Het beheer van afgegraven gronden in Brussel

Transcriptie

1 Het beheer van afgegraven gronden in Brussel Wouter FRANCOIS Afdeling Milieupolitie en Bodem Departement behandeling van verontreinigde bodems Leefmilieu Brussel BIM De milieuadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Instelling van openbaar nut Hangt af van de voogdijminister voor Leefmilieu (E. Huytebroek) Ca. 800 werknemers Milieubeleid op een algemene en geïntegreerde manier beheren AD Administratieve diensten Vergunningen en partnerschappen Milieupolitie en bodem Groene ruimten Natuur, water en bos DS, Energie en klimaat Info, onderzoek, afval, DO 2 1

2 Inhoud presentatie Bodemproblematiek in Brussel: korte historiek Bodemordonnantie 2009 Praktijk mbt afgegraven gronden sinds 2005 Enkele mogelijke situaties Toekomstige wetgeving 3 Bodemverontreiniging in Brussel Korte historiek Vóór 1993: Wet 1971 op bescherming oppervlaktewater en Ordonnantie beheer afvalstoffen 01/01/1993: Ordonnantie Milieuvergunningen Tijdens exploitatie nodige maatregelen nemen om gevaren hinder en ongemakken te vermijden, te verminderen of te verhelpen Bij stopzetting herstel in toestand zonder gevaar, hinder of ongemakken 05/06/1997: nieuwe ordonnantie Milieuvergunningen Rubriek 29 werven voor bodemsanering, klasse 1B 24/03/1999: Besluit benzinestations Duidelijke onderzoeksprocedure Normen Wanneer, wie en hoe saneren 4 2

3 Bodemverontreiniging in Brussel Korte historiek 01/01/2005: Ordonnantie van 13/05/2004 betreffende het beheer van verontreinigde bodems Inventaris van verontreinigde en potentieel verontreinigde terreinen Beheer van (potentieel) verontreinigde terreinen Onderzoeksprocedure (VBO, risicostudie, enz.) Risicobeheer / Sanering indien verantwoordelijke gekend (BATNEEC) Saneringsvoorstel = MV 01/01/2010: Ordonnantie van 5/03/2009 betreffende het beheer en de sanering van verontreinigde bodems Art 72: Om bodemaantasting te voorkomen, legt de Regering de voorwaarden vast voor het gebruik, het transport, de opslag, de behandeling en de traceerbaarheid van uitgegraven en aangevulde grond 5 Bodemordonnantie van 5/03/2009 Kernbepalingen Inventaris van de bodemtoestand Interventienormen en saneringsnormen Types verontreinigingen, behandelingswijzen en houder van de verplichtingen Aanleidinggevende feiten Bodemonderzoeksprocedure 6 3

4 Inventaris van de bodemtoestand Register van alle beschikbare gegevens met betrekking tot bodemverontreiniging Perceel in bodemtoestandcategorie Toegang via het bodemattest Categorie 0 Categorie 1 Vermoedelijk verontreinigd < saneringsnorm Artikel 4: Aangifteplicht voor: ontdekking bodemverontreiniging gebeurtenis die kan leiden tot een bodemverontreiniging aan eigenaar aan BIM Formulier beschikbaar op Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 < interventienorm > interventienorm + in risicobeheer In behandeling 7 Interventie- en saneringsnormen Saneringsnormen Interventienormen Cat. 0 Nulrisico Verwaarloosbaar risico Niet-verwaarloosbaar risico Niet-aanvaardbaar risico Cat. 1 Cat. 2 Cat. 4 Aanvaardbaar risico Cat

5 Behandeling van verontreiniging Type van verontreiniging Behandeling Houder van de verplichting Eenmalig Gemengd Wees < 01/01/93 Risicobeheer Veroorzaker Exploitant Houder zakelijk recht > 01/01/93 Sanering Veroorzaker Exploitant Houder zakelijk recht Geïdentificeerd persoon Gekende + andere veroorzakers Alle veroorzakers gekend Risicobeheer Sanering Gedeeltelijke veroorzaker Exploitant Houder zakelijk recht Geïdentificeerd persoon Alle gedeeltelijke veroorzakers samen < 20/01/05 Risicobeheer Houder zakelijk recht > 20/01/05 Risicobeheer 1 Exploitant 2 Houder zakel. Recht Behandeling van verontreiniging Terugsaneerwaarden Eenmalige verontreiniging Gemengde verontreiniging Weesverontreiniging Saneringsnormen Interventienormen Risicobeheer Eenmalige verontreiniging volledig < 1993 : Risicobeheer Toename verontreiniging = Toename ongedaan maken 10 5

6 Aanleidinggevende feiten Aanleidinggevend feit Waar? Wie? Wanneer? Vervreemding zakelijk recht Stopzetting, overdracht verlenging RA Nieuwe RA Nieuwe MV of Sted. Verg: uitgraving, belemmering behandeling of controle,- verhoging blootstelling Terrein Cat. 0 Site toekomstige RA Site toekomstige RA Terrein cat. 0 Houder zakelijke rechten Uitbater Aanvrager MV Aanvrager MV of Sted.Verg. Vóór aanleidinggevend feit Ontdekking (uitgraving) Betrokken terrein 1. Uitgraver of opdrachtgever 2. Houder zakel. recht Ongeval Betrokken terrein 1. Veroorzaker 2. Uitbater 3. Houder zakel. recht Faillissement Site met RA Curator Onteigening Terrein Cat. 0 Onteigenende overheid Termijn vastgesteld door BIM Vóór voorlopig vonnis 11 Algemene onderzoeksprocedure Aanleidinggevend feit Verkennend bodemonderzoek Gedetailleerd bodemonderzoek Risico-onderzoek Risicobeheersvoorstel X Volledig verklaring Advies BROH en gemeente Openbaar onderzoek Saneringsvoorstel Goedkeuring BIM geldt als vergunning Werken Eindbeoordeling Slotverklaring Niet voor beperkt Saneringsvoorstel 12 6

7 Hergebruik van afgegraven gronden Huidige praktijk Afgraven Bepalingen van de Bodemordonnantie Hergebruik Nota voor hergebruik van afgegraven gronden: 13 Afgraven van gronden Welk Terrein? Wat te doen? Categorie 0 Verkennend bodemonderzoek bij aanvraag MV of Sted. Verg. Opname in categorie 1/2/3/4 Categorie 1 / 2 Afgraven zonder voorstel mogelijk Categorie 3 Voorstel voor afgraven verontreinigde gronden (+ grondwater) Voorafgaande conformverklaring door BIM! Categorie 4 Saneringsvoorstel of Risicobeheersvoorstel Voorafgaande conformverklaring door BIM! Niet opgenomen Afgraven zonder voorafgaand voorstel mogelijk, OPGEPAST Toevallige ontdekking tijdens graafwerken Een verkennend bodemonderzoek moet uitgevoerd worden In afwijking hiervan kan eerst een beperkt saneringsvoorstel opgesteld worden met voorafgaande conformverklaring door BIM VBO maakt dan deel uit van de eindbeoordeling 14 7

8 Hergebruik van afgegraven gronden Nota voor hergebruik Enkel voor hergebruik als grond! Als voorwaarde in conformverklaring SV, RBV of voorstel afgraven gronden Sterk aanbevolen voor afgraving buiten het kader van de bodemordonnantie: Geen verandering van de bodemtoestandscategorie Geen toename van verontreiniging Vermijden conflict met ordonnanties Afval en Milieuvergunningen Hergebruik als bouwstof Zie ordonnantie Afval en MV Geen Vlaamse procedure grondverzet vb geen technisch verslag noodzakelijk 15 Hergebruik van afgegraven gronden Algemeen principe Hergebruik indien concentraties < saneringsnormen Gehalte aan stenen (geen bouwafvalstof) < 1 % Specifiek geval Hergebruik op het terrein waar ze afgegraven werden Voor de stoffen die niet gesaneerd moeten worden (< saneringsnorm) Hergebruik indien concentraties < 80 % interventienorm Geen bijkomende bodem- of grondwater verontreiniging Geen bijkomend risico voor volksgezondheid of milieu Bodemvreemd materiaal < 1 % Geen gronden mengen met gronden van betere kwaliteit 16 8

9 Hergebruik van afgegraven gronden Aanvullende voorwaarden Niet mengen met gronden van betere kwaliteit Bodemverbeterende middelen toegestaan (vb kalk) Opvolgen door erkend bodemverontreinigingsdeskundige In principe vóór hergebruik (tenzij representatief) Analyses uit VBO toegelaten indien representatief Indien niet voldaan aan criteria afvoer naar erkend verwerkingscentrum of vergunde stortplaats Hergebruik in ander gewest indien mogelijk 17 Hergebruik van afgegraven gronden Analyse door erkend laboratorium SAP + verdachte parameters Volume van de te hergebruiken gronden Aantal te analyseren stalen lager dan 250 m³ 1 tussen 251 en m³ 1 per lot van 250 m³ tussen en m³ 1 per lot van 500 m³ tussen en m³ 1 per lot van m³ groter dan m³ 1 per lot van m³ 18 9

10 Hergebruik van afgegraven gronden Andere materialen dan afgegraven grond Geen afvalstoffen (vb breekpuin) Van nature voorkomende materialen uit groeven (zand, steengruis) gebruikt in fundering moet niet geanalyseerd worden indien: Oorsprongsattest Strikt minimum noodzakelijk voor project (> 30 cm dient verklaard te worden) Geen recyclagemateriaal 19 Enkele mogelijke situaties Ik ontdek een verontreiniging op een onverdacht terrein: De ontdekking dient gemeld te worden aan de eigenaar die het dient te melden aan het BIM Ik ontdek een verontreiniging tijdens graafwerken. 1. De ontdekking dient gemeld te worden aan de eigenaar die het dient te melden aan het BIM 2. - Een verkennend bodemonderzoek moet uitgevoerd worden, of - een beperkt saneringsvoorstel moet opgesteld worden en goedgekeurd door het BIM. Het VBO maakt dan deel uit van de latere eindbeoordeling 20 10

11 Enkele mogelijke situaties Een VBO geeft een verontreiniging aan. Kan ik uitgraven op basis van een (Vlaams) technisch verslag grondverzet? Neen, uitgraving kan enkel gebeuren op basis van een goedgekeurd bodemsaneringsvoorstel op basis van de bodemordonnantie Kan op basis van een TV dat aangeeft dat er geen verontreiniging is een terrein overgaan van categorie 0 naar categorie 1 of 2? Neen, een TV kan niet gelijk gesteld worden met een verkennend bodemonderzoek. (geen volledige historiek, geen grondwateranalyses, ) 21 Enkele mogelijke situaties Mijn terrein is opgenomen in categorie 3 en ik wil een uitgraving doen: Voorafgaand dient een voorstel voor afgegraven gronden opgesteld te worden en goedgekeurd door het BIM 22 11

12 Randvoorwaarden Toekomstige wetgeving Besluit tot vastlegging van de voorwaarden voor het gebruik, het transport, de opslag, de behandeling en de traceerbaarheid van uitgegraven en aangevulde grond Aangepast aan de situatie van het BHG Compatibiliteit tussen gewesten is eenvoudiger voor sector en geeft meer mogelijkheden tot samenwerking tussen gewesten Verzekerbaarheid voor de sector Gelijke behandeling grondstromen tussen gewesten 23 Toekomstige wetgeving Randvoorwaarden Bodem ordonnatie Andere gewesten Afgegraven gronden Ord. MV CMR Ord. Afval 24 12

13 Einde 25 13