Inleiding VGW-beheer in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking... 12

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inleiding... 4. VGW-beheer in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking... 12"

Transcriptie

1 Veilig en gezond aan t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak. Gezond werk, voor alle leeftijden Het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven Campagnegids #EUhealthyworkplaces

2

3 Gezond werk, voor alle leeftijden Inleiding Wat is het probleem? Waarom is het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven zo belangrijk? Waarom lanceert EU-OSHA deze campagne? VGW-beheer in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking Het belang van preventie voor iedereen tijdens het gehele arbeidsleven en het belang van een algehele benadering Het concept werkvermogen en de bevordering van het werkvermogen Diversiteitsgevoelige risicobeoordeling Aanpassing van de werkplek Maatregelen en beleidsvormen voor de preventie van arbeidsongeschiktheid, arbeidsrevalidatie en re-integratie Personeelsbeheer en VGW-beheer Gezondheidsbevordering op het werk Een leven lang leren Wat zijn de voordelen? Campagne voor een gezonde werkplek : Gezond werk, voor alle leeftijden Over deze campagne Belangrijke data Praktische hulpmiddelen en ondersteuning Wie kan aan de campagne deelnemen? Hoe kunt u deelnemen? Awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek Ons partnernetwerk Eerdere campagnesuccessen Meer informatie en materiaal EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 3

4 Campagnegids Inleiding Een succesvol beheer van veiligheid en gezondheid op het werk is goed voor werknemers, voor de zaak en voor de gehele samenleving. Door de druk en eisen van het moderne arbeidsleven kan het belang van veiligheid en gezondheid op het werk (VGW) gemakkelijk uit het oog worden verloren en worden afgedaan als administratieve last. Zoals in de Europa 2020-strategie ( 1 ) wordt aangegeven, is een veilige en gezonde werkomgeving echter cruciaal voor het vergroten van het potentieel en de inzet van het personeel en het verbeteren van de concurrentiepositie van een onderneming. Deze brochure is de belangrijkste gids voor de campagne voor een gezonde werkplek , Gezond werk, voor alle leeftijden, georganiseerd door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA). Het algemene doel hiervan is werknemers, managers en werkgevers te helpen bij het herkennen en aanpakken van de uitdagingen van een vergrijzende beroepsbevolking, door zich niet op één leeftijdsgroep te richten maar op werknemers van alle leeftijden. Verder wordt de nadruk gelegd op het belang van het volgen van een levensloopbenadering. Het aanmoedigen van gezonde werkpraktijken onder jonge werknemers en het ontwikkelen van goede arbeidsomstandigheden bevorderen duurzaam werk gedurende hun gehele arbeidsleven en maken gezond ouder worden mogelijk. Wat is het probleem? De beroepsbevolking van Europa vergrijst: rond 2030 zullen werknemers in de leeftijdsgroep van jaar in veel landen naar verwachting 30% of meer van de gehele beroepsbevolking uitmaken ( 2 ).De officiële pensioengerechtigde leeftijd stijgt in veel lidstaten. Daarom zullen veel werknemers waarschijnlijk langer moeten werken, langer aan gevaren op het werk worden blootgesteld en met een veranderende arbeidswereld worden geconfronteerd (bijvoorbeeld flexibele arbeidstijdenregelingen, flexibele werkomgeving). Om een hoger aantal van ziekten en aandoeningen te voorkomen, zijn er inspanningen nodig om te zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden gedurende het gehele arbeidsleven. Het beleid van de Europese Unie biedt een kader voor dit probleem. De Europa 2020-strategie ziet het omgaan met demografische veranderingen als een van de voornaamste uitdagingen waarvoor Europa staat. Om deze uitdaging aan te pakken, is er een meetbaar streefcijfer voor werkgelegenheid vastgesteld voor de EU: 75% van de bevolking tussen jaar moet tegen 2020 werk hebben. Daarnaast heeft het strategisch EU-kader voor gezondheid en veiligheid op het werk als doel de vergrijzing van de beroepsbevolking aan te pakken. In het strategisch kader worden specifieke maatregelen uiteengezet om de vaststelling en uitwisseling van goede praktijken te bevorderen voor het verbeteren van de VGWomstandigheden voor alle werknemers.

5 Gezond werk, voor alle leeftijden De huidige veranderingen waarmee wij in Europa worden geconfronteerd, gaan gepaard met diverse uitdagingen voor werknemers, werkgevers en organisaties: Een langer arbeidsleven kan ook een langere blootstelling aan risico s meebrengen. Een hoger percentage oudere werknemers betekent meer mensen met chronische gezondheidsproblemen en dus met specifieke behoeften. Oudere werknemers kunnen kwetsbaarder zijn voor bepaalde gevaren. De preventie van arbeidsongeschiktheid, arbeidsrevalidatie en re-integratie zijn nog meer van belang. Op maatschappelijk niveau moet discriminatie op basis van leeftijd worden aangepakt ( 3 ). EU-OSHA/Filip De Smet Proefproject van het Europees Parlement Veiliger en gezonder werk op elke leeftijd De campagne Gezond werk, voor alle leeftijden bouwt voort op de bevindingen van dit project (geleid door EU-OSHA namens de Europese Commissie en het Europees Parlement). Het doel van dit project was bestaande beleidsmaatregelen en strategieën te bestuderen, de uitvoering ervan te verbeteren, de uitwisseling van goede praktijken te bevorderen en bij te dragen aan de vaststelling van toekomstig beleid inzake een vergrijzende beroepsbevolking. Het project toonde het belang aan van een algehele levensloopbenadering, anders gezegd een verbeterde preventie voor iedereen om gezond ouder worden en een duurzaam arbeidsleven te verzekeren, evenals het belang van een diversiteitsgevoelige risicobeoordeling waarbij het werk wordt aangepast aan individuele noden. Verder werd duidelijk gemaakt dat de ondersteuning van kleine en middelgrote ondernemingen van belang is voor het verbeteren van VGW-beheer voor de vergrijzende beroepsbevolking. (1) Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen: een Europese bijdrage aan volledige werkgelegenheid, Europese Commissie, (Beschikbaar op: (2) Ilmarinen, J., Bevordering van actief ouder worden op het werk, EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. (Beschikbaar op: (3) Zie voor meer informatie over de kwestie van leeftijdsdiscriminatie op het werk het gezamenlijke verslag van EU-OSHA, de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden (Eurofound), het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) en het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (Cedefop), dat in 2017 zal worden gepubliceerd. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 5

6 Campagnegids ISTOCK/SelectStock Werken is goed voor de gezondheid Er zijn sterke aanwijzingen dat werken goed is voor de lichamelijke- en geestelijke gezondheid en voor het welzijn ( 4 ). Voor gezonde personen in de werkende leeftijd kan werken therapeutisch zijn. Zo kan werken de nadelige gezondheidseffecten die in verband worden gebracht met werkloosheid, omkeren ( 5 ). Hiervoor zijn alleen de juiste arbeidsomstandigheden nodig: er moet worden gezorgd voor een betere kwaliteit van arbeidsleven en welzijn op het werk. Banen moeten veilig zijn en de benodigde voorzieningen aanbieden. 6 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

7 Gezond werk, voor alle leeftijden Waarom is het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven zo belangrijk? Het kan werknemers aanzienlijke gezondheidsvoordelen opleveren. Uit een pan-europese opiniepeiling van EU-OSHA in 2012 ( 6 ) kwam naar voren dat onder EU-burgers een brede consensus (87%) heerst dat goede VGW-praktijken kunnen bijdragen aan de verbetering van gezondheid en arbeidsleven. De uitdagingen als gevolg van demografische veranderingen kunnen tot problemen leiden voor ondernemingen en organisaties, zoals een algemeen tekort aan arbeidskrachten, tekort aan geschoolde werknemers en zorgen over productiviteit en ziekteverzuim. De werkgevers in Europa zijn ook wettelijk verplicht om risicobeoordelingen uit te voeren en het werk aan de mens aan te passen ( 7 ), en discriminatie op basis van leeftijd is ook expliciet verboden ( 8 ). De meeste werkgevers zijn geïnteresseerd in het treffen van maatregelen voor een goede en gezonde werkplek voor hun werknemers. Door aan de wettelijke verplichtingen te voldoen en veiligheid en gezondheid voor elke leeftijd te bevorderen, zien werkgevers vaak een daling in het personeelsverloop en verbeteringen in de productiviteit. Tot slot kan door het volgen van een levensloopbenadering de diversiteit van werknemers worden aangepakt. Alle werknemers zijn verschillend. Zij worden niet allemaal blootgesteld aan dezelfde risico s en bepaalde groepen werknemers worden blootgesteld aan hogere risico s. De risico s kunnen toenemen als gevolg van factoren zoals gender, lichamelijke conditie, status of herkomst en leeftijd. Door het werk aan te passen aan individuele behoeften gedurende het gehele arbeidsleven, kunnen deze risico s worden aangepakt, resulterend in een veilige en gezonde werkomgeving voor iedereen. Gezonde en productieve werkplekken vormen een antwoord op de uitdagingen van een vergrijzende beroepsbevolking. (4) Healthy workplace framework and model: background and supporting literature and practices (Kader en model voor een gezonde werkplek: achtergrond en ondersteunende literatuur en praktijken), Wereldgezondheidsorganisatie, (Beschikbaar op: health/healthy_workplace_framework.pdf). (5) Waddell, G. and Burton, A. K, Is work good for your health and well-being? (Is werken goed voor uw gezondheid en welzijn?) Department for Work and Pensions, TSO, London, (Beschikbaar op: (6) Pan-Europese opiniepeiling over beroepsveiligheid en gezondheid (Nederland)/ Pan-Europese opiniepeiling over veiligheid en gezondheid op de werkvloer (België), Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 10 mei (Beschikbaar op: (7) Richtlijn 89/391/EEG van de Raad van 12 juni 1989 betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers op het werk. Publicatieblad van de Europese Unie L 183 van , blz (8) Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep, Publicatieblad van de Europese Unie L 303 van , blz EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 7

8 Campagnegids CASESTUDY Plaatselijke overheidsorganisatie van de stad Naantali, Finland Ongeveer een kwart van de werknemers van de stad Naantali is ouder dan 55 jaar. De organisatie realiseerde zich dat zij vanwege de leeftijdsopbouw en het gebrek aan jongere werknemers geconfronteerd zou kunnen worden met een tekort aan arbeidskrachten als het personeel niet op een meer gestructureerde wijze zou worden ondersteund. In reactie hierop werd een leeftijdsmanagementprogramma ingevoerd om het ziekteverzuim te verlagen en de gemiddelde pensioenleeftijd te verhogen. Het programma omvat prestatie-evaluaties om behoeften vast te stellen en wijzigingen door te voeren voor 55-plussers. Het programma behelst ook regelingen voor de kennisoverdracht tussen jongere en oudere werknemers en een contractueel geregelde bedrijfsgezondheidsdienst voor oudere werknemers. Tot slot vormt de opleiding van het management een belangrijk aspect van het programma. Resultaten Het programma resulteerde in een daling van het ziekteverzuim onder oudere werknemers en een geleidelijke stijging van de pensioenleeftijd. Bovendien heeft ongeveer 50% van de oudere werknemers baat gehad bij de bedrijfsgezondheidsdienst. Succesfactoren De deelname van managers aan opleidingsactiviteiten. De motivatie en de inzet van het personeel. De externe ondersteuning door de bedrijfsgezondheidsdienst. De diversiteit van de toegepaste maatregelen. De prestatie-evaluaties, de opleiding van het management en de bedrijfsgezondheidszorg zijn factoren die gemakkelijk over te dragen zijn naar andere situaties. 8 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

9 Gezond werk, voor alle leeftijden Waarom lanceert EU-OSHA deze campagne? In Europa moet er meer bewustzijn en begrip worden gecreëerd voor het belang van een duurzaam arbeidsleven. Uit opiniepeilingen komt naar voren dat slechts 12% van de werknemers in heel Europa op de hoogte is van bestaande beleidsmaatregelen of programma s op hun werk die het voor oudere werknemers gemakkelijker maken om tot de pensioengerechtigde leeftijd of langer te blijven werken ( 9 ). Binnen het proefproject van het Europees Parlement Veiliger en gezonder werk op elke leeftijd werden beleidsmaatregelen, strategieën, programma s en acties voor VGW in heel de EU in kaart gebracht en werd vastgesteld dat reeds veel van dergelijke beleidsmaatregelen en programma s bestaan. Het Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties (2012) georganiseerd door de Europese Commissie was de eerste stap om mensen meer bewust te maken van actief ouder worden en om beleidsmakers te stimuleren om betere mogelijkheden te creëren. De huidige campagne voor een gezonde werkplek zal voortbouwen op het succes van dat Europees Jaar. Het doel is aandacht te vragen voor de bijdrage die de verschillende generaties samen kunnen leveren op de werkvloer. Zij kunnen werknemers, werknemersvertegenwoordigers, werkgevers en managers ertoe aanmoedigen samen te werken om gezond en productief werken op elke leeftijd te ondersteunen. Voor de werkgevers wil de campagne richtlijnen aanreiken. Uit bestaande beleidsmaatregelen en acties op VGW-gebied zullen de succesfactoren worden gedestilleerd en deze zullen in heel Europa worden verspreid. De casestudy s in deze brochure geven een aantal eerste voorbeelden van resultaten in organisaties van diverse grootten en uit diverse sectoren. Enkele succesfactoren die tot dusver zijn vastgesteld: een allesomvattende levensloopbenadering volgen; toegang verlenen tot externe diensten; voorzien in ondersteuning en hulpmiddelen voor kleine en middelgrote ondernemingen; Veiligheid en gezondheid op het werk (VGW) integreren in beleid inzake actief ouder worden; coördinatie tussen personeelsafdeling en VGWafdeling verbeteren; zorgen voor doeltreffende stelsels voor arbeidsrevalidatie en re-integratie. Met betrekking tot werknemers is het doel hun gezondheid op het werk te verbeteren, of zij nu aan het begin van hun loopbaan staan of hun arbeidsleven afsluiten. Werknemers zouden moeten weten tot wie zij zich moeten wenden wanneer zij problemen ondervinden op de werkvloer, en zij zouden goede werkpraktijken moeten ontwikkelen die zij gedurende heel hun loopbaan toepassen, zodat zij gezond met pensioen kunnen gaan. Gezonde werkplekken bevorderen duurzaam werk gedurende het gehele arbeidsleven. (9) Pan-Europese opiniepeiling over beroepsveiligheid en -gezondheid (Nederland)/ Pan-Europese opiniepeiling over veiligheid en gezondheid op de werkvloer (België), Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, 21 maart (Beschikbaar op: surveys-and-statistics-osh/european-opinion-polls-safety-and-health-work/european-opinion-poll-occupational-safety-and-health-2013) EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 9

10 Campagnegids Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties (2012) Naar aanleiding van de tiende verjaardag van het actieplan van de Verenigde Naties inzake vergrijzing ( 10 ), werd 2012 uitgeroepen tot Europees Jaar voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties. Het doel was mensen meer bewust te maken van actief ouder worden en beleidsmakers en belanghebbenden te stimuleren om betere mogelijkheden hiertoe te creëren. In 2012 vonden vele honderden initiatieven en evenementen plaats ter bevordering van actief ouder worden op het werk, onafhankelijk leven en deelname aan de samenleving, zoals: conferenties, georganiseerd door de Europese Commissie; het project en de prijs: Generations@ school ; Europese awards, bijvoorbeeld voor sociaal ondernemers, journalisten en leeftijdsvriendelijke omgevingen; opleidings- en bewustmakingsseminars; publicaties bedoeld voor stakeholders, waaronder een speciale Eurobarometerenquête. Bovendien waren er twee belangrijke resultaten: de Index Actief Ouder Worden ( 11 ) (een kader voor beleidsmakers voor aanhoudende inzet en acties) en de Leidende beginselen voor actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties ( 12 ) voor lidstaten, goedgekeurd door de Raad van de Europese Unie. Er wordt nog gewerkt aan een Convenant rond demografische veranderingen dat stakeholders moet samenbrengen om actief ouder worden te ondersteunen. De activiteiten in 2012 vormden slechts de eerste stap. De huidige campagne Gezond werk, voor alle leeftijden wil de dynamiek van het Europees Jaar 2012 in stand houden. (10) (11) (12) 10 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

11 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Al doende leren en mentorschap in de zorgsector, Duitsland St. Gereon Seniorendienst biedt ouderenzorg aan. De dienst meent dat opleiding van wezenlijk belang is om een consistente, hoogwaardige zorg te verlenen en past een al doende leren - strategie toe. Leerling-medewerkers vergezellen oudere, meer ervaren werknemers in hun dagelijkse werk. Het individuele mentorschap wordt gecombineerd met theorielessen. Daarnaast worden goede praktijken vastgelegd als hulpmiddel bij de opleiding en om de uitwisseling van specialistische kennis binnen het bedrijf mogelijk te maken. St. Gereon gebruikt verder een innovatieve regeling voor het werven van leerlingmedewerkers: in plaats van de traditionele sollicitatiegesprekken krijgen leerlingen een driedaagse stage aangeboden. De stages geven leerlingen een authentiek en motiverend beeld van wat verpleging inhoudt, en stellen het bedrijf in staat een idee te krijgen van de persoonlijkheid van de kandidaten en hun geschiktheid voor de baan. Resultaten Het opleidingsinitiatief van St. Gereon is een investering voor de toekomst. Het streven is dat alle personeelsleden een consistente en hoge kwaliteit van zorg leveren. Daarom is 60% van de huidige medewerkers in opleiding. Door te kijken naar de persoonlijke geschiktheid voor de baan en niet zozeer naar de geschiktheid op papier hebben 43 van de 45 leerling-medewerkers in 2012 hun opleiding met succes afgerond. Succesfactoren De opleiding en begeleiding verzorgd door oudere, meer ervaren werknemers motiveerde het personeel zeer en verbeterde het personeelsbehoud binnen het bedrijf. Het benutten van de individuele interesses, kennis en vaardigheden van personen is een belangrijk onderdeel van het opleidingssucces van St. Gereon. Het bedrijf werkt ook aan een positieve werkomgeving door verschillende regelingen te treffen voor gezondheidsbevordering op het werk. Enkele hiervan zijn preventiecursussen gericht op de lichamelijke en geestelijke gezondheid, flexibele arbeidstijden voor een beter evenwicht tussen werk en privéleven van de werknemers, en beloningen voor werknemers die initiatief tonen en gezond werken helpen te bevorderen. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 11

12 Campagnegids VGW-beheer in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking Het belang van preventie voor iedereen tijdens het gehele arbeidsleven en het belang van een algehele benadering De preventie van arbeidsongevallen, gezondheidsproblemen en beroepsziekten moet de voornaamste doelstelling zijn van elk VGWbeheersplan. In het kader van een vergrijzende beroepsbevolking is preventie gedurende het gehele arbeidsleven zeer belangrijk, omdat de gezondheid van mensen later in het leven wordt beïnvloed door, onder andere, de arbeidsomstandigheden waarin zij vroeger hebben gewerkt. De jonge werknemers van vandaag zijn de oudere werknemers van morgen. Verder is het van essentieel belang een allesomvattende benadering van VGW-beheer te volgen, waarbij naar de gehele werkplek wordt gekeken en rekening wordt gehouden met alle factoren die de veiligheid en de gezondheid op het werk zouden kunnen beïnvloeden. Deze factoren zijn onder meer het evenwicht tussen werk- en privéleven, opleidingen en een leven lang leren, loopbaanontwikkeling, motivatie en leiderschap. Een voorbeeld van de allesomvattende benadering van VGWbeheer is het concept werkvermogen, dat werd ontwikkeld door het Fins Instituut voor Beroepsgezondheid (Finnish Institute of Occupational Health FIOH). Goed leiderschap en een goede werknemersparticipatie zijn van essentieel belang om de uitdagingen van een vergrijzende beroepsbevolking het hoofd te bieden. 12 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk Het concept werkvermogen en de bevordering van het werkvermogen Het werkvermogen is het evenwicht tussen werkeisen en individuele hulpbronnen en houdt rekening met de context buiten het werk, zoals het gezin en de samenleving. Werkinhoud, werkdruk, organisatie van het werk, werkomgeving en werkgemeenschap zijn van invloed op de eisen op de werkvloer, terwijl individuele hulpbronnen afhankelijk zijn van gezondheid en functionele capaciteiten, competentie, waarden, attitudes en motivatie. Het leiderschap kan zowel werkeisen als individuele hulpbronnen beïnvloeden, namelijk door te motiveren en een positieve houding en sterke waarden te cultiveren. Daarom speelt leiderschap een belangrijke rol bij het in evenwicht brengen van werkeisen en individuele hulpbronnen. Het concept werkvermogen vereist een allesomvattende benadering van VGW-beheer, waarbij wordt gekeken naar alle aspecten die het werkvermogen beïnvloeden. Het bevorderen van een goed werkvermogen vereist goed leiderschap, werknemersparticipatie en samenwerking tussen de werkgever of het management en werknemers en hun vertegenwoordigers. Het werkvermogen kan worden gemeten aan de hand van de werkvermogenindex. Deze wordt, evenals het concept werkvermogen, in verscheidene lidstaten gebruikt, waaronder Oostenrijk en Finland. De werkvermogenindex geeft een indicatie van het waargenomen werkvermogen van personen en omvat een vragenlijst die tijdens een vraaggesprek wordt ingevuld; de index kan ook een indicatie geven van het potentieel wat betreft toekomstige arbeidsongeschiktheid of vervroegde uittreding.

13 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Leeftijdsmanagement bij Berner Ltd, Finland Van de 380 werknemers bij Berner Ltd een chemisch producent is 20% ouder dan 55 jaar. Deze leeftijdsopbouw bracht het bedrijf tot het invoeren van een gestructureerd leeftijdsmanagementprogramma voor oudere werknemers. Het doel hiervan was personeelsverschuivingen beter te voorspellen en hierop in te spelen. Het programma omvat vier trajecten opleiding van het management, verbetering van werkgemeenschap en -omgeving, het in stand houden en verbeteren van het individuele werkvermogen en het aanleggen van een reserve aan arbeidskrachten. Resultaten De pensionering wegens arbeidsongeschiktheid is bijna geheel teruggedrongen en de gemiddelde pensioenleeftijd is gestegen. Verder maakt meer dan 90% van het in aanmerking komend personeel gebruik van de aangeboden individuele fitnessprogramma s. Uit de resultaten van de vragenlijst komt naar voren dat er een hoge tevredenheid heerst onder het personeel. Wegens het succes van dit programma is er ook een programma voor jonge werknemers tot en met 36 jaar gelanceerd. Succesfactoren Samenwerking tussen managers en werknemers. De wetgeving en beleidsbasis in Finland. Externe ondersteuning door een aanbieder van bedrijfszorg en een pensioenverzekeraar. De bevordering van gelijkheid. Individuele loopbaanplanning en prestatieevaluaties. Veel aspecten van deze benadering zijn gemakkelijk over te dragen naar organisaties van verschillende grootten en sectoren, hoewel individuele fitnessprogramma s misschien niet mogelijk zijn bij kleine- en middelgrote ondernemingen. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 13

14 Campagnegids Diversiteitsgevoelige risicobeoordeling De risicobeoordeling vormt de hoeksteen van de Europese aanpak voor de preventie van arbeidsongevallen en een slechte gezondheid. De veiligheids- en gezondheidswetgeving ( 13 ) bepaalt dat werkgevers risicobeoordelingen moeten uitvoeren en benadrukt de noodzaak van de aanpassing van het werk aan de mens, dat de werkgever moet beschikken over een beoordeling van de risico s voor de veiligheid en de gezondheid op het werk, met inbegrip van de risico s voor de groepen werknemers met bijzondere risico s, en dat bijzonder kwetsbare risicogroepen moeten worden beschermd tegen voor hen specifieke gevaren. Diversiteit en het beheer van diversiteit op de werkvloer zijn tegenwoordig belangrijke punten voor veiligheid en gezondheid op het werk. Een leeftijdsbewuste risicobeoordeling zou rekening moeten houden met verschillen tussen personen, zoals mogelijke verschillen in functionele capaciteiten en gezondheid, handicaps en genderkwesties. In het geval van jonge werknemers moet rekening worden gehouden met hun fysieke en intellectuele ontwikkeling, onrijpheid en gebrek aan ervaring. Met oudere werknemers zou meer rekening moeten worden gehouden in situaties die een groter risico kunnen inhouden, zoals ploegenarbeid, banen met een hoge fysieke belasting en werkzaamheden in warme- en koude omstandigheden. Oudere werknemers vormen echter geen homogene groep en de verschillen tussen personen qua functionele capaciteiten en gezondheid nemen toe naarmate de leeftijd stijgt. Bij het risicobeoordelingproces moet diversiteit in aanmerking worden genomen door te kijken naar de eisen van het werk in relatie tot de individuele capaciteiten en gezondheid. Hierdoor wordt de nadruk verlegd van specifieke (leeftijds-) groepen op de werkvloer naar een verbetering van de arbeidsomstandigheden voor iedereen. Het ondersteunen van gezond ouder worden op het werk houdt in dat werknemers goed leven, goed werken en goed ouder worden. EU-OSHA/Michel Wielick (13) Richtlijn 89/391/EEG van de Raad van 12 juni 1989 betreffende de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering en de gezondheid van de werknemers op het werk, Publicatieblad van de Europese Unie L 183 van , blz EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

15 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Last van je schouders een micro-onderneming in dakwerk, Duitsland Anton Plenkers heeft in zijn dakwerkbedrijf vier werknemers in dienst die gemiddeld 40 jaar oud zijn. Het zware buitenwerk gaat gepaard met grote risico s voor de lichamelijke gezondheid, vooral aandoeningen aan het bewegingsapparaat. De Hochschule Niederrhein volgde, samen met het Fraunhofer-Institut für Arbeitswirtschaft und Organisation, het bedrijf van de heer Plenkers gedurende zes maanden in het kader van een project om ouder wordende werknemers langer aan het werk te houden. Dit project werd uitgevoerd omwille van de stijging van de pensioengerechtigde leeftijd in Duitsland. Resultaten De heer Plenkers, zijn werknemers en de projectonderzoekers bespraken maatregelen om de zware last van de schouders van de werknemers weg te nemen. Het gevolg was dat mobiele tilhulpmiddelen, trolleys en kniebeschermers werden geïntroduceerd. Het werk werd ook anders georganiseerd de dakwerkers werden opgeleid in kantoorwerk. Zo verwierven zij nieuwe vaardigheden en de optie om over te gaan op lichter kantoorwerk indien dit nodig zou zijn, met het bijkomende voordeel dat zij dan de heer Plenkers konden ondersteunen. Succesfactoren De participatieve benadering was cruciaal voor het succes van dit project. Deze zaak toont wat er binnen een zeer kleine organisatie kan worden bereikt, en benadrukt het belang van externe ondersteuning. Deze benadering zou kunnen worden gebruikt voor soortgelijke werkomgevingen, maar het inzetten van de werknemers voor kantoorwerk zou moeilijker kunnen zijn bij grotere organisaties. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 15

16 Campagnegids Aanpassing van de werkplek EU-OSHA/Jacec Cislo De aanpassing van het werk aan individuele capaciteiten, vaardigheden en gezondheidstoestand en andere aspecten van diversiteit tussen werknemers, zoals geslacht, leeftijd, arbeidsongeschiktheid, migrantenstatus zou een dynamisch en continu proces moeten zijn, gebaseerd op risicobeoordelingen gedurende het gehele arbeidsleven. Dit betekent rekening houden met leeftijd gerelateerde kenmerken van verschillende leeftijdsgroepen, zoals potentiële veranderingen in functionele capaciteiten en gezondheid. Op veranderingen in functionele capaciteiten kan bijvoorbeeld worden ingespeeld door: gebruik van apparatuur en andere ondersteunende technologieën om fysieke belasting te verminderen; goed ergonomisch ontwerp van instrumenten, apparatuur en meubilair; beperkingen van zware tiltaken en fysiek veeleisende taken; training in juiste til- en draagtechnieken; goede inrichting van de werkplek om het risico van vallen terug te dringen; mogelijkheid om te herstellen, bijvoorbeeld via kortere en meer frequente onderbrekingen; herinrichting van het werk; functieroulatie; organisatie van werk in ploegen, bijvoorbeeld via een snel wisselend ploegensysteem ( fast forward rotating shift system ). Een goede inrichting van de werkplek en organisatie van het werk komen ten goede aan alle leeftijdsgroepen. Arbeidsrevalidatie en beleidsmaatregelen ter ondersteuning van re-integratie na ziekte zijn ook steeds meer van belang in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking. 16 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

17 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Gezonder werken op elke leeftijd bij Dartex een Pools naaiatelier Dartex is een kleine onderneming die 14 werknemers (allen vrouwen) in dienst heeft. De vrouwen brengen het grootste deel van de dag zittend door, hun bewegingen zijn repetitief, vermoeien de ogen en er is een voortdurende blootstelling aan lawaai en trillingen. De werkgever ging van start met een initiatief gebaseerd op de door de werknemers aangegeven problemen. Het doel was een betere werkomgeving te creëren en het ziekteverzuim terug te dringen. Het initiatief leidde tot nieuwe apparatuur en een betere organisatie van het werk. Verder werd een externe adviseur ingeschakeld voor het verbeteren van de verlichting en het verminderen van het lawaai en de trillingen. Resultaten Het ziekteverzuim is gedaald en de werknemers zijn enthousiaster over hun werk. Bovendien is de precisie verbeterd dankzij de betere verlichting, met als resultaat een daling van 70% in het aantal klachten van klanten en een verhoging van de winst van het bedrijf. Succesfactoren Dit is een uitstekend voorbeeld van het succes dat kan worden bereikt in een kleine onderneming via de toewijding van de werkgever en de actieve participatie van werknemers. De externe ondersteuning was eveneens van cruciaal belang en de getroffen maatregelen om handenarbeid, vermoeidheid en repetitieve handelingen te beperken veelvoorkomende risicofactoren voor aandoeningen aan het bewegingsapparaat zijn speciaal van belang voor oudere werknemers. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 17

18 Campagnegids Maatregelen en beleidsvormen voor de preventie van arbeidsongeschiktheid, arbeidsrevalidatie en re-integratie Gezondheidsproblemen zijn de meest voorkomende reden om de arbeidsmarkt te verlaten vóór de pensioenleeftijd. Aandoeningen aan het bewegingsapparaat en een slechte geestelijke gezondheid zijn de voornaamste oorzaken van uittreding wegens arbeidsongeschiktheid ( 14 ). Uit onderzoek komt naar voren dat een lang ziekteverlof in het algemeen het risico verhoogt dat er geen werkhervatting volgt. Er zijn aanwijzingen dat werk een gunstig effect kan hebben op het herstel van mensen als ze na een ziekteverlof weer aan het werk gaan. Werkloos zijn tijdens een langdurig ziekteverlof kan leiden tot geestelijke gezondheidsproblemen, isolatie, sociale uitsluiting en het vervroegd verlaten van de arbeidsmarkt en kan resulteren in armoede naarmate men ouder wordt. In het kader van een vergrijzende beroepsbevolking is het belangrijker dan ooit om mensen met gezondheidsproblemen te helpen om aan het werk te blijven. Beroepsrevalidatie en beleidsmaatregelen om werkhervatting na verlof wegens ziekte en ongevallen te vergemakkelijken, zijn eveneens van cruciaal belang. In veel Europese landen zijn initiatieven genomen om werkhervatting te vergemakkelijken. In het Verenigd Koninkrijk is in 2010 de sick note (het doktersbriefje) vervangen door de fit note, bedoeld om langdurige afwezigheid wegens ziekte te voorkomen. In Denemarken is een interventieproject Weer aan het werk uitgevoerd, gericht op mensen die langdurig met ziekteverlof zijn. Verder is de regering in Oostenrijk van start gegaan met het programma fit2work, bedoeld om arbeidsongeschiktheid en het vervroegd verlaten van de arbeidsmarkt te voorkomen en werknemers inzetbaar te houden. EU-OSHA/Arpad Pinter Personeelsbeheer en VGW-beheer Samenwerking tussen de verschillende stakeholders zoals bedrijfsgezondheidsdiensten, zorg- en ongevallenverzekeringsmaatschappijen, werknemersvertegenwoordigers en het management is van cruciaal belang om de uitdagingen van een vergrijzende beroepsbevolking aan te pakken. De samenwerking tussen VGW-beheer en personeelsbeheer is bijzonder belangrijk. HRbeleid zoals beleid inzake het evenwicht tussen werk en privéleven, arbeidstijden, een leven lang leren en loopbaanontwikkeling is van invloed op veiligheid en gezondheid, in het bijzonder op de psychosociale werkomgeving. Daarom is het van cruciaal belang dat het HRbeleid het VGW-beheer voor alle leeftijdsgroepen ondersteunt, rekening houdend met de kenmerken, behoeften en motivaties van al deze leeftijdsgroepen. (14) Sickness, disability and work: Breaking the barriers a synthesis of findings across OECD countries (Ziekte, arbeidsongeschiktheid en werk: de barrières doorbreken een samenvattend verslag van bevindingen in OESO-landen), Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), Parijs Beschikbaar op: 18 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

19 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Een mentorschapsplan voor detailhandel, Oostenrijk Sonnentor, een detailhandelaar, heeft 220 werknemers op vier locaties in Oostenrijk. De gemiddelde leeftijd van de werknemers is 42 jaar. Om het aantal werknemers dat vroeg de arbeidsmarkt verlaat tot een minimum te beperken en competenties en ervaring binnen het bedrijf te behouden, heeft het bedrijf nieuwe activiteiten en bedrijfsacties ondernomen. Resultaten Het bedrijf heeft met de genomen stappen de volgende resultaten bereikt: flexibele arbeidstijden; deeltijdwerk voor gepensioneerden; verbeteringen in het evenwicht tussen werk en privéleven van werknemers; verbeteringen op het gebied van ergonomie; stijging van de interne mobiliteit (bijvoorbeeld veranderingen in functietaken en -omschrijvingen); een mentorschapsplan om de overdracht van kennis en ervaring tussen generaties mogelijk te maken ( Generation-Mentors ); een plan ter bevordering van gezonde levenswijzen. Succesfactoren Regelmatige communicatie tussen werknemers, het management en personeelsafdelingen, de uitwisseling van ervaringen tussen werknemers en de benoeming van een verantwoordelijke voor oudere werknemers waren de succesfactoren in deze casestudy. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 19

20 Campagnegids SHUTTERSTOCK/Monkey Business Images Gezondheidsbevordering op het werk Gezondheidsbevordering op het werk omvat de gecombineerde inspanningen van werkgevers, werknemers en de samenleving om de gezondheid en het welzijn van mensen op het werk te verbeteren. Gezondheidsbevordering op het werk omvat vele gebieden, zoals voeding, alcoholgebruik, stoppen met roken, beweging, hersteltijd en slaap. De werkplek moet een grote rol spelen bij het bevorderen van gezonde levenswijzen en het ondersteunen van activiteiten die de afname van functionele capaciteiten tegengaan. De gezondheidsbevordering op het werk, in de meeste Europese landen een vrijwillige activiteit, kan echter alleen succesvol zijn wanneer zij wordt gecombineerd met de aanpak van bredere kwesties op het gebied van werkomgeving en -organisatie. Daarom vertegenwoordigt het concept van gezondheid bevorderende werkplekken (waaronder risicobeheersing en gezondheidsbevordering op het werk) een meer totale en geïntegreerde benadering waarbij individuele risicofactoren en individueel gezondheidsgedrag en fysieke en psychosociale risicofactoren van werk worden aangepakt. Een leven lang leren Een andere factor die bijdraagt aan het werkvermogen is een leven lang leren. Het beginsel achter een leven lang leren is werknemers van alle leeftijden in staat te stellen en te stimuleren om deel te nemen aan onderwijs en opleiding. Een van de voornaamste doelstellingen is het uithollen van vaardigheden en competenties onder personen in de werkende leeftijd te voorkomen. Het bijwerken en verder ontwikkelen van vaardigheden is van essentieel belang voor de inzetbaarheid van de werknemers. 20 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

21 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Opleiding tot levenscoach in diensten voor maatschappelijke zorg, België De Dienst voor Hulp aan Brusselse gezinnen vzw biedt ondersteuning aan personen en gezinnen die wegens hun gezondheid of om maatschappelijke redenen in nood verkeren. Het bedrijf heeft 50 werknemers in dienst (allemaal vrouwen) die verantwoordelijk zijn voor een grote reeks taken, zoals schoonmaken, zorg verlenen en administratie. Werknemers in de sector gezondheid en maatschappelijke zorg kunnen met moeilijke situaties worden geconfronteerd, aan stress lijden en een burn-out krijgen. Het gebrek aan loopbaanperspectieven is ook als probleem naar voren gebracht. Naar aanleiding van deze problemen heeft het bedrijf voor zijn werknemers een opleiding tot levenscoach ontwikkeld. Resultaten Dit plan biedt werknemers ouder dan 45 jaar het leren van communicatievaardigheden aan, zodat zij beter met moeilijke situaties kunnen omgaan. Het plan biedt werknemers ook formele erkenning en een nieuwe kwalificatie. Succesfactoren De grote betrokkenheid van het hoger management bij de ontwikkeling van het opleidingsplan en de motivatie en de verdere ontwikkeling van de vaardigheden van werknemers waren de voornaamste factoren die bijdroegen aan het succes van dit plan. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 21

22 Campagnegids Wat zijn de voordelen? Er is aangetoond dat werken goed is voor de fysieke en geestelijke gezondheid. Door de voornoemde praktijken op het gebied van VGWbeheer toe te passen kan de gezondheid van de gehele beroepsbevolking worden verbeterd, van nieuwkomers op de arbeidsmarkt tot werknemers die hun pensioen naderen. Daarbij kunnen deze praktijken grote voordelen opleveren op organisatorisch niveau: De personeelsleden zijn gezond, productief en gemotiveerd en zorgen dat de organisaties concurrerend en innovatief blijven. Waardevolle vaardigheden en werkervaring kunnen binnen de organisatie worden behouden door kennisoverdracht tussen jong en oud en een groter en diverser aanbod van talenten en vaardigheden. Het lagere ziekteverlof en -verzuim resulteert in lagere arbeidsongeschiktheidskosten voor organisaties en in een betere productiviteit. Het personeelsverloop is lager. De werkomgeving stelt werknemers van alle leeftijden in staat om hun talenten optimaal te benutten. Er is meer welzijn op het werk. Het beheer van veiligheid en gezondheid op het werk in het kader van een vergrijzende beroepsbevolking verbetert niet alleen de gezondheid en het dagelijkse leven van individuele werknemers, maar kan ook de productiviteit en de kosteneffectiviteit van een organisatie verbeteren. SHUTTERSTOCK/bikeriderlondon 22 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

23 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Het welzijn van oudere werknemers in de postsector, Frankrijk Solystic, een bedrijf in postverwerkingsapparatuur, heeft 450 werknemers in dienst met uiteenlopende taken. Meer dan de helft van het personeel is ouder dan 45 jaar. Overeenkomstig de algemene trend ondervindt het bedrijf problemen met het aanwerven van nieuwe medewerkers en het moet daarom oudere werknemers in dienst houden. De installateurs van de apparatuur worden echter blootgesteld aan fysieke belasting (bijvoorbeeld moeilijke houdingen) en geestelijke belasting (bijvoorbeeld hoge stressniveaus). Verder zijn er voor werknemers weinig loopbaanontwikkelingsmogelijkheden. Resultaten Om deze problemen aan te pakken, werd een bedrijfsovereenkomst gesloten (in overeenstemming met de wetgeving) die het volgende behelst: verbintenis tot een allesomvattende aanpak; maatregelen om werving, loopbaanbeheer, arbeidsomstandigheden en de ontwikkeling van vaardigheden te verbeteren; een evaluatieproces waarbij elk van deze factoren kan worden beoordeeld. Succesfactoren Deze aanpak omvat alle aspecten van de vergrijzing van het personeelsbestand; de maatregelen zijn gericht op de juiste leeftijdsgroep (d.w.z. 45 jaar en ouder), zodat vroeg signalering en preventie mogelijk zijn. De overeenkomst is speciaal gericht op oudere werknemers, maar levert voordelen op voor alle werknemers. Het evaluatieproces zorgt ervoor dat de uitvoering van het plan nauwlettend wordt gevolgd en dat er zo nodig aanpassingen kunnen worden doorgevoerd. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 23

24 Campagnegids Campagne voor een gezonde werkplek : Gezond werk, voor alle leeftijden Over deze campagne De beroepsbevolking van Europa vergrijst en vele lidstaten verhogen de officiële pensioengerechtigde leeftijd. Werknemers hebben dus te maken met een langer arbeidsleven en een langere blootstelling aan gevaren op het werk. Hoewel alle lidstaten beschikken over beleidsmaatregelen, programma s en strategieën om oudere werknemers te ondersteunen, is het nodig deze meer onder de aandacht te brengen ( 15 ). Deze campagne is bedoeld om de beschikbare gegevens en voorbeelden van de lidstaten te destilleren en in heel Europa te verspreiden. De specifieke doelstellingen van de campagne voor een gezonde werkplek zijn: het bevorderen van duurzaam werk en gezond ouder worden en het benadrukken van het belang van preventie gedurende het gehele arbeidsleven; werkgevers en werknemers voorzien van informatie en praktische hulpmiddelen voor VGW-beheer bij een vergrijzende beroepsbevolking; het vergemakkelijken van de uitwisseling van informatie en het delen van goede praktijken op dit gebied. zullen als onderdeel van de campagne worden gepromoot. Hiertoe zal een speciale onlinetool voor datavisualisatie worden ontwikkeld. De awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek zullen een belangrijke plaats krijgen op de campagnekalender. In elk campagnejaar zal de Europese week voor veiligheid en gezondheid op het werk, met conferenties, seminars en opleidingssessies, aansluiten op de campagnethema s. De campagne zal eindigen met de topbijeenkomst Een gezonde werkplek. EU-OSHA brengt dan iedereen samen die aan het succes van de campagne heeft bijgedragen. EU-OSHA zal een balans opmaken van alle verwezenlijkingen van de campagne en van de geleerde lessen, zodat de resultaten van de campagne als goede praktijken kunnen worden beschouwd en als zodanig duurzaam worden gemaakt. Er worden praktische hulpmiddelen en tools ontwikkeld om de campagne te ondersteunen, zoals een e-gids over VGWbeheer bij een vergrijzende beroepsbevolking en een module gewijd aan leeftijdsbewuste en diversiteitsgevoelige risicobeoordeling voor de OiRA-tool (Online interactive Risk Assessment interactieve onlinetool voor risicobeoordeling). De bevindingen van het door EU-OSHA geleide proefproject van het Europees Parlement Veiliger en gezonder werk op elke leeftijd (15) De door EU-OSHA gehouden pan-europese opiniepeiling over veiligheid en gezondheid op het werk 2013 wees uit dat slechts 12 % van de werknemers op de hoogte is van bestaande beleidsmaatregelen en programma s. 24 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

25 EU-OSHA/Garneata Adrian Gezond werk, voor alle leeftijden Belangrijke data Lancering van de campagne: april 2016 Europese weken voor veiligheid en gezondheid op het werk: oktober 2016 en 2017 Uitreikingsceremonie awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek: april 2017 Topbijeenkomst Een gezonde werkplek : november 2017 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 25

26 SHUTTERSTOCK/racorn Campagnegids Praktische hulpmiddelen en ondersteuning VGW-beheer voor diverse leeftijdsgroepen wordt gemakkelijker gemaakt door het gebruik van hulpmiddelen voor leeftijdsmanagement. Er zijn verschillende hulpmiddelen die het mogelijk maken om op organisatorisch niveau rekening te houden met leeftijd gerelateerde factoren: Leeftijdsprofilering/analyse van leeftijdsopbouw: helpt u de leeftijd van het personeel van de organisatie nu en in de toekomst in te schatten op organisatie-, afdelings- en teamniveau. Het doel hiervan is trendsignalering en personeelsplanning te vergemakkelijken. Beoordeling van competenties: stelt leemten in vaardigheden en competenties van werknemers vast voor prestatiemanagement of professionele ontwikkeling en biedt een basis voor training op maat. Voor oudere werknemers kan dit inhouden dat aanpassing aan nieuwe technologieën, het vergemakkelijken van interne functieverschuivingen of het aanbieden van andere loopbaanmogelijkheden nodig is. De werkvermogenindex: ontwikkeld door het Fins Instituut voor beroepsgezondheid om het werkvermogen van individuele werknemers te meten. De index omvat een zelfevaluatie via een vragenlijst en wordt gebruikt om vast te stellen welke acties nodig zijn om een daling van het werkvermogen te voorkomen. Hulpmiddelen voor kennisoverdracht, zoals het samenstellen van teams met verschillende leeftijden of regelingen voor mentorschap of coaching: helpen een organisatie de waardevolle verzamelde ervaring en expertise van oudere werknemers te behouden. Functieroulatie en herindeling van het personeel: kunnen worden toegepast om werkeisen en werkbelasting te verminderen en kunnen voor oudere werknemers een manier zijn om in dienst te blijven in functies die beter aansluiten op hun capaciteiten. Een e-gids over gezond werk, voor alle leeftijden: een praktisch hulpmiddel voor werkgevers en werknemers. Er zijn vele gebruikersvriendelijke hulpmiddelen beschikbaar voor het omgaan met een vergrijzende beroepsbevolking vele hiervan zijn speciaal ontwikkeld voor kleine en middelgrote ondernemingen. 26 EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk

27 Gezond werk, voor alle leeftijden CASESTUDY Campagne Age Positive, Verenigd Koninkrijk De campagne Age Positive van het Britse ministerie van Werkgelegenheid en Pensioenen is een initiatief dat speciaal gericht is op werkgevers. Met de campagne wordt beoogd werkgevers meer bewust te maken van leeftijd gerelateerde veiligheids- en gezondheidskwesties. Verder worden begeleiding en ondersteuning verleend bij maatregelen en acties die kunnen worden ondernomen om oudere werknemers langer te behouden. In het kader van deze campagne zijn onderzoeken en informatie van werkgevers verzameld over maatregelen voor alle generaties. Het Britse ministerie van Werkgelegenheid en Pensioenen verspreidt deze informatie in verschillende vormen via de campagne. In 2013 publiceerde Age Positive diverse richtlijnen om antwoorden te verstrekken op vragen van werkgevers en om nietbureaucratische oplossingen aan te reiken. Enkele voorbeelden van deze publicaties zijn een handleiding voor werkgevers met betrekking tot de hedendaagse multigenerationele beroepsbevolking en een compilatie van casestudy s waarin een doeltreffende aanpak van een vergrijzend personeelsbestand door ondernemingen van verschillende grootten en sectoren wordt getoond. Tijdens de campagne is ook een interactieve werkgeverstoolkit (ook verkrijgbaar als pdf) uitgebracht, die onder meer gericht is op het behouden, heropleiden en aanwerven van oudere werknemers, wettelijke vereisten en flexibele arbeidstijden. De campagne Age Positive loopt nog. Er zijn plannen om verdere richtlijnen te publiceren voor uitdagingen waarmee werkgevers in verschillende sectoren van de economie geconfronteerd worden. EU-OSHA Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk 27

Gezond werk, voor alle leeftijden Het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven

Gezond werk, voor alle leeftijden Het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven Gezond werk, voor alle leeftijden Het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven Veilig en gezond aan 't werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak. Inleiding tot de campagne Gecoördineerd door

Nadere informatie

Awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek. Gezond werk, voor alle leeftijden. Oproep tot het inzenden van nominaties

Awards voor goede praktijken voor een gezonde werkplek. Gezond werk, voor alle leeftijden. Oproep tot het inzenden van nominaties Veilig en gezond aan t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak. Gezond werk, voor alle leeftijden Het bevorderen van een duurzaam arbeidsleven #EUhealthyworkplaces www.healthy-workplaces.eu

Nadere informatie

Gezond werk is werk zonder stress! De aanpak van stress en psychosociale risico s op het werk

Gezond werk is werk zonder stress! De aanpak van stress en psychosociale risico s op het werk Gezond werk is werk zonder stress! De aanpak van stress en psychosociale risico s op het werk Veilig en gezond aan t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou en voor de zaak.. Inleiding tot de campagne

Nadere informatie

De evolutie van de preventie in een Europees kader

De evolutie van de preventie in een Europees kader BBvAG LVII Nationale Dagen voor Arbeidsgeneeskunde Brussel 15 november 2018 De evolutie van de preventie in een Europees kader Luc Van Hamme Adviseur-generaal Arbeidsinspectie-TWW Hoofd van de regionale

Nadere informatie

Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking

Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking Wat kunnen we leren van andere EU lidstaten? Yoline Kuipers Cavaco Beleidsadviseur Volksgezondheid, Milieu Ltd. EU bevolking wordt steeds ouder

Nadere informatie

Workability & Inzetbaarheid. The Finnish Experience. Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, 26 maart 2008

Workability & Inzetbaarheid. The Finnish Experience. Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, 26 maart 2008 Workability & Inzetbaarheid Boaborea ledenplatform 'Gezond Werken' Bussum, Rob Gründemann, Teamleider Personeelsbeleid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht De opzet van de presentatie De situatie

Nadere informatie

FIT en GEZOND op het WERK

FIT en GEZOND op het WERK FIT en GEZOND op het WERK Katrien Bruyninx Prevent Lummen 18 september 2013 Prevent Prevent-Factory A solutions provider Tailor made support of companies and organisations Prevent-Academy Training centre

Nadere informatie

Werken aan het huis van werkvermogen

Werken aan het huis van werkvermogen Werken aan het huis van werkvermogen De sleutel tot duurzame inzetbaarheid (naar Juhani Ilmarinen) Werkvermogen Werk Omstandigheden Inhoud en -eisen Organisatie Management en leiderschap Normen en waarden

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid Seminar Ontwikkelingen in arbeid Windesheim Zwolle Maandag, 9 november 2015

Duurzame Inzetbaarheid Seminar Ontwikkelingen in arbeid Windesheim Zwolle Maandag, 9 november 2015 Duurzame Inzetbaarheid Seminar Ontwikkelingen in arbeid Windesheim Zwolle Maandag, 9 november 2015 Rob Gründemann Lector Hogeschool Utrecht Suzanne Jungjohann HR directeur Delta Lloyd Opzet presentatie

Nadere informatie

6535/15 RTS/mt 1 DG B 3A. Raad van de Europese Unie. Brussel, 27 februari 2015 (OR. en) 6535/15 SOC 98 EMPL 46

6535/15 RTS/mt 1 DG B 3A. Raad van de Europese Unie. Brussel, 27 februari 2015 (OR. en) 6535/15 SOC 98 EMPL 46 Raad van de Europese Unie Brussel, 27 februari 2015 (OR. en) 6535/15 SOC 98 EMPL 46 NOTA van: het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) aan: de Raad (Epsco) nr. vorig doc.: 6184/15 SOC 76

Nadere informatie

Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen.

Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen. Maak een eind aan de beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen Samenvatting Wat wordt er bedoeld met beloningsverschillen tussen vrouwen en mannen? Waarom bestaan er nog steeds beloningsverschillen

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid. Plan van Aanpak. Verstarring erger dan vergrijzing

Duurzame Inzetbaarheid. Plan van Aanpak. Verstarring erger dan vergrijzing Duurzame Inzetbaarheid Plan van Aanpak Verstarring erger dan vergrijzing Energiek zijn en blijven is motivatie x competenties x conditie Definitie: Duurzame inzetbaarheid is de mate, waarin medewerkers

Nadere informatie

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2017/2277(INI)

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement 2017/2277(INI) Europees Parlement 2014-2019 Commissie werkgelegenheid en sociale zaken 2017/2277(INI) 5.2.2018 ONTWERPVERSLAG over trajecten voor de re-integratie van werknemers die herstellen van een letsel of ziekte

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

10354/19 mic/gra/cg 1 LIFE.1.C

10354/19 mic/gra/cg 1 LIFE.1.C Raad van de Europese Unie Brussel, 14 juni 2019 (OR. en) 10354/19 SOC 485 EMPL 374 SAN 304 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 13 juni 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig

Nadere informatie

En we werken nog lang en gelukkig. over duurzame inzetbaarheid

En we werken nog lang en gelukkig. over duurzame inzetbaarheid En we werken nog lang en gelukkig over duurzame inzetbaarheid Remco Fransen 26 september 2013 1 Wist u dat 2 Duurzame inzetbaarheid in het nieuws 3 Wil u werken, kan u werken? % van de werkende beroepsbevolking

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Het vermogen van werknemers om gezond, plezierig en productief te werken, gedurende hun hele arbeidsleven. Het gaat met andere woorden om gezondheid, vakmanschap, motivatie, werk-privé

Nadere informatie

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij

WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING. bij EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.12.2017 SWD(2017) 479 final WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE SAMENVATTING VAN DE EFFECTBEOORDELING bij Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement

Nadere informatie

EU strategisch kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2014-2020. NAR: Belgische strategie voor Welzijn op het werk van 2014-2020

EU strategisch kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2014-2020. NAR: Belgische strategie voor Welzijn op het werk van 2014-2020 EU strategisch kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2014-2020 NAR: Belgische strategie voor Welzijn op het werk van 2014-2020 Nationale dagen BBvAg 13 november 2015 Documenten op internet European

Nadere informatie

WELLFIE. Scan en verbeter het werkvermogen binnen uw onderneming. Donderdag 17 januari 2019 Hilde Vandenkieboom

WELLFIE. Scan en verbeter het werkvermogen binnen uw onderneming. Donderdag 17 januari 2019 Hilde Vandenkieboom WELLFIE Scan en verbeter het werkvermogen binnen uw onderneming Donderdag 17 januari 2019 Hilde Vandenkieboom 1 VERGRIJZING VAN DE BELGISCHE POPULATIE LEEFTIJDSOPBOUW BELGISCHE BEVOLKING: 2014-2060 Verandering

Nadere informatie

Psychosociale arbeidsbelasting

Psychosociale arbeidsbelasting Psychosociale arbeidsbelasting Een positieve benadering Wilmar Schaufeli Universiteit Utrecht Drie perspectieven Smal: Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) Breder: Werkstress Breedst: Duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

1 VERBETER HET WERKVERMOGEN VAN UW BEDRIJF

1 VERBETER HET WERKVERMOGEN VAN UW BEDRIJF 1 VERBETER HET WERKVERMOGEN HUIS VAN WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN VERBETER HET WERKVERMOGEN WAT IS WERKVERMOGEN? Werkvermogen is de mate waarin een werknemer zowel lichamelijk als geestelijk

Nadere informatie

Programma Participatie en Gezondheid

Programma Participatie en Gezondheid Programma Participatie en Gezondheid TNO & VUmc met AWVN voor Ministeries SZW, VWS en BZK Donderdag 20 November 2008 1 Programma participatie en gezondheid 1. Behoud en bevorderen van een gezonde arbeidsparticipatie

Nadere informatie

Duurzame inzetbaarheid tot 67 jaar: Hoe doe je dat? Prof Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam

Duurzame inzetbaarheid tot 67 jaar: Hoe doe je dat? Prof Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Duurzame inzetbaarheid tot 67 jaar: Hoe doe je dat? Prof Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Duurzame inzetbaarheid in het nieuws Duurzame inzetbaarheid in het nieuws

Nadere informatie

04 Support staff training

04 Support staff training Het introduceren van referentiekaders voor kwaliteitsborging op het gebied van beroepsonderwijs en training (VET) is de afgelopen jaren tot een prioriteit uitgegroeid. Tijdens de vroege stadia van de ontwikkeling

Nadere informatie

Studiebezoek sector Voeding. Donderdag 18 april 2013

Studiebezoek sector Voeding. Donderdag 18 april 2013 Studiebezoek sector Voeding Donderdag 18 april 2013 Brigitte Smessaert Coördinator RESOC-SERR Midden-West-Vlaanderen Welkom! Programma Prof. Dr. Xavier Gellynck, UGent Afresh Brigitte Smessaert, RESOC-SERR

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT 2009-2014. Zittingsdocument 23.1.2014 B7-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2014

EUROPEES PARLEMENT 2009-2014. Zittingsdocument 23.1.2014 B7-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2014 EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 23.1.2014 B7-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2014 ingediend overeenkomstig artikel 115, lid 5, van het

Nadere informatie

Mobiliteit. Onderwijs Normen

Mobiliteit. Onderwijs Normen Kwaliteit Erkenning Mobiliteit Onderwijs Normen Werkgelegenheid Kwalificaties en opleidingsprogramma s gericht op de arbeidsmarkt ontwikkelen Het VSPORT + Project Het VSPORT + Project heeft als hoofddoel

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Nederland zakt vier plaatsen op Human Capital Index: vaardigheden en kennis van oudere leeftijdscategorieën blijven onbenut.

Nederland zakt vier plaatsen op Human Capital Index: vaardigheden en kennis van oudere leeftijdscategorieën blijven onbenut. ONDERZOEKSRAPPORT Nederland zakt vier plaatsen op Human Capital Index: vaardigheden en kennis van oudere leeftijdscategorieën blijven onbenut. Introductie In het Human Capital 2015 report dat het World

Nadere informatie

De business case voor een preventief gezondheidsbeleid op het werk

De business case voor een preventief gezondheidsbeleid op het werk De business case voor een preventief gezondheidsbeleid op het werk Marc De Greef Symposium Vlaams Instituut Gezond Leven Mechelen, 18 oktober 2018 1 Laat ons meer omhoog kijken En dodelijke intoxicatie

Nadere informatie

De ouderwordende verpleegkundige, waardevol in de zorg?! Anita Wassink 2010-2011

De ouderwordende verpleegkundige, waardevol in de zorg?! Anita Wassink 2010-2011 De ouderwordende verpleegkundige, waardevol in de zorg?! Anita Wassink 2010-2011 Inhoud Situering Onderzoek Resultaten Eigen onderzoek Vergelijking resultaten met ander onderzoek Interpretatie - besluit

Nadere informatie

VOW/QFT OPERATIONEEL MAKEN. STATISTISCHE ANALYSES VAN 1000 VRAGENLIJSTEN DIE IN 2009

VOW/QFT OPERATIONEEL MAKEN. STATISTISCHE ANALYSES VAN 1000 VRAGENLIJSTEN DIE IN 2009 Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ervaringsfonds Directie van het onderzoek over de verbetering van de arbeidsomstandigheden (DIOVA) VOW/QFT OPERATIONEEL MAKEN. STATISTISCHE ANALYSES VAN 1000

Nadere informatie

Investeren in gezondheid Een gezonde investering! Symposium voor Leidinggevenden IZA Bedrijfszorg 27-03-2013

Investeren in gezondheid Een gezonde investering! Symposium voor Leidinggevenden IZA Bedrijfszorg 27-03-2013 1 Investeren in gezondheid Een gezonde investering! Symposium voor Leidinggevenden IZA Bedrijfszorg 27-03-2013 2 Bevorderen van de gezondheid, inzetbaarheid en productiviteit van medewerkers 4 werkmaatschappijen

Nadere informatie

In PErson happy & healthy at work inperson.nl

In PErson happy & healthy at work inperson.nl inperson.nl happy & healthy inperson.nl Happy & Healthy at Work Geluk als businessmodel Gelukkige medewerkers presteren beter en zorgen voor succesvolle organisaties. Dat bewijst tal van wetenschappelijk

Nadere informatie

Vergrijzing en langer doorwerken: kansen voor arbeidshygiënisten

Vergrijzing en langer doorwerken: kansen voor arbeidshygiënisten Vergrijzing en langer doorwerken: kansen voor arbeidshygiënisten Dr. Cécile Boot, gezondheidswetenschapper Universitair Hoofddocent Arbeid en Gezondheid Afdeling Sociale Geneeskunde VU medisch centrum

Nadere informatie

Vragenlijst Leeftijdsscan

Vragenlijst Leeftijdsscan De leeftijdsscan Dit document is een blanco vragenlijst ter voorbereiding van het invullen van de leeftijdsscan op www.leeftijdsscan.be. Die website helpt u in real time om een duidelijk beeld te vormen

Nadere informatie

Themabijeenkomst ouderenbeleid

Themabijeenkomst ouderenbeleid MHP, Culemborg, Rob Gründemann, senior TNO Arbeid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht De opzet van de presentatie Stand van zaken Arbeidsmarkt Kwaliteit van de arbeid Gewenst preventief HR-beleid

Nadere informatie

Scripts voor vitaliteit. 16 februari 2011 Tinka van Vuuren

Scripts voor vitaliteit. 16 februari 2011 Tinka van Vuuren Scripts voor vitaliteit 16 februari 2011 Tinka van Vuuren Inhoud Wat is vitaliteit? Welke scripts gericht op vitaliteit zijn het beste? Wat is de rol van werknemer en werkgever hierbij? Wat is vitaliteitmanagement?

Nadere informatie

Gezonde medewerker = fitte, tevreden medewerker

Gezonde medewerker = fitte, tevreden medewerker Gezonde medewerker = fitte, tevreden medewerker www.gezondopdewerkvloer.be Karlien Devloo Projectcoördinator Gezond op de werkvloer 1 Vlaams Instituut Gezond Leven Van VIGeZ naar Vlaams Instituut Gezond

Nadere informatie

Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector

Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector Hoe houden we de sector Zorg en Welzijn gezond? Gezien de toenemende vergrijzing en ziekteverzuim in de Zorg en Welzijn sector Bart Boon Bart.boon@achmea.nl Vergrijzing: Grote generaties groeien op, mensen

Nadere informatie

Samen sterk voor preventie Campagne Een gezonde werkplek

Samen sterk voor preventie Campagne Een gezonde werkplek Samen sterk voor preventie Campagne Een gezonde werkplek 2012-2013 Frank Dehasque Focal Point manager België 22/10/2012 Europese Week 2012 Veilig en gezond aan t werk, dat raakt iedereen. Goed voor jou

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

Gemeenschappelijke verklaring betreffende telewerken door de Europese sociale partners in de verzekeringssector

Gemeenschappelijke verklaring betreffende telewerken door de Europese sociale partners in de verzekeringssector Gemeenschappelijke verklaring betreffende telewerken door de Europese sociale partners in de verzekeringssector I. Inleiding Sinds de Europese sociale partners meer dan tien jaar geleden, op 16 juli 2002,

Nadere informatie

Thema 2: Kwaliteit van de arbeid

Thema 2: Kwaliteit van de arbeid Thema 2: Kwaliteit van de arbeid Het hebben van een baan is nog geen garantie op sociale integratie indien deze baan niet kwaliteitsvol is en slecht betaald. Ongeveer een vierde van de werkende Europeanen

Nadere informatie

Duurzame inzetbaarheid in de taxibranche

Duurzame inzetbaarheid in de taxibranche Duurzame inzetbaarheid in de taxibranche Preventiedag 2013 13 december Ellen.vanwijk@tno.nl Duurzame inzetbaarheid = Gezond, gemotiveerd en productief aan het werk tot aan de pensioengerechtigde leeftijd

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case

Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Leeftijdbewust personeelsbeleid De business case Inleiding Binnen de sector ziekenhuizen is leeftijdsbewust personeelsbeleid een relevant thema. De studie RegioMarge 2006, De arbeidsmarkt van verpleegkundigen,

Nadere informatie

Optimaal gebruik van de producten van het project.

Optimaal gebruik van de producten van het project. www.bmw-eu.net Optimaal gebruik van de producten van het project Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie ligt uitsluitend bij

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2. Inleiding 3. Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5. Communicatie 6.

INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2. Inleiding 3. Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5. Communicatie 6. INHOUDSOPGAVE: Vooraf 2 Inleiding 3 Doelstellingen, strategie en belangrijkste activiteiten 4-5 Communicatie 6 Fondsenwerving 7 Personeel & Organisatie 8 Financiele onderbouwing 9 Kernwaarden 10 1 Vooraf

Nadere informatie

duurzame inzetbaarheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam

duurzame inzetbaarheid Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam De feiten en mythen van werkvermogen en duurzame inzetbaarheid Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam Het gaat uitstekend met ons.. 84 82 80 78 76 74 72 70 68 66 64

Nadere informatie

Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid. Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot

Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid. Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Programma Workshop Eerste deel: Presentatie Visie op Gezond Ondernemen Een paar voorbeelden van

Nadere informatie

Zo draagt Zitwerk bij aan uw gezondheid en welzijn. En dat van uw medewerkers.

Zo draagt Zitwerk bij aan uw gezondheid en welzijn. En dat van uw medewerkers. Veel mensen krijgen in hun leven met rugklachten te maken. Rugpijn wordt vooral veroorzaakt door onvoldoende beweging en langdurig zitten. Vooral tijdens zittend werk kan rugpijn hinderlijk zijn. Soms

Nadere informatie

eu topconferentie en welzijn Brussel, juni 2008

eu topconferentie en welzijn Brussel, juni 2008 Europees Pact voor Geestelijke Gezondheid en welzijn eu topconferentie samen voor geestelijke gezondheid en welzijn Brussel, 12-13 juni 2008 Slovensko predsedstvo EU 2008 Slovenian Presidency of che EU

Nadere informatie

Veerkracht en betrokkenheid aan het werk

Veerkracht en betrokkenheid aan het werk Veerkracht en betrokkenheid aan het werk 1st Nederlandse conferentie positieve psychologie Jan Auke Walburg Linda Bolier www.trimbos.nl VERMOGEN VAN NEDERLAND 2013 Mentale stoornissen Geen gezondheidsprobleem

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk:

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk: De bedrijfsmaatschappelijk werker helpt bij het tot stand laten komen van gezondere arbeidsverhoudingen en meer welzijn binnen het bedrijf of de instelling. Op die manier ontstaat bij werknemers een grotere

Nadere informatie

Hulpmiddelen voor werknemers 1

Hulpmiddelen voor werknemers 1 Hulpmiddelen voor werknemers 1 Oriënterende vragenlijsten Vragenlijst Inzetbaarheid algemeen Mini-scan Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Index Performance Beschrijving De korte versie van de

Nadere informatie

Bedrijfsscan Duurzame Inzetbaarheid

Bedrijfsscan Duurzame Inzetbaarheid Bedrijfsscan Duurzame Inzetbaarheid Monitor 1 Bedrijf: Adviseur: Datum: Foto bedrijf 1 Registratie Bedrijfsgegevens KVK nummer: Adres: Postcode: Plaats: Website: Ondernemer: Contactpersoon DI: Telefoon:

Nadere informatie

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN

NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN NL NAAR EEN EUROPA VOOR ALLE LEEFTIJDEN AGE- STANDPUNT IN HET KADER VAN HET 2007 - EUROPEES JAAR VAN GELIJKE KANSEN VOOR IEDEREEN The European Older People s Platform La Plate-forme européenne des Personnes

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid: Vitaliteitprogramma Levensmiddelenindustrie. Bijeenkomst Innofood 5 juli 2016 Benno Hermelink en Jennifer van der Voorn

Duurzame Inzetbaarheid: Vitaliteitprogramma Levensmiddelenindustrie. Bijeenkomst Innofood 5 juli 2016 Benno Hermelink en Jennifer van der Voorn Duurzame Inzetbaarheid: Vitaliteitprogramma Levensmiddelenindustrie Bijeenkomst Innofood 5 juli 2016 Benno Hermelink en Jennifer van der Voorn Waarom HumanCapitalCare? Wij zijn een innovatieve onafhankelijke

Nadere informatie

Preventie en verzuimkosten

Preventie en verzuimkosten Preventie en verzuimkosten Risico ontstaat door het niet weten wat je aan het doen bent (Warren Buffet) Pascalle Smit Strategisch adviseur duurzame inzetbaarheid Ervaring Goede hulp bij ontslag scheelt

Nadere informatie

Kartonnage en Flexibele Verpakkingen: Vitaal de toekomst in! Investeren in duurzame inzetbaarheid? Dat hoeft u niet alleen te doen.

Kartonnage en Flexibele Verpakkingen: Vitaal de toekomst in! Investeren in duurzame inzetbaarheid? Dat hoeft u niet alleen te doen. Kartonnage en Flexibele Verpakkingen: Vitaal de toekomst in! Investeren in duurzame inzetbaarheid? Dat hoeft u niet alleen te doen. Een overzicht van ons aanbod in 2017-2018 Inhoud Inleiding: Samen investeren

Nadere informatie

Brussel, 27 februari 2007 (01.03) (OR. fr) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 6855/07 SOC 78

Brussel, 27 februari 2007 (01.03) (OR. fr) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 6855/07 SOC 78 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 27 februari 2007 (01.03) (OR. fr) 6855/07 SOC 78 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

Nadere informatie

P&O als strategische partner

P&O als strategische partner P&O als strategische partner Meten = Weten = Sturen Jacob van de Groep, manager P&O St. Antonius Ziekenhuis 22 juni 2011 Inhoud presentatie - Ontwikkelingen extern - Gevolgen intern (St. Antonius Ziekenhuis)

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 12 oktober 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 12 oktober 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 12 oktober 2017 (OR. en) 12741/1/17 REV 1 NOTA van: d.d.: 10 oktober 2017 aan: Betreft: het Comité voor sociale bescherming SOC 610 EMPL 469 ECOFIN 770 EDUC 355 het Comité

Nadere informatie

De toekomst van duurzame inzetbaarheid? Langer gezond werken: nieuwe inzichten en uitdagingen voor de bedrijfsarts?

De toekomst van duurzame inzetbaarheid? Langer gezond werken: nieuwe inzichten en uitdagingen voor de bedrijfsarts? De toekomst van duurzame inzetbaarheid? Langer gezond werken: nieuwe inzichten en uitdagingen voor de bedrijfsarts? Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC Rotterdam RVZ rapport

Nadere informatie

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid

Duurzame Inzetbaarheid. Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Duurzame Inzetbaarheid Frank Brinkmans Rccm RCMC RCDI, 26 oktober 2018 Senior Consultant Duurzame Inzetbaarheid Dank voor jullie aanwezigheid! Tip 1 Zorg voor een duidelijk kader Definitie van Duurzame

Nadere informatie

Sectorplan Levensmiddelenindustrie

Sectorplan Levensmiddelenindustrie Sectorplan Levensmiddelenindustrie De levensmiddelenindustrie is de grootste (maak)industrie van Nederland met een productiewaarde van 68 miljard. Er werken 122.000 werknemers. De industrie onderscheidt

Nadere informatie

Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group. Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016

Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group. Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016 Duurzame Inzetbaarheid bij Schiphol Group Inzet op Maat Tine Versteeg 7 november 2016 Duurzame Inzetbaarheid: Werken is Bewegen 4 aspecten van DI Schiphol Vitaliteit & gezondheid Intrinsieke motivatie

Nadere informatie

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Studievoormiddag Werken aan het huis van werkvermogen De sleutel tot duurzame inzetbaarheid 18/06/2013 Jessie

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Studievoormiddag Werken aan het huis van werkvermogen De sleutel tot duurzame inzetbaarheid 18/06/2013 Jessie DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Studievoormiddag Werken aan het huis van werkvermogen De sleutel tot duurzame inzetbaarheid 18/06/2013 Jessie Vandeweyer 1 Voorstelling ESF-project Resultaten ESF-project

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Investeren in werkgeluk als business model

Investeren in werkgeluk als business model Investeren in werkgeluk als business model Zandvoort, 15 juni 2017 Visie op relatie medewerker - bedrijfsresultaat Gezondheid Succesvolle organisatie Bart van Opstal Client Consultant Health & Benefits

Nadere informatie

Help, ik heb personeel

Help, ik heb personeel Help, ik heb personeel nodig! Inleiding 1 1.1 Een handboek, is dat nodig? Iedere arbeidsorganisatie heeft in mindere of meerdere mate personeel nodig. Dat gaat meestal niet vanzelf; u moet er genoeg moeite

Nadere informatie

Interventies Houdings- en Bewegingsapparaat

Interventies Houdings- en Bewegingsapparaat Interventies Houdings- en Bewegingsapparaat 2013 Re. Entry is samenwerkingspartner binnen FIT Return (zie www.fit-return.nl) 1 Arbeid en Belastbaarheid Intake Fysiek (Arbeids- Bedrijfsfysiotherapeut) De

Nadere informatie

S A M E N V A T T I N G

S A M E N V A T T I N G 5 6 Samenvatting Dit advies bevat de reactie van de Sociaal-Economische Raad op de adviesaanvraag over het voorkómen van arbeidsmarktknelpunten in de collectieve sector. Hierover hebben de ministers van

Nadere informatie

Factoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden

Factoren die kunnen en willen doorwerken tot 65 beïnvloeden Het verhogen van duurzame inzetbaarheid van de beroepsbevolking is een van de grootste uitdagingen voor de geïndustrialiseerde landen in de komende decennia. Omdat de beroepsbevolking krimpt en vergrijst

Nadere informatie

Arbeidsparticipatie van oudere werknemers. Studienamiddag Ageing at work

Arbeidsparticipatie van oudere werknemers. Studienamiddag Ageing at work Arbeidsparticipatie van oudere werknemers Studienamiddag Ageing at work Leuven, 28 oktober 2009 Dr. Rob Gründemann, Senior Onderzoeker/Adviseur TNO Arbeid Lector Hogeschool Utrecht (Nederland) Opzet van

Nadere informatie

5 augustus Onderzoek: Werknemers over verhoging AOW-leeftijd

5 augustus Onderzoek: Werknemers over verhoging AOW-leeftijd 5 augustus 2017 Onderzoek: Werknemers over verhoging AOW-leeftijd Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van

Nadere informatie

www.share-project.nl Resultaten van het project 50+ In Europa

www.share-project.nl Resultaten van het project 50+ In Europa www.share-project.nl Resultaten van het project 50+ In Europa Wat gebeurt er nu? Published by Mannheim Research Institute for the Economics of Aging (MEA) L13,17 68131 Mannheim Phone: +49-621-181 1862

Nadere informatie

LERARENOPLEIDINGEN BASISONDERWIJS IN EUROPA: STAND VAN ZAKEN EN TOEKOMSTPERSPECTIEVEN

LERARENOPLEIDINGEN BASISONDERWIJS IN EUROPA: STAND VAN ZAKEN EN TOEKOMSTPERSPECTIEVEN DIRECTORAAT-GENERAAL INTERN BELEID BELEIDSONDERSTEUNENDE AFDELING B: STRUCTUURBELEID EN COHESIE CULTUUR EN ONDERWIJS LERARENOPLEIDINGEN BASISONDERWIJS IN EUROPA: STAND VAN ZAKEN EN TOEKOMSTPERSPECTIEVEN

Nadere informatie

WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID

WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID HEALTH WEALTH CAREER MERCER WERKNEMERS- ONDERZOEK SERIES WERKNEMERS ZELF AAN DE SLAG MET HUN DUURZAME INZETBAARHEID DUURZAME INZETBAARHEID PRODUCTIEVE, GEMOTIVEERDE EN GEZONDE WERKNEMERS DIE IN STAAT ZIJN

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van vrijdag 10 oktober

A D V I E S Nr Zitting van vrijdag 10 oktober A D V I E S Nr. 1.654 ------------------------------ Zitting van vrijdag 10 oktober 2008 ----------------------------------------------- IPA 2007-2008 - Non-discriminatie - Positieve acties x x x 2.278/1-1

Nadere informatie

De motor van de lerende organisatie

De motor van de lerende organisatie De motor van de lerende organisatie Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1249 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE

Nadere informatie

Beroepsbevolking 2005

Beroepsbevolking 2005 Beroepsbevolking 2005 De veroudering van de beroepsbevolking is duidelijk zichtbaar in de veranderende leeftijdspiramide van de werkzame beroepsbevolking (figuur 1). In 1975 behoorde het grootste deel

Nadere informatie

Actielijst arbeidsbeperking Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren

Actielijst arbeidsbeperking Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren Actielijst arbeidsbeperking 2020 Een focus op redelijke aanpassingen tijdens werkplekleren Evenredige arbeidsdeelname kansengroepen Diversiteit Gelijke behandeling Actielijst arbeidsbeperking 2020-2 december

Nadere informatie

Addendum Tewerkstelling van kansengroepen bij lokale besturen

Addendum Tewerkstelling van kansengroepen bij lokale besturen Addendum Tewerkstelling van kansengroepen bij lokale besturen 1. Situering De nieuwe cijfers uit de stads- en gemeentemonitor 2018 vormen de aanleiding voor dit addendum bij het advies van de van 6 juni

Nadere informatie

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015 Duurzame inzetbaarheid uitgangspunt personeelsbeleid Het voorstel is duurzame inzetbaarheid centraal te stellen in het personeelsbeleid om medewerkers van alle levensfasen optimaal inzetbaar te houden

Nadere informatie

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting door H. 1812 woorden 16 juni 2013 6 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie samenvatting Werk hoofdstuk 1, 2 en 3 Hoofdstuk 1. Werken

Nadere informatie

Hierbij gaan voor de delegaties de ontwerp-conclusies van de Raad waarover in de Groep sociale vraagstukken overeenstemming is bereikt.

Hierbij gaan voor de delegaties de ontwerp-conclusies van de Raad waarover in de Groep sociale vraagstukken overeenstemming is bereikt. RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Brussel, 26 mei 2011 (06.06) (OR. en) 10324/11 SOC 413 NOTA van: aan: Betreft: de Groep sociale vraagstukken het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) / de Raad

Nadere informatie

ATLEC. Ondersteunende Technologie Leren via Eenvormig Curriculum. State of the Art en Onderzoeksanalyse Samenvatting

ATLEC. Ondersteunende Technologie Leren via Eenvormig Curriculum. State of the Art en Onderzoeksanalyse Samenvatting ATLEC Ondersteunende Technologie Leren via Eenvormig Curriculum State of the Art en Onderzoeksanalyse Samenvatting WP nummer WP titel Status WP2 State of the Art en Onderzoeksanalyse F Project startdatum

Nadere informatie

Vitaal in je werk: Naar een duurzame balans

Vitaal in je werk: Naar een duurzame balans Vitaal in je werk: Naar een duurzame balans Wilmar Schaufeli Senior adviseur, Schouten & Nelissen Inzicht Hoogleraar A&O psychologie, Universiteit Utrecht Agenda 1. Visie op duurzame inzetbaarheid 2. Vitaal

Nadere informatie

www.share-project.be De resultaten van de studie 50+ in Europa

www.share-project.be De resultaten van de studie 50+ in Europa www.share-project.be De resultaten van de studie 50+ in Europa Wat nu? De volgende stap in het 50+ in Europa - project is het toevoegen van de levensloopgeschiedenis van mensen aan de bestaande SHARE-database.

Nadere informatie

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Werken aan werkbaarheid en werkvermogen Consulentendag LDB 07/11/2013 Jessie Vandeweyer

DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE. Werken aan werkbaarheid en werkvermogen Consulentendag LDB 07/11/2013 Jessie Vandeweyer DEPARTEMENT WERK EN SOCIALE ECONOMIE Werken aan werkbaarheid en werkvermogen Consulentendag LDB 07/11/2013 Jessie Vandeweyer 1 Overzicht Wat is werkvermogen? Wat is werkbaarheid? Waarom werken aan werkvermogen

Nadere informatie

Expert Protocollen en Beraadslagingen

Expert Protocollen en Beraadslagingen /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// Voor de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding, kortweg VDAB is Vlaanderen connect op zoek

Nadere informatie

Duurzaam gezondheidsbeleid op het werk: strategie voor de toekomst?

Duurzaam gezondheidsbeleid op het werk: strategie voor de toekomst? Duurzaam gezondheidsbeleid op het werk: strategie voor de toekomst? Vannyvel Joeri, Stafmedewerker Gezond werken 1 Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie vzw (VIGeZ) Expertisecentrum

Nadere informatie

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn

Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Leeftijd en arbeidsmarkt: naar een nieuw paradigma? Leeftijd en arbeidsmarkt Itinera Institute Onafhankelijke denktank Fact-based Lange termijn Aanreiken, verdedigen en bouwen van wegen voor beleidshervorming

Nadere informatie