van vlaams jeugd beleidsplan

Transcriptie

1

2

3

4 van vlaams jeugd beleidsplan naar jongerenpact Eén derde van onze samenleving is jonger dan dertig. Eén op vijf is jonger dan twintig. Kinderen en jongeren tellen dus letterlijk mee. Beleidsmakers moeten rekening houden met deze doelgroep. Het Vlaams Jeugdbeleidsplan geeft ruimte aan kinderen en jongeren om vanuit hun leefwereld de samenleving mee vorm te geven. Overheden moeten kinderen en jongeren een stem, een oor en ruimte geven: speelruimte, experimenteerruimte, ruimte om te mislukken en opnieuw te proberen. In Vlaanderen zitten zowel het jeugdbeleidsplan als de kinderrechten ingebed bij de Minister van Jeugd. Het jeugdwerk is de biotoop waar kinderen en jongeren met een zekere autonomie kunnen experimenteren en hun eigen stukje samenleving vormgeven. Het is een plek waar jongeren vrijwillig engagement opnemen voor elkaar en voor kinderen. Het jeugdbeleid en jeugdwerk moeten uitgaan van wat kinderen en jongeren wel kunnen en niet van wat ze niet kunnen. De Vlaamse Regering koos bewust voor een aantal prioriteiten binnen het Vlaams Jeugdbeleidsplan: De samenwerking tussen ministers moet een meerwaarde creëren voor de positie van kinderen en jongeren in onze samenleving. Die samenwerking moet vertaald worden in strategische doelstellingen die het kader vormen voor een Jongerenpact dat nog deze regeerperiode gesloten moet worden tussen beleid, middenveld en jongeren. De strategische doelstellingen moeten omgezet worden in operationele doelstellingen die de Vlaamse Regering tegen 2014, het einde van de huidige regeerperiode, wil realiseren. Het Vlaams Jeugdbeleidsplan vertrekt van de leefwereld van kinderen en jongeren. Het is een coproductie met het middenveld en wordt gedragen door de Vlaamse Regering én door het Vlaams Parlement. Dit plan houdt rekening met onderzoek en inspraak, en kwam tot stand in werkgroepen waaraan middenveld en bevoegde vakministers deelnamen. In het regeerakkoord formuleert de Vlaamse Regering de ambitie om een toekomstgericht Jongerenpact op te maken tussen de Vlaamse Regering, de sociale partners en jongeren zelf. De Minister van Jeugd kiest ervoor om dit Jongerenpact te enten op dit derde Vlaams Jeugdbeleidsplan en op een bevraging van jongeren over de thema s uit de EU Jeugdstrategie. Zo wil de Vlaamse Regering jongeren mede-eigenaar maken van het Vlaamse Jeugdbeleid(splan) voor de volgende tien jaar. 4

5 5

6

7 missie Het Vlaams jeugdbeleid geeft alle kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel maximale kansen om zich te ontplooien en deel uit te maken van een democratische, open en verdraagzame samenleving. K inderen en jongeren kunnen daarbij zowel individueel als in groep, zowel in een formele als informele omgeving benaderd worden. Bovendien is het perspectief zowel lokaal, regionaal, federaal als Europees. Het Vlaams jeugdbeleid schrijft zich daarbij in in het Pact 2020 van de Vlaamse Overheid en in de resolutie van 27 november 2009 van de EU-Raad over een nieuw kader voor Europese samenwerking in jeugdzaken ( ) en wil beide mee uitvoeren én vorm geven. 7

8 8

9 9

10 Kinderrechten als referentie Het Vlaams jeugdbeleid is gestoeld op de rechten van kinderen, maar ook op hun talenten, verlangens en meningen. Het jeugdbeleid moet verder gaan dan gewoon erop toe te zien dat de rechten van kinderen niet geschonden worden of te remediëren als het misgaat. Jeugdbeleid moet offensiever zijn: het moet ruimte creëren voor kinderen om hun talenten te ontwikkelen. In Vlaanderen gaan jeugd- en kinderrechtenbeleid samen. Het Kinderrechtenverdrag is de inspiratie en toetssteen van het jeugdbeleid in Vlaanderen. De Vlaamse Regering neemt kinderen serieus en respecteert hen als volwaardige actor. Het Vlaams Jeugdbeleidsplan maakt werk van een aantal aanbevelingen uit het derde rapport van de Nationale Commissie voor de Rechten van het Kind. Duurzaam Beleid Het Vlaams Jeugdbeleidsplan is een plan voor de kinderen en jongeren van vandaag én morgen. Vandaar dat het plan pleit voor een duurzaam jeugd- en kinderrechtenbeleid, dat aandacht heeft voor people-planetprofit en dit ook op langere termijn. Het is een beleid gestoeld op goede beleidsprincipes (evidence-based, participatief, respect voor het subsidiariteitsbeginsel, beleidsevaluatief, open communicerend, ). De keuze voor een duurzaam jeugdbeleid houdt in dat de inspraak van kinderen en jongeren structureel wordt ingebouwd als een instrument voor het ontwikkelen van hun burgerzin. Het jeugdbeleid moet tevens inspelen op relevante demografische ontwikkelingen zoals verstedelijking en diversiteit. Ten slotte moet een duurzaam jeugdbeleid streven naar een evenwicht tussen economische, ecologische en maatschappelijke agenda s. 10

11 Connecties op verschillende niveaus In het Vlaams Jeugdbeleidsplan werd het subsidiariteitsprincipe in acht genomen: het formuleert doelstellingen voor bevoegdheden die voor heel Vlaanderen en Brussel gelden. Maar er zijn duidelijke links met andere bestuursniveaus. Jeugd- en kinderrechtenbeleid werkt het best zo dicht mogelijk bij kinderen en jongeren: vaak is dit het lokale niveau. Het is belangrijk dat alle lokale besturen over voldoende slag- en draagkracht bezitten om dergelijk beleid uit te voeren. Het Vlaams Jeugdbeleidsplan heeft aandacht voor specifieke en prioritaire noden in de stedelijke context, maar ook kleinere gemeenten hebben specifieke ondersteuning nodig. Het decreet lokaal jeugdbeleid speelt hier een belangrijke rol. Het Vlaams jeugdbeleid heeft een aantal raakpunten met het federale overheidsniveau. Zo zijn een aantal sociale aangelegenheden, onderdelen van het gezondheids- en mobiliteitsbeleid alsook het arbeidsmarktbeleid en justitie (deels) federale aangelegenheden. De Vlaamse Regering zal met de Federale Regering zaken bepleiten die van belang zijn voor kinderen en jongeren in Vlaanderen, Brussel maar ook in België. Het Vlaams Jeugdbeleidsplan heeft ook een Europees perspectief. Het sluit aan bij de oriëntatie van het Belgisch voorzitterschap van de EU-Raad en bij de Europese Jeugdstrategie Na een uitgebreide raadpleging van jongeren én een bevraging van de verschillende jeugdbeleidsactoren in de verschillende lidstaten kwam men tot acht prioritaire thema s: zie pagina 14. De doelstellingen van het Jeugdbeleidsplan spelen in op deze acht Europese thema s. In de uitvoering van het Vlaams Jeugdbeleidsplan wil de Vlaamse Regering tevens haar internationale culturele en samenwerkingsakkoorden gebruiken om expertise uit het buitenland te verzamelen en hierover uit te wisselen. 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18

19 SD 1 De Vlaamse overheid betrekt kinderen en jongeren actief en kwaliteitsvol bij beleidsbeslissingen en stimuleert anderen om hetzelfde te doen. Beleidsparticipatie heeft een maatschappelijke meerwaarde: de beleidsbeslissingen winnen aan doeltreffendheid en legitimiteit. De participatie van burgers versterkt de democratische capaciteit van een samenleving. Omdat kinderen en jongeren onder 18 geen stemrecht hebben, kunnen ze enkel via participatie meedenken en beslissen over de samenleving en de omgeving waarin ze leven. Een participatief proces met kinderen en jongeren is pas kwaliteitsvol als het vertrekt vanuit hun leefwereld. Het is belangrijk om een diverse groep kinderen en jongeren te bereiken (divers in leeftijd, geslacht, seksuele voorkeur, socio-economische, socio-culturele en etnisch-culturele achtergrond, psychische en fysieke beperking,...). Maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren 1 in het bijzonder verdienen extra aandacht. Participatie heeft enkel zin als men daadwerkelijk aan de slag gaat met de uitkomst van de participatie-initiatieven. OD 1.1 Kennis en expertise over participatie van kinderen en jongeren in diverse structuren, instellingen en voorzieningen is gebundeld, ontsloten en wordt verspreid. Een Vlaams Netwerk Jeugdparticipatie wordt opgericht, om expertise en kennis te delen en ontsluiten. Een lokale beleidsparticipatiebarometer, gelinkt aan andere indicatoren, ondersteunt het Netwerk Beleidsparticipatie door herhaalde metingen van jeugdparticipatie. Verschillende vormen van participatie op school worden gestimuleerd. Met een zelfevaluatieinstrument kunnen scholen peilen naar hun eigen participatieklimaat. Vlaanderen benadrukt en verdedigt het belang van participatie van jongeren op internationale fora. Lokale besturen moeten aantonen dat kinderen en jongeren en het jeugdmiddenveld betrokken worden bij de opmaak van de strategische meerjarenplanning. OD 1.2 Duurzame methoden, experimenten en labs zijn gestimuleerd en ondersteund met het oog op het verhogen van de kwaliteit van beleidsparticipatie en het bereiken van alle kinderen en jongeren De Vlaamse overheid ontwikkelt en verspreidt samen met het Netwerk Jeugdparticipatie een kwaliteitskader voor de participatie van kinderen en jongeren 1 Maatschappelijke kwetsbaarheid wordt hier gedefinieerd als het risico om in contact met maatschappelijke instellingen vooral, en telkens opnieuw, de negatieve aspecten (controle, sancties) te ondergaan en minder te genieten van het positieve aanbod (Vettenburg 1989). Met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren verwijzen we naar jongeren die omwille van hun afkomst, hun thuissituatie, hun fysieke of mentale situatie of hun statuut een groter risico lopen op achterstelling of uitsluiting op een of meerdere levensdomeinen. 19

20 Op basis van een evaluatie van het Participatiedecreet in het onderwijs wordt er werk gemaakt van een Decreet rechtspositie van leerlingen in het onderwijs. De samenwerking tussen de Vlaamse Jeugdraad en het Minderhedenforum wordt geëvalueerd om te zorgen dat jongeren met een migratieachtergrond ook een stem hebben. OD 1.3 De competenties van beleidsmedewerkers en verantwoordelijken zijn verhoogd in functie van een participatieve basishouding, duurzame participatieprojecten en de implementatie van de resultaten in beleidsprocessen. Opleiding en vorming van frontlijnwerkers moeten de kwaliteit van de jeugdparticipatie verhogen. De jeugdsector sensibiliseren om zijn rol op te nemen als promotor van jeugdparticipatie. Vlaanderen neemt een voortrekkersrol in internationale beleidsparticipatie door jongeren. Bij de ontwikkeling van een Vlaamse Consultatiecode wordt verwezen naar bijzondere doelgroepen zoals kinderen en jongeren. SD2 Alle kinderen en jongeren hebben toegang tot goede jeugdinformatie die hun keuzemogelijkheden en -processen versterkt Jeugdinformatie moet toegankelijk, accuraat en doelgroepspecifiek zijn. Jeugdinformatie moet advies, gegevens, inzichten, producten, geven aan kinderen en jongeren zodat zij hun eigen keuzes kunnen maken in het leven en actief kunnen deelnemen aan de samenleving. Het informatieaanbod moet afgestemd zijn op de behoeften van alle kinderen en jongeren en hen benaderen vanuit hun leefwereld. Tegelijkertijd moet jeugdinformatie deze producten en inzichten verschaffen aan opvoeders (ouders, leerkrachten, begeleiders) zodat zij kinderen en jongeren in hun keuzes kunnen begeleiden. Jeugdinformatie moet zo dicht mogelijk bij het kind of de jongere gebeuren: daarom is er een belangrijke functie weggelegd voor lokale besturen. OD 2.1 Het informatieaanbod gericht naar kinderen en jongeren beantwoordt aan overeengekomen kwaliteitsprincipes en criteria De Vlaamse overheid ontwikkelt en verspreidt een kwaliteitskader voor jeugdinformatie. Het VIP Jeugd onderzoekt en ontwikkelt een kwaliteitslabel dat moet garant staan voor producten met kwaliteitsvolle, betrouwbare jeugdinformatie. 20

21 OD 2.2 Door samenwerking en coördinatie wordt doelgerichter ingezet op jeugdinformatie De Vlaamse overheid realiseert één virtueel loket voor alle jeugdinformatie, in samenwerking met bestaande structuren en voorzieningen. De Vlaamse overheid organiseert informatiedagen voor jongeren over verschillende beleidsdomeinen. De efficiëntie en effectiviteit van jeugdinformatieproducten en -kanalen wordt onder de loep genomen. De Vlaamse overheid experimenteert met peer-to-peer communicatie voor het verspreiden en toegankelijk maken van informatie. OD 2.3 De deskundigheid over het toegankelijk maken van informatie bij beleidsmedewerkers en jeugdinformatieverstrekkers is verhoogd Informatie moet toegankelijker gemaakt worden voor kinderen en jongeren, via verschillende kanalen, maar ook door eenvoudig en aangenaam taalgebruik. Of waar nodig anderstalige informatie voor anderstalige ouders. De kennis rond jeugdinformatie wordt versterkt door een klankbordgroep van communicatiespecialisten uit de media, de reclamewereld en de academische wereld. De Vereniging van Vlaamse Jeugddiensten en -consulenten (VVJ) en Vlaams Informatiepunt Jeugd (VIP Jeugd) onderbouwen de competenties van lokale besturen op het vlak van jeugdinformatie. Vorming, intervisie en opleiding van beleidsactoren en mensen uit de praktijk moeten het jeugdinformatiebeleid verbeteren. Kinderen en jongeren zelf moeten kritisch leren omgaan met media en het vinden van informatie (zie ook doelstelling mediawijsheid pagina 36). SD3 Het inzicht in kinderen en jongeren, hun leefwereld en hun toekomstvisie is systematisch verbeterd Evidence-based beleid wint aan belang. Data en onderzoeksmateriaal worden meer en meer gebruikt bij de opmaak, uitvoering en de evaluatie van beleid. Op die manier kan op een gefundeerde manier gewerkt worden aan langetermijnbeleid. Een goed inzicht in de leefwereld van kinderen en jongeren is vitaal. Kwaliteitsvol onderzoeksmateriaal moet ontsloten en vertaald worden zodat het bruikbaar is voor beleid en praktijk. 21

22 OD 3.1 Leemtes in kennis over kinderen en jongeren zijn opgespoord en ingevuld met gericht onderzoek Een stuurgroep wordt opgericht rond onderzoek naar kinderen en jongeren, om leemtes in bestaand onderzoek op te lijsten en advies te geven over toekomstige onderzoeksvragen. De Studiedienst van de Vlaamse Regering onderzoekt de wenselijkheid en haalbaarheid van een tijdbestedingsonderzoek van kinderen en jongeren. OD 3.2 De toekomst van kinderen en jongeren en hun visie daarop is een aandachtspunt voor onderzoek. De Studiedienst van de Vlaamse Regering maakt regelmatig nieuwe toekomstprojecties met betrekking tot kinderen en jongeren en verspreid die naar de relevante beleidsmakers. Een congres over de toekomstbeelden van en over kinderen en jongeren wordt georganiseerd. OD 3.3 Er is een doeltreffende ontsluiting en verspreiding van de beschikbare kennis over kinderen, jongeren, hun leefwereld en hun toekomstvisie. De Vlaamse overheid ontwikkelt jaarlijks datafiches met een aantal kerncijfers over kinderen en jongeren in Vlaanderen. Onderzoek over kinderen en jongeren moet beter ontsloten worden door een betere afstemming van de werking van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP), het Kenniscentrum Kinderrechten (Keki) en de Administratie Jeugd. De Vlaamse overheid ontwikkelt een nieuwsbrief rond onderzoek met daarin een overzicht van lopend en afgesloten onderzoek over kinderen en jongeren. Een website moet een overzicht geven van onderzoek over kinderen en jongeren en de mogelijkheid geven om onderzoeksrapporten te downloaden. Via input van de netwerkgroep Onderzoekkunnen cijfers geïnterpreteerd en verspreid worden met betrekking tot kinderen en jongeren om tot een zo correct mogelijke beeldvorming te komen in de media. Om impact te hebben op de kinderen en de jongeren moeten de ouders en het gezin in de acties betrokken worden want de kansen van kinderen worden mee bepaald door de ouders. 22

23 SD4 Mensen en organisaties die werken met kinderen en jongeren beschikken over sterkere competenties om om te gaan met de groeiende diversiteit bij de jeugd De diversiteit in Vlaanderen neemt toe. In een aantal grote steden zullen in de volgende jaren meer dan de helft van de kinderen allochtoon zijn. Die diversiteit situeert zich op meer dan alleen etnisch-cultureel vlak. Sociaaleconomische diversiteit maar ook genderbewustzijn en seksuele identiteit of het hebben van een handicap verkleuren mee de samenleving. Professionals en vrijwilligers, maar ook kinderen en jongeren hebben competenties nodig om beter om te gaan met die diversiteit. Beleidsmakers en ambtenaren moeten zich bewust zijn van die diversiteit. Interculturalisering is tweerichtingsverkeer. De groeiende diversiteit vraagt verandering bij organisaties én bij de nieuwe jonge Vlamingen en Brusselaars zelf. In het bijzonder op het vlak van genderbewustzijn en omgang met seksualiteit moeten de organisaties instrumenten krijgen die het begrip en de tolerantie bij de jeugd versterken. Nederlands als gemeenschappelijke taal vormt een basis voor wederzijds begrip, ook al wordt meertaligheid evenzeer als een kans beschouwd. OD 4.1 De diversiteitscompetenties van ambtenaren, en beleidsmensen die beleid met betrekking tot kinderen en jongeren voorbereiden en uitvoeren, zijn versterkt. De Vlaamse overheid ontwikkelt leervormen rond diversiteit bij kinderen en jongeren gericht op personen die beleid voorbereiden. OD 4.2 Modellen voor organisaties en instellingen in de verschillende sectoren om om te gaan met diversiteit zijn ontwikkeld. Via concrete handleidingen werken zij aan meer aandacht voor diversiteit, maar ook aan functieprofielen op het niveau van de organisaties De lokale sportsector wordt ondersteund op het vlak van diversiteit bij de uitvoering van de sportbeleidsplannen. Organisaties en diensten van diverse sectoren verhogen van de toegankelijkheid van hun werking voor nieuwe Vlamingen. Verschillende sectoren zetten in op intentieverbintenissen en op kritische monitoring van diversiteit. Goede projecten van verenigingen die een betere omgang met diversiteit beogen moeten worden ontsloten en breder bekendgemaakt. 23

24 OD 4.3 Zowel in de basisvorming als in de nascholingstrajecten van personen die werken met kinderen en jongeren, zijn modules voorzien om beter te kunnen omgaan met een diversiteit aan kinderen en jongeren Hogescholen en universiteiten sensibiliseren om meer aandacht besteden aan diversiteit in professionele en academische bachelor- en masteropleidingen die leiden naar functies waarin kinderen en jongeren doelgroep zijn. De Cel Gelijke Kansen werkt een informatiepakket uit voor scholen en jeugdorganisaties over gender en seksuele diversiteit. Jeugdorganisaties worden aangezet om te werken aan diversiteit en aan de ontwikkeling van interculturele competenties in de kadervorming. De nascholing voor leerkrachten sensibiliseren om meer aandacht besteden aan diversiteit en het belang van differentiëring. OD 4.4 De Vlaamse overheid voert een structureel beleid ter ontwikkeling van het jeugdwerk voor en door allochtone jongeren Op Vlaams niveau wordt er gewerkt aan netwerken en structuren ter ondersteuning van het jeugdwerk voor en door allochtone jongeren. Het lokale beleid aansporen om meer aandacht te hebben voor deze vormen van jeugdwerk. SD5 In de beleidskeuzes van de Vlaamse overheid wordt rekening gehouden met de effecten op (de gezondheid van) kinderen en jongeren van huidige en toekomstige generaties Alle kinderen en jongeren hebben het recht op een gezond lichaam, een veilige en gezonde leefomgeving. Gezondheid verwijst hier niet enkel naar de fysieke maar ook naar mentale en sociale gezondheid. Een duurzaam beleid moet zorgen voor een heilzaam effect op de toekomstige generaties. Daarbij is het meten van die effecten belangrijk. De Vlaamse overheid legt de klemtoon op het aanreiken van tools om eigen keuzes te maken. 24

25 OD 5.1 Meer beleidsmakers zijn gesensibiliseerd over de impact van hun beleid op de ( lichamelijke en geestelijke ) gezondheid van kinderen en jongeren Het is nodig om het debat te voeren over de invloed en effecten van overdreven medicalisering op de fysieke en mentale gezondheid van kinderen en jongeren. OD 5.2 De Vlaamse overheid ontwikkelt verder zijn instrumentarium om de impact van beleidsmaatregelen op de gezondheid van kinderen en jongeren als mede-uitgangspunt te gebruiken Het Jongeren- en Kindereffectenrapport (JoKER) wordt verder uitgebouwd als een effectenmeting van beleid op (het welbevinden van) kinderen en focust deze regeerperiode op de gezondheid van kinderen en jongeren. De vorming rond JoKER zal ook in het teken staan van gezondheid. Bij de ontwikkeling van een sociale impactanalyse wordt een kind- en jongerentoets opgenomen waarin o.a. aandacht besteed wordt aan de gezondheid van kinderen en jongeren. OD 5.3 Via een participatietraject rond gezondheid verhogen we de aandacht voor participatie van kinderen en jongeren in het beslissingsproces rond gezondheidsbeleid Het thema gezondheid en specifieke deelthema s maken deel uit van participatieve trajecten met kinderen en jongeren in de voorbereiding van het Jongerenpact. Kinderen en jongeren worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid om een gezonde levensstijl te leiden. Hiervoor kunnen jeugdinformatieactoren ingeschakeld worden. OD 5.4 Preventief zorg dragen voor de gezondheid van kinderen en jongeren Kinderen en jongeren worden gesensibiliseerd rond muziekgerelateerde gehoorschade. Bewegen en sporten bij kinderen en jongeren wordt gestimuleerd (zie ook OD 8.4 pagina 32). De Vlaamse overheid werkt een referentiekader uit rond medisch en ethisch verantwoorde sportbeoefening voor kinderen en jongeren. 25

26 SD6 Door een gecoördineerde aanpak nemen institutioneel geweld, kindermishandeling, pesten en zelfdoding af De psychische gezondheid en fysieke integriteit van kinderen en jongeren is cruciaal voor hun welbevinden nu en voor hun verdere ontwikkeling. Allerlei vormen van geweld en pesten kunnen een bijzondere negatieve impact hebben op dit welbevinden en die verder ontwikkeling. Ook onbestaande of ontoereikende publieke voorzieningen kunnen kinderen lichamelijke of geestelijke schade berokkenen. Vanuit de provisie- en protectierechten uit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind is het de plicht van de Vlaamse overheid om te werken aan het wegwerken van deze geweldvormen. Daarbij moet ook aandacht geschonken worden aan geweld van kinderen of jongeren tegenover andere kinderen of jongeren. Verder wil de Vlaamse overheid zelfdoding terugdringen: de samenleving moet kinderen en jongeren de ruimte geven om te praten over hun problemen, om er mee te leren om te gaan en om indien nodig gerichte hulp te krijgen. OD 6.1 De situatie van jongeren in voorzieningen (gehandicaptenzorg, internaten, jeugdzorg ) wordt verder in overeenstemming gebracht met de internationale verplichtingen Het leerrecht (recht op onderwijs) van kinderen en minderjarige jongeren moet adequaat ingevuld worden, ook als de jongere in een voorziening verblijft. Het Decreet betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp wordt geoptimaliseerd. Elke voorziening voor kinderen en jongeren in Vlaanderen ontwikkelt een uitgeschreven en met het personeel doorgenomen agressiebeleid. Vorming en ondersteuning over institutioneel geweld is nodig voor professionals, die werkzaam zijn in voorzieningen voor kinderen en jongeren. OD 6.2 Een actieplan om het pesten van kinderen en jongeren te verminderen wordt door de betrokken ministers opgesteld en onderschreven Acties tegen pesten worden ondernomen naar zowel jongeren, ouders, praktijk en beleid. 26

27 OD 6.3 Via een op te richten Vlaams Forum kindermishandeling bespreken de verschillende partners betrokken bij de bestrijding van kindermishandeling cijfers, aanpak en knelpunten Een Vlaams Forum Kindermishandeling wordt opgericht om overleg, uitwisseling van gegevens en sensibilisering mogelijk te maken. Het Rapport Adriaenssens over kindermisbruik in de Kerk wordt verder opgevolgd en de aanbevelingen geïntegreerd in het beleid. OD 6.4 Jeugd- en onderwijsactoren werken mee aan het zelfdodingspreventiebeleid Eerstelijnswerkers worden gesensibiliseerd over het belang van het bieden van een luisterend oor en over omgaan met signalen. Bestaande informatieproducten worden beter op elkaar afgestemd wat betreft zelfmoordpreventie. Jeugdactoren worden uitgenodigd voor de gezondheidsconferentie rond preventie en suïcide. SD7 Meer aanbod in vrije tijd, onderwijs en welzijn is aangepast aan de noden van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren Het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind stelt dat alle kinderen recht hebben op gezondheid en gezondheidszorg (art. 24), een passende levensstandaard (art. 27), onderwijs (art. 28), vrije tijd, ontspanning en culturele activiteiten (art. 31). Dit geldt in het bijzonder voor kinderen die het moeilijker hebben in de samenleving dan anderen, zoals bijvoorbeeld laaggeschoolde, allochtone of (kans)arme kinderen en jongeren, al dan niet met een psychische of fysieke beperking. De Vlaamse overheid moet inspanningen doen om tegemoet te komen aan de behoeften van álle kinderen en jongeren in Vlaanderen. Aandacht moet hierbij gaan naar onderzoek, het verzamelen en verspreiden van good practices, informatie en vorming. Het aanbod voor jongeren en kinderen moet niet enkel streven naar de vrijetijdsbeleving, onderwijskansen of welzijnsaspecten van één individu, maar moet ook bijdragen tot de sociale cohesie in de maatschappij. 27

28 OD 7.1 Er is een beleidsdomeinoverschrijdende strategie voor het ondersteunen van organisaties die geïntegreerd werken met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren op het kruispunt van verschillende beleidsdomeinen Een ambtelijke werkgroep werken met maatschappelijke kwetsbare kinderen en jongeren onderzoekt het beleid naar deze doelgroep. De toegankelijkheid van jeugdhulp moet vergroot worden. Onder meer door vertegenwoordigers van cliënten en zelforganisaties te betrekken in stuurgroepen. De vrijetijdspas wordt verder ontwikkeld en kan in de toekomst eventueel ook voor jeugdwerk en sportactiviteiten gebruikt worden. Een aaneensluitend beleid moet ontwikkeld worden voor niet-begeleide minderjarige asielzoekers. OD 7.2 Lokale en bovenlokale overheden zijn deskundiger op het vlak van verbreding van het (vraaggestuurd en/of behoeftegestuurd) aanbod voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren De minderjarigenwerking van onthaalbureaus moet verder ontwikkeld worden om onder meer minderjarige nieuwkomers naar het kleuteronderwijs en het vrijetijdsaanbod toe te leiden. De expertise van particuliere initiatieven in het werken met maatschappelijke kwetsbare jongeren moet op een correcte manier ondersteund en verankerd worden. OD 7.3 Meer maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren maken gebruik van programma s internationale mobiliteit De Vlaamse overheid ijvert voor een Europees kader voor internationale ervaringen in de vrije tijd, met een speciale aandacht voor kinderen en jongeren die financiële drempels ervaren. Het aanbod uitwisselingen in groep en de nodige begeleiding hiervan moet verhoogd worden, zodat meer maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren kunnen deelnemen. Het Infopunt voorziet informatie op maat, ook voor kinderen en jongeren met een psychische of fysieke beperking. 28

29 29

30

31 SD8 Maatschappelijk kwetsbare kinderen jonger dan 6 jaar hebben meer ontwikkelingskansen Elke geïnvesteerde dollar aan interventies bij jonge kansarme kinderen kan de maatschappij acht dollar genereren (James Heckman). Achterstand in het onderwijs wordt al heel vroeg gecreëerd. Daarom is het essentieel om vroegtijdig deze achterstand weg te werken of te vermijden. Hierbij dient steeds rekening gehouden te worden met het recht van de ouders om hun eigen keuzes te maken en blijft de participatie van de kinderen zelf cruciaal. Alle aanbod en voorzieningen voor baby s, peuters, kleuters en hun ouders (onderwijs, opvang, vrije tijd, speelinfrastructuur, opvoedingsondersteuning,.) moet kwaliteitsvol, betaalbaar en toegankelijk zijn. Informele netwerken tussen ouders en met grootouders, familie, buurt, vrienden zijn belangrijk voor informele uitwisseling van ervaringen en belevingen. Verder is het belang van spelprikkels voor jonge kinderen erg groot. Speelruimtes, spelotheken en vrijetijdsactiviteiten moeten toegankelijk zijn en pro-actief de stap zetten naar de gezinnen. OD 8.1 Het aantal kleuters per leerkracht daalt OD 8.1 Het aantal kleuters per leerkracht daalt. Een nieuw omkaderingssysteem voor het kleuteronderwijs moet streven naar een maximale participatie van kleuters aan het onderwijs. Het omrekeningspercentage en de lesurentabellen moeten aangepast worden om tot kleinere klassengroepen te komen in het kleuteronderwijs. OD 8.2 Versterken zorgcoördinatie in het kleuteronderwijs. Door het versterken van de zorgcoördinatie in kleuteronderwijs moet het mogelijk zijn om kinderen op individuele basis te ondersteunen. Lokale Netwerken Opvoedingsondersteuning en Zorgcoördinatie moeten beter op mekaar afstemmen. OD 8.3 Het informele netwerk van ouders met kinderen jonger dan 6 jaar wordt versterkt Gezinsondersteuning moet de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren in (kans)armoede bevorderen. 31

32 Professionals en vrijwilligers die in contact komen met kinderen in moeilijke opvoedingssituaties worden geschoold in het herkennen van signalen en het correct doorverwijzen. Informele laagdrempelige opvoedingsondersteuning moet ondersteund en gestimuleerd worden en goede praktijken moeten verspreid worden. De toegang tot kinderopvang moet verhoogd worden. Meer anderstalige ouders van schoolgaande kinderen moeten hun weg vinden naar het aanbod Nederlands als tweede taal (NT2). OD 8.4 De speelkansen van kinderen jonger dan 6 jaar worden verhoogd en zijn meer toegankelijk gemaakt Peuters en kleuters worden meer aangezet om buiten te spelen. Kleuters worden gestimuleerd om kennis te maken met het aanbod bewegen en sporten voor kleuters. Scholen ontwikkelen meer groene, creatieve en uitdagende speelruimtes (zie ook OD 20.5 pagina 49). Spelen in de stad moet verder ontwikkeld en gepromoot worden door ingrepen in de publieke ruimte en de ontwikkeling van pedagogische activiteiten. SD9 Steden zijn kindvriendelijker ze bieden kinderen en jongeren meer ontwikkelingskansen Het profiel van kinderen en jongeren in de steden verschilt van het doorsnee beeld van een Vlaams kind of jongere. Kinderen en jongeren in de steden hebben vaker een andere etnische achtergrond, zijn lager geschoold, leven meer in armoede en zijn meer werkloos dan gemiddeld. Anderzijds tellen de steden veel voorzieningen en andere jongeren, dus leven jongerenculturen er sterker op. Demografisch gezien stijgt het aantal kinderen en jongeren vooral in de steden. Er is een integrale aanpak nodig om vooruitgang te boeken op het vlak van onderwijs, tewerkstelling, armoede, opvang, welbevinden van kinderen en jongeren in de steden. Specifieke aandacht moet uitgaan naar jeugdwerkloosheid, kwaliteitsvolle bespeelbare ruimte met voldoende groen, fuifruimte, sportinfrastructuur en onderwijs. 32

33 OD 9.1 Er is een actieplan om de structurele jeugdwerkloosheid in steden aan te pakken Een Staten-Generaal wordt opgericht rond structurele jeugdwerkloosheid in de Vlaamse steden. Voor Brussel is er een samenwerkingsakkoord op het vlak van leren en werken, sociaaleconomische mobiliteit, uitwisseling van vacatures en talenactivering op de werkvloer. OD 9.2 Tegen het einde van de legislatuur is er rond jongeren en stedelijkheid meer expertise opgebouwd en gedeeld De Vlaamse overheid organiseert een colloquium rond opgroeien in een stad. Bijkomende indicatoren rond jeugd en steden worden uitgewerkt in de Stadsmonitor OD 9.3 Kinderen en jongeren vinden meer mogelijkheden in de steden tot ontplooiing in de vrije tijd Jeugdculturele zones worden gestimuleerd om jongerencultuur letterlijk en figuurlijk ruimte te geven. Meer sport- en cultuurinfrastructuur moet beschikbaar gesteld worden voor recreatieve gebruikers. Goede praktijkvoorbeelden over kind- en jeugdvriendelijke multifunctionele publieke ruimtes en infrastructuur moeten verzameld en ontsloten worden. Voor Brussel zijn er concrete samenwerkingsprojecten met de Franse Gemeenschap op het vlak van ontmoeting en jongerencultuur. 33

34 SD10 Kinderen en jongeren groeien op in meer leeromgevingen die kwaliteitsvol, divers en inclusief zijn De Vlaamse Regering gaat uit van wat kinderen wel kunnen, in plaats van wat ze niet of minder goed kunnen. Elk kind moet volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving, aan vorming, aan ontmoeting. De essentie van jeugdbeleid is instrumenten te ondersteunen en te ontwikkelen die het geloof van kinderen en jongeren in hun eigen mogelijkheden versterken. Leeromgevingen moeten aan alle kinderen en jongeren maximaal kansen geven om zich te ontplooien. De leeromgeving moet een socio-culturele weerspiegeling van de realiteit zijn waarin kinderen en jongeren gelijkwaardig behandeld worden. Taalonderwijs is vitaal voor gelijke onderwijskansen. OD 10.1 Scholen, instellingen en organisaties zijn gesensibiliseerd rond divers en inclusief werken, onder andere door het verspreiden van goede voorbeelden Bij deze goede voorbeelden wordt aandacht besteed aan de diversiteit van het publiek en aan de fysieke leefwereld van de kinderen en jongeren. OD 10.2 De deskundigheid over diverse en inclusieve leeromgevingen bij actoren in de betrokken sectoren is verhoogd, met als doel de draagkracht te verhogen Zie de acties onder OD 4.3 (pagina 24). OD 10.3 Stelselmatig worden de organisatorische, financiële of praktische drempels die inclusieve leertrajecten in het onderwijs bemoeilijken, weggewerkt De integrale toegankelijkheid van schoolinfrastructuur moet verhoogd worden. 34

35 OD 10.4 De mogelijkheden om bijkomend Nederlandstalig taalonderwijs te organiseren in en buiten het secundair onderwijs worden onderzocht met oog op invoering Nederlandstalige taalstimuleringsprojecten binnen en buiten de scholen moeten ontwikkeld en verspreid worden. SD11 Er zijn meer Brede Scholen om kinderen en jongeren maximale kansen te geven om zich op verschillende levens-domeinen volwaardig te ontplooien en om te participeren aan de samenleving Een Brede School is een doelgericht en constructief samenwerkingsverband om de integrale ontwikkeling (en de schoolresultaten) van kinderen en jongeren te behartigen. Ze vertrekt vanuit de leefwereld van de kinderen en jongeren en wil het lokale gemeenschapsweefsel herstellen door een grotere betrokkenheid van de ouders en de buurt. Een Brede School werkt sectoroverstijgend en wordt gedragen door verschillende actoren uit de gemeenschap. Een Brede School vertrekt vanuit de lokale noden en mogelijkheden en kent daarom evenveel verschijningsvormen als er netwerken zijn. OD 11.1 Een evenwichtige samenwerking van verschillende partners uit o.a. onderwijs, welzijn, cultuur, sport, jeugd en economie wordt gestimuleerd De Projectgroep Brede School wordt heropgestart en werkt aan een richtinggevend kader en visie op Brede Scholen. De Vlaamse overheid onderneemt sensibilisatieacties naar het lokale niveau over de meerwaarde van Brede Scholen. De Vlaamse overheid zorgt ervoor dat de betrokken sectoren bij de Brede Scholen optimaal samenwerken voor het gebruik van nieuwe en bestaande lokale infrastructuur. Er wordt een typologieonderzoek gevoerd naar de ruimtelijke vertaling van de Brede School. Specifiek voor Brussel wordt de uitbreiding van de capaciteit van het Nederlandstalig onderwijs gekoppeld aan de uitbouw van een netwerk van Nederlandstalige voorzieningen rond de school. 35

36 OD 11.2 De actieve participatie van kinderen en jongeren aan de invulling van de Brede School wordt gestimuleerd De Vlaamse overheid coördineert de uitwisseling van good practices over de participatie van kinderen en jongeren aan Brede Scholen in Vlaanderen. SD 12 Kinderen en jongeren hebben meer mediawijsheid Nieuwe media zijn niet meer weg te denken uit het leven van jongeren. Hun alomtegenwoordigheid en hun complexiteit vragen om het nodige kritische inzicht en om strategische en praktische vaardigheden. Naast fenomenale kansen bieden nieuwe media ook een aantal bedreigingen: privacy-inbreuken, grensoverschrijdend seksueel gedrag, verslaving, misbruik,... De meest efficiënte manier om met de kansen en bedreigingen van de nieuwe media om te gaan is een beleid te ontwikkelen gericht op empowerment : kinderen en jongeren kennen en gebruiken de media als een positief en emanciperend instrument in hun leven. Kinderen en jongeren zelf zijn ook belangrijke mediamakers. Gezien hun soms onbevangen en toch kritische kijk op de wereld, bieden zij als mediamakers een verrijkend en noodzakelijk perspectief. Ze moeten daarin gestimuleerd en ondersteund worden en werken aan een zo correct mogelijke beeldvorming met aandacht voor diversiteit, gender, enz. OD 12.1 In samenwerking met alle betrokkenen stimuleren het Kenniscentrum Mediawijsheid en andere actoren binnen de Vlaamse overheid mediawijsheid bij kinderen en jongeren, en bij volwassenen (opvoeders en leerkrachten) Bij de oprichting van het Kenniscentrum Mediawijsheid en Mediageletterdheid zal de Vlaamse overheid aandacht hebben voor de participatie van kinderen en jongeren. Het Kenniscentrum stimuleert de mediawijsheid van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Ouders worden bewust gemaakt van hun rol in media-opvoeding, onder andere op het gebied van veilig internet en reclamebewustzijn. Het Kenniscentrum Mediawijsheid definieert mee de mediacompetenties en onderzoekt de erkenning ervan. 36

37 OD 12.2 Kinderen en jongeren worden gestimuleerd om hun mediawijze vaardigheden door te geven aan leeftijdsgenoten en andere generaties In het kader van jeugdinformatie- en jongerenmediaorganisaties wordt er ingezet op peer-to-peer projecten en social media. Het onderwijs wordt gesensibiliseerd over peer-to-peer learning rond mediawijsheid OD 12.3 Door netwerkvorming tussen jongerenmedia-initiatieven versterken we de output van deze organisaties en zorgen we voor een band met en input aan de Vlaamse media Netwerking tussen jongerenmedia-initiatieven wordt gestimuleerd. De Vlaamse media-actoren aanzetten tot meer uitwisseling en samenwerking met de jongerenmedia. Jongerenambassadeurs worden begeleid om het standpunt van kinderen en jongeren op een goede manier te kunnen overbrengen bij journalisten en redacteurs. SD 13 Alle kinderen en jongeren krijgen kansen om in de vrije tijd competenties te ontwikkelen, te herkennen en/of te laten erkennen Iedereen heeft competenties nodig om goed te kunnen functioneren in de samenleving. Competenties zijn niet enkel nodig op de werkvloer maar ook in allerlei andere levensdomeinen. Doordat jongeren vrijwillig participeren en worden aangesproken op hun interesses en sterktes nemen ze deel aan een boeiend en motiverend leerproces. Ze ontdekken zo talenten en interesses en ontwikkelen heel wat competenties. Het herkennen (HVC) en erkennen van verworven competenties (EVC) leidt naar een grotere zelfkennis en kan levenskeuzes positief beïnvloeden. Door iedereen gelijke kansen te geven om verworven competenties te laten erkennen, wordt de positie van kansengroepen versterkt. De vrijetijds- en jeugdsector in het bijzonder heeft de kracht om jonge mensen te doen geloven in zichzelf, om succeservaringen te laten beleven, om onbewust zeer veel competenties voor de arbeidsmarkt en het leven op te doen. Het is dan ook de verantwoordelijkheid van deze sector om jongeren, en in het bijzonder de kwetsbare, de kans te geven om expliciet te benoemen wat ze kunnen en niet wat ze niet kunnen. 37

38 OD 13.1 De ontwikkeling en implementatie van instrumenten en werkvormen voor het herkennen van competenties is gefaciliteerd en ondersteund Oscar, het instrument van de sociaal-culturele sector voor het herkennen en erkennen van competenties, wordt verder uitgewerkt en verbreed naar aanverwante sectoren. De Vlaamse overheid promoot leermobiliteit (learning mobility) voor alle jongeren. Procedures voor de erkenning van verworven competenties voor sport worden uitgebouwd. Het sportkwalificatiekader wordt uitgewerkt op basis van het European Qualification Framework. De Vlaamse erkenningsinstrumenten en kwalificaties moeten afgestemd worden met de instrumenten op Europees niveau. OD 13.2 Leerkrachten, jeugdwerkers, werkgevers, trajectbegeleiders en ouders worden gesensibiliseerd voor en versterkt in hun kennis over competenties van jongeren Een competentieprofiel, en eventueel een kwalificatieprofiel, voor jeugdwerkers worden ontwikkeld. Bij de hervorming van het secundair onderwijs wordt aandacht besteed aan competentiegericht werken in het hele spectrum van opleidingen. Maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren in steden moeten bewust gemaakt worden van hun competenties en ze op basis daarvan naar kwalificatietrajecten te loodsen. OD 13.3 De beleidsvelden Cultuur, Jeugd, Werk en Sociale Economie en Onderwijs & Vorming werken een samenhangende, complementaire EVC-visie uit voor het hoger onderwijs, volwassenen-onderwijs, cultuur, sport en jeugd rond doelstellingen, begrippenkader, procedures en instrumenten, financiering, aanbod en personeel De Vlaamse overheid ontwikkelt een conceptnota met een geïntegreerde EVC-visie over verschillende beleidsdomeinen heen. Een trajectplan rond competenties in het jeugdwerk wordt opgemaakt en de attestenregeling binnen de jeugdsector aangepast en geïntegreerd in het EVC-kader. 38

39 OD 13.4 Jongeren krijgen kansen om op basis van EVC leer- of opleidingstrajecten te verkorten en/of de toegang tot werk te vergemakkelijken De Vlaamse overheid streeft ernaar om EVC-trajecten mogelijk te maken binnen het eigen personeelsbeleid en dat van de lokale besturen. Er wordt een oplijsting gemaakt van de profielen waarvoor kwalificatiebewijzen gewenst zijn. SD 14 Jongeren nemen een belangrijkere positie in in het arbeidsproces De jongerenwerkloosheid kent wereldwijd de sterkste stijging in twintig jaar. In Vlaanderen steeg de jeugdwerkloosheid sinds 2007 met bijna de helft. In Antwerpen is een op de drie jongeren werkloos, in Brussel zelfs vier op de tien. De helft van hen zijn laaggeschoold. De vooruitzichten voor jongeren van allochtone afkomst zijn slechter dan die van hun autochtone leeftijdsgenoten. Het versterken van de positie van jongeren in het arbeidsproces is een noodzakelijke voorwaarde voor de betaalbaarheid van ons sociaal systeem, maar tegelijkertijd ook een maatstaf voor het samenleven. Voor de jongeren zelf is werk een belangrijk onderwerp. Voor vele jonge mensen is het vinden van een betaalde job een symbool voor volwassen worden. Betaalde arbeid is voor vele jongeren dé sleutel tot meer zelfstandigheid en meer grip op hun leven. Jongeren moeten hun dromen kunnen realiseren en een perspectief hebben op een baan met een behoorlijk en waardig inkomen. Net als oudere werknemers zijn jongeren echter een precaire groep op de arbeidsmarkt. OD 14.1 Jongeren zijn vertegenwoordigd in de bestaande overlegstructuren De Vlaamse overheid brengt het beginloopbaandebat op de agenda in het Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité (VESOC). Er wordt onderzocht of de input van de Vlaamse Jeugdraad kan doorstromen naar de Commissie Diversiteit van de Sociaaleconomische Raad van Vlaanderen (SERV). Vakbonden worden gestimuleerd om jongeren echt bij hun werking te betrekken. 39

40 OD 14.2 Er is een structurele dialoog tussen arbeidsmarktactoren en jongeren Vakbonden en werkgeversorganisaties worden gestimuleerd om mee te werken aan een betere vertegenwoordiging van jongeren in de overlegstructuren. Er wordt een permanente dialoog opgestart met jongeren over werkgelegenheid. Er wordt een dialoog opgestart met de Brusselse Minister van Werk in functie van de verhoging van de kansen van Brusselse jongeren op de arbeidsmarkt. OD 14.3 De Vlaamse overheid gaat in dialoog met jongeren rond de betekenis van waardig werk Er wordt in het kader van het Jongerenpact een traject opgezet rond de betekenis van waardig werk voor jongeren, met daaraan ook een internationaal luik. OD 14.4 Er is informatie en begeleiding op maat van elke jongere bij de transitie naar werk Er moet meer gewerkt worden met jongeren aan het erkennen van hun eigen talenten en interesses. (zie ook SD 13 pagina 37) Jongeren moeten door contacten met de arbeidssector een realistischere kijk krijgen op de arbeidsmarkt. Alle jongeren die het onderwijs verlaten dienen geïnformeerd te worden over de mogelijkheden, kanalen en spelregels van de arbeidsmarkt, met aandacht voor moeilijk te bereiken doelgroepen. 40

41 SD 15 De (zin voor) creativiteit, innovatie en ondernemen bij jongeren is vergroot Volgens Pact 2020 moet Vlaanderen over 10 jaar in de top vijf van de kennisintensieve regio s van Europa staan. De hervorming van het hoger onderwijs moet daar mee voor zorgen. Deze hervormingen moeten innovatie stimuleren en meer kansengroepen te laten instromen. Het is een kans om ons denken te vernieuwen over welke kennis en vaardigheden jongeren in de toekomst nodig hebben op de arbeidsmarkt. De hervormingen in het secundair onderwijs hebben de ambitie om het vermogen van scholieren om zelf keuzes te maken, aan te scherpen. Creativiteit en initiatief zijn twee sleutelcompetenties die tot de nieuwe eindtermen behoren. Het is van groot belang in te zetten op creativiteitsontwikkeling, zowel op school als daarbuiten, om de ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren te versterken. Die creativiteitsontwikkeling kan de voedingsbodem zijn voor meer economisch ondernemerschap, ook in de (sociaal-)culturele en erfgoedsector. OD 15.1 Door het opzetten van proefprojecten wordt gezocht naar manieren om creatief en innovatief denken te stimuleren bij kinderen en jongeren. De steun aan brugprojecten tussen onderwijs en arbeidsmarkt wordt verdergezet en breder gepromoot. Er wordt onderzocht hoe jeugdwerk een leerpartner kan zijn in deze brugprojecten. In het innovatiebeleid wordt gefocust op brede maatschappelijke innovatie die oplossingen kan bieden voor maatschappelijke vraagstukken. Er wordt specifieke aandacht besteed aan maatschappelijke kwetsbare groepen in het werken rond brede maatschappelijke innovatie. OD 15.2 Jongeren met ondernemerszin krijgen toegang tot ondernemerschap door het creëren van synergie tussen de ondernemerswereld en de jeugdwereld Jeugdorganisaties functioneren als toegangspoort naar het Agentschap Ondernemen en naar andere organisaties die jongeren informeren en begeleiden in ondernemerschap. Via ondernemerstrajecten worden jonge werkzoekenden uit kansengroepen begeleid naar ondernemerschap en hebben ze de mogelijkheid om gebruik te maken van bedrijvencentra. Jonge pas-afgestudeerden moeten de mogelijkheid krijgen om een opdracht uit te voeren of stage te lopen in het buitenland. Administratieve belemmeringen om via vrijwilligerswerk ervaring op te doen met ondernemen moeten worden weggewerkt. 41

42 OD 15.3 Meer ondersteunen en informeren van jongeren over ondernemen Op de Studie-Informatiedagen (SID-ins) bij het verlaten van het onderwijs, wordt ook aandacht besteed aan de mogelijkheden rond ondernemerschap. Via laagdrempelig pre-startersadvies kunnen jonge ondernemers aan een zeer laag tarief begeleiding krijgen bij het opzetten van een onderneming. SD 16 Meer kinderen en jongeren integreren kunst en cultuur in hun dagelijkse leven Kunst en cultuur zijn basisbehoeften. Ze zijn de bouwstenen van de identiteit van individuen en van gemeenschappen. Het bepaalt de mate waarin we kunnen omgaan met verandering en diversiteit. Het gaat in kunst- en cultuureducatie om het ontwikkelen van creativiteit die kan ingezet worden in het verdere leven, de loopbaan, vrije tijd, enz. (zie ook SD 15 pagina 41). Het is van belang daarbij cultuur niet te verengen tot kunst, en kunst niet te beperken tot vaardigheid. Cultuur en kunst zijn ook een economische realiteit en bron van economische groei. Bovendien confronteren kunstenaars ons met nieuwe interpretaties van de wereld en durven zij een andere kijk bieden op het kind/jongere-zijn. OD 16.1 De ministers van cultuur, jeugd, onderwijs en onroerend erfgoed maken werk van een structureel, samenhangend en complementair cultuureducatiebeleid De Ministers van Cultuur, Onderwijs, Jeugd en Onroerend Erfgoed werken een strategisch kader voor cultuureducatie uit. De Vlaamse overheid stimuleert de ontwikkeling van cultuureducatieve netwerken rond de centrumsteden en Brussel, op maat van kinderen en jongeren. Lokale jeugd- en cultuurdiensten moeten meer toenadering zoeken en expertise over cultuureducatie op Vlaams en regionaal niveau uitwisselen. Onderzoek naar de spreiding, de kwaliteit en de kosten van het huidige aanbod cultuureducatie maken een beter beleid mogelijk. Leerlijnen moeten verder uitgewerkt worden om tot een structureel, samenhangend en complementair cultuureducatiebeleid te komen. Ouders moeten gesensibiliseerd worden over hun rol als socialisator in het proces van culturele competentieverwerving. 42

43 OD 16.2 Jeugdcultuuractoren zijn gestimuleerd om in te zetten op maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren Er moet een instrumentarium opgebouwd worden om culturele werkingen betreffende diversiteit en inclusie te screenen en bij te sturen. Kennisuitwisseling over omgaan met diversiteit moet gestimuleerd worden tussen het reguliere jeugdwerk en organisaties die met maatschappelijk kwetsbare jongeren werken. OD 16.3 Bij het vorm geven van culturele initiatieven is er aandacht voor de vragen, wensen en behoeften van kinderen en jongeren Cultuuractoren moeten blijven gestimuleerd worden om in hun programmering en publiekswerking een volwaardige plaats te geven aan kinderen en jongeren. Netwerkvorming en praktijkuitwisseling moeten gestimuleerd worden tussen culturele actoren, het jeugdwerk en organisaties met een kunst-/cultuureducatieve werking. Expertise en instrumenten moeten ontwikkeld worden om de participatie van kinderen en jongeren in de werking van culturele actoren te realiseren. SD 17 Jeugdcultuur krijgt meer ruimte en ondersteuning Het beleid moet jongerencultuur ondersteunen. De begrippen jeugd- en jongerencultuur worden breed ingevuld en bestrijkt zowel de leefwereld van kinderen en jongeren als jeugdartistieke expressie. Het beleid moet kinderen en jongeren aanmoedigen om met creatieve middelen meer grip te krijgen op hun leefwereld. Er is de noodzaak om autonome ruimte te creëren, zowel fysiek als mentaal. Fysiek in de zin dat cultuur of kunst vaak een fysieke plaats vereist die bovendien uitgerust is met voldoende en degelijk materiaal. Vaak is begeleiding nodig en aandacht voor veiligheid. Ook mentale ruimte is van belang, in de zin dat cultuur- en kunstexperimenten soms gepaard gaan met mislukkingen. Dit falen is net onderdeel van een leerproces. Mentale ruimte betekent ook erkenning. 43