Verslag macronachtvlinders. Vlinder- en Libellen Werkgroep Hoekschewaards Landschap

Transcriptie

1 Verslag macronachtvlinders Vlinder- en Libellen Werkgroep Hoekschewaards Landschap

2 Inhoud Inleiding... 2 Opzet van het verslag... 2 Waarnemers... 2 Locaties nachtinventarisaties... 3 Bijzonderheden... 4 Waarnemingen in Alle waargenomen soorten in de Hoeksche Waard

3 Inleiding Met de verschijning van de uitgave Nachtvlinders Veldgids met alle in Nederland en België voorkomende soorten (2006) is de fascinerende wereld van de macronachtvlinders toegankelijker geworden. Ook in de Hoeksche Waard wordt er actiever naar nachtvlinders gekeken. Aanleiding om (voor de eerste keer) een verslag uit te brengen met alle en van de afgelopen jaren. Dit verslag toont slechts een glimp van het macronachtvlinderleven in de Hoeksche Waard want er wordt geen structurele monitoring van macronachtvlinders uitgevoerd (wekelijkse inventarisaties op dezelfde locatie). Alleen als er rupsen worden aangetroffen is daarom met zekerheid vast te stellen dat er een populatie aanwezig is. Er valt dus nog heel veel te ontdekken en we hopen dat dit verslag de inspiratie geeft om hier enthousiast mee verder te gaan. Opzet van het verslag Het verslag geeft een overzicht van de en van macronachtvlinders in de Hoeksche Waard in de periode van Voor elke macronachtvlinderfamilie is een tabel opgenomen. Hierin wordt per soort vermeld hoeveel er zijn gezien en in hoeveel kilometerhokken de soort is aangetroffen. De vindplaats is meestal de locatie van een nachtinventarisatie, maar het kan ook een locatie in het veld zijn (vooral bij dagactieve nachtvlinders en rupsen). Het aantal kilometerhokken geeft een indicatie van het voorkomen van de soort in de Hoeksche Waard maar het zegt nog niets over de aanwezigheid van een populatie, tenzij het om een rups gaat. Mannetjes kunnen immers grote afstanden afleggen op zoek naar vrouwtjes. Het laatste hoofdstuk geeft een volledig overzicht van alle macronachtvlinders die in de endatabase van onze werkgroep zijn opgenomen, met vermelding van het eerste jaar en het laatste jaar van. In alle tabellen wordt de indeling gehanteerd zoals in de Voorlopige Rode Lijst Macronachtvlinders in de uitgave Nachtvlinders belicht (door De Vlinderstichting en Werkgroep Vlinderfaunistiek, ). De nachtvlinders worden met hun Nederlandse naam vermeld (conform de Veldgids Nachtvlinders). Waarnemers In de Hoeksche Waard zijn diverse waarnemers actief, hun activiteiten bestaan uit: Lakenopstelling en smeren in natuurgebieden op vrijdagavond rond Nieuwe maan in de maanden april oktober Lakenopstelling en/of lichtval in diverse tuinen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Dagactieve soorten noteren bij de inventarisatie van dagvlinders. Leden Werkgroep Vlinders en Libellen Onderstaande leden van de werkgroep houden zich bezig met macronachtvlinders: Kees van den Berg (KvdB), Katja Hora (KH), Marjan Reitsema, Marianne Bianchi, Wilma Kapoen (WK), Ton Schilperoord (TS), Peter Boelaars, Rita van den Bos (RvdB), Janus Verkerk (JV), Henk Bunjes (HB), Marion Zondervan (MZ). (indien actief met nachtinventarisaties: met vermelding van waarnemerscode) 2

4 Overige waarnemers Hieronder een zo volledig mogelijke lijst van personen waarvan in de periode en werden verkregen en gebruikt in dit rapport. Ze leveren een bijzonder waardevolle bijdrage aan ons onderzoek. Alle waarnemers hartelijk dank! Tim Adriaens, Truus van Belle, Han Benard, Martin Benard, Joop v.d. Berg, Jannie Dam, Frank van Gessele, Dick van Houwelingen (DvH), Menno Korbijn (MK), Len Korevaar, Esther Linnartz, Reitze v.d. Meulen, Martin Mollet, Cees van Oostende, Gerard Ouweneel, G. Richters, Peter Rooij (PR), Ben/Riet Sonneveld, H.M. Timmer, Bob Wiggers. (indien actief met nachtinventarisaties: met vermelding van waarnemerscode) Externe en Onze endatabase met macronachtvlinders bevat vrijwel uitsluitend en die rechtstreeks van de diverse waarnemers zijn ontvangen. De site Waarneming.nl wordt slechts incidenteel als bron gebruikt. Locaties nachtinventarisaties De Vlinder- en Libellenwerkgroep houdt nachtinventarisaties in diverse natuurterreinen in de Hoeksche Waard, hierbij wordt er gebruik gemaakt van een laken-opstelling met lamp en van smeer. Ook wordt er jaarlijks door Natuurmonumenten een nachtinventarisatie gehouden op Tiengemeten. De tabel toont een overzicht van de locaties, met vermelding van de inventarisatiedatum. Plaats Terrein 2014 Oud-Beijerland BC Klein Profijt 28 mrt 12 apr 20 apr Oud-Beijerland BC Klein Profijt 27 juni 22 juni 20 juli Oud-Beijerland BC Klein Profijt 26 sep 6 sep 14 sep Oud-Beijerland BC Klein Profijt 4 okt 12 okt Numansdorp BC NLC 5 juli 22 juni Piershil Heemtuin 25 apr 17 aug Zuid-Beijerland Borrekeen 30 mei 7 juni 15 juni s-gravendeel Het Groene Veld 25 juli 10 mei 18 mei s-gravendeel Trekdambos 12 juli Maasdam Boomgaard Gatsedijk 22 aug Tiengemeten nabij BC (door PR) 30 aug 31 aug 1 sep Ook in een aantal tuinen worden nachtvlinders geïnventariseerd, met behulp van een lakenopstelling met lamp, een lichtval en/of smeer. De tabel toont een overzicht van de locaties. Plaats Terrein 2014 Oud-Beijerland Tuin KvbB x x x Oud-Beijerland Tuin RvdB x x Oud-Beijerland Tuin HB x x x Westmaas Tuin WK x x x Nieuw-Beijerland Tuin MZ x x x Strijen Tuin MK x x x Strijen Tuin JV x 3

5 Locaties nachtvlinderinventarisatie in Alle vindplaatsen nachtvlinders in Waargenomen aantallen Jaar Aantal soorten Aantal Aantal rupsen (van het aantal ) Cumulatief Bijzonderheden Tot en met 2014 zijn er in de Hoeksche Waard in totaal 365 soorten macronachtvlinders waargenomen (er zijn ongeveer 860 soorten in Nederland). In 2014 voor de 1e keer waargenomen in de Hoeksche Waard Zwart weeskind De vlinder werd gezien rustend op een muur (in tuin HB). Het Zwart weeskind is één van de grootste uilen in Nederland. Tot voor kort kwam de soort alleen voor in Zuid-Limburg, maar zwervers kunnen overal in Nederland worden aangetroffen. Het leefgebied bestaat uit bossen en struwelen langs rivieroevers of moerassen. foto: HB 4

6 Schaduwsnuituil De vlinder kwam op het laken bij natuurbezoekerscentrum Klein Profijt in Oud- Beijerland, tijdens de Nationale Nachtvlinder Nacht. foto: KvdB De Schaduwsnuituil komt verspreid over het hele land voor. Het leefgebied bestaat uit (braam)struwelen, bossen en parken. Determinatie is lastig omdat de soort veel lijkt op de Boogsnuituil. Zwart beertje De vlinder kwam op het laken bij een nachtinventarisatie (in tuin KvdB). Het Zwart beertje komt verspreid over het hele land voor. Hij leeft in loofbossen, naaldbossen en beboste heiden; ook in stedelijke omgeving. foto: HB Andere bijzondere en in 2014 Witvlekbosrankspanner De Witvlekbosrankspanner wordt vaak in het uiterste zuiden van Limburg gezien, in de rest van het land wordt de soort slechts af en toe waargenomen. De soort leeft vooral in bossen en struwelen, de waardplant is bosrank. Er zaten 6 op het laken in het Groene Veld (tijdens een nachtinventarisatie van de werkgroep). In dit terrein groeit bosrank. foto: HB 5

7 Doodshoofdvlinder Dit is een grote vlinder uit de pijlstaartfamilie, het is een trekvlinder uit Zuid-Europa die incidenteel overal in het land kan worden waargenomen. Kenmerkend is de op een doodshoofd lijkende tekening op het borststuk. Bij verstoring maakt de vlinder een hoorbaar piepend geluid. Daaraan werd de vlinder ook herkend, toen deze in 2014 werd aangetroffen in een paardenwei langs de Oudendijk in Strijen. Hij werd opgeraapt van de grond en begon heel hard te piepen toen hij in de hand zat. Een bijzondere ervaring voor de waarnemer! foto: HB Sint-Jansvlinder In 2010 werd deze vlinder voor de 1 e keer waargenomen in een bloemrijke akker van Plan Argusvlinder. In 2014 werden er honderden vlinders aangetroffen, in een ander terreintje van Plan Argusvlinder dat direct grenst aan het HSLtracé en daardoor lastig bereikbaar is. Waarschijnlijk is dit terreintje de kraamkamer van deze soort in de Hoeksche Waard. Een prachtig gezicht om zoveel vlinders bijeen te zien! foto: HB Een mooi resultaat van het natuurlijke terreinbeheer dat door HWL wordt uitgevoerd (gefaseerd maaien en het maaisel afvoeren). Grote beer foto: HB In 2014 werden er 23 rupsen van de Grote beer gezien, verspreid over de Hoeksche Waard. De sterk behaarde rupsen worden vaak gezien terwijl ze met grote snelheid een weg of pad oversteken, op zoek naar een geschikt plekje om zich te verpoppen. Maar je kunt ze ook tegenkomen terwijl ze zitten te zonnen of te foerageren. Ze leven in open gebieden, zoals vochtige graslanden en rivieroevers, maar ook in parken en tuinen. 6

8 Waarnemingen in Aantal waargenomen soorten per familie 2014 Wortelboorders Houtboorders Wespvlinders Slakrupsen Bloeddrupjes Venstervlekjes Eenstaartjes Spinners Herfstspinners Berkenspinners Nachtpauwogen Pijlstaarten Spanners Tandvlinders Spinneruilen Visstaartjes Uilen Totaal aantal soorten Wortelboorders In Nederland komen 5 soorten voor, hiervan zijn 3 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Ze komen goed op licht en leven onder meer in (ruige) graslanden en wegbermen. De rupsen leven onder de grond en verpoppen zich daar ook. Wortelboorders 2014 Oranje wortelboorder Slawortelboorder Hopwortelboorder Houtboorders In Nederland komen 3 soorten voor, deze worden allemaal gezien in de Hoeksche Waard. Vrijwilligers van de HWL-knotploegen treffen de Wilgenhoutrups regelmatig in het rupsenstadium aan in afgezaagde wilgentakken (helaas kan de rups de levenscyclus dan niet meer vervolmaken). Houtboorders 2014 Wilgenhoutrups rups 2 2 rups 2 Gestippelde houtvlinder

9 Wespvlinders In Nederland komen 13 soorten voor, er zijn 4 soorten gezien in de Hoeksche Waard. De vlinders zijn dagactief, maar omdat ze veel op wespen lijken worden ze in de vlucht gemakkelijk over het hoofd gezien. Ze komen niet op licht of smeer, maar ze kunnen wel gelokt worden met geurstoffen. Op die manier is het Henk Bunjes in 2010 gelukt om met behulp van feromonen (verstrekt door de Vlinderstichting) een aantal soorten opnieuw in de Hoeksche Waard te lokaliseren. Wespvlinders 2014 km-hok Slakrupsen In Nederland komen 2 soorten voor, geen van beide is ooit gezien in de Hoeksche Waard. Ze leven in bosachtige gebieden op zandgrond en in beuken- en eikenbossen. Slakrupsen 2014 km-hok Geen en kmhohohok km- km- Geen en Bloeddrupjes Er komen in Nederland 6 soorten voor. In 2010 werd er voor de 1 e keer een vlinder uit deze familie in de Hoeksche Waard gezien toen de Sint-Jansvlinder werd waargenomen in een terreintje van Plan Argusvlinder. Bloeddrupjes 2014 Venstervlekjes Er komt 1 soort voor in Nederland, deze is zeldzaam met slechts enkele vindplaatsen in Zuid-Limburg. Venstervlekjes 2014 kmhohohok km- km- Sint-Jansvlinder rups kmhohohok km- km- Geen en

10 Eenstaartjes Deze familie bestaat uit twee onderfamilies. De onderfamilie van de Eenstaartjes kent 7 soorten in Nederland, hiervan zijn 3 soorten gezien in de Hoeksche Waard. De onderfamilie van de Uilspinners kent 9 soorten in Nederland, hiervan zijn 4 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Eenstaartjes 2014 Berkeneenstaart Braamvlinder Vuursteenvlinder Peppel-orvlinder Tweestip-orvlinder Spinners In Nederland komen 16 soorten voor, er zijn 4 soorten gezien in de Hoeksche Waard. De rups van de Rietvink heeft een kenmerkend en fotogeniek voorkomen. Spinners 2014 Zwarte herfstspinner Rietvink rups 7 2 rups rups 2 Herfstspinners Er komt 1 soort voor in Nederland, deze is zeldzaam met slechts enkele vindplaatsen op de Veluwe. Herfstspinners 2014 kmhohohok km- km- Geen en Berkenspinners Er komt 1 soort voor in Nederland, deze is vrij zeldzaam en vliegt in berkenbossen op de zandgronden. Berkenspinners 2014 kmhohohok km- km- Geen en

11 Nachtpauwogen In Nederland komen 3 soorten voor, helaas is de Nachtpauwoog nog nooit aangetroffen in de Hoeksche Waard. We blijven er naar uit kijken.. Nachtpauwogen 2014 kmhohohok km- km- Geen en Pijlstaarten In Nederland komen 18 soorten voor, er zijn 9 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Ze komen goed op licht, waardoor er elk jaar wel een paar soorten van deze prachtige vlinders worden waargenomen. De Walstropijlstaart vertoont zich slechts sporadisch in de Hoeksche Waard, de enige en waren in 1995 en Pijlstaarten 2014 Lindepijlstaart 1 rups Pauwoogpijlstaart Populierenpijlstaart Doodshoofdvlinder Ligusterpijlstaart rups Kolibrievlinder Groot avondrood rups Spanners In Nederland komen ongeveer 300 soorten voor, er zijn 116 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Van alle soorten macronachtvlinders lijken de spanners het meest op dagvlinders. Een aantal vlinders van deze familie kan ook makkelijk overdag worden aangetroffen, bijvoorbeeld omdat ze overdag vliegen of omdat ze makkelijk worden opgejaagd uit de vegetatie. Deze soorten worden uiteraard vaker gezien en scoren dus ook hoge aantallen in de tabel. Spanners 2014 Bonte bessenvlinder Aangebrande spanner Gele kustspanner Tweevlekspanner Witte schaduwspanner Peper-en-zoutvlinder Taxusspikkelspanner Variabele spikkelspanner Grote spikkelspanner Ringspikkelspanner Gewone spikkelspanner Witte grijsbandspanner

12 Spanners 2014 Bruine grijsbandspanner Appeltak Gerande spanner Gepluimde spanner Iepentakvlinder Geelschouderspanner Herculesje Hagedoornvlinder Puntige zoomspanner Kortzuiger Donker klaverblaadje Klaverspanner Vliervlinder Zomervlinder Kleine zomervlinder Leverkleurige spanner Wortelhoutspanner Bessentakvlinder Gele agaatspanner Schimmelspanner Oranje bruinbandspanner Blauwrandspanner Schijn-sparspanner Kleine groenbandspanner Hoornbloemdwergspanner Bijvoetdwergspanner Zwartvlekdwergspanner Streepjesdwergspanner Egale dwergspanner Hopdwergspanner Gewone dwergspanner Zwartkamdwergspanner V-dwergspanner Groene dwergspanner Variabele spanner Witvlekbosrankspanner Kleine wintervlinder Hennepnetelspanner Silenespanner Kleine blokspanner Groene blokspanner Bruinbandspanner Moeraswalstrospanner Zwartbandspanner Springzaadbandspanner Bruine vierbandspanner Vierbandspanner

13 Spanners 2014 Koolbandspanner Geoogde bandspanner Grote vierbandspanner Gewone bandspanner Bosbandspanner Gestreepte goudspanner Paardenbloemspanner Satijnstipspanner Vlekstipspanner Schildstipspanner Grijze stipspanner Prachtstipspanner Bosspanner Lieveling Tandvlinders In Nederland komen 31 soorten voor, er zijn 15 soorten gezien in de Hoeksche Waard. De eikenprocessierups behoort tot deze familie. Als mensen in contact komen met de haren van de rups, dan kan dit ernstige huidirritaties veroorzaken. Als de rupsennesten zich in een wandelgebied bevinden dan is bestrijding helaas onvermijdelijk. Tandvlinders 2014 Eikenprocessierups rups rups rups Bruine wapendrager Kameeltje Brandvlerkvlinder Snuitvlinder Hermelijnvlinder rups Kleine hermelijnvlinder Wapendrager Spinneruilen De familie van de spinneruilen is ontstaan na een ingrijpende taxonomische herindeling in Deze nieuwe familie bestaat uit de onderfamilies van de beervlinders en de donsvlinders, aangevuld met enkele soorten die binnen de familie van de uilen altijd al een uitzonderingspositie innamen. Dit zijn de snuituilen (die in rust meer op een spanner lijken dan op een uil) en hele diverse soorten zoals het Rood weeskind, het Roesje, de Paddenstoelenuil, het Stro-uiltje en de Mi-vlinder. In de Hoeksche Waard zijn 33 soorten gezien van de familie spinneruilen (83 soorten aanwezig in Nederland), waarvan 14 soorten uit de onderfamilie van de beervlinders (met 35 soorten aanwezig in Nederland) en 6 soorten uit de onderfamilie van de donsvlinders (met 12 soorten aanwezig in Nederland). 12

14 De geel-zwart gestreepte rupsen van de Sint-Jacobsvlinder (onderfamilie van de beervlinders) worden in de zomer vaak massaal aangetroffen op Jacobskruiskruid. Spinneruilen 2014 Plakker Meriansborstel Witvlakvlinder Bastaardsatijnvlinder Zwart beertje Glad beertje Plat beertje Geel beertje Kleine beer rups rups Gele tijger Witte tijger rups rups 4 Sneeuwbeer Grote beer rups 8 8 rups Sint-jacobsvlinder rups rups rups 9 Stippelsnuituil Lijnsnuituil Schaduwsnuituil Boogsnuituil Bruine snuituil Hopsnuituil Stro-uiltje Roesje Bruine daguil Mi-vlinder Rood weeskind Karmozijnrood weeskind Visstaartjes In Nederland komen 10 soorten voor, er zijn 4 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Visstaartjes 2014 Vroeg visstaartje Variabele eikenuil Kleine groenuil

15 Uilen Dit is de grootste familie binnen de macronachtvlinders in Nederland, er komen meer dan 350 soorten voor. Er zijn 165 soorten gezien in de Hoeksche Waard. Sommige soorten zijn zeer moeilijk te onderscheiden, waarbij er soms genitaliënonderzoek nodig is om de soort met zekerheid te determineren. Dit geldt met name voor de Piramidevlinder/Schijn-piramidevlinder, Halmrupsvlinder/Weidehalmuiltje en Open-breedbandhuismoeder/Kleine breedbandhuismoeder. Onze werkgroep doet dit soort onderzoek niet, daarom is voor de twijfelgevallen een tabelregel opgenomen met vermelding van beide soorten. Uilen 2014 Brandnetelkapje Donker brandnetelkapje Turkse uil Getekende gamma-uil Koperuil Gamma-uil overal 304 overal rups Goudvenstertje Moerasgoudvenstertje Donkere marmeruil Zilverstreep Drietand Psi-uil rups 1 Zuringuil Schilddrager rups Schedeldrager Kleine rietvink Dwerghuismoeder Piramidevlinder / Schijnpiramidevlinder Meidoornuil Donkergroene korstmosuil Groene korstmosuil Morpheusstofuil Huisuil Gewone stofuil Egale stofuil Zuidelijke stofuil Meldevlinder Zwart weeskind Agaatvlinder Levervlek Gele lis-boorder Goudgele boorder Aardappelstengelboorder Gewone grasuil Herfst-rietboorder Lisdoddeboorder

16 Uilen 2014 Egale rietboorder Gestippelde rietboorder Witkraagrietboorder Vale duinrietboorder Egelskopboorder Moerasplantenboorder Kweekgrasuil Rietgrasuil Graswortelvlinder Bleke grasworteluil Moeras-grasuil Halmrupsvlinder Halmrupsvlinder/ Weidehalmuiltje Duinhalmuiltje Zandhalmuiltje Gelobd halmuiltje Donker halmuiltje Wilgenschorsvlinder Wilgengouduil Populierengouduil Zwartstipvlinder Bruine herfstuil Bosbesuil Zwartvlekwinteruil Heremietuil Tweekleurige heremietuil Hyena Maanuiltje Essengouduil Variabele voorjaarsuil Tweestreepvoorjaarsuil Kleine voorjaarsuil Populierenvoorjaarsuil Nunvlinder Gelijnde grasuil Dubbelstipvoorjaarsuil Spurrie-uil W-uil Variabele w-uil Groente-uil Perzikkruiduil Kooluil Gevorkte silene-uil Kompassla-uil Gewone silene-uil 1 rups Bleke grasuil

17 Uilen 2014 Stompvleugelgrasuil Spitsvleugelgrasuil Witstipgrasuil Gekraagde grasuil Witte-l-uil Gestreepte rietuil Gewone worteluil Gewone velduil Geoogde worteluil Puta-uil Grote worteluil Houtspaander Haarbos Variabele breedvleugeluil Gewone breedvleugeluil Bruine grasuil Huismoeder Breedbandhuismoeder Volgeling rups Kleine huismoeder Kleine breedbandhuismoeder Open-breedbandhuismoeder Vierkantvlekuil Zwarte-c-uil Driehoekuil Splinterstreep Alle waargenomen soorten in de Hoeksche Waard In de onderstaande tabellen zijn alle macronachtvlinders opgenomen die in de Hoeksche Waard zijn waargenomen. Voor elke waargenomen soort is het jaartal van de eerste en de laatste opgenomen, als indicatie van de aanwezigheid van de soort in de Hoeksche Waard. In deze tabel is ook de voorlopige Rode Lijst status vermeld (zoals opgenomen in de uitgave Nachtvlinders belicht - ). Bij het opstellen van de tabellen zijn we uiteraard afhankelijk van de gegevens die we krijgen van diverse waarnemers. Hun waardevolle bijdrage kan niet genoeg benadrukt worden! Bijzonder is de van een Doodshoofdvlinder uit 1905, voor zover bekend is dit de oudst gedocumenteerde van een macronachtvlinder in de Hoeksche Waard. Het betreft een opgeprikt exemplaar dat jarenlang in gebruik was bij de HWL-jeugdeducatie en daarna aan Henk Bunjes is overhandigd. Het is ons helaas niet bekend wie de oorspronkelijke eigenaar van dit exemplaar was, maar het bijbehorende etiket is verder nog duidelijk. De vroegste daaropvolgende en dateren uit 16

18 de 70 er jaren van de vorige eeuw. Deze en komen uit een schriftje dat Rook Liefaard heeft nagelaten aan Henk Bunjes. Wortelboorders Rode-lijst status Jaar eerste Oranje wortelboorder niet bedreigd Slawortelboorder kwetsbaar Hopwortelboorder kwetsbaar Houtboorders Rode-lijst status Jaar eerste Wilgenhoutrups niet bedreigd 1993 Gestippelde houtvlinder niet bedreigd 2005 Rietluipaard niet bedreigd Wespvlinders Rode-lijst status Jaar eerste Hoornaarvlinder kwetsbaar Populierenwespvlinder bedreigd Appelglasvlinder bedreigd Wilgenwespvlinder niet bedreigd Slakrupsen Rode-lijst status Jaar eerste Geen en Bloeddrupjes Rode-lijst status Jaar eerste Sint-jansvlinder niet bedreigd Venstervlekjes Rode-lijst status Jaar eerste Geen en Eenstaartjes Rode-lijst status Jaar eerste Beukeneenstaart kwetsbaar Bruine eenstaart niet bedreigd

19 Eenstaartjes Rode-lijst status Jaar eerste Berkeneenstaart niet bedreigd Braamvlinder niet bedreigd Vuursteenvlinder niet bedreigd Peppel-orvlinder gevoelig Tweestip-orvlinder kwetsbaar 2010 Spinners Rode-lijst status Jaar eerste Ringelrups kwetsbaar Veelvraat niet bedreigd Zwarte herfstspinner niet bedreigd Rietvink niet bedreigd Herfstspinners Rode-lijst status Jaar eerste Geen en Berkenspinners Rode-lijst status Jaar eerste Geen en Nachtpauwogen Rode-lijst status Jaar eerste Geen en Pijlstaarten Rode-lijst status Jaar eerste Lindepijlstaart niet bedreigd Pauwoogpijlstaart niet bedreigd Populierenpijlstaart niet bedreigd Windepijlstaart trekvlinder Doodshoofdvlinder trekvlinder Ligusterpijlstaart niet bedreigd 1976 Kolibrievlinder trekvlinder Walstropijlstaart bedreigd Groot avondrood niet bedreigd

20 Spanners Rode-lijst status Jaar eerste Voorjaarsboomspanner niet bedreigd Bonte bessenvlinder gevoelig Porseleinvlinder niet bedreigd Aangebrande spanner niet bedreigd Gele kustspanner niet bedreigd Tweevlekspanner niet bedreigd Witte schaduwspanner niet bedreigd Peper-en-zoutvlinder gevoelig Grote wintervlinder niet bedreigd Taxusspikkelspanner niet bedreigd Geveerde spikkelspanner kwetsbaar Variabele spikkelspanner niet bedreigd Grote spikkelspanner niet bedreigd 2005 Ringspikkelspanner niet bedreigd 2003 Gewone spikkelspanner niet bedreigd Dennenspanner niet bedreigd Witte grijsbandspanner niet bedreigd Bruine grijsbandspanner niet bedreigd Appeltak niet bedreigd Gerande spanner niet bedreigd Gepluimde spanner niet bedreigd Iepentakvlinder bedreigd 1999 Geelschouderspanner kwetsbaar Gehakkelde spanner bedreigd Herculesje gevoelig Lindeherculesje bedreigd Hagedoornvlinder niet bedreigd Puntige zoomspanner niet bedreigd 1976 Kortzuiger niet bedreigd Varenspanner kwetsbaar Klaverblaadje niet bedreigd Donker klaverblaadje niet bedreigd Gerimpelde spanner niet bedreigd Klaverspanner niet bedreigd Vliervlinder niet bedreigd 1976 Zomervlinder gevoelig 1984 Tere zomervlinder bedreigd Kleine zomervlinder niet bedreigd Melkwitte zomervlinder niet bedreigd Leverkleurige spanner kwetsbaar 2007 Wortelhoutspanner niet bedreigd Bessentakvlinder kwetsbaar 1995 Gele agaatspanner niet bedreigd Marmerspanner niet bedreigd Schimmelspanner niet bedreigd Oranje bruinbandspanner gevoelig Blauwrandspanner gevoelig Schijn-sparspanner kwetsbaar

21 Spanners Rode-lijst status Jaar eerste Jeneverbesspanner kwetsbaar Kleine groenbandspanner niet bedreigd Hoornbloemdwergspanner bedreigd 2008 Voorjaarsdwergspanner niet bedreigd Schermbloemdwergspanner kwetsbaar Guldenroededwergspanner kwetsbaar Fijnspardwergspanner kwetsbaar Smalvleugeldwergspanner kwetsbaar Bijvoetdwergspanner bedreigd Witvlakdwergspanner kwetsbaar Grijze dwergspanner kwetsbaar Zwartvlekdwergspanner niet bedreigd Streepjesdwergspanner niet bedreigd Egale dwergspanner niet bedreigd 1995 Hopdwergspanner kwetsbaar 2001 Gewone dwergspanner gevoelig Zwartkamdwergspanner niet bedreigd V-dwergspanner niet bedreigd 2008 Groene dwergspanner niet bedreigd Variabele spanner niet bedreigd Groenbandspanner gevoelig Malvabandspanner bedreigd Kajehoutspanner kwetsbaar Zuringspanner niet bedreigd Witvlekbosrankspanner niet bedreigd Herfstspanner niet bedreigd Novemberspanner niet bedreigd Kleine wintervlinder niet bedreigd 1976 Hennepnetelspanner niet bedreigd Donkere ogentroostspanner gevoelig Silenespanner kwetsbaar 2006 Sporkehoutspanner niet bedreigd Wegedoornspanner bedreigd Kleine blokspanner bedreigd 1997 Groene blokspanner niet bedreigd Late bremspanner ernstig bedreigd Bruinbandspanner kwetsbaar 2001 Moeraswalstrospanner kwetsbaar 1995 Zwartbandspanner niet bedreigd Springzaadbandspanner niet bedreigd Bruine vierbandspanner gevoelig Vierbandspanner niet bedreigd 1976 Koolbandspanner niet bedreigd Geoogde bandspanner niet bedreigd Grote vierbandspanner bedreigd Bonte bandspanner kwetsbaar Gewone bandspanner niet bedreigd Bosbandspanner kwetsbaar

22 Spanners Rode-lijst status Jaar eerste Walstrobandspanner ernstig bedreigd Gestreepte goudspanner niet bedreigd Berkenoogspanner kwetsbaar Gestippelde oogspanner niet bedreigd Schaduwstipspanner niet bedreigd Dwergstipspanner niet bedreigd Paardenbloemspanner niet bedreigd Satijnstipspanner niet bedreigd Randstipspanner bedreigd Vlekstipspanner niet bedreigd Schildstipspanner niet bedreigd Geblokte stipspanner kwetsbaar Grijze stipspanner niet bedreigd Zwartstipspanner bedreigd Purperen stipspanner niet bedreigd Prachtstipspanner kwetsbaar Bosspanner niet bedreigd Roomkleurige stipspanner niet bedreigd Witroze stipspanner niet bedreigd Lieveling niet bedreigd Tandvlinders Rode-lijst status Jaar eerste Eikenprocessierups niet bedreigd Bruine wapendrager niet bedreigd Donkere wapendrager bedreigd Kleine wapendrager bedreigd Dromedaris gevoelig Kameeltje gevoelig Brandvlerkvlinder niet bedreigd 1979 Snuitvlinder gevoelig Kroonvogeltje niet bedreigd Populierentandvlinder kwetsbaar Hermelijnvlinder kwetsbaar Witte hermelijnvlinder niet bedreigd Kleine hermelijnvlinder niet bedreigd 1995 Wilgenhermelijnvlinder bedreigd Wapendrager niet bedreigd

23 Spinneruilen Rode-lijst status Jaar eerste Plakker niet bedreigd Meriansborstel niet bedreigd Witvlakvlinder niet bedreigd Satijnvlinder kwetsbaar Bastaardsatijnvlinder gevoelig 1970 Donsvlinder gevoelig Rondvleugelbeertje niet bedreigd Vierstipbeertje kwetsbaar Zwart beertje niet bedreigd Viervlakvlinder trekvlinder Glad beertje niet bedreigd Plat beertje gevoelig Streepkokerbeertje niet bedreigd Geel beertje niet bedreigd 2010 Kleine beer niet bedreigd Gele tijger niet bedreigd 1982 Witte tijger niet bedreigd Sneeuwbeer kwetsbaar Grote beer gevoelig Sint-jacobsvlinder niet bedreigd Geel grasbeertje gevoelig Stippelsnuituil niet bedreigd 1995 Lijnsnuituil niet bedreigd Schaduwsnuituil niet bedreigd Boogsnuituil niet bedreigd Bruine snuituil niet bedreigd Hopsnuituil niet bedreigd Stro-uiltje niet bedreigd Roesje gevoelig Gepijlde microuil niet bedreigd Paddenstoeluil kwetsbaar Bruine daguil niet bedreigd 2011 Mi-vlinder gevoelig 2004 Rood weeskind niet bedreigd Karmozijnrood weeskind niet bedreigd 1976 Visstaartjes Rode-lijst status Jaar eerste Vroeg visstaartje kwetsbaar 2010 Variabele eikenuil niet bedreigd Grote groenuil kwetsbaar Kleine groenuil niet bedreigd

24 Uilen Rode-lijst status Jaar eerste Brandnetelkapje kwetsbaar Donker brandnetelkapje niet bedreigd Turkse uil trekvlinder 2002 Getekende gamma-uil gevoelig 1983 Koperuil niet bedreigd Gamma-uil trekvlinder Goudvenstertje niet bedreigd 1987 Moerasgoudvenstertje bedreigd 2009 Donkere marmeruil niet bedreigd 2010 Zilverstreep niet bedreigd Hazelaaruil niet bedreigd Drietand kwetsbaar 1987 Psi-uil kwetsbaar 1994 Bont schaapje kwetsbaar Schaapje gevoelig Goudhaaruil kwetsbaar Zuringuil niet bedreigd Schilddrager niet bedreigd Schedeldrager niet bedreigd Kleine rietvink kwetsbaar 1995 Dwerghuismoeder niet bedreigd Grauwe monnik gevoelig Kamillevlinder bedreigd Piramidevlinder niet bedreigd Schijn-piramidevlinder niet bedreigd 2008 Boksbaardvlinder bedreigd Meidoornuil niet bedreigd Vlekdaguil trekvlinder Katoendaguil Trekvlinder Oranje o-vlinder kwetsbaar Donkergroene korstmosuil niet bedreigd Groene korstmosuil niet bedreigd Morpheusstofuil niet bedreigd Huisuil kwetsbaar Gewone stofuil niet bedreigd 1995 Egale stofuil niet bedreigd Zuidelijke stofuil niet bedreigd Smalvleugelrietboorder kwetsbaar Meldevlinder niet bedreigd Zwart weeskind niet bedreigd Geelvleugeluil kwetsbaar Agaatvlinder gevoelig Levervlek niet bedreigd 2000 Gele lis-boorder kwetsbaar Goudgele boorder kwetsbaar 1999 Aardappelstengelboorder niet bedreigd Groot-hoefbladboorder gevoelig Geelbruine vlekuil kwetsbaar

25 Uilen Rode-lijst status Jaar eerste Gewone grasuil gevoelig Herfst-rietboorder niet bedreigd Lisdoddeboorder kwetsbaar 2008 Egale rietboorder niet bedreigd 1995 Gestippelde rietboorder kwetsbaar Witkraagrietboorder niet bedreigd Geelbruine rietboorder bedreigd Zeggeboorder niet bedreigd Vale duinrietboorder bedreigd 2001 Egelskopboorder kwetsbaar 1995 Moerasplantenboorder gevoelig 2002 Grauwe grasuil gevoelig Variabele grasuil gevoelig Veldgrasuil bedreigd Kweekgrasuil gevoelig 1994 Rietgrasuil kwetsbaar 1995 Graswortelvlinder niet bedreigd Bleke grasworteluil niet bedreigd Steenrode grasuil ernstig bedreigd Moeras-grasuil niet bedreigd Halmrupsvlinder niet bedreigd Weidehalmuiltje niet bedreigd Duinhalmuiltje kwetsbaar Zandhalmuiltje niet bedreigd Gelobd halmuiltje niet bedreigd Donker halmuiltje niet bedreigd Bont halmuiltje kwetsbaar Oranjegeel halmuiltje niet bedreigd Populierenuil kwetsbaar Wilgenschorsvlinder niet bedreigd 2003 Saffraangouduil kwetsbaar Wilgengouduil niet bedreigd Gewone gouduil kwetsbaar Iepengouduil niet bedreigd Populierengouduil niet bedreigd 2003 Variabele herfstuil bedreigd Roodachtige herfstuil bedreigd Maansikkeluil niet bedreigd Zwartstipvlinder niet bedreigd 2000 Bruine herfstuil niet bedreigd Bosbesuil niet bedreigd Donkere winteruil gevoelig Zwartvlekwinteruil niet bedreigd Bruine essenuil bedreigd Wachtervlinder niet bedreigd Heremietuil bedreigd 1976 Tweekleurige heremietuil kwetsbaar Hyena niet bedreigd

26 Uilen Rode-lijst status Jaar eerste Maanuiltje kwetsbaar Essengouduil niet bedreigd 2003 Zwarte witvleugeluil gevoelig Adusta-uil ernstig bedreigd Variabele voorjaarsuil niet bedreigd 1996 Tweestreepvoorjaarsuil niet bedreigd 2009 Kleine voorjaarsuil niet bedreigd 2009 Populierenvoorjaarsuil kwetsbaar 2007 Sierlijke voorjaarsuil kwetsbaar Nunvlinder niet bedreigd Dubbelstipvoorjaarsuil niet bedreigd 2008 Gelijnde grasuil kwetsbaar 2003 Bonte grasuil gevoelig Spurrie-uil gevoelig Brede w-uil kwetsbaar W-uil kwetsbaar 2001 Geoogde w-uil bedreigd Variabele w-uil niet bedreigd 1994 Groente-uil niet bedreigd Moeras w-uil bedreigd Perzikkruiduil niet bedreigd Schaaruil kwetsbaar Kooluil gevoelig 1990 Gevorkte silene-uil kwetsbaar Tweekleurige uil kwetsbaar Kompassla-uil niet bedreigd Gewone silene-uil niet bedreigd Witband-silene-uil bedreigd Tweestreepgrasuil niet bedreigd Eenstreepgrasuil bedreigd Bleke grasuil niet bedreigd Stompvleugelgrasuil niet bedreigd Spitsvleugelgrasuil kwetsbaar Wortelstreepgrasuil ernstig bedreigd Witstipgrasuil niet bedreigd Gekraagde grasuil gevoelig 1976 Witte-l-uil niet bedreigd Komma-uil niet bedreigd Gestreepte rietuil kwetsbaar 1995 Gevlamde rietuil bedreigd Blauwvleugeluil trekvlinder Rookkleurige worteluil bedreigd Gewone worteluil niet bedreigd Gewone velduil niet bedreigd Geoogde worteluil niet bedreigd 2001 Puta-uil niet bedreigd Grote worteluil trekvlinder Houtspaander niet bedreigd

27 Uilen Rode-lijst status Jaar eerste Haarbos niet bedreigd Moerasbreedvleugeluil gevoelig Bruine breedvleugeluil kwetsbaar Variabele breedvleugeluil kwetsbaar Gewone breedvleugeluil gevoelig Rode vlekkenuil kwetsbaar Bruine grasuil kwetsbaar 2004 Huismoeder niet bedreigd Breedbandhuismoeder niet bedreigd 2004 Zwartpuntvolgeling kwetsbaar Volgeling niet bedreigd Kleine huismoeder niet bedreigd 1976 Kleine breedbandhuismoeder niet bedreigd Open-breedbandhuismoeder niet bedreigd Kastanjebruine uil gevoelig Vierkantvlekuil niet bedreigd Zwarte-c-uil niet bedreigd Trapeziumuil bedreigd Driehoekuil niet bedreigd 1994 Splinterstreep bedreigd Bron: Waarnemingendatabase VLWG 26

28 Colofon Vereniging Hoekschewaards Landschap Werkgroep Vlinders en Libellen Verslag macronachtvlinders januari 2015 samenstelling en tekst: Marion Zondervan gegevens uit VLWG-endatabase: Henk Bunjes omslagfoto: Groot avondrood (foto MZ) Bezoekerscentrum: Klein Profijt Open: di-vr uur, za/zo uur bezoekadres: Zalmpad 11 postbus AB Oud-Beijerland tel.: internet: Nationaal Landschap Centrum (NLC) Open: di-zo uur Veerweg 1c 3281 LX Numansdorp tel.: internet: 27