Het Internationaal Kinderrechtenverdrag in de Nederlandse rechtspraak

Transcriptie

1 Het Internationaal Kinderrechtenverdrag in de Nederlandse rechtspraak Mr. G.C.A.M. Ruitenberg SWP

2 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Afkortingenlijst 7 Samenvatting 13 Summary 17 Inleiding 21 Hoofdstuk 1 Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind Inleiding Totstandkoming van het Verdrag Het Verdrag inzake de Rechten van het Kind in het kort Bestaansrecht van het Verdrag Indeling van het Verdrag Toezicht op de naleving van het Verdrag (art IVRK) Het Comité en het systeem van periodieke rapportage Behandeling van de rapporten 'Conduding Observations' Condusie 32 Hoofdstuk 2 Ratificatie van het Verdrag door Nederland Inleiding De inhoud van het wetsvoorstel Motieven voor bekrachtiging Voorgestelde voorbehouden en interpretatieve verklaringen Werking van de verdragsbepalingen; gevolgen van het Verdrag voor Nederland Rechtstreekse werking Horizontale werking Behandeling van het wetsvoorstel Advies van de Raad van State en nader rapport 37 I 9

3 2.3.2 Behandeling in de Tweede Kamer Schriftelijke voorbereiding 3& Mondelinge behandeling Behandeling in de Eerste Kamer Schriftelijke voorbereiding Mondelinge behandeling Enkele reacties op het wetsvoorstel van buiten de politiek Conclusie: Ratifìcatie en inwerkingtreding 44 Hoofdstuk 3 Rapportage aan het Comité Inleiding Rapportage aan het Comité door de Staat en NGO's Het Staatsrapport Rapporten, informatie en kritiek van NGO's Procedureverloop bij het Comité 'Concluding Observations' van het Comité wat betreft Nederland Reactie van de Staat op de 'Concluding Observations' Conclusie 54 Hoofdstuk 4 Jurisprudentieoverzicht tot en met Inleiding Jurisprudentie per artikel 56 art. 2 IVRK (discriminatieverbod) 56 ari 3 IVRK (belangen van het kind) 60 art. 4 IVRK (maatregelen ter verwezenlijking van rechten) 85 art. 5 IVRK (eerbiediging van gezag over het kind) 87 art. 6 IVRK (recht op leven en ontwikkeling) 89 art. 7 IVRK (recht op naam, nationaliteit, kennen van/ verzorging door ouders) 91 art. 8 IVRK (recht op behoud en herstel van identiteit) 99 art. 9 IVRK (gezinsleven) 101 art. io IVRK (gezinshereniging) 121 art. 11 IVRK (internationale kinderontvoering) 126 art. 12 IVRK (hoorrecht van het kind) 128 art. 16 IVRK (privacy) 130 art. 19 IVRK (beschermingsmaatregelen tegen geweld, misbruik, mishandeling) 132 IO Het Internationaal Kinderrechtenverdrag in de Nederlandse rechtspraak

4 art. 20 IVRK (waarborgen gezinsvervangende zorg) art. 21 IVRK (adoptie) art. 22 IVRK (vluchtelingen) art. 23 IVRK (gehandicapte kinderen) art. 26 IVRK (sociale zekerheid) art. 27 IVRK (toereikende levensstandaard) art. 28 IVRK (onderwijs) art. 37 IVRK (bescherming tegen foltering, wrede behandeling en bestraffing) art. 40 IVRK (kinderstrafrecht) Geen specifieke bepaling Hoofdstuk 5 Samenvatting Rechtspraak & beantwoording van de onderzoeksvragen 5.1 Inleiding 5.2 Samenvatting van de Rechtspraak art. 2 IVRK (discriminatieverbod) art. 3 IVRK (belangen van het kind) art. 4 IVRK (maatregelen ter verwezenlijking van rechten) art. 5 IVRK (eerbiediging van gezag over het kind) art. 6 IVRK (recht op leven en ontwikkeling) art. 7 IVRK (recht op naam, nationaliteit, kennen van/verzorging door ouders) 192 art. 8 IVRK (recht op behoud en herstel van identiteit) 194 art. 9 IVRK (gezinsleven) 195 art. io IVRK (gezinshereniging) 198 art. 11 IVRK (internationale kinderontvoering) 199 art. 12 IVRK (hoorrecht van het kind) 200 art. 16 IVRK (privacy) 200 art. 19 IVRK (beschermingsmaatregelen tegen geweld, misbruik, mishandeling) 201 art. 20 IVRK (waarborgen gezinsvervangende zorg) 201 art. 21 IVRK (adoptie) 203 art. 22 IVRK (vluchtelingen) 203 art. 23 IVRK (gehandicapte kinderen) 204 art. 26 IVRK (sociale zekerheid) 205 art. 27 IVRK (toereikende levensstandaard) 205 art. 28 IVRK (onderwijs) 206 Inhoudsopgave 11

5 art. 37 IVRK (bescherming tegen foltering, wrede behandeling en bestraffìng) 207 art. 40 IVRK (kinderstrafrecht) 209 Geen specifieke bepaling Beantwoording van de onderzoeksvragen Welke verdragsbepalingen zijn tot nu toe voor de rechter ingeroepen of ambtshalve door de rechter toegepast en met welke uitkomsten? Zijn alle 'rechtstreeks werkende' verdragsbepalingen die genoemd zijn in de Memorie van Toelichting van de Goedkeuringswet tot nu toe ook daadwerkelijk ingeroepen voor de rechter en rechtstreeks toegepast? Wat voor conclusies kunnen hieruit worden getrokken met betrekking tot de vraag hoe verdragsbepalingen rechtstreeks door de rechter zouden kunnen worden toegepast in de toekomst? 214 Hoofdstuk 6 Nabeschouwing Inleiding Een magere oogst (?) Enige thematische nabeschouwingen Rechtstreekse werking Vreemdelingenrecht en het kind Afstammingsrecht Omgangsrecht De toekomst Conclusie 225 Iiteratuurlijst 227 Bijlagen 231 Bijlage I De Begeleidingscommissie 233 Bijlage II Verdragstekst: Verdrag inzake de Rechten van het Kind 235 Bijlage III Geannoteerd Literatuuroverzicht 261 Bijlage IV Concluding Observations of thè Committee on thè Rights of thè Child : Netherlands 26/10/99 Bijlage V Chronologisch Rechtspraak Register 285 Bijlage VI Rechtspraak Register op onderwerp 291 Noten Het Internationaal Kinderrechtenverdrag in de Nederlandse rechtspraak