Vraag nr. 578 van 1 8 mei 2005 van de heer BART MARTENS

Transcriptie

1 Vraag nr. 578 van 1 8 mei 2005 van de heer BART MARTENS Grondverzetregeling Evaluatie Sinds 1 april 2004 is de regelgeving voor het grondverzet volledig van kracht. Al wie tegenwoordig bodem uitgraaft, afvoert en/of aanvoert, moet met deze nieuwe regelgeving rekening houden bij het opstellen van bestekken, plannen en budgetten. Bedoeling is eventueel vervuilde grond te kunnen identificeren, zonder dat deze grond ook andere bodems kan vervuilen doordat onzorgvuldig omgesprongen wordt met het verplaatsen en opzij leggen ervan. Iedereen, zowel de particulieren als de bedrijven die grond ontgraven of uitgegraven grond gebruiken, dient deze bepalingen te respecteren. Deze houden onder andere in dat, indien het volume aan uitgegraven bodem de 250 m 3 overschrijdt of indien de uitgegraven bodem afkomstig is van een zogenaamd verdachte grond, er eerst moet worden overgegaan tot een onderzoek van de uit te graven bodem, het zogenaamde technisch verslag. In de meeste gevallen is het de bouwheer die aan een erkende bodemsaneringsdeskundige opdracht geeft tot het opmaken van het technisch verslag. De bouwheer voegt de resultaten van het technisch verslag toe aan het bestek. Zo kan de aannemer tegen een correcte prijs op de grondwerken inschrijven. Dat technisch verslag wordt voorgelegd aan een daartoe erkende organisatie, zoals een erkende bodembeheerorganisatie, een erkende tijdelijke opslagplaats of een erkend grondreinigingscentrum. Zij garanderen in een "bodembeheerrapport" aan de ontvanger van uitgegraven grond dat deze geen nieuwe bodemverontreiniging zal veroorzaken. In het bodembeheerrapport wordt dus de conformiteit van de uitgegraven bodem met de voorwaarden voor het beoogde gebruik geattesteerd. Het systeem staat of valt natuurlijk met de striktheid waarmee deze bodembeheerrapporten worden opgevraagd, vooraleer tot grondverzet wordt overgegaan. Indien sluitend, zou de grondverzetregeling ook een perfect beeld moeten geven van de mate waarin de bodems in Vlaanderen verontreinigd zijn en de wijze waarop deze verontreinigde bodems worden gereinigd of gestockeerd. 1. Voor hoeveel m 3 bodem werden sinds de start van de regeling (1 april 2004) technische verslagen opgesteld? 2. Voor hoeveel m 3 bodem werden sinds de start van de regeling (1 april 2004) bodembeheerrappor ten afgeleverd? 3. Wat was de kwaliteit van de uitgegraven bodems? Met andere woorden: hoeveel m 3 van deze bodems hadden volgens het technisch verslag een milieukwaliteit tussen achtergrondwaarde en richtwaarde (R-waarde) en boven respectievelijk de R-waarde en de bodemsaneringsnormen categorie I, II, III, IV en V? 4. Wat was de bestemming van de uitgegraven bodem? a) Hoeveel m 3 werd afgevoerd naar een grondreinigingscentrum (GRC)? b) Hoeveel m 3 werd afgevoerd naar een stortplaats (monodeponie of andere)? c) Hoeveel m 3 werd afgevoerd naar een Tijdelijke Opslagplaats (TOP)? d) Hoeveel m 3 werd binnen de kadastrale werkzone gebruikt? e) Hoeveel m 3 werd opnieuw nuttig aangewend als vrij bodem of als niet-vormgegeven bouwstof? f) Hoeveel m 3 werd afgevoerd naar vergunde groeven en graverijen? Met andere woorden: hoe verliepen de verschillende stromen van uitgegraven bodem? 5. Wie houdt toezicht op de naleving van de regeling m.b.t. grondverzet? Wie controleert of werken waar uitgegraven gronden worden gebruikt, wel degelijk beschikken over bodembeheerrapporten? Wie voert de externe controle uit over de inhoud van de bodembeheerrapporten en technische verslagen?

2 Met welke frequentie worden controles uitgevoerd en wat zijn de resultaten daarvan? 6. Hoe gebeurt in de praktijk de tracering van de uitgegraven bodem van de plaats waar hij wordt uitgegraven (meestal plaats waar technisch verslag wordt opgesteld) tot op de plaats van gebruik ervan? Zijn de traceringssystemen waarover een bodembeheerorganisatie moet beschikken, voldoende sluitend om het tracé van plaats afgraving tot plaats gebruik op te volgen: is er voldoende toezicht tijdens de selectieve afgraving (nodig indien er zowel propere als verontreinigde grond aanwezig is), tijdens het transport, toezicht op de eventuele tussentijdse opslag en op de wijze van gebruik? Antwoord 1. Onderzocht volume: Tot begin december 2004 werden in totaal technische verslagen opgesteld voor een totaal volume van m 3 bodem. 2. Afgeleverde bodembeheerrapporten Hierbij moet rekening gehouden worden met het volgende: binnen de traceerbaarheidsprocedures van de erkende bodembeheerorganisaties wordt een bodembeheerrapport slechts afgeleverd als de uitgegraven bodem werkelijk gebruikt is op de ontvangende grond en als alle grondverzetswerken afgerond zijn. Nadat een technisch verslag goedgekeurd is en de aannemer een afzetplaats gevonden heeft, wordt door de bodembeheerorganisaties een voorlopig bodembeheerrapport afgeleverd. Tot begin december 2004 zijn in totaal 21 bodembeheerrapporten afgeleverd voor een totaal van m 3 uitgegraven bodem. Indien er echter rekening gehouden wordt met de voorlopige bodembeheerrapporten (dus de gevallen waarvoor de plaats van gebruik reeds bekend is, maar waar de grondverzetswerken nog niet volledig uitgevoerd zijn) komt men in totaal op 452 voorlopige bodembeheerrapporten voor een volume van m Kwaliteit uitgegraven bodem Op basis van de beschikbare gegevens en ingedeeld volgens de kwaliteit kunnen 3 belangrijke onderverdelingen in volumes gemaakt worden: Als eerste heeft men de uitgegraven bodem die voor vrij gebruik in aanmerking komt. In totaal betreft het ongeveer 84 vol % van de uitgegraven bodem. Hiervan komt ongeveer 14 vol% of m 3 voor vrij gebruik in alle bestemmingstypes in aanmerking. 70 vol% of m 3 komt voor vrij gebruik in de bestemmingstypes II t.e.m. IV in aanmerking (dus uitgezonderd in bestemmingstype I; natuurgebied); Als tweede onderverdeling heeft men de uitgegraven bodem die enkel mits studie kan gebruikt worden doordat verhoogde gehaltes aan verontreinigende stoffen voorkomen. Het betreft ongeveer 12 % of m 3 van alle uitgegraven bodem. Tot slot moet ongeveer 3 vol % of m 3 uitgegraven bodem gereinigd worden. 4. Bestemming uitgegraven bodem a) de aanvoer bij 7 erkende grondreinigingscentra van tot bedraagt m 3 (ca ton). Enkel de grondreinigingscentra die erkend zijn in het kader van de wetgeving op uitgegraven bodem hebben via hun traceerbaarheidssysteem gegevens beschikbaar betreffende de optredende grondstromen. De gegevens van de grondstromen die via niet erkende centra passeren zijn hier niet in opgenomen omdat de bodembeheerrapporten in deze gevallen niet door de grondreinigingscentra maar door de bodembeheerorganisaties afgeleverd worden. Bovendien moet men er rekening mee houden dat verontreinigde bodem die onder het toepassingsgebied van het afvalstoffendecreet valt niet is opgenomen in de grondbalansen van het Vlarebo.

3 b) de hoeveelheid uitgegraven bodem die afgevoerd wordt naar een stortplaats of een monodeponie is onbekend omdat er geen bodembeheerrapporten afgeleverd worden voor deze grondstromen (de bepalingen van de milieuvergunning en het afvalstoffendecreet zijn van toepassing en er zijn geen verplichtingen binnen de regelgeving van uitgegraven bodem). c) de aanvoer bij 6 erkende TOP's (Tijdelijke opslagplaatsen) van tot bedraagt m 3 ( m 3 ton). Enkel de tijdelijke opslagplaatsen die erkend zijn in het kader van de wetgeving op uitgegraven bodem hebben via hun traceerbaarheidssysteem gegevens beschikbaar betreffende de optredende grondstromen. De gegevens van de grondstromen die via vergunde maar niet erkende centra passeren zijn hier niet in opgenomen omdat de bodembeheerrapporten in deze gevallen door de erkende bodembeheerorganisaties afgeleverd worden. Bovendien moet men er rekening mee houden dat niet alle bodem onder het toepassingsgebied van het afvalstoffendecreet en derhalve in die niet is opgenomen in de grondbalansen van het Vlarebo). d) Uitgegraven bodem wordt als volgt gebruikt: 29 vol% als bodem binnen de kadastrale werkzone 53 vol% als bodem buiten de kadastrale werkzone 18 vol% in of als bouwstof e) 18 % van de uitgegraven wordt in of als bouwstof gebruikt. f) Op dit ogenblik is het met behulp van de beschikbare gegevens niet mogelijk om te bepalen welk volume uitgegegraven bodem naar vergunde groeven of graverijen is afgevoerd. 5. Wie houdt toezicht. a) Onverminderd de bevoegdheid van de andere toezichthoudende ambtenaren aangewezen krachtens andere wetten en decreten, oefenen de daartoe door de Vlaamse regering aangewezen ambtenaren van OVAM toezicht op de uitvoering van de bodemsanering en op de naleving van de bepalingen van het bodemsaneringsdecreet en zijn uitvoeringsbesluiten in het algemeen (artikel 21, 1 van het bodemsaneringsdecreet). De in artikel 21 van het decreet bedoelde toezichthoudende ambtenaren van de OVAM worden, op voorstel van de administrateur-generaal van de OVAM, door de Vlaamse minister aangewezen. Deze ambtenaren maken zich bekend door een legitimatiebewijs, ondertekend door de administrateur-generaal van de OVAM (artikel 69 van het Vlarebo). Daarnaast kunnen dus ook andere administraties zoals AMINAL-milieu-inspectie toezicht houden. b) In eerste instantie moet de ontvanger van de uitgegraven bodem controleren of de aangevoerde uitgegraven bodem voldoet aan de vereiste voorwaarden. In tweede instantie kan de OVAM controles uitvoeren. c) De controle op het technisch verslag wordt via de conformverklaring van het technisch verslag door de erkende bodembeheerorganisatie uitgevoerd. Na de nodige controles en het uitgevoerde grondverzet levert de bodembeheersorganisatie een bodembeheerrapport af. Ovam houdt toezicht op de bodembeheersorganisaties. d) In totaal werden 54 meldingen en terreinbezoeken opgetekend in de periode van 22 maart 2004 tot 30 maart 2005, verspreid over 38 gemeenten. Het grondverzet werd uitgevoerd in kader van bouwwerken, verkavelingswerken, riolerings- en/of wegeniswerken, ophogingen en andere aanvullingen. In die gevallen dat de correcte documenten (conformverklaard technisch verslag, voorlopig bodembeheerrapport of goedkeuring transport/bestemming, bodembeheerrapport) niet voorgelegd konden worden of in die gevallen dat volledig gewerkt werd buiten de grondverzetsregeling om, werd de betrokken aannemer en of bouwheer hiervan schriftelijk of telefonisch op de hoogte gesteld en aangemaand tot regularisatie. Van de 54 meldingen en terreinbezoeken werden er 37 door de OVAM verder onderzocht.

4 Uit de resultaten van 37 relevante meldingen of werfbezoeken in kader van de regelgeving grondverzet blijkt dat in de meeste gevallen een technisch verslag werd opgesteld. Slechts in 6 gevallen is geen technisch verslag beschikbaar hoewel dit verplicht was. In 2 van de onderzochte meldingen diende geen technisch verslag opgesteld te worden. Ondanks het beperkt aantal resultaten blijkt dus dat de wettelijke verplichting tot opmaak van een technisch verslag vrij goed wordt opgevolgd. De verdere stappen in het traceerbaarheidssysteem blijken echter veel minder te worden opgevolgd. Voor 15 van de 37 werven zijn er voorlopige bodembeheerrapporten of toestemmingen transport/bestemming beschikbaar. Op 15 ander werven zijn deze documenten er niet, hoewel ze er hadden moeten zijn. Uiteindelijk blijkt voor geen enkel werf een bodembeheerrapport beschikbaar. Het niet aanwezig zijn van een definitief bodembeheerrapport kan echter ook te wijten aan het nog niet volledig afgerond zijn van het grondverzet. Onder "onbekend of (nog) niet van toepassing" vallen die werken waarbij de werkzaamheden nog volop aan de gang zijn en er nog geen plaats van bestemming is aangeduid, die werken waarbij de uitgegraven bodem tijdelijk gestockeerd wordt in afwachting van een definitieve bestemming en die werken waarbij de uitgegraven bodem naar een erkende tussentijdse opslagplaats wordt gebracht. Zo is bijvoorbeeld wel een technisch verslag beschikbaar van een hoeveelheid uitgegraven bodem, maar werden nog geen transportdocumenten en voorlopig bodembeheerrapport of toestemming tot transport/bestemming aangevraagd omdat er nog geen plaats van definitieve bestemming gekend was. conformverklaard technisch verslag voorlopig bodembeheerrapport of toestemmingen transport/bestemming bodembeheerrapport beschikbaar 29 (78%) 15(41%) 0 (0%) niet beschikbaar onbekend of (nog) niet van toepassing 6 (16%) 15(41%) 24 (65%) 2 (5%) 7 (19%) 13(35%)

5 6. Hoe gebeurt in praktijk de tracering van de uitgegraven bodem a) De erkende bodembeheerorganisatie moet beschikken over een procedure die haar in staat stelt de uitgegraven bodem waarvoor ze een bodembeheerrapport aflevert te traceren (erkenningsvoorwaarde). Elke bodembeheerorganisatie moet zelf de traceerbaarheid van de uitgegraven bodem waarvoor zij bodembeheerrapporten aflevert, organiseren. Er zijn twee bodembeheersorganisatie s erkend. Grondbank vzw Het technisch verslag wordt overgemaakt aan de erkende bodembeheerorganisatie ter conformverklaring. Wanneer de plaats van bestemming en het beoogde gebruik (beves tigd via de standaardverklaring afnemer) en de aannemer op de plaats van herkomst gekend zijn, kan een aangesloten aannemer een voorlopig bodembeheerrapport aanvragen. Het voorlopig bodembeheerrapport bevestigt dat het beoogde gebruik conform de regelgeving is. Samen met het voorlopig bodembeheerrapport worden de transportdocumenten afgeleverd, tenzij bijvoorbeeld de vervoerders nog niet eenduidig gekend zijn en deze documenten later apart aangevraagd worden. Bij hergebruik van uitgegraven bodem binnen de werfzone is een gebruiksbrief vereist, bij afvoer van een partij uitgegraven bodem buiten de werfzone een grondtransportverklaring en vrachtbonnen. Na transport van de uitgegraven bodem naar de plaats van bestemming dient een exemplaar van de volledig ondertekende grondtransportverklaring of gebruiksbrief overgemaakt te worden aan de vzw Grondbank, die dan nagaat of het definitieve bodembeheerrapport kan afgeleverd worden aan de aanvrager. Grondwijzer vzw Het technisch verslag wordt overgemaakt aan de erkende bodembeheerorganisatie ter conformverklaring. Indien de plaats van de definitieve bestemming gekend is, kan een 'Goedkeuring voor bestemming en transport via de website worden aangevraagd. Als uit het onderzoek blijkt dat de kwaliteit van de aan te voeren grond overeenkomt met aangevraagde bestemming en er verder geen strijdigheden of tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt een 'Goedkeuring Bestemming/Transport afgeleverd. Na het beëindigen van alle transporten dient de ondertekende eindverklaring samen met een situatietekening, waarop duidelijk is aangegeven waar de grond is gedeponeerd, naar Grondwijzer vzw te worden opgestuurd. Op basis van deze documenten zal de vzw Grondwijzer oordelen of een definitief Bodembeheerrapport kan worden afgegeven b) De traceerbaarheissystemen van beide bodembeheerorganisaties zijn voldoende sluitend. Momenteel worden er vanuit de overheid geen verdere verplichtingen opgelegd met betrekking tot de effectieve controle op de werven. Vanuit de toepassing van hun traceebaarheidsstystemen is het aan de bodembeheerorganisaties om de nodige controles uit te voeren. Hierbij moet men rekening houden dat het ganse systeem maar werkbaar/betaalbaar blijft in zoverre dat het een zorgsysteem betreft.