Taakroulatie. Er zijn meerdere niveaus van roulatie te onderscheiden:

Transcriptie

1 Taakroulatie Het afwisselen van zwaarder werk met licht werk en/of het afwisselen van verschillende werkzaamheden. Een roulatiesysteem kan ingevoerd worden om te voorkomen dat werknemers continu hetzelfde werk doen en om fysieke overbelasting te voorkomen. Hierbij dient gestreefd te naar regelmatige afwisseling van werkzaamheden. Taakroulatie kan ook ingezet worden bij tempogedwongen werk. Er zijn meerdere niveaus van roulatie te onderscheiden: Rouleren binnen dezelfde uitvoerende taken, maar op een andere werkplek (bijvoorbeeld afwisselend werken aan de linker- en rechterzijde van de werkplek). Rouleren met andere uitvoerende taken (bijvoorbeeld het keuren op het keurbordes afwisselen met de selectie en verpakken van organen). Rouleren met taken van een andere orde (bijvoorbeeld het ophangen van pluimvee afwisselen met werken op de heftruck). Het verdient aanbeveling om meerdere malen per werkdag te rouleren in plaats van het rouleren per dag of zelfs per week. Het verdient ook aan te bevelen de frequentie van het rouleren te verhogen naarmate functies een hogere mate van bezwaarlijke kenmerken hebben. Activiteiten Oplossing is geschikt voor groot aantal werkzaamheden: langdurig staan, repeterend karakter, veel reiken, plaatsgebonden werk, fysiek zwaar werk, kortcyclisch werk, tempogebonden werk. Specificaties Randvoorwaarden voor gebruik Zorg voor een organisatorische en procedurele inbedding van taakroulatie. Rouleren is vooral geschikt voor allround bedrijven. Des te meer afwisseling tussen de verschillende roulatietaken, des te gunstiger het effect van roulatie. Wees bewust van de voor- en nadelen (zie hieronder). Het is van belang voorafgaand een strategie voor het invoeren van taakroulatie te bepalen. Houd rekening met de acceptatie van (al dan niet vrijwillig) en weerstanden bij taakroulatie van de medewerkers.

2 Zorg voor een goede planning en voorbereiding, met een duidelijke rol voor sleutelfiguren. Om te kunnen rouleren, dienen de medewerkers die rouleren van gelijk niveau te zijn. Opleiding en scholing zijn daarom wellicht vereist. Zorg ervoor dat de voor- en nadelen aan bod komen tijdens overleg en opleidingen. Technische aanpassingen kunnen noodzakelijk zijn (bijvoorbeeld gemakkelijk in hoogte instelbare werktafels; eigen handgereedschap). Invoeringstermijn Korte termijn Effecten Arbo effecten Door het rouleren krijgt men de gelegenheid om van werkhouding te veranderen en andersoortig werk te doen, zodat eenzijdige belasting van het lichaam wordt voorkomen. Kortere blootstellingduur zorgt voor minder kans op klachten en meer kans op herstel. Meer afwisseling in het werk. Doorbreken statische / ongunstige werkhoudingen. Verminderen eenzijdige belasting. Minder vermoeidheid. Meer afwisseling en uitdagingen voor de werknemer. Meer regelmogelijkheden voor de werknemer. Voordelen voor bedrijf en / of werknemers Breder inzetbare werknemers. Als mensen op verschillende werkplekken zijn ingewerkt stijgt de flexibiliteit bij ziekte of piekbelasting. Mensen zijn op meerdere werkzaamheden, of werkplekken in te zetten. Lichte functies kunnen afgewisseld worden met zware functies. Eentonige functies kunnen afgewisseld worden met gevarieerde functies. Op die manier is de belasting van het werk beter over de medewerkers verdeeld. Voor medewerkers is het door de variatie in belasting op lange termijn ook gezonder om te rouleren. All roundschap van de medewerker kan gekoppeld worden aan functiewaardering / salarisverbetering (hoe breder inzetbaar hoe meer salaris). Door taakroulatie kan gebruik gemaakt worden van roulerende pauzes ( om de beurt pauzeren enkele medewerkers, die daarna andere medewerkers aflossen), waardoor de

3 productiviteit van een lijn/band hoger kan. Hij staat namelijk niet meer stil tijdens de pauzes. Medewerkers die meer willen en kunnen, houden hun uitdaging in het werk en zullen daardoor langer gemotiveerd hun werk doen. Door minder langdurig eenzijdige belasting ontstaat er minder gauw overbelasting. De kans is reëel dat minder medewerkers vroegtijdig uitvallen. Door de afwisseling in het werk kan gevraagde concentratie beter worden opgebracht. Door de brede inzetbaarheid binnen het systeem met rouleren is een vakantieperiode makkelijker te bemensen; hoewel er dan soms tijdelijk minder gerouleerd kan worden. Nadelen voor bedrijf en / of werknemers De opleiding van medewerkers tot volleerde 'allrounders' kost meer en vraag meer van de verantwoordelijke opleiders. De mogelijkheden voor rouleren worden vaak beperkt doordat mensen bepaalde werkzaamheden niet kunnen uitvoeren (onvoldoende deskundigheid, kwaliteit, opleiding). Zo blijft er minder te rouleren over voor de rest van de groep. Rouleren is een kwetsbaar proces. Bij ziekte en inzet van uitzendkrachten kan er snel niet meer gerouleerd worden. Als mensen de hele tijd hetzelfde doen worden ze daar steeds sneller/handiger in. Bij rouleren kan de werksnelheid over het hele proces lager zijn. Onvoldoende geschoolde of ingewerkte mensen kunnen fouten of risico's veroorzaken. Ongetrainde en/of onervaren mensen kunnen ook fysieke klachten ontwikkelen. Veel medewerkers hebben weerstand tegen rouleren. De voornaamste oorzaken hiervoor zijn: Statusverschillen tussen verschillende taken. Men wil niet graag rouleren naar een taak met een lagere status. Ook ontleent men status aan het feit dat men een bepaalde taak of een bepaalde manier van werken goed kan. Als men bij een andere taak of bij een andere manier van werken langzamer werkt dan de rest, daalt de status (bijvoorbeeld: ik kan niet werken met mijn linker hand). Buiten de groep rouleren. Men wil niet graag (tijdelijk) overgeplaatst worden naar een andere (sociale) groep waar men bijvoorbeeld de voorman niet goed kent of waar de ongeschreven regels anders zijn. Ook werkgevers zijn niet altijd voor rouleren omdat men natuurlijk mensen graag inzet op de taak waar ze goed/snel in zijn om kwaliteit te kunnen leveren. Het werk stelt hogere (prestatie)eisen bij taakroulatie. Bij het opstarten kan dit een stijging van opleidingskosten leiden. Er zijn vele voor-en nadelen te bedenken bij taakroulatie. Uiteindelijk is het maatwerk. Voor iedere bedrijf is de invulling anders en bij sommige bedrijven is het niet gewenst.

4 Kijk ook eens naar de verschillende voorbeelden van vleesbedrijven die het elk op hun eigen manier hebben gedaan. Voorbeeld(en) Voorbeeld 1: Taakmatrix Onze afdeling heeft verschillende werkzaamheden. Om taakroulatie effectief te laten verlopen hebben we een matrix gemaakt met op de verticale as alle namen van de werknemers en de horizontale as alle verschillende taken. Op deze matrix staat per medewerker aangegeven wat zijn voorkeurswerkplek is. Bij het rouleren hebben we de volgende uitgangspunten: Iedere 1,5 uur rouleren medewerkers, Ook inleenkrachten rouleren mee, Per lijn en per taak is altijd voldoende kwaliteit aanwezig, Medewerkers pauzeren in een roulatiesysteem, d.w.z. dat als een groepje medewerkers pauzeert, ze daarna op een andere werkplek aan de slag gaan. De medewerkers die daar stonden gaan dan pauzeren. Dit roulerend pauzeren wordt door een aantal medewerkers als vervelend ervaren. In de afstemming met het uitzendbureau gebruiken we deze matrix ook bij de selectie en inzet van tijdelijke medewerkers. En ook in het opleiden van medewerkers gebruiken we deze matrix. Voorbeeld 2: Stoplichtmodel We hebben verplichte taakroulatie op basis van het stoplichtmodel. Uit het stoplichtmodel blijkt welke taken zwaar, middelzwaar en licht zijn. We rouleren in groepjes van 5 medewerkers. In zo n groepje zitten 2 zware, 2 middelzware en 1 lichte functie. Iedere paar uur rouleren medewerkers binnen hun groepje. Het voordeel hiervan is dat iedere medewerker een even hoge werkdruk heeft. Bij re-integreren hebben we wel een uitdaging, want we kunnen binnen dit systeem niet een medewerker langdurig een lichte taak laten doen. Dit hebben we opgelost door lichte functies bij het inpakken te gebruiken voor medewerkers die integreren. Voorbeeld 3: Roulatie vaste mederwerkers en uitzendkrachten Wij hebben er voor gekozen om op vrijwillige basis vaste medewerkers en handige uitzendkrachten te laten rouleren. Op deze manier hebben we meer flexibiliteit en weten we medewerkers die dat willen uitdaging in hun werk te laten houden. Voorbeeld 4: Mogelijkheden per medewerker

5 Bij ons kijken we per medewerker wat mogelijk is. Er zijn medewerkers die zo specialistisch werk doen, dat ze in principe altijd hetzelfde doen. Maar we hebben aan de andere kant ook medewerkers die zo veel kennis en ervaring hebben dat ze op alle afdelingen in het bedrijf wel eens hebben gewerkt. Die vinden dat leuk en geven ons voldoende de kans om medewerkers te binden en flexibel in inzet te zijn.