Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?"

Transcriptie

1 Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk? Conclusies nav onderzoek in Opdracht van agentschap NL Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Dit rapport is bestemd voor de organisatie van de opdrachtgever. Verspreiding en reproductie van (delen van) dit rapport buiten de organisatie van de opdrachtgever is niet toegestaan zonder vooraf verstrekte schriftelijke toestemming van Boer & Croon.

2 1. Inleiding 2. De 5 deelnemende zorginstellingen 3. Uitkomsten van het onderzoek De motivatie van de zorginstellingen voor energiebesparing De wijze waarop instellingen energiebesparing hebben vormgegeven Succes- en faalfactoren Knelpunten bij de uitvoering van duurzaam (energie)beleid (Energetische) kwaliteit van vastgoed versus kwaliteit van de zorg 4. Conclusies en aanbevelingen 1

3 Aan het onderzoek namen vijf instellingen deel Instelling A B C D E Energiebesparende activiteiten Eén partij is gecontracteerd voor implementeren en monitoren. Een energiecoördinator uit de eigen organisatie. Maatregelen tijdens technisch beheer & onderhoud Per locatie passende maatregelen. Expertise in eigen huis Onderdeel van beleid, wordt opgenomen in procedures Projecten: 2 WKO s Installaties met wtw Projecten: Voorbeeldlocatie is grootschalig verpleeghuis Ambitie: Energiezuinig bouwen als speerpunt in nieuwbouw- Opgave Projecten: Installaties met wtw 2

4 1. Inleiding 2. De 5 deelnemende zorginstellingen 3. Uitkomsten van het onderzoek De motivatie van de zorginstellingen voor energiebesparing De wijze waarop instellingen energiebesparing hebben vormgegeven Succes- en faalfactoren Knelpunten bij de uitvoering van duurzaam (energie)beleid (Energetische) kwaliteit van vastgoed versus kwaliteit van de zorg 4. Conclusies en aanbevelingen 3

5 De belangrijkste motivatie voor energiebesparing is kostenefficiency Conclusies uit de analyse kostenefficiency en maatschappelijke verantwoordelijkheid voornamelijk bij de technische afdelingen 4

6 Energiebesparende maatregelen worden geïntegreerd in de onderhoudsprogramma s en nieuw- en verbouwplannen Van bestaande gebouwen via het reguliere onderhoud van de gebouwen en installaties (facilitaire afdeling, T.D. s), Van nieuwbouwplannen (afdeling vastgoed, indien deze losgekoppeld is van de facilitaire afdeling) via de programma s van eisen via het Bouwbesluit (normen en criteria van de overheid) In bijzondere investeringen (zoals WKO installaties) via businesscases 5

7 De meest genoemde succes- en faalfactoren Succesfactoren 1. Inzichtelijkheid en meetbaarheid 2. Goed opdrachtgeverschap (contractbeheer en transparantie). 3. Enthousiaste medewerkers Faalfactoren 1. Financierbaarheid en terugverdientijd 2. Integrale aanpak en verantwoordelijkheid 3. Communicatie (tussen technische deskundigen en gebruikers) 6

8 (Energetische) kwaliteit van vastgoed en kwaliteit van de zorg het comfort voor de bewoner staat centraal een schoon binnenklimaat is goed voor cliënt en personeel kostenreductie komt ten goede aan budget voor zorg Individuele regelbaarheid stelt hoge eisen aan de installatie en systemen Het vinden van de juiste balans tussen de specifieke eisen aan comfort voor de doelgroep en de eisen die gesteld worden aan energiezuinigheid is een afstemmingsvraagstuk tussen verschillende afdelingen, gebruikmakend van innovatieve kennis van deskundigen 7

9 1. Inleiding 2. De 5 deelnemende zorginstellingen 3. Uitkomsten van het onderzoek De motivatie van de zorginstellingen voor energiebesparing De wijze waarop instellingen energiebesparing hebben vormgegeven Succes- en faalfactoren Knelpunten bij de uitvoering van duurzaam (energie)beleid (Energetische) kwaliteit van vastgoed versus kwaliteit van de zorg 4. Conclusies en aanbevelingen 8

10 De motivatie voor energiezuinig vastgoedbeleid is groot Nu de instellingen zelf (financieel) verantwoordelijk zijn voor de exploitatie van hun gebouwen neemt het kostenbewustzijn van energieverbruik toe De zorgsector is een grootverbruiker van energie Oude gebouwen zijn niet energiezuinig opgezet De motivatie voor energiezuinig beleid is groot De redenen voor energiezuinig beleid zijn: A. Financieel (meest genoemd) B. Maatschappelijk C. Imago 9

11 Knelpunten bij de uitvoering Als knelpunten bij de uitvoering zijn genoemd Het ontbreken van inzicht in energieverbruik Onoplettendheid van gebruikers (Soms) technische complexiteit van de gebouwen zelf

12 Vervolg De volgende onderwerpen kwamen met regelmaat aan de orde Informatie + databeheer Financieringsmogelijkheden Samenwerkingsvormen en contracten Interne voorlichting Enthousiasme van de medewerkers Integrale aanpak Systematiek voor meten en monitoren van gegevens Kennisuitwisseling Welke punten vragen extra aandacht? Ideeën, voorbeelden, eventuele verbeterpunten. 11

13 Welk organisatieonderdeel richt zich op energiebesparing? a. Het facilitair bedrijf b. De afdeling vastgoed c. Eén vaste medewerker/manager d. De afdeling inkoop e. Meerdere afdelingen, n.l. :

14 Hoe gaan zorginstellingen om met energiebesparing? Integratie van energiebesparing is permanent in ontwikkeling binnen diverse afdelingen van de gehele organisatie 1. Welke (of combinatie) van onderstaande wijzen van werken heeft de voorkeur? a) Het opstellen en bijhouden van procedures b) Borging in meerjarenafspraken met bijvoorbeeld installateurs c) Opname in onderhoudsplannen d) Eén specifieke medewerker hiervoor aanstellen, zoals de energiecoördinator e) Een tijdelijke procesmanager 2. Wat is nodig om bovengenoemde werkwijzen in te passen?

Energiebesparing binnen het vastgoedbeleid van zorginstellingen in de V&V sector

Energiebesparing binnen het vastgoedbeleid van zorginstellingen in de V&V sector Energiebesparing binnen het vastgoedbeleid van zorginstellingen in de V&V sector In opdracht van Agentschap NL NL Energie en Klimaat / EGO / Utiliteitsbouw / Zorginstellingen Contactpersoon: mw. Gonneke

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus

Nadere informatie

Haal kennis over energie in huis

Haal kennis over energie in huis 3 Incompany cursussen 3 Verduurzamen gebouwen Haal kennis over energie in huis Voor: facility manager, hoofd technische dienst, inkoper, financieel directeur, vastgoedmanager, hoofd vastgoed, hoofd huisvesting,

Nadere informatie

Energietransitie bij Renovatie

Energietransitie bij Renovatie Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud

Nadere informatie

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT OSBORNE www.atosborne.nl Masterclass Energiebesparing in de zorg Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011 Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie Rekenkamercommissie Meierijstad 21 december 2017 AGENDA Leidraad en routeboek voor de juiste informatie

Nadere informatie

Duurzame verlichting voor woningcorporaties

Duurzame verlichting voor woningcorporaties Duurzame verlichting voor woningcorporaties >> Als het gaat om energie en klimaat Bij de keuze van verlichting rondom woningen, in gemeenschappelijke ruimten en op paden en terreinen spelen veel factoren

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Consortiumdag blok voor blok

Hartelijk welkom. Consortiumdag blok voor blok Hartelijk welkom Consortiumdag blok voor blok welkom Uw dagvoorzitters: Roderik van den Bos Harry Boschloo Stel vandaag individueel uw eigen vraag aan Ruud Rensink, mindmapper 2 Twitter met hashtag: #blokvoorblok

Nadere informatie

Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel

Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting

Nadere informatie

Ervaringen van Duurzaam Beheer en Onderhoud in relatie tot de implementatie nieuwe wetgeving. En dan ook nog duurzame energie en energiebesparing

Ervaringen van Duurzaam Beheer en Onderhoud in relatie tot de implementatie nieuwe wetgeving. En dan ook nog duurzame energie en energiebesparing Ervaringen DBO Praktijkseminar Nieuwe wetgeving Duurzame energie en energiebesparing Consequenties voor installateurs en gebouwbeheerders 11 oktober 2011 Ronald van Nattem Hoofd B&O Vastgoed DH Aart de

Nadere informatie

Energie- en prestatiemonitoring

Energie- en prestatiemonitoring Energie- en prestatiemonitoring Onderdeel van integraal gebouwbeheer 9 november 2011 Machiel Karels Agenda 1. Wat willen we? 2. Wat gebeurt er om ons heen? 3. Wat er mogelijk is? 4. Wat we zouden moeten

Nadere informatie

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:

Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige

Nadere informatie

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage

Nadere informatie

Managementsamenvatting. Routekaart UMC s

Managementsamenvatting. Routekaart UMC s Managementsamenvatting Routekaart UMC s Colofon Opdrachtgever: Agentschap NL Projectleider: TNO Procesbegeleiding: KplusV organisatieadvies Branche-organisatie: NFU 1. Aanleiding en ambitie De Nederlandse

Nadere informatie

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron

23-10-2009 MiddenBeemster. Aanpak tussen gemeente en huurders. Duurzaam Woonbron 23-10-2009 MiddenBeemster Aanpak tussen gemeente en huurders Duurzaam Woonbron Even voorstellen Jan Willem Croon, ambassadeur duurzaamheid Woonbron Ir. Bouwkunde TU Delft 10 jaar Stork contracting. 10

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwbeheer

Duurzaam Gebouwbeheer 2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden

Nadere informatie

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid

Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Workshop Prestatiecontracten 7 december 2009 Albert Hulshoff, programma-adviseur adviseur Utiliteitsbouw SenterNovem Albert Hulshoff innovatie, energie, klimaat,

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw

NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw Management Advies Automatisering Bouw Huisvesting Vastgoed @brinkgroep NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw Als u zoekt naar samenwerking en vertrouwen Specialisten geïntegreerde contracten en

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN MEERVOUDIGE OPBRENGST

OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN MEERVOUDIGE OPBRENGST OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST WILGENSTAMSUSTINNODUURZAAMESCHOOL Aanleiding Ambitie om kennis duurzaam bouwen toe te passen op concreet project. Geheel vrijblijvend

Nadere informatie

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap en Energiezuinig Wonen waar liggen verbindingen?

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap en Energiezuinig Wonen waar liggen verbindingen? Collectief Particulier Opdrachtgeverschap en Energiezuinig Wonen waar liggen verbindingen? DNA in de bouw De Nieuwe Aanpak in de bouw DNA in de bouw staat voor: transitie in de bouw vanuit de basis, de

Nadere informatie

contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011

contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011 Innovatieve contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011 Servicecentrum Scholenbouw Opdrachtgevers OCW VNG VO raad PO raad Ketenpartners Steunpunt Seu brede scholen

Nadere informatie

Slim aanbesteden en financiering

Slim aanbesteden en financiering Caspar Boendermaker BNG Advies, oktober 2013 Onderwerpen: BNG en duurzaamheid Valkuilen bij verduurzaming Financiering verduurzaming corporatiewoningen; 2 Onze missie: Lage financieringskosten voor maatschappelijke

Nadere informatie

Besparen met duurzame energie. Unica Ecopower

Besparen met duurzame energie. Unica Ecopower Besparen met duurzame energie Unica Ecopower Besparen met duurzame energie Dat voor u als eigenaar of beheerder van duurzaam vastgoed de energielevering op duurzame wijze moet geschieden spreekt voor zich.

Nadere informatie

Vraagstelling. 3. Hoe ga je met elkaar aan het werk; welke vaardigheden en competenties zijn nodig?

Vraagstelling. 3. Hoe ga je met elkaar aan het werk; welke vaardigheden en competenties zijn nodig? Vraagstelling 1. Wat vragen opdrachtgevers en gebruikers werkelijk en hoe kunnen aanbieders kansen pakken door hun dromen waar te maken? 2. Hoe ontstaat een win-win situatie door gebruik te maken van elkaars

Nadere informatie

Netwerkevent duurzame gebouwen

Netwerkevent duurzame gebouwen Netwerkevent duurzame gebouwen Wat is Sunburst? Technisch en financieel advies voor nieuwbouw en renovatie duurzame gebouwen Ontwikkelingen - Huurders eisen comfortabele en gezonde gebouwen - Energiezuinige,

Nadere informatie

Nieuwe energieprestatienorm

Nieuwe energieprestatienorm Nieuwe energieprestatienorm >> Als het gaat om energie en klimaat De tools Uw weg vinden in de nieuwe energieprestatienorm, wie helpt u daarbij? Heeft u hem al in huis, de nieuwe energieprestatienorm NEN

Nadere informatie

De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals

De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals Voor van uw klanten of huurders Breng de mogelijkheden voor energiebesparing snel en gemakkelijk in beeld energiebesparingsverkenner.rvo.nl Wilt

Nadere informatie

Pitch. Daar krijg je energie van! 19 november 2015

Pitch. Daar krijg je energie van! 19 november 2015 Pitch Daar krijg je energie van! 19 november 2015 Ruud van Vliet Klimaatverbond specifiek algemeen Antwoord op vragen - kennisportal: www.greendealscholen.nl - basisinfo handreikingen & best practices

Nadere informatie

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school?

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Gert Harm ten Bolscher DWA installatie- en energieadvies Binnenmilieu en gezondheid (1) Binnenmilieu en gezondheid (2) Steeds meer mensen met luchtwegklachten

Nadere informatie

Wie zijn we Wat is onze visie Meer informatie. Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven

Wie zijn we Wat is onze visie Meer informatie. Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven Wie zijn we? Gestart in 1986 Duurzaamheid zit in onze genen Ruim 110 medewerkers Woningbouw, utiliteit, overheid, gezondheidszorg, onderwijs, monumenten,

Nadere informatie

Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed

Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed Professioneel Publiek Opdrachtgeverschap uitdagingen voor onderwijsvastgoed TU Delft, 9 mei 2017 Prof.dr.ir. Marleen Hermans Leerstoel Publiek opdrachtgeverschap in de bouw, TU Delft Managing Partner,

Nadere informatie

Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg

Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg Hoe kan ik energiebesparing realiseren en financieren? George Müller 06-34855943 george.muller@energymatters.nl www.energymatters.nl Voorstellen: George

Nadere informatie

Besparen op uw maandelijkse energiekosten is uw eerste winst!

Besparen op uw maandelijkse energiekosten is uw eerste winst! Accountants controleren over het algemeen niet de energierekening van hun cliënten op fouten! Controleert u de energierekening op fouten? Uit onderzoek van de NMa blijkt dat meer dan 20% van energierekeningen

Nadere informatie

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat

Nadere informatie

Duurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017

Duurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017 Duurzaam verwarmen met Waterstage Programma Green Igloo Wet en regelgeving Subsidie en rente tarieven EnMosy voor prestatie garantie Green Igloo Care voor kwaliteitsborging Green Igloo Concept Totaalconcept

Nadere informatie

Verenigingen van eigenaren

Verenigingen van eigenaren Verduurzaming van complexen combineren met onderhoud Verenigingen van eigenaren Isabelle Sternheim www.vveduurzaamheidsloket.nl www.duurzaamenergieloket.nl 2013 en 2014 Eerste aanzet om VvE s in Haarlem

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Bouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen

Bouwlokalen: Energieplus Bouwen en Renoveren. Haico van Nunen : Energieplus Bouwen en Renoveren Haico van Nunen 2013 BOUWHULPGROEP: advies en architectuur Architectuur en stedenbouw: de bestaande stad Advisering: wijk- en locatieontwikkeling Innovatie: energie, milieu

Nadere informatie

Discussiebijeenkomst Breeam In-Use Wat levert het op voor de gebruiker?

Discussiebijeenkomst Breeam In-Use Wat levert het op voor de gebruiker? Dutch Green Building Week, 16 september 2013 ANWB & Techniplan Adviseurs 1. Introductie (15.15 15.25 uur) 2. Vraagstelling DGBC Stefan van Uffelen (15.25 15.30 uur) 3.1. Discussie in workshopvorm deel

Nadere informatie

Voorgestelde beslissing :

Voorgestelde beslissing : Voorstel aan : Gemeenteraad van 19 december 2011 Door tussenkomst van : Raadscommissie van 6 december 2011 Nummer : Onderwerp : Duurzame scholen, een goede prestatie Bijlage(n) : 1. Notitie 'Duurzame scholen,

Nadere informatie

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim

Nadere informatie

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas

Nadere informatie

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN ENERGIEAKKOORD Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN 2 - Wie zijn wij? - Visie Ekwadraat - Beleid - Doelstellingen - Middelen - Financiering Inhoud - Conclusies en aanbevelingen 3 INLEIDING

Nadere informatie

Activiteiten ICDuBo. Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.

Activiteiten ICDuBo. Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden. Van duurzaam denken naar duurzaam doen Activiteiten ICDuBo Kenniscentrum Inspiratie: Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.

Nadere informatie

istades Samenwerking in de keten Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen

istades Samenwerking in de keten Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen istades Samenwerking Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen Samenwerking voor duurzame woningen Voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van duurzame woningen werken Brink Climate

Nadere informatie

Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd

Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd Duurzaamheid loont Bestaande gebouwen zijn de grootste veroorzakers van CO 2 -uitstoot in Nederland Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd Knelpunten in de keten

Nadere informatie

Burgemeester en wethouders

Burgemeester en wethouders Burgemeester en wethouders Raadsvoorstel voor behandeling in oordeelvormende-/besluitvormende vergadering Datum vergadering 28 januari 2016 Zaaknummer : Onderwerp Raadsmotie inzake verduurzamen gemeentelijk

Nadere informatie

Energy Service Company: een kans voor u?

Energy Service Company: een kans voor u? 1 Energy Service Company: een kans voor u? Stand van zaken provinciale pilot & Kansen voor de installatiebranche Hans van der Heide Pilot provincie Friesland (1) Doel: Ervaring opdoen met het opzetten

Nadere informatie

Onderzoek naar de bouw van tijdelijke woningen

Onderzoek naar de bouw van tijdelijke woningen 1 Onderzoek naar de bouw van tijdelijke woningen Watkostdebouwvaneenhuurwoning en het Expertisecentrum Flexwonen in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 2 De bouw van

Nadere informatie

Gebruik en Beheer van WKO Systemen

Gebruik en Beheer van WKO Systemen installatiegroep Gebruik en Beheer van WKO Systemen Enkele aandachtspunten in de exploitatiefase Bedrijventerreinen Peter Slot 1 Agenda Even voorstellen De noodzaak van goed beheer WKO op bedrijventerreinen

Nadere informatie

R e n o v a t i e e n v e r d u u r z a m i n g S c h o o l m e t d e B i j b e l t e L a n g b r o e k

R e n o v a t i e e n v e r d u u r z a m i n g S c h o o l m e t d e B i j b e l t e L a n g b r o e k datum: 16-10-2013 ARCOM B.V. Postbus 381 3900 AJ Veenendaal Koningsschot 45 3905 PR Veenendaal T 0318 64 55 52 F 0318 66 88 52 E info@arcombv.nl I www.arcombv.nl Vraagstelling Door het bestuur van de school

Nadere informatie

Marktconsultatie

Marktconsultatie Marktconsultatie 1. 08-09-2016 Disclaimer: Onderstaande informatie is onder voorbehoud van bestuurlijke goedkeuring van gemeente(n) Agenda Kennismaking Spelregels Outputbekostiging (toelichting op gewenste

Nadere informatie

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland

Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Energie Exploitatie Ontwikkelingen in Nederland Leo Brouwer Programma adviseur Duurzame Energie en Energietransitie 16 oktober 2007 donderdag 18 oktober 2007 1 Daan van Vliet Directeur Unica Bestuurslid

Nadere informatie

Groen onderzoek _. overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg

Groen onderzoek _. overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg Groen onderzoek _ overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg Marco van Zandwijk www.bouwenmetgroenenglas.nl / marco@bouwenmetgroenenglas.nl

Nadere informatie

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst De NESK scholen duurzaam opgeleverd Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Gemeente Heerhugowaard

Nadere informatie

Sportsymposium De toekomst van de sportvereniging

Sportsymposium De toekomst van de sportvereniging Sportsymposium De toekomst van de sportvereniging Voorbeelden en ervaringen uit de praktijk André Bus & Hendrik Jan Gorter, Duurzaam Verenigen / F.C. Oldemarkt Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die

Nadere informatie

Onafhankelijk adviesbureau met 26 jaren ervaring op het gebied van bouw, onderhoud en energie

Onafhankelijk adviesbureau met 26 jaren ervaring op het gebied van bouw, onderhoud en energie Onafhankelijk adviesbureau met 26 jaren ervaring op het gebied van bouw, onderhoud en energie Voor gemeente, onderwijs, winkels, zorg en MKB betrouwbare, beheersbare en betaalbare huisvesting! Koningsweg

Nadere informatie

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Conceptoplossingen door samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Conceptoplossingen door samenwerking Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Waarom bouwen we zoveel muren en slaan we zo weinig bruggen? Brink Climate Systems 1903 Smederij te Assen 2013 Fabrikant

Nadere informatie

Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden

Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden 26 Hans november Scherpenzeel 2009 Hans Scherpenzeel Introductie Adviseur in Utiliteitsbouw-team SenterNovem Innovatie, Agentschap energie, van het klimaat,

Nadere informatie

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per

Nadere informatie

Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland

Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland Johan Lukkes; Projectmanager en business-developer bij Grontmij Nederland Betrokkenheid o.a.; Projectmanager Energiesprong SWF Projectmanager Blok voor blok Utrecht Label B of meer? Opgave - Focus Financieel

Nadere informatie

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu ENERGIECONCEPTEN Advies op maat ENERGIE- KOSTEN Stelt u zich eens voor dat u 1,- per m 2 aan energiekosten kunt besparen in een pand van 5.000 m 2. In een tijd van stijgende energiekosten zal dit in 10

Nadere informatie

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is

Nadere informatie

Samen voor positieve energie. Zonder invloed op het klimaat. Gratis!

Samen voor positieve energie. Zonder invloed op het klimaat. Gratis! Samen voor positieve energie Zonder invloed op het klimaat. Gratis! 1 VISIE OP DE ENERGIETRANSITIE 2050 Geen fossiele brandstoffen gebruik De mens beïnvloedt het klimaat niet Energie is gratis Wij richten

Nadere informatie

WKO scan TivoliVredenburg Utrecht

WKO scan TivoliVredenburg Utrecht WKO scan TivoliVredenburg Utrecht WKO scan Begin 2016 gezamenlijk bezoek TivoliVredenburg. Interessant project voor de WKO scan. Er is een WKO systeem geïnstalleerd. In bedrijf vanaf eind 2013. Nog geen

Nadere informatie

Betaalbaar bouwen met tijdelijke woningen? 4 april 2019, Watkostdebouwvaneenhuurwoning en Het Expertisecentrum Flexwonen

Betaalbaar bouwen met tijdelijke woningen? 4 april 2019, Watkostdebouwvaneenhuurwoning en Het Expertisecentrum Flexwonen Betaalbaar bouwen met tijdelijke woningen? 4 april 2019, Watkostdebouwvaneenhuurwoning en Het Expertisecentrum Flexwonen 2 Programma Introductie Wim Reedijk, Expertisecentrum Flexwonen Resultaten van het

Nadere informatie

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst

De NESK scholen duurzaam opgeleverd. Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst De NESK scholen duurzaam opgeleverd Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Janssen de Jong projectontwikkeling

Nadere informatie

Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl

Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl Financiële overheidssteun voor V.v.E. s vanuit RVO.nl Renovatiebeurs Brabanthallen Den Bosch Donderdag 16 mei 2019 Constan Custers Hogeschool Inholland Alkmaar: Building Holland 2018 1 Duurzaam en groen.

Nadere informatie

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten

Conceptoplossingen en samenwerking. Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Conceptoplossingen en samenwerking Albert van Lohuizen Manager Installatieconcepten Waarom bouwen we zoveel muren en slaan we zo weinig bruggen? Brink Climate Systems 1903 Smederij te Assen 2013 Fabrikant

Nadere informatie

Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg

Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg Workshop: Een Mooie Maaltijd in de zorg Een project waarin zorginstellingen bekijken hoe ze meer gebruik kunnen maken van streek- en biologische producten. Phyllis den Brok Phliss: Hetzelfde anders zien

Nadere informatie

30% is de gemiddelde potentie aan energiebesparing bij het optimaliseren van technische gebouwsystemen

30% is de gemiddelde potentie aan energiebesparing bij het optimaliseren van technische gebouwsystemen NovoCon IoT servomotor voor HVAC Maak uw gebouw slimmer, efficiënter en waardevoller en verminder daarbij uw investering en jaarlijkse kosten Maak kennis met NovoCon, de innovatieve, digitale servomotor

Nadere informatie

Topprestaties in energiezuinige bouw

Topprestaties in energiezuinige bouw Topprestaties in energiezuinige bouw Henk Zwartbol Zwartbol Planontwikkeling & Advies Projectmanager herstructurering Stekkenberg West in Groesbeek Het project Sloop/nieuwbouw van 240 sociale huurwoningen

Nadere informatie

EIGENWIJZE GEBOUWEXPLOITATIE. Remco van Wingerden // Henk Hartman

EIGENWIJZE GEBOUWEXPLOITATIE. Remco van Wingerden // Henk Hartman EIGENWIJZE GEBOUWEXPLOITATIE Remco van Wingerden // Henk Hartman 29-1-2015 1 Havensteder 29-1-2015 2 Programma Havensteder Inkoop transportinstallaties Visie op samenwerken Vernieuwende samenwerking Havensteder

Nadere informatie

Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en binnenklimaatambities bij scholen

Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en binnenklimaatambities bij scholen Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en binnenklimaatambities bij scholen Merosch in opdracht van Agentschap NL April 2012 Page 1 van 1 Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie-

Nadere informatie

Stook je rijk 2014. Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector. 29 Oktober 2014

Stook je rijk 2014. Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector. 29 Oktober 2014 Stook je rijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector 29 Oktober 2014 Programma 19.00 uur Inloop 19.30 uur Opening en aanleiding 19.40 uur Presentatie Woonbond, Robert Willé 19.50 uur

Nadere informatie

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief

Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels Verslag uitgevoerde activiteiten 2010 Datum 13 december 2010 Status Definitief Colofon Publicatienummer VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Bouwen

Nadere informatie

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.

Nadere informatie

Welkom Themabijeenkomst Gezond Wonen

Welkom Themabijeenkomst Gezond Wonen Welkom Themabijeenkomst Gezond Wonen Gezond Wonen Jetske Thielen Programma Themabijeenkomst Gezond Wonen 12.30 Project Gezond Binnenklimaat (Jetske Thielen) 13.30 Gezond Wonen GGD (Ad Dilven) 14.00 Workshops

Nadere informatie

Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL. Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014

Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL. Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014 Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014 Praktijkervaringen met Bodemenergie Open of Gesloten systemen?.... Allebei geschikt!

Nadere informatie

uw portaal voor technisch facilitair management unica online

uw portaal voor technisch facilitair management unica online uw portaal voor technisch facilitair management unica online , Altijd en overal inzicht in uw technische installaties Snel en eenvoudig een storing melden? Inzicht in het energiegebruik van uw installaties?

Nadere informatie

Dus: slim zijn! Aanbesteding Brummen: wie, wat, waarom en hoe. Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel. Oude huisvesting voldeed niet meer

Dus: slim zijn! Aanbesteding Brummen: wie, wat, waarom en hoe. Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel. Oude huisvesting voldeed niet meer Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel Oude huisvesting voldeed niet meer Politiek gevoelig Beperkt budget Dus: slim zijn! Ambitie: Hoogst haalbare duurzaamheid binnen de financiële kaders

Nadere informatie

EPC facilitators training

EPC facilitators training EPC facilitators training RVO.nl Hogeschool Inholland Alkmaar: Duurzaam en groen. René Schellekens en Selina Roskam Programma 09:00u Inloop 09:20u Welkom en inleiding 09:30u Nieuwe wetgeving door Selina

Nadere informatie

www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems

www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems www.bamtechniek.nl Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems BAM Techniek - Energy Systems Uw energie- en gebouwmanager Energie is absoluut onmisbaar voor de

Nadere informatie

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen

Nadere informatie

Samenwerken, daar zijn we goed in. Met diverse andere professionals werken wij samen aan nieuwe ontwikkelingen en integrale oplossingen.

Samenwerken, daar zijn we goed in. Met diverse andere professionals werken wij samen aan nieuwe ontwikkelingen en integrale oplossingen. Vandaag de dag worden er steeds hogere eisen gesteld aan technische installaties van gebouwen. Op zich is dat niet vreemd, immers goed ontworpen installaties zorgen ervoor dat mensen zich in een gebouw

Nadere informatie

Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld

Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.

Nadere informatie

Catrinus Tuinstra Fokje Bosma 12 november 2014

Catrinus Tuinstra Fokje Bosma 12 november 2014 Catrinus Tuinstra Fokje Bosma 12 november 2014 MISSIE STICHTING CPOZ Burgers helpen bij het conceptualiseren, budgetteren, vormgeven, aanbesteden, realiseren, monitoren van hun eigen woning en woonomgeving

Nadere informatie

Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider

Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen

Nadere informatie

Aanpak: Bijzondere Zorg Team. Beschrijving

Aanpak: Bijzondere Zorg Team. Beschrijving Aanpak: Bijzondere Zorg Team Namens de gemeente Deventer hebben drie netwerkpartners de vragenlijst gezamenlijk ingevuld. Dit zijn Dimence GGZ, Tactus verslavingszorg, en Iriszorg maatschappelijke opvang.

Nadere informatie

Bouwend Nederland. Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies

Bouwend Nederland. Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies Bouwend Nederland Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies Radon en thoron Ventileren tegen: Formaldehyde (bindmiddel spaanplaat) CO 2 Vossen

Nadere informatie

De NESK kantoren duurzaam opgeleverd. Villa Flora gebouwd voor de toekomst

De NESK kantoren duurzaam opgeleverd. Villa Flora gebouwd voor de toekomst De NESK kantoren duurzaam opgeleverd Villa Flora gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Regio Venlo (opdrachtgever)

Nadere informatie

Duurzaam inkopen, gewoon doen!

Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam Inkopen, 27 januari 2010 ir. Mark Hoogbergen Adviseur Agenda 1 Introductie 4 Criteria 2 Waarom 5 Aan de slag 3 Doelstelling > Menu extra s Agentschap NL Als het

Nadere informatie

LOCATIEMATRIX Integraal Kind Centrum te Eindhoven

LOCATIEMATRIX Integraal Kind Centrum te Eindhoven LOCATIEMATRIX Integraal Kind Centrum te Eindhoven Opdrachtgever Aloysius Stichting Kerkstraat 3 6085 AX HORN Deelnemende organisaties Gemeente Eindhoven Aloysius Stichting Projectmanagement BSU UW VASTGOEDPARTNER

Nadere informatie

Van. Opdrachtgever leverancier. naar. Samen ondernemen. Jeroen Kingma 19 april 2011

Van. Opdrachtgever leverancier. naar. Samen ondernemen. Jeroen Kingma 19 april 2011 Van Opdrachtgever leverancier naar Samen ondernemen Jeroen Kingma 19 april 2011 Nieuwe wereld vraagt om nieuwe waarden Ontwikkelen vanuit de zorgvisie Situatie begin 2006 Schuivende panelen 2006: mislukte

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

Optimalisatie door integratie

Optimalisatie door integratie Optimalisatie door integratie industriële en utilitaire dienstverlening op het gebied van elektrotechniek, werktuigbouw, instrumentatie, automatisering, HVAC en service & onderhoud Dassen Group is opgericht

Nadere informatie

Deel 3: voorbeeldaanpak bedrijven en maatschappelijk vastgoed

Deel 3: voorbeeldaanpak bedrijven en maatschappelijk vastgoed Deel 3: voorbeeldaanpak bedrijven en maatschappelijk vastgoed Inhoud 1. Maak van uw gemeente een Energieke Regio... 2 2. De start... 3 3. Het vervolg... 4 4. Aanbod... 5 1 1. Maak van uw gemeente een Energieke

Nadere informatie