UITVOERINGSPROGRAMMA RHEDEN OP WEG NAAR CO 2 -NEUTRALITEIT

Transcriptie

1 UITVOERINGSPROGRAMMA RHEDEN OP WEG NAAR CO 2 -NEUTRALITEIT

2 Afdeling Bouwen en Milieu Augustus 2011

3 Inhoudsopgave

4

5 Inleiding In de beleidsnota Rheden op weg naar CO 2-neutraliteit stelt de gemeente Rheden zich ten doel om op termijn (2040) toe te groeien naar een CO 2-neutrale gemeente. De wijze waarop de gemeente deze ambitie wil realiseren is vastgelegd in een routekaart. De routekaart vormt de leidraad voor de gemeente Rheden richting een CO 2-neutralere toekomst. In de routekaart zijn projecten opgenomen die kansrijk en realistisch zijn. Deze kunnen veranderen in de tijd, afhankelijk van allerlei factoren zoals innovaties, stijgende energieprijzen, regelgeving en subsidies. Dit uitvoeringsprogramma richt zich op de periode van 2012 tot en met 2015 en definieert de doelstellingen voor Om deze doestellingen te halen is samenwerking nodig met vele partners. Bij het opstellen van de nota Rheden op weg naar CO 2-neutraliteit zijn de belangrijkste partners betrokken. Gezamenlijk zijn de kansrijke projecten bepaald en de randvoorwaarden benoemd. Deze informatie is gebruikt bij het opstellen van dit uitvoeringsprogramma. Projecten Het uitvoeringsprogramma bevat 15 projecten. De projecten 1 t/m 14 zijn met name voorwaardenscheppende projecten en omvatten het uitvoeren van onderzoeken, stellen van kaders, geven van voorlichting, etc. Project 15 betreft het instellen van een investeringsfonds voor duurzame energie om concrete investeringen in een duurzame energievoorziening mogelijk te maken. De projecten worden hierna schematisch weergegeven waarbij inzicht wordt gegeven in ondermeer resultaten, aanpak, budget en planning. 5

6 6

7 1. Energiebesparing gemeentelijke gebouwen en maatschappelijk vastgoed (sportver., onderwijs, e.d.) Gemeentelijke organisatie Het verbeteren van de energieprestatie van gemeentelijke gebouwen en maatschappelijk vastgoed door 3% energiebesparing per jaar, 10% opwekking en 100% inkoop van duurzame energie in Er ligt een verbeterplan om de energieprestatie van alle gemeentelijke gebouwen te verbeteren en de maatregelen zijn opgenomen in een meerjarenonderhoudsplan; Alle gemeentelijke gebouwen beschikken over een energielabel; In de gemeentelijke gebouwen met >1.000 m² en een publieksfunctie is het energielabel permanent op een opvallende voor het publiek zichtbare plaats aangebracht; Maatschappelijk vastgoed wordt verduurzaamd op natuurlijke momenten. 0,1% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Tenderen uitvoering energieonderzoeken; 3. Uitvoeren energieonderzoeken; 4. bespreken met gebouwbeheerders en maatregelen opnemen in meerjarenonderhoudsplan; 5. Exploitatiebudget voor komende jaren naar voren halen voor investeringen; 6. Eventueel koppelen van energiebesparende maatregelen aan aanbestedingstraject voor energie-inkoop door afname van extra energiediensten bij energieleverancier, zoals uitbesteden gehele energievoorziening, optimaal inregelen installaties, periodieke monitoring gegevens t.b.v. monitoring en sturing; 7. Gebruik slimme meters en energiemonitoringsysteem; 8. Op natuurlijke momenten worden kansen voor energiebesparing en duurzame energie in maatschappelijk vastgoed onderzocht en uitgevoerd; 9. Vastgoedbeleid; 10. Monitoring en evaluatie. Schaal Lokaal en regionaal Afdeling facilitaire zaken, openbare werken, samenlevingszaken; Huurders gemeentelijke gebouwen; Eigenaren gemeentelijke gebouwen; Energieadviesbureau; Euregio Rijn-Waal Budget Energieonderzoeken /gebouw, bij meerdere identieke gebouwen kan volstaan worden met opname van enkele representatieve gebouwen. Totaal Procesbegeleiding 120 uur; Wijzigen meerjarenonderhouds-plan 40 uur; Monitoring en evaluatie 10 uur. Totaal 170 uur Planning kw kw

8 2. Gebruik van led in openbare verlichting Gemeentelijke organisatie Het besparen op energieverbruik van openbare verlichting door gebruik van led. Energieprestatie van openbare verlichting verbetert met 20% per jaar; Verkeersveiligheid en sociale veiligheid blijft minimaal gelijk of verbetert. 0,15% Aanpak 1. Vervangingsplan uitwerken als onderdeel van meerjareninvesterings- en onderhoudsplan; 2. Besluitvorming door B&W; 3. Inkoop led-verlichting; 4. Implementatie; 5. Monitoring en evaluatie. Schaal Budget Lokaal Afdeling openbare werken; Leveranciers van led-verlichting. Indien gemeente terugverdientijden binnen de technische levensduur hanteert, zijn er geen investeringskosten omdat de investering zich door lagere exploitatie- en onderhoudskosten terugverdient. Procesbegeleiding 120 uur; Wijzigen meerjareninvesterings- en onderhoudsplan 40 uur; Monitoring en evaluatie 10 uur. Totaal 170 uur Planning kw kw

9 3. Aanpak particuliere woningvoorraad Woningen Het stimuleren van particuliere woningeigenaren om gebouwgebonden energiebesparende maatregelen te nemen. 10% van de particuliere woningeigenaren(1000 huishoudens) treft energiebesparende maatregelen; Energieprestatie van particuliere woningen verbetert met 3% energiebesparing per jaar, wooncomfort stijgt en woonlasten stijgen niet. Economische impuls voor het lokale bedrijfsleven. 0,5% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Vooronderzoek naar mogelijke instrumenten; interactieve aanpak waarbij bewoners trekker zijn (vb. klimaatstraatfeest), verleiden en ontzorgen van bewoners (met hulp van servicepunt, energiemarkt, energiekrant), wijkgerichte aanpak, blok voor blok benadering, gevelscans, warmtefoto s, isolatiesubsidies, duurzaamheidslening, etc.; 3. Keuze voor pakket aan instrumenten; 4. Uitwerken plan van aanpak en opstellen draaiboek; 5. Voorbereiden campagne (ontwikkelen campagnemateriaal); 6. Uitvoeren campagne; 7. Monitoring en evaluatie. Schaal Lokaal en regionaal Afdeling ruimtelijke ontwikkeling; Buurtverenigingen; Lokale bouw- en installatiebedrijven; Provincie Gelderland; Team communicatie. Budget Campagnemateriaal/bemensing servicepunt Totaal Procesbegeleiding 480 uur; Monitoring en evaluatie 20 uur. Totaal 500 uur Planning kw kw

10 4. Prestatieafspraken woningcorporaties Woningen Het verbeteren van de energetische kwaliteit van de bestaande sociale huurwoningvoorraad met 20% besparing op gasverbruik in 2018 en naar energielabel B in Ambities corporaties zijn vastgelegd in gemeentelijke woonvisie; Woningcorporaties realiseren de ambities die vastgelegd zijn in de prestatieafspraken. 7,0% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Woningcorporaties uitnodigen voor ronde tafelgesprek, ambities gemeente en corporaties bespreken, komen tot gezamenlijke ambities en vastleggen in energieprestatieafspraken/ woonlastenbenadering. Met Vivare zijn al afspraken gemaakt, accent ligt nu op de uitvoering. Met Sprengenland moeten nog afspraken gemaakt worden; 3. Benoemen concrete projecten per woningcorporatie met doelstellingen per project; 4. Verankering van gezamenlijk vastgestelde ambities in gemeentelijke woonvisie; 5. Monitoring en evaluatie. Schaal Budget Lokaal Vivare; Sprengenland Wonen; Portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling; Portefeuillehouder Milieu; Afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling. Geen Procesbegeleiding 80 uur; Vastleggen prestatieafspraken in Woonvisie 10 uur; Totaal 100 uur Planning kw kw

11 5. Handhaving Activiteitenbesluit Bedrijven Het verbeteren van de energie-efficiëntie van midden- en kleinbedrijf met 2% per jaar. MKB-bedrijven hebben op individueel bedrijfsniveau inzicht in maatregelen die leiden tot energiebesparing; Handhavers hebben voldoende kennis en instrumenten om energieparagraaf uit Activiteitenbesluit te handhaven; MKB-bedrijven anticiperen op inspecties en nemen energiebesparende maatregelen (preventieve werking). 0,2% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Voorlichting geven aan MKB-bedrijven over energiebesparing; 3. Organisatie van training handhaving energieparagraaf in Activiteitenbesluit Wet milieubeheer. Het Activiteitenbesluit verplicht bedrijven energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van maximaal 5 jaar uit te voeren; 4. Deelname door handhavers aan cursus; 5. Uitvoeren projectmatige handhavingacties gericht op specifieke branches; 6. Monitoring en evaluatie. Schaal Lokaal en regionaal Ondernemers- en winkeliersverenigingen; Team vergunningverlening, toezicht, handhaving; Adviesbureau voor training handhavers; Milieusamenwerking Regio Arnhem. Budget Trainingskosten Procesbegeleiding 80 uur; Training/cursus 200 uur Totaal 290 uur Planning kw kw

12 6. Mobiliteitsmanagement Verkeer en vervoer Het verminderen van CO 2 (en andere emissies) met 3% per jaar bij 5% van het wegverkeer door mobiliteitsmanagement. Besparing op brandstof; Besparing op kosten voor reisvergoedingen en brandstof; Verbetering van de lokale luchtkwaliteit; Minder parkeerplaatsen nodig/beschikbaar; Meer langzaam verkeer en gebruik openbaar vervoer; Gemeente geeft voorbeeldfunctie. 0,2% Aanpak 1. Peilen intern draagvlak voor mobiliteitsmanagement; 2. Organiseren van een overleg tussen de relevante betrokken partijen; 3. Vaststellen van ambities en reikwijdte (eigen organisatie, woon- werkverkeer van werknemers, bezoekers en zakelijk verkeer); 4. Vooronderzoek mogelijkheden (persoonlijk mobiliteitsplan, persoonlijk mobiliteitsbudget, verbetering fietsenstallingen, reparatieservice, slecht weer regeling in de vorm van OVchipkaart, voorfinanciering en korting op aanschaf en onderhoud fietsen, gebruik van deelauto s, carpoolparkeerplaatsen); 5. Communicatie met de medewerkers over ambities en mogelijkheden; 6. Definitieve aanpak vaststellen; 7. Uitvoeren projecten; 8. Responsonderzoek/monitoring en evaluatie (1 jaar). Schaal Regionaal en lokaal Team personeelszaken; Stadsregio Arnhem Nijmegen. Budget Procesbegeleiding 80 uur; Totaal 90 uur Planning kw kw

13 7. Schoon vervoer Verkeer en vervoer Het stimuleren van het gebruik van hybride, elektrische en groen gas aangedreven voertuigen door zowel burgers als bedrijven. In 2020 telt de gemeente 30 elektrische oplaadpunten voor auto's; In 2014 telt de gemeente 1 groen gas vulstation en in groen gas vulstations; Verbetering van de lokale luchtkwaliteit. 0,4% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Vooronderzoek naar mogelijke instrumenten (realisatie oplaadpunten/vulpunten, informatiebijeenkomsten, uitvoeren wagenparkscans, stimuleringsbeleid (vb. gedifferentieerde parkeertarieven); 3. Keuze voor pakket aan instrumenten; 4. Uitwerken plan van aanpak en opstellen draaiboek; 5. Selectie van de grootste spelers, voornamelijk bedrijven met een eigen wagenpark; 6. Uitvoeren deelprojecten; 7. Monitoring en evaluatie van knelpunten en aanpakken van die knelpunten. Schaal Regionaal en lokaal Team verkeer; Portefeuillehouder Economische Zaken (voor contact met bedrijven); Stadsregio Arnhem Nijmegen; Provincie Gelderland; Wagenparkbeheerders; Ondernemersvereniging DELS; Stichting Bedrijventerrein De Beemd; Industriële Club Rheden; Stichting E-laad; Autodealers en importeurs; Onderhoudsbedrijven; Tankstationexploitanten, brandstofproducenten en - distributeurs. Budget Procesbegeleiding 80 uur; Uitvoeren deelprojecten; 200 Totaal 290 uur Planning kw kw

14 8. Beleidskader bio-energie Biomassa Het geven van duidelijkheid aan marktpartijen door focus aan te brengen in beleid en vergunningverlening en locaties aan te wijzen waar bio-energie geproduceerd kan worden. 15% van het beschikbare biomassapotentieel in de gemeente wordt gebruikt voor bio-energie in 2020; Optimale locatiekeuze op regionaal niveau; Participatievormen voor burgers en bedrijven zijn mogelijk. Geen Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen regionaal projectteam; 2. Ontwikkelen beleidskader bio-energie; 3. Aanwijzen locaties voor opwekking bio-energie; 4. Actief communiceren over beleid; 5. Monitoring en evaluatie. Schaal Regionaal en lokaal Stadsregio Arnhem-Nijmegen; MARN; MRA; Provincie Gelderland; LTO; Groene Vallei; Afdeling ruimtelijke ontwikkeling; Externe adviseur. Budget Deelname projectteam 70 uur; Totaal 80 uur Planning Kw kw

15 9. Productie houtpellets op kasteel Middachten Biomassa Het faciliteren van de opwekking van bio-energie door vragers en aanbieders aan elkaar te verbinden en vergunningverlening soepel te laten verlopen. 20% van het beschikbare houtpotentieel in de gemeente wordt gebruikt voor bio-energie in ,3% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Inventariseren warmtevraag; 3. Makelen tussen aanbieders en vragers van warmte; 4. Faciliteren uitwerking businesscases; 5. Vergunningverlening houtpelletcentrale; 6. Monitoring en evaluatie. Schaal Lokaal en regionaal Aanbieders van bio-energie; Vragers van bio-energie; LTO; Groene Vallei; Team vergunningverlening, toezicht, handhaving. Budget Procesbegeleiding 240 uur; Totaal 250 uur Planning kw kw

16 10. Zonne-energie op gemeentelijke daken Zonne-energie Het verbeteren van de energieprestatie van gemeentelijke gebouwen door opwekking van zonne-energie. 25% van dakoppervlakte gemeentelijke gebouwen wordt voor zonne-energie gebruikt in 2015; Gemeente geeft voorbeeldfunctie. 0,2% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Onderzoek naar hoeveelheid beschikbaar dakoppervlakte voor zonne-energie; 3. Onderzoek naar financiering (eventueel door derden) van zonne-energie op gemeentelijke daken; 4. Tendering gemeentelijke daken voor zonne-energie; 5. Monitoring en evaluatie. Regionale aanpak Lokaal Afdeling facilitaire zaken; Afdeling Openbare Werken. Budget Procesbegeleiding 150 uur; Totaal 160 uur Planning Kw kw

17 11. Zonne-energie op bedrijfspanden en agrarische stallen Zonne-energie Het stimuleren van bedrijven om daken beschikbaar te stellen aan projectontwikkelaars voor zonne-energie, danwel zelf te investeren in zonne-energie. 50% van beschikbaar dakoppervlakte op bedrijventerreinen wordt voor zonne-energie gebruikt in 2015; Bedrijven zijn op de hoogte van de technische en financiële mogelijkheden, w.o. de businesscase om hun daken te verpachten aan projectontwikkelaars, goedkoop de geproduceerde elektriciteit af te kunnen nemen door geen transportkosten en belastingen te betalen en na 20 jaar eigenaar te worden van het systeem. 0,2% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Bedrijven informeren over gemeentelijke aanpak en resultaten; 3. Bedrijven in contact brengen met projectontwikkelaars; 4. Monitoring en evaluatie. Regionale aanpak Lokaal Ondernemersvereniging DELS; Stichting Bedrijventerrein De Beemd; Industriële Club Rheden; Team communicatie. Budget Procesbegeleiding 110 uur; Totaal 120 uur Planning kw kw

18 12. Participatie windpark Windenergie Het onderzoeken van de mogelijkheid voor Rheden om door participatie in een regionaal windpark credits te verkrijgen in ruil voor verleende diensten. Rheden ontvangt 25% van credits regionaal windpark in ruil voor verleende diensten. Participatievormen voor burgers en bedrijven zijn mogelijk. 1,3% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Verkennen mogelijkheden en onmogelijkheden van windenergie binnen de gemeente; 3. Inventariseren windprojecten in de regio en contactpersonen; 4. Inventariseren verleende diensten (levering afvalwater, biomassa voor opwekking bio-energie); 5. Onderhandelen met gemeenten/projectontwikkelaars voor verlening credits. Regionale aanpak Regionaal Stadsregio Arnhem-Nijmegen; MARN; MRA; Provincie Gelderland; Projectontwikkelaars windenergie. Budget Procesbegeleiding 190 uur; Totaal 200 uur Planning Kw kw

19 13. Actieve regie op WKO Warmte- en koudeopslag Het bevorderen van het gebruik van WKO-systemen bij grootschalige nieuwbouw van woningen en bedrijfspanden. Door actieve regie wordt bij 75% van de grootschalige nieuwbouwlocaties en bedrijfspanden WKO toegepast. 0,6% Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider en samenstellen projectteam; 2. Inventariseren geplande nieuwbouwprojecten in de gemeente en initiatiefnemers; 3. Vroegtijdig aan tafel gaan met initiatiefnemers bouwprojecten zodat WKO meegewogen kan worden in keuze energieconcept. 4. Monitoring en evaluatie. Regionale aanpak Lokaal Afdeling ruimtelijke ontwikkeling; Afdeling bouwen en milieu; Projectontwikkelaars. Budget Procesbegeleiding 120 uur; Totaal 130 uur Planning Kw kw

20 14. Ontwikkeling en uitvoering communicatieplan Communicatie Het informeren van partners en verschillende doelgroepen van gemeentelijk klimaatbeleid over aanpakken en resultaten van klimaatbeleid en stimuleren zelf actie te ondernemen. Communicatieplan ter ondersteuning van uitvoeringsprogramma Rheden CO 2-neutraal en andere additionele activiteiten, zoals Klimaatstraatfeest, Autovrije dag, etc. Breed draagvlak voor klimaatbeleid binnen de eigen organisatie; Burgers en externe partijen zijn op de hoogte van het lokale klimaatbeleid. Geen Aanpak 1. Samenstellen communicatieteam; 2. Afstemmen welk deel van communicatie regionaal wordt ingevuld en welk deel zelfstandig blijft en wat de rol van de eigen communicatiemedewerker(s) hierin is; 3. Aanbesteden van ontwikkelen communicatieplan en uitvoeren van activiteiten; 4. Ontwikkelen communicatieplan; 5. Uitvoeren van communicatieactiviteiten; 6. Tussentijds evalueren en bijsturen van het communicatieplan. Regionale aanpak Lokaal Team communicatie; Journalist(en); Portefeuillehouder Milieu; Communicatieadviesbureau. Budget voor communicatieplan; communicatiebudget per jaar. Totaal Procesbegeleiding 150 uur; Totaal 160 uur Planning kw kw

21 15. Instellen investeringsfonds voor duurzame energie Duurzame energie Het aanzetten van bedrijven en/of burgers tot investeringen in duurzame energie. Bedrijven en/of burgers investeren in duurzame energievoorzieningen door gebruikmaking van het fonds Het uitgeleende geld komt weer terug in het gemeentelijke revolving fund en is dan opnieuw beschikbaar voor nieuwe leningen. geen Aanpak 1. Aanwijzen interne projectleider; 2. Uitwerken mogelijkheden en voorwaarden investeringsfonds; 3. Investeringsfonds bekend maken bij doelgroep; 4. Monitoring en evaluatie. Regionale aanpak Budget Lokaal Afdeling BMZ Ondernemersvereniging DELS; Stichting Bedrijventerrein De Beemd; Industriële Club Rheden; Team communicatie Door aflossing (en eventueel rentebetaling) komt het uitgeleende geld weer terug in het gemeentelijke revolving fund. Procesbegeleiding 80 uur; Totaal 90 uur Planning kw kw

22 Organisatie Voor de uitvoering van dit programma is een programma-aanpak wenselijk. Daarbij zijn ambitie en doelstellingen leidend. De wijze waarop deze gerealiseerd worden kan veranderen in de tijd, afhankelijk van externe factoren. Een programma-aanpak geeft ruimte voor het toevoegen of schrappen van projecten, initiatieven van stakeholders en probeert samenhang en synergie tussen de projecten te creëren. Financiën Voor de uitvoering van de projecten 1 t/m 14 uit het programma is ,- nodig. Dit bedrag is bedoeld om processen in gang te zetten, onderzoeken uit te voeren en voorlichting te verzorgen. De financiële middelen die nodig zijn voor het treffen van technische maatregelen (bijv. aanschaf slimme meters, monitoringsysteem) moeten komen uit de afdelingsbudgetten. Er zal actief worden gezocht naar extra financiële middelen zoals subsidies en cofinanciering. Voor de uitvoering van project 15, het instellen van een investeringsfonds voor duurzame energie, dienen aanvullende middelen beschikbaar te worden gesteld. Communicatie Communicatie is van groot belang voor het succes van het klimaatbeleid en de uitvoering van dit programma. Communicatie moet zich richten op de partners met wie de gemeente de doelstellingen moet realiseren en op de doelgroepen van het beleid zoals bedrijven, woningbezitters en inwoners. Tevens wordt communicatie gebruikt om te laten zien dat de gemeente zelf het goede voorbeeld geeft. Aangezien communicatie zo n belangrijk instrument is binnen het klimaatbeleid, is er voor gekozen hiervoor een communicatieplan op te stellen (project 14). Verder wordt nadrukkelijk gekeken naar het gebruik van sociale media. Monitoring Over de voortgang van de uitvoering van het programma wordt gerapporteerd middels het planning&control instrumentarium. In 2015 worden het beleid en het uitvoeringsprogramma geëvalueerd. 22