijn patrouille had ingelast *om te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. (3a) De 27-jarige sergeant Sean Blackwell, (3b) die deel uitmaakte van de 1ste pantserdivisie van het Amerikaanse leger, (3a) werd in het bijzonder gestraft *omdat hij de tijd en de locatie van de patrouille had onthuld aan zijn aanstaande *en de rechter *die hen in echt verbond. (4) Blackwell heeft geluk dat hij slechts is ontslagen.

13 (2a) Een in Irak gestationeerde Amerikaanse soldaat is met een berisping uit het leger ontslagen (2b) omdat hij een korte pauze in zijn patrouille had ingelast om te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. Commentaar: In uiting (2) is de tweede deelzin (2b) ondergeschikt, met als kenmerk het voegwoord omdat. Samengestelde zinnen met onderschikking vormen niet altijd meerdere uitingen. Alleen wanneer de eerste deelzin (de hoofdzin) iets nieuws meldt, mag deze als aparte uiting gezien worden. In bovenstaande zin lijkt ons dit het geval.

14 (2a) Een in Irak gestationeerde Amerikaanse soldaat is met een berisping uit het leger ontslagen (2b) omdat hij een korte pauze in zijn patrouille had ingelast om te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. Commentaar: Een twijfelgeval vormt voor ons het laatste gedeelte van (2b). Het gaat om een bijwoordelijke bepaling van doel. (2) zou uit drie uitingen kunnen bestaan: (1) Een soldaat is met een berisping uit het leger ontslagen. (2) De reden hiervoor was dat hij een korte pauze had ingelast. (3) Het doel van de pauze, was te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. We hebben er echter voor gekozen de bijwoordelijke bepaling niet als aparte uiting te zien. Het is niet aannemelijk dat de soldaat met een berisping ontslagen was omdat hij een korte pauze in zijn patrouille had ingelast. Waarschijnlijker is dat hij ontslagen was omdat hij een pauze had ingelast om te kunnen trouwen met een Iraakse vrouw. Had de zender bedoeld dat de berisping vanwege de korte pauze was, dan had z/hij de uitingen waarschijnlijk zelf gesegmenteerd (apparte zinnen, interpunctie e.d.). Om bovenstaande reden hebben we (2b) als gehele uiting beschouwd.

15 13 Voorbeeld nota oefenen (3a) De 27-jarige sergeant Sean Blackwell, (3b) die deel uitmaakte van de 1ste pantserdivisie van het Amerikaanse leger, (3a) werd in het bijzonder gestraft *omdat hij de tijd en de locatie van de patrouille had onthuld aan zijn aanstaande *en de rechter *die hen in echt verbond. (4) Blackwell heeft geluk dat hij slechts is ontslagen.