Commercieel draagmoederschap en illegale opneming van kinderen. Katharina Boele-Woelki Ian Curry-Sumner Wendy Schrama Machteld Vonk

Transcriptie

1 Commercieel draagmoederschap en illegale opneming van kinderen Katharina Boele-Woelki Ian Curry-Sumner Wendy Schrama Machteld Vonk Boom Juridische uitgevers Haag 2012

2 INHOUDSOPGAVE I INLEIDING 1 1 Aanleiding voor het onderzoek 1 2 Structuur 3 3 Methoden van onderzoek 5 4 Kernsituaties 10 5 Ten slotte 14 OP NEDERLAND: TE LANDE? 15 1 Doelstellingen 15 2 De strafrechtelijke aspecten van draagmoederschap Inleiding Schets van de ontwikkelingen Verbod op (het bevorderen van) het illegaal opnemen van pleegkinderen onder de zes maanden 2.4 Draagmoederschap Andere strafrechtelijke bepalingen Jurisprudentie strafrecht Overzicht van de strafbepalingen met bijbehorende strafmaten Afsluiting 34 3 Privaatrechtelijke aspecten van draagmoederschap Inleiding Schets van de ontwikkelingen Het recht van het kind op kennis omtrent zijn ontstaansgeschiedenis Hoogtechnologisch draagmoederschap met eigen genetisch materiaal van de wensouders De rol van een draagmoederschapscontract 45

3 3.6 Overgang van het kind van het gezin van de draagmoeder naar het gezin van de wensouders: de juridische positie van de betrokkenen ten aanzien van het kind Conflict tussen draagmoeder en wensouders Valse geboorteaangifte Afsluiting 77 4 Omvang van het probleem in Nederland 79 DEEL HET BUITENLAND 81 1 Inleiding 81 Methoden van onderzoek fenomeenstudie 1.2 Methoden van onderzoek landenrapporten 82 2 Fenomeenstudie 83 Griekenland: Crete Fertility Centre Medical Ltd India: Surrogacy India Oekraïne: International Surrogate Motherhood Centre Verenigde Staten: Simple Surrogacy, LLC Verenigde Staten: Growing Generations Israël: The Surrogacy Center In 2.7 Gebruik van fora 3 Landenrapporten Californië Griekenland India Oekraïne 155 IV TERUGKEER NAAR NEDERLAND: INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT EN VREEMDELINGENRECHT Inleiding Introductie Geboorteaktes Andere bescheiden Plan van behandeling Bevestiging van beoogde afstammingsrelatie Inleiding Vreemdelingenrecht Rechtsfeiten en rechtshandelingen 176

4 2.4 Buitenlandse rechterlijke beslissingen Erkenning van het ouderschap door adoptie Inleiding Vreemdelingenrecht Definities Plan van behandeling Adopties conform Ouders hebben gewone verblijfplaats binnen Nederland Ouders hebben gewone verblijfplaats buiten Nederland Gevolgen van strijdigheid met Wobka of Wcad Vaststelling van het pleegouderschap over het kind Inleiding 4.2 Vreemdelingenrecht Definitie Pleegkind Privaatrechtelijke situatie Grensvlakken tussen adoptie en pleegouderschap 5 Overzicht van de relevante wetgeving ingeval van opneming van een buitenlands kind Omvang van het probleem 221 DEEL V EUROPESE LANDEN België 223 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie 223 Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen nonnen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 229 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Duitsland 231 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht 2.2 de jurisprudentie Wettelijkeregelingdraagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen 236

5 2.5 Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 242 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Engeland 243 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 250 Illegale opneming van kind 3.12 Recente rechtsontwikkelingen Frankrijk 254 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 259 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Noorwegen 260 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders 264

6 5.8 bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 267 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Polen 270 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht in jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 275 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Spanje Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke nonnen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract 7.7 Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 282 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen Zweden 284 Wettelijke regeling draagmoederschap in het civiele recht de jurisprudentie Wettelijke regeling draagmoederschap in het strafrecht Vervolgingen strafrechtelijke normen Gevolgen commercieel draagmoederschap Status draagmoederschapscontract Juridisch ouderschap wensouders Registratie bij geboorte Adoptie Relevantie genetische verwantschap 291

7 Illegale opneming van kind Recente rechtsontwikkelingen 291 DEEL VI VERGELIJKENDE TABELLEN Wettelijke regelingen, beleid en jurisprudentie ten opzichte 293 van draagmoederschap 2 Strafrechtelijke bepalingen Status van draagmoederschapscontracten Toekenning ouderschap aan de wensouders Geboorteregistratie 302 DEEL VH SAMENVATTING HET ONDERZOEK Inleiding Opbouw van het onderzoeksrapport Omvang van het probleem Bevindingen per deel Conclusie 314 RESEARCH SUMMARY Introduction Structure of the research rapport Scope of the problem Conclusions per section Conclusion 325 LEDEN DE BEGELEIDINGSCOMMISSIE 329 BEGRIPPENLIJST 331

8 GEBRUIKTE AFKORTINGEN 333 LITERATUUR 335