Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat
|
|
|
- Gustaaf van den Brink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat Foto achtergrond: Teunisbloempijlstaart (zeer zeldzaam, Theetuin de Roode Vennen
2 Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat De cijfers! Met de nadruk op macronachtvlinders. Alle foto s van nachtvlinders zijn gemaakt door Geert en Margot Vullings en Bart Reintjes in het Schuitwaterreservaat of Theetuin de Roode Vennen. Foto achtergrond: Berkenhermelijnvlinder (bedreigd, Theetuin de Roode Vennen 2014)
3 Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat De cijfers! Onderwerpen: Vangdagen, locaties en biotopen Aantallen en soorten Verschil resultaat in vangstmethoden Rode lijstsoorten Vergelijk resultaten onderzoek nachtvlinder Sint Pietersberg Foto achtergrond: Dennenpijlstaart (Swolgender heide )
4 Aantal vangnachten. De Theetuin de Roode Vennen: in totaal 8 nachten (ML-lamp) - in totaal 8 nachten (ML-lamp) Schuitwaterreservaat: -Lottums Schuitwater: -Broekhuizerbroek: -Pastoorswei: -Swolgenderheide: - = 5 nachten Blacklightval - = 2 avonden gesmeerd - = 2 nachten Blacklightval - = 5 nachten Blacklightval - = 2 nachten gesmeerd - = 4 nachten Blacklightval - = 2 nachten gesmeerd Foto achtergrond: Granietuil (kwetsbaar, Swolgender heide )
5 Locaties en biotopen vangnachten Schuitwaterreservaat Randvoorwaarde locaties opstellen vlinderval Schuitwaterreservaat: verschillende biotopen, niet aan openbare weg of wandelpad, niet in het begrazingsgebied. Vlinderval opgesteld: 9X op de grens van (droog) bos en heide, 3X in de nabijheid van broekbossen en vochtig grasland en 2X op de grens van soortenrijk vochtig loofbos met grasland (zie figuren). Locaties nachtvlinderonderzoek Lottums schuitwater en Broekhuizerbroek Waarnemer: Bart Reintjes/ Geert en Margot Vullings Vangkast: 1X 2X 3X type Model SK-077 2X8W Actinic Blacklight Locaties smeer: Locaties nachtvlinderonderzoek Pastoorswei en Swolgender heide Kast: type Model SK-077 2X8W Actinic Blacklight: 1X 2X Waarnemer/determinatie: Bart Reintjes Avond gesmeerd: Foto achtergrond: Kleine voorjaarsuil (Swolgender heide )
6 Aantallen en soorten. Schuitwaterreservaat inclusief Theetuin de Roode Vennen: 293 macrosoorten (35% van alle Nederlandse soorten) 189 microvlinders (15% van alle Nederlandse soorten) Theetuin de Roode Vennen: 2014/15 in totaal 245 macrosoorten en 99 soorten micro s (16 nachten) Voor het eerst aangetroffen: in 2014, 120 soorten en in, 53 soorten. Schuitwaterreservaat: Lottums Schuitwater: = 85 soorten (12 nieuw) (5 nachten, 2X smeren) Broekhuizerbroek: = 70 soorten (14 nieuw) (2 nachten) Pastoorswei: = 80 soorten (11 nieuw) (5 nachten 2X smeren) Swolgenderheide: = 95 soorten (11 nieuw) (4 nachten 2X smeren) Foto achtergrond: Gestreepte bremspanner (kwetsbaar, Pastoorswei )
7 Soorten Macronachtvlinders Theetuin de Roode Vennen Aantal aantal soorten 0 Foto achtergrond: Bruine grijsbandspanner (detail vleugel) (Pastoorswei )
8 Soorten en aantallen Macronachtvlinders Theetuin de Roode Vennen Aantal aantal soorten aantal vlinders 0 Foto achtergrond: Satijnstipspanner (detail vleugel) (Pastoorswei )
9 Aantal ervaringen: Soorten en aantallen. Laag aantal soorten in de periode oktober tot half mei In de maanden oktober, november, april tot half mei 8 tot 20 soorten Aantal soorten, maar vooral de aantallen, worden sterk bepaalde door het weer (temperatuur, wind, regen en droogte) In de herfst en het voorjaar laag aantal soorten, maar wel veel exemplaren per soort. Bijvoorbeeld in oktober: 60X Gepluimde spanner en 49X Kromzitter. Grote verschillen in soorten ondanks dat de vangbakken niet meer dan 20 meter uit elkaar staan. Bijvoorbeeld op 21 augustus twee blacklightvallen op de Pastoorswei. 20 meter van elkaar opgezet. 47 soorten (inclusief micro s). Slechts 14 soorten zaten in beide vallen. Foto achtergrond: Boogsnuituil (Theetuin de Roode Vennen )
10 Verschil Blacklight en ML-lamp 80 Macronachtvlinders verschil aantal ML en blacklight Aantal (2vb) (1vb) (1vb) (2vb) (1vb) (1vb) (2vb) aantal soorten ML lamp aantal soorten blacklight Foto achtergrond: Appeltak (detail) (Theetuin de Roode Vennen 2014)
11 Verschil in soorten en aantallen Blacklight en ML-lamp. Verklaringen Grotere aantallen en aantal soorten op vangbak met ML-licht dan blacklight. In omgeving met lichtvervuiling verschil nog veel sterker. In theetuin wordt een zeer groot aantal rondom de bak en op de muur gevangen. Locatie-omstandigheden; muur noordzijde, verharding, val in schaduw, daardoor zijn nachtvlinders makkelijk zichtbaar en nachtvlinders blijven zitten. Zeer grote diversiteit aan biotopen en boom-, struik- en kruidensoorten in de Theetuin de Roode Vennen in de nabijheid van de vallen. Foto achtergrond: Agaatvlinder (Gevoelig, Theetuin de Roode Vennen 2014)
12 Verschil in soorten en aantallen Blacklight en ML-lamp. Blacklight Schuitwaterreservaat: Minder soorten, maar wel bijzondere! Blacklightvallen in het Schuitwaterreservaat: een aantal typische en vaak zeldzame Rode lijstsoorten. Gebonden aan bepaalde biotopen (broekbos, heide) of planten/boomsoorten (zwarte els, brem, struikhei, pijpenstrootje, borstelgras) Voorbeelden zijn Gevlamde vlinder, Roodbruine vlekuil, Bruine breedvleugeluil, Randvlekuil, Bonte grasuil, Gevlekte pijluil, Dunvlerkspanner en Nachtpauwoog. Foto achtergrond: Meriansborstel (Pastoorswei )
13 Verschil in soorten en aantallen Blacklight en ML-lamp. Minder soorten, maar wel bijzondere en mooie! Foto achtergrond: Berkenhermelijnvlinder (bedreigd, Theetuin de Roode Vennen 2014)
14 Resultaten met smeren Schuitwaterreservaat. Smeren: Smeer is een mengsel van appelstroop, wijn/gist van bier en eventueel overrijpe banaan. Mengsel wordt vlak voor zonsondergang aangebracht op dikke bomen met ruwe bast. Nachtvlinder komen op geur en zoetigheid af. Alleen bruikbaar in vroege voorjaar en late herfst. Soorten in het vroege voorjaar (begin maart tot 8 april) die op het stropen (4X) afkwamen zijn: Wachtervlinder (25X), Bosbesuil (16X), Roodkopwinteruil (5X), Tweestreepvoorjaarsuil (3X), Dubbelstipvoorjaarsuil (3X), Gewone spikkelspanner (1X), Voorjaarsboomspanner (1X) en Gewone spikkelspanner (1X). Foto achtergrond: Donsvlinder (gevoelig, Theetuin de Roode Vennen 2014)
15 Nachtvlinders in de Theetuin de Roode Vennen en het Schuitwaterreservaat Resultaten met smeren. Foto achtergrond: Wapendrager (Pastoorswei )
16 Top10 aantallen Theetuin de Roode Vennen. Aantal 2014 (mei november) Aant Aantal (april-augustus) Aant.. 1. Gepluimde spanner 60X Tweestreepvoorjaarsuil 76X 2. Kromzitter 74X Nunvlinder 70X 3. Huismoeder 38X Appeltak 42X 4. Grote wintervlinder 36X Variabele voorjaarsuil 38X 5. Stro-uiltje 35X Bosbesuil 37X 6. Boogsnuituil 28X Geel beertje 36X 7. Zwarte-c-uil 23X Zwarte-c-uil 34X 8. Appeltak 22X Kleine voorjaarsuil 27X 9. Gewone gouduil, Gerimpelde 18X Voorjaarsboomspanner 22X spanner 10 Gestippelde spanner 17X Witte Schaduwspanner 20X. Vetgedrukt najaarsoorten! Vetgedrukt voorjaarsoorten! Foto achtergrond: Drielijnuil (detail) (bedreigd, Theetuin de Roode Vennen 2014)
17 Top10 aantallen Theetuin de Roode Vennen in foto s. Gevangen in 2014 Gevangen in Foto achtergrond: Donker klaverblaadje (Theetuin de Roode Vennen 2014)
18 Rode lijstsoorten Schuitwaterreservaat en Theetuin de Roode Vennen. Gebaseerd op de voorlopige rode lijst Macronachtvlinders (Vlinderstichting, 2011) Rode lijst macronachtvlinders geeft de mate van bedreiging (negatieve dan wel positieve trend) en zeldzaamheid aan. 95 soorten opgenomen in de rode lijst macronachtvlinders 16 soorten bedreigd 55 soorten kwetsbaar 24 soorten gevoelig In zijn 26 nieuwe rode lijstsoorten aangetroffen in de vallen. (bron: ) Foto achtergrond: Egale stipspanner (Theetuin de Roode Vennen )
19 Top10 aantallen Rode lijstsoorten Theetuin de Roode Vennen. Aantal 2014 (mei-nov.) RL Aant Aantal (april-aug.) RL Aant 1. Gewone gouduil KW 18X Donsvlinder GE 11X 2. Gewone breedvleugeluil GE 13X Herculesje GE 6X 3. Rozenblaadje KW 10X Vroege spanner KW 6X 4. Agaatvlinder GE 10X Groenbandspanner GE 6X 5. Bruine zwartstipuil KW 10X Gewone breedvleugeluil GE 6X 6. Dromedaris GE 7X Vroege blokspanner KW 4X 7. Granietuil KW 6X Maantandvlinder KW 4X 8. Berkenoogspanner KW 4X Dennenuil KW 3X 9. Peper- en-zoutvlinder GE 4X Variabele grasuil GE 3X 10. o.a. Krakeling (BE), Berkenhermelijnvlinder (BE), Oranje dwergspanner (BE) en nog 4 andere GE en KW soorten. BE 3X Kleine wortelhoutspanner en Maanuiltje KW 3X Foto achtergrond: Dubbelstipvoorjaarsuil (Theetuin de Roode Vennen )
20 Top10 aantallen Theetuin de Roode Vennen in foto s. Gevangen in 2014 Gevangen in Foto achtergrond: Egelskopboorder (Theetuin de Roode Vennen 2014)
21 Top10 aantallen Rode lijstsoorten Theetuin de Roode Vennen gekoppeld biotoop. Waardplanten rupsen top tien Rode lijstsoorten 2014-: Ongeveer 75% gekoppeld aan loofbomen Enkele specialisten zoals Maantandvlinder op eik en Groenbandspanner op els. Ongeveer 15% aan kruidachtige planten 1 soort aan dop- en struikhei! 1 soort aan naaldbomen! (Grove den en Larix) 1 soort aan grassen Foto achtergrond: Geel spannertje (kwetsbaar, Theetuin de Roode Vennen )
22 Top10 aantallen Rode lijst schuitwaterreservaat. Top10 Schuitwaterreservaat Dezelfde soorten: Maantandvlinder (11X), Vroege spanner (7X), Granietuil (7X), Vroege blokspanner (7X) en Groenbandspanner (4X). Andere soorten: Licht visstaartje (KW, 5X), Lente-orvlinder (KW,4X), Randvlekuil (KW, 3X), Roodbruine vlekuil (BE, 3X), Berkenoogspanner (KW 3X). Foto achtergrond: Gewone gouduil (kwetsbaar, Theetuin de Roode Vennen 2014)
23 Top10 aantallen Rode lijst Schuitwaterreservaat Foto achtergrond: Maantandvlinder (kwetsbaar, Lottums Schuitwater )
24 Vergelijking met Nachtvlinderonderzoek Sint-Pietersberg Locatie Sint-Pietersberg. Waarnemers: Paul Vossen en Mark de Mooij. (bron: Natuurhistorisch Maandblad nr. 4 ) Kenmerken Sint-Pietersberg Schuitwaterreservaat/RV-tuin Opmerking Vangwijze Laken Vangbak Aantal nachten Minder vangnachten Periode Aantal soorten (macro) Aantal microsoorten maart 2013 t/m okt mei 2014 t/m aug. Kortere periode Groot verschil in aantal micro s Foto achtergrond: Graswortelvlinder (Lottums Schuitwater )
25 Vergelijking met Nachtvlinderonderzoek Sint-Pietersberg Locatie Sint-Pietersberg. Waarnemers: Paul Vossen en Mark de Mooij. (bron: Natuurhistorisch Maandblad nr. 4 ) Kenmerken Sint-Pietersberg Schuitwaterreser vaat/rv-tuin Aantal Roode lijstsoorten Opmerkingen RL spanners RL verschil zit in de spanners! RL uilen RL overige soorten RL dwergspanners Nieuw voor Nederland ! 8! Belangrijk deel verklaard door dwergspanners! 2 0 Foto achtergrond: Groenbandspanner (Gevoelig Broekhuizerbroek )
26 Vergelijking met Nachtvlinderonderzoek Sint-Pietersberg Aantal bevindingen: Wat betreft het aantal soorten en rode lijstsoorten zijn er vergelijkbare resultaten. Op het laken worden relatief meer (dwerg)spannersoorten gevangen. ook eigen ervaring Theetuin de Roode Vennen. Bij de overige soorten en uilen heeft de vangbak een voordeel. Mogelijke oorzaken: tijdstip vliegen (laken staat meestal niet de gehele nacht op), meer ontsnappingen spanners uit de val, spanners rondom de bak zijn s morgens vroeg verdwenen! Maar let op: vangwijze, periode, specifiek biotoop, verspreiding locaties, kennis, aantal nachten zijn verschillend. Foto achtergrond: Kroosvlindertje (Broekhuizerbroek )
27 Tenslotte Tips voor als je met nachtvlinders wil beginnen: Begin met macrovlinders. Kijk op Vlindernet naar de nachtvlinderverwachting, datum, biotoop en locatie invoeren ( ). Voor micronachtvlinders zie microlepidoptera. Voor foto s doorklikken naar Thumbnails ( ). Begin met smeer in het late najaar (oktober) of voorjaar (maart) tijdens een nacht met weinig wind, regen en een nachttemperatuur boven de 10 graden). Beperkt aantal soorten en daardoor over het algemeen makkelijk op naam te brengen via vlindernet. Als je het echt leuk vindt, schaf Nachtvlinders: de nieuwe veldgids voor Nederland en België (herziene uitgave ) aan! Schrijvers Paul Waring en Martin Townsend. Uitgegeven door Kosmos Uitgevers. ISBN Foto achtergrond: Vroege blokspanner (kwetsbaar, Theetuin de Roode Vennen )
28 Bedank voor jullie aandacht Uitleg demonstratie Zijn er nog vragen? Foto achtergrond: Groot avondrood (Theetuin de Roode Vennen )
Resultaten Drentse Nachtvlindernacht in Nijeveen en Kolderveense Bovenboer op 8 juni 2018
Resultaten Drentse Nachtvlindernacht in Nijeveen en Kolderveense Bovenboer op 8 juni 2018 soort Edwin de Weerd Ewouth Ebink Joop Verburg Jan Rocks Tom Damm Wil Folkers MACRO'S agaatvlinder berken-orvlinder
Naar een atlas van nachtvlinders in Drenthe? Seringenvlinder
Naar een atlas van nachtvlinders in Drenthe? Seringenvlinder Nachtvlinderatlas? Ton Schoenmaker Joop Verburg Eef Arnolds Dagvlinders Sprieten met knopjes Overdag actief In Nederland 53 soorten Meeste soorten
Nachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder
Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders
2012-2014. Verslag macronachtvlinders. Vlinder- en Libellen Werkgroep Hoekschewaards Landschap
- 2014 Verslag macronachtvlinders Vlinder- en Libellen Werkgroep Hoekschewaards Landschap Inhoud Inleiding... 2 Opzet van het verslag... 2 Waarnemers... 2 Locaties nachtinventarisaties... 3 Bijzonderheden...
Nationale nachtvlindernacht 2010
Nationale nachtvlindernacht 2010 Net als vorig jaar heeft het IVN in Losser meegedaan aan de nationale nachtvlindernacht die dit jaar op 9 juli werd gehouden. Deelnemers waren Rinus Baayens, Marc Bulte,
Nationale Nachtvlindernacht Vlindertuin Waalre, 1 juli 2005
Nationale Nachtvlindernacht Vlindertuin Waalre, 1 juli 2005 Tijdens de Nationale Nachtvlindernacht is in de Vlindertuin gevangen met behulp van de volgende methoden: 1 Verticaal gespannen laken, beschenen
Nieuwsbrief Landelijk Meetnet Nachtvlinders
Nieuwsbrief Landelijk Meetnet Nachtvlinders Februari 2017 Het zesde jaar van het meetnet is net begonnen en het is weer tijd om terug te blikken op het afgelopen jaar. We hebben nog niet alle gegevens
INVENTARISATIE DAGVLINDERS AWZI 2012
INVENTARISATIE DAGVLINDERS AWZI 2012 Sint-jacobsvlinder KNNV afdeling Delfland 1 Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT email: afdelingdelfland@knnv.nl
Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes).
1 Vlinders herkennen Er zijn veel meer nachtvlinders dan dagvlinders; in Nederland leven 53 soorten dagvlinders en zo n 2000 soorten nachtvlinders. Nachtvlinders zie je echter veel minder omdat veel soorten
Nieuwsbrief Landelijk Meetnet Nachtvlinders 2017
Nieuwsbrief Landelijk Meetnet Nachtvlinders 2017 Maart 2018 Met de kou die buiten heerst denken wij nog niet erg aan nachtvlinders. In Engeland zijn er fanatiekelingen die ondanks de kou en de sneeuw de
Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders
Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders Tekst: Annette van Berkel Dick Groenendijk Mathilde Groenendijk Kars Veling Met medewerking van : Chris van Swaay
Verwerkingsopdracht. voor in de klas. Duistere Dierenrijk Groep 5-6
Verwerkingsopdracht voor in de klas Duistere Dierenrijk ------------------------------------------ Groep 5-6 - 4 Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders,
NACHTVLINDERMONITORINGSPROJECT in LIMBURG. Handleiding
NACHTVLINDERMONITORINGSPROJECT in LIMBURG Handleiding G. Verschoor, J. Boeren & E. van Asseldonk / Maart 2016 Inhoudsopgave Samenvatting 3 Het nachtvlindermonitoringsprotocol Inleiding 4 Het nachtvlinderonderzoek
AKTIVITEITEN ZOMER 2014 AKTIVITEITEN IVN STADSKANAAL
1 2014-2 AKTIVITEITEN ZOMER 2014 Zondag 6 juli: Algemene excursie naar het Loosterveen. Het Loosterveen is een gebied met een gevarieerd landschap en een aantal interessante biotopen: - bosgebied van 40
Dagpauwoog Hoe ziet hij eruit? Wanneer vliegt hij? Waar kun je hem vinden? Waar leven de rupsen? Atalanta
Je hebt vast wel eens een vlinder gezien. Maar heb een vlinder wel eens goed bekeken? Weet je welke planten een rups lekker vindt? En weet je het verschil tussen dagvlinders en nachtvlinders? De vlinders
Resultaat vlinder monitoring Juli 2013
Resultaat vlinder monitoring Juli Algemeen In Juli is het wisselend weer geweest. Toch hebben we het Vreewater 3x en de Ravenvennen plus Heideverbindingsroute 2x gelopen (begin aug bij Juli geteld) Bij
Op zoek naar de Teunisbloempijlstaart in proefproject Meers
Op zoek naar de Teunisbloempijlstaart in proefproject Meers Guido Verschoor, Natuurhistorisch Genootschap in Limburg Ties Huigens, De Vlinderstichting Ernest van Asseldonk, Stichting Koekeloere Door leden
WELKOM OP ONZE JUBILEUMDAG
VERSLAG 2011 INSECTENWERKGROEP DE STELTKLUUT / VLINDERWERKGROEP (OOST) ZEEUWS VLAANDEREN Verslag Joop de Bakker en Eddy Taelman In 2011 waren er nogal wat activiteiten in het kader van ons 25-jarig jubileum.
Vogels van riet en ruigte. Baardman Panurus biarmicus
Groen: Werkzaamheden mogelijk. Oranje: Werkzaamheden mogelijk: ja, mits na overleg met ecoloog en eventuele mitigerende maatregelen. Rood: Werkzaamheden mogelijk: nee, tenzij toestemming van de ecoloog
Vlinders van de Habitatrichtlijn,
Indicator 20 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Van de vijf Habitatrichtlijnsoorten
MET DE VLINDERWERKGROEP NAAR DE HEEMTUIN RUCPHEN
MET DE VLINDERWERKGROEP NAAR DE HEEMTUIN RUCPHEN Op 12 augustus ging de Vlinderwerkgroep van Ken en Geniet samen op excursie naar de Heemtuin in Rucphen. De ruim 2 hectare grote wilde bloementuin is aangelegd
moerasnachtvlinders in het Waasland
moerasnachtvlinders in het Waasland maart 2012: verschijning van het artikel moerasnachtvlinders in Antwerpen Is de Kleine Netevallei een hotspot? Natuur.focus - MAART 2012 jaargang 11 nummer 1 Wim Veraghtert,
Projectbeschrijving (macro)nachtvlinders in de Biesbosch en op het Eiland van Dordrecht
Projectbeschrijving (macro)nachtvlinders in de Biesbosch en op het Eiland van Dordrecht Sander Terlouw, november 2011 Aanleiding Enkele leden van de Natuur- en Vogelwacht Dordrecht zijn de afgelopen jaren
DAGVLINDERS WOUDSE BOS 2013 VLINDERMONITOR
DAGVLINDERS WOUDSE BOS 2013 VLINDERMONITOR Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland http://twitter.com/#!/knnvafddelfland
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:
Vraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben?
Naam: VLINDERS Vlinders zijn niet weg te denken uit onze leefomgeving. In het voorjaar kunnen we haast niet wachten tot de eerste Kleine vosjes of Citroenvlinders zich laten zien. En dan in de zomer en
Handleiding Nationale NachtvlinderNacht. en andere nachtvlinderexcursies
Handleiding Nationale NachtvlinderNacht en andere nachtvlinderexcursies HANDLEIDING NATIONALE NACHTVLINDERNACHT 1 Handleiding Nationale NachtvlinderNacht Samenstelling: Nicoliene Peet & Dick Groenendijk
Witjes in Waasland Noord
Witjes in Waasland Noord 1 klein geaderd witje Sp 45mm 2 klein koolwitje Sp 50mm 3 groot koolwitje groter witje Vvl punt zwart, klein recht afgesneden Vvl punt zwart, klein niet recht afgesneden, kartels
JUFFERS klein, smal, ogen ver uiteen, zittend liggen vleugels meestal op achterlijf. Gekleurde vleugels Vrij groot Blauw glanzend Langs stromend water
Beekjuffers -> 2 Lijken vlinders breedscheenjuffer weidebeekjuffer bosbeekjuffer JUFFERS klein, smal, ogen ver uiteen, zittend liggen vleugels meestal op achterlijf. Deel vleugel blauw Stromend water groen
ACTIVITEITEN HERFST EN WINTER
1 2013-3 Zaterdag 28 september (georganiseerd door IVN Veenkoloniën) ACTIVITEITEN HERFST EN WINTER 2013-2014 Paddenstoelenwandeling met Henk Pras Start: 13.00 uur bij de Nieuwe Gaarde, Dwarsweg 2, 9502
Ongewervelden. Locaties. Methode BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010
Ongewervelden BIODIVERSITEIT 2010 ONGEWERVELDE SOORTEN GEKEND IN 2010 In 2010 werd het onderzoek naar het voorkomen van ongewervelde soorten in de Abeekvallei afgerond. Na 7 jaar onderzoek heeft de Werkgroep
Nachtvlinders in de bossen van Noord-Brabant
Nachtvlinders in de bossen van Noord-Brabant Nachtvlinders in de bossen van Noord-Brabant Tekst Jurriën van Deijk Met medewerking van Michiel Wallis de Vries (De Vlinderstichting) Silvio Lindhout (Student
Het 5-jarige vlinderproject is teneinde. De vlinderredactie, bestaande uit 5 mensen, buigt
Het 5-jarige vlinderproject is teneinde. De vlinderredactie, bestaande uit 5 mensen, buigt zich gezamenlijk over de opzet van de vlinderatlas. Waarin alle gegevens van het project worden gepresenteerd.
Biotoop heide. Cursus natuurmanagement, 2019
Biotoop heide Cursus natuurmanagement, 2019 Natura 2000 Wat doen we vandaag? Heide Heide in Vlaanderen Begin 19 de eeuw Grootste uitbreiding heidelandschap (woeste grond) De mens vecht om er te overleven.
Gierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw
Boomleeuwerik Leeft in droge, schrale heidevelden met losse boompjes en boomgroepen. Broedt ook in jonge aanplant van naaldbos (spar of den). Gierzwaluw Broedt onder daken van oudere gebouwen in Roermond.
DAGVLINDERS TALUD A VLINDERMONITOR
DAGVLINDERS TALUD A4 2015 VLINDERMONITOR Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT afdelingdelfland@knnv.nl www.knnv.nl/afdelingdelfland twitter:
Drie jaar lang macronachtvlinders inventariseren in het Leeuwarder Bos: wat levert het op?
Drie jaar lang macronachtvlinders inventariseren in het Leeuwarder Bos: wat levert het op? 9 Jeroen Breidenbach & Merel Zweemer Nachtvlinders zijn intrigerende dieren. Ze vallen niet erg op, doordat ze
Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders
Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders Handleiding Landelijk Meetnet Nachtvlinders Tekst: Annette van Berkel & Ties Huigens Met medewerking van : Dick Groenendijk Mathilde Groenendijk Chris van Swaay
Bosbroedende vogelsoorten
Groen: Werkzaamheden mogelijk. Oranje: Werkzaamheden mogelijk: ja, mits na overleg met ecoloog en eventuele mitigerende maatregelen. Rood: Werkzaamheden mogelijk: nee, tenzij toestemming van de ecoloog
De Heikikker De Heikikker
De Heikikker Brabant Water beheert 2200 hectare grond waarvan 1500 hectare natuurgebied. Hiermee zijn wij een van de grootgrondbezitters in Noord-Brabant. In deze natuurgebieden liggen ook de waterwingebieden
De Liesgrasboorder. Wasserschwadenröhrichteule Phragmatiphila nexa. Een unieke soort voor de Meinweg Eine einzigartige Art für den Meinweg
De Liesgrasboorder Wasserschwadenröhrichteule Phragmatiphila nexa Een unieke soort voor de Meinweg Eine einzigartige Art für den Meinweg Marc Poeth & Ernest van Asseldonk Stichting Koekeloere Herkenning
Aanvullend natuuronderzoek TATA. tbv tijdelijke natuur
Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur 2017 Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur C. van den Tempel & V. Ronde 2017 Projectleider Afdeling Opdrachtgever Financiering Foto
AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON
AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON AMFIBIEËN EN REPTIELEN IN HET PLANGEBIED EN OMGEVING VAN DE UITBREIDINGSLOCATIE RENDAC TE SON juni 2007 In
Monitoring. Stevensbergen. Luyksgestel, gemeente Bergeijk
Monitoring Stevensbergen Luyksgestel, gemeente Bergeijk Inventarisatiewerkgroep IVN Bergeijk-Eersel 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Het gebied 3 1.2 Werkwijze 4 1.2.1 Voorbereiding en gebiedskeuze
01 De hut vol info. POSTENTOCHTantwoordblad. biotoopstudie. 4. ja/neen. 5. ja/neen GROEP
01 De hut vol info 1........ 2....... ha Het natuurreservaat is zo groot als.... voetbalvelden. 3......... 4. ja/neen 1...... 2...... 5. ja/neen een schildpad..... 6. 5 km 2 km 02 Vier landschappen op
Verslag Nachtvlinderexcursie in de Hatertse- en Overasseltse vennen op zaterdag 18 mei 2013
Verslag Nachtvlinderexcursie in de Hatertse- en Overasseltse vennen op zaterdag 18 mei 2013 Deelnemers deze avond waren Jeanne Zwart, Marijke Saedt, Wim van Hoorn, Guus Vergeer, Karin van Toor, Nick van
Boombroedende vogelsoorten. Europese kanarie Serinus serinus
Groen: Werkzaamheden mogelijk. Oranje: Werkzaamheden mogelijk: ja, mits na overleg met ecoloog en eventuele mitigerende maatregelen. Rood: Werkzaamheden mogelijk: nee, tenzij toestemming van de ecoloog
inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel
Eerste uitkomsten Licht op Natuur
Eerste uitkomsten Licht op Natuur Voorjaar 2014 Roy van Grunsven en Kamiel Spoelstra Muizen In het lab (kleine knaagdieren): onderdrukking activiteit (masking, veel references voor huismuis) immuun systeem
Naar een nieuwe Rode Lijst. Chris van Swaay U allen!
Naar een nieuwe Rode Lijst Chris van Swaay U allen! Wat is een Rode Lijst? Publicatie Rijksoverheid Welke soorten zijn bedreigd of zelfs verdwenen en welke niet? Vaste methode, gebaseerd op combinatie
Leesboekje de seizoenen
Leesboekje de seizoenen Leesboekje De Seizoenen Pagina 1 Dit is de winter. Dit is de sneeuw. Dit is de hagel. Dit is de ijzel. Dit is het ijs. Dit is het donker. Dit is het licht. Dit is de kat. Dit is
inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Ecologische begeleiding
Ecologische begeleiding Afvangactie heideblauwtje, Vliegveld Twente Projectnummer: 6629.2016 Datum: 25-8-2016 Projectleider: G. Lubbers Opgesteld: C.E. Onnes & G. Lubbers Aanleiding In verband met ruimtelijke
Brabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen
Brabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen 1 Wilde bijen in Noord-Brabant 283 wilde soorten (81% van NL) 89 soorten dalend (31%); 64 soorten
Opdrachtkaarten heide
Opdrachtkaarten heide OPDRACHT 1: WAT ZIEN WE ONDER DE GROND? Elke grond is anders. Ze kan vochtig of droog zijn. Ze kan korrelig zijn. Of uit piepkleine plakkende deeltjes bestaan. Al deze elementen bepalen
de lente het voorjaar de dag de nacht de wind
Werkbladen bij thema de seizoenen: dag 1 Naam:................. 1. Lezen en overschrijven: de lente het voorjaar de dag de nacht. de wind LOWAN-vo startpakket NT2 Werkbladen thema 8 Pagina 1 2. Invullen:
Landelijk Meetnet Vlinders
Landelijk Meetnet Vlinders Augustus 2015 Beste teller, Vlinders en tellers kregen het in juli flink te verduren. Er was zowel een hittegolf, als nachtvorst, als een week met naar en koud weer. Wat betekende
Kartering van nachtvlinders in Drenthe Handleiding voor waarnemers
Kartering van nachtvlinders in Drenthe Handleiding voor waarnemers Het Eikenblad, boegbeeld van de Drentse nachtvlinders Eef Arnolds, Ton Schoenmaker & Joop Verburg Februari 2018 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding
Bermenplan Assen. Definitief
Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595
Voorstudie voor een Rode Lijst van de Nederlandse macronachtvlinders
Hoofdstuk 5 Voorstudie voor een Rode Lijst van de Nederlandse macronachtvlinders Uit het vorige hoofdstuk is gebleken dat het niet goed gaat met de nachtvlinders in Nederland. Op basis van allerlei berekeningen
Informatieles Vleermuizen
Informatieles Vleermuizen De les is bedoeld voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs en leerjaar 1 en 2 van het voortgezet onderwijs. Er komen verschillende facetten over het leven van de vleermuis
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 8 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Dit keer fietste ik met gemengde gevoelens richting De Wiershoeck. Het was bewolkt, dat was niet erg, maar in de loop
inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8.
Vlinders inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8. Vlinders in Nederland 11 9. Filmpjes 15 Pluskaarten
Kennisnet community 5-6 / herfst 2006
HERFSTWEER Als de zomer voorbij is begint de herfst. Dat merk je niet direct. Er verandert wel steeds meer. Het wordt kouder. Je kunt niet meer zonder jas naar buiten. Er komen herfstbuien. Het waait en
Titel Nachtdieren in de dierentuin Aan de slag met biodiversiteit
Titel Nachtdieren in de dierentuin Aan de slag met biodiversiteit Nachtdieren in de dierentuin Aan de slag met biodiversiteit Nachtdieren in de dierentuin - Eindrapportage Tekst: Ineke Koopmans & Dick
Grote vos Nymphalis polychloros
Nymphalis polychloros Jan Goedbloed Soortbeschrijving De is een grote bruinrode vlinder, behorend tot de familie van de schoenlappers Nymphalidae waar ook, Atalanta, Dagpauwoog, Gehakkelde aurelia en Distelvlinder
Loof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nr. 5 Jaargang 4 VLINDERNIEUWS. Vlinderwerkgroep HESPERIA Nieuwsbrief mei 2015 Nr. 5 Jaargang 4
Nr. 5 Jaargang 4 VLINDERNIEUWS Vlinderwerkgroep HESPERIA Nieuwsbrief mei 2015 Nr. 5 Jaargang 4 Een woordje vooraf. Beste vlindervrienden, Zondag 12 april hebben we onze eerste wandeling van het nieuwe
Dagvlinders tellen: populatietrends en implicaties voor terreinmonitoring. Michiel Wallis de Vries De Vlinderstichting i.s.m. Arco van Strien CBS
Dagvlinders tellen: populatietrends en implicaties voor terreinmonitoring Michiel Wallis de Vries De Vlinderstichting i.s.m. Arco van Strien CBS Argusvlinder Van Data naar Monitoring Wat willen we weten?
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een prima dag. In de loop van de dag werd het warmer, een beetje benauwd zelfs en wat mij betreft had er iets
Herhaling leerstof / maatwerk. Les EVOLUTIE (Groepsopdracht)
Herhaling leerstof / maatwerk Les EVOLUTIE (Groepsopdracht) Inleiding: Je gaat nadenken over hoe de mens er na 1000 jaar uit zou zien wanneer deze in een nieuwe, vreemde omgeving terecht zou komen en zich
Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs
Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige
Landelijk meetnet vlinders
Landelijk meetnet vlinders Juni 2018 Beste teller, Wat een begin van de zomer: hoge temperaturen, een diepe junidip, op het eerste gezicht gevolgd door veel vlinders. Laten we even in detail kijken. Aantal
> Inhoud 28/01/2013. Voedselbeschikbaarheid voor Nachtzwaluwen Ruben Evens, Eddy Ulenaers, DoortjeTheunissen, Vincent Pironet
Voedselbeschikbaarheid voor Nachtzwaluwen Ruben Evens, Eddy Ulenaers, DoortjeTheunissen, Vincent Pironet Werkgroep Ongewervelden - 19 Januari 2013 LIKONA contactdag > Inhoud Doelstelling van het onderzoek
Wandelroute het Witte Veen
Wandelroute het Witte Veen 8.6 km wandelen Een prachtige rondwandeling door het Witte Veen, op de grens met Duitsland bij Buurse. Kenmerkend voor dit natuurgebied zijn de afwisseling van heide, grasland,
Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Hoe ver zijn we met het inventariseren van de Nederlandse nachtvlinders?
Hoe ver zijn we met het inventariseren van de Nederlandse nachtvlinders? Hoe ver zijn we met het i de Nederlandse nachtvlin Tekst: Willem Ellis Werkgroep Vlinderfaunistiek & Ties Huigens De Vlinderstichting
Paddenstoelen, waarzeggers van het bos. Informatie over: Functies van paddenstoelen:
Paddenstoelen, Informatie over: waarzeggers van het bos Functioneren van het bos Bodemeigenschappen Verzuring en vermesting Samenstelling boomlaag Ouderdom bos en bomen Mycologische betekenis Wenselijk
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 4 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Wat mij betreft viel er dit keer op het weer helemaal niets aan te merken. Het was werkelijk een prima dag. Er vlogen en
DAGVLINDERS, OVERDAG VLIEGENDE NACHTVLINDERS EN MICROVLINDERS: AWZI-TERREIN 2009
DAGVLINDERS, OVERDAG VLIEGENDE NACHTVLINDERS EN MICROVLINDERS: AWZI-TERREIN 2009 KNNV afdeling Delfland Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging KNNV afdeling Delfland Postbus 133 2600 AC DELFT
NACHTVLINDERMONITORINGSPROJECT LIMBURG. Handleiding 2010
NACHTVLINDERMONITORINGSPROJECT LIMBURG Handleiding 2010 G. Verschoor, J. Boeren & E. van Asseldonk / Maart 2010 Inhoudsopgave NACHTVLINDERMONITORINGSPROJECT... 0 LIMBURG... 0 Inhoudsopgave...... 1 Samenvatting...
Libellen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Er staan negen soorten Nederlandse
De Gooren en Krochten
Staatsbosbeheer Regio Zuid Spoorlaan 444 5038 CH Tilburg T 013-7074800 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen De Gooren en Krochten Afwisselende natuur langs de grens bij Zundert Grenzenloze natuur aan de grens
Argusvlinder Lasiommata megera
Argusvlinder Lasiommata megera Angelique Belfroid Mijn eerste ervaring met de Argusvlinder was een aantal jaren geleden in de Vlietepolder op Noord-Beveland. Terwijl ik over de onverharde weg liep, vlogen
De Wiershoeck- Schoolwerktuin, woensdag 13 november 2013
De Wiershoeck- Schoolwerktuin, woensdag 13 november 2013 Het was afgelopen woensdag mooi herfstweer; droog, een aangenaam zonnetje en weinig wind. Maar het was erg rustig op de tuinen, er waren weinig
Lesbrief Vlinderkleuren
Lesbrief Vlinderkleuren Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Tweetallen Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal
Beste natuurliefhebber/- ster,
Beste natuurliefhebber/- ster, In verband met voorbereidende werkzaamheden voor een paar nogal ingrijpende klussen in ons huis waren Monica en ik de vorige dinsdag aan huis gekluisterd. Dus maakte ik geen
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 mei 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een zomerse voorjaarsdag, daar zal ik niet over klagen. Maar ook dit keer viel het aantal insecten nogal tegen.
De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck, dinsdag 14 augustus 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het regende s morgens regelmatig, maar gelukkig was het tegen half elf droog. De hoogste tijd om op de fiets te stappen. Maar toen
7-stippelig lieveheersbeestje
7-stippelig lieveheersbeestje Kenmerken : 5,5-8 mm groot. Dekschilden rood met elk drie zwarte stippen en een schildstip. Halsschild zwart met trapeziumvormige of driehoekige witte voorhoeken. Biotoop:
Landelijk meetnet vlinders
Landelijk meetnet vlinders Juli 2018 Beste teller, De zomer dendert maar door, met bijna elke dag zon en regelmatig hoge temperaturen. Maar het is inmiddels ook al lang droog. En dat is slecht nieuws voor
Veldwerkweek opdracht
Veldwerkweek opdracht Nadine van Popering Lizette Zwemer Carlijn Brekelmans Commentaar/verbeterpunten De concepten zijn niet heel duidelijk, deze moeten dus beter naar voren komen. Geef bijvoorbeeld aan
Vlinderstichting na kwart eeuw nog steeds hard nodig
Vlinderstichting na kwart eeuw nog steeds hard nodig Met sommige vlinders gaat het goed. Maar helaas zijn er meer soorten te vinden die het moeilijk hebben. Versnippering, klimaatverandering en andere
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een beetje wisselvallige dag. In het begin was het bewolkt, en in het eerste half uur heb ik bijna geen insect gezien.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 13 mei 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het lijkt een eeuwigheid geleden dat ik op de tuinen was, intussen heb ik veel andere dingen gedaan. Omdat het aangenaam
Ecologisch bermbeheer
Ecologisch bermbeheer Bermbeheer -Onderhoud bomen en struiken snoeien, scheren, afzetten -Onderhoud grassen en kruidachtig gewas maaien, grazen -Onderhoud bodem plaggen, herstel na werkzaamheden ondergronds
BOETELERVELD. ROUTE 4,3 km
BOETELERVELD ROUTE 4,3 km 20 17 Weten hoe een groot deel van Salland er tot eind 19e eeuw uitzag? Wandel dan eens door het Boetelerveld bij Raalte. Ervaar rust, ruimte en openheid in dit enig overgebleven